1

lh̬bar ifulkin n-yasuɛ lmasiḥ yus n-rbbi.
ibda ġmklli ityaran ġayd izrin f-ufus n-nnabi išaɛya, inna rbbi: «rad-aznġ arqqas-inu ad-ak-izwur ijjujad-ak aġaras-nnk.
ha-yan-wawal ar-itbrraḥ ġ-lh̬la ar-ittini ‹jjujadat aġaras n-siditnnġ, tssnmm tiġarasin-ns.›»
ġmkan a-s-d-iban yuḥanna amsddam ġ-lh̬la ar-itbrraḥ ar-ittini: «flat kullu ma-tskarm yʷh̬šn, tddmm ġ-waman, baš ad-awn-iṣamḥ rbbi f-ddnub-nnun.»
ffuġn-d s-dars mddn ggutnin zġ-tmazirt n-yudaya d-imzdġn n-tmdint n-urušalim, ar-tqrran s-ddnub-nsn, ddmn kullutn f-ufus-ns ġ-wasif n-urdun.
yuḥanna ar-ilssa taḍut n-irɛaman ar-yaggs s-ubkkas n-ilm, ar-ištta tamurġi d-tammnt l-lh̬la.
ar-itbrraḥ ar-ittini: «ra-d-yašk tigira-nu yan yugʷr-iyi. ur-sthllaġ ad-knuġ ad-rẓmġ ifalan n-turẓiyin-ns.
nkki ssddmġ-kʷn ġ-waman, imma ntta ra-kʷn-issddm s-rruḥ lqudus n-rbbi.»
yan-wass ġ-uwssan-an iffuġ yasuɛ tamdint n-naṣira lli-illan ġ-tmazirt n-jalil, yašk-id iddm ġ-wasif n-urdun f-ufus n-yuḥanna.
ġir inkr-d zġ-waman s-iẓra ignwan rẓmn, igguz-d fllas rruḥ lqudus n-rbbi zund yan-utbir,
isawl-d yan-wawal zġ-ignwan yini: «kiyi tgit iwi iɛzzan. frḥġ srk bahra.»
iddu yasuɛ idḥi-t rruḥ lqudus ġakudan s-lh̬la.
ikka-n ġ-dar luḥuš ġ-lh̬la kkuẓ id-mraw n-wass, ar-t-itarm šiṭan, ar-ti-tɛawann lmalayka.
lliġ ityamaẓ yuḥanna ġ-lḥbs yašk-id yasuɛ s-tmazirt n-jalil ar-itbrraḥ s-lh̬bar ifulkin n-rbbi
ar-ittini: «ikmml zzman, takmur-d-tgldit n-rbbi. flat kullu ma-tskarm yʷh̬šn, tġwim ġ-lh̬bar-ad ifulkin.»
iftu ġ-tama n-umda n-jalil, iẓr simɛan ntta d-gʷmas andraws. ingʷmarn n-islman ad-gan. grn-in ššbkt ġ-umda.
isawl yasuɛ yini-asn: «aškad-d munat didi, rarġ-kʷn a-tgm ingʷmarn n-mddn.»
fln ššbayk-nsn ġakudan, munn dids.
izayd iftu yan imikk s-n-iẓra yaɛqub yus n-zabdi ntta d-gʷmas yuḥanna. llan ġ-tanawt-nsn ar-tɛdaln ššbayk.
iġr-asn ġakudan, fln-in babatsn zabdi ġ-tanawt ntta d-ih̬ddamn-ns, munn d-yasuɛ.
ruḥn tamdint n-kafrnaḥum. ġ-wass n-usunfu ikšm yasuɛ s-tgmmi n-tẓallit ar-isslmad mddn.
ar-tɛjjabn ġ-ulmmud-ns ašku ar-srsn-isawal ġmklli dars lḥqq ad-asn-yini ma-tn-d-iqqann a-t-skarn. ur-igi ntta zund imslmdn n-ššrɛ.
ġ-tasaɛt-an illa ġ-tgmmi n-tẓallit yan-urgaz lli-ġ-illa yal-ljnn yʷh̬šnn bahra.
yut s-yat-tġuyyit yini: «wa-yasuɛ gu-naṣira, ma-illan ġ-gratnnġ didk? is-di-tuškit ad-aġ-thlkt? ssnġ ma-tgit kiyi. amẓlay n-rbbi a-tgit.»
isawl yasuɛ yamr ljnn yini-as: «fssa, tffuġt zġ-gis.»
issmḥakka-t ljnn bahra, yut s-yat-tġuyyit itjhhdn iffuġ zġ-gis.
ar-tɛjjabn mddn kullutn ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: «ma-iga mayad? kra n-ulmmud l-ljdid ayad. hati dars taẓḍḍart iggutn aylliġ a-itamr ljnun ʷh̬šnnin, ar-skarn s-wawal-ns.»
ġakudan ar-bahra-sawaln mddn f-yasuɛ, awin lh̬bar-ns s-kraygatt mani ġ-tmazirt n-jalil kullutt.
lliġ iffuġ zġ-tgmmi n-tẓallit yašk-id s-tgmmi n-simɛan d-andraws. kšmn srs ntni d-yaɛqub d-yuḥanna.
afn-in taḍggʷalt n-simɛan tgn tuḍn s-tawla, inin-as fllas.
yakmur s-tama-ns yamẓ-as ġ-ufus issnkr-tt-id. titti zgis tawla, tnkr ar-fllasn-ttsh̬h̬ar.
ġ-tdggʷat n-ġassan lliġ-n-tḍr tafukt aškin-d mddn s-dar yasuɛ, awin-as-d imuḍan kullutn ula ġwilli-ġ-llan ljnun.
munn-d kullu ayt-tmdint ġ-imi n-tgmmi.
ijjujji imuḍan ggutnin zġ-kullu timuḍan lli-gisn-llanin issufġ kigan d-ljnun. ur-yudji ljnun a-fllas-sawaln, ašku ssnn ntni ma-iga.
inkr-d yasuɛ ġ-tillas n-ṣṣbaḥ, iffuġ iftu s-yan mani ġ-ur-illi yan, ar-ġin-itẓalla.
iḍfur-t simɛan d-willi dids llanin.
lliġ-t-in-ufan inin-as: «ha-mddn kullutn ar-srk-siggiln.»
imma yasuɛ irur-asn: «a-nddu s-iduran-an yaḍni a-n-tbrraḥġ ġin-daġ, ašku mayad a-f-d-uškiġ.»
izayd ar-itkka kullu tamazirt n-jalil ar-itbrraḥ ġ-tgʷmma n-tẓallit ar-issufuġ ljnun.
yan-wass yuška-d dars yan-unjdam, iḍr ġ-lgddam-ns iḍalb-t bahra yini-as: «tẓḍart a-yyi-tssġust iġ-trit.»
iḥnnu gis yasuɛ bahra, iggr-as s-ufus-ns, yini-as: «riġ nkki. ġus.»
ġakudan yitti zġ-gis ljdam iġus.
yazn-t yasuɛ yuṣṣa-t s-lmɛqul
yini-as: «rar lɛaql ad-ur-tinit yat i-yan, walaynni ddu tmlt ih̬f-nnk i-unmġur n-tgmmi n-rbbi tfkt f-usġus-nnk tiġrsi lli-f-yuṣṣa musa, a-tg tugga i-mddn.»
imma ntta iffuġ ġakudan ar-isawal bahra f-yasuɛ, ar-itawi lh̬bar n-mad-as-ijran aylliġ ur-sul-iẓḍar yasuɛ a-ikšm ibayyn s-kra n-uduwwar. iqama ġ-lh̬la ar-n-dars-ttaškin mddn zġ-kraygatt tasga.

2

iwrri-d yasuɛ s-tmdint n-kafrnaḥum. zrin kra n-uwssan s-sfldn mddn is-illa ġ-tgmmi.
munn-d fllas mddn ggutnin aylliġ ur-iqama kra n-uġẓu ġ-ugʷns ula ġ-imi n-brra. ar-tn-isslmad s-wawal n-rbbi.
aškin-d kkuẓ mddn asin-d yan-urgaz ikušmn.
ur-ẓḍarn a-t-in-ssakmurn i-yasuɛ ašku tɛmmr-tgmmi s-mddn ggutnin. ġlin ilmma s-ukfaf, ssittin yan-uwzun ġ-iggi n-illiġ illa yasuɛ, rẓmn anqubbi, zzugzn-in imjdin lli-f-ign-ukušam.
yasuɛ iẓra mamnk a-bahra-srs-umnn, isawl s-ukušam yini-as: «way-iwi, ittin fllak ddnub-nnk.»
llan ġin kra n-imslmdn n-ššrɛ, gawrn ar-swingimn d-ih̬f-nsn:
«mah̬ a-isawl ġwad s-ġmkad? awal l-lkufr ayd inna. ma-iẓḍarn a-issitti ddnub abla rbbi waḥdut?»
imma yasuɛ issn ġ-rruḥ-ns ma-ġ-a-swingimn, yini-asn: «mah̬ aylliġ a-tswingimm d-ih̬fawn-nnun ġmkad?
ma-gisn-irh̬an, ad-iniġ i-ġwad ikušmn ‹ittin fllak ddnub-nnk› nġd ad-iniġ ‹nkr, tasit imjdin-nnk ar-ttidut›?
walaynni rad-awn-mlġ is-dari taẓḍḍart ġ-ddunit ad-ssittiġ ddnub, nkki lli-igan yus n-bnadm.» igrawl ġ-ukušam yini-as:
«nniġ-ak, nkr tasit imjdin-nnk, tddut s-tgmmi-nnk.»
inkr ġakudan yasi imjdin-ns iffuġ ġ-lgddam n-mddn-an. ar-tɛjjabn kullutn ar-talġn rbbi ar-ttinin: «ur-jju-nẓri zund mayad.»
iffuġ-daġ yasuɛ s-tama n-umda, aškin-d dars mddn ggutnin ar-tn-isslmad.
iftu yan imikk iẓr lawi yus n-ḥalfa iskiws ġ-illiġ a-tamẓn iqaridn n-nkkas. yini-as: «ašk-id, mun didi.» inkr lawi imun dids.
igawr yasuɛ d-imḥḍarn-ns ġ-tgmmi n-lawi, idru d-id-bu-nkkas ggutnin d-wiyyaḍ ʷh̬šnnin. iggut gisn ma-itmunun d-yasuɛ.
imma imslmdn n-ššrɛ l-lmdhb n-ifarisin, lliġ-t-ẓran ar-ištta d-mddn ʷh̬šnnin d-willi tamẓnin nkkas, sqsan imḥḍarn-ns: «mah̬ aylliġ a-ištta d-id-bu-nkkas d-mddn-an ʷh̬šnnin?»
lliġ isfld yasuɛ i-mad-nnan yini-asn: «urd ġwilli dusnin a-iḥtajjan aṭbib walaynni ġwilli uḍnnin. ur-d-uškiġ a-n-ġrġ i-willi ġalnin is-fulkin, walaynni uškiġ-d a-n-ġrġ i-willi ʷh̬šnnin.»
ġ-uwssan-an ar-taẓumn imḥḍarn n-yuḥanna amsddam, ntni d-ifarisin. aškin-d kra n-mddn sqsan yasuɛ: «mah̬ aylliġ a-taẓumn imḥḍarn n-yuḥanna ntni d-ifarisin, imma imḥḍarn-nnk kiyi ur-a-taẓumn?»
isawl yasuɛ yini-asn: «is-ẓḍarn ayt-tmġra ad-aẓumn d-usli didsn? iġ-sul-didsn-illa-usli ur-ẓḍarn ad-aẓumn.
walaynni rad-d-aškin-uwssan lli-ġ-ra-fllasn-yitti-usli. ġ-uwssan-an a-ġ-rad-taẓumn.
ur-illi ma-ignnun tadġart n-ttub l-ljdid f-tmlsit taqdimt. iġ-iskr ġmkan ra-tkkis-tdġart l-ljdid zġ-tqdimt tbbi s-uggʷar.
ur-illi ma-itggan aman n-waḍil iktin l-ljdid ġ-ilmawn iqdimn. iġ-iskr ġmkan rad-stġn-waman l-ljdid ilmawn iqdimn ffin-waman h̬srn ilmawn. walaynni ar-tggan aman n-waḍil l-ljdid ġ-ilmawn l-ljdid.»
yan-wass n-usunfu ifta yasuɛ d-imḥḍarn-ns ġ-igran ġ-gr imndi. lliġ a-ttidun ar-tkkisn imḥḍarn tizlfin.
sawln-d kra n-ifarisin inin-as: «ẓr, mah̬ aylliġ a-skarn ġ-wass n-usunfu ġaylli ur-gis-iḥllan?»
irar-asn yasuɛ: «is-ur-tġrim f-dawd ma-iskr ġakud lliġ-t-bahra-inġa laẓ, ntta d-willi dids munnin?
ikšm s-tgmmi n-rbbi ġ-uwssan n-abyatar anmġur n-tgmmi n-rbbi, išš aġrum lli-ityawfkan i-rbbi. ur-iḥlla a-t-išš yan abla inmġurn n-tgmmi n-rbbi. išša-t dawd ifk-t i-usmun-ns.»
izayd yasuɛ yini-asn: «rbbi iskr ass n-usunfu f-ssibt n-bnadm, urd bnadm f-ssibt n-wass n-usunfu.
mayad a-f-giġ sidis ula n-wass n-usunfu, nkki lli-igan yus n-bnadm.»

