1

ggutn ġwilli granin a-taran f-tġawsiwin lli-darnnġ-jranin
ġmklli-aġ-nnan ġwilli-tnt-ẓranin zġ-isizwar, gn fllasnt inagan awin-aġ-d lh̬bar-nsnt.
mayan a-f-nniġ ra-ifulki ad-ak-ssngaddaġ yan-warra izgan, a-sidi iɛzzan tawfilus, ašku sigglġ bahra ġ-tġawsiwin-ad ġmklli gant zġ-isizwar,
baš a-tissant lḥqq kullut f-maylli mi tsfldt.
ġ-uwssan n-hirudus agllid n-tmazirt n-yudaya, illa yan-unmġur zġ-inmġurn n-tgmmi n-rbbi, ism-ns zakariyya. iga ntta zġ-rrbɛt n-abiyya, iṭṭaf tamġart zġ-tasut n-harun, ism-ns aliṣabaṭ.
ntni fulkin s-sin, irḍu fllasn sidi rbbi. ar-bdda-skarn s-iwaliwn n-rbbi ula luṣiyat-ns, ur-a-zgisnti-tffuġn s-yat.
walaynni ur-jju-darsn kra n-warraw, ašku ur-tẓḍar aliṣabaṭ a-trbbu, d-ntni s-sin uwssrn.
yan-wass iskr zakariyya tawuri-ns n-inmġurn n-tgmmi n-rbbi ašku tlkm-d-twala n-rrbɛt-ns.
grn-d inmġurn asġar ġmklli bdda skarn, baš ad-bḍun tawuri i-ngratsn. yašk-id-usġar ġ-zakariyya a-ikšm s-tḥanut tamẓlayt a-n-gis-ibh̬h̬r ġ-lgddam n-rbbi.
ikšm srs ġ-tasaɛt l-lbh̬ur, munn-d mddn ggutnin ġ-brra ar-tẓallan.
iban-as ġakudan yal-lmalak n-sidi rbbi, ibidd ġ-tsga tafasit l-lmida lli-f-a-tbh̬h̬arn.
lliġ-t-iẓra zakariyya iġuwḍ yiksaḍ.
isawl lmalak yini-as: «wa-zakariyya, ad-ur-tiksaṭṭ. isfld rbbi i-maylli-as-ttḍalabt. rad-ak-taru-tmġart-nnk aliṣabaṭ yan-wazzan, tgt-as ism ‹yuḥanna›.
rad-ak-yili lfrḥ ula taḍṣa, frḥn mddn ggutnin s-tlalit-ns.
ašku ra-ig wad ihiyyan ġ-iẓri n-sidi rbbi. ur-ra-issa ma-iktin ula ma-issmllilin. ra-iɛmmr s-rruḥ lqudus ġ-waḥlig n-innas,
irar-d kigan d-mddn n-ayt-rbbi ad-d-wrrin s-uġaras n-rbbi-nsn.
ra-izwur siditnnġ s-tḥkimt itjhhdn zund nnabi iliyya, irar-d ulawn n-mddn a-tḥnnun ġ-tarwa-nsn, irar-d ġwilli ffuġnin zġ-wawal n-rbbi ad-d-wrrin s-uġaras n-willi-f-irḍa, ijjujad i-siditnnġ yat tasut a-tg tins.»
yini zakariyya i-lmalak: «mamnk a-s-rad-issanġ is-ra-yili mayad? hati afqqir ayd-giġ, ula tamġart-inu tuwssr.»
yini-as lmalak: «nkki giġ jibrayyil, ar-tbddadġ ġ-lgddam n-rbbi. yuzn-iyi-d a-srk-sawlġ awiġ-ak-d lh̬bar-ad ifulkin.
walaynni ra-tgt aẓnẓum, ur-ra-tsawlt ar ass nna-ġ-ijra mayd-ak-nniġ, ašku ur-tumint awal-inu lli-ra-yafu ġ-uzmz-ns.»
ar-tqln mddn s-zakariyya, ar-ssmqsan i-ngratsn: «mah̬ aylliġ-n-imaṭl ġ-tḥanut tamẓlayt?»
lliġ-d-iffuġ ur-iẓḍar a-srsn-isawl, issann is-iẓra kra issbayyn-as-t-id rbbi ġ-tḥanut tamẓlayt. iml-asn zakariyya s-ifassn-ns f-mad-as-ijran, ašku ur-iẓḍar a-isawl.
izayd ilmma ikmml ussan n-twuri-ns, iwrri s-tgmmi-ns.
zrin kra n-uwssan s-a-trbbu-tmġart-ns aliṣabaṭ. tqama ġ-tgmmi-ns smmus-iyrn.
ar-ttini: «hati ġilad ibark gigi sidi rbbi, isfiḍ lɛar-inu ġ-gr mddn.»
zrin ilmma sḍiṣ-iyrn, yazn rbbi lmalak jibrayyil s-yat-tmdint ġ-tmazirt n-jalil ism-ns naṣira,
s-yat-tɛyyalt iḍalb-tt-in yan-urgaz ism-ns yusf zġ-tasut n-ugllid dawd. ig ism n-tɛyyalt maryam.
ibidd srs lmalak yini-as: «sslam fllam, a-tambarkit. sidi rbbi illa didm.»
tġuwḍ maryam f-wawal-ns, tsqsa ih̬f-ns mah̬ aylliġ srs isawl ġmkan.
imma lmalak isawl-daġ yini-as: «wa-maryam, ad-ur-tiksaṭṭ, ašku rbbi irḍa fllam.
hati ra-trbbut, tarut yan-wazzan, tgt-as ism ‹yasuɛ›.
ra-ig wad bahra ihiyyan. rad-as-ttinin ‹yus n-umattuy›. rad-as-ifk sidi rbbi lɛrš n-jddis dawd,
ig agllid f-tarwa n-yaɛqub kullu mayd-d-iftan. tagldit-ns ur-ra-sar-ttmmu.»
tini-as maryam i-lmalak: «mamnk a-ra-yili mayad? ur-jju-ssinġ kra n-urgaz.»
yini-as lmalak: «ra-d-fllam-igguz rruḥ lqudus, tdl-km-tḥkimt n-rbbi amattuy. mayan a-f-ra-ttinin i-wazzan amẓlay lli-ra-tarut ‹yus n-rbbi›.
han aliṣabaṭ lli-igan zġ-ayt-darm, ula nttat ar-trbbu s-yan-wazzan ġ-tuwssrt-ns. han h̬talli-f-a-ttinin mddn ur-tẓḍar a-trbbu, wis sḍiṣ-iyrn ayd-dars-illan.
ašku ur-illi kra mi ur-iẓḍar rbbi a-t-iskr.»
tsawl maryam tini: «ha-yyi giġ tah̬ddamt n-sidi rbbi. ad-iyi-yili mayd-iyi-tnnit.» ifl-tt lmalak ġakudan.
ur-tmaṭil maryam, tnkr ġ-uwssan-an tddu s-yat-tmdint ġ-iwrar n-yudaya,
tlkm-n tigmmi n-zakariyya tġr s-aliṣabaṭ.
lliġ tsfld aliṣabaṭ i-wawal n-maryam immass-wazzan ġ-waḥlig-ns, tɛmmr s-rruḥ lqudus,
tall awal-ns tini: «tambarkit a-tgit ġ-tmġarin. ambarki a-iga-warraw n-waḥlig-nnm.
mad-giġ nkki aylliġ-d-dari-tuška innas n-sidi?
ġir sfldġ i-wawal-nnm s-immussa-wazzan s-lfrḥ ġ-waḥlig-inu.
tambarkit a-tgit ašku tumnt is-rad-am-issafu sidi rbbi awal lli-s-am-inna.»
tsawl maryam tini: «yulġ-uwl-inu sidi rbbi,
tfrḥ rruḥ-inu s-rbbi anjjam-inu,
ašku iẓra-d lḥalt n-th̬ddamt-ns imẓẓin. hati zġ-ġilad kraygatt tasut rad-iyi-ttini ‹tambarkit›,
ašku rbbi itjhhdn iskr gigi tiġawsiwin mqqurnin. illa luqr i-ism-ns,
tili rrḥmt-ns f-kullu willi-t-uqqrnin zġ-kraygatt tasut n-tasutin.
hati imdi-d afus-ns itjhhdn, izzmzr udmawn mqqurnin f-iswingimn l-lɛaql-nsn.
iluḥ-n igldan zġ-lɛrš-nsn, yall-d ayt-iyzdar s-uflla.
iššbaɛ s-tmih̬ar ġwilli inġa laẓ, irar ayt-wayda bla yat.
irḥm-aġ s-rrḥmt-ns idumn, ibidd d-ayt-yaɛqub lli-igan ih̬ddamn-ns.
issafu awal lli-s-inna i-imzwura-nnġ, ur-jju-ittu ibrahim ula tarwa-ns.»
tgawr maryam ġ-dar aliṣabaṭ ma-itggan kraḍ-iyrn, twrri s-tgmmi-ns.
imma aliṣabaṭ, ġakud lliġ-tt-ilkm-uzmz taru yan-wazzan.
frḥn-dids-wadjarn-ns ula ayt-dars lliġ sfldn f-mamnk ad-bahra-gis-ibark rbbi.
aškin-d ilmma ġ-wis tam-uwssan ad-ẓẓalln i-wazzan. irin ad-as-gn ism ‹zakariyya› ašku iga ism n-babas.
tsawl-d innas tini: «uhu, rad-as-ng ism ‹yuḥanna›.»
inin-as: «walaynni ur-illi yan ġ-ayt-darm iṭṭafn ism-ad.»
sillfn i-babas a-t-sqsan man ism ira ad-as-ig.
isillf-asn zakariyya baš ad-as-d-awin yat talluḥt, yara gis: «ism-ns yuḥanna.» tɛjjbn kullutn.
s-ifsi ils n-zakariyya ġakudan, ar-isawal ar-italġ rbbi.
ggʷdn ġwilli zdġnin ġin, awin lh̬bar f-kullu mayd ijran ġ-tmazirt-an n-iwrar n-yudaya kullutt.
ġwilli fllas sfldnin ar-bahra-swingimn ar-ttinin i-ngratsn: «ma-ra-ig-wazzan-ad?» ašku illa-dids-ufus n-rbbi.
iɛmmr zakariyya babas s-rruḥ lqudus, isawl s-mad-as-imla rbbi yini:
«ad-bahra-nalġ sidi rbbi n-ayt-darnnġ, ašku yakmur-d s-mddn-ns ad-aġ-ifukku.
issmġi-d ġ-gr tasutin n-uh̬ddam-ns dawd yan igan anjjam itjhhdn,
ġmklli inna f-imi l-lanbiya-ns imẓlayn ġayd izrin,
baš ad-aġ-ijjnjm zġ-inuwwašn-nnġ ula kullu willi-aġ-kurhanin.
hati irḥm-aġ ġmklli inna i-imzwura-nnġ, issafu lɛhd-ns ihiyyan,
ġmklli inna i-babatnnġ ibrahim s-wawal izgan.
rad-aġ-ifukku zġ-gr ifassn n-inuwwašn-nnġ, baš a-ntɛbad bla nksuḍ yat,
ar-nskar ma-ifulkin ula ma-t-irḍan kullu ussan n-tudrt-nnġ.
imma kiyi a-iwi, rad-ak-ttinin ‹nnabi n-rbbi amattuy›. ra-tzwurt siditnnġ ad-as-tjjujadt aġaras.
ra-tmalat i-mddn-ns mamnk a-s-ra-tn-ijjnjm, iṣamḥ-asn f-kullu mad-skrn yʷh̬šn.
ašku irḥm-aġ rbbi-nnġ, iḥnnu ginnġ. hati zund tafukt a-ra-t-id-fllannġ-issġli,
yisfiw f-willi zdġnin ġ-tillas d-umalu l-lmut, isslkm iḍarn-nnġ s-uġaras n-sslamt.»
izayd-uḥšmi yuḥanna ar-itimġur ar-itdus ġ-rruḥ-ns. iqama ġ-lh̬la ar ass lli-ġ-igra ġ-twuri-ns ġ-wammas n-ayt-rbbi.

2

ġ-uwssan-an a-ġ-d-iffuġ yal-lqanun zġ-dar-ugllid imqqurn qayṣr uġusṭus, yamr kullu mddn ġ-kraygatt mani ad-ḥasbn ism-nsn.
tawala tamzwarut ayan ġ-ḥasbn mddn, ijra ġ-uwssan lli-ġ-iḥkam kirinyus tamazirt n-suriyya.
ar-tmuddun mddn kraygatt yan s-tmazirt-ns a-n-gis-iḥasb ism-ns.
inkr yusf iffuġ tamdint n-naṣira ġ-jalil imuddu s-tmdint n-dawd lli-mi-ttinin bitlaḥm ġ-tmazirt n-yudaya, ašku iga ntta zġ-tasut n-dawd ula tarwa-ns.
iddu a-n-iḥasb ih̬f-ns ntta d-maryam lli-n-iḍalb a-tg tamġart-ns, d-nttat ar-trbbu.
ġ-uwssan lli-ġ-llan ġin tlkm-d luqt n-tlalit.
taru arraw-ns amzwaru, tssmuttl-t ġ-uḥzzam tsrs-t-in ġ-yan-usds, ašku ur-ufin kra n-tḥanut ih̬wan ġ-lfndq.
ilin kra n-imksawn ġ-tmazirt-an gabln ulli-nsn ġ-lh̬la ġ-iyḍ.
iban-asn-d yal-lmalak n-sidi rbbi, yisfiw fllasn lmjd n-sidi rbbi, iksaḍn bahra.
isawl lmalak yini-asn: «ad-ur-tiksaḍm. hati iwiġ-awn-d lh̬bar ifulkin f-lfrḥ iggutn lli-ra-yili i-kullu-mddn.
ašku ġassad ġ-tmdint n-dawd ilul-awn-d-unjjam lli igan lmasiḥ siditnnġ.
ġmkad a-rad-awn-ig tamatart: ra-n-tafm yan-wazzan imuttl ġ-uḥzzam ittrs-n ġ-usds.»
bann-d ilmma ikabarn l-lmalayka ggutnin d-lmalak, ar-talġn rbbi ar-ttinin:
«a-yili lmjd i-rbbi ġ-tattuyt, tili sslamt i-willi-f-irḍa ġ-ddunit.»
lliġ wrrin lmalayka s-ignwan inin imksawn i-ngratsn: «nkrat a-nddu s-bitlaḥm a-nẓr mayd-f-aġ-inna sidi rbbi.»
ddun ġakudan s-tizzla, afn-in maryam d-yusf, ẓrn azzan ġ-usds.
lliġ-t-ẓran sawln-asn imksawn f-maylli-asn-inna lmalak f-wazzan-an,
ar-tɛjjabn kullu willi sfldnin i-iwaliwn-nsn.
imma maryam ar-ttḥḍu tiġawsiwin-an ġ-uwl-ns ar-gisnti-tswingim.
wrrin ilmma imksawn, ar-tškarn rbbi ar-ti-talġn f-kullu ma-mi-sfldn ula mad-ẓran. illa kullu mayan ġmklli-s-asn-inna lmalak.
zrin ssa-uwssan s-d-iruḥ-wass lli-ġ-rad-ẓẓalln i-wazzan. gn-as ġakudan ism ‹yasuɛ›, iga ism lli-s-inna lmalak ur-ta-da-trbbu maryam.
lliġ kmmln ussan n-usġus-nsn skrn ġmklli illan ġ-ššrɛ n-musa, awin azzan s-tmdint n-urušalim a-t-in-srsn ġ-lgddam n-rbbi.
ašku ityara ġ-ššrɛ n-rbbi: «a-tẓlim kraygatt awtm ih̬fddi a-ig win sidi rbbi.»
fkn ilmma tiġrsi i-rbbi ġmklli-s-inna ššrɛ: «sin imalliwn nġd sin itbirn mẓẓinin.»
yili yan-urgaz ġ-urušalim ism-ns simɛan, ifulki bahra iɛzzu-dars-uġaras n-rbbi, yili fllas rruḥ lqudus. ar-bdda-itrju ass lli-ġ-ra-ijjnjm rbbi mddn-ns.
imla-yas rruḥ lqudus is-ur-ra-immt ard iẓr lmasiḥ n-sidi rbbi.
simɛan, yiwi-t rruḥ lqudus ikšm s-tgmmi n-rbbi. aškin-d ayt-dars n-yasuɛ ġ-tasaɛt-an, awin-d azzan ad-kmmln f-ssibt-ns ma-illan ġ-ššrɛ.
yasi-t simɛan ġ-gr ifassn-ns, yalġ rbbi yini:
«ġmkad a-sidi rbbi tssuwfit-iyi-d awal. adj ah̬ddam-nnk a-n-ffuġġ ddunit ġilad s-sslamt,
ašku ẓrant-walln-inu anjjam
lli-di-tuznt f-kullu mddn.
ra-ig tifawt i-ayt-tmizar aggugnin, yawi-d lmjd-nnk i-ayt-rbbi.»
itɛjjb yusf d-innas n-wazzan f-mayd-fllas-inna simɛan.
izayd simɛan iḍalb rbbi a-tn-ibark, isawl ilmma s-maryam innas n-wazzan, yini-as: «azzan-ad, iga-t rbbi d-wad-s-rad-ḍrn kigan d-mddn n-ayt-rbbi, nkrn kigan f-ssibt-ns. ig-t d-yat-tmatart lli-rad-agʷin mddn ggutnin,
d-ġmkan a-s-rad-ssbayynn tinbaḍin n-uwlawn-nsn. ula kmmi, rad-am-tbbi taġuft ul-nnm zund taẓẓit.»
tili ġin yat-thjjalt ar-tsawal s-mad-as-d-imala rbbi. iga ism-ns ḥanna illis n-fanwil zġ-tqbilt n-ašir. tmqqur bahra, tzzri d-urgaz-ns ssa n-isggʷasn zġ-lliġ-tt-ila,
tili dars tam id-mraw d-kkuẓ (84) n-usggʷas. ur-a-ttffuġ tigmmi n-rbbi, ar-gis-ttɛbad rbbi ar-ttaẓum ar-ti-ttḍalab ġ-iyḍ ula azal.
tašk-id ġ-tasaɛt-an talġ rbbi, tsawl f-wazzan-an i-kullu willi trjunin ass lli-ġ-ra-ifukku rbbi ayt-urušalim.
lliġ ikmml yusf d-maryam maylli fllasn illan ġ-ššrɛ n-sidi rbbi, wrrin s-tmdint-nsn n-naṣira ġ-tmazirt n-jalil.
ar-itimġur-wazzan ar-itdus. tigat-gis-tḥkimt, tili fllas lbaraka n-rbbi.
asggʷas ar asggʷas ar-ttidun ayt-dars n-yasuɛ s-tmdint n-urušalim ġ-lɛid n-usurf.
lliġ irgl sin d-mraw n-usggʷas ddun ġmklli bdda.
ġakud lliġ kmmln-uwssan l-lɛid amẓn aġaras s-tmazirt-nsn. ur-ssinn ayt-dars is-n-iqama-uḥšmi yasuɛ ġ-urušalim,
ġaln is-didsn-imun ġ-ukabar. zzrin ass kullut ġ-uġaras, bdun ilmma ar-srs-siggiln ġ-gr ayt-darsn d-imddukkʷal-nsn.
lliġ-t-ur-ufin wrrin s-urušalim a-srs-siggiln.
ar wis kraḍ-uwssan a-t-in-ufan ġ-gr imslmdn n-ššrɛ ġ-tgmmi n-rbbi, ar-asn-isflid ar-tn-isqsa.
ġwilli-as-sflidnin ar-kullu-tɛjjabn ġ-lfhmt-ns ula taḥkimt lli-s-a-itrara awal.
lliġ-t-ẓran ayt-dars iḍr-asn lɛjb, tini-as innas: «mah̬ a-iwi aylliġ-aġ-tskrt ġmkad? ha-nkki d-babak nusi fllak taġuft bahra, ar-srk-nsiggil.»
imma ntta inna-yasn: «mah̬ aylliġ a-sri-tsiggilm? is-ur-tssinm is-d-iqqan ad-iliġ ġ-tgmmi n-baba?»
imma ntni ur-fhimn awal lli-s-asn-inna.
imun didsn ġakudan, wrrin s-naṣira, ar-iskar s-iwaliwn-nsn. imma innas tḥḍa kullu tiġawsiwin-an ġ-uwl-ns.
ar-itzayad yasuɛ ġ-tiddi ula taḥkimt, irḍu srs rbbi ula mddn.

3

ġ-usggʷas wis smmus d-mraw n-ugllid imqqurn qayṣr ṭibaryus, iga bilaṭus gu-bunṭus lḥakm f-yudaya, ig hirudus agllid n-jalil, ig gʷmas filibbus agllid n-iṭuraya d-trah̬unitis, ig lisanyas agllid n-abilini.
ġ-uwssan-an lliġ iga ḥannan d-qayafa inmġurn hiyyanin n-tgmmi n-rbbi, yašk-id-wawal n-rbbi s-yuḥanna yus n-zakariyya ġ-lh̬la.
ar-itkka tisgiw n-wasif n-urdun ar-itbrraḥ ar-ittini: «flat kullu ma-tskarm yʷh̬šn, tddmm ġ-waman, baš ad-awn-iṣamḥ rbbi f-ddnub-nnun.»
ġmkan a-s-yuwfa ma-ityaran ġ-warra n-nnabi išaɛya inna: «ha-yan-wawal ar-itbrraḥ ġ-lh̬la ar-ittini ‹jjujadat aġaras n-siditnnġ, tssnmm tiġarasin-ns.
ra-tngadda kraygatt talat, astwan idrarn ula iwrar. ra-inm-uġaras nna-ilullin, trh̬u-tġarast nna-išqan.
rad-ẓrn kullu mddn anjjam lli-ra-d-yazn rbbi.›»
aškin-d mddn ggutnin s-dar yuḥanna, irin a-tn-issddm ġ-waman. imma ntta inna-yasn: «wa-tarwa n-ifaġrn, mad-awn-innan izd ġmkad a-s-ra-tanfm i-lɛqubit lli-ra-ittut f-ddunit?
skarat afulki baš a-iban is-tflm ma-yʷh̬šnn. a-ur-ttinim i-ngratun ‹nkkʷni nga tarwa n-ibrahim,› ašku rad-awn-iniġ, rbbi iẓḍar a-d-issnkr tarwa i-ibrahim ula zġ-iẓran-ad.
hay-aglzim ittrs f-uggja n-usġar. kud tasġart nna-ur-yakkan lġllt imimn, ra-stt-ibbi iluḥ-tt-in ġ-lɛafit.»
sqsan-t mddn: «ini-aġ mad-aġ-d-iqqann a-t-nskr?»
irar-asn: «wanna iṭṭafn sin iqšban, ifk yan i-wanna ur-dar-illi. wanna dar ma-ištta, ibḍu-t d-wiyyaḍ.»
aškin-d dars ilmma kra zġ-willi tamẓnin iqaridn n-nkkas, irin a-tn-issddm, sqsan-t: «way-amslmd, mad-aġ-d-iqqann a-t-nskr nkkʷni?»
irar-asn: «a-ur-ttamẓm zġ-dar mddn uggʷar n-ma-kʷn-d-yuškan.»
aškin-d ilmma kra n-iɛskrin sqsan-t: «imma nkkʷni, mad-aġ-d-iqqann a-t-nskar?» irar-asn: «a-ur-ttɛddam f-yan ula tssḍrm lbaḍl f-yan. zaydat tqnɛum s-tġrad-nnun.»
ar-bahra-swingimn mddn ġ-yuḥanna, ar-ssmqsan i-ngratsn: «izd ġwad a-igan lmasiḥ lli-ra-d-yazn rbbi?»
isawl yuḥanna yini-asn: «ha-yyi ar-kʷn-ssddamġ ġ-waman walaynni ra-d-yašk yan yugʷr-iyi, ur-sthllaġ ad-rẓmġ ifalan n-turẓiyin-ns. ra-kʷn-issddm nttan s-rruḥ lqudus d-lɛafit,
yasi tazzrt a-izuzzr, issmun-d irdn-ns ġ-uḥanu, ijdr alim s-lɛafit ur-sar-ih̬sin.»
izayd yuḥanna s-iwaliwn ggutnin ar-itbrraḥ i-mddn f-lh̬bar ifulkin ar-asn-ittini ad-d-wrrin s-uġaras n-rbbi.
iẓi yuḥanna d-ugllid hirudus f-ssibt n-hirudiyya lli-yiwi hirudus wah̬h̬a tga tamġart n-gʷmas. isawl srs yuḥanna f-mnnawt lh̬ʷšanat yaḍni ar-tnt-iskar.
imma hirudus izuyd i-kullu ġayan, iluḥ-n yuḥanna ġ-lḥbs.
tiġurdin n-ma-issddm yuḥanna kullu mddn-an, issddm yasuɛ ula ntta. ibidd yasuɛ ar-itẓalla, s-rẓmn ignwan
igguz-d fllas rruḥ lqudus ġ-ssift n-yan-utbir, isawl-d yan-wawal zġ-ignwan yini: «kiyi tgit iwi iɛzzan. frḥġ srk bahra.»
lliġ igra yasuɛ ġ-twuri-ns yili dars ma-itggan kraḍ id-mraw n-usggʷas. ar-as-ttinin yus n-yusf yus n-ɛali
yus n-mattat yus n-lawi yus n-malki yus n-yannay yus n-yusf
yus n-mattitya yus n-ɛamus yus n-naḥum yus n-ḥasli yus n-naggay
yus n-maḥat yus n-mattitya yus n-šimɛi yus n-yusih̬ yus n-yuda
yus n-yuḥanna yus n-risa yus n-zrubbabl yus n-šaltyal yus n-nir
yus n-malki yus n-addi yus n-quṣm yus n-almmudam yus n-ɛir
yus n-yašuɛ yus n-aliɛazr yus n-yurim yus n-mattat yus n-lawi
yus n-šimɛun yus n-yahuda yus n-yusf yus n-yunam yus n-alyaqim
yus n-malya yus n-manna yus n-mattata yus n-natan yus n-dawd
yus n-išay yus n-ɛubid yus n-buɛaz yus n-šalaḥ yus n-naḥšun
yus n-ɛminadab yus n-admin yus n-arni yus n-ḥaṣrun yus n-fariṣ yus n-yahuda
yus n-yaɛqub yus n-isḥaq yus n-ibrahim yus n-taraḥ yus n-naḥur
yus n-sarug yus n-raɛu yus n-falag yus n-ɛabr yus n-šalaḥ
yus n-qinan yus n-arfakšad yus n-šam yus n-nuḥ yus n-lamak
yus n-matušalaḥ yus n-ah̬nuh̬ yus n-yarad yus n-mahalalil yus n-qinan
yus n-anus yus n-šit yus n-adam yus n-rbbi.

