1

A go no, jirbey kaŋ ra jine borey goono ga may, kala haray te laabo ra. Yahudiya* laabo ra Baytlahami boro fo mo koy Mowab laabu ka goro, nga nda nga wando nda nga ize aru hinka.
Bora din maa Elimelek, a wando maa Neyomi, i ize hinka mo maa Malon da Cilon. Efrata boroyaŋ no, Baytlahami kwaara, Yahudiya laabo ra. I kaa Mowab laabo ra ka goro noodin.
Neyomi kurnyo Elimelek wo bu ka wando nda nga ize aru hinka naŋ.
Izey din na Mowab ize wayyaŋ hiiji. Afo maa Orpa, afa mo maa Ruta. I goro danga jiiri way cine.
Malon da Cilon mo, i boro hinka kulu bu, ka cindi waybora hinne, kurnye si, ize aru hinka mo si.
Waato din gaa no a tun, nga nda nga anzuray hinka, zama nga ma fun Mowab laabu ka ye nga kwaara, zama Mowab laabo ra a du baaru kaŋ i ne Rabbi na nga borey kunfa k'i no ŋwaari.
Kal a fun nga nangoray zeena do, nga nda nga anzuray wayboro hinka nga banda. A na fonda kaŋ ga koy Yahudiya din gana.
Neyomi ne nga anzurayey se: «Wa ye ka koy. Araŋ boro kulu ma koy nga nya kwaara. Rabbi ma gomni goy cabe araŋ se, danga mate kaŋ cine araŋ cabe in da buukoy se.
Rabbi ma yadda araŋ se araŋ ma du fulanzamyaŋ, araŋ afo kulu nga kurnyo kwaara.» Saaya din no a n'i afo kulu garbe sunsum, amma i na ngey jindey sambu ka hẽ da gaabi.
I ne a se: «Abada, iri ga koy ni banda no, kala ni borey do.»
Neyomi binde ne i se: «Ay izey, wa ye. Ifo se no araŋ ga koy ay banda? Ize aruyaŋ ga cindi ay gunde ra no koyne kaŋ yaŋ ga te araŋ se kurnyeyaŋ?
Ay izey, wa ye. W'araŋ koyyaŋ te, zama ay zeena bisa naŋ kaŋ ay ga du kurnye. Baa d'ay ne ay mana laakal kaa kurnye gaa, baa d'ay du kurnye cino wo ra, ka izeyaŋ hay mo --
araŋ ga hin ka goro hala i ma beeri no? Abada, ay izey, zama ay bine sara bisa araŋ waney, za kaŋ Rabbi kambe goono ga gaaba nd'ay.»
Gaa no i ye ka jinde sambu nda gaabi ka hẽ. Orpa na nga anzura garbe sunsum, amma Ruta wo naagu a gaa.
Neyomi ne a se: «Guna, ni waycina kongormo go ga ye nga dumey da nga de-koyey* do, ni mo ma ye k'a gana.»
Amma Ruta ne: «Ma s'ay ŋwaaray ka ne ya fun ni banda, ya si ni gana mo. Zama nangu kulu kaŋ ni ga koy, noodin no ay mo ga koy. Naŋ kaŋ ni zumbu, ay mo ma zumbu noodin. Ni dumi ma ciya ay dumi, ni Irikoyo mo ma ciya ay Irikoyo.
Naŋ kaŋ ni bu, noodin ay mo ma bu, i m'ay fiji noodin mo. Rabbi m'ay laali da manti buuyaŋ hinne no k'ay fay da nin.»
Waato din gaa no Neyomi bay kaŋ Ruta na bine sinji nga banda koyyaŋ se, gaa no a mana salaŋ a se koyne.
I boro hinka binde soobay ka dira kala i kaa Baytlahami. I kaayaŋo baaru na kwaara kulu kubay. Wayborey ne: «Neyomi no woone mo, day?»
A ne i se: «Wa si ne ay se Neyomi. Wa ne ay se Mara, zama Hina-Kulu-Koyo na goy dungo te ay se gumo.
Toonante no ay fun ne, amma kambe koonu no Rabbi ye ka kande ay. Ifo se no araŋ ga ne ay se Neyomi? za kaŋ Rabbi na yadda-jaŋay cabe ay se, Hina-Kulu-Koyo n'ay kaynandi mo?»
Neyomi binde ye ka kaa, nga nda nga anzura Ruta, Mowab ize wayo, kaŋ kaa a banda ka fun Mowab laabu. I to Baytlahami sayir* heemaro sintina ra.