3

ikšm-daġ yasuɛ s-tgmmi n-tẓallit. illa ġin yan-urgaz immut-as-ufus.
ilin kra n-mddn ran ad-afn ġ-yasuɛ ma-s-a-yas-ṣraḍn, gabln-t ad-ẓrn is-ra-t-ijjujji ġ-wass n-usunfu.
isawl yasuɛ s-walli mi immut-ufus yini-as: «ašk-id s-wammas.»
isawl ilmma s-wiyyaḍ yini-asn: «ma-iḥllan ġ-wass n-usunfu? a-nskar ma-ifulkin nġd a-nskar ma-yʷh̬šnn? izd a-njjnjm yan nġd a-t-nhlk?» imma ntni fssan.
igrawl gisn ṭiyyr-as tʷgraẓ-t ašku qqurn-uwlawn-nsn bahra. isawl s-urgaz-lli yini-as: «mdi-d afus-nnk.» imdi-as-t-id s-ijji, idus-ufus-ns.
ffuġn ifarisin ġakudan, ddun ar-tmšawarn d-imddukkʷal n-ugllid hirudus f-mamnk a-rad-nġn yasuɛ.
iftu yasuɛ d-imḥḍarn-ns s-umda, ḍfurn-t mddn ggutnin zġ-tmazirt-an n-jalil.
lliġ sfldn wiyyaḍ f-ma-iskr, aškin-d zġ-yudaya d-tmdint n-urušalim ula tamazirt n-idumiyya d-tsga yaḍni n-wasif n-urdun ula tisgiw n-ṣur d-ṣayda.
yini ilmma yasuɛ i-imḥḍarn-ns ad-as-d-awin yat tanawt, a-tili ġ-tama-ns baš a-srs-ikšm iġ-t-ssnukman mddn bahra.
ašku ġ-uwssan-an ar-ijjujji mddn ggutnin aylliġ a-d-fllas-ṭṭarn kullu ma-ġ-llant-tmuḍan baš ad-as-ggrn.
ula ljnun ġakud nna-t-ẓran ḍrn-d ġ-dar iḍarn-ns ar-ssġuyyun ar-ttinin: «kiyi tgit yus n-rbbi.»
imma yasuɛ ar-tn-itamr a-ur-inin i-yan f-ma-iga.
iġli yasuɛ s-yan-uwrir iġr-d i-willi ira, aškin-d s-dars.
isti sin d-mraw ad-gn irqqasn-ns, baš ad-dids-tmunun yazn-tn ilmma a-tbrraḥn
tili-asn-tẓḍḍart ad-ssufuġn ljnun.
isti simɛan, ifk-as ism l-ljdid ‹bṭrus›.
isti yaɛqub yus n-zabdi d-yuḥanna gʷmas n-yaɛqub, ifk-asn ism l-ljdid ‹bu-anarjis›, tga lmɛna-ns ‹tarwa n-iggig›.
isti andraws d-filibbus d-bartulamaws d-matta d-tuma d-yaɛqub yus n-ḥalfa d-taddaws d-simɛan awaṭani,
ntni d-yahuda ish̬aryuṭ lli-ra-izznz yasuɛ tigira.
iwrri-d yasuɛ ġakudan s-tgmmi. munn-d-daġ fllas mddn ggutnin aylliġ ur-akkʷ-ẓḍarn ad-ššn aġrum.
ula aytmas n-yasuɛ sfldn fllas. aškin-d ntni a-t-awin ašku nnan: «iffuġ ih̬f-ns.»
imma imslmdn n-ššrɛ lli-d-uškanin zġ-tmdint n-urušalim, ar-ttinin: «illa gis ‹bɛl-zabul.› hati s-tḥkimt n-ugllid l-ljnun a-s-a-issufuġ ljnun.»
imma yasuɛ iġra-yasn-d s-dars, ar-srsn-isawal s-lmɛni yini-asn: «mamnk a-ra-yiri šiṭan a-issufuġ ih̬f-ns?
iġ-a-ttmmaġ yat-tgldit d-ih̬f-ns ur-ra-tqama-tgldit-an.
iġ-a-ttmmaġ yat-tgmmi d-ih̬f-ns ur-ra-tqama-tgmmi-an.
ula šiṭan, iġ-immaġ d-ih̬f-ns ur-ra-iqama walaynni ra-iḍr.
ur-iẓḍar yan a-ikšm s-tgmmi n-yan-idusn a-d-yakʷr ayda-ns iġ-ur-zwar-ikrs ġwalli idusn. iġ-t-ikrs, ġakudan a-rad-as-d-yakʷr tigmmi-ns.
«lḥqq a-rad-awn-iniġ, kullu ddnub n-bnadm, iẓḍar rbbi ad-asn-iṣamḥ fllasn, ula tirggam lli-s-a-rggmn rbbi.
walaynni yan irggmn rruḥ lqudus ur-sar-as-fllas-iṣamḥ. ntta rad-bdda-fllas-yili lḥukm n-rbbi.»
isawl ġmkad ašku ar-ttinin: «illa gis yan-rruḥ yʷh̬šnn.»
tašk-id innas n-yasuɛ d-aytmas, biddn-d ġ-brra n-tgmmi, aznn-d mad-as-d-yaqran.
imma ntta sutln-as mddn, iskiws ġ-wammas-nsn. inin-as-d: «ha-innak d-aytmak ġ-brra, ar-srk-siggiln.»
isawl yasuɛ yini-asn: «ma-igan inna ula aytma?»
issmaqql ġ-willi dids skiwsnin yini-asn: «ha-inna d-aytma.
ašku wanna iskarn ma-ira rbbi, nttan a-igan gʷma ig ulltma ig inna.»

4

izayd yasuɛ ar-isslmad ġ-tama n-umda. munn-d fllas mddn ggutnin aylliġ-t-id-iqqan a-ikšm s-tanawt, iskiws gis ġ-umda, akmurn-d mddn ar tama n-waman.
ar-tn-isslmad s-lmɛni f-tġawsiwin ggutnin, yini-asn:
«sfldat, hay-afllaḥ iffuġ a-n-iluḥ amud.
lliġ-t-iluḥ iḍr-n kra ġ-uġaras aškin-d igḍaḍ grun-t.
iḍr-n kra ġ-gr iẓran ġ-illiġ idrus-wakal, imġi-d ḥayna ašku ur-t-bahra-idil-wakal.
walaynni lliġ-di-tġli tafukt, tjdr-t, yiqar ašku ur dars iẓuran.
iḍr-n kra ġ-uzggʷar, iġli d-uzggʷar iššqajji-t ur-d-yiwi ṣṣabt.
iḍr-n kra ġ-wakal ifulkin, imġi-d yimġur ifk ṣṣabt, ifk yan kraḍ id-mraw, ifk wayyaḍ sḍiṣ id-mraw, ifk wayyaḍ miyya.»
yini-asn: «wanna dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
lliġ iffuġ yasuɛ zġ-gr mddn-an ggutnin aškin-d dars imḥḍarn-ns s-sin d-mraw, ntni d-wiyyaḍ zġ-usmun-ns, sqsan-t f-lmɛni-ad.
yini-asn yasuɛ: «kunni ityawfka-yawn a-tissanm f-tgldit n-rbbi ma-intln f-mddn yaḍni. imma ġwin n-brra rad-asn-kullu-ityawnna s-lmɛni.
ġmklli ityaran ‹rad-bahra-tmnadn walaynni ur-rad-issann mad-mnadn. rad-bahra-sflidn walaynni ur-rad-fhmn ma-mi-sfldn. ur-rin a-d-sri-wrrin a-fllasn-ssittiġ ddnub-nsn.›»
izayd yini-asn: «is-ur-tssinm ula lmɛna-yad? mamnk a-s-ra-tissanm lmɛni yaḍni kullutnt?
afllaḥ iga-t wad izraɛn awal n-rbbi.
kra n-mddn gan zund amud lli-iḍrn ġ-uġaras. lliġ sfldn i-wawal yašk-id šiṭan, ikkis-asn awal lli-darsn-illan.
kra n-mddn gan zund amud lli-iḍrn ġ-gr iẓran. sfldn i-wawal amẓn-t ḥayna, frḥn srs.
walaynni ur-ikšim-wawal-an s-uwl-nsn. qaman ġir kra n-uwssan ard tili tassast nġd tarfufnt f-ssibt n-wawal s-knukin.
kra n-mddn gan zund amud lli-iḍrn ġ-uzggʷar. sfldn i-wawal
walaynni ddan asin tiġufiwin n-ddunit lhun s-wayda irin tiġawsiwin yaḍni. ġayan a-iššqajjin awal-an aylliġ ur-d-yiwi ṣṣabt.
walaynni kra n-mddn gan zund amud lli-iḍrn ġ-wakal ifulkin. sfldn i-wawal n-rbbi skrn srs fkn ṣṣabt. ifk yan kraḍ id-mraw, ifk wayyaḍ sḍiṣ id-mraw, ifk wayyaḍ miyya.»
isawl-daġ yasuɛ yini-asn: «is-ra-di-tawim lqndil a-ti-tsrsm ġ-ddu lɛbrt nġd ġ-ddu tisi? is-urd f-iggi n-mani yattuyn a-f-ra-t-in-tsrsm?
han kullu ma-intln ra-t-ẓrn mddn tigira, d-kullu ma-idln ra-t-zzudfn.
yan dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
izayd yini-asn: «rarat lɛaql s-mayd mi tsflidm. hati s-lɛbrt lli-s-a-ttɛbbarm a-s-rad-awn-ityawɛbbar ityawfka-yawn s-uggʷar.
ašku wanna dar illa, rad-as-izayd rbbi, imma wanna ur-dar-illi, rad-as-ikkis ula maylli dars illan.»
izayd yasuɛ yini-asn: «ġmkad a-tga-tgldit n-rbbi. tga zund yan-urgaz ar-itluḥ amud ġ-wakal.
ar-igan ar-inkkr ġ-iyḍ ula azal, imġi-d-wamud ar-itimġur, imma argaz-an ur-issin mamnk.
hati akal a-t-id-issmġayn. ġ-isizwar gant agʷlas, yan kra gnt tizlfin, ġ-isiggʷra gnt ṭumẓẓin ɛmmrnin.
iġ-nwant-ṭmẓẓin ra-d-yasi asmmawd ašku truḥ-tmgra.»
yini-asn yasuɛ: «ma-s-ra-nssrwas tagldit n-rbbi? mal-lmɛna a-s-ra-fllas-nsawl?
trwas yat taqqayt l-lh̬rdl. lliġ-n-tḍr ġ-wakal, tmẓẓi f-kullu taqqayin n-imadn lli-llanin.
walaynni yan kra ar-di-ttmġay ar-ttimġur, twrri tagʷr kullu imndi. ar-tskar tiṣṭṭwin mqqurnin aylliġ a-srsnt-kššmn igḍaḍ n-ignwan, zdġn ġ-umalu-ns.»
ar-srsn-isawal yasuɛ s-lmɛni ggutnin zund h̬tid, yawi-asn-d awal n-rbbi s-unšknna mi ẓḍarn a-t-fhmn.
mddn-an ġir s-lmɛni a-s-a-srsn-isawal. walaynni imḥḍarn-ns, lliġ llan waḥdutn ar-asn-imala tiġawsiwin-ad kullutnt baš a-tnt-issann ġmklli gant.
lliġ tlkm-tdggʷat n-ġassan yini-asn: «a-nddu s-tsga-yan yaḍni n-umda.»
fln mddn ġin, kšmn imḥḍarn s-tanawt lli-ġ-illa yasuɛ. munn didsn kra n-mddn ġ-tanawin yaḍni.
ġakudan inkr-d-waḍu itjhhdn, attuynt taḍangiwin ar-kkatnt tanawt aylliġ a-ttɛmmar s-waman.
yasuɛ illa ġ-tġurdin ġ-tanawt, isrs ih̬f-ns f-yat lmh̬dda, ign. ssfaqn-t imḥḍarn-ns inin-as: «is-ur-ak-ginnġ-illi yat ra-nhlk?»
inkr yasuɛ yamr aḍu a-ifssa, yini i-umda: «zga, thnnat.» s-ibbi-waḍu iwrri-umda ihnna bahra.
yini i-imḥḍarn-ns: «mah̬ aylliġ tksuḍm? is-ur-tuminm?»
imma ntni ggʷdn s-uggʷar ar-ttinin i-ngratsn: «ma-iga ġwad aylliġ a-srs-isflid-waḍu ula amda?»