4

iffuġ yasuɛ zġ-tsgiw n-urdun, iɛmmr s-rruḥ lqudus.
ar-t-itguwwad rruḥ kkuẓ id-mraw n-wass ġ-lh̬la, ar-t-itarm iblis. ur-a-ištta yat ġ-uwssan-an aylliġ iwrri yaġ-t laẓ bahra.
isawl srs iblis ġakudan, yini-as: «iġ-tgit yus n-rbbi, ini i-uẓru-ad a-iwrri ig aġrum.»
irar-as yasuɛ: «han ityara ġ-warra n-rbbi ‹urd aġrum ka-s-a-itddr bnadm.›»
yawi-t ilmma iblis issġli-t s-mani yattuyn, iml-as ġ-yan-usmaqql kullu tiglday n-ddunit,
yini-as: «rad-ak-fkġ a-tḥkamt kullu mayad, yili-ak lmjd-ns kullut, ašku nkki a-mi-ityawfka a-t-fkġ i-wanna riġ.
iġ-iyi-tsjdt, kullu mayad ra-ig winnk.»
irar-as yasuɛ: «han ityara ‹rbbi sidik a-mi-ttsjadt, d-nttan waḥdut a-ttɛbadt.›»
yawi-t ilmma iblis s-tmdint n-urušalim, issbidd-t f-iggi n-ukfaf n-tgmmi n-rbbi, yini-as: «iġ-tgit yus n-rbbi, luḥ-n ih̬f-nnk zġ-ġid s-iyzdar,
ašku ityara ‹ra-d-yazn lmalayka-ns a-k-gabln.›
ityara-daġ ‹ra-k-asin f-ifassn-nsn baš a-ur-ilkm-uḍar-nnk kra n-uẓru.›»
irar-as yasuɛ: «han ityara ‹a-ur-tarmt rbbi sidik.›»
lliġ-t-yurm iblis s-kullu ġayan, ifl-t ar azmz yaḍni.
iwrri yasuɛ s-tmazirt n-jalil, iɛmmr s-tḥkimt itjhhdn n-rruḥ lqudus. ar-fllas-sawaln mddn ġ-kullu-tsgiw n-tmazirt-an.
ar-tn-isslmad ġ-tgʷmma n-tẓallit, ar-ti-talġn kullu mddn.
yašk-id yasuɛ s-tmdint n-naṣira, ġ-illiġ-ttin-ikka ġ-mẓẓiy-ns. ikšm s-tgmmi n-tẓallit ġ-wass n-usunfu ġmklli bdda iskar. inkr a-iġr f-mddn,
fkn-as arra n-nnabi išaɛya. irẓm arra yaf-n gis agzzum lli-ġ-ityara:
«illa flla rruḥ n-sidi rbbi. iẓli-yyi ad-d-awiġ lh̬bar ifulkin i-imẓlaḍ, iniġ i-willi tyamaẓnin ‹rbbi rad-awn-ifsi,› iniġ i-ibukaḍn ‹rbbi ra-kʷn-irar a-tisfiwm.› yazn-iyi-d ad-fukkuġ ġwilli-f-iḍr lbaḍl,
mlġ-awn is-d-ilkm-uzmz lli-ġ-ra-ijjnjm sidi rbbi ġwilli ganin wins.»
issmun arra, irar-t-id i-umɛawn iskiws. ar-gis-tmnadn kullu willi llanin ġ-tgmmi n-tẓallit.
yini-asn: «arra-yad n-rbbi, ġassad ad-darun-yuwfa.»
ar-tɛjjabn mddn kullutn ġ-iwaliwn šwanin lli-s-a-isawal, ar-ttinin i-ngratsn: «ifulki-urgaz-ad.» ar-ssmqsan i-ngratsn: «is-urd yus n-yusf ayad?»
izayd yasuɛ yini-asn: «is-ur-rad-iyi-tinim lmɛna-yad ‹way-aṭbib, jjujji ih̬f-nnk›? is-ur-rad-iyi-tinim ‹maylli-f-nsfld tskrt-t ġ-kafrnaḥum, skr-t ula ġid ġ-tmazirt-nnk›?
lḥqq a-rad-awn-iniġ, ur-illi kra n-nnabi qbln ayt-tmazirt-ns.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, ggutnt-thjjalin ġ-dar ayt-rbbi ġ-uwssan n-nnabi iliyya lliġ ur-iḍr-unẓar kraḍ isggʷasn d-sḍiṣ-iyrn, yili-uġni išqan ġ-tmazirt kullutt.
imma iliyya, ur-t-id-yuzn rbbi s-yat gisnt, walaynni yuzn-t s-dar yat-thjjalt tlla-n ġ-ṣarfa ġ-tmazirt n-ṣayda.
ggutn injdamn ġ-dar ayt-rbbi ġ-uwssan n-nnabi ališaɛ, walaynni ur-ijjujji kra n-yan gisn. ġir nuɛman gu-suriyya a-ijjin.»
lliġ sfldn mddn ġ-tgmmi n-tẓallit i-iwaliwn-ad bzgn f-yasuɛ bahra.
nkrn ssufġn-t s-brra n-tmdint-nsn, ssġlin-t s-iggi n-uwrir lli-f-tlla-tmdint, irin a-t-in-luḥn zġ-ujarif.
walaynni izri yasuɛ zġ-gratsn iftu.
yašk-id yasuɛ s-kafrnaḥum, tga yat-tmdint ġ-jalil. ar-ikššm s-tgmmi n-tẓallit ġ-uwssan n-usunfu ar-isslmad.
ar-tɛjjabn mddn kullutn ġ-ulmmud-ns ašku ar-srsn-isawal ġmklli dars lḥqq ad-asn-ittini ma-tn-d-iqqann.
illa ġ-tgmmi-an n-tẓallit yan-urgaz lli-ġ-illa yal-ljnn yʷh̬šnn bahra. yut s-yat-tġuyyit yini-as:
«wa-yasuɛ gu-naṣira, ma-illan ġ-gratnnġ didk? is-di-tuškit ad-aġ-thlkt? ssnġ ma-tgit kiyi. amẓlay n-rbbi a-tgit.»
isawl yasuɛ yamr ljnn yini-as: «fssa, tffuġt zġ-gis.» iluḥ-t ljnn s-wakal ġ-wammas-nsn iffuġ zġ-gis, ur-t-issrfufn s-yat.
mddn-an iḍr-asn lɛjb ar-ttinin i-ngratsn: «matta awal-ad? hati s-tḥkimt d-tẓḍḍart iggutn a-s-a-itamr ljnun ʷh̬šnnin ar-tffuġn.»
ar-bahra-sawaln mddn f-yasuɛ, awin lh̬bar-ns s-kraygatt mani ġ-tmazirt-an kullutt.
iffuġ yasuɛ zġ-tgmmi n-tẓallit izayd ikšm s-tgmmi n-simɛan. yaf-n ġin taḍggʷalt n-simɛan tuḍn s-tawla išqan, ḍalbn-t fllas.
yakmur-d s-tama-ns yamr tawla a-titti. titti-zgis-tawla, tnkr ġakudan ar-fllasn-ttsh̬h̬ar.
lliġ-n-tḍr tafukt aškin-d mddn ggutnin s-dar yasuɛ, ar-di-tawin ġwilli uḍnnin s-tmuḍan ggutnin. ar-n-isras ifassn-ns f-kraygatt yan gisn ar-tn-ijjujji.
ar-tffuġn ljnun zġ-mddn ggutnin ar-ssġuyyun ar-ttinin: «kiyi tgit yus n-rbbi.» imma ntta yumr ljnun ad-fssan. ur-tn-yudji a-fllas-sawaln, ašku ssnn izd lmasiḥ n-rbbi a-iga.
lliġ-di-tġli tafukt iffuġ yasuɛ zġ-tmdint, iddu s-yan-mani ġ-ur-illi yan. walaynni ar-srs-siggiln mddn, ḍfurn-t ur-akkʷ-rin a-tn-ifl.
imma ntta inna-yasn: «iqqan-iyi-d ad-dduġ ar-tawiġ lh̬bar ifulkin f-tgldit n-rbbi i-tmdinin yaḍni, ašku mayad a-f-iyi-d-yuzn rbbi.»
izayd ar-itbrraḥ ġ-tgʷmma n-tẓallit ġ-tmazirt n-ayt-yudaya kullutt.

5

yan-wass ibidd yasuɛ ġ-tama n-umda n-ganisaraṭ, ar-t-ssnukmun mddn ggutnin ar-ttirin ad-dars-sfldn i-wawal n-rbbi.
iẓr snat-tanawin ttrsnt f-wakal ġ-tama n-umda, fln-tnt ingʷmarn n-islman, ar-siridn ššbayk-nsn.
ikšm yasuɛ s-yat ġ-tanawin, tg tin simɛan, iḍalb-t a-stt-in-išškšm imikk s-waman. igawr ġ-tanawt ar-isslmad mddn.
lliġ ikmml awal-ns yini i-simɛan: «zayd-n s-ugʷns ar tadrut tgrm-n ššbayk-nnun a-di-tgmmrm islman.»
isawl simɛan yini-as: «iḍ kullut ar-nkkat tammara a-sidi, ur-numẓ yat. walaynni lliġ-ti-tnnit kiyi ra-n-grġ ššbayk.»
grn-tnt-in ġakudan, s-tnt-in-ufan ɛmmrnt s-islman ggutnin aylliġ rad-bbint.
sillfn-in i-imddukkʷal-nsn ġ-tanawt yaḍni ad-d-aškin ad-asn-ɛawnn. lliġ-tn-d-ruḥn ar-didsn-ssmunun islman aylliġ ɛmmrnt snat tanawin-lli, ftunt ad-ddmnt.
imma simɛan bṭrus, lliġ iẓra mayd ijran iḍr-n f-ifaddn n-yasuɛ yini-as: «wa-sidi, ngara didi. argaz yʷh̬šnn ad-giġ.»
ašku iḍr-as lɛjb ġ-tuggt n-islman lli-d-umẓn.
ar-tɛjjabn imddukkʷal-ns yaɛqub d-yuḥanna tarwa n-zabdi ula ntni. imma yasuɛ isawl s-simɛan yini-as: «ad-ur-tiksaṭṭ. ġilad s-uflla mddn a-ra-ttgmmart.»
ssufġn tanawin-nsn s-wakal, fln kullu ma-darsn-illan, munn d-yasuɛ.
yan-wass illa yasuɛ ġ-yat-tmdint, yašk-id dars yan-unjdam yuḍn bahra. lliġ iẓra yasuɛ iḍr ġ-dar iḍarn-ns iḍalb-t bahra yini: «wa-sidi, tẓḍart a-yyi-tssġust iġ-trit.»
iggr-as yasuɛ s-ufus-ns yini-as: «riġ nkki. ġus.» ġakudan yitti zġ-gis ljdam iġus.
yuṣṣa-t yasuɛ yini-as: «a-ur-tinit i-yan f-mayad, walaynni ddu tmlt ih̬f-nnk i-unmġur n-tgmmi n-rbbi, tfkt-as f-usġus-nnk tiġrsi lli-f-yuṣṣa musa, a-tg tugga i-mddn.»
walaynni ar-fllas-sawaln mddn s-uggʷar, awin lh̬bar s-kraygatt mani. ar-di-ttaškin s-kigan baš ad-sfldn i-iwaliwn-ns jjin dars zġ-tmuḍan-nsn.
imma ntta ar-tn-ifal iddu s-mani ih̬wan a-n-gis-iẓẓall.
yan-wass yasuɛ ar-isslmad mddn. gawrn ġ-gratsn kra n-mddn l-lmdhb n-ifarisin d-kra n-imslmdn n-ššrɛ, uškan-d zġ-kullu timdinin n-jalil ula zġ-yudaya d-tmdint n-urušalim. yasuɛ tlla-gis-tḥkimt itjhhdn n-rbbi a-ijjujji imuḍan.
aškin-d kra n-mddn asin-d yan-urgaz ikušmn ign f-imjdin-ns. irin a-t-in-srsn ġ-lgddam n-yasuɛ,
walaynni ur-ufin mamnk a-t-šškšamn ašku tɛmmr-tgmmi s-mddn ggutnin. ssġlin-t ilmma s-ukfaf f-iggi n-tgmmi, zzugzn imjdin lli-f-ign zġ-gr lyajur s-wammas n-mddn ġ-lgddam n-yasuɛ.
iẓr yasuɛ mamnk a-bahra-srs-umnn, isawl s-ukušam yini-as: «way-argaz, ittin fllak ddnub-nnk.»
bdun imslmdn-lli n-ššrɛ d-ifarisin ar-swingimn d-ih̬fawn-nsn: «ma-iga ġwad ar-isawal s-lkufr? ma-iẓḍarn a-issitti ddnub abla rbbi waḥdut?»
imma yasuɛ issn ma-ġ-a-swingimn, yini-asn: «mah̬ aylliġ a-tswingimm d-ih̬fawn-nnun ġmkad?
ma-gisn-irh̬an, ad-iniġ ‹ittin fllak ddnub-nnk› nġd ad-iniġ ‹nkr ar-ttidut›?
imma ġilad rad-awn-mlġ is-dari taẓḍḍart ġ-ddunit ad-ssittiġ ddnub, nkki lli-igan yus n-bnadm.» isawl ilmma s-ukušam yini-as: «nniġ-ak, nkr, tasit imjdin-nnk, tddut s-tgmmi-nnk.»
inkr ġakudan ġ-lgddam-nsn yasi maylli-f-ign iddu s-tgmmi-ns ar-italġ rbbi.
ġuwḍn mddn-an kullutn iḍr-asn lɛjb, ar-talġn rbbi ar-ttinin: «tiġawsiwin hiyyanin a-nẓra ġassad.»
tiġurdin n-mayan iffuġ yasuɛ iẓr yan bu-nkkas ism-ns lawi, igawr ġ-tgmmi lli-ġ-a-tamẓn iqaridn n-nkkas. yini-as yasuɛ: «ašk-id, mun didi.»
inkr lawi ifl kullu ma-dars-illan imun dids.
iskr-as lawi yan-imnsi imqqurn ġ-tgmmi-ns. gawrn didsn id-bu-nkkas ggutnin d-inbgiwn yaḍni.
imma ifarisin d-imslmdn n-ššrɛ zġ-lmdhb-nsn ar-ssngmugn f-imḥḍarn n-yasuɛ inin-asn: «mah̬ aylliġ a-tšttam ar-tssam d-willi tamẓnin nkkas ula mddn-an ʷh̬šnnin?»
isawl yasuɛ yini-asn: «urd ġwilli dusnin a-iḥtajjan aṭbib walaynni ġwilli uḍnnin.
ur-d-uškiġ a-n-ġrġ i-willi ġalnin is-fulkin, walaynni uškiġ-d a-n-ġrġ i-willi ʷh̬šnnin, ad-fln lh̬ʷšant-nsn.»
sqsan-t: «mah̬ aylliġ a-bahra-taẓumn ar-tẓallan imḥḍarn n-yuḥanna ula imḥḍarn n-ifarisin, imma imḥḍarn-nnk kiyi ar-šttan ar-ssan?»
irar-asn yasuɛ: «is-tẓḍarm a-tinim i-ayt-tmġra ad-aẓumn d-usli didsn?
walaynni rad-d-aškin-uwssan lli-ġ-ra-fllasn-yitti-usli. ġ-uwssan-an a-ġ-rad-taẓumn.»
izayd yasuɛ yut-asn lmɛna-yad yini-asn: «ur-illi ma-itbbin tadġart zġ-tmlsit l-ljdid ig-tt i-tmlsit taqdimt. iġ-iskr ġmkan ra-ihlk timlsit l-ljdid, ur-ra-di-tmšaška-tdġart l-ljdid d-tmlsit taqdimt.
ur-illi ma-itggan aman n-waḍil iktin l-ljdid ġ-ilmawn iqdimn. iġ-iskr ġmkan rad-stġn-waman l-ljdid ilmawn iqdimn ffin-waman ġ-wakal h̬srn ilmawn.
walaynni iqqan-d a-bdda-tggan aman l-ljdid ġ-ilmawn l-ljdid.
wanna iswan aman n-waḍil iqdimn ur-ra-yiri win ljdid, ašku ar-ittini ‹aqdim a-ifulkin.›»

6

yan-wass n-usunfu ifta yasuɛ ġ-igran ġ-gr imndi. ar-tkkisn imḥḍarn-ns tizlfin ar-tnt-jjmjurun ġ-gr ifassn-nsn ar-tnt-šttan.
sawln srsn kra n-ifarisin inin-asn: «mah̬ aylliġ a-tskarm ġ-wass n-usunfu ġaylli ur-gis-iḥllan?»
irar-asn yasuɛ: «is-ur-tġrim f-dawd ma-iskr ġakud lliġ-t-inġa laẓ bahra, ntta d-willi dids munnin?
ikšm s-tgmmi n-rbbi, yasi aġrum lli-ityawfkan i-rbbi. ur-iḥlla i-umššu abla i-inmġurn n-tgmmi n-rbbi. išš-t dawd ifk-t i-usmun-ns.»
izayd yasuɛ yini-asn: «imma nkki lli-igan yus n-bnadm, giġ sidis n-wass n-usunfu.»
yan-wass n-usunfu yaḍni ikšm yasuɛ s-tgmmi n-tẓallit ar-isslmad. illa ġin yan-urgaz immut-as-ufus afasi.
ilin kra n-imslmdn n-ššrɛ d-ifarisin ran ad-afn ġ-yasuɛ ma-s-a-yas-ṣraḍn. gabln-t ad-ẓrn is-ra-t-ijjujji ġ-wass n-usunfu.
imma yasuɛ issn iswingimn-nsn, isawl s-urgaz lli-mi-immut-ufus yini-as: «ašk-id s-wammas.» inkr-d ibidd ġ-wammas-nsn.
izayd yasuɛ isqsa mddn-an: «iniyat-iyi, ma-iḥllan ġ-wass n-usunfu? a-nskar ma-ifulkin nġd a-nskar ma-yʷh̬šnn? izd a-njjnjm yan nġd a-t-nhlk?»
igrawl gisn kullutn, isawl ilmma s-urgaz-lli yini-as: «mdi-d afus-nnk.» imdi-as-t-id s-ijji idus-ufus-ns.
imma ntni nkrn-d gisn iriyn, bdun ar-tmšawarn i-ngratsn f-ma-rad-skrn i-yasuɛ.
yan-wass ġ-uwssan-an iġli yasuɛ s-yan-uwrir a-iẓẓall. izzri iḍ kullut ar-itẓalla ar-itḍalab rbbi.
lliġ-d-iġli-wass iġr-d i-imḥḍarn-ns s-dars. isti zġ-gisn sin d-mraw, ig-tn d-irqqasn-ns.
isti simɛan ifk-as ism l-ljdid ‹bṭrus›, isti andraws gʷmas n-simɛan. isti yaɛqub d-yuḥanna d-filibbus d-bartulamaws
d-matta d-tuma d-yaɛqub yus n-ḥalfa d-simɛan lli-mi-ttinin ‹awaṭani›
d-yahuda yus n-yaɛqub, ntni d-yahuda ish̬aryuṭ lli-ra-izznz yasuɛ tigira.
lliġ-d-igguz yasuɛ d-irqqasn-ns, ibidd ġ-yan-udġar yastwan. munn-d fllas kigan d-imḥḍarn-ns d-mddn yaḍni ggutnin. uškan-d zġ-tsgiw n-yudaya ula urušalim ula zġ-tmdinin n-ṣur d-ṣayda lli-llanin ġ-tama n-umda imqqurn.
irin ad-sflidn i-iwaliwn-ns jjin zġ-tmuḍan-nsn. ġakudan ar-ijjujji ula ġwilli ssrfufunn ljnun ʷh̬šnnin.
ar-di-takmurn mddn kullutn ad-as-ggrn, ašku ar-zgis-ttffuġ lbaraka. ar-tn-ijjujji kullutn.
issmaqql yasuɛ ġ-imḥḍarn-ns yini-asn: «imbarkin a-tgam a-willi ḥtajjanin, ašku kunni a-mi-tlla-tgldit n-rbbi.
imbarkin a-tgam a-willi yaġ laẓ ġilad, ašku kunni a-ra-išbɛ. imbarkin a-tgam a-willi allanin ġilad, ašku kunni a-ra-iḍṣṣa.
imbarkin a-tgam iġ-kʷn-kurhan mddn ssufġn-kʷn rgmn-kʷn ar-fllawn-ttinin ‹kunni tʷh̬šnm› f-ssibt n-ma-tgam win yus n-bnadm.
thnnayat iġ-a-skarn ġmkan, tfrḥm bahra, ašku tggut lbaraka lli-rad-awn-yili ġ-ignna. han ġmkan ad-skrn imzwura-nsn i-lanbiya lli-zrinin.
«walaynni taguḍi a-rad-awn-yili, a-willi dar iggut-wayda, ašku tkmml taġamt l-lh̬ir-nnun.
taguḍi a-rad-awn-yili, a-willi šbɛanin ġilad, ašku ra-kʷn-yaġ laẓ. taguḍi a-rad-awn-yili, a-willi ḍṣṣanin ġilad, ašku ra-kʷn-tigʷraẓ ar-tallam.
taguḍi a-rad-awn-yili iġ-a-kʷn-talġn kullu mddn. han ġmkan ad-skrn imzwura-nsn i-ayt-tkrkas lli-ittinin izd lanbiya ad-gan.
«wa-kunni-ad sri isflidn, rad-awn-iniġ, ḥnnwat ġ-inuwwašn-nnun. skrat afulki ġ-willi-kʷn-kurhanin.
ḍalbat rbbi a-ibark ġwilli-kʷn-rgmnin, tḍalbm-t a-irḥm ġwilli-kʷn-ssrfufnnin.
iġ-k-yut yan f-umadl, mdi-as-n wayyaḍ. iġ-ak-yiwi yan aslham-nnk, adj-t a-yawi ula aqššab.
kullu wanna zgik iḍalbn, fk-as. d-wanna yiwin ma-igan winnk, a-t-ur-tḍalbt a-t-id-irar.
skarat d-mddn ġmklli tram a-t-didun-skarn.
iġ-a-ttḥnnum ġ-willi gigun tḥnnunin, man afulki tskrm? ašku ġwilli ʷh̬šnnin ar-tḥnnun ula ntni ġ-willi gisn tḥnnunin.
iġ-a-tskarm lh̬ir ġ-willi gigun skarnin lh̬ir, man afulki tskrm? ašku ġwilli ʷh̬šnnin ula ntni ar-skarn ġmkan.
«iġ-a-trṭṭlm i-willi-s-tssnm is-rad-awn-tn-d-rarn tigira, man afulki tskrm? ašku ġwilli ʷh̬šnnin ar-rṭṭln ula ntni i-wiyyaḍ ʷh̬šnnin a-d-darsn-tamẓn ġunšk lli-asn-rḍln.
walaynni ḥnnwat ġ-inuwwašn-nnun, ar-asn-tskarm lh̬ir. rṭṭlat bla-da-tswingimm a-tamẓm arṭṭal-nnun tigira. ġmkad a-s-ra-tgm tarwa n-rbbi amattuy, tili-awn lbaraka iggutn. ašku ntta ar-itfulki d-willi-t-ur-tškarnin d-willi skarnin ma-yʷh̬šnn.
tḥnnwat ġ-wiyyaḍ ġmklli itḥnnu rbbi babatun.
a-ur-tinim f-yan is-yʷh̬šn, a-ur-fllawn-yini rbbi is-tʷh̬šnm. a-ur-tḥkamm f-yan, a-ur-fllawn-iḥkam rbbi. ṣamḥat i-wiyyaḍ f-ad-awn-iṣamḥ rbbi.
akkayat i-wiyyaḍ f-a-yawn-yakka rbbi s-lɛbrt imqqurn iɛmmrn immussan ttyadar, ra-n-tffi ġ-ušlliq-nnun. ašku s-lɛbrt lli-s-a-ttɛbbarm a-s-rad-awn-ityawɛbbar.»
izayd yasuɛ yut-asn lmɛna-yad isqsa-tn: «is-iẓḍar-ubukaḍ a-izwur i-ubukaḍ? is-ur-ra-n-ḍrn s-sin ġ-ugḍi?
amḥḍar ur-yugʷr amslmd-ns, walaynni kraygatt amḥḍar iġ-ikmml almmud-ns ra-ig zund amslmd-ns.
mah̬ a-n-ttmnadt arftus imẓẓin ġ-tiṭ n-gʷmak ur-tt-akkʷ-tiwit ġ-tggjdit lli-illan ġ-tiṭ-nnk?
mamnk a-trit a-tinit i-gʷmak ‹adj-iyi a-gʷma, ad-ak-d-ssittiġ arftus-an a-k-illan ġ-tiṭ,› imma kiyi ur-akkʷ-tẓrit taggjdit lli-illan ġ-tiṭ-nnk? wa-bu-sin-uwdmawn, ssitti-zwar taggjdit zġ-tiṭ-nnk baš a-tẓrt mamnk a-tssittit arftus zġ-tiṭ n-gʷmak.
«tasġart ifulkin ur-a-takka lġllt yʷh̬šnn. tasġart yʷh̬šnn ur-a-takka lġllt ifulkin.
kraygatt tasġart, zġ-lġllt-ns a-zġ-a-ttyawssan. ur-a-ntkkis ikuzarn zġ-uzggʷar, ula-da-ntkkis aḍil zġ-ušddir.
yan ifulkin, ar-d-issufuġ ma-ifulkin zġ-lh̬zin n-ufulki lli-issmun ġ-uwl-ns. yan yʷh̬šnn, ar-d-issufuġ ma-yʷh̬šnn zġ-lh̬zin l-lh̬ʷšant lli-issmun ġ-uwl-ns. ašku aynna-s-iɛmmr-uwl a-s-a-isawal imi.
«mah̬ aylliġ a-yyi-ttinim ‹wa-sidi wa-sidi› walaynni ur-a-tskarm s-wawal-inu?
kullu wanna-d-dari-yuškan isfld i-iwaliwn-ad-inu ar-srsn-iskar, rad-awn-mlġ ma-irwas.
irwas argaz lli-ibnan tigmmi, iġza bahra izzugz llsas f-isli. lliġ-d-ingi-wasif yut tigmmi ur-tt-issmussi ašku idus llsas-ns.
imma wanna isfldn i-iwaliwn-ad-inu ur-a-srsn-iskar, irwas argaz lli-ibnan tigmmi-ns f-wakal ur-iġza llsas. lliġ-d-ingi-wasif yut tigmmi tḍr-d, th̬lu kullutt.»