2

Neyomi kurnyo dumi fo go no, arzakante beeri no, Elimelek dumey wane, kaŋ maa ga ti Buwaza.
Ruta, Mowab ize wayo ne Neyomi se: «Sohõ kay, naŋ ya koy fari ka koobu jeeney ra, boro kaŋ do ay du gaakuri a jine.» Neyomi ne a se: «To, koy, ay izo.»
A binde koy, a go ga koobu faro ra, a goono ga wiikoy banda gana. A darza no ka zumbu Buwaza faro baa ra, nga mo Elimelek dumi no.
Buwaza mo go ga kaa ka fun Baytlahami. A ne wiikoy se: «Rabbi ma goro araŋ banda.» I tu ka ne a se: «Rabbi ma ni albarkandi.»
Kala Buwaza ne nga bannya kaŋ ga wiikoy dabari se: «May ize way no woone?»
Bannya kaŋ ga wiikoy dabari tu ka ne a se: «Mowabancey ize way no, nga kaŋ kaa Neyomi banda ka fun Mowab laabu.
A ne ay se: ‹Ay g'araŋ ŋwaaray, wa naŋ ay ma wiikoy banda gana, ka koobu izey kumna-kumna bokwey game ra.› A kaa binde, a goono ga koobu za susubo ka kaa sohõ, kala fulanzamyaŋ kayna kaŋ a te windo ra.»
Buwaza bare ka ne Ruta se: «Ay izo, ma maa. Koobu se ni ma si koy fari fo do, ni ma si gana ne wo mo, amma ni ma lamba ay koŋŋey gaa.
Ma fari kaŋ i goono ga wi guna k'i gana. Ma bay kaŋ ay na arwasey lordi ka ne i ma si ni ham. Da ni maa jaw, ma koy ay foobo do ka kaa haro kaŋ i guru ka kande din ra ka haŋ.»
Waato din gaa Ruta sombu nga moyduma boŋ ka sumbal hala ganda. A ne Buwaza se: «Ifo se no ay du gaakuri ni jine, hala ni ma saal ay, ay kaŋ yaw no?»
Buwaza tu ka ne a se: «I n'ay fahamandi nda hay kulu kaŋ ni te ni anzura se za ni kurnye buuyaŋ. A go, ni na ni baabo da ni nyaŋo naŋ, da laabo kaŋ ra i na ni hay, hala ni kaa boroyaŋ do kaŋ ni mana jin k'i bay.
Rabbi ma ni goyo bana ni se, ni ma alhakku toonante ta Rabbi Irikoy, Israyla* wano do, kaŋ ni kaa ka tuguyaŋ do ceeci a fatey cire.»
Gaa no Ruta ne: «Ya ay jine bora, naŋ ya du gaakuri ni do, zama ni n'ay bine gaabandi. Ni na gomni sanney wo te ay, ni koŋŋa se, baa kaŋ ay manti ni windi koŋŋey ra afo.»
}waaro waate Buwaza ne a se: «Kaa ne ka buuru ŋwa. Ma ni looma sufu hari mooro ra.» A binde, Ruta goro wiikoy do. I na kukure salle a se, a ŋwa ka kungu ka fay da cindo.
Waato kaŋ a tun ka ne nga ma koobu, kala Buwaza na nga arwasey lordi ka ne: «Wa naŋ a ma koobu hala bokwey game ra, araŋ ma s'a kayna mo.
Araŋ ma fay ka kaa a se mo bokwey ra, araŋ ma naŋ mo a ma koobu, araŋ ma s'a ganji.»
Yaadin cine no a koobu nd'a faro ra, za susuba kala wiciri kambo to. A na wo kaŋ nga du din safa hal a te sanda hawgara jare, sayir* masangu.
A n'a sambu ka furo birno ra. A anzura di haŋ kaŋ a du koobo do. Ruta na kunji cindo mo cab'a se, curkusa wane kaŋ cindi.
A anzura ne a se: «Man no ni koobu hunkuna? Man no ni goy? Albarka ma goro bora kaŋ na ni saal din boŋ!» Ruta na bora kaŋ do nga goy din cabe anzura se ka ne: «Bora kaŋ do ay goy hunkuna, a maa ga ti Buwaza.»
Neyomi binde ne nga anzura se: «Rabbi, kaŋ mana fay da nga gomno cabeyaŋ buukoy da fundikooney se, a ma bora din albarkandi!» Neyomi ne a se koyne: «Bora din iri dumi no, imaano. A go borey kaŋ ga hin ka fansa sambu iri se ra.»
Ruta, Mowab ize wayo binde ne: «Oho, a ne ay se ay ma lamba nga goy-izey gaa hal i m'a farey wiyaŋey kulu ban.»
Neyomi ne nga anzura Ruta se: «A boori, ay izo! Ma soobay ka koy a koŋŋey banda, i ma si ni gar fari waani fo ra.»
Yaadin no a lamba Buwaza koŋŋey gaa zama nga ma koobu, hala waati kaŋ i na sayir da alkama wiyaŋo ban. A go mo nga anzura do ga goro.