5

lkmn tamazirt n-garasa ġ-tsga yaḍni n-umda n-jalil.
bḥra-d-iffuġ yasuɛ zġ-tanawt s-t-id-imnaggar yan-urgaz iffuġ-d zġ-gr ismḍal. illa gis yal-ljnn yʷh̬šnn bahra,
izdġ ġ-gr ismḍal, ur-iẓḍar yan a-t-iqqn nġd a-t-ikrf s-ssnasl.
mnnawt-twal a-ityawkrraf s-lgyud d-ssnasl, walaynni ar-itbbi ssnasl ar-irẓẓa lgyud aylliġ ur-iẓḍar yan a-t-iḥṣar.
ġ-iyḍ ula azal ar-itlli ġ-gr ismḍal ula ġ-iwrar, ar-issġuyyu ar-issyaggas ih̬f-ns s-iẓran.
lliġ iẓra yasuɛ sul-n-yaggug yazzl-d iḍr f-ifaddn ġ-lgddam-ns,
iġuwwt s-jjhd yini-as: «wa-yasuɛ yus n-rbbi amattuy, ma-illan ġ-griyi didk? giġ-n srk sidi rbbi a-ur-iyi-tssrfufnt.»
ašku yasuɛ inna-yas: «wa-ljnn-an yʷh̬šnn, ffuġ zġ-urgaz-ad.»
isqsa-t yasuɛ ġakudan: «ma-iga ism-nnk?» yini-as: «iga ism-inu ‹mnnaw› ašku nkkʷni nggut.»
iḍalb-t bahra a-ur-iṭṭay ljnun zġ-tmazirt-an.
tlla ġin yat-tuwrut iggutn n-walfan, ttyawksa ġ-uwrir-an.
ḍalbn-t ljnun bahra inin-as: «azn-aġ s-walfan-an. adj-aġ a-srsn-nkšm.»
irar-asn: «zaydat.» ffuġn ljnun ġakudan, kšmn s-walfan, tazzl-tuwrut s-jjhd zġ-ujarif s-umda. sin id-walf n-ilf ad-gan, h̬sin-in kullutn ġ-umda.
rwln imksawn awin lh̬bar i-mddn ġ-tmdint ula ġ-igran. ffuġn-d kullu ad-ẓrn ma-illan.
aškin-d s-dar yasuɛ, afn-d ġwalli-ġ-ttin kkan ‹mnnaw› l-ljnun iskiws ils timlsit-ns yili s-ih̬f-ns. ggʷdn bahra.
imma ġwilli ẓranin ma-ijran, nnan-asn f-umjnun ula alfan.
nkrn ilmma ḍalbn yasuɛ bahra a-iffuġ tamazirt-nsn.
ikšm ġakudan s-tanawt. imma ġwalli-ġ-ttin-kkan ljnun iḍalb-t bahra a-t-yadj ad-dids-imun,
walaynni yasuɛ ur-t-yudji, yini-as: «ddu s-tgmmi s-dar ayt-dark tinit-asn f-mayd-ak-iskr sidik ifulki ula ġmklli gik iḥnna.»
iddu-urgaz ar-itlulli ġ-tmazirt n-mrawt-tmdinin ar-isawal f-kullu mad-as-iskr yasuɛ, ar-tɛjjabn mddn kullutn.
iwrri-d yasuɛ ġ-tanawt s-tsga-yad n-umda, munn-d dars mddn ggutnin ġ-tama n-umda.
yašk-id yan zġ-imġarn n-tgmmi n-tẓallit, iga ism-ns yayrus. lliġ iẓra yasuɛ iḍr-d ġ-dar iḍarn-ns.
iḍalb-t bahra yini-as: «illi imẓẓin tuḍn bahra, ar-ttmtat. ašk-id tsrst fllas ifassn-nnk a-tjji tddr.»
iftu yasuɛ imun dids, ḍfurn-t mddn ggutnin ar-t-ssnukmun bahra.
tlla ġ-gratsn yat-tmġart tuḍn yili-bdda-gis-usggʷrd n-idammn sin d-mraw n-usggʷas.
trfufn ġ-dar iṭbibn ggutnin, tfk kullu ma-dars-illan, sul-ur-tjji walaynni ar-ġir-ttzayad-tmaḍunt-ns.
tsfld nttat f-ma-iskar yasuɛ, tzri ġ-gr mddn-an aylliġ truḥ tiġurdin-ns, tggr i-tmlsit-ns.
tini d-ih̬f-ns: «iġ-n-ggrġ ġir i-tmlsa-ns rad-jjiġ.»
tggr-as, s-bbin idammn, tssḥssa ġ-ddat-ns is-tjji zġ-tmaḍunt-ns.
issḥssa yasuɛ is-zgis-tffuġ kra l-lbaraka, igrawl ġ-mddn-an yini-asn: «ma-d-iggrn i-tmlsit-inu?»
rarn-as imḥḍarn-ns: «ẓr mddn-ad kullutn, ar-k-id-ssnukmun bahra. mah̬ a-tnnit ‹mad-iyi-d-iggrn?›»
imma yasuɛ ar-issmuqqul ġ-gr ġwilli-as-sutlnin a-iẓr mad-as-iggrn.
tiksaḍ-tmġart-lli ar-ttrgigiy s-tawda, tssn mad-as-ijran. tašk-id tḍr-d ġ-dar iḍarn-ns tini-as kullu mad-as-ijran.
yini-as ilmma yasuɛ: «wa-illi, ha-kmmi tjjit ġilad ašku tumnt. zayd s-sslamt tdust zġ-tmaḍunt-nnm.»
sul a-dids-isawal s-d-uškan kra n-mddn zġ-tgmmi n-umġar yayrus inin-as: «han illik tmmut. a-ur-sul-tssiḥlt amslmd.»
imma yasuɛ isfld i-mad-nnan i-umġar, yini-as: «ad-ur-tiksaṭṭ. ġir amn.»
ur-yudji yan a-dids-imun abla bṭrus d-yaɛqub d-yuḥanna gʷmas n-yaɛqub.
lliġ lkmn tigmmi n-umġar yaf-n mddn ar-ttidun ar-di-ttaškin ar-allan ar-ssġuyyun.
ikšm-n yini-asn: «mah̬ a-tallam tskrm ṣṣḍaɛ? han tafruh̬t ur-tmmut, ġir tgn.»
imma ntni ar-gis-ḍṣṣan. issufġ-tn kullutn yawi-d babas n-tfruh̬t d-innas ntni d-imḥḍarn-ns s-kraḍ, kšmn s-illiġ tgn-tfruh̬t.
yamẓ-as ġ-ufus yini-as: «ṭalita qumi.» tga lmɛna-ns «wa-tafruh̬t nniġ-am, nkr-d.»
ġakudan tnkr-tfruh̬t ar-tfttu. nttat tga illis n-sin d-mraw n-usggʷas. ar-bahra-tɛjjabn mddn.
yuṣṣa-tn ad-ur-inin i-yan f-ma-ijran, yini-asn ad-as-fkn ma-tštta.