7

lliġ ikmml yasuɛ kullu ma-ira a-yini i-mddn-an, iddu s-tmdint n-kafrnaḥum.
illa ġin yal-lqbṭan n-iɛskrin n-rruman, yili dars yan-uh̬ddam-ns yuḍn bahra iftu a-immt. ah̬ddam-an iɛzza dars bahra.
lliġ isfld lqbṭan f-yasuɛ yazn-d kra n-imġarn n-ayt-yudaya s-dars a-zgis-ḍalbn a-n-dars-yašk a-ijjujji ah̬ddam-ns.
ntni ruḥn-d yasuɛ ḍalbn-t bahra inin-as: «isthlla ad-as-tskrt lh̬ir-ad,
ašku ar-itḥubbu ayt-tmazirt-nnġ ibnu-aġ tigmmi n-tẓallit.»
imun didsn yasuɛ. lliġ-n-akmurn s-tgmmi yazn-d lqbṭan kra n-imddukkʷal-ns s-yasuɛ yini-as: «wa-sidi, ad-ur-tssiḥlt ih̬f-nnk. ur-sthllaġ a-di-tkšmt s-tgmmi-nu.
mayan a-f-ur-n-dark-uškiġ ašku ḥšmġ, walaynni ġir ini yan-wawal s-ijji-uh̬ddam-inu.
ha-yyi ula nkki ar-skarġ s-wawal n-ma-yyi-yugʷrn, ilin iɛskrin ġ-ddu-ufus-inu. iġ-nniġ i-yan: ‹ddu› iddu, iġ-nniġ i-wayyaḍ ‹ašk-id› yašk-id, iġ-nniġ i-uh̬ddam-inu ‹skr tawuri-ad› iskr-tt.»
lliġ isfld yasuɛ i-mayad itɛjjb. igrawl ġ-mddn-an ggutnin lli-d-dids-munnin yini-asn: «rad-awn-iniġ, ur-jju-ufiġ kra n-yan yumnn zund ġwad, ula ġ-gr ayt-rbbi.»
ddun ġwilli-d-yuzn lqbṭan wrrin s-tgmmi-ns, afn-in ah̬ddam-ns ijji.
tiġurdin n-mayan iddu yasuɛ s-yat-tmdint lli-mi-ttinin nayn, munn dids imḥḍarn-ns d-wiyyaḍ ggutnin.
lliġ-n-ilkm imi n-tmdint, ha-kra n-mddn usin-d yan-uɛyyal immut. iga yus n-yat-thjjalt, d-nttat ur-dars abla nttan. ilin dids kigan d-ayt-tmdint-an.
lliġ-tt-iẓra siditnnġ tqama gis bahra, yini-as: «ad-ur-tallat.»
iruḥ-n nnɛaš iggr-as, s-biddn ġwilli-t-usinin, yini: «way-aɛyyal, nniġ-ak, nkr.»
inkr-d ġwalli immutn, ibdu ar-isawal. yawi-t yasuɛ ifk-t i-innas.
ġuwḍn mddn-an kullutn ar-talġn rbbi ar-ttinin: «yuška-yaġ-d yan-nnabi imqqurn. yakmur-d rbbi a-iɛawn mddn-ns.»
ar-bahra-sawaln f-yasuɛ awin lh̬bar-ns s-tmazirt n-yudaya kullutt ula s-tmizar lli-as-lullinin.
ddun imḥḍarn n-yuḥanna amsddam inin i-yuḥanna f-kullu tiġawsiwin-ad. iġr ilmma i-sin zġ-gisn s-dars,
yazn-tn s-dar siditnnġ, yuṣṣa-tn a-t-sqsan «izd kiyi a-igan ġwalli ra-d-yašk, nġd a-sul-ntql s-yan yaḍni?»
aškin-d s-dar yasuɛ inin-as: «yuzn-aġ-d yuḥanna amsddam inna-yak ‹izd kiyi a-igan ġwalli ra-d-yašk, nġd a-sul-ntql s-yan yaḍni?›»
ġ-tasaɛt-an ar-ijjujji yasuɛ kigan d-mddn ġ-llant-tmuḍan d-waṭṭan d-ljnun ʷh̬šnnin, ar-itrara ibukaḍn ggutnin ad-isfiwn.
isawl yasuɛ yini-asn: «zaydat tinim i-yuḥanna f-ma-tẓram ula ma-mi-tsfldm. ha-ibukaḍn ar-ttisfiwn, ikušamn ar-fttun, injdamn ar-tġusn, iḍrḍar ar-sflidn, ġwilli mmutnin ar-d-nkkrn, imẓlaḍ ar-tn-ilkkm lh̬bar ifulkin.
ambarki a-iga wanna ur-gigi-yufin ma-f-a-yas-ṭiyyar.»
lliġ ddan ġwilli-d-yuzn yuḥanna, isawl yasuɛ f-yuḥanna i-mddn ggutnin lli-d-fllas-munnin, isqsa-tn: «ġakud lliġ a-ttidum s-lh̬la ma-tram a-tẓrm? izd kra n-taẓẓmayt ar-tt-issmussu-waḍu?
walaynni ma-s-a-ttidum a-ti-tẓrm? izd kra n-urgaz ilsan ibrdan šwanin? han ġwilli dar ibrdan šwanin d-tġawsiwin ġʷlanin, ġ-tgʷmma n-igldan a-ġ-llan.
iniyat-iyi, ma-s-a-ttidum a-ti-tẓrm? is-urd yan-nnabi? rad-awn-iniġ, iga yan imqqurn ġ-lanbiya.
ašku yuḥanna a-f-ityara ġ-warra n-rbbi ‹rad-aznġ arqqas-inu ad-ak-izwur ijjujad-ak aġaras-nnk.›
rad-awn-iniġ, ur-illi ġ-tarwa n-tmġarin yan yugʷrn yuḥanna. imma wad kullu imẓẓin ġ-tgldit n-rbbi, yugʷr yuḥanna.»
lliġ sfldn mddn-an ggutnin d-id-bu-nkkas i-mayad, inin i-ngratsn: «rbbi ar-bdda-iskar afulki.» ašku f-ufus n-yuḥanna a-f-ddmn ġ-waman.
walaynni ifarisin d-imslmdn n-ššrɛ ffuġn zġ-ma-gisn-iqṣad rbbi, agʷin ad-ddmn f-ufus-ns.
yini-asn ilmma yasuɛ: «ma-s-rad-awn-ssrwasġ mddn n-tasut-ad? mad-rwasn?
rwasn tarwa lli-skiwsnin ġ-ssuq, ar-n-yaqra kra s-kra ar-ttinin ‹nut-awn taɛuwwatt ur-a-ttḥušm. nasi-awn amarg ur-a-tallam.›
yuška-d yuḥanna amsddam ur-a-ištta aġrum ula-da-issa aman n-waḍil iktin, ar-fllas-ttinim: ‹illa gis yal-ljnn.›
aškġ-d nkki lli-igan yus n-bnadm ar-šttaġ ar-ssaġ, ar-flla-ttinim: ‹ġwad iga bu-udis ig askayri, ig amddakkʷl n-ayt-nkkas d-wiyyaḍ ʷh̬šnnin.›
walaynni taḥkimt n-rbbi, kullu willi srs skarnin ar-tt-in-tafan tʷġẓan.»
yan-ufarisi iḍalb yasuɛ a-dids-išš imkli. ikšm s-tgmmi n-ufarisi igawr a-išš.
tašk-id ġakudan yat-tmġart ullt-tmdint-an, tga tad iskarn ma-yʷh̬šnn. tsfld f-yasuɛ is-illa ġ-tgmmi n-ufarisi, tasi-d yat-tbuqqalt n-uẓru lli-ġ-tlla tujjut išwan.
tbidd ġ-tġurdin n-yasuɛ ġ-dar iḍarn-ns ar-talla. ar-d-ṭṭarn imṭṭawn-ns f-iwurzan n-yasuɛ, ar-as-tsfaḍ iwurzan s-wazzar-ns ar-tn-tsudun ar-tn-tẓġġur s-tujjut.
imma afarisi, lliġ iẓra mayad yini d-ih̬f-ns: «mrad is-iga-urgaz-ad nnabi, ra-yissan ma-tga h̬tad-as-itggrn, yissan iskkirn-ns, ašku hatti gar tamġart a-tga.»
isawl yasuɛ s-ufarisi yini-as: «wa-simɛan, rad-ak-iniġ kra.» irar-as: «ini-yyi ay-amslmd.»
yini-as yasuɛ: «ha-yan iḍfar i-sin mddn, yan iḍfar-as smmus id-miyya n-nnuqrt, wayyaḍ iḍfar-as ġir smmus id-mraw.
ntni lliġ ur-darsn ma-s-a-yas-traran, iṣamḥ-asn s-sin. manwa-s-tnnit ra-dars-iɛzzu-urgaz-an bahra?»
yini-as simɛan: «irwas-iyi izd ġwan mi iṣamḥ ġ-uggʷar.» yini-as yasuɛ: «tʷġẓant.»
igrawl ilmma ġ-tmġart-lli, yini i-simɛan: «is-tẓrit tamġart-ad? ha-yyi uškiġ-d s-tgmmi-nnk, ur-iyi-tfkit aman ma-s-a-siridġ iwurzan-inu, imma nttat hatti tsird iwurzan-inu s-imṭṭawn-ns, tsfiḍ-tn s-wazzar-ns.
kiyi ur-didi-tnsallamt s-yan-usudn, imma nttat zġ-ma-d-kšmġ ad-ukan-tsudun iwurzan-inu.
kiyi ur-iyi-tẓġurt ih̬f-inu s-zzit. imma nttat, hatti ar-tẓġġur iwurzan-inu s-tujjut išwan.
rad-ak-iniġ, s-kigan ad-dars-iɛzza ma-igan win rbbi, ašku ggutn ddnub-ns lli-f-as-iṣamḥ. imma yan mi iṣamḥ f-ma-idrusn, ġir imikk a-s-rad-dars-iɛzzu.»
yini ilmma i-tmġart: «ittin fllam ddnub-nnm.»
lliġ-as-sfldn ġwilli dids dranin, bdun ar-ttinin i-ngratsn: «ma-iga ġwad aylliġ a-issitti ddnub?»
imma yasuɛ inna i-tmġart: «ha-kmmi tnjmt ašku tumnt. zayd s-sslamt.»

8

tiġurdin n-mayan iddu yasuɛ ar-itkka timdinin ula iduran ar-itbrraḥ s-lh̬bar ifulkin f-tgldit n-rbbi. ar-dids-tmunun imḥḍarn-ns s-sin d-mraw,
ntni d-kra n-tmġarin lli-ijjujji yasuɛ zġ-tmuḍan-nsnt issufġ zġ-gisnt ljnun ʷh̬šnnin. tlla maryam lli-mi-ttinin ullt-magdala, issufġ zġ-gis ssa ljnun.
tili yuwanna tamġart n-h̬uzi lli-igan amġar ġ-tgmmi n-ugllid hirudus. tili susanna d-tiyyaḍ ggutnin, ar-tɛawannt yasuɛ d-imḥḍarn-ns zġ-ma-igan winsnt.
aškin-d mddn s-dar yasuɛ zġ-tmdinin kullutnt n-tmazirt-an. lliġ-d-fllas-munn s-kigan yut-asn lmɛna-yad yini-asn:
«hay-afllaḥ iffuġ a-n-iluḥ amud. lliġ-t-iluḥ iḍr-n kra ġ-uġaras, akʷln fllas mddn, grun-t igḍaḍ.
iḍr-n kra f-isli. lliġ-d-imġi yiqar ašku ur-dars aman.
iḍr-n kra ġ-uzggʷar, iġli d-uzggʷar iššqajji-t.
iḍr-n kra ġ-wakal ifulkin imġi-d ifk ṣṣabt, ifk f-miyya n-twal.» izayd yasuɛ yall awal-ns yini-asn: «wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
sqsan-t imḥḍarn-ns f-lmɛna-yad.
yini-asn yasuɛ: «kunni ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln f-wiyyaḍ. imma ntni, ġir s-lmɛni a-s-rad-asn-ityawnna. ġmklli ityaran, ‹rad-tmnadn walaynni ur-rad-ẓrn yat. rad-sflidn walaynni ur-rad-fhmn yat.›
«ġmkad a-tga lmɛna-yad. amud iga awal n-rbbi.
ġwalli iḍrn ġ-uġaras iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal yašk-id iblis ikkis awal zġ-ih̬f-nsn baš a-ur-amnn njmn.
imma ġwalli iḍrn ġ-isli iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal frḥn srs walaynni ur-ikšim-wawal-an s-uwl-nsn. amnn ġir kra n-uwssan ard tili tassast s-knukin.
imma ġwalli iḍrn ġ-uzggʷar iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal, ddun ilmma asin tiġufiwin n-ddunit-ad lhun s-wayda ršqn s-tġawsiwin yaḍni. ġayan a-iššqajjin awal aylliġ ur-d-yiwi ṣṣabt.
walaynni ġwalli iḍrn ġ-wakal ifulkin iga zund mddn lli-sfldnin i-wawal n-rbbi amẓn-t s-nniyt n-uwl-nsn iġusn, ar-srs-skarn bla-da-trmayn, fkn ṣṣabt-nsn.
«ur-illi ma-issrġan lqndil idl-t s-tkint nġd a-t-in-ig ġ-ddu tisi. walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-in-isrs, baš a-tban tifawt i-kullu wanna-d-ikšmn.
kullu ma-intln, ra-t-ẓrn mddn tigira. kullu ma-idln, ra-t-zzudfn ssbayynn-t-id.
awiyat-stt ġ-mayd mi tsflidm, ašku wanna dar illa, rad-as-izayd rbbi. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli-s-iġal is-dars-illa.»
tašk-id innas n-yasuɛ d-aytmas, ur-ufin maniġ a-t-in-lkkmn ašku ggutn mddn lli-fllas-munnin.
yini-as-d yan: «ha-innak d-aytmak biddn-in ġ-brra. ran a-k-ẓrn.»
imma ntta inna-yasn: «inna d-aytma gan-tn ġwid sflidnin i-wawal n-rbbi ar-srs-skarn.»
yan-wass ikšm yasuɛ s-yat-tanawt ntta d-imḥḍarn-ns, yini-asn: «a-nddu s-tsga-yan yaḍni n-umda.» ffuġn ftun f-waman.
lliġ a-ttidun ign yasuɛ. inkr-d-waḍu ġ-tasaɛt-an iduy-umda aylliġ a-ttɛmmar tanawt s-waman, tftu a-tddm.
ddun imḥḍarn ssfaqn-t inin-as: «wa-sidi, wa-sidi, ha-yaġ ra-nhlk.» inkr yasuɛ yamr aḍu ula taḍangiwin, s-zgan kullu, iwrri-umda ihnna bahra.
yini ilmma i-imḥḍarn-ns: «is-ur-tuminm?» imma ntni ġuwḍn ar-bahra-tɛjjabn ar-ttinin i-ngratsn: «ma-iga ġwad aylliġ a-itamr aḍu d-umda, ar-skarn s-wawal-ns?»
lkmn tamazirt n-garasa, taggug f-tmazirt n-jalil ġ-tsga yaḍni n-umda.
iffuġ yasuɛ zġ-tanawt s-t-id-imnaggar yan-urgaz gu-tmdint-an, llan gis ljnun. kigan a-ur-ilssa yat. ur-a-ittiri tigmmi, ar-izddġ ġir ġ-gr ismḍal.
lliġ iẓra yasuɛ yut s-yat-tġuyyit iḍr ġ-dar iḍarn-ns iġuwwt yini-as: «wa-yasuɛ yus n-rbbi amattuy, ma-illan ġ-griyi didk? ḍalbġ-ak, ḍalbġ-ak a-ur-iyi-tssrfufnt.»
ašku yasuɛ yumr ljnn a-zgis-iffuġ. argaz-an, mnnawt-twal a-t-yumẓ ljnn. ar-ti-tgabaln mddn ar-t-kkrfn zġ-ifassn ula iḍarn s-ssnasl ula lgyud, walaynni ar-itbbi ssnasl, ar-t-idḥay ljnn s-lh̬la.
isqsa-t yasuɛ ġakudan: «ma-iga ism-nnk?» yini-as: «iga ism-inu ‹mnnaw›.» ašku ggutn ljnun lli-gis-llanin.
ḍalbn-t ljnun bahra a-tn-ur-iṭṭay s-tdrut n-wakal.
ttyawksa ġ-uwrir-an yat-tuwrut iggutn n-walfan. ḍalbn-t ljnun bahra a-tn-yadj ad-kšmn s-walfan, yadj-tn.
ffuġn zġ-urgaz kšmn s-walfan, tazzl-tuwrut s-jjhd zġ-ujarif s-umda, h̬sin-in kullutn.
lliġ ẓran imksawn ma-ijran rwln awin lh̬bar i-mddn ġ-tmdint ula igran.
ffuġn-d mddn ad-ẓrn ma-illan, aškin-d s-dar yasuɛ afn-d argaz lli-zġ-ffuġn ljnun iskiws ġ-dar iḍarn n-yasuɛ ils timlsit-ns yili s-ih̬f-ns. d-ntni ksuḍn.
imma ġwilli ẓranin ma-ijran nnan-asn f-mamnk a-ijji-umjnun.
nkrn mddn-an n-ayt-garasa ġakudan, ḍalbn zġ-yasuɛ a-iffuġ tamazirt-nsn ašku ksuḍn bahra. ikšm yasuɛ s-tanawt a-iwrri.
imma ġwalli-zġ-ffuġn ljnun iḍalb yasuɛ bahra a-t-yadj a-dids-imun. imma yasuɛ yuzn-t yini-as:
«wrri s-tgmmi tinit-asn f-mad-ak-iskr rbbi.» iddu-urgaz-an ar-itlulli ġ-tmdint kullutt ar-isawal f-mad-as-iskr yasuɛ.
iwrri-d yasuɛ s-tsga-yad n-umda. frḥn mddn lliġ-t-ẓran ašku ar-kullu-srs-tqln.
yašk-id yan-urgaz ism-ns yayrus, iga yan zġ-imġarn n-tgmmi n-tẓallit. iḍr-d ġ-dar iḍarn n-yasuɛ iḍalb-t bahra a-dids-imun s-tgmmi-ns
ašku ar-as-ttmtat illis, ur-dars abla nttat. tg illis n-sin d-mraw n-usggʷas. iftu yasuɛ imun dids, walaynni ar-t-bahra-ssnukmun mddn zġ-kraygatt tasga.
tili ġ-gratsn yat-tmġart tuḍn, illa-bdda-gis-usggʷrd n-idammn sin d-mraw n-usggʷas. tfka kullu ma-dars-illan i-iṭbibn, walaynni ur-iẓḍar yan a-stt-ijjujji.
tzri zġ-gr mddn aylliġ truḥ tiġurdin n-yasuɛ. tggr i-tama n-tmlsit-ns, s-bbin idammn tjji.
yini-asn yasuɛ: «mad-iyi-d-iggrn?» ar-kullu-ttinin: «urd nkki, urd nkki.» yini-as bṭrus: «hati a-sidi, ggutn mddn-ad ar-k-id-ssnukmun ar-k-dḥayn bahra.»
imma yasuɛ inna: «iggr-iyi-d kra n-yan, ašku ssḥssaġ is-zgigi-tffuġ kra l-lbaraka.»
lliġ tssn-tmġart-lli is-ur-tẓḍar a-tssntal mayd-as-ijran, tašk-id tḍr ġ-dar iḍarn n-yasuɛ ar-ttrgigiy s-tawda. tini-as ġ-lgddam n-mddn-an kullutn ma-f-as-tggr ula mamnk a-s-tjji ḥayna.
yini-as yasuɛ: «way-illi, tjjit ġilad ašku tumnt. zayd s-sslamt.»
sul a-dids-isawal yasuɛ s-d-yuška yan zġ-tgmmi n-umġar yayrus, yini-as: «han illik tmmut. a-ur-sul-tssiḥlt amslmd.»
isfld yasuɛ i-ma-inna, isawl s-yayrus yini-as: «ad-ur-tiksaṭṭ. ġir amn, ra-tjji.»
lliġ ilkm yasuɛ tigmmi n-yayrus ur-yudji yan a-dids-ikšm abla bṭrus d-yuḥanna d-yaɛqub ntni d-babas n-tfruh̬t d-innas.
kullu willi llanin ġin ar-allan ar-ssġuyyun. imma yasuɛ inna-yasn: «ad-ur-tallam. han ur-tmmut. ġir tgn.»
ar-gis-ḍṣṣan ašku ssnn is-tmmut.
imma yasuɛ yumẓ-as ġ-ufus iġr-as yini: «wa-tafruh̬t, nkr-d.»
twrri-tt-id rruḥ-ns tbidd f-iḍarn-ns. yini-asn: «fkat-as ma-tštta.»
tɛjjbn ayt-dars bahra, imma yasuɛ yuṣṣa-tn ad-ur-inin i-yan f-ma-ijran.