3

Kala a anzura Neyomi ne a se: «Ay izo, manti sohõ kala ay ma fulanzamay ceeci ni se, zama ni ma du laakal kanay goray.
Guna Buwaza neeya kaŋ ni go a koŋŋey banda, manti iri dumi no? A go, hunkuna cin a ga sayir* faaru karayaŋo do.
Ni ma nyumay ka ji tuusu, ka ni boŋ daabu ka koy karayaŋo do, amma ma si ni boŋ bangandi a se, kala waati kaŋ a ŋwa ka haŋ ka ban.
A ga ciya mo, waati kaŋ a ga kani, ma laakal da nango kaŋ a ga kani. Waato din gaa ma furo ka daabiro kaa a cey gaa ka kani noodin. Nga mo ga ci ni se haŋ kaŋ no ni ga te.»
Ruta ne a se: «Hay kulu kaŋ ni ci, ay g'a te.»
A koy karayaŋo do ka te mate kulu kaŋ cine anzura ci a se.
Waato kaŋ Buwaza ŋwa ka haŋ, a bina ga kaan mo, kal a koy ntasso gusamo banda zama nga ma kani. Ruta mo kaa moso-moso, ka daabiro kaa a ce taamey gaa, ka kani noodin.
A ciya mo, hala cin bindi, albora humburu. A bare ya-cine day, kala wayboro fo go ga kani nga cey do haray.
A ne a se: «Nin no may?» Ruta mo tu ka ne: «Ay no ni koŋŋa Ruta. Ma ni daabiro feeri ni koŋŋa boŋ, zama ni ya dumi no kaŋ ga maan.»
Buwaza ne: «Ya ay izo, Rabbi ma ni albarkandi. Gomni woone kaŋ ni kokor ka cabe, a bisa ijina, za kaŋ ni mana arwasey suuban, hala noorukooni no wala talka no.
Sohõ, ay izo, ma si humburu. Hay kulu kaŋ ni ci, ay g'a te ni se, zama kwaaro wo gorokoy kulu bay kaŋ ni gonda boro-hannotaray.
Cimi no ay ya ni dumi kaŋ ga maan no, amma kulu nda yaadin, dumi fo go no kaŋ maan ka bisa ay.
Ma kani hunkuna. A ga ciya, waati kaŋ mo bo, da bora din te ni se haŋ kaŋ ga hima kay, to, a boori, a ma dumitaray goy te. Da mo a mana te ni se mate kaŋ ga hagu dumi ma te mo, ay ga te wo kaŋ ga hagu dumi gaa a ma te, ay ze da Rabbi. Ma ni kaniyaŋ te noodin hala mo ma bo.»
Kal a kani Buwaza cey do haray kala mo bo. A tun za waati kaŋ boro si hin ka boro bay, zama Buwaza ne: «I ma si bay hala wayboro kaa karayaŋo do.»
Buwaza ne a se mo: «Kande daabiro kaŋ go ni boŋo gaa k'a gaay.» A binde n'a gaay. Buwaza na sayir muudu iddu neesi ka no a se. Gaa no Buwaza furo birno ra.
Waato kaŋ Ruta kaa nga anzura do a ne: «Ya ay izo, nin no may?» Kala Ruta ci nga anzura se mate kulu kaŋ albora te nga se.
A ye ka ne: «Sayir muudu iddu neeya kaŋ a n'ay no. Zama a ne: ‹Ma si koy kambe koonu ni anzura do.› »
Kala Neyomi mo ne: «Ya ay izo, ma goro ne ka hangan haŋ kaŋ ga te, zama bora din si fulanzam bo, kala nd'a na sanno ban hunkuna.»