6

iffuġ yasuɛ zġ-ġin iwrri-d s-tmazirt-ns, munn-d dids imḥḍarn-ns.
inkr ġ-wass n-usunfu ar-isslmad ġ-tgmmi n-tẓallit. lliġ-as-sfldn mddn ar-tɛjjabn kullutn, ar-ttinin i-ngratsn: «argaz-ad, mani-d-srs-ikka kullu mayad? ma-tga taḥkimt-ad lli-as-ityawfkan ula lmɛjizat lli-iskar?
is-urd anjjar ayad, yus n-maryam, gʷmas n-yaɛqub d-yusi d-yahuda d-simɛan? is-urd istmas ayd-didnnġ-illan ġid?» ntni bzgn fllas.
imma yasuɛ inna-yasn: «nnabi nna-illan, ar-ti-tuqqarn mddn, walaynni ur-a-ti-tuqqarn ayt-tmazirt-ns d-ayt-dars d-ayt-tgmmi-ns.»
ur-yufi a-ġin-iskr kra l-lmɛjizat abla isrs ifassn-ns f-kra n-imuḍan drusnin ijjujji-tn.
itɛjjb yasuɛ ġ-mddn-an, ašku ur-rin a-srs-amnn. iddu ar-itkka iduran n-tmazirt-an ar-isslmad.
iġr-d i-imḥḍarn-ns s-sin d-mraw s-dars, yazn-tn sin s-sin ifk-asn taẓḍḍart ad-ssufuġn ljnun ʷh̬šnnin.
yini-asn: «a-ur-tasim yat i-uġaras, abla aɛmud. a-ur-tawim aġrum nġd aqʷrab nġd iqaridn ġ-ubkkas-nnun.
qqnat turẓiyin-nnun walaynni ad-ur-tlsm snat-tmlsa.»
yini-asn: «tigmmi nna-s-tkšmm, gawrat gis ar akud nna-ra-tmuddum zġ-tmdint-an.
tamdint nna-kʷn-ur-irin tagʷi a-srun-tsfld, ffuġat zġ-gis tssusm agdrur lli-usin iḍarn-nnun, ad-asn-ig tamatart ma-ġ-a-swingimn.»
ġakudan ad-ftan imḥḍarn ar-tbrraḥn ar-ttinin i-mddn ad-fln kullu mad-skarn yʷh̬šn,
ar-ssufuġn ljnun ggutnin ar-ẓġġurn kigan d-imuḍan s-zzit ar-tn-jjujjin.
isfld-ugllid hirudus f-mayad ašku ar-bahra-sawaln mddn f-yasuɛ. kra ar-ittini: «yuḥanna amsddam ayad-d-inkrn zġ-lmut. mayad a-f-gis-llant lquwwat-ad.»
ar-ttinin wiyyaḍ: «nnabi iliyya a-iga.» ar-ttinin wiyyaḍ: «kra n-nnabi a-iga, zund lanbiya n-zman.»
imma hirudus, lliġ isfld f-yasuɛ yini: «yuḥanna lli-mi-bbiġ ih̬f ayad, inkr-d.»
ašku hirudus a-yuznn ad-amẓn yuḥanna krsn-t-in ġ-lḥbs f-ssibt n-hirudiyya. nttat yiwi-tt hirudus wah̬h̬a tga tamġart n-gʷmas filibbus.
yuḥanna ikka-ttin ar-ittini i-hirudus: «ur-ak-tḥlla-tmġart n-gʷmak.»
imma tamġart-lli hirudiyya, ar-tt-iẓẓaḍ ssmm, tiri a-tnġ yuḥanna walaynni ur-tẓḍar.
imma hirudus ar-ituqqar yuḥanna, yissan is-iga argaz ifulkin ig win rbbi. ar-fllas-itḥṣar ġ-laman. ar-ittiri ad-as-isflid walaynni ġakud nna-yas-isfld ar-bahra-itġuwḍ.
yan-wass iruḥ-uzmz. iskr hirudus imnsi n-wass lli-ġ-ilul. issmun imġarn n-tgldit-ns d-inmġurn n-imh̬zniyn d-id-bu-wayda zġ-tmazirt n-jalil.
tkšm-n illis n-hirudiyya ar-ttḥuš ġ-lgddam-nsn, tssfrḥ hirudus d-willi dids gawrnin. isawl-ugllid s-tfruh̬t yini-as: «ḍalb zġ-gigi aynna trit, fkġ-am-t.»
izayd iggall-as: «aynna zġ-gigi tḍalbt rad-am-t-fkġ, wah̬h̬a iga mnaṣṣ n-tgldit-inu.»
tffuġ nttat tsqsa-n innas tini-as: «ma-rad-ḍalbġ?» tini-as innas: «ih̬f n-yuḥanna amsddam.»
tazzl-tfruh̬t tkšm-daġ s-dar-ugllid tini-as: «riġ ad-iyi-tfkt ġilad ġ-yat-tqṣriyt ih̬f n-yuḥanna amsddam.»
iggʷd-ugllid ṭiyyr-as bahra, walaynni f-ssibt n-tgallit lli-s-iggulla ġ-lgddam n-inbgiwn-ns ur-iri a-stt-irar.
inkr ġakudan yazn amh̬zni yini-as: «awi-d ih̬f n-yuḥanna.» iddu s-lḥbs ibbi ih̬f-ns
yawi-t-id ġ-yat-tqṣriyt ifk-t i-tfruh̬t tfk-t-tfruh̬t i-innas.
lliġ sfldn imḥḍarn n-yuḥanna f-mayad, aškin-d awin ddat-ns mḍln-tt-in.
wrrin-d irqqasn lli-yuzn yasuɛ, inin-as f-kullu mad-skrn d-kullu mad-sslmadn.
yini-asn: «aškad-d kunni waḥdukn s-kra n-mani ġ-ur-llin mddn, a-tsunfum imikk.» ašku ġ-uwssan-an ggutn mddn ar-ttidun ar-di-ttaškin aylliġ ur-ufin mamnk ad-šttan.
ssudun ilmma ġ-tanawt waḥdutn s-yan-udġar lli-ġ-ur-illi yan.
walaynni ẓran-tn mddn lliġ ddan, iggut ma-tn-issnn. aškin-d zġ-kullu iduran-an, azzln f-uḍar zwurn-tn s-udġar-an.
lliġ iffuġ yasuɛ zġ-tanawt iẓr-n mddn-an ggutnin, qaman gis bahra ašku ntni gan zund ulli bla amksa. ibdu ar-tn-isslmad f-kigan d-tġawsiwin.
lliġ idda-wass aškin-d dars imḥḍarn-ns inin-as: «yaġ-uzal, ur-illi yat ġ-lh̬la-yad.
azn mddn ad-ddun s-igran d-iduran-ad akmurnin baš ad-sġn mad-šttan.»
imma yasuɛ inna-yasn: «fkat-asn kunni mad-šttan.» inin-as: «is-a-nddu ad-asn-d-nawi mad-šttan? han atig-ns ra-ig snat id-miyya n-nnuqrt.»
yini-asn: «mnnawt-tngʷal ad-darun? zaydat tẓrm.» lliġ ssnn inin-as: «smmust-tngʷal d-snat-tslmin.»
yini-asn: «ssgawrat mddn ġ-tuga tgm-tn d-tġamatin.»
skiwsn ġmkad s-tġamatin n-miyya ula tin smmus id-mraw.
yasi smmust-tngʷal-lli d-tslmin-lli s-snat, yall alln-ns s-ignwan iškr rbbi. ibbi tingʷal ifk i-imḥḍarn-ns a-n-srasn i-mddn, ibḍu snat-tslmin fllasn kullutn.
ššn kullu mddn-an aylliġ šbɛan.
ssmunn-d maylli iqaman n-tuffaẓ d-tslmin, ɛmmrn snat d-mrawt n-tasllit.
ġwilli ššanin tingʷal, smmus id-walf n-urgaz ad-gan.
yini yasuɛ ġakudan i-imḥḍarn-ns ad-kšmn s-tanawt a-t-zwurn s-tsga yaḍni n-umda, s-tmdint n-bitṣayda. imma ntta iqama ġin a-imsafaḍ d-mddn.
tiġurdin n-ma-didsn-ibḍa iddu s-yan-uwrir a-iẓẓall.
ḍrnd-d tillas, truḥ tanawt ammas n-umda. imma yasuɛ iqama-n waḥdut ġ-wakal.
iẓr imḥḍarn-ns mmaġn bahra s-tʷgla n-tanawt ašku ar-tn-itrara-waḍu tiġurdin. ġakudan ġ-ṭuẓẓunt n-iyḍ yašk-id darsn iftu f-iggi n-waman. iskr zund iġ-ra-tn-izri.
lliġ-t-ẓran ifta f-iggi n-waman, ġaln izd kra n-waġʷẓn a-iga, ar-ssġuyyun.
ẓran-t kullutn, ksuḍn bahra. ġakudan isawl-d yasuɛ yini-asn: «ad-ur-tiksaḍm. thnnayat, nkkin aya.»
iġli s-darsn ġ-tanawt ibbi-n-waḍu. iḍr-asn lɛjb bahra,
ašku ur-ta-ssinn lmɛna n-ma-ijran i-tngʷal, qqurn ih̬fawn-nsn.
lliġ bbin amda lkmn tamazirt n-ganisaraṭ, qqnn tanawt f-wakal.
ġir ffuġn zġ-tanawt s-t-id-ukʷzn mddn.
ar-di-tazzaln zġ-tmazirt-an kullutt, ar-di-tawin imuḍan f-imjdan-nsn s-illi mi sfldn illa gis yasuɛ.
innas idda ġ-iduran nġd timdinin nġd timizar, ar-as-d-srasn imuḍan ġ-laswaq ar-ti-tḍalabn a-tn-yadj ad-as-ggrn, wah̬h̬a ġir i-tama n-tmlsit-ns. kullu mad-as-iggrn ijji.