9

iġr-d yasuɛ i-imḥḍarn-ns s-sin d-mraw s-dars, ifk-asn taḥkimt d-tẓḍḍart ad-ssufuġn kullu ljnun ar-jjujjin timuḍan.
yazn-tn a-ttidun ar-tbrraḥn f-tgldit n-rbbi ar-jjujjin mddn.
yini-asn: «a-ur-tasim yat i-uġaras. a-ur-tawim aɛmud nġd aqʷrab nġd aġrum nġd iqaridn nġd sin iqšban.
tigmmi nna-s-tkšmm, gawrat gis ar akud nna-ra-tmuddum zġ-tmdint-an.
tamdint nna-kʷn-ur-irin, ffuġat zġ-gis tssusm agdrur n-iḍarn-nnun, ad-asn-ig tamatart ma-ġ-a-swingimn.»
ġakudan ad-ftan imḥḍarn ar-tkkan iduran ar-tbrraḥn s-lh̬bar ifulkin ar-jjujjin mddn ġ-kraygatt mani.
isfld-ugllid hirudus f-kullu ma-iskar yasuɛ, iduhdu ašku ar-ttinin kra n-mddn: «yuḥanna amsddam ayad, inkr-d zġ-lmut.»
ar-ttinin wiyyaḍ: «iban-d-daġ nnabi iliyya.» ar-ttinin wiyyaḍ: «iwrri-d kra n-yan zġ-lanbiya n-zman.»
imma hirudus inna: «yuḥanna bbiġ-as ih̬f, walaynni ma-iga ġwad f-sfldġ i-tġawsiwin-ad?» yiri bahra a-iẓr yasuɛ.
lliġ-d-wrrin irqqasn s-dar yasuɛ inin-as f-kullu mad-skrn. yawi-tn waḥdutn ddun s-tsga n-yat-tmdint lli-mi-ttinin bitṣayda.
sfldn mddn ggutnin f-manis idda ḍfurn-t. ifrḥ srsn yasuɛ ar-asn-isawal f-tgldit n-rbbi, ijjujji ġwilli uḍnnin.
lliġ idda-wass aškin-d dars imḥḍarn-ns s-sin d-mraw inin-as: «azn mddn ad-ddun s-iduran d-igran-ad akmurnin ad-afn mad-šttan ula maniġ a-nssan, ašku ur-illi yat ġ-lh̬la-yad.»
imma yasuɛ irur-asn: «fkat-asn kunni mad-šttan.» inin-as: «ur-darnnġ ġir smmust-tngʷal d-snat-tslmin. is-zginnġ-trit a-nddu a-d-nsġ amššu i-mddn-ad kullutn?»
ašku illa ġin ma-itggan smmus id-walf n-urgaz. isawl-daġ yasuɛ yini i-imḥḍarn-ns: «ssgawrat mddn, tgm-tn d-tġamatin. ad-ilin smmus id-mraw ġ-kraygatt taġamt.»
skrn ma-s-asn-inna ssgawrn-tn kullutn.
yasi yasuɛ smmust-tngʷal-lli d-tslmin-lli s-snat, yall alln-ns s-ignwan iškr rbbi ibbi-tnt, ifk i-imḥḍarn-ns a-n-srasn i-mddn.
ššn kullutn aylliġ šbɛan. ssmunn-d tuffaẓ lli-d-qamanin, ɛmmrn snat d-mrawt n-tasllit.
yan-wass ar-itẓalla yasuɛ waḥdut, aškin-d dars imḥḍarn-ns. isqsa-tn: «ma-flla-ttinin mddn, mad-giġ nkki?»
inin-as: «kra gisn ar-ittini tgit yuḥanna amsddam. kra ar-ittini tgit nnabi iliyya. kra ar-ittini tgit kra n-yan zġ-lanbiya n-zman inkr-d iwrri-d.»
yini-asn yasuɛ: «imma kunni, ma-flla-ttinim? mad-giġ nkki?» isawl-d bṭrus yini-as: «tgit lmasiḥ n-rbbi.»
yuṣṣa-tn s-lmɛqul ad-ur-inin mayad i-yan.
yini-asn: «ha-nkki lli-igan yus n-bnadm iqqan-iyi-d ad-bahra-rfufnġ. ra-yyi-n-luḥn imġarn n-tmazirt d-inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ. ra-yyi-nġn, walaynni wis kraḍ-uwssan ra-d-nkrġ zġ-lmut.»
yini-asn kullutn: «wanna iran ad-didi-yili, iqqan-t-id a-ittu ih̬f-ns ar-itasi aggjdi-ns kraygatt ass ar-didi-itmunu.
ašku wanna iran a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu, imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu ra-stt-ijjnjm.
ma-ra-yili i-bnadm iġ-iwrri iṭṭaf ddunit kullutt ijlu ih̬f-ns ih̬sr-t?
wanna ittinin ġ-gr mddn ur-iyi-issin ula issn awal-inu, rad-iniġ ur-t-ssinġ ula nkki lli-igan yus n-bnadm, ġakud lliġ rad-d-aškġ s-lmjd-inu ula lmjd n-baba rbbi ula win lmalayka-ns n-ignna.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, illa ġ-ġwid biddnin ġid ma-ur-ra-immt ard iẓr tagldit n-rbbi tuška-d.»
izri ma-itggan tam-uwssan tigira n-mayan, iftu yasuɛ iġli s-yan-uwrir a-iẓẓall, yawi dids bṭrus d-yuḥanna d-yaɛqub.
lliġ a-itẓalla tbddl ssift n-uwdm-ns, wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra aylliġ a-ssmrqiqiynt.
biddn-d dids sin irgazn ar-dids-sawaln, gan nnabi musa ula nnabi iliyya.
bann-d s-tifawt l-lmjd, ar-sawaln d-yasuɛ f-mamnk a-ra-iffuġ ddunit ikmml ma-gis-iqṣad rbbi ġ-urušalim.
imma bṭrus d-willi dids llanin, yiwi-tn-iyṭṣ. lliġ-d-faqn ẓrn lmjd n-yasuɛ ntta d-sin irgazn lli-dids-biddnin.
iftu musa d-iliyya ad-fln yasuɛ s-isawl bṭrus yini-as: «wa-sidi, ifulki a-nili ġid. ad-awn-nskr kraḍ iḥšaš, yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?» ntta ur-issin ma-ittini.
sul a-isawal s-d-fllasn-tgguz yat-tmdlut tdl-tn. iksaḍn imḥḍarn lliġ-d-fllasn-iḍr-umalu.
ġakudan isawl-d yan-wawal zġ-tmdlut yini-asn: «ġwad iga iwi amẓlay. sflidat srs.»
ġir ifssa-wawal-an s-ẓran yasuɛ iqama waḥdut. ġ-uwssan-an ur-sawln imḥḍarn f-mad-ẓran ula nnan-t i-yan.
ndid azkka gguzn-d zġ-uwrir, mnaggarn-t-in mddn ggutnin.
inkr yan-urgaz ġ-gratsn iġr-d i-yasuɛ yini-as: «way-amslmd, ašk-id ad-iyi-tẓrt iwi. ur-dari abla nttan,
yili gis yal-ljnn. akud nna-t-iġwi ljnn ar-bahra-issġuyyu, ar-srs-ikkat ar-t-ibrri ard-as-d-ik-ukškuš imi, ur-sul-a-ittiri ad-as-irẓm.
ḍalbġ bahra zġ-imḥḍarn-nnk a-t-zgis-ssufġn, walaynni ur-ẓḍarn.»
isawl yasuɛ yini-asn kullutn: «wa-tasut-ad ijlan, ur-akkʷ-trit a-tamnt. mnšk a-ra-sul-didun-qamaġ? mnšk a-rad-didun-ṣbrġ? awi-d yuk s-dari.»
iftu-d-ufruh̬ s-dar yasuɛ s-srs-yut ljnn akal issmḥakka-t. isawl-daġ yasuɛ yamr ljnn a-zgis-iffuġ, ijjujji-t irar-t i-babas.
tɛjjbn mddn-an kullutn ar-ttinin: «mnšk ayd-s-tggut-tẓḍḍart n-rbbi.» sul a-tɛjjabn mddn ġ-kullu mayd iskr yasuɛ, s-isawl s-imḥḍarn-ns yini-asn:
«sfldat i-ma-rad-awn-iniġ. ha-nkki lli-igan yus n-bnadm, ra-yyi-n-dḥin s-gr ifassn n-mddn.»
walaynni imḥḍarn ur-ssinn ma-ira ad-asn-iml s-wawal-ad. tntl fllasn lmɛna-ns aylliġ ur-t-fhimn, iksaḍn ur-ẓḍarn a-t-fllas-sqsan.
bdun imḥḍarn ar-tmjaḥadn i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-ig anmġur.
yasuɛ issn mamnk ad-swingimn, yawi-d yan-warraw imẓẓin issbidd-t ġ-tama-ns
yini-asn: «wanna iqbln arraw-ad imẓẓin s-ism-inu, hati iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, iqbl ġwalli-yyi-d-yuznn. ašku wanna kullu gigun imẓẓin, nttan a-igan wad imqqurn.»
yini-as yuḥanna: «wa-sidi, nẓra yan-urgaz ar-issufuġ ljnun s-ism-nnk. ur-t-nudji ašku ur-a-didnnġ-itmunu.»
irar-as yasuɛ: «a-t-ur-tḥṣarm, ašku wanna-kʷn-ur-itḍaḍḍan, hatin iga zġ-gigun.»
lliġ-d-yakmur-uzmz lli-ġ-ra-ityattay yasuɛ s-ignna, iġwi ġ-ih̬f-ns iskr f-urušalim.
yazn kra n-irqqasn a-t-zwurn s-tmazirt n-samira, baš ad-kšmn s-yan-uduwwar ad-as-gis-jjujadn maniġ a-inssa.
walaynni ayt-tmazirt-an ur-t-rin ašku ssnn izd urušalim a-f-iskr.
imma imḥḍarn-ns yaɛqub d-yuḥanna, lliġ ẓran ġayan inin-as: «wa-sidi, is-trit a-nġr s-ignwan a-d-fllasn-tgguz lɛafit thlk-tn?»
igrawl gisn yasuɛ issfssa-tn.
ftun ilmma s-yan-uduwwar yaḍni.
lliġ a-ttidun ġ-uġaras yini-as yan-urgaz: «rad-didk-munġ s-innas ra-tddut.»
irar-as yasuɛ: «ibuġaġ darsn tansiwin-nsn, ula igḍaḍ n-ignwan darsn usudn-nsn, imma yus n-bnadm ur-dars maniġ a-isras agayyu-ns.»
yini yasuɛ i-yan yaḍni: «ašk-id, mun didi.» imma ntta inna-yas: «a-sidi, adj-iyi zwar ad-wrriġ ard-n-mḍlġ baba.»
irar-as yasuɛ: «fl ġwilli ur-ṭṭafnin tudrt a-n-mḍln winna-yasn-mmutnin. zayd kiyi, ar-ttawit lh̬bar i-mddn f-tgldit n-rbbi.»
yašk-id yan yaḍni yini-as: «rad-didk-munġ a-sidi, walaynni adj-iyi zwar a-n-msafaḍġ d-ayt-tgmmi.»
irar-as yasuɛ: «wanna yumẓn ġ-uwallu issmaqql-n tiġurdin ur-akkʷ-igi i-tgldit n-rbbi.»

10

tiġurdin n-mayan isti siditnnġ ssa n-id-mraw d-sin (72) n-umḥḍar yaḍni, yazn-tn sin s-sin a-t-zwurn s-kraygatt tamdint ula kraygatt mani lli-zġ-ra-izri ntta.
yini-asn: «tggut-tmgra walaynni drusn ih̬ddamn. ḍalbat bu-tmgra a-yazn ih̬ddamn ad-ssmunn tamgra-ns.
zaydat, uznġ-kʷn ġilad zund ilqqaġn ġ-gr-uwššann.
a-ur-tasim awmmis ula aqʷrab ula turẓiyin. a-ur-tbiddm ar-tnsallamm d-yan ġ-uġaras.
tigmmi nna-s-tkšmm, tinim-asn: ‹ad-awn-tili sslamt.›
iġ-gis-illa yan ittirin sslamt, rad-as-tili sslamt lli-s-tnnam. iġ-ur-illi, ur-ra-gis-tqama sslamt-nnun.
qamat ġ-tgmmi nna-s-tkšmm ar-tšttam ar-tssam aynna-yawn-d-fkan, ašku ah̬ddam isthlla tiġrad-ns. a-ur-ttidum zġ-tgmmi s-tgmmi.
tamdint nna-kʷn-iran iġ-n-srs-tkšmm, šttayat aynna-yawn-d-srsn imzdġn-ns
ar-tjjujjim imuḍan-nsn ar-asn-ttinim: ‹ha-tagldit n-rbbi takmur-awn-d.›
walaynni tamdint nna-ur-kʷn-irin iġ-n-srs-tkšmm, zriyat ġ-tswak-ns ar-ttinim:
‹ula agdrur n-tmdint-nnun lli-usin iḍarn-nnġ, ar-t-nssusus. walaynni swangmat tissanm is-di-takmur-tgldit n-rbbi.›
rad-awn-iniġ, ra-išqu-wass l-lḥsab f-ayt-tmdint-an uggʷar n-ayt-sadum.
«taguḍi a-rad-awn-yili ay-ayt-kurazin. taguḍi a-rad-awn-yili ay-ayt-bitṣayda. han lmɛjizat lli-skrġ ġ-darun, mrad is-tnt-skrġ ġ-tmdinin n-ṣur d-ṣayda ikun knan imzdġn-nsnt s-wakal ġakudan, lsn lh̬iš gn iġd f-ih̬fawn-nsn, fln kullu mad-skarn yʷh̬šn.
ra-fllawn-išqu-wass l-lḥsab uggʷar n-ayt-ṣur d-ayt-ṣayda.
imma kunni ay-ayt-kafrnaḥum, is-tram a-tlkmm ignwan? han ra-kʷn-in-iluḥ rbbi ġ-tdrut n-wakal.»
yini ilmma yasuɛ i-imḥḍarn-ns: «wanna isflidn s-wawal-nnun, isfld sri. wanna-kʷn-ur-irin, ur-iyi-iri ula nkki. d-wanna-yyi-ur-irin, ur-iri ġwalli-yyi-d-yuznn.»
wrrin-d ssa n-id-mraw d-sin n-umḥḍar, frḥn bahra ar-ttinin: «wa-sidi, ula ljnun ar-tn-ntamr s-ism-nnk ar-skarn s-wawal-nnġ.»
yini-asn yasuɛ: «ẓriġ šiṭan iḍr-d zġ-ignwan zund usmann.
hati fkiġ-awn taẓḍḍart a-takʷlm f-ilgmmaḍn d-iġrdmiwn, tnrum kullu taḥkimt n-unuwwaš, ur-ra-kʷn-isshrš yat.
walaynni rad-awn-iniġ, a-ur-tfrḥm f-ssibt l-ljnun ar-skarn s-wawal-nnun, walaynni frḥat f-ssibt n-ma-tyaran ismawn-nnun ġ-ignna.»
ifrḥ yasuɛ bahra ġ-tasaɛt-an s-lfrḥ n-rruḥ lqudus, iẓẓall yini: «wa-baba, sidis n-ignna d-wakal, ulġġ-k ašku tssntlt tiġawsiwin-ad f-ayt-lɛaql d-lfhmt, tssmlt-tnt i-ibujadiyn. ašku ġmkad a-s-trḍit a-baba.»
yini ilmma i-mddn-an: «ġ-ddu-ufus-inu a-ġ-iga baba kullu ma-illan. ur-illi ma-issnn yus n-rbbi abla babas, ula illa ma-issnn baba abla nkki lli-igan yus d-willi qṣadġ ad-asn-t-mlġ.»
igrawl-d yasuɛ s-dar imḥḍarn-ns yini-asn waḥdutn: «timbarkiyin ad-gant-walln-ad ẓranin mayd tẓram kunni.
rad-awn-iniġ, ggutn lanbiya d-igldan ẓuẓḍn ad-ẓrn mayd tẓrram walaynni ur-t-ẓrin, ẓuẓḍn ad-sfldn i-mayd mi tsflidm walaynni ur-as-sfldn.»
yašk-id yan-umslmd n-ššrɛ yiri a-yarm yasuɛ ġ-wawal-ns, yini-as: «way-amslmd, ma-rad-skrġ baš ad-ṭṭafġ tudrt l-lih̬rt?»
irar-as yasuɛ: «ma-ityaran ġ-ššrɛ? ma-gis-tġrit?»
yini-as: «‹a-ttirit rbbi sidik zġ-ttmi n-ih̬f-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi n-tẓḍḍart-nnk d-ttmi l-lɛaql-nnk,› ‹tirit adjar-nnk zund ih̬f-nnk.›»
isawl yasuɛ yini-as: «tʷġẓant. skar mayad tddrt.»
walaynni amslmd-lli n-ššrɛ ira a-issbayyn ih̬f-ns, isqsa-t: «ma-igan adjar-inu?»
isawl yasuɛ yini-as: «ha-yan-urgaz imudda ar-ittidu ġ-uġaras zġ-urušalim s-tmdint n-ariḥa. amẓn-t imh̬h̬arn kkisn-as kullu ma-dars-illan, ssyaggasn-t fln-t-in ġ-gr lmut d-tudrt.
ha-yan zġ-inmġurn n-tgmmi n-rbbi ikka-d aġaras-an. lliġ-t-in-iẓra yanf-as imun d-tsga yaḍni.
ha-yan yaḍni zġ-ih̬ddamn n-tgmmi n-rbbi, imun-d d-uġaras, iddu aylliġ-n-srs-yuggʷa, izri ula ntta zġ-tsga yaḍni.
walaynni ha-yan-ubrrani gu-samira imudda ula ntta, iruḥ-d argaz-an. lliġ-t-iẓra iqama gis bahra.
iddu s-dars ig zzit d-waman n-waḍil iktin i-tiggas-ns yass-as-tnt. issni-t f-lbhimt isslkm-t s-yal-lfndq igabl-t gis.
ndid azkka ildi-d sin iqaridn n-nnuqrt ifk-tn i-bu-lfndq yini-as: ‹thalla gis. iġ-fllas-tssh̬srt uggʷar n-mayd-ak-fkiġ, rad-ak-t-zaydġ ġakud nna-d-wrriġ ġ-uġaras-ad.›»
isqsa-t yasuɛ: «manwa tnnit ġ-kraḍ-ad a-iwrrin iga adjar i-walli iḍrn ġ-ifassn n-imh̬h̬arn?»
yini-as: «ġwalli gis iḥnnan.» yini-as yasuɛ: «zayd ula kiyi ar-tskart zund mayan.»
munn-daġ d-uġaras aylliġ lkmn yan-uduwwar lli-ġ-tzdġ yat-tmġart ism-ns marta. tšškšm yasuɛ s-tgmmi-ns.
tili-dars-uwlltmas ism-ns maryam, tskiws nttat ġ-dar iḍarn n-siditnnġ ar-tsflid i-ma-ittini.
imma marta tlha bahra s-asi-srs, tašk-id s-yasuɛ tini-as: «wa-sidi, is-ur-tnnit yat i-uwlltma-yad f-twuri-ad ġ-iyi-n-tfl waḥduyyi? ini-as a-tnkr a-yyi-tɛawn.»
isawl srs siditnnġ yini-as: «marta, marta, ha-kmmi tuḥlt bahra, thuwwlt ih̬f-nnm s-kigan d-tġawsiwin.
ġir yat-tġawsa a-d-iqqann. hatti maryam th̬tar taġamt lli-ifulkin. ur-illi ma-rad-as-tt-ikkis.»

11

yan-wass illa yasuɛ ġ-yan mani ar-itẓalla. lliġ ikmml, iḍalb-t yan zġ-imḥḍarn-ns yini-as: «wa-siditnnġ, sslmd-aġ mamnk a-ntẓalla, ġmklli isslmd yuḥanna amsddam imḥḍarn-ns.»
isawl yasuɛ yini-asn: «iġ-ra-tẓẓallm tinim ‹wa-babatnnġ, a-yili luqr i-ism-nnk, tašk-id-tgldit-nnk.
akka-yaġ-d kraygatt ass aġrum n-wass,
tṣamḥt-aġ f-ddnub lli-nskr, ġmklli ntṣamaḥ i-kullu wanna ginnġ iskrn lh̬ʷšant. tssanft-aġ i-ma-rad-aġ-ijllu.›»
izayd yini-asn: «ma-ra-ijru iġ-idda yan gigun s-tgmmi n-umddakkʷl-ns ġ-ṭuẓẓunt n-iyḍ yini-as ‹wa-gʷma, rḍl-iyi kraṭṭ-tngʷal
ašku yuška-d dari yan-unbgi imudda-d. ur-dari mad-as-d-srasġ a-t-išš.›?
rad-ak-d-irar-umddakkʷl-nnk zġ-ugʷns n-tgmmi yini-ak-d: ‹a-yyi-ur-tnfut. qqnġ-n tiflut, gnġ d-tarwa-nu ġ-tisi, ur-ẓḍarġ a-n-nkrġ ad-ak-fkġ kra.›
walaynni rad-awn-iniġ, wah̬h̬a ur-inkir ad-ak-d-ifk f-ssibt n-ma-tgit amddakkʷl-ns, ra-d-inkr ifk-ak-d aynna-f-tlkmt f-ssibt n-ma-tzuydt ar-ttḍalabt bla-da-ttḥšamt.
rad-awn-iniġ, ḍalbat rbbi rad-awn-ifk, sigglat dars ra-tafm, ssḍuqqrat-n srs rad-awn-irẓm.
ašku kullu wanna-t-iḍalbn rad-as-ifk, d-wanna dars isiggiln ra-dars-yaf, d-wanna-n-issḍuqqurn rad-as-irẓm.
is-illa yan ġ-willi gigun ṭṭafnin tarwa mẓẓinin, iḍalb-as yus aslm ifk-as algmmaḍ?
nġd iḍalb-as taglayt ifk-as iġrdm?
ẓrat kunni, wah̬h̬a da-tskarm ma-yʷh̬šnn, tissanm a-tfkm timih̬ar fulkinin i-tarwa-nnun. uggʷar n-mayan a-ra-yakka babatun n-ignna rruḥ lqudus i-willi-ti-tḍalabnin.»
yan-wass yaḍni issufġ yasuɛ ljnn zġ-yan-urgaz aẓnẓum. lliġ-t-iffuġ iwrri-uẓnẓum ar-isawal. ar-kullu-tɛjjabn mddn,
walaynni kra gisn ar-ittini: «nttan s-tḥkimt n-bɛl-zabul agllid l-ljnun a-s-a-issufuġ ljnun.»
irin wiyyaḍ ad-armn yasuɛ, ḍalbn-t ad-asn-iml kra l-lmɛjizt ad-asn-tg tamatart n-izd rbbi a-t-id-yuznn.
imma yasuɛ issn iswingimn-nsn yini-asn: «tagldit nna-itmmaġn d-ih̬f-ns ra-th̬lu, d-tgmmi nna-itmmaġn d-ih̬f-ns ra-tḍr.
ula šiṭan iġ-immaġ d-ih̬f-ns mamnk a-ra-tqama-tgldit-ns? ha-kunni ar-ttinim izd s-tḥkimt n-bɛl-zabul a-s-a-ssufuġġ ljnun.
walaynni iġd s-bɛl-zabul a-s-a-tn-ssufuġġ, iniyat-iyi ma-s-a-tn-ssufuġn ayt-darun? ntni a-rad-awn-iml is-tjlam.
walaynni iġd s-tḥkimt n-rbbi a-s-a-ssufuġġ ljnun, issanat is-d-darun-tuška-tgldit n-rbbi.
«iġ-illa yan idusn iḍuf tigmmi-ns yasi imqlad-ns, ur-ra-yiẓḍar yan a-iruḥ ayda-ns.
walaynni iġ-t-id-yuška ma-fllas-idusn ra-t-inru ikkis-as imqlad-ns lli-f-iskr ibḍu tiġawsiwin-ns.
han wanna ur-didi-illin, iga ḍiḍḍ-inu. d-wanna ur-didi-issmunun, ar-izzmzar.
«iġ-iffuġ ljnn zġ-kra n-bnadm, ra-izray ġ-lh̬la ġ-ur-llin-waman, ar-isiggil s-maniġ a-izddġ. iġ-ur-yufi man, ra-yini d-ih̬f-ns: ‹rad-wrriġ s-tgmmi lli-ġ-ttin-kkiġ.›
yašk-id yaf-d tigmmi ttyaras tngadda.
iddu ilmma yawi-d ssa l-ljnun yaḍni lli-t-yugʷrn ġ-lh̬ʷšant, kšmn kullutn zdġn ġ-urgaz-an ard iwrri isiggʷra-ns yʷh̬šn f-isizwar-ns.»
ar-sul-isawal yasuɛ s-as-di-tġra yat-tmġart zġ-gr mddn-an tini-as: «ambarki a-iga-waḥlig lli-k-yurun ula tibbatin lli-k-ssnginin.»
isawl yasuɛ yini-asn: «uggʷar n-imbarkin ad-gan ġwilli sflidnin i-wawal n-rbbi ar-srs-skarn.»
munn-d mddn ggutnin f-yasuɛ, isawl-daġ yini-asn: «ha-tasut-ad, tasut yʷh̬šnn a-tga. ar-ttḍalab yat-tmatart, walaynni ur-rad-as-ttyawfka kra n-tmatart abla tamatart n-nnabi yuna.
ġmklli iga yuna yat-tmatart i-ayt-ninwa, ġmkan a-s-rad-gġ yat-tmatart i-tasut-ad, nkki lli-igan yus n-bnadm.
hati ra-di-tnkr-tgllitt l-ljanub ġ-wass l-lḥsab ġ-gr mddn n-tasut-ad, taštkka srsn, ašku tuška-d nttat zġ-ttmi n-ddunit a-tsfld i-tḥkimt n-suliman. imma ġilad illa ġid ma-yugʷrn suliman.
rad-nkrn ayt-ninwa ula ntni ġ-wass l-lḥsab ġ-gr mddn n-tasut-ad, aštkkan srsn, ašku fln ntni ddnub-nsn ġakud lliġ sfldn i-tbrraḥt n-yuna. imma ġilad illa ġid ma-yugʷrn yuna.
«ur-illi ma-issrġan lqndil isrs-t-in ġ-ugḍi nġd ġ-ddu lɛbrt. walaynni f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-isrs, baš a-tban tifawt i-kullu wanna-d-ikšmn.
tiṭ-nnk a-igan lqndil n-ddat-nnk. iġ-tsfaw tiṭ, ra-tili ddat kullutt ġ-tifawt. iġ-ur-tsfaw tiṭ, ra-tili ddat kullutt ġ-tillas.
awi-tt ġ-ih̬f-nnk ad-ur-th̬si tifawt lli-gik-illan.
iġ-kullu-tfaw ddat-nnk bla-gis-illa kra n-mani illasn, rad-kullu-tfawt zund iġ-gik-irġa yal-lqndil.»
lliġ ikmml yasuɛ iwaliwn-ad, iḍalb-t yan-ufarisi a-dids-išš imkli. ikšm yasuɛ s-dars iskiws a-išš.
imma afarisi-an itɛjjb ašku ur-zwar-isird baš a-išš ġmklli siridn ayt-yudaya.
isawl srs siditnnġ yini-as: «wa-kunni n-ifarisin ar-tssġusm lkas d-tmkilt zġ-brra, imma agʷns iɛmmr s-tmh̬h̬art d-lh̬ʷšant.
wa-inafaln, rbbi lli-iskrn brra, is-urd nttan a-iskrn agʷns?
walaynni fkat i-imẓlaḍ ma-illan ġ-irukutn-nnun, s-awn-iġus kraygatt kra.
«wa-ifarisin, taguḍi a-rad-awn-yili. ar-takkam i-rbbi yat zġ-kraygatt mrawt l-liqamt d-uzukkʷni d-kullu isafarn yaḍni, walaynni ar-tettum lḥqq ula lḥnant n-rbbi. ha-tiġawsiwin-ad a-fllawn-illan a-srsnti-tskarm bla tflm tiyyaḍ.
wa-ifarisin, taguḍi a-rad-awn-yili, ašku iɛzza darun a-tzggurum s-lgddam ġ-tgʷmma n-tẓallit. iɛzzu darun a-fllawn-tsllamn mddn ġ-laswaq.
taguḍi a-rad-awn-yili bahra, ašku tgam zund imḍḍaln lli-mi-ur-ibidd ifir. ar-fllasn-ttidun mddn, ašku ur-ssinn mad-gan.
isawl yan zġ-imslmdn n-ššrɛ yini-as: «way-amslmd, trgmt-aġ ula nkkʷni s-wawal-ad.»
irar-as yasuɛ: «taguḍi a-rad-awn-yili ula kunni a-imslmdn n-ššrɛ. ar-n-tsrasm f-mddn taẓayt lli-mi-ur-ẓḍarn, walaynni ur-trim a-n-tgm ula yan-uḍaḍ ad-asn-tɛawnm.
taguḍi a-rad-awn-yili, ašku ar-tbnnum imḍḍaln šwanin i-lanbiya lli-mmutnin f-ufus n-imzwura-nnun.
ġmkad a-s-a-tzzgam iskkirn n-imzwura-nnun, ar-takkam tugga f-mad-skrn. ntni nġan lanbiya d-kunni ar-tbnnum imḍḍaln-nsn.
d-ġayan a-f-tnna-tḥkimt n-rbbi: ‹rad-asn-aznġ lanbiya d-irqqasn, nġn gisn kra ssrfufnn kra.›
imma tasut-ad ra-d-fllas-tettut lɛqubit f-ssibt n-idammn l-lanbiya kullutn lli-ffinin zġ-isizwar n-ddunit sul s-ġilad,
zġ-idammn n-habil ar idammn n-zakariyya lli-nġan ġ-gr-udġar n-tġrsi d-tḥanut tamẓlayt n-rbbi. rad-awn-iniġ, f-tasut-ad a-f-ra-d-kullu-tettut lɛqubit-an.
taguḍi a-rad-awn-yili a-imslmdn n-ššrɛ, ašku tkkism i-mddn tasarut n-twassna. ur-di-tkšimm kunni, ula tudjam ġwilli ranin ad-d-kšmn.»
lliġ iffuġ yasuɛ zġ-tgmmi-an ar-t-bahra-tẓin imslmdn n-ššrɛ d-ifarisin. ar-t-sqsan f-mnnawt-tġawsiwin,
gabln-t mdin-as a-t-ġwin f-wawal-ns.