4

A go mo, Buwaza koy birno me gaa ka goro. Kala dumo kaŋ ga maan a, nga kaŋ Buwaza ci din go, a kaa ka bisa. Buwaza ne a se: «He, waane filaana! Gana ka kaa neewo ka goro.» A binde gana ka kaa ka goro.
Buwaza kande kwaara arkusu beeri way ka ne: «Wa goro ne.» I goro.
A ye ka ne dumi maananta se: «Neyomi neeya kaŋ kaa ka fun Mowab laabu. A go mo, a ga laabo jare fo neera, kaŋ ga ti iri nya-izo Elimelek wane.
Ay mo saaware ka ne ay g'a cabe ni se. Ni m'a day borey kaŋ goono ga goro yaŋ jine, ay borey arkusey jine nooya. Da ni g'a fansa*, m'a fansa. Amma da ni s'a fansa, kulu ma ci ay se, ay ma du ka bay, zama fansako* fo si no kala nin, ni banda mo, kala ay.» Bora din ne: «Ay g'a fansa.»
Gaa no Buwaza ne: «To, han kaŋ hane ni ga faro day Neyomi gaa, kala ni m'a day Ruta, Mowabancey ize wayo kambe ra, buukwa wane, zama i ma buukwa maa tunandi a tubo boŋ.»
Dumo kaŋ ga maan din binde ne: «Ay si hin k'a fansa* ay boŋ se, zama ya s'ay tubo sara. Ay diyaŋ gaa a ga hagu ni m'a sambu ni boŋ se k'a fansa, zama ay wo si hin k'a fansa.»
Woone alaada no za doŋ Israyla ra, fansayaŋ sanni da barmayyaŋ boŋ, zama i ma hay kulu tabbatandi: kala boro ma nga taamu foobu k'a no boro fa din se. Woodin no ga ti mate kaŋ i ga fansa seeda nd'a Israyla ra doŋ.
Kala dumo kaŋ ga maan din ne Buwaza se: «A day ni boŋ se.» A na nga taamu foobu ka kaa mo.
Buwaza ne arkusey da jama kulu se: «Araŋ ga ti seedayaŋ hunkuna. Hay kulu kaŋ ga ti Elimelek wane da Cilon wane da Malon wane, ay n'i day Neyomi kambe ra.
Ay du Malon wande mo, Ruta, Mowabancey ize wayo, a ma ciya ay wande, zama i ma buukwa maa tunandi a tubo banda, zama buukwa maa ma si daray a nya-izey ra, d'a kwaara meyo gaa mo. Araŋ ya seedayaŋ no hunkuna.»
Borey kulu kaŋ yaŋ go kwaara meyo do, da arkusey mo ne: «Iri ya seedayaŋ no. Waybora, d'a kaa ni kwaara, Rabbi m'a te danga Rahila da Laya cine, i boro hinka, kaŋ yaŋ na Israyla dumo cina. Ni mo ma du arzaka Efrata ra. Ni ma te maa mo Baytlahami ra.
Ni windo mo ma te danga Farisa dumo cine, nga kaŋ Tamar hay Yahuda se, kunda ra kaŋ Rabbi ga ni no wayboro wo do.»
Buwaza binde na Ruta sambu ka te nga wande, a margu nd'a mo. Rabbi naŋ mo a ma te gunde, a hay ize aru.
Wayborey ne Neyomi se: «Sifayaŋ ma te Rabbi se, nga kaŋ mana ni naŋ hunkuna dumi kaŋ ga maan nin si. Israyla kulu ra i m'a maa bay.
A ga te ni se fundi yeeko, ni zeena kuruko mo, zama ni anzura kaŋ ga ba nin din, kaŋ bisa ize iyye ni se, a hay.»
Neyomi na koociya sambu k'a ganday nga ganda ra ka te a se saajawko.
Neyomi gorokasin wayborey na maa daŋ koociya ga ka ne: «I na ize aru hay Neyomi se.» I ne a se Obida, nga ga ti Yasse baaba, Dawda kaay.
Farisa banda neeya: Farisa na Hezron hay,
Hezron na Ram hay, Ram na Aminadab hay,
Aminadab na Naason hay, Naason na Salmon hay,
Salmon na Buwaza hay, Buwaza na Obida hay,
Obida na Yasse hay, Yasse na Dawda hay.

Lizenz
CC-0
Link zur Lizenz

Zitationsvorschlag für diese Edition
TextGrid Repository (2025). Christos Christodoulopoulos. Ruth (Zarma). Multilingual Parallel Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-C450-0