7

munn-d ifarisin f-yasuɛ ntni d-kra n-imslmdn n-ššrɛ lli-d-uškanin zġ-tmdint n-urušalim.
ẓran kra zġ-imḥḍarn-ns ar-šttan aġrum s-ifassn-nsn sul ḥrmn, ašku ur-tn-sirdn ġmklli siridn mddn-an.
ifarisin d-ayt-yudaya kullutn, iġ-ur-bahra-sirdn ifassn-nsn ur-rad-ššn. ntni ar-skarn s-lɛada n-imġarn lli-zrinin.
ġakud nna-d-uškan zġ-ssuq ur-rad-ššn ard sirdn. ggutnt lɛadat yaḍni lli-tamẓn, ar-siridn lkisan d-tmkilin d-irukutn n-wanas d-ibrdan.
sqsan-t ifarisin d-imslmdn n-ššrɛ inin-as: «mah̬ aylliġ ur-a-fttun imḥḍarn-nnk f-lɛada n-imzwura-nnġ lli-zrinin? ha-ntni ar-šttan aġrum s-ifassn-nsn sul ḥrmn.»
isawl yasuɛ yini-asn: «wa-id-bu-sin-uwdmawn, s-lḥqq a-s-fllawn-inna rbbi f-imi n-nnabi išaɛya, inna ‹mddn-ad ar-iyi-talġn s-ils-nsn, imma ul-nsn yaggug-n flla.
bla lfaytt a-yyi-tɛbadn ašku ur-a-sslmadn ġ-ulmmud-nsn abla tinbaḍin n-bnadm.›
ha-kunni ar-tfalm luṣiyat n-rbbi, ar-tamẓm lɛadat n-bnadm.»
izayd yini-asn: «ġmkad a-s-a-ttanfm i-luṣiyat n-rbbi baš a-tskarm s-lɛadat-nnun.
yuṣṣa-kʷn musa inna ‹awi-tt ġ-babak d-innak.› yini-daġ ‹wanna irgmn babas nġd innas illa fllas a-immt.›
imma kunni, iġ-inna kra n-yan i-babas nġd innas ‹fkiġ i-rbbi maylli tram ad-awn-t-fkġ, win rbbi a-iga,›
iġ-inna awal-ad ar-as-ttinim a-ur-sul-iskar yat f-babas d-innas.
ġmkad a-s-a-ttanfm i-wawal n-rbbi s-lɛada-nnun. kigan d-tġawsiwin a-tskarm zund ġayad.»
iġr-daġ yasuɛ i-mddn s-dars yini-asn: «sfldat-iyi kullukn a-tissanm.
ur-illi yat ġ-brra n-bnadm iẓḍarn a-t-issḥrm iġ-srs-ikšm. walaynni ġaylli-d-itffuġn zġ-bnadm, nttan a-t-issḥramn.
yan dar imzgan a-srsn-isflid, illa fllas a-isfld.»
lliġ ifl mddn-an ikšm s-tgmmi, sqsan-t imḥḍarn-ns f-lmɛna-yad.
yini-asn: «izd ula kunni ur-tfhimm? is-ur-tssinm izd kullu ma-ikššmn s-bnadm zġ-brra ur-iẓḍar a-t-issḥrm?
ašku urd ul a-s-a-ikššm walaynni s-waḥlig, ar-izray zġ-ddat s-lh̬la.» imla yasuɛ s-wawal-ad is-iḥlla kullu mad-šttan mddn.
izayd yini-asn: «ġaylli-d-itffuġn zġ-bnadm nttan a-t-issḥramn,
ašku zġ-ugʷns n-uwl n-bnadm, a-zġ-a-di-tffuġn iswingimn ʷh̬šnnin d-lfsad d-tmh̬h̬art d-tnaġa d-zzna
d-ṭṭmaɛ d-lmunkr d-lġʷšš d-ššhwat d-tnuwwašt d-tkndawt d-lkibr d-unufl.
kullu lh̬ʷšanat-ad ar-di-tffuġnt zġ-ugʷns n-bnadm ar-t-ssḥramnt.»
inkr yasuɛ iffuġ zġ-ġin iftu s-tsga n-ṣur d-ṣayda. ikšm s-yat-tgmmi. ur-iri a-t-akʷzn mddn, walaynni ur-iẓḍar a-irgs.
ġakudan tsfld fllas yat-tmġart, dars illis imẓẓin illa-yas gis yal-ljnn yʷh̬šnn bahra. tašk-id tḍr-d ġ-dar iḍarn n-yasuɛ.
tga nttat tabrranit tg ullt-finiqiyya zġ-tmazirt n-ššam. tḍalb-t bahra a-issufġ ljnn zġ-illis,
imma yasuɛ inna-yas: «adj tarwa ad-zwar-šbɛan, ašku ur-išwi a-namẓ aġrum n-tarwa nluḥ-t-in i-iyḍan.»
tsawl-d nttat tini-as: «wa-sidi, ula iḍan ġ-ddu lmida ar-šttan ibruziyn lli-ṭṭarnin i-tarwa.»
yini-as yasuɛ ġakudan: «f-ssibt n-wawal-ad s-iyi-tnnit, nniġ-am zayd s-tgmmi. han ljnn iffuġ zġ-illim.»
tftu s-tgmmi-ns taf-n tafruh̬t tgn f-tisi, iffuġ zġ-gis ljnn.
iwrri-d yasuɛ ġakudan zġ-tsga-yan n-ṣur, izri zġ-ṣayda ula tamazirt n-mrawt-tmdinin, iruḥ-d s-umda n-jalil.
aškin-d dars kra n-mddn awin-as-d yan-urgaz iga atitaw aḍrḍur. ḍalbn-t a-fllas-isrs afus-ns.
yawi-t yasuɛ zġ-gr mddn waḥdut. ig-n iḍuḍan-ns ġ-imzgan n-urgaz, issufs f-iḍuḍan-ns iggr-n i-ils n-urgaz.
yall alln-ns s-ignwan yut s-unfus-ns, yini-as: «ifata.» tga lmɛna-ns ‹rẓm›.
ġakudan rẓmn imzgan-ns ifsi ils-ns, isawl inm-wawal-ns.
yuṣṣa yasuɛ mddn-an ad-ur-inin i-yan f-mayd ijran, walaynni kra-s-a-tn-ituṣṣa ntni ar-tawin lh̬bar-ns bahra.
ar-tɛjjabn s-uggʷar ar-ttinin: «kullu ma-iskar ifulki. hati ar-itrara iḍrḍar ar-sflidn ula iẓnẓam ar-sawaln.»

8

yan-wass ġ-uwssan-an, lliġ-d-munn-daġ mddn ggutnin ur-darsn-illi mad-šttan. iġr-d yasuɛ i-imḥḍarn-ns s-dars yini-asn:
«ha-mddn-ad qaman gigi bahra, ašku kraḍ-uwssan ayd didi llan, ur-darsn mad-šttan.
iġ-tn-uznġ s-tgʷmma-nsn, d-ntni inġa-tn laẓ, rad-tġašan ġ-uġaras, ašku kra gisn yuška-d zġ-tuggag.»
inin-as imḥḍarn-ns: «maniġ ra-naf aġrum ġ-lh̬la-yad ma-s-a-nššbaɛ kullu mddn-ad?»
isqsa-tn yasuɛ: «mnnawt-tngʷal ad-darun?» inin-as: «ssa.»
yuṣṣa mddn ad-skiwsn s-wakal, yasi ssa n-tngʷal-lli iškr rbbi ibbi-tnt, ifk i-imḥḍarn a-tnt-aṭṭun. bḍun-tnt f-mddn.
ilint darsn kra n-tslmin drusnin. iškr rbbi yini i-imḥḍarn a-tnt-bḍun ula ntnti.
ššn kullu mddn-an aylliġ šbɛan. ssmunn-d tuffaẓ lli-d-qamanin, ɛmmrn ssa n-tryalin.
ġwilli ššanin rad-gn ma-itggan kkuẓ id-walf. ġakudan imsafaḍ didsn yasuɛ,
ikšm s-tanawt ntta d-imḥḍarn-ns, ssudun ġ-umda s-tsgiw n-dalmanuta.
aškin-d ifarisin s-dar yasuɛ, irin ad-dids-tmjaḥadn. ḍalbn zġ-gis kra l-lmɛjizt ad-asn-tg tamatart n-izd rbbi a-t-id-yuznn, irin a-t-armn.
indr yasuɛ ġ-rruḥ-ns yini: «mah̬ aylliġ a-ttḍalab tasut-ad yat-tmatart? lḥqq a-rad-awn-iniġ, ur-ra-ttyawfka kra n-tmatart i-tasut-ad.»
ifl-tn ikšm-daġ s-tanawt issudu s-tsga yaḍni n-umda.
ttun imḥḍarn ur-d-didsn-iwin aġrum. ur-darsn ġir yat-tngult ġ-tanawt.
isawl srsn yasuɛ yini-asn: «ẓrat, rarat lɛaql-nnun zġ-th̬mirt n-ifarisin ula tah̬mirt n-hirudus.»
bdun ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: «ur-darnnġ aġrum. mayan a-f-inna awal-ad.»
issn yasuɛ mad-swangmn, yini-asn: «mah̬ aylliġ a-tssmqsam ġmkad f-uġrum ur-darun-illi? is-ur-ta-tssinm ula tfhmm? is-qqurn ih̬fawn-nnun?
is-darun alln ur-a-ttmnadm? is-darun imzgan ur-a-tsflidm? is-ur-a-tswingimm?
iniyat-iyi, lliġ bbiġ smmust-tngʷal i-smmus id-walf, mnnawt tislla a-tusim ɛmmrnt s-tuffaẓ?» inin-as: «snat d-mrawt.»
yini-asn: «lliġ bbiġ ssa n-tngʷal i-kkuẓ id-walf, mnnawt-tryal a-tusim ɛmmrnt s-tuffaẓ?» inin-as: «ssa.»
yini-asn: «is-ur-ta-tfhimm?»
lkmn bitṣayda, aškin-d kra n-mddn awin-d yan-ubukaḍ i-yasuɛ, ḍalbn-t bahra ad-as-iggr.
yamẓ yasuɛ i-ubukaḍ ġ-ufus yawi-t s-brra n-uduwwar, issufs-as-n ġ-walln-ns isrs fllas ifassn-ns. isqsa-t: «is-tẓrit kra?»
abukaḍ yull-d alln-ns yini-as: «ẓriġ mddn zund isġarn ar-fttun.»
isrs-n-daġ yasuɛ ifassn f-walln-ns. issmaqql-d-urgaz ġakudan yisfiw, iẓr kraygatt kra ibayyn-as.
yazn-t yasuɛ yini-as: «zri s-tgmmi-nnk. ad-ur-twrrit s-uduwwar.»
izayd yasuɛ iddu ntta d-imḥḍarn-ns s-iduran ġ-tsgiw n-qayṣriyya filibbi. isawl didsn ġ-uġaras isqsa-tn: «ma-flla-ttinin mddn, mad-giġ nkki?»
sawln imḥḍarn inin-as: «kra ar-ittini tgit yuḥanna amsddam, kra ar-ittini tgit nnabi iliyya, kra ar-ittini tgit kra n-yan zġ-lanbiya n-zman.»
yini-asn yasuɛ: «imma kunni, ma-flla-ttinim? mad-giġ nkki?» isawl bṭrus yini-as: «tgit lmasiḥ n-rbbi.»
yuṣṣa-tn ad-ur-inin mayad i-yan.
ibdu yasuɛ ar-imala i-imḥḍarn-ns ma-rad-as-ijru yini-asn: «ha-nkki lli-igan yus n-bnadm, iqqan-iyi-d ad-bahra-rfufnġ. ra-yyi-n-luḥn imġarn n-tmazirt d-inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ. ra-yyi-nġn, walaynni wis kraḍ-uwssan ra-d-nkrġ zġ-lmut.»
ġmkad a-s-asn-inna, ur-fllasn-issntil yat. yawi-t ilmma bṭrus a-t-iẓi f-wawal-ad.
igrawl-d yasuɛ, issmaqql ġ-imḥḍarn-ns. issfssa bṭrus yini-as: «itti-n zġ-gigi a-šiṭan, ašku ur-a-tskart s-ma-ira rbbi, walaynni s-ma-ira bnadm ka-s-a-tskart.»
iġr-d yasuɛ i-mddn s-dars ntni d-imḥḍarn-ns yini-asn: «wanna iran a-didi-yili, iqqan-t-id a-ittu ih̬f-ns, yasi aggjdi-ns, imun didi.
wanna iran a-ijjnjm tudrt-ns ra-stt-ijlu. imma wanna ijlan tudrt-ns f-ssibt-inu ula f-ssibt l-lh̬bar-ad ifulkin, ra-stt-ijjnjm.
ma-ra-yili i-bnadm iġ-iwrri iṭṭaf ddunit kullutt ih̬sr ih̬f-ns?
ma-ra-ifk bnadm baš a-ijjnjm ih̬f-ns?
wanna innan ur-iyi-issin ula issn awal-inu ġ-gr mddn n-tasut-ad ijlan yʷh̬šnn, rad-iniġ ur-t-ssinġ ula nkki lli-igan yus n-bnadm ġakud lliġ rad-d-aškġ d-lmalayka n-ignna s-lmjd n-rbbi baba.»