12

munn-d kigan d-id-walf n-mddn ġ-tasaɛt-an, aylliġ a-takʷln f-ingratsn. igr yasuɛ ar-isawal s-imḥḍarn-ns yini-asn: «rarat lɛaql-nnun zġ-th̬mirt n-ifarisin, ašku ntni sin-uwdmawn ad-skarn.
kullu ma-irgsn ra-d-ibayyn, d-kullu ma-intln ra-ityawssan.
aynna tnnam ġ-gratun rad-as-sfldn kullu mddn. aynna-f-tsawlm ġ-tntla ġ-ugʷns n-tḥanut rad-srs-tbrraḥn f-iggi n-tgʷmma.
wa-imddukkʷal-inu rad-awn-iniġ, a-ur-tiksaḍm ġwilli nqqanin ddat walaynni tiġurdin n-mayan ur-sul-ẓḍarn ad-skrn yat.
rad-awn-mlġ manwa tiksaḍm. iksaḍat ġwalli iẓḍarn a-inġ iluḥ-n sul ġ-jhnnama. rad-awn-iniġ, nttan a-tiksaḍm.
is-ur-a-nzzan smmus-waÿÿawÿn s-snat-tqaridin? walaynni rbbi ur-a-gisn-itettu yan.
imma kunni zġ-inẓaḍn n-ih̬f-nnun iḥasb-tn rbbi. a-ur-tiksaḍm, ašku tɛzzam dars uggʷar n-waÿÿawÿn ggutnin.
«rad-awn-iniġ, wanna ittinin is-iga winu ġ-gr mddn, ula nkki lli-igan yus n-bnadm ra-ttiniġ iga winu ġ-dar lmalayka n-rbbi.
imma wanna ittinin ur-igi winu ġ-gr mddn, ra-ttiniġ ula nkki ur-igi winu ġ-dar lmalayka n-rbbi.
wanna isawln ġ-yus n-bnadm, iẓḍar rbbi ad-as-iṣamḥ. walaynni yan irggmn rruḥ lqudus, ur-rad-as-fllas-iṣamḥ rbbi.
iġ-kʷn-in-ssbiddn ġ-tgʷmma n-tẓallit a-fllawn-ḥkamn, nġd ġ-lgddam n-inmġurn ula lḥukkam, ad-ur-tasim taġuft f-ma-ra-tinim ula f-ma-s-rad-asn-trarm,
ašku rruḥ lqudus a-rad-awn-iml ġ-tasaɛt-an maylli-kʷn-d-iqqann ad-asn-ti-tinim.»
isawl-d yan-urgaz zġ-gr mddn-an yini-as: «way-amslmd, sawl s-gʷma tinit-as a-didi-ibḍu lwrt.»
irar-as yasuɛ: «way-argaz, ma-yyi-igan d-lqaḍi fllawn baš ad-awn-aṭṭuġ ayda-nnun?»
izayd yini-asn: «rarat lɛaql a-ur-ttirim kra iggutn i-ih̬f-nnun, ašku tudrt n-bnadm ur-tlli s-tuggt n-wayda.»
yut-asn lmɛna-yad yini-asn: «ha-yan-urgaz iggut-dars-wayda, yasi ṣṣabt iggutn zġ-wakal-ns.
iswangm d-ih̬f-ns ar-ittini: ‹ma-rad-skrġ? ur-dari maniġ a-ssmunuġ kullu ṣṣabt-ad.›
yini: ‹ġmkad a-rad-skrġ, rad-h̬luġ iḥuna n-imndi, bnuġ ma-tn-yugʷrn, ssmunġ-n gisn imndi d-lh̬ir-inu kullut,
iniġ ilmma d-ih̬f-inu: iggut lh̬ir ma-s-a-zrayġ kigan d-isggʷasn. rad-sunfuġ ar-šttaġ ar-ssaġ ar-tfraḥġ.›
walaynni argaz-an, inna-yas rbbi: ‹way-anafal, ġ-iḍ-ad a-ra-k-kkisġ zġ-tudrt. win mi a-ra-ig kullu mayad-di-tssmunt?›»
izayd yasuɛ yini-asn: «ġmkan a-iga kullu wanna issmunun i-ih̬f-ns bla-yas-illa yat ġ-dar rbbi.»
isawl yasuɛ s-imḥḍarn-ns yini-asn: «mayad a-f-rad-awn-iniġ, a-ur-tasim taġuft i-tudrt-nnun f-ma-ra-tššm, ula i-ddat-nnun f-ma-rad-as-tlsm.
ašku tudrt tuf amššu, ula ddat tuf timlsit.
ẓrat ihaqqayn, ur-a-kkrzn ula-da-mggrn, ur-darsn iḥuna nġd lbruj ma-ġ-a-ssmunun, walaynni ar-asn-yakka rbbi amššu lli-ḥtajjan. imma kunni, uggʷar n-igḍaḍ a-tɛzzam dar rbbi.
ma-iẓḍarn a-izayd yat tasaɛt i-tudrt-ns s-taġuft lli-yusi?
iġ-ur-tẓḍarm a-tskrm mayd idrusn ma-f-a-ttasim taġuft f-tġawsiwin-an yaḍni?
ẓrat ijddign n-tagant, mamnk a-di-tmġayn. ur-a-tllmn ula-da-ẓṭṭan walaynni rad-awn-iniġ, suliman s-lhibt n-tgldit-ns ur-jju-ilsi zund yan zġ-ijddign-ad.
iġ-a-isslsa rbbi tuga lli-itmġayn ġassad ġ-tagant ttyawgar-n azkka ġ-takat, is-ur-ra-kʷn-issls ula kunni s-uggʷar? is-ur-tuminm s-rbbi?
a-ur-tlhum s-ma-tšttam ula ma-tssam, ula-da-tssiḥilm ih̬f-nnun s-yat.
ẓrat ayt-ddunit-ad kullutn, tiġawsiwin-ad a-s-a-tlhun. ula kunni, babatun issn is-tnti-tḥtajjam.
walaynni lhwat zwar s-tgldit n-rbbi s-awn-izuyd kullu tiġawsiwin-an yaḍni.
«a-ur-tiksaṭṭ a-tawrut imẓẓin. ifrḥ rbbi babatun ad-awn-ifk tagldit-ns.
zznzat ma-teṭṭafm tbḍum-t i-imẓlaḍ. skarat i-ih̬f-nnun iqrban lli-ur-ra-imdu, yili-awn-wayda ġ-ignna illiġ ur-ra-zgis-ityattay yat, ula iruḥ-t-umh̬h̬ar, ula tšša-t-twukka.
ašku innaġ illa-wayda-nnun a-ġ-ra-yili-uwl-nnun.
«bkisat tssrġm tifawin-nnun
a-bdda-tujadm, zund ih̬ddamn lli-tqlnin s-siditsn ard-d-iwrri zġ-dar-tmġra, irin ad-as-rẓmn imi ġakud nna-d-issḍuqqr.
mnšk a-s-ra-ifulki i-ih̬ddamn-an iġ-d-yuška siditsn yaf-tn-d ḍufn. rad-awn-iniġ, ra-ibkis ntta yini-asn ad-skiwsn yawi-asn-d mad-šttan.
mnšk a-s-ra-ifulki iġ-tn-d-yufa ujadn, wah̬h̬a-d-yuška ġ-ṭuẓẓunt n-iyḍ nġd zikk zikk ṣbaḥ.
walaynni rad-awn-iniġ, mrad is-issn bu-tgmmi managu a-ra-d-yašk-umh̬h̬ar, ur-ra-t-yadj a-inqb tigmmi-ns.
ula kunni illa fllawn a-bdda-tujadm, ašku rad-d-aškġ nkki lli-igan yus n-bnadm ġ-kra n-tasaɛt lli-ur-tġalm.»
isqsa-t bṭrus yini-as: «wa-sidi, izd fllannġ a-f-tutt lmɛna-yad nġd kullu mddn?»
isawl siditnnġ yini: «manwa igan ah̬ddam ifulkin bab l-lɛaql? nttan a-mi-ra-ifl sidis tigmmi-ns baš a-yaṭṭu f-ih̬ddamn yaḍni ad-šttan, kraygatt yan ġ-tasaɛt-ns.
ambarki a-iga-uh̬ddam nna-mi-d-iwrri sidis yaf-t-id ar-iskar mayan.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, rad-as-ifl sidis ayda-ns kullut ġ-ddu-ufus-ns.
walaynni iġ-idda-uh̬ddam-an yini d-ih̬f-ns: ‹imaṭl-n sidi› ar-ikkat ih̬ddamn d-th̬ddamin ar-ištta ar-issa ar-issnuful ih̬f-ns s-tissi,
han ra-d-iwrri sidis ġ-yan-wass lli-f-ur-iskir ula yat tasaɛt lli-ur-iġal. ġakudan ra-t-ibri sidis ig-t-in d-inuwwašn n-rbbi.
ah̬ddam nna-issnn ma-zgis-ira sidis walaynni ur-t-inawl ula iskr-t, ra-t-issġurš sidis bahra.
imma ah̬ddam nna-iskrn ma-f-t-id-iqqan-ukuray bla issn ma-zgis-ira sidis, ra-t-issġurš ġir imikk. ašku wanna mi ifka sidis ma-iggutn, ra-zgis-iḍalb ma-iggutn, d-wanna mi ifka uggʷar ra-zgis-iḍalb uggʷar.
«uškiġ-d nkki ad-luḥġ lɛafit ġ-ddunit. amar yufan a-tznd ġilad.
rad-sul-ddmġ s-yan-udum išqan. mnšk a-s-flla-iẓẓay ard ikmml.
is-tġalm is-d-uškiġ ad-skrġ lhna ġ-ddunit? uhu, rad-awn-iniġ urd lhna walaynni tibḍit.
ġilad s-uflla iġ-llan smmus ġ-yat-tgmmi rad-bḍun kraḍ d-sin ula sin d-kraḍ.
ra-ibḍu-urgaz d-yus, ibḍu-ufruh̬ d-babas. ra-tbḍu-tmġart d-illis, tbḍu-tfruh̬t d-innas. ra-tbḍu-tḍggʷalt d-tmġart n-yus, tbḍu-tslit d-innas n-urgaz-ns.»
ġakudan isawl-daġ yasuɛ s-mddn-an ggutnin yini-asn: «ġakud nna-tẓram amdlu iġli-d zġ-lġrb ar-ttinim: ‹ra-yili-unẓar,› s-nnit-illa.
ġakud nna-tẓram aḍu ikka-d ljanub ar-ttinim: ‹ra-irġ lḥal,› s-nnit-irġa.
wa-id-bu-sin-uwdmawn, kunni tssnm lmɛni n-ikalln d-ignwan. mah̬ ur-tẓḍarm a-tissanm lmɛna n-kullu mayad darun ijrrun ġ-uwssan-ad?
mah̬ aylliġ ur-a-tswingimm d-ih̬f-nnun ġ-ma-kʷn-d-iqqann a-tskarm?
iġ-ak-iṣrḍ kra n-yan s-lmḥkama, g-n tiqqi-nnk a-d-dids-tmšaškat ġ-uġaras, a-k-ur-izukr s-dar lqaḍi, idḥi-k lqaḍi i-umh̬zni, iluḥ-k-in-umh̬zni ġ-lḥbs.
rad-ak-iniġ, ur-ra-tffuġt zġ-ġin ard tfrut taqaritt iggʷran.»

13

sawln kra n-mddn s-yasuɛ ġakudan inin-as f-kra n-ayt-jalil, inġa-tn lḥakm bilaṭus f-iggi n-tġrsiw lli-n-ssakmurn i-rbbi.
isawl yasuɛ yini-asn: «ma-tġalm f-mddn-an n-ayt-jalil? izd ntni a-iskrn ddnub uggʷar n-wiyyaḍ ġ-jalil aylliġ rfufnn ġmkan?
uhu, walaynni rad-awn-iniġ, iġ-ur-tfilm ma-tskarm yʷh̬šn rad-kullu-thlkm zund ntni.
ma-tġalm f-mddn lli-f-iḍr lbrj ġ-silwam, inġ-tn kullu s-tam d-mraw? izd ntni a-yʷh̬šnn uggʷar n-kullu wiyyaḍ ġ-urušalim?
uhu, walaynni rad-awn-iniġ, iġ-ur-tfilm ma-tskarm yʷh̬šnn, rad-kullu-thlkm zund ntni.»
yut-asn lmɛna-yad yini-asn: «ha-yan-urgaz, tlla dars yat tazart ttyawẓẓa ġ-igr n-waḍil. ar-ittidu ar-gis-isiggil ikuzarn, ur-a-n-gis-itafa yat.
yini i-uh̬ddam-ns: ‹ẓr, kraḍ isggʷasn ayad siggilġ ikuzarn ġ-tazart-ad, ur-jju-gis-ufiġ yat. zayd ġilad bbi-tt a-ur-ġir-tamẓ akal.›
isawl-uh̬ddam yini-as: ‹adj-tt a-sidi ġir ġasggʷasad, a-stt-nqšġ gġ-as amazir.
iġ-turu ġasggʷasad-d-yuškan, išwa. iġ-ur-turu, tbbit-stt ilmma.›»
illa yasuɛ ġ-yat-tgmmi n-tẓallit ġ-wass n-usunfu ar-isslmad.
tili ġin yat-tmġart, ikrf-tt yal-ljnn tam d-mraw n-usggʷas. tga tuknit, ur-tẓḍar a-tssnm tiddi-ns.
lliġ-tt-iẓra yasuɛ iġr-as yini-as: «wa-tamġart, ha-kmmi tfsit zġ-uskrf-nnm.»
isrs-n fllas ifassn-ns s-tnm ġ-tiddi-ns ḥayna, ar-ttalġ rbbi.
walaynni anmġur n-tgmmi n-tẓallit ṭiyyr-as bahra f-yasuɛ ašku ijjujji ġ-wass n-usunfu, inkr yini i-mddn-an: «sḍiṣ-uwssan a-illan a-gisn-tth̬damm. aškad-d ġ-uwssan-an iġ-tram a-tjjim, walaynni urd ġ-wass n-usunfu.»
imma siditnnġ irur-as: «wa-id-bu-sin-uwdmawn, manwa gigun ur-ifssin i-tmugayt-ns nġd aġiyyul-ns kraygatt ass n-usunfu ar-t-itawi zġ-rrwa s-maniġ a-issa?
ha-tamġart-ad tga illis n-ibrahim, ikrf-tt šiṭan tam d-mraw n-usggʷas ayad. is-ur-trim ad-as-fsiġ ġ-wass n-usunfu?»
lliġ-as-sfldn ġwilli-t-ẓinin, ḥšmn bahra zġ-wawal-ns, frḥn mddn kullutn s-kullu lɛjayb lli-iskar.
yini-asn yasuɛ: «mamnk a-tga-tgldit n-rbbi? ma-s-rad-awn-tt-ssrwasġ?
trwas yat taqqayt imẓẓin l-lh̬rdl, yiwi-tt yan-urgaz iẓẓu-tt ġ-igr-ns. tmġi-d timġur twrri tga tasġart aylliġ a-di-ttaškin igḍaḍ n-ignwan ar-zddġn ġ-gr ifrawn-ns.»
izayd yini-asn: «ma-s-rad-awn-ssrwasġ tagldit n-rbbi?
trwas tah̬mirt lli-di-tusi yat-tmġart tg-tt-in ġ-kraṭṭ lɛbrat mqqurnin n-uggurn, tsskti lɛjin kullut.»
imun yasuɛ d-uġaras n-urušalim, ar-itkka timdinin ula iduran ar-gisn-isslmad mddn.
isqsa-t yan yini-as: «izd a-sidi ġir kra idrusn a-ra-injm?» isawl yasuɛ yini-asn:
«gat-n tiqqi-nnun a-tkšmm ġ-imi inukman. ašku rad-awn-iniġ, iggut ma-ra-isiggil a-n-kšmn walaynni ur-rad-iẓḍarn.
ašku ġakud nna-ġ-inkr bu-tgmmi iqqn imi, ra-tbiddm ġ-brra ar-n-srs-tssḍuqqurm ar-ttinim: ‹rẓm-aġ a-sidi.› imma ntta rad-awn-yini: ‹ur-ssinġ mani-di-tkkam kunni.›
rad-as-ttinim: ‹ha-nkkʷni nšša dik nsu dik, tsslmdt ġ-tmdint-nnġ.›
imma ntta rad-awn-yini: ‹ur-ssinġ mani-di-tkkam. ittiyat-n zġ-gigi kunni lli-iskarn lh̬ʷšant.›
mnšk a-s-ra-tallam ar-ttgẓaẓm uh̬san-nnun ġakud nna-tẓram ibrahim d-isḥaq d-yaɛqub d-lanbiya kullutn ġ-tgldit n-rbbi, imma kunni iluḥ-kʷn-in s-brra.
rad-d-aškin ibrraniyn zġ-ššrq ula lġrb ula ššamal ula ljanub, munn-d f-imnsi imqqurn ġ-tgldit n-rbbi.
s-ṣṣaḥt llan kra n-imggura lli-ra-izwur, ula kra n-imzwura lli-ra-iggʷru.»
aškin-d kra n-ifarisin ġ-tasaɛt-an, inin-as: «han agllid hirudus ira a-k-inġ. yuf a-n-tittit zġ-ġid tftut s-kra n-mani yaḍni.»
imma yasuɛ irur-asn: «zaydat tinim i-uwššn-an: ‹ha-yyi ar-ssufuġġ ljnun ar-jjujjiġ mddn ġassad d-uzkka ar wis kraḍ-uwssan rad-kmmlġ.
walaynni iqqan-iyi-d ad-munġ d-uġaras-inu ġassad d-uzkka d-naf-uzkka, ašku ur-iẓḍar yan igan nnabi a-immt abla ġ-urušalim.›
wa-urušalim, wa-urušalim, wa-talli inqqan lanbiya n-rbbi ar-tkkatt s-iẓran ġwilli-d-srm-yuzn. mnnawt-twal ad-riġ ad-d-ssmunġ tarwa-nnm ġmklli-di-tssmunu-tfullust ikiyyawn ġ-ddu ifrawn-ns, imma kunni ur-trim.
han tigmmi n-rbbi ġ-wammas-nnun ra-th̬lu. rad-awn-iniġ, ur-ra-yyi-tẓrm-daġ ard tinim: ‹ambarki a-iga ġwad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi.›»

14

yan-wass n-usunfu idda yasuɛ a-išš ġ-tgmmi n-yan zġ-inmġurn n-ifarisin. gabln-t ad-ẓrn ma-ra-iskr.
yašk-id dars yan-urgaz yuḍn bzgn-as iḍarn d-ifassn.
isawl yasuɛ i-imslmdn n-ššrɛ d-ifarisin isqsa-tn: «ma-ittini ššrɛ n-musa? is-iḥlla a-njjujji ġ-wass n-usunfu nġd uhu?»
imma ntni fssan. inkr yasuɛ yawi-d argaz-lli ijjujji-t yadj-t a-iddu.
yini-asn: «ma-ra-tskrm iġ-awn-in-iḍr iwitun nġd tamugayt-nnun ġ-wanu ġ-wass n-usunfu? is-ur-ra-tazzlm a-ti-di-tldim?»
ur-ẓḍarn ad-as-d-rarn s-yat f-wawal-ad.
iẓr yasuɛ inbgiwn-an ar-zzggurun ih̬f-nsn s-uskiws l-lgddam. yut-asn lmɛna-yad yini-asn:
«iġ-ak-iɛrḍ kra n-yan s-tmġra a-ur-tamẓt askiws l-lgddam, a-ur-n-ikšm kra n-yan-k-yugʷrn
yašk-id ġwalli-awn-iɛrḍn yini-ak: ‹nkr a-iskiws-urgaz-ad.› ġakudan ra-tḥšmt d-ih̬f-nnk twrrit s-tġurdin n-kullu mddn-an.
walaynni ġakud nna-yak-iɛrḍ kra n-yan, skiws ġ-tġurdin. iġ-d-yuška bu-tgmmi yini-ak ‹ašk-id a-gʷma s-lgddam,› ra-k-kullu-uqqrn inbgiwn.
ašku wanna issimġurn ih̬f-ns ra-t-iẓẓimẓay rbbi, imma wanna iẓẓimẓayn ih̬f-ns ra-t-issimġur.»
yini yasuɛ ilmma i-walli-as-iɛrḍn: «iġ-trit a-tskrt kra n-imkli nġd kra n-imnsi ad-ur-tɛrḍt i-imddukkʷal-nnk nġd aytmak nġd ayt-dark nġd adjarn-nnk lli-dar lh̬ir. ašku ula ntni rad-ak-ɛrḍn tigira, tamẓt zġ-darsn mad-asn-tfkit.
walaynni iġ-trit a-tskrt kra n-imnsi imqqurn, ɛrḍ i-imẓlaḍ d-ikušamn d-ibiḍarn d-ibukaḍn.
ra-k-ibark rbbi ašku ntni ur-darsn ma-s-a-yak-traran lh̬ir. rbbi a-rad-ak-t-irar ġ-wass lli-ġ-ra-d-nkrn ġwilli-f-irḍa.»
isawl-d yan zġ-inbgiwn-lli lliġ isfld i-mayd inna yasuɛ, yini-as: «ambarki a-iga wanna ra-išš imnsi ġ-tgldit n-rbbi.»
isawl yasuɛ yini-as: «ha-yan-urgaz iskr imnsi imqqurn, iɛrḍ i-kigan d-mddn.
lliġ-di-tlkm tasaɛt n-imnsi, yazn ah̬ddam-ns a-n-yini i-willi tyawɛraḍnin: ‹aškad-d, ha-kullu yujad.›
walaynni ar-ssɛdarn ntni kullutn. yini-as-umzwaru: ‹a-uddi, sġiġ yan-igr, iqqan-iyi-d ad-dduġ a-t-ẓrġ. ḍalbġ-ak ad-iyi-tṣamḥt.›
yini wayyaḍ: ‹a-uddi, sġiġ smmust-tiygiw n-izgarn. rad-dduġ ġilad a-tnt-in-armġ. ḍalbġ-ak ad-iyi-tṣamḥt.›
yini wayyaḍ yaḍni: ‹a-uddi, bḥra-d-iwiġ tamġart, ur-ẓḍarġ a-n-aškġ.›
iwrri-d-uh̬ddam yini iwaliwn-ad i-sidis. ṭiyyr-as i-bu-tgmmi bahra, yini ġakudan i-uh̬ddam-ns: ‹ffuġ tazzlt ġ-iswak ula tiswak n-tmdint, tawid-d imẓlaḍ d-ikušamn d-ibukaḍn d-ibiḍarn.›
yan imikk iwrri-d-uh̬ddam yini-as: ‹skrġ ma-tnnit a-sidi, walaynni sul iqama mani ih̬wan ġ-uḥanu n-imnsi.›
yini bu-tgmmi i-uh̬ddam-ns: ‹ffuġ-daġ s-iġarasn d-tġarasin, tamrt mddn ad-d-kšmn ard tɛmmr-tgmmi-nu.
ašku rad-awn-iniġ, ġwilli mi ɛrḍġ ġ-isizwar, ur-illi yan zġ-gisn ra-imḍi imnsi-nu.›»
munn-d mddn ggutnin f-yasuɛ ġ-uġaras, igrawl gisn yini-asn:
«wanna-d-sri-yuškan, ur-iẓḍar a-ig amḥḍar-inu iġ-ur-a-yyi-ittiri uggʷar n-babas d-innas d-tmġart-ns d-tarwa-ns d-aytmas d-istmas, d-ih̬f-ns ula ntta.
wanna ur-yusin aggjdi-ns imun didi, ur-iẓḍar a-ig amḥḍar-inu.
ma-ra-iskr wanna gigun iran a-ibnu yal-lbrj? is-ur-ra-iskiws iskr lḥsab-ns a-iẓr is-dars iqaridn ma-s-a-t-itkmmal?
a-ur-izzugz llsas yaf-n is-ur-iẓḍar a-t-ikmml. ġakudan ra-gis-ḍṣṣan kullu winna-t-ẓranin
ar-ttinin: ‹ġwad igra a-ibnu walaynni ur-iẓḍar a-ikmml.›
ma-ra-iskr-ugllid nna-iran a-iffuġ a-immaġ d-ugllid yaḍni? is-ur-ra-iskiws a-imšawar d-imddukkʷal-ns a-iẓr is-iẓḍar a-inru s-mraw id-walf ġwalli-t-id-imnaggarn s-sin id-mraw-walf?
iġ-as-ur-iẓḍar, rad-as-yazn arqqas sul-n-yaggug baš a-d-dids-imšaška tili sslamt i-ngratsn.
ġmkad a-s-awn-nniġ, wanna gigun ur-ifiln kullu ma-dars-illan, ur-ra-yiẓḍar a-ig amḥḍar-inu.
«tfulki tisnt walaynni iġ-tlmus tisnt ma-s-ra-stti-tssmarġm?
ur-sul-tgi i-wakal ula tga i-ugudi n-umazir. ra-stt-awin mddn luḥn-tt-in s-brra. wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»

15

yan-wass munn-d kigan d-id-bu-nkkas d-mddn ʷh̬šnnin, irin ad-sflidn i-yasuɛ.
ar-tngmugn ifarisin d-imslmdn n-ššrɛ ar-ttinin: «han argaz-an ar-ištta d-willi ʷh̬šnnin ar-srsn-itfraḥ.»
isawl yasuɛ yut-asn lmɛna-yad isqsa-tn:
«ma-ra-iskr yan gigun iṭṭafn miyya n-ih̬f n-uwlli iġ-as-tjla yat gisnt? ra-ifl tẓa n-id-mraw d-tẓa (99) frdnt ġ-lh̬la, iddu ar-isiggil s-talli ijlan ard-stt-yaf.
ġakud nna-stt-yufa ra-stt-id-yasi f-tġʷraḍ-ns ifrḥ bahra,
iruḥ-d tigmmi iġr-d i-imddukkʷal-ns d-wadjarn-ns yini-asn: ‹aškad-d tfrḥm didi, ha-yyi ufiġ tahrwit lli-yyi-ijlan.›
ġmkad a-s-rad-awn-iniġ, rad-frḥn ayt-ignwan s-yan-n-ifln kullu ma-iskar yʷh̬šn iwrri-d s-uġaras n-rbbi uggʷar n-tẓa n-id-mraw d-tẓa lli-ġalnin is-šwan ur-tn-ih̬ṣṣa ad-fln ddnub-nsn.
«ma-ra-tskr-tmġart nna-iṭṭafn mraw n-uqarid n-nnuqrt iġ-as-ijla yan gisn? ra-tssrġ lqndil tars kullu tigmmi ar-srs-tsiggil ard-ti-taf.
ġakud nna-ti-tufa ra-di-tġr i-tmddukkʷalin-ns d-tadjarin-ns tini-asnt: ‹aškamd-d tfrḥmt didi, ha-yyi ufiġ aqarid lli-yyi-ijlan.›
ġmkad a-s-rad-awn-iniġ, ar-tfraḥn lmalayka n-rbbi s-yan-n-ifln kullu ma-iskar yʷh̬šn iwrri-d s-uġaras n-rbbi.»
izayd yasuɛ yini-asn: «ha-yan-urgaz dars sin tarwa.
yašk-id ġwalli imẓẓin iḍalb-t yini-as: ‹wa-baba, ad-iyi-tfkt ġilad ma-yyi-d-yuškan ġ-lwrt.› inkr babas ibḍu-asn ayda-ns.
zrin kra n-uwssan, issmun yus-lli imẓẓin kullu ma-iṭṭaf, imuddu s-yat-tmazirt yaggugn. ar-iskar ġin s-ššhwat-ns aylliġ išša kullu maylli dars illan,
ur-sul-dars-iqama yat. iwrri yili-uġni išqan ġ-tmazirt-an, ilkm bahra f-ma-ištta.
iddu a-ih̬dm ġ-dar yan ġ-imzdġn n-tmazirt-an, yazn-t s-igran a-ikssa alfan.
iwrri iẓuẓḍ a-iɛmmr aḥlig-ns s-tkiḍa lli-šttan-walfan, walaynni ur-as-fkin yat.
ġ-isiggʷra iswangm d-ih̬f-ns yini: ‹ih̬ddamn n-baba kullutn ar-asn-d-bdda-itšaḍ-uġrum, imma nkki ha-yyi ar-tmtatġ s-laẓ.
rad-dduġ ġilad wrriġ s-dar baba iniġ-as: wa-baba, ffuġġ bahra zġ-maylli ira rbbi ula ma-trit kiyi.
ur-sul-sthllaġ ad-gġ yuk. skr gigi zund yan zġ-ih̬ddamn-nnk.›
inkr ġakudan iftu s-dar babas. sul-n-yaggug s-t-in-yukʷz babas, iḥnnu gis yazzl s-dars yamẓ-t-id ġ-gr ifassn-ns ar-t-issudun.
imma yus inna-yas: ‹wa-baba, ha-nkki ffuġġ bahra zġ-maylli ira rbbi ula ma-trit kiyi. ur-sul-sthllaġ ad-gġ yuk.›
walaynni babas iġra-d i-ih̬ddamn-ns yini-asn: ‹azzlat tawim-d aslham lli-ihiyyan tsslsm-as-t, tgm-as talh̬atmt ġ-uḍaḍ-ns d-idukan ġ-iḍarn-ns,
tawim-d igiz iḍnin tġrsm-as a-nšš nfrḥ.
ašku iwi lli-immutn hati iddr, ġwalli ijlan hati nufa-t.› zaydn frḥn bahra i-ngratsn.
imma yus lli-imqqurn illa-n ġ-igran ġ-tasaɛt-an. lliġ-d-yuška yakmur-d s-tgmmi isfld i-uḥwaš d-tġurit,
iġr-d i-yan-uh̬ddam isqsa-t: ‹mayd illan?›
yini-as: ‹yuška-d gʷmak. iġrs babak i-igiz iḍnin ašku iwrri-d dars yus ur-t-yaġ yat.›
ġakudan ibzg ṭiyyr-as bahra ur-akkʷ-iri a-ikšm s-tgmmi. iffuġ-d babas iḍalb-t bahra,
imma ntta irur-as: ‹hati mnnaw isggʷasn ayd dark kkatġ tammara, ar-bdda-skarġ s-wawal-nnk, walaynni ur-jju-yyi-tfkit wah̬h̬a ġir tikrut a-srs-frḥġ nkki d-imddukkʷal-inu.
imma ġilad ha-yuk lli-n-iššan kullu lh̬ir-nnk d-tmgganin, tġrst-as i-igiz iḍnin.›
isawl babas yini-as: ‹wa-iwi, kiyi tllit-bdda didi. kullu mad-dari-illan iga winnk.
ifulki a-nfrḥ ar-nštta ašku gʷmak lli-immutn hati iddr, ġwalli ijlan hati nufa-t.›»

16

isawl-daġ yasuɛ s-imḥḍarn-ns yini-asn: «ha-yan-urgaz iṭṭafn ayda iggutn, ifl-t ġ-ufus n-uh̬ddam-ns a-t-igabl. isfld bu-wayda f-uh̬ddam-an is-a-yas-izzmzar ayda-ns.
iġr-as s-dars yini-as: ‹ma-iga ġayd mi fllak sflidġ? ašk-id ġilad, nḥasab didi s-ma-tskrt s-wayda-nu, ašku ur-sul-riġ a-dari-th̬dmt.›
iswangm-uh̬ddam, yini d-ih̬f-ns: ‹ma-rad-skrġ? ra-yyi-issufġ sidi. ur-dusġ baš ad-qqazġ akal, d-ur-rḍiġ a-tḍalabġ mddn.
ssnġ ma-rad-skrġ baš a-yyi-n-šškšamn mddn s-darsn iġ-iyi-issufġ zġ-twuri.›
yazn ilmma s-kullu willi mi iḍfar sidis kra, isawl srsn yan s-yan. isqsa amzwaru: ‹mnšk ad-ak-iḍfar sidi?›
yini-as: ‹miyya n-waṭṭaru n-zzit.› yini-as: ‹ha-lḥsab-nnk, skiws ġil ġil tarat gis smmus id-mraw n-waṭṭaru.›
isqsa wayyaḍ: ‹mnšk ad-ak-iḍfar?› yini-as: ‹miyya n-utllis n-irdn.› yini-as: ‹ha-lḥsab-nnk, ara gis tam id-mraw n-utllis.›
ġakudan yulġ bu-wayda ah̬ddam-ns-lli yʷh̬šnn, ašku iswangm bahra ġ-mayd iskr. ašku ar-swingimn ayt-ddunit-ad ġ-tġawsiwin-nsn uggʷar n-ayt-tifawt.
rad-awn-iniġ, skarat-awn imddukkʷal s-wayda n-ddunit-ad, a-kʷn-in-šškšmn s-tgʷmma l-lih̬rt ġakud nna-itmma-wayda.
«yan iskarn lḥqq s-tġawsiwin mẓẓinin ra-t-iskr ula s-tġawsiwin mqqurnin. yan itffuġn zġ-lḥqq s-tġawsiwin mẓẓinin ra-zgis-iffuġ ula s-tġawsiwin mqqurnin.
iġ-ur-tskirm s-nniyt s-wayda n-ddunit-ad ma-ra-ifl ġ-ufus-nnun maylli ihiyyan s-uggʷar?
iġ-ur-tskirm s-nniyt s-ma-igan win wiyyaḍ ma-rad-awn-ifk ma-igan winnun?
«ur-ra-yiẓḍar yan a-iqasa sin id-sidis. imma ra-ikrhu yan yiri wayyaḍ, nġd ra-ituqqar yan iḥgr wayyaḍ. ur-ra-tiẓḍarm a-tgm ismgan n-rbbi d-win-wayda.»
lliġ sfldn ifarisin i-kullu mayd inna yasuɛ ar-gis-tṭnaẓn, ašku ntni ɛzzan darsn iqaridn.
imma ntta irur-asn: «ha-kunni ar-tmalam ih̬fawn-nnun ġ-lgddam n-mddn baš a-fllawn-ttinin tfulkim, walaynni rbbi issn ma-illan ġ-uwlawn-nnun. ašku ġaylli iɛzzan dar mddn, tajlh̬it a-iga dar rbbi.
«ikka-ttin ššrɛ n-musa ula lanbiya ar-malan i-mddn ma-ira rbbi aylliġ-d-yuška yuḥanna amsddam. imma ġilad ġ-a-tbrraḥġ s-lh̬bar ifulkin n-tgldit n-rbbi, mmaġn kullu mddn a-srs-kšmn.
walaynni ra-irh̬u ad-ittin ignwan d-wakal ula titti yat-tnqiṭṭ zġ-ššrɛ.
wanna ifran i-tmġart-ns itahl yat yaḍni, hati izna. d-wanna itahln tanna ifran, ula nttan zzna ayan iskr.
«ha-yan-urgaz iṭṭafn ayda iggutn, ar-ilssa aslham aẓggʷaġ d-tmlsa šwanin, ar-ištta ar-issa ifrḥ d-ih̬f-ns kraygatt ass.
yili-daġ yan-umẓluḍ ism-ns liɛazr, ar-d-ittrus ġ-imi n-tgmmi n-urgaz-an. yuḍn s-iḥbba ggutnin,
iẓuẓḍ a-išš aynna-d-iṭṭarn zġ-lmida n-bu-wayda. ula iḍan ar-srs-ttidun ar-tllḥn iḥbba-ns.
immt-ilmma-umẓluḍ-lli, asin-t lmalayka s-tama n-ibrahim. immt bu-wayda ityawmḍal,
irfufn bahra ġ-udġar n-willi mmutnin. yall alln-ns iẓr-n ibrahim ġ-tuggugt iẓr-n liɛazr ġ-tama-ns,
iġr-as: ‹wa-baba ibrahim, ḥnnu gigi. ha-yyi ġ-lɛafit-ad ar-bahra-trfufunġ. azn liɛazr a-d-issayk aḍaḍ-ns aman, issilwiġ ils-inu.›
irar-as ibrahim: ‹kti-d a-iwi is-tumẓt timih̬ar-nnk ġ-ddunit, yamẓ liɛazr tarfufnt. imma ġilad ifrḥ liɛazr ġid, trfufnt kiyi.
rad-ak-iniġ, tlla yat talat idran ġ-gratnnġ didun. ttyawskar i-ġmkad, a-n-ur-bbin ġwid ranin a-n-bbin zġ-darnnġ s-darun, ula iẓḍar yan a-d-ibbi zġ-darun s-darnnġ.›
yini-as bu-wayda: ‹wa-baba ibrahim, walaynni ḍalbġ zġ-gik a-taznt liɛazr s-tgmmi n-baba,
ašku llan sul ġin smmus aytma, ad-asn-yini a-ur-skarn zund nkki, a-ur-d-kšmn ula ntni s-udġar-ad n-urfufn iggutn.›
irar-as ibrahim: ‹aytmak, llan-darsn-warratn n-musa ula win lanbiya. illa fllasn ad-sflidn i-ma-ttinin ntni.›
yini-as bu-wayda: ‹uhu a-baba ibrahim, walaynni iġ-n-darsn-yuška kra n-yan zġ-gr ġwilli mmutnin rad-fln ddnub-nsn wrrin s-uġaras n-rbbi.›
irar-as ibrahim: ‹iġ-ur-a-sflidn i-musa ula lanbiya ur-rad-wrrin, wah̬h̬a-d-akkʷ-inkr kra n-yan zġ-lmut.›»

17

isawl yasuɛ s-imḥḍarn-ns yini-asn: «iqqan-d ad-ilint tabayḍḍrin ma-issṭarn mddn, walaynni taguḍi a-ra-yili i-wanna-tnt-in-israsn.
yuf-as iġ-as-ityaggal-uẓru n-uzrg ġ-umggrḍ-ns ityawgar-n ġ-umda, ula issḍr yan zġ-imẓẓiyn-ad.
awiyat-stt ġ-ih̬f-nnun. iġ-iskr gʷmak kra yʷh̬šnn, sawl srs baš a-ur-t-sul-iskr. iġ-tʷgraẓ gʷmak ifl lh̬ʷšant-an, ṣamḥ-as.
iġ-a-yak-iskar lh̬ʷšant ssa n-twal ġ-yan-wass ar-d-ittaški ssa n-twal ar-ak-ittini: ‹tʷgraẓ-iyi f-mad-skrġ, ur-sul-ra-t-skrġ,› illa fllak ad-as-ttṣamaḥt.»
inin-as irqqasn-ns: «ɛawn-aġ a-nzayd namn s-uggʷar.»
irar-asn siditnnġ: «mrad is-gigun-illa liman unšk n-taqqayt imẓẓin l-lh̬rdl, ra-tinim i-tsġart-ad n-imršiq ‹akuf ttyawẓẓat-n ġ-umda› ra-tskr s-mad-as-tnnam.
«ma-ra-tskrt iġ-dark-illa yan-uh̬ddam ar-ikkrz nġd ar-ikssa ulli? iġ-d-iwrri zġ-igran is-rad-as-tinit: ‹ha-imnsi-nnk, gawr tsunfut ar-tšttat›?
uhu, rad-as-tinit: ‹skr-iyi imnsi-nu, tbkist ar-flla-ttsh̬h̬art, ard ššġ suġ nkki ġakudan a-ra-tššt ula kiyi tsut.›
ur-ra-talġm ah̬ddam-an f-mayd iskr, ašku ur-iskir abla tawuri lli-f-t-yuṣṣa sidis.
ula kunni, ġakud lliġ tskrm kullu ma-f-kʷn-yuṣṣa siditun iqqan-kʷn-d a-tinim: ‹ih̬ddamn ka-nga zund wiyyaḍ. ur-nskir abla maylli fllannġ illan.›»
izayd yasuɛ ġ-uġaras n-urušalim, izri ġ-gr-tmizar n-samira d-jalil,
ilkm yan-uduwwar. mnaggarn-t-id mraw injdamn. biddn-in ġ-tuggugt,
alln awal-nsn ar-ttinin: «wa-yasuɛ, wa-sidi, ḥnnu ginnġ.»
lliġ-tn-iẓra yasuɛ yini-asn: «ddwat tmlm ih̬fawn-nnun i-inmġurn n-tgmmi n-rbbi.» ġakudan, lliġ ftan ġusn.
yan gisn, lliġ iẓra ih̬f-ns ijji, iwrri-d yall awal-ns ar-italġ rbbi,
iḍr f-uwdm-ns ġ-dar iḍarn n-yasuɛ ar-t-itškar. iga ntta gu-samira.
isawl yasuɛ yini: «is-urd mraw a-iġusn? manza tẓa yaḍni?
is-ur-illi ma-d-iwrrin a-iškr rbbi abla abrrani-ad?»
yini-as ilmma: «nkr, mun d-uġaras-nnk. ha-kiyi tumnt, mayan a-f-tġust.»
aškin-d kra n-ifarisin sqsan yasuɛ: «managu a-ra-di-tašk-tgldit n-rbbi?» yini-asn: «tagldit n-rbbi, ur-ra-di-tban i-iẓri n-mddn a-stt-ssmaqqln.
ur-ra-yiẓḍar yan a-yini ‹hatti› nġd ‹hattin› ašku tagldit n-rbbi, ammas-nnun a-ġ-tlla.»
yini ilmma i-imḥḍarn-ns: «ra-d-yašk-uzmz lli-ġ-ra-tẓuẓḍm bahra a-tẓrm yan-wass ġ-uwssan n-yus n-bnadm, ur-ra-ti-tẓrm.
rad-nkrn mddn inin-awn ‹hatin› nġd ‹hati›. walaynni rad-awn-iniġ, a-ur-darsn-tddum ula tḍfurm-tn.
ašku ġmklli kkatn-uwsmann zġ-yat-tsga n-ignwan isfiwn-in i-tsga yaḍni, ġmkan a-rad-d-aškġ nkki lli-igan yus n-bnadm ġ-wass-inu.
walaynni iqqan-iyi-d zwar a-bahra-rfufnġ, luḥn-iyi-n mddn n-tasut-ad.
zund ġaylli illan ġ-uwssan n-nuḥ a-ra-yili ġ-uwssan-an ġ-ra-d-yašk yus n-bnadm.
ar-šttan mddn ar-ssan ar-ttahaln ar-ttahalnt ar ass lli-ġ-ikšm nuḥ s-wanaw ġlin-d-srsn-waman ggutnin tyawhlakn kullutn.
rad-daġ-yili ġmklli illan ġ-uwssan n-luṭ. ar-šttan ar-ssan ar-saġn ar-zznzan ar-tẓẓun ar-bnnun,
walaynni ġ-wass lli-ġ-iffuġ luṭ tamdint n-sadum tḍr-d lɛafit d-lkbrit zġ-ignwan tyawhlakn kullutn.
ġmkan a-ra-d-daġ-yili ġ-wass lli-ġ-ra-d-iban yus n-bnadm.
«imma ġassan, rad-awn-fllas-iniġ: wanna illan ġ-iggi n-tgmmi, iqqan-t-id a-ur-igguz a-d-yasi tiġawsiwin-ns zġ-tgmmi. ula wanna-n-illan ġ-igran, a-ur-iwrri a-d-yawi kra.
swangmad-d ma-ijran i-tmġart n-luṭ.
wanna isiggiln a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu. d-wanna ijlan tudrt-ns ra-stt-ijjnjm.
rad-awn-iniġ, ġ-iḍ-an rad-ilin sin mddn ġ-tisi, ra-yitti yan iqama yan.
rad-ilint snat-tmġarin ar-ẓẓaḍnt, ra-titti yat tqama yat.»
sqsan-t imḥḍarn-ns: «wa-sidi, maniġ a-ra-yili mayad?» yini-asn: «innaġ illa miḍrus a-ġ-a-n-tmunun igadrn.»

18

isawl yasuɛ s-imḥḍarn-ns, yiri ad-asn-iml is-tn-d-iqqan a-bdda-tẓallan bla-da-trmayn. yut-asn lmɛna-yad,
yini-asn: «ha-yal-lqaḍi ġ-yat-tmdint, ur-iksuḍ rbbi ula-da-stt-itawi ġ-mddn.
tili yat-thjjalt ġ-tmdint-an ar-bdda-tssmummʷi ġ-dar lqaḍi ar-as-ttini: ‹fukku-yyi zġ-unuwwaš-inu.›
mnnaw-uwssan ur-iri lqaḍi ad-as-isfld, imil yini d-ih̬f-ns: ‹tahjjalt-ad ar-bdda-yyi-tssiḥil. wah̬h̬a ur-ksuḍġ rbbi ula-da-stti-tawiġ ġ-mddn ra-stt-fukkuġ, a-ur-sul-di-ttaški ad-iyi-trẓ ih̬f.›»
yini-asn siditnnġ: «ġmkad a-s-inna lqaḍi-an yʷh̬šnn,
imma rbbi is-ur-ra-ifukku mddn-ns lli-as-aqranin ġ-iyḍ ula azal? is-ra-imaṭl ad-asn-ifk maylli zġ-gis ḍalbn?
rad-awn-iniġ, ra-tn-ifukku ḥayna. walaynni ġassan ġ-rad-d-wrriġ s-ddunit-ad nkki lli-igan yus n-bnadm, is-rad-d-afġ ma-sul-yumnn?»
izayd yasuɛ isawl s-kra n-mddn lli-iɛjb ih̬f-nsn, ġaln is-fulkin ar-tḥgarn wiyyaḍ. yut-asn lmɛna-yad yini-asn:
«ha-sin mddn kšmn s-tgmmi n-rbbi ad-ẓẓalln. yan iga afarisi, ig wayyaḍ bu-nkkas.
ibidd-ufarisi waḥdut, iẓẓall d-ih̬f-ns yini: ‹wa-rbbi, ar-k-tškarġ ašku ur-giġ zund mddn yaḍni. ntni ar-takʷrn ar-tġʷššan ar-tfsadn. ar-k-tškarġ ašku ur-akkʷ-giġ zund bu-nkkas-ad.
ha-yyi ar-taẓumġ kraygatt kraḍ-uwssan, ar-akkaġ tis mrawt n-kullu ma-dari-illan.›
imma bu-nkkas, ibidd-n ġ-tġurdin. ur-iẓḍar a-yall alln-ns s-iggi. ar-ikkat f-idmarn-ns ar-ittini: ‹wa-rbbi ṣamḥ-iyi, iggut mad-skrġ yʷh̬šn.›
rad-awn-iniġ, lliġ wrrin s-tgʷmma-nsn, bu-nkkas-an a-f-irḍa rbbi, urd afarisi. ašku wanna issimġurn ih̬f-ns ra-t-iẓẓimẓay rbbi, imma wanna iẓẓimẓayn ih̬f-ns ra-t-issimġur.»
ar-di-ttaškin mddn ar-di-tawin tarwa mẓẓinin i-yasuɛ, irin a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. lliġ ẓran imḥḍarn-ns mayd skarn, rarn-tn inin-asn: «a-tn-d-ur-tawim.»
imma yasuɛ iġra-d i-tarwa s-dars yini: «adjat tarwa mẓẓinin a-d-dari-aškin. a-tn-ur-tḥṣarm, ašku zund ġwid a-mi-tlla-tgldit n-rbbi.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, wanna ur-irin a-ikšm s-tgldit n-rbbi zund arraw imẓẓin ur-ra-srs-ikšm.»
yašk-id yan-unmġur n-tmazirt-an, isqsa yasuɛ yini-as: «way-amslmd ifulkin, ma-rad-skrġ baš ad-ṭṭafġ tudrt l-lih̬rt?»
isawl yasuɛ yini-as: «mah̬ aylliġ-iyi-tgit d-wad ifulkin? ur-illi yan ifulkin abla rbbi waḥdut.
kiyi tssnt luṣiyat, ‹a-ur-tznut, a-ur-tnġt, a-ur-takʷrt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas. awi-tt ġ-babak d-innak.›»
yini-as-unmġur: «mayad kullut ar-t-skarġ zġ-lliġ mẓẓiġ sul s-ġilad.»
lliġ isfld yasuɛ i-mayad yini-as: «yat-tġawsa ad-ak-iqaman. zayd tzznzt kullu mad-dark-illan tfkt-t i-imẓlaḍ, yili-ak-wayda ġ-ignna. taškid-d ilmma tmunt didi.»
imma ntta lliġ isfld i-wawal-ad tʷgraẓ-t bahra ašku iggut-dars-wayda.
yasuɛ iẓra is-ti-tʷgraẓ, yini-asn: «mnšk a-s-išqa f-willi dar iggut-wayda ad-kšmn s-tgldit n-rbbi.
ra-irh̬u f-urɛam a-ikšm zġ-tiṭ n-tasmi ula ikšm yan dar ayda iggutn s-tgldit n-rbbi.»
inin-as ġwilli-as-sfldnin: «iġ-iga ġmkad, ma-ra-yiẓḍar a-injm?»
yini-asn yasuɛ: «aynna mi ur-iẓḍar bnadm, iẓḍar-as rbbi.»
isawl bṭrus yini-as: «ha-nkkʷni nfl-n tigʷmma-nnġ našk-id nmun didk.»
yini-asn yasuɛ: «lḥqq a-rad-awn-iniġ, wanna-n-ifln tigmmi-ns nġd tamġart-ns nġd aytmas nġd babas nġd innas nġd tarwa-ns f-ssibt n-tgldit n-rbbi,
rad-as-yili mad-bahra-yugʷrn mayad ġ-ddunit-ad, tili-as ġ-lih̬rt tudrt idumn.»
yawi yasuɛ sin d-mraw n-umḥḍar-ns waḥdutn, yini-asn: «ẓrat, ra-nddu s-urušalim, ijru ġin kullu mad-uran lanbiya f-yus n-bnadm.
ra-yyi-dḥin s-gr ifassn n-ibrraniyn, ṭnẓn gigi rgmn-iyi ssufsn flla.
ra-yyi-ssġuršn nġn-iyi, nkrġ-d ilmma zġ-lmut ġ-wis kraḍ-uwssan.»
imma imḥḍarn-ns ur-fhimn tiġawsiwin-ad. ur-ssinn ma-ira ad-asn-yini, tntl fllasn lmɛna.
yakmur-d yasuɛ s-tmdint n-ariḥa. illa ġin yan-ubukaḍ igawr ġ-tama n-uġaras ar-itḍalab.
isfld i-mddn ggutnin ar-zrayn ġ-uġaras isqsa-tn f-ma-illan.
inin-as: «yasuɛ gu-naṣira ayd izrin.»
yall awal-ns ġakudan iġr-as yini: «wa-yasuɛ yus n-dawd, ḥnnu gigi.»
grawln mddn lli-biddnin ġ-lgddam-ns, akʷin gis inin-as a-ifssa. imma ntta izuyd ar-itġuwwat ar-ittini: «wa-yus n-dawd, ḥnnu gigi.»
ibidd yasuɛ yini i-mddn-an a-t-id-awin s-dars. lliġ-t-id-iruḥ-ubukaḍ isqsa-t yasuɛ:
«ma-trit ad-ak-t-skrġ?» yini-as: «a-sidi, ad-isfiwġ.»
yini-as yasuɛ: «isfiw ġilad, ha-kiyi tjjit ašku tumnt.»
yisfiw ġakudan iḍfur yasuɛ ġ-uġaras ar-italġ rbbi. mddn-an kullutn, lliġ-t-ẓran alġn rbbi bahra.