9

isawl yasuɛ yini-asn: «lḥqq a-rad-awn-iniġ, illa ġ-ġwid biddnin ġid ma-ur-ra-immt ard iẓr tagldit n-rbbi tuška-d s-lquwwa.»
zrin sḍiṣ-uwssan, iddu yasuɛ yawi dids bṭrus d-yaɛqub d-yuḥanna, ġlin s-yan-uwrir yattuyn waḥdutn. tbddl ssift n-yasuɛ ġ-lgddam-nsn.
wrrint-tmlsa-ns mllulnt bahra aylliġ a-ssmrqiqiynt. ur-illi ġ-ddunit-ad ma-iẓḍarn a-tnt-isird ard mllulnt ġmkan.
ġakudan ẓran nnabi iliyya ula nnabi musa ar-sawaln d-yasuɛ.
inkr bṭrus yini-as: «wa-sidi, ifulki a-nili ġid. is-trit ad-awn-nskr kraḍ iḥšaš, yan-nnk d-yan n-musa d-yan n-iliyya?»
ur-issin ma-ittini, ašku ggʷdn bahra.
ġakudan tgguz-d fllasn yat-tmdlut tdl-tn. isawl-d yan-wawal zġ-tmdlut yini-asn: «ġwad iga iwi iɛzzan. sflidat srs.»
ġakudan grawln ġmk d-ġmk walaynni ur-sul-ẓrin yan didsn, abla yasuɛ waḥdut.
lliġ-d-ftan ġ-ugsar n-uwrir yuṣṣa-tn yasuɛ: «ad-ur-tinim i-yan f-ma-tẓram ard-d-nkrġ nkki lli-igan yus n-bnadm zġ-lmut.»
ḥḍun awal-ad ġ-ih̬fawn-nsn ar-ssmqsan i-ngratsn f-ma-tga lmɛna-yad «rad-nkrġ zġ-lmut.»
sqsan-t ilmma: «mah̬ aylliġ a-ttinin imslmdn n-ššrɛ iqqan-d nnabi iliyya a-d-yašk izwur-d ġwalli igan lmasiḥ?»
yini-asn yasuɛ: «s-ṣṣaḥt iliyya a-d-izwarn a-ijjujad kraygatt kra. imma yus n-bnadm, is-ur-fllas-ityara rad-bahra-irfufn, luḥn-t-in mddn?
walaynni rad-awn-iniġ, yuška-d-yad iliyya, skrn srs kullu ġaylli ran, ġmklli fllas ityaran.»
lliġ wrrin s-dar imḥḍarn yaḍni, ẓrn-in darsn mddn ggutnin sutln-asn, ar-didsn-tmjaḥadn kra n-imslmdn n-ššrɛ.
imma mddn-an, lliġ ẓran yasuɛ tɛjjbn kullutn, azzln-d s-dars ar-fllas-tsllamn.
imma ntta isqsa-tn: «ma-f-a-didsn-ttmjaḥadm?»
isawl yan zġ-gr mddn-an yini-as: «way-amslmd, iwiġ-ak-d iwi, illa gis yal-ljnn aẓnẓum.
innaġ-t-iġwi ar-srs-ikkat ard-as-d-ik-ukškuš imi, ar-itgẓaẓ uh̬san-ns iqar. ḍalbġ imḥḍarn-nnk a-t-ssufġn walaynni ur-ẓḍarn.»
isawl yasuɛ yini-asn: «wa-tasut-ad, ur-akkʷ-trit a-tamnt. mnšk a-ra-sul-didun-qamaġ? mnšk a-rad-didun-ṣbrġ? awiyat-t-id s-dari.»
awin-as-t-id. ġir iẓra-t ljnn s-yut s-ufruh̬, iḍr s-wakal ar-itknuki ik-as-d-ukškuš imi.
isawl yasuɛ s-babas isqsa-t: «mnšk ayad s-a-itgga ġmkad?» yini-as: «zġ-mẓẓiy-ns.
mnnawt-twal a-t-in-itluḥ ġ-takat ula ġ-waman baš a-t-ihlk. walaynni iġ-tẓḍart a-tskrt kra, ḥnnu ginnġ tɛawnt-aġ.»
yini-as yasuɛ: «ma-s-tnnit ‹iġ-tẓḍart›? yan yumnn, ur-illi kra mi ur-iẓḍar a-t-iskr.»
irar-as babas n-ufruh̬ s-jjhd yini-as: «ha-yyi umnġ. ɛawn-iyi ad-amnġ s-uggʷar.»
imma yasuɛ iẓra mddn ar-d-darsn-tazzaln, yamr ljnn yini-as: «wa-ljnn aẓnẓum aḍrḍur, nniġ-ak ffuġ zġ-gis, a-srs-daġ-ur-tkšmt.»
yut ljnn s-yat-tġuyyit issmḥakka afruh̬ iffuġ. iwrri-ufruh̬ zund iġ-immut aylliġ iggut ma-innan: «hati immut.»
imma yasuɛ yumẓ-as ġ-ufus issnkr-t-id, ibidd f-iḍarn-ns.
ġakudan ikšm yasuɛ s-tgmmi, ntta d-imḥḍarn-ns waḥdutn. sqsan-t: «mah̬ aylliġ ur-nẓḍar nkkʷni a-t-nssufġ?»
yini-asn: «wan ljnn-an ur-ra-ti-tssufuġm abla iġ-a-ttḍalabm rbbi.»
ffuġn zġ-ġin zrin f-tmazirt n-jalil. ur-iri yasuɛ a-fllas-issann mddn,
ašku ar-isslmad imḥḍarn-ns, yini-asn: «nkki lli-igan yus n-bnadm ra-yyi-n-dḥin s-gr ifassn n-mddn nġn-iyi. walaynni ġ-wis kraḍ-uwssan ra-d-nkrġ zġ-lmut.»
imma ntni ur-ssinn ma-ira ad-asn-iml s-wawal-ad, iksaḍn ur-ẓḍarn a-t-fllas-sqsan.
ruḥn kafrnaḥum. yili yasuɛ d-imḥḍarn-ns ġ-tgmmi, isqsa-tn: «ma-f-a-di-tsawalm i-ngratun ġ-uġaras?»
imma ntni fssan, ašku ġ-uġaras ar-d-sawaln i-ngratsn f-manwa gisn a-ra-ig anmġur.
iskiws yasuɛ iġr-d i-sin d-mraw n-umḥḍar s-dars yini-asn: «wanna iran a-izwur, illa fllas a-kullu-iggʷru, ig ah̬ddam i-wiyyaḍ.»
yamẓ-d yan-warraw imẓẓin yawi-t-id s-wammas-nsn, yasi-t ġ-iġil-ns yini-asn:
«wanna iqbln yan-warraw imẓẓin zund ġwad s-ism-inu, hati iqbl-iyi. d-wanna-yyi-iqbln, urd nkki ka-iqbl, hatin iqbl ula ġwalli-yyi-d-yuznn.»
yini-as yuḥanna: «way-amslmd, nẓra yan-urgaz ar-issufuġ ljnun s-ism-nnk. ur-t-nudji ašku ur-a-didnnġ-itmunu.»
irar-as yasuɛ: «adjat-t, ašku yan iskrn kra l-lmɛjizt s-ism-inu ur-ra-yiẓḍar ġakudan a-gigi-irgm.
ašku wanna-yaġ-ur-itḍaḍḍan, hatin iga zġ-ginnġ.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, wanna-yawn-ifkan lkas n-waman s-ism-inu f-ssibt n-ma-tgam win lmasiḥ, rad-as-tili lbaraka-ns.»
«wanna issḍrn yan zġ-imẓẓiyn-ad lli-sri-umnnin, yuf-as mrad is-as-ityaggal-uẓru n-uzrg imqqurn ġ-umggrḍ-ns ityawgar-n ġ-umda.
iġ-a-k-issṭar-ufus-nnk, bbi-t. yuf-ak a-tkšmt s-tudrt bla afus ula a-tddut s-jhnnama s-sin ifassn, s-lɛafit lli-ur-ra-ih̬si.
iġ-a-k-issṭar-uḍar-nnk, bbi-t. yuf-ak a-tkšmt s-tudrt tgit abiḍar ula a-dark-ilin sin iḍarn ttyawgart-n ġ-jhnnama.
iġ-a-k-tssṭar tiṭ-nnk ssukf-tt-id. yuf-ak a-tkšmt s-tgldit n-rbbi tgit abukaḍ ula a-dark-ilint snat-walln ttyawgart-n ġ-lɛafit n-jhnnama
ġ-illiġ ur-a-ttmtat-twukka-nsn ula-da-gis-th̬ssi lɛafit,
ra-imarġ kraygatt yan s-lɛafit.
tfulki tisnt, walaynni iġ-tlmus tisnt ma-s-ra-stti-tssmarġm? ṭṭafat tisnt ġ-ih̬fawn-nnun, tgm s-sslamt i-ngratun.»