19

izayd yasuɛ ikšm s-tmdint n-ariḥa, iftu ġ-wammas-ns.
yili ġin yan-unmġur n-willi tamẓnin iqaridn n-nkkas, ig ism-ns zakka, iggut-dars-wayda.
ira bahra a-iẓr yasuɛ walaynni ggutn mddn ġin, ur-iẓḍar a-t-in-iẓr ašku igzzul.
ar-itazzal izwur mddn, iġli s-yat-tsġart n-imršiq a-iẓr yasuɛ, ašku ġin a-zġ-ra-izri.
lliġ-t-in-ilkm yasuɛ yall alln-ns yini-as: «wa-zakka, gguz-d ġil ġil, ašku ġ-tgmmi-nnk a-ġ-rad-gawrġ ġassad.»
igguz-d zakka ḥayna, ifrḥ bahra išškšm yasuɛ s-dars.
lliġ-t-ẓran mddn-an ggutnin, ar-kullu-tngmugn i-ngratsn ar-ttinin: «hati ikšm a-ig anbgi ġ-dar bu-ddnub-ad.»
imma zakka inkr ibidd f-iḍarn-ns yini i-siditnnġ: «ġilad a-sidi, rad-fkġ mnaṣṣ n-wayda-nu i-imẓlaḍ. iġ-ššiġ kra n-yan s-lġʷšš rad-as-t-rarġ f-kkuẓṭ-twal.»
isawl yasuɛ yini-as: «ġassad ilkm-d-ujnjm n-rbbi tigmmi-ad, ašku yumn ġwad ula ntta ġmklli yumn babatnnġ ibrahim.
uškiġ-d nkki lli-igan yus n-bnadm ad-sigglġ s-willi jlanin jjnjmġ-tn.»
izayd yasuɛ isawl s-mddn lli-as-sflidnin, yut-asn lmɛna-yad ašku yakmur s-tmdint n-urušalim. ġaln ntni izd ġ-uwssan-an a-ġ-ra-di-tban-tgldit n-rbbi.
yini-asn: «ha-yan-urgaz iga yus n-tgmmi imqqurn, iskr f-a-imuddu s-yat-tmazirt yaggugn, baš ad-as-fkn lḥqq a-iḥkam tamazirt-ns iwrri-d ig fllas agllid.
lliġ ur-ta-iddi iġra-d i-mraw ih̬ddamn-ns s-dars, ifk i-kraygatt yan gisn yan-uqarid n-uwrġ, yini-asn: ‹zaydat ar-tsaġm ar-tzznzam ard-d-wrriġ.›
imma argaz-an, ar-ti-tkrhun ayt-tmazirt-ns, aznn irqqasn s-tmazirt-lli yaggugn ar-ttinin: ‹ur-nri argaz-ad a-fllannġ-iḥkam.›
izri ma-izrin s-as-ityawfka a-ig agllid, iwrri ilmma s-tmazirt-ns. iġr-d i-ih̬ddamn lli-mi-ifka iqaridn a-dars-kšmn ad-as-inin mnšk ad-d-srsn-rurn.
ikšm-umzwaru yini-as: ‹aqarid-nnk a-sidi, rurġ-d srs mraw iqaridn yaḍni nnigas.›
yini-as-ugllid: ‹išwa. ah̬ddam ifulkin a-tgit. tskrt s-lmɛqul s-mayd idrusn. ra-k-gġ ġilad d-lḥakm f-mrawt-tmdinin.›
ikšm wis sin yini-as: ‹aqarid-nnk a-sidi, rurġ-d srs smmus iqaridn yaḍni nnigas.›
yini-as-ugllid: ‹ra-k-gġ d-lḥakm f-smmust-tmdinin.›
ikšm wayyaḍ yini-as: ‹hay-aqarid-nnk a-sidi. ḥḍiġ-t ġ-yat-tummʷist.
ksuḍġ zġ-gik ašku ssnġ izd argaz išqan a-tgit, ar-di-ttasit ma-ur-n-tsrst ar-di-tmggrt ma-ur-tkrzt.›
yini-as sidis: ‹way-ah̬ddam yʷh̬šnn, s-wawal-ad tnnit a-s-rad-fllak-ḥkamġ. tssnt izd argaz išqan ad-giġ, ar-di-tasiġ ma-ur-n-srsġ ar-d-mggrġ ma-ur-krzġ.
mah̬ aylliġ ur-n-tgit aqarid-inu ġ-lbank, akud nna-d-wrriġ amẓġ-t-id ntta d-ma-d-irur ikka nnigas?›
yini-ugllid i-willi n-tama-ns: ‹kkisat-as aqarid-an tfkm-t i-walli dar mraw iqaridn.›
inin-as: ‹ha-ntta mraw ad-dars-illan, a-sidi.›
irar-asn: ‹rad-awn-iniġ, wanna dar illa, rad-as-ityawfka uggʷar. imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ityawkkas ula ma-dars-illan.
imma inuwwašn-an-inu lli-ur-rinin ad-gġ agllid-nsn, awiyat-tn-d tnġm-tn ġ-lgddam-inu.›»
lliġ ikmml yasuɛ iwaliwn-ad, izayd ġ-uġaras n-urušalim izwur-asn.
lliġ ilkm awrir n-zzitun ġ-tsga n-bitfaji d-bitɛanya, yazn sin zġ-imḥḍarn-ns
yini-asn: «zaydat s-uduwwar-an l-lgddam-nnun. kšmat srs, ra-n-tafm yan-usnus iqqnn ur-jju-fllas-ini yan. fsiyat-as tawim-t-id s-ġid.
iġ-kʷn-isqsa kra n-yan mah̬ ad-as-tfssim, tinim-as: ‹ira-t siditnnġ.›»
ddun irqqasn-lli afn-in kullu maylli-s-asn-inna yasuɛ.
lliġ fssin i-usnus, inin-asn id-bab-ns: «mah̬ a-tfssim i-usnus-ad?»
inin-asn: «ira-t siditnnġ.»
awin-d asnus i-yasuɛ. grn-in fllas islhamn-nsn, ssnin yasuɛ.
issudu ġ-uġaras, aškin-d mddn ar-sswan islhamn-nsn ġ-wakal ġ-lgddam-ns.
lliġ ilkm agsar n-uwrir n-zzitun, yakmur-n s-tmdint, frḥn kullu imḥḍarn-an ggutnin, ar-talln awal-nsn ar-talġn rbbi f-kullu tiġawsiwin lli-ẓran mqqurnt
ar-ttinin: «ambarki a-iga-ugllid-ad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi. sslamt ġ-ignna d-lmjd ġ-tattuyt.»
sawln srs kra n-ifarisin zġ-gr mddn-an inin-as: «way-amslmd, ini i-imḥḍarn-nnk ad-fssan.»
irar-asn yasuɛ: «rad-awn-iniġ, iġ-fssan ġwid, rad-utn iẓran-ad taġurit.»
lliġ-n-yakmur yasuɛ s-tama n-urušalim issmaqql-n gis ar-yalla,
yini-as: «mrad is-tssnt aġaras n-sslamt ġassad, walaynni intl fllam.
rad-d-aškin-uwssan ġ-ra-km-d-lkmn inuwwašn-nnm, sutln-am ašbar rgln fllam, ḥṣarn-km zġ-kraygatt tasga.
ra-km-h̬lun d-tarwa-nnm gim, ur-ra-gim-fln aẓru f-wayyaḍ, ašku ur-trit a-tissant izd ġ-uzmz-ad a-ġ-iskr rbbi f-a-km-ijjnjm.»
ikšm yasuɛ s-tgmmi n-rbbi, inkr ar-zgis-iṭṭay ġwilli gis zznzanin,
yini-asn: «han ityara ġ-warra n-rbbi ‹tigmmi-nu ra-tg tigmmi n-tẓallit› imma kunni, hati trurm-tt tga ifri n-imh̬h̬arn.»
kraygatt ass ar-isslmad ġ-tgmmi n-rbbi. imma inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ d-imġarn n-tmazirt-an ar-siggiln mamnk a-s-ra-t-hlkn.
walaynni ur-ufin mamnk, ašku mddn kullutn ar-bahra-ttirin ad-sflidn i-iwaliwn-ns.

20

yan-wass illa yasuɛ ġ-tgmmi n-rbbi ar-isslmad mddn ar-asn-itbrraḥ s-lh̬bar ifulkin. aškin-d inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ d-imġarn. lkmn-d yasuɛ
sqsan-t: «ini-aġ, ma-k-id-yuznn a-tskart kullu ġayad? awal n-mi ayd-s-a-ti-tskart?»
isawl yasuɛ yini-asn: «ula nkki ra-kʷn-sqsaġ yan-usqsi. iniyat-iyi,
yuḥanna amsddam, ma-t-id-yuznn a-issddam mddn? izd rbbi nġd bnadm?»
bdun ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: «ma-rad-as-nini? ašku iġ-nenna ‹rbbi a-t-id-yuznn› rad-aġ-yini ‹mah̬ aylliġ ur-tuminm mad-awn-inna?›
walaynni iġ-nenna ‹bnadm a-t-id-yuznn› rad-aġ-kkatn kullu mddn-ad s-iẓran, ašku ar-ttinin ntni izd s-ṣṣaḥt yuḥanna yan-nnabi a-iga.»
sawln ilmma inin-as: «ur-nssin ma-t-id-yuznn.»
irar-asn yasuɛ: «ula nkki ur-rad-awn-iniġ ma-yyi-d-yuznn ad-skarġ kullu mayad.»
isawl yasuɛ s-mddn, yut-asn lmɛna-yad yini-asn: «ha-yan-urgaz iẓẓa aḍil ġ-igr-ns. ifl-t i-ih̬ʷmmaṣn, iftu imuddu s-tmazirt yaḍni igawr-n ġin.
lliġ-d-iruḥ-uzmz yazn yan-uh̬ddam-ns s-dar ih̬ʷmmaṣn, ad-as-d-fkn ma-t-id-yuškan ġ-lġllt n-igr-ns. walaynni ih̬ʷmmaṣn ġwin ah̬ddam-an, ssġuršn-t rarn-t bla yat.
yazn ah̬ddam yaḍni. ula ntta, ssġuršn-t ih̬ʷmmaṣn ssrfufnn-t rarn-t bla yat.
yazn wis kraḍ. ula ntta, ssyaggasn-t luḥn-t-in s-brra.
iswangm bab n-igr d-ih̬f-ns yini: ‹ma-rad-skrġ ġilad? rad-aznġ iwi iɛzzan. ntta, ra-t-uqqrn.›
imma ih̬ʷmmaṣn-lli, lliġ-t-ẓran mšawarn i-ngratsn inin: ‹ġwad a-ra-iwrt igr. aškad-d a-t-nnġ ig lwrt winnġ.›
nkrn luḥn-t-in s-brra n-igr nġn-t.» isqsa-tn yasuɛ: «ma-rad-asn-iskr bab n-igr-an n-waḍil?
ra-d-yašk ihlk ih̬ʷmmaṣn-an ifk igr i-wiyyaḍ.» lliġ sfldn mddn i-ġayan inin: «ad-aġ-injja rbbi.»
issmaqql gisn yasuɛ yini-asn: «ma-iga mayd ityaran ġ-warratn n-rbbi? ‹aẓru lli-n-luḥn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga ih̬f n-uġẓu.›
imma aẓru-ad, kullu wanna fllas iḍrn ra-irẓ, d-wanna-f-iḍr ra-t-ilbj d-wakal.»
irin imslmdn n-ššrɛ d-inmġurn n-tgmmi n-rbbi ad-amẓn yasuɛ, ašku ssnn izd ntni a-f-yut lmɛna-yad, walaynni ksuḍn zġ-mddn.
sul-t-gabln, aznn-d kra n-irgazn ad-skarn zund iġ-a-ttirin aġaras n-rbbi, walaynni ran ġir ad-amẓn yasuɛ f-wawal-ns baš a-t-in-dḥin i-lḥakm n-rruman a-fllas-iḥkam.
aškin-d inin-as: «way-amslmd, nssn izd lḥqq ayd ttinit ar-ti-tsslmadt. ur-a-ttmnadt udmawn n-mddn walaynni ar-tsslmadt aġaras n-rbbi ġmklli iga.
ini-aġ, is-iḥlla a-nakka ḍabiyt i-qayṣr nġd uhu?»
imma yasuɛ issn mad-nuwwan ġ-lḥilt-nsn, yini-asn:
«mlat-iyi-d yan-uqarid. iniyat-iyi, win mit a-iga-uwdm-ad d-ism-ad gis illan?» inin-as: «win qayṣr.»
irar-asn: «fkat i-qayṣr ma-igan win qayṣr, tfkm i-rbbi ma-igan win rbbi.»
iḍr-asn lɛjb f-mayd-s-asn-irur. fssan kullu, ur-ẓḍarn a-t-amẓn f-wawal-ns ġ-lgddam n-kullu mddn-an.
aškin-d dars kra n-iṣadduqin. ntni ġ-lmdhb-nsn ar-ttinin «ur-illi ma-ra-d-inkr zġ-lmut.»
sqsan-t: «way-amslmd, yura-yaġ musa inna ‹iġ-immut kra n-yan ifl-d tamġart-ns bla tarwa, illa f-gʷmas n-urgaz-an a-itahl tamġart-an a-dids-iskr tarwa f-ism n-gʷmas lli-immutn.›
ha-ssa n-aytmatn. yiwi-umzwaru tamġart, immt ur-d-ifil tarwa.
yawi-tt wis sin,
ntta ula wis kraḍ, aylliġ-tt-iwin s-ssa, mmtn kullutn ur-d-filn tarwa.
ġ-isiggʷra tmmt-tmġart ula nttat.
ini-aġ, ġ-tnkra lli-ġ-rad-nkrn kullutn, tamġart n-manwa gisn a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tamġart-nsn s-ssa.»
isawl yasuɛ yini-asn: «ayt-ddunit-ad ar-tahaln ar-tahalnt,
imma ġwilli f-irḍa rbbi ad-nkrn zġ-lmut ddrn ġ-lih̬rt, ntni ur-ra-tahaln ula-da-tahalnt.
hatni zund lmalayka a-rad-gn ašku ur-sul-rad-mmtn. gn tarwa n-rbbi ašku luln s-tudrt l-lih̬rt.
imma tankra n-willi mmutnin, yura fllas ula musa ġ-warra n-tzggʷart lli-ijddrn, yini f-sidi rbbi is-iga rbbi n-ibrahim ig rbbi n-isḥaq ig rbbi n-yaɛqub.
awal-an imla-yaġ is-ddrn ntni wah̬h̬a mmutn, ašku sul ddrn kullutn ġ-lgddam n-rbbi.»
inin-as kra n-imslmdn n-ššrɛ: «yʷġẓan mayd tnnit ay-amslmd.»
ašku ur-sul-zɛmn a-t-sqsan.
izayd yasuɛ yini-asn: «mah̬ aylliġ a-ttinin mddn ‹ra-ig lmasiḥ yan zġ-tasut n-ugllid dawd›?
hati dawd ula ntta isawl f-lmasiḥ ġ-warra n-imurign inna: ‹ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu
ard gġ inuwwašn-nnk ġ-ddu iḍarn-nnk.›
ha-dawd s-ih̬f-ns ibdr ġwalli igan lmasiḥ ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig ġir yan zġ-tasut-ns?»
isawl yasuɛ s-imḥḍarn-ns ġ-lgddam n-mddn-an kullutn yini-asn:
«rarat lɛaql-nnun zġ-imslmdn n-ššrɛ, ašku iɛzza darsn ad-fttun s-tmlsa ġzzifnin šwanin, iɛzzu darsn ad-fllasn-tsllamn mddn ġ-laswaq, iɛzzu darsn ad-zggurun s-lgddam ġ-tgʷmma n-tẓallit ula ġ-uskiws n-imnsiwn.
ar-šttan tigʷmma n-thjjalin, ar-ssiġzzifn tiẓulla-nsn baš ad-ssbayynn ih̬fawn-nsn is-fulkin. ntni ra-fllasn-ittut lḥukm n-rbbi s-uggʷar.»

21

ar-itmnad yasuɛ ġ-id-bu-wayda ar-n-srasn tiwafkiw-nsn ġ-ṣṣnduq ġ-tgmmi n-rbbi.
iẓr-n yat-thjjalt tga tamẓluṭṭ, tašk-id tsrs-n snat-tqaridin ġ-ṣṣnduq idrus-watig-nsnt.
yini i-imḥḍarn-ns: «lḥqq a-rad-awn-iniġ, tahjjalt-ad tamẓluṭṭ, hatti tfka uggʷar n-ġwid kullutn,
ašku ntni fkan zġ-maylli darsn iggutn, imma nttat, wah̬h̬a tḥtajja, tfka lmɛišt-ns kullutt.»
sawln imḥḍarn i-ngratsn f-tgmmi n-rbbi, ar-tɛjjabn ġ-ufulki n-iẓran lli-s-tġli ula tiwafkiw lli-gis-akkan mddn i-rbbi. imma yasuɛ inna-yasn:
«kullu mayd ttmnadm, rad-d-aškin-uwssan ġ-rad-kullu-ityawgar s-wakal. ur-ra-gis-iqama-uẓru f-uẓru.»
sqsan-t: «way-amslmd, managu a-ra-yili ġayan? ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur a-ijru?»
yini-asn yasuɛ: «awiyat-stt ġ-ih̬f-nnun a-kʷn-ur-ijlu yan, ašku ggutn ġwilli ra-d-yašk asin ism-inu, kud yan ar-ittini izd nttan a-igan lmasiḥ ar-ittini: ‹hati truḥ-d tasaɛt.› walaynni a-tn-ur-tḍfurm.
iġ-tsfldm f-imaġn ula uduyn ad-ur-tġuwḍm, ašku iqqan-d a-yili ġayan, walaynni ur-ta-d-iruḥ isiggʷra.»
izayd yini-asn: «ra-tnkr-tqbilt s-tqbilt, tnkr-tgldit s-tgldit,
ilint zznzalat šqanin, yili-uġni d-waṭṭan ġ-kigan d-tmizar. rad-d-bannt-tmitar tjhhdnin ġ-ignwan ard bahra ġuwḍn mddn.
imma kunni, ur-ta-ijri ġayan a-ra-kʷn-tamẓn ar-kʷn-ssrfufunn ar-kʷn-in-dḥayn s-tgʷmma n-tẓallit ula lḥbs. ra-kʷn-in-ssbiddadn ġ-lgddam n-igldan d-lḥukkam f-ssibt n-ma-tgam winu.
tasaɛt-an a-ihiyyann ad-asn-gis-tfkm tugga-nnun flla.
walaynni nbḍat ġ-ih̬f-nnun ur-ta-d-iruḥ-uzmz-an a-ur-tswingimm ġ-mamnk a-s-rad-asn-trarm awal.
ašku rad-awn-d-fkġ iwaliwn d-tḥkimt baš a-ur-yiẓḍar yan zġ-inuwwašn-nnun a-kʷn-issfssa ula a-kʷn-inru ġ-ma-ttinim.
imma kunni ra-kʷn-in-dḥayn ayt-darun d-aytmatun d-ayt-tqbilt-nnun ula imddukkʷal-nnun. rad-nġn kra gigun.
ra-kʷn-tkrhun kullu mddn f-ssibt n-ma-tgam winu.
walaynni ur-ra-ityawhlak kra n-unẓaḍ zġ-ih̬f-nnun.
biddat tzgam, ġmkad a-s-ra-tnjmm.
«iġ-tẓram tamdint n-urušalim sutlnt-as lḥrkat n-iɛskrin, tissanm is-d-yakmur-wass ġ-ra-th̬lu.
imma ġassan, winna llanin ġ-tmazirt n-yudaya, iqqan-tn-d ad-rwln s-idrarn. d-winna llanin ġ-tmdint, iqqan-tn-d a-stt-ffuġn. d-winna llanin ġ-lh̬la, iqqan-tn-d a-n-ur-kšmn s-tmdint.
ašku rad-gn-uwssan-an ussan l-lɛqubit, a-gisn-ijru kullu ma-fllasn-ityaran ġ-warratn n-rbbi.
mnšk a-s-rad-šqun-uwssan-an f-tilli gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin. ašku ra-tigat tassast ġ-tmazirt-ad, yili lġaḍab n-rbbi f-mddn-ad.
ra-immt kra ġ-imiġ, krfn wiyyaḍ awin-tn s-tmizar aggugnin. rad-akʷln ibrraniyn f-urušalim ard ikmml-uzmz-nsn.
«rad-ilint-tmitar ġ-tafukt d-wayyur d-itran, tili taġuft iggutn ġ-kigan d-tmizar n-ddunit, ġuwḍn mddn ġ-ijjij n-umda ula taḍangiwin-ns.
rad-iksaḍn bahra tġašan s-taġuft n-ma-ra-izri f-ddunit, ašku ra-tyattaynt tifawin n-ignwan.
ġakudan a-ra-yyi-ẓrn, nkki lli-igan yus n-bnadm, ftiġ-d ġ-yat-tmdlut s-lquwwa d-lmjd iggutn.
ġakud nna-tẓram tiġawsiwin-ad ar-jrrunt, nkrat tallm ih̬fawn-nnun, ašku takmur-d tasaɛt lli-ġ-ra-tnjmm.»
izayd yasuɛ yut-asn lmɛna-yad yini-asn: «ẓrat tazart ula isġarn kullutn.
iġ-a-d-ssufuġn ifrawn-nsn, tissanm is-d-yakmur ṣṣif.
ġmkan a-ra-yili. iġ-tẓram timitar-ad-s-awn-nniġ ar-jrrunt, tissanm is-di-takmur-tgldit n-rbbi.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, ur-ra-tzri tasut-ad ard kullu ijru mayad.
rad-ittin ignwan d-wakal walaynni ur-sar-ittin iwaliwn-inu.
«awiyat-stt ġ-ih̬f-nnun a-ur-tlhum s-umššu ula tissi ula tiġufiwin n-tudrt-ad, a-ur-imil iruḥ-kʷn-d-wass-an iġwi-kʷn zund agḍiḍ lli-tġwi-tẓqqurt.
ašku ra-izri-wass-an f-kullu imzdġn n-ddunit.
rarat lɛaql tḍufm-bdda ar-ttḍalabm rbbi a-kʷn-issdus a-tnjmm zġ-kullu ġaylli ra-ijru, tbiddm ġ-lgddam n-yus n-bnadm tzgam.»
ass f-wass ar-isslmad yasuɛ ġ-tgmmi n-rbbi, ar-itffuġ ġ-iyḍ a-inssa ġ-uwrir n-zzitun.
zikk ṣbaḥ n-kraygatt ass ar-di-ttaškin mddn ggutnin s-tgmmi n-rbbi, ar-d-dars-tmunun ad-as-sfldn.

22

yakmur-d lɛid n-urh̬ṣiṣ lli-mi-ttinin-daġ lɛid n-usurf.
inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ ar-siggiln s-mamnk a-rad-nġn yasuɛ, walaynni ksuḍn zġ-mddn.
ġakudan a-ikšm šiṭan s-yahuda lli-mi-ttinin ish̬aryuṭ, iga yan zġ-sin d-mraw n-umḥḍar.
iddu yahuda s-dar inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-win imh̬zniyn, imšawar didsn f-mamnk a-rad-asn-izznz yasuɛ.
frḥn ntni inin-as rad-as-fkn iqaridn.
imšaška-d didsn, iwrri ar-iswingim mamnk a-ra-tn-iɛawn ad-amẓn yasuɛ ġ-kra n-tasaɛt ġ-ur-llin mddn.
ilkm-d-wass n-urh̬ṣiṣ lli-ġ a-qqrsn mddn i-ilqqaġn l-lɛid n-usurf.
inkr yasuɛ yazn bṭrus d-yuḥanna yini-asn: «zaydat tjjujadm-aġ imnsi l-lɛid n-usurf a-t-nšš i-ngratnnġ.»
inin-as: «mani trit a-t-in-gis-njjujad?»
yini-asn: «ẓrat, ra-n-tkšmm s-tmdint, tmnaggarm yan-urgaz yusi-d agdur n-waman. ḍfurat-t s-tgmmi nna-s-ikšm,
tinim i-bu-tgmmi-an ‹hati inna-yak-d-umslmd, maniġ illa-uḥanu lli-ġ-rad-ššġ imnsi n-usurf nkki d-imḥḍarn-inu?›
rad-awn-iml bu-tgmmi-an yan-uḥanu n-uflla imqqurn iswan. ġin a-ġ-ra-tjjujadm.»
ddun ntni afn-in ġmklli-asn-inna, jjujadn imnsi n-usurf.
lliġ-di-tlkm tasaɛt n-imnsi, iskiws yasuɛ a-išš d-irqqasn-ns,
yini-asn: «mnšk a-s-riġ ad-didun-ššġ imnsi-ad n-usurf ur-ta-mmutġ.
ašku rad-awn-iniġ, ur-sul-ra-t-ššġ ard yafu ġ-tgldit n-rbbi.»
yasi lkas iškr rbbi, yini i-imḥḍarn-ns: «amẓat lkas-ad, tsum zġ-gis kullukn.
rad-awn-iniġ, ur-sul-rad-ssuġ zġ-lġllt n-waḍil ard-di-tašk-tgldit n-rbbi.»
yasi tangult, iškr rbbi ibbi-tt ifk-asn-tt yini-asn: «h̬tad tga ddat-inu, ttyawfka f-ssibt-nnun. skarat mayad a-yyi-d-srs-tswingimm.»
yasi ula lkas ġmkad ġ-isiggʷra n-imnsi, yini-asn: «lkas-ad iga lɛhd l-ljdid ġ-gratun d-rbbi s-idammn-inu lli-ra-iffi f-ssibt-nnun.
walaynni hay-afus n-walli-yyi-n-izznzan ittrs didi ġ-lmida-yad.
ra-immt yus n-bnadm ġmklli iqṣad rbbi, walaynni taguḍi a-ra-yili i-urgaz lli-t-izznzan.»
bdun ntni ar-ssmqsan i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-iskr ġayan.
ar-tẓin imḥḍarn i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-ig anmġur.
isawl srsn yasuɛ yini-asn: «ha-igldan n-ddunit ar-tḥkamn f-ayt-tmizar-nsn, ula inmġurn-nsn ar-ttirin mddn ad-fllasn-ttinin ‹id-bu-ljudit›.
imma kunni, a-ur-yili ġmkan ġ-gratun, ašku ġwalli gigun imqqurn illa fllas a-ig zund ġwalli imẓẓin, ig-umzwaru zund ah̬ddam.
ma-imqqurn? izd ġwalli igawrn ar-ištta nġd ġwalli-as-d-israsn amššu? is-urd ġwalli igawrn ar-ištta? walaynni lliġ nkki ġ-gratun zund ah̬ddam.
«kunni a-didi-ibiddn kullu ussan-ad n-trfufnt-inu.
ġmklli-yyi-ifka baba rbbi tagldit, rad-awn-fkġ ula kunni
a-tšttam ar-tssam ġ-dar lmida-nu ġ-tgldit-inu, tgawrm f-lɛruš ar-ttḥkamm f-kullu ayt-rbbi.»
isawl yasuɛ s-bṭrus yini-as: «simɛan, simɛan, han šiṭan iḍalb a-kʷn-izuzzr ġmklli izuzzur-ufllaḥ ibḍu alim d-irdn.
walaynni ḍalbġ rbbi fllak a-ur-immt liman-nnk. ġakud lliġ twrrit, ssdus aytmak.»
yini-as bṭrus: «wa-sidi, ha-yyi ujadġ ad-didk-dduġ s-lḥbs mmtġ didk.»
imma yasuɛ irur-as: «wa-bṭrus, rad-ak-iniġ, ġ-iḍ-ad ur-ra-iġr-ufullus ard tinit kraṭṭ-twal ur-iyi-tssint.»
isqsa yasuɛ imḥḍarn-ns yini-asn: «ġ-uwssan lli-ġ-kʷn-uznġ bla aqʷrab ula awmmis ula turẓiyin is-tlkmm f-kra ġ-uwssan-an?» inin-as: «uhu, ur-nlkim f-yat.»
yini-asn: «imma ġilad, wanna dar aqʷrab ula awmmis illa fllas a-tn-dids-yawi. wanna ur-dar lkummit illa fllas a-izznz aslham-ns isġ-tt-id.
ašku rad-awn-iniġ, iqqan-d a-ijru maylli flla ityawnnan ġayd izrin ityara: ‹gan-t d-yan zġ-willi ffuġnin zġ-ššrɛ n-rbbi.› hati ra-yafu kullu ma-flla-ityaran.»
inin-as imḥḍarn-ns: «ẓr a-sidi, ha-snat lkmami.» imma ntta irur-asn: «yuwda.»
iffuġ yasuɛ zġ-tmdint iddu s-uwrir n-zzitun ġmklli-bdda-ittidu s-ġin. munn dids imḥḍarn-ns.
lliġ lkmn adġar-an yini-asn: «ẓẓallat tḍalbm rbbi a-kʷn-issanf i-kullu ma-ra-kʷn-ijllu.»
ifl-tn iftu yaggug-n fllasn ma-itggan kkuẓ id-mraw n-uẓmmuẓl, iḍr f-ifaddn-ns ar-itẓalla,
yini: «wa-baba ḍalbġ-ak iġ-trit, kkis flla lkas-ad n-urfufn. walaynni a-yili ma-trit, urd mad-riġ nkki.»
ġakudan igguz-d dars yal-lmalak zġ-ignna issdus-t.
iġuwḍ yasuɛ bahra, ar-itẓalla s-uggʷar aylliġ a-zgis-itaddum lɛrg f-wakal zund timqqa n-idammn.
lliġ ikmml taẓallit inkr iwrri s-dar imḥḍarn-ns, yaf-tn-in ṭṭasn. nhatafn s-taġuft lli-usin.
yini-asn: «mah̬ a-teṭṭasm? nkrat tḍalbm rbbi a-kʷn-issanf i-kullu ma-ra-kʷn-ijllu.»
sul a-isawal s-d-ruḥn mddn ggutnin, izwur-asn-d yahuda lli-igan yan zġ-sin d-mraw n-umḥḍar. iftu s-dar yasuɛ a-t-issudn,
imma yasuɛ inna-yas: «wa-yahuda, izd s-usudn a-s-trit a-tzznzt yus n-bnadm?»
lliġ ẓran imḥḍarn-ns ma-ra-ijru inin-as: «wa-sidi, is-trit a-tn-nṭṭay s-lkmami-ad?»
inkr yan zġ-imḥḍarn yut ah̬ddam n-unmġur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as amẓẓuġ afasi.
imma yasuɛ inna-yasn: «zgayat.» iggr-n i-umẓẓuġ n-uh̬ddam ijjujji-t.
isawl yasuɛ s-inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-win imh̬zniyn d-imġarn n-tmazirt lli-d-uškanin a-t-amẓn, yini-asn: «ma-s-di-tffuġm s-lkmami d-iɛmad zund iġ-giġ amh̬h̬ar?
lliġ-n-bdda didun kraygatt ass ġ-tgmmi n-rbbi, ur-iyi-tumẓm ġ-uwssan-an, walaynni tasaɛt-nnun ayad a-gis-tḥkam lquwwa n-tillas.»
ġwin yasuɛ awin-t s-tgmmi n-unmġur n-tgmmi n-rbbi, iḍfur-t bṭrus zġ-tuggugt.
ssrġan mddn lɛafit ġ-wammas n-tgmmi, gawrn ġ-tama-ns. iddu bṭrus iskiws ġ-gratsn.
tẓr-t yat-th̬ddamt ġ-tifawt l-lɛafit, tssmaqql gis tini i-mddn-an: «ula ġwad illa d-yasuɛ.»
irar-as bṭrus: «wa-tamġart, ur-t-ssinġ nkki.»
yan imikk s-t-iẓra yan yaḍni yini-as: «ula kiyi tgit yan zġ-gisn.» irar-as-daġ bṭrus: «way-argaz, urd nkki.»
tzri yat tasaɛt s-isawl yan yaḍni s-jjhd yini-asn: «s-ṣṣaḥt, ġwad illa dids ula ntta, ašku gu-jalil a-iga.»
irar-d-daġ bṭrus: «way-argaz, han ur-ssinġ mayd ttinit.» ġakudan sul a-isawal s-iġra-ufullus.
igrawl siditnnġ issmaqql ġ-bṭrus. iswangm-d bṭrus awal lli-s-as-inna siditnnġ: «ġ-iḍ-ad ur-ra-iġr-ufullus ard tinit kraṭṭ-twal ur-iyi-tssint.»
iffuġ bṭrus ar-yalla bahra.
nkrn imh̬zniyn lli-ḍufnin yasuɛ, ar-gis-ḍṣṣan ar-t-kkatn.
dln-as alln-ns s-yan-ušddad ar-as-ttinin: «wa-nnabi, ml-aġ manwa-k-yutn.»
ar-t-rggmn s-kigan d-iwaliwn ʷh̬šnnin.
lliġ-d-iġli-wass munn-d imġarn l-lmḥkama, gan inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ. awin yasuɛ s-lgddam-nsn
sqsan-t: «ini-aġ, izd kiyin a-igan lmasiḥ n-rbbi?» isawl yasuɛ yini-asn: «iġ-awn-t-nniġ, ur-ra-yyi-tamnm.
iġ-kʷn-fllas-sqsaġ ur-ra-di-trarm awal.
walaynni yan imikk ra-n-iskiws yus n-bnadm f-ufasi n-rbbi itjhhdn.»
sqsan-t kullutn: «is-tnnit kiyi yus n-rbbi a-tgit?» irar-asn: «ġmklli-s-tnnam ad-giġ.»
nkrn ġakudan ar-ttinin: «ma-s-sul-nra tugga n-wiyyaḍ? nsfld kullu i-ġayd inna.»

23

nkrn imġarn l-lmḥkama kullutn, awin yasuɛ s-dar bilaṭus lḥakm n-rruman.
ar-srs-taštkkan ar-ttinin: «nufa-n argaz-ad ar-ijllu ayt-tmazirt-nnġ, ar-asn-ittini a-ur-akkan ḍabiyt i-qayṣr, ar-ittini is-iga lmasiḥ n-rbbi ig agllid.»
isqsa-t bilaṭus: «is-tgit agllid n-ayt-yudaya?» irar-as yasuɛ: «kiyi a-t-innan.»
isawl bilaṭus s-inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-mddn-an kullutn yini-asn: «ur-ufiġ kra l-lɛib ġ-urgaz-ad.»
rarn-as ntni s-jjhd: «ar-itkka kullu tamazirt n-yudaya, zġ-jalil ar ġid, ar-issduy mddn s-ulmmud-ns.»
lliġ isfld bilaṭus i-mayad yini-asn: «izd gu-jalil a-iga-urgaz-ad?»
inin-as «zġ-ġin a-zġ-d-yuška.» yazn-t ilmma bilaṭus s-dar hirudus lli-iḥkamn tasga-yan, ašku illa ula ntta ġ-urušalim ġ-uwssan-an l-lɛid.
ifrḥ hirudus bahra lliġ iẓra yasuɛ, ašku kigan a-itql yiri a-t-iẓr. isfld fllas bahra, yiri a-iẓr kra l-lmɛjizt f-ufus-ns.
isqsa-t hirudus f-ma-iggutn, imma yasuɛ ur-as-inni yat.
biddn ġin inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ, ar-bahra-taštkkan s-yasuɛ.
inkr ilmma hirudus ntta d-iɛskrin-ns ar-gis-tṭnaẓn ar-gis-ḍṣṣan. sslsn-as yan-uslham iġʷlan rarn-t-daġ s-dar bilaṭus.
ġassan a-d-imšaška hirudus d-bilaṭus wah̬h̬a-sttin-tkka taẓit i-ngratsn.
iġr bilaṭus i-inmġurn n-tgmmi n-rbbi s-dars, ntni d-imġarn d-mddn yaḍni kullutn.
yini-asn: «argaz-ad, tiwim-t-id s-dari, tinim fllas ‹ar-ijllu mddn kullutn.› ha-yyi ġilad sqsaġ-t bahra ġ-lgddam-nnun f-ma-iskr, walaynni ur-ufiġ ġ-urgaz-ad kra l-lɛib zġ-ġaylli s-a-srs-ttaštkkam.
ula hirudus irur-t-id s-dari ašku ur-n-gis-yufi yat. ur-iskir kra ma-f-a-itmtat.
ra-t-ssġuršġ ġilad rẓmġ-as.»
kraygatt asggʷas iqqan-d lḥakm ad-asn-irẓm i-yan-uḥbbas nna-ran ġ-lɛid n-usurf.
nkrn mddn ġakudan ar-kullu-ssġuyyun ar-ttinin: «ssitti-n fllannġ argaz-ad, trẓmt-aġ-d i-barabbas.»
illa barabbas ġ-lḥbs, ityamaẓ ašku issduy tamdint-an inġ kra n-mddn.
isawl-daġ bilaṭus s-mddn-an ašku ira a-irẓm i-yasuɛ,
imma ntni rurn-as ar-ssġuyyun: «agʷl-t f-uggjdi. agʷl-t f-uggjdi a-immt.»
izayd bilaṭus tis kraṭṭ-twal yini-asn: «mal-lɛib iskr? ur-gis-ufiġ kra l-lɛib f-t-id-iqqan a-immt. ra-t-ssġuršġ ukan, rẓmġ-as.»
imma ntni ar-bahra-ssġuyyun s-jjhd ar-tḍalabn bilaṭus a-issufġ yasuɛ a-immt f-uggjdi. ar isiggʷra nran-t s-iwaliwn-nsn.
inkr bilaṭus yut lḥukm f-yasuɛ ġmklli tḍalabn.
irẓm i-walli ran mddn, a-t-igan d-walli ityamaẓn ġ-lḥbs f-ssibt n-uduy d-tnaġa. issufġ-asn yasuɛ a-srs-skrn ġmklli ran.
nkrn iɛskrin awin yasuɛ. mnaggarn yan-urgaz gu-kurini ism-ns simɛan, bḥra-d-yuška zġ-brra. amẓn-t, srsn fllas aggjdi a-t-yasi ġ-tġurdin n-yasuɛ.
ḍfurn-t kigan d-mddn, ilint gisn kra n-tmġarin ar-allant ar-ssġuyyunt.
igrawl-d gisnt yasuɛ yini-asnt: «wa-ist-urušalim, ad-ur-flla-tallamt. allamt f-ih̬fawn-nnunt d-tarwa-nnunt.
ašku rad-d-aškin-uwssan ġ-rad-inin mddn ‹timbarkiyin ad-gant h̬tinna ur-tarunin. imbarkin ad-gan iḥlgan nna-ur-usinin. timbarkiyin ad-gant tibbatin nna-ur-ssngaynin.›
ġakudan a-rad-inin mddn i-idrarn ‹ḍrad-d fllannġ,› inin i-iwrar ‹ḥḍwat-aġ.›
iġ-a-skarn ġunškad d-ukššuḍ izgzaw, ma-ra-yili ġakud nna-ġ-iqqur?»
awin iɛskrin sin irgazn yaḍni gan imh̬h̬arn, a-tn-nġn d-yasuɛ.
lliġ lkmn adġar lli-mi-ttinin ‹tah̬ʷšašt n-ih̬f› qqnn yasuɛ ġ-uggjdi alln-t. qqnn imh̬h̬arn ġ-iggjda yaḍni, yan f-ufasiy-ns d-yan f-uẓlmaḍ-ns.
iẓẓall yasuɛ yini: «wa-baba rbbi, ṣamḥ-asn. ur-akkʷ-ssinn mayd skarn.» grn-d iɛskrin asġar f-tmlsa-ns a-tnt-bḍun.
biddn mddn ar-tmnadn kullu ma-ijran, imma imġarn n-tmazirt ar-gis-tṭnaẓn ar-ttinin: «hati ijjnjm wiyyaḍ, iniyat-as a-ijjnjm ula ih̬f-ns iġ-iga ntta lmasiḥ amẓlay n-rbbi.»
ruḥn-t-in iɛskrin ula ntni ar-gis-ḍṣṣan, mdin-as-n aman l-lh̬ll a-tn-isu,
ar-as-ttinin: «jjnjm ih̬f-nnk iġ-tgit agllid n-ayt-yudaya.»
tlla ġin yat talluḥt ġ-nnig ih̬f-ns, ityara gis «ġwad iga agllid n-ayt-yudaya.»
ar-t-irggm ula yan zġ-imh̬h̬arn lli-dids-tyaggalnin yini-as: «is-urd lmasiḥ n-rbbi a-tgit? jjnjm ih̬f-nnk tjjnjmt-aġ didk.»
issfssa-t-umh̬h̬ar yaḍni yini-as: «is-ur-tksuṭṭ rbbi? ittut fllak lḥukm-ad zund nttan,
d-nkkʷni nsthlla ġayad f-ssibt n-ma-nskr. imma nttan, ur-iskir kra yʷh̬šnn.»
izayd yini: «wa-yasuɛ, swangm-iyi-d ġakud nna-tkšmt s-tgldit-nnk.»
yini-as yasuɛ: «lḥqq a-rad-ak-iniġ, ra-didi-tilit ġassad ġ-talɛrṣt l-lmjd.»
lliġ tlkm tasaɛt tis snat d-mrawt ḍrnd-d tillas f-tmazirt-an kullutt, ur-sul-tsfaw tafukt ar tasaɛt tis kraṭṭ n-tdggʷat. yut-ušrrig lh̬amiya n-tḥanut tamẓlayt ġ-tgmmi n-rbbi, tbḍu f-sin.
yall yasuɛ awal-ns yini: «wa-baba, ġ-gr ifassn-nnk a-ġ-fkiġ rruḥ-inu.» ġir inna awal-ad s-issufġ rruḥ-ns.
lqbṭan n-iɛskrin, lliġ iẓra mayd ijran itɛjjb ġ-lmjd n-rbbi yini: «s-ṣṣaḥt, argaz ifulkin ayad.»
kullu willi munnin ġin a-gis-ssmuqquln, lliġ ẓran mayad wrrin s-tgʷmma-nsn ṭiyyr-asn bahra, ar-kkatn ġ-idmarn-nsn.
biddn imddukkʷal n-yasuɛ ġ-tuggugt, ntni d-tmġarin lli-d-dids-munnin zġ-tmazirt n-jalil, ar-tmnadn kullu ma-ijran.
yili ġin yan-urgaz ism-ns yusf, iga gu-rama ġ-tmazirt n-yudaya. ig argaz ifulkin, ar-bahra-ittiri a-irḍu rbbi, ar-itrju tagldit n-rbbi a-di-tašk. ig ntta yan zġ-imġarn l-lmḥkama, walaynni ur-irḍi s-ġaylli nnan f-yasuɛ ula ġaylli srs skrn.
ikšm s-dar bilaṭus iḍalb zġ-gis ddat n-yasuɛ.
izzugz-d ddat zġ-uggjdi issmuttl-tt ġ-lkttan išwan, isrs-tt-in ġ-yan-umḍḍal igan ifri ityawġza ġ-ujarif, ur-jju-n-gis-ittrs yan.
ġassan ar-tujadn mddn i-lɛid, ig ass lli-iqaman i-wass n-usunfu.
nkrnt-tmġarin lli-d-munnin d-yasuɛ zġ-jalil ḍfurnt yusf, ẓrnt amḍḍal ula mamnk a-n-gis-tettrs ddat n-yasuɛ.
wrrind-d ilmma jjujadnt tujjutin d-isafarn. sunfunt ass n-ssbt ġmklli ittini ššrɛ n-rbbi.

24

zikk ṣbaḥ n-wass l-lḥdd ddunt-tmġarin s-umḍḍal, awint didsnt tujjutin lli-jjujadnt.
walaynni lliġ-n-akmurnt s-umḍḍal ẓrnt ifir iknuki-d zġ-imi n-ifri.
kšmnt srs, walaynni ur-n-gis-ufint ddat n-siditnnġ yasuɛ.
duhdunt bahra biddnt ġin, s-asnd-d-bann sin irgazn ar-ssmrqiqiynt-tmlsa-nsn.
iksaḍnt-tmġarin bahra knunt ar akal. sawln srsnt irgazn inin-asnt: «mah̬ a-tsiggilmt ġwalli iddrn ġ-gr-willi mmutnin? ur-sul-illi ġid. hati inkr-n zġ-lmut.
swangmamd-d awal lli-s-awn-inna lliġ sul illa ġ-jalil,
inna-yawn: ‹iqqan-iyi-d, nkki lli-igan yus n-bnadm, a-n-tyawdḥayġ s-gr ifassn n-mddn ʷh̬šnnin, nġn-iyi f-uggjdi, nkrġ-d ilmma zġ-lmut ġ-wis kraḍ-uwssan.›»
ktind-d-tmġarin awal-an.
wrrind-d zġ-umḍḍal, inint kullu mayad i-irqqasn s-yan d-mraw d-wiyyaḍ kullutn.
tlla maryam ullt-magdala d-yuwanna d-maryam innas n-yaɛqub, ntnti d-tmġarin yaḍni, inint i-irqqasn f-mayd ijran.
imma ntni ġaln izd kra n-twargit ifssusn ayd-f-asn-nnant, ur-tnt-uminn.
imma bṭrus inkr ġakudan yazzl s-umḍḍal. iknu-n ar-n-srs-itaggʷa, ur-n-iẓri abla išddadn l-lkttan. iwrri-d s-tgmmi ar-bahra-iswingim ġ-mayd ijran.
ġassan-nnit ad-ftan sin zġ-gisn ġ-uġaras lli-itawin s-uduwwar n-ɛimwas, yaggug f-urušalim s-ma-itggan yan d-mraw kilimitr.
ar-sawaln i-ngratsn f-kullu mayd ijran.
sul a-sawaln ar-ssmqsan s-d-yuška yasuɛ imun didsn.
wah̬h̬a-t-ẓran ur-t-ukʷzn.
yini-asn: «mayd f-a-tsawalm i-ngratun ġ-uġaras?» biddn ntni, ssh̬uzzin.
irar-as yan gisn ism-ns klyubas yini-as: «izd ġir kiyi waḥduk ġ-gr willi ɛmmrnin urušalim a-ur-isfldn f-mayd gis ijran ussan-ad?»
yini-as: «ma-ijran?» inin-as: «ġaylli ijran i-yasuɛ gu-naṣira. iga yan-nnabi imqqurn s-iskkirn-ns ula s-iwaliwn-ns. ifrḥ srs rbbi ula mddn kullutn.
walaynni inmġurn-nnġ n-tgmmi n-rbbi d-imġarn l-lmḥkama, dḥin-t-in a-ityawḥkam s-lmut. hati nġan-t ġilad f-uggjdi.
imma nkkʷni nkka-ttin nrja-n gis bahra, ašku nġal izd nttan a-ra-ijjnjm ayt-rbbi. hati kraḍ-uwssan ayd-s-ijra ġayad.
walaynni kra n-istmatnnġ iwind-d kra l-lh̬bar, ar-gis-ntɛjjab bahra. ddant zikk ṣbaḥ s-umḍḍal-ns
walaynni ur-n-ufint ddat-ns. wrrind-d inint-aġ is-ẓrant kra l-lmalayka bann-asnd-d inin-asnt is-iwrri iddr.
ddun ilmma kra n-imddukkʷal-nnġ s-umḍḍal, afn-in ġmklli nnant-tmġarin, walaynni ur-ẓrin yasuɛ.»
isawl yasuɛ yini-asn: «wa-kunni, is-ur-tfhimm? is-qqurn ih̬fawn-nnun aylliġ ur-tuminm kullu mad-nnan lanbiya?
is-ur-d-iqqan lmasiḥ a-irfufn ġmkan ikšm s-lmjd-ns?»
isawl-asn ilmma f-iwaliwn n-musa ula win lanbiya kullutn, iml-asn ma-fllas-ityaran ġ-kullu arratn n-rbbi.
lliġ-n-akmurn s-uduwwar lli-ran ntni, iskr yasuɛ zund iġ-ira a-izayd f-uġaras-ns.
imma ntni ḍalbn-t bahra inin-as: «qama didnnġ ašku idda-wass, tinušši aya.» ikšm didsn s-tgmmi a-darsn-ins.
lliġ didsn iskiws ġ-imnsi yamẓ aġrum, iškr rbbi fllas, ibbi-t ifk-asn-t.
ġakudan ad-ssnn izd yasuɛ a-iga, s-asn-t-laḥ ur-sul-a-ti-tmnadn.
inin ntni i-ngratsn: «mnšk a-s-rġan-uwlawn-nnġ lliġ srnnġ isawl ġ-uġaras issfhm-aġ ma-illan ġ-warratn n-rbbi.»
nkrn ġakudan wrrin s-urušalim. afn-in irqqasn s-yan d-mraw munn d-aytmatn yaḍni
ar-kullu-ttinin: «s-lḥqq inkr-d siditnnġ zġ-lmut. iban-d i-simɛan.»
sawln ula ntni ġakudan inin-asn f-mad-asn-ijran ġ-uġaras ula mamnk ad-ssnn yasuɛ lliġ-asn-ibbi aġrum.
sul a-sawaln s-d-ibidd yasuɛ ġ-gratsn, yini-asn: «ad-awn-tili sslamt.»
ggʷdn iksaḍn, ġaln izd kra n-rruḥ ayd-asn-d-ibann.
yini-asn: «mah̬ aylliġ tġuwḍm, ikšm šškk ġ-uwlawn-nnun?
ẓrat ifassn-inu d-iḍarn-inu, tissanm izd nttan ad-giġ. ggrat-iyi-d tẓrm, ašku ur-iẓḍar kra n-rruḥ a-iṭṭaf tifiyi d-ih̬san ġmklli tmnadm ṭṭafġ-tn nkki.»
lliġ inna mayad imdi-asn-d ifassn-ns d-iḍarn-ns.
imma ntni ur-akkʷ-zɛmn a-t-amnn ašku iḍr-asn lɛjb s-lfrḥ iggutn. yini-asn yasuɛ: «is-darun kra n-umššu?»
fkn-as yan-ugzzum n-uslm inwan,
yasi-t išš-t ġ-lgddam-nsn.
isawl-daġ yasuɛ yini-asn: «ġmkad a-s-yuwfa maylli-awn-nniġ ġ-uwssan-an ġ-sul-didun-lliġ. nniġ-awn, iqqan-d a-ijru kullu ma-flla-ityaran ġ-ššrɛ n-musa ula arratn l-lanbiya ula imurign n-rbbi.»
izayd irẓm lɛaql-nsn ad-fhmn arratn n-rbbi,
yini-asn: «ġmkad a-ityaran, iqqan-d lmasiḥ n-rbbi a-irfufn inkr-d zġ-lmut ġ-wis kraḍ-uwssan,
tffuġ-tbrraḥt s-ism-ns zġ-urušalim ard tlkm kullu timizar n-ddunit, sfldn kullu mddn f-mamnk a-s-ẓḍarn ad-fln ddnub-nsn iṣamḥ-asn rbbi.
kunni tgam inagan f-tġawsiwin-ad.
imma ġilad rad-awn-d-aznġ maylli-f-inna baba rbbi rad-awn-t-ifk. qamat ġ-tmdint ard fllawn tgguz-tḥkimt itjhhdn zġ-tattuyt.»
izwar-asn ġakudan, ftun aylliġ lkmn tama n-bitɛanya, yall ifassn-ns ibark-tn.
sul a-tn-itbarak s-fllasn-ityalal s-ignwan.
ḍrn s-wakal sjdn-as. wrrin-d ilmma s-urušalim s-lfrḥ iggutn.
ar-tqaman ġ-tgmmi n-rbbi ar-talġn rbbi.

Lizenz
CC-0
Link zur Lizenz

Zitationsvorschlag für diese Edition
TextGrid Repository (2025). Luke the Evangelist. Luke (Tachelhit). Multilingual Parallel Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-BBA6-A