10

iffuġ yasuɛ zġ-ġin ik tisgiw n-yudaya ilkm tasga yaḍni n-wasif n-urdun. munn-d fllas mddn ggutnin ar-tn-isslmad ġmklli-bdda-isslmad ġ-inna ikka.
aškin-d kra n-ifarisin irin a-t-armn inin-as: «is-iḥlla i-urgaz a-ifru i-tmġart-ns?»
yini-asn: «ma-s-kʷn-yuṣṣa musa?»
inin-as: «musa yudja argaz a-yara tabrat l-lfra ifru-as.»
irar-asn yasuɛ: «yura-yawn awal-an ašku qqurn-uwlawn-nnun,
walaynni ur-igi ġmkad ġ-isizwar n-ddunit. ġmklli ityaran ‹rbbi iskr awtm d-tawtmt.›
ityara-daġ ‹mayan a-f-ra-ifl-urgaz babas d-innas imun d-tmġart-ns.
hatnin sin rad-wrrin gn yat ddat.› ur-sul-gin sin walaynni yat ddat ad-gan.
f-mayan a-f-rad-awn-iniġ, aynna issmun rbbi, a-t-ur-ibḍu bnadm.»
lliġ wrrin s-tgmmi sqsan-t imḥḍarn-ns f-tġawsa-yad.
isawl yasuɛ yini-asn: «wanna ifran i-tmġart-ns itahl yat yaḍni, hatin izna fllas.
iġ-tfra-tmġart i-urgaz-ns itahl-tt yan yaḍni, hatin zzna ayan tskr ula nttat.»
ar-di-ttaškin mddn ar-di-tawin tarwa mẓẓinin, irin yasuɛ a-n-fllasn-isrs ifassn-ns ibark-tn. nkrn imḥḍarn rarn-tn inin-asn: «a-tn-d-ur-tawim.»
imma yasuɛ, lliġ iẓra mayan ṭiyyr-as yini-asn: «adjat tarwa mẓẓinin a-d-dari-aškin. a-tn-ur-tḥṣarm, ašku zund ġwid a-mi-tlla-tgldit n-rbbi.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, wanna ur-irin a-ikšm s-tgldit n-rbbi zund arraw imẓẓin ur-ra-srs-ikšm.»
yasi-tn ilmma f-ifaddn-ns isrs fllasn ifassn-ns ibark-tn.
inkr yasuɛ, ra-d-iffuġ s-uġaras s-d-yuzzl yan-urgaz iḍr f-ifaddn ġ-lgddam-ns isqsa-t: «way-amslmd ifulkin, ma-rad-skrġ baš ad-ṭṭafġ tudrt l-lih̬rt?»
isawl yasuɛ yini-as: «mah̬ aylliġ-iyi-tgit d-wad ifulkin? ur-illi yan ifulkin abla rbbi waḥdut.
kiyi tssnt luṣiyat, ‹a-ur-tnġt, a-ur-tznut, a-ur-takʷrt, a-ur-tfkt tugga n-tkrkas, a-ur-tġʷššut. awi-tt ġ-babak d-innak.›»
isawl-urgaz yini-as: «way-amslmd, mayad kullut ar-t-skarġ zġ-lliġ mẓẓiġ sul s-ġilad.»
issmaqql gis yasuɛ iḥubbu-t, yini-as: «yat-tġawsa ad-ak-iqaman. zayd tzznzt kullu mad-dark-illan, tfkt-t i-imẓlaḍ yili-ak-wayda ġ-ignna. taškid-d ilmma tmunt didi.»
imma ntta tʷgraẓ-t f-wawal-ad, iddu ṭiyyr-as ašku iggut-wayda-ns bahra.
igrawl-d yasuɛ issmaqql ġ-imḥḍarn-ns yini-asn: «mnšk a-s-išqa f-willi dar iggut-wayda ad-kšmn s-tgldit n-rbbi.»
ggʷdn imḥḍarn f-wawal-ad. izayd yasuɛ yini-asn: «wa-tarwa, mnšk a-s-išqa ad-kšmn s-tgldit n-rbbi.
ra-irh̬u f-urɛam a-ikšm zġ-tiṭ n-tasmi ula ikšm yan dar ayda iggutn s-tgldit n-rbbi.»
ggʷdn s-uggʷar ar-ttinin i-ngratsn: «iġ-iga ġmkad ma-ra-yiẓḍar a-injm?»
issmaqql gisn yasuɛ yini-asn: «ġ-dar bnadm ur-iẓḍar a-yili walaynni ġ-dar rbbi. ašku ur-illi kra mi ur-iẓḍar rbbi a-t-iskr.»
inkr bṭrus yini-as: «ha-nkkʷni nfl-n kullu ma-darnnġ-illan, našk-id nmun didk.»
yini-asn yasuɛ: «lḥqq a-rad-awn-iniġ, wanna-n-ifln tigmmi-ns nġd aytmas nġd istmas nġd babas nġd innas nġd tarwa-ns nġd igran-ns f-ssibt-inu ula f-ssibt l-lh̬bar-ad ifulkin
rad-as-yili ma-yugʷrn mayan f-miyya n-twal ġilad ġ-ddunit-ad, tigʷmma d-aytmatn d-taytmatin d-innatin d-tarwa d-igran ntni d-trfufnt, tili-as ġ-lih̬rt tudrt idumn.
walaynni kigan d-imzwura a-ra-iggʷru, d-kigan d-imggura a-ra-izwur.»
munn d-uġaras akmurn-in s-tmdint n-urušalim, izwur-asn yasuɛ. ġuwḍn imḥḍarn-ns, imma mddn lli-asn-ggʷranin ksuḍn. yawi-daġ imḥḍarn-ns s-sin d-mraw, isawl srsn f-ġaylli rad-as-ijru, yini-asn:
«sfldat, ra-nddu s-urušalim. imma nkki lli-igan yus n-bnadm, ra-yyi-n-dḥin s-gr ifassn n-inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ. rad-flla-ḥkamn s-lmut fkn-iyi i-ibrraniyn.
ra-gigi-tṭnaẓn ssufsn flla ssġuršn-iyi nġn-iyi. walaynni ġ-wis kraḍ-uwssan rad-d-nkrġ zġ-lmut.»
yašk-id yaɛqub d-yuḥanna tarwa n-zabdi s-dar yasuɛ inin-as: «way-amslmd, nra ad-aġ-tskrt kra.»
yini-asn: «ma-tram ad-awn-t-skrġ?»
inin-as: «fk-aġ a-nskiws yan f-ufasiy-nnk d-yan f-uẓlmaḍ-nnk ġakud lliġ ra-tkšmt s-lmjd n-tgldit-nnk.»
isawl yasuɛ yini-asn: «ur-tssinm mayd tḍalbm. is-tẓḍarm a-tsum lkas n-urfufn lli-rad-suġ nkki, tddmm s-udum lli-s-rad-ddmġ?»
inin-as: «nẓḍar-as.» irar-asn yasuɛ: «s-ṣṣaḥt, lkas lli-rad-suġ nkki ra-ti-tsum kunni, ula udum lli-s-rad-ddmġ ra-srs-tddmm,
walaynni askiws f-ufasiy-inu ula f-uẓlmaḍ-inu ur-igi winu baš a-t-fkġ abla i-willi-mi-t-iskr rbbi.»
sfldn mraw yaḍni i-mayd inna yaɛqub d-yuḥanna, bzgn fllasn.
imma yasuɛ iġra-yasn-d kullutn yini-asn: «tssnm ġwilli ganin igldan n-ddunit-ad ar-tḥkamn f-ayt-tmizar-nsn, tissanm inmġurn-nsn ar-tamrn mddn ad-skarn s-iwaliwn-nsn.
imma kunni a-ur-yili ġmkan ġ-gratun. wanna iran a-gigun-yimġur, illa fllas a-ig ah̬ddam-nnun.
d-wanna gigun iran a-izwur, illa fllas a-ig ismg i-kullu wiyyaḍ.
ula nkki lli-igan yus n-bnadm, ur-d-uškiġ ad-flla-th̬damn mddn. uškiġ-d ad-th̬damġ, fkġ tudrt-inu ad-fukkuġ ma-iggutn.»
lkmn tamdint n-ariḥa. lliġ iffuġ yasuɛ zġ-ariḥa ntta d-imḥḍarn-ns d-mddn ggutnin, yili ġin yan-ubukaḍ ism-ns bartimaws yus n-timaws, igawr ġ-tama n-uġaras ar-itḍalab.
lliġ isfld izd yasuɛ gu-naṣira ayd izrin ar-itġuwwat ar-ittini: «wa-yasuɛ yus n-dawd, ḥnnu gigi.»
akʷin gis mddn inin-as a-ifssa. imma ntta izuyd ar-itġuwwat s-uggʷar ar-ittini: «wa-yasuɛ yus n-dawd, ḥnnu gigi.»
ibidd yasuɛ yini i-mddn-an: «ġrat-as-d.» ġrn-d i-ubukaḍ inin-as: «ġir thnna. tnkrt, hati iġra-yak-d s-dars.»
yakʷi-ubukaḍ iluḥ aslham-ns, yašk-id s-dar yasuɛ.
isqsa-t yasuɛ: «ma-trit ad-ak-t-skrġ?» yini-as-ubukaḍ: «wa-sidi, ad-isfiwġ.»
isawl yasuɛ yini-as: «zayd ġilad, ha-kiyi tjjit ašku tumnt.» yisfiw ġakudan, iḍfur yasuɛ ġ-uġaras.

11

akmurn-in s-tmdint n-urušalim. lliġ lkmn awrir n-zzitun ġ-tsga n-bitfaji d-bitɛanya, yazn yasuɛ sin zġ-imḥḍarn-ns
yini-asn: «zaydat s-uduwwar-an l-lgddam-nnun. kšmat srs, ra-n-tafm yan-usnus iqqnn, ur-jju-fllas-ini yan. fsyat-as tawim-t-id.
iġ-awn-inna kra n-yan ‹mayd tnawlm?› tinim-as ‹ira-t siditnnġ, yan imikk ra-t-id-irar.›»
ddun afn-in asnus iqqn ġ-uġaras ġ-tama n-imi n-yat-tgmmi. fsin-as-d.
sawln srsn ġwilli biddnin ġin inin-asn: «mayd tnawlm? mah̬ a-tfsim i-usnus-ad?»
rarn-asn s-ġmklli-s-asn-inna yasuɛ, adjn-tn.
awin-d asnus i-yasuɛ grn-in fllas islhamn-nsn, ini fllas.
munn-d mddn ggutnin, ar-sswan islhamn-nsn ġ-uġaras. kra gisn ar-d-itbbi tiṣṭṭwin zġ-isġarn n-igran ar-tnt-sswan ġ-uġaras.
frḥn bahra ġwilli zwarnin i-yasuɛ ġ-uġaras ula ġwilli-as-ggʷranin, ar-talln awal-nsn ar-ttinin: «huṣanna, ambarki a-iga ġwad-d-yuškan s-ism n-sidi rbbi.
tambarkit a-tga-tgldit n-babatnnġ dawd lli-d-yuškan. huṣanna ġ-ignna yattuyn.»
ilkm yasuɛ tamdint n-urušalim, ikšm s-tgmmi n-rbbi ar-itmnad ġ-kullu ma-gis-illan. iffuġ ilmma ntta d-imḥḍarn-ns s-sin d-mraw, iddu s-bitɛanya ašku yaġ-uzal.
ndid azkka lliġ ffuġn zġ-bitɛanya inġ-t laẓ.
iẓr-n yat tazart izgzawn ġ-tuggugt. iftu srs a-ur-imil yaf-n gis kra. lliġ-tt-iruḥ ur-n-gis-yufi ġir ifrawn ašku urd azmz n-ikuzarn ayan.
yini-as: «zayd a-ur-sar-zgim-išš yan lġllt.» sfldn imḥḍarn-ns i-ma-inna.
lkmn-d-daġ tamdint n-urušalim, ikšm yasuɛ s-tgmmi n-rbbi. inkr ar-zgis-iṭṭay ġwilli gis zznzanin ula ġwilli gis saġnin. igllb lmyadi n-willi tṣrrafnin iqaridn, igllb lkʷrasa n-willi zznzanin itbirn.
ur-yudji yan a-yasi ma-inzzan ġ-tgmmi n-rbbi.
ibdu ar-tn-isslmad yini-asn: «is-ur-ityara ġ-warra n-rbbi ‹tigmmi-nu rad-as-ttinim tigmmi n-tẓallit i-mddn n-kullu timizar?› imma kunni, hati trurm-tt tga ifri n-imh̬h̬arn.»
sfldn-as inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ, bdun ar-siggiln s-mamnk a-s-ra-t-hlkn. ksuḍn zġ-gis ašku ar-tɛjjabn mddn kullutn ġ-ulmmud-ns.
lliġ-di-tlkm-tdggʷat iffuġ yasuɛ d-imḥḍarn-ns zġ-tmdint n-urušalim.
zikk ṣbaḥ n-ndid azkka lliġ zrin ġ-uġaras ẓrn tazart-lli, tqqur zġ-iẓuran-ns.
ikti-d bṭrus yini i-yasuɛ: «way-amslmd, ssmaqql. tazart lli-mi-tdɛit, hatti tqqur.»
isawl yasuɛ yini-asn: «amnat s-rbbi.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, wanna innan i-uwrir-ad ‹itti zġ-ġid tḍrt-n ġ-umda,› iġ-yumn is-ra-yili maylli-s-inna bla iškka ġ-uwl-ns, hati rad-as-yili.
f-mayad a-f-rad-awn-iniġ, kullu ma-tḍalbm iġ-a-ttẓallam i-rbbi, amnat is-rad-awn-ityawfka, hati rad-awn-yili.
ġakud nna-tbiddm ar-ttẓallam, ṣamḥat i-wanna gigun iskrn kra yʷh̬šnn, baš ad-awn-iṣamḥ babatun lli-illan ġ-ignna ula kunni f-ddnub-nnun.»
aškin-d-daġ s-tmdint n-urušalim. lliġ a-ifttu yasuɛ ġ-tgmmi n-rbbi mnaggarn-t-id inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ d-imġarn n-tmazirt.
inin-as: «ma-k-id-yuznn a-tskart kullu ġayad? awal n-mi ayd-s-a-ti-tskart?»
isawl yasuɛ yini-asn: «ula nkki ra-kʷn-sqsaġ yan-usqsi. rarat-iyi-d iniġ-awn ma-yyi-d-yuznn ad-skarġ mayad.
yuḥanna, ma-t-id-yuznn a-issddam mddn? izd rbbi nġd bnadm? rarat-iyi-d.»
bdun ar-ssmqsan i-ngratsn ar-ttinin: «iġ-nenna ‹rbbi a-t-id-yuznn› rad-aġ-yini ‹mah̬ aylliġ ur-tuminm mad-awn-inna?›
walaynni izd-nnit-a-nini ‹bnadm a-t-id-yuznn›?» ntni ksuḍn zġ-mddn, ašku ar-kullu-ttinin izd yuḥanna yan-nnabi a-iga.
sawln ilmma inin-as: «ur-nssin ma-t-id-yuznn.» irar-asn yasuɛ: «ula nkki ur-rad-awn-iniġ ma-yyi-d-yuznn ad-skarġ kullu mayad.»

12

ibdu yasuɛ ar-srsn-isawal s-lmɛni yini-asn: «ha-yan-urgaz iẓẓa aḍil ġ-igr-ns, isslulli-as ifrig iġza agʷḍi i-lmɛṣṣrt, ibnu yal-lbrj ifl-t i-ih̬ʷmmaṣn iftu imuddu.
lliġ-d-iruḥ-uzmz yazn yan-uh̬ddam-ns s-dar ih̬ʷmmaṣn ad-as-d-yawi ma-t-id-yuškan ġ-lġllt n-igr-ns.
imma ntni ġwin-t ssġuršn-t rarn-t ur-d-yiwi yat.
yazn-asn ah̬ddam yaḍni, rẓn-as ih̬f-ns ssrfufnn-t.
yazn wayyaḍ, nġn-t. yazn wiyyaḍ ggutnin, kra gisn utn-t, kra gisn nġan-t.
iqama-yas yan iga yus, iɛzza dars bahra. yazn-asn-t ġ-isiggʷra, yini d-ih̬f-ns: ‹rad-uqqrn iwi.›
walaynni ih̬ʷmmaṣn-an mšawarn i-ngratsn inin: ‹ġwad a-ra-iwrt igr. aškad-d a-t-nnġ ig lwrt winnġ.›
ġwin-t nġn-t luḥn-t-in s-brra n-igr.»
isqsa-tn yasuɛ: «ma-ra-iskr bab n-igr f-ġayan? ra-d-yašk ihlk ih̬ʷmmaṣn-an, ifk igr i-wiyyaḍ.
is-ur-tġrim ma-ityaran ġ-warra n-rbbi? ‹aẓru lli-n-luḥn ibnnayn, nttan a-iwrrin iga ih̬f n-uġẓu.
mayad, sidi rbbi a-t-iskrn. nẓra-t ar-gis-ntɛjjab.›»
nkrn inmġurn ġakudan, irin ad-amẓn yasuɛ ašku ssnn izd ntni a-f-yut lmɛna-yad, walaynni ksuḍn zġ-mddn, fln-t ddun.
aznn-d dars kra n-ifarisin d-imddukkʷal n-ugllid hirudus. irin ad-as-mdin gmmrn-t f-wawal-ns.
aškin-d inin-as: «way-amslmd, nssn izd lḥqq ayd ttinit, ur-a-tskart f-mad-swingimn mddn. ašku ur-a-ttmnadt udmawn n-mddn walaynni ar-tsslmadt aġaras n-rbbi ġmklli iga. ini-aġ is-iḥlla a-nakka ḍabiyt i-qayṣr nġd uhu?
a-stt-nakka nġd uhu?» imma yasuɛ issn mad-ran ġ-lḥilt-nsn, yini-asn: «mah̬ a-yyi-ttarmm? arayat-iyi-d yan-uqarid a-t-ẓrġ.»
fkn-as-d yan-uqarid. yini-asn: «win-mit a-iga-uwdm-ad d-ism-ad gis illan?» inin-as: «win qayṣr.»
irar-asn yasuɛ: «fkat i-qayṣr ma-igan win qayṣr, tfkm i-rbbi ma-igan win rbbi.» ntni ar-gis-tɛjjabn.
aškin-d dars kra n-iṣadduqin. ntni ġ-lmdhb-nsn ar-ttinin «ur-illi ma-ra-d-inkr zġ-lmut.» sqsan-t:
«way-amslmd, yura-yaġ musa inna ‹iġ-immut kra n-yan ifl-d tamġart-ns bla tarwa, illa f-gʷmas n-urgaz-an a-itahl tamġart-an a-dids-iskr tarwa f-ism n-gʷmas lli-immutn.›
ha-ssa n-aytmatn, yiwi-umzwaru tamġart immt ur-d-ifil tarwa,
yawi-tt wis sin immt ur-d-ifil tarwa. ġmkad a-iga wis kraḍ ula ntta,
aylliġ-tt-iwin kullutn s-ssa ur-d-filn tarwa. ġ-isiggʷra tmmt-tmġart ula nttat.
ini-aġ, ġ-tnkra lli-ġ-rad-nkrn kullutn, tamġart n-manwa gisn a-ra-tg? hatti tkka-ttin tga tamġart-nsn s-ssa.»
isawl yasuɛ yini-asn: «is-urd ġayad a-f-tjlam? ašku ur-tssinm arratn n-rbbi ula tssnm taẓḍḍart n-rbbi.
ġakud lliġ rad-nkrn ġwilli mmutnin ur-ra-tahaln ula-da-tahalnt, walaynni zund lmalayka n-ignna a-rad-gn.
imma tankra n-willi mmutnin, is-ur-fllas-tġrim ġ-warra n-musa, lliġ illa ġ-tama n-tzggʷart? rbbi isawl srs yini-as ‹nkki giġ rbbi n-ibrahim gġ rbbi n-isḥaq gġ rbbi n-yaɛqub.›
awal-an imla-yaġ is-ddrn ntni ġ-lgddam n-rbbi, wah̬h̬a mmutn. han kunni tjlam bahra.»
yašk-id yan-umslmd n-ššrɛ isfld-asn ar-tmjaḥadn. lliġ iẓra mamnk a-tn-irur yasuɛ s-lmɛqul, isqsa-t: «mal-luṣit a-kullu-ihiyyan ġ-luṣiyat n-rbbi?»
isawl yasuɛ yini-as: «luṣit ihiyyan a-stt-igan ‹sfldat, ay-ayt-rbbi. rbbi siditnnġ, nttan waḥdut a-igan rbbi.
a-ttirit rbbi sidik zġ-ttmi n-ih̬f-nnk d-ttmi n-uwl-nnk d-ttmi l-lɛaql-nnk d-ttmi n-tẓḍḍart-nnk.›
tis snat a-stt-igan ‹a-ttirit adjar-nnk zund ih̬f-nnk.› ur-tlli kra l-luṣit yugʷrn snat-ad.»
yini-as-umslmd n-ššrɛ: «ifulki ay-amslmd. s-lḥqq a-s-tnnit rbbi iga waḥdut, ur-illi abla ntta.
iġ-t-ira yan zġ-ttmi n-ih̬f-ns d-ttmi l-lfhmt-ns d-ttmi n-tẓḍḍart-ns, yiri adjar-ns zund ih̬f-ns, mayad yuf kullu tiġrsiw lli-jddrn mddn ula tiwafkiw lli-akkan i-rbbi.»
lliġ iẓra yasuɛ izd s-lmɛqul a-s-d-isawl yini-as: «ur-n-taggugt kiyi f-tgldit n-rbbi.» ġakudan ur-sul-izɛm yan a-t-isqsa.
ar-isslmad yasuɛ ġ-tgmmi n-rbbi, isqsa mddn: «mah̬ aylliġ a-ttinin imslmdn n-ššrɛ ‹ra-ig lmasiḥ yan zġ-tasut n-ugllid dawd›?
imma dawd, lliġ-t-iguwwd rruḥ lqudus a-isawl f-lmasiḥ inna ‹ha-sidi rbbi inna i-sidi, skiws f-ufasiy-inu ard gġ inuwwašn-nnk ġ-ddu iḍarn-nnk.›
ha-dawd s-ih̬f-ns ibdr ġwalli igan lmasiḥ, ig-t d-sidis. mamnk a-ra-ig ġir yan zġ-tasut-ns?» ar-as-sflidn mddn ggutnin, frḥn s-kullu mad-asn-inna.
ar-tn-isslmad yini-asn: «rarat lɛaql-nnun zġ-imslmdn n-ššrɛ, ašku iɛzza darsn ad-fttun s-tmlsa ġzzifnin šwanin, iɛzzu darsn a-fllasn-tsllamn mddn ġ-laswaq,
iɛzzu darsn ad-zggurun s-lgddam ġ-tgʷmma n-tẓallit ula ġ-uskiws n-imnsiwn.
ar-šttan tigʷmma n-thjjalin, ar-ssiġzzifn tiẓulla-nsn baš ad-ssbayynn ih̬fawn-nsn is-fulkin. ntni ra-fllasn-ittut lḥukm n-rbbi s-uggʷar.»
igawr yasuɛ ġ-umnid n-ṣṣnduq ġ-tgmmi n-rbbi, ar-itmnad ġ-mddn ar-n-srasn iqaridn ġ-ṣṣnduq. kigan d-id-bu-wayda ar-n-srasn ma-iggutn.
tašk-id yat-thjjalt tga tamẓluṭṭ, tsrs-n snat-tqaridin idrus-watig-nsnt.
iġr yasuɛ i-imḥḍarn-ns s-dars yini-asn: «lḥqq a-rad-awn-iniġ, tahjjalt-ad tamẓluṭṭ, hatti tsrs-n ġ-ṣṣnduq uggʷar n-ġwid kullutn,
ašku ntni fkan zġ-maylli darsn iggutn, imma nttat, wah̬h̬a tḥtajja, tsrs-n kullu ma-dars-illan, tfk lmɛišt-ns kullutt.»

13

lliġ-d-iffuġ yasuɛ zġ-tgmmi n-rbbi, yini-as yan zġ-imḥḍarn-ns: «ẓr ay-amslmd, matta ġmkad mqqurn iẓran-ad. matta ġmkad dusn fulkin iġurban-ad.»
imma yasuɛ inna-yas: «is-a-ttmnadt ġ-iġurban-ad mqqurnin? rad-kullu-tyawgarn s-wakal. ur-ra-gisn-iqama-uẓru f-uẓru.»
lliġ iskiws yasuɛ ġ-uwrir n-zzitun ġ-umnid n-tgmmi n-rbbi, isqsa-t bṭrus d-yaɛqub d-yuḥanna d-andraws ntni waḥdutn,
inin-as: «managu a-ra-yili ġayd-s-tnnit? ma-ra-ig tamatart n-is-d-yakmur a-ijru kullu ġayad?»
isawl yasuɛ yini-asn: «awiyat-stt ġ-ih̬f-nnun a-kʷn-ur-ijlu yan.
ašku ggutn ġwilli ra-d-yašk asin-d ism-inu, kud yan ar-ittini izd nttan a-igan lmasiḥ. ntni rad-jllun mddn ggutnin.
iġ-tsfldm f-imaġn ula lh̬barat n-imaġn ad-ur-tġuwḍm, ašku iqqan-d a-yili ġayan, walaynni ur-ta-d-iruḥ isiggʷra.
ra-di-tnkr-tqbilt s-tqbilt tnkr-d-tgldit s-tgldit, ilint zznzalat ġ-kra n-tmizar yili-uġni. walaynni ġayad iga ġir azbbar amzwaru n-tlalit.
«awiyat-stt ġ-ih̬f-nnun. ra-kʷn-dḥayn s-lmḥkamat, ssġuršn-kʷn ġ-tgʷmma n-tẓallit. ra-tbddadm f-ssibt-inu ġ-lgddam l-lḥukkam d-igldan ad-asn-takkam tugga flla.
iqqan-d a-truḥ-tbrraḥt l-lh̬bar ifulkin kullu timizar n-ddunit ur-ta-d-ilkim isiggʷra.
iġ-kʷn-umẓn dḥin-kʷn-in, ad-ur-tasim taġuft f-ma-ra-tinim. iniyat awal nna-yawn-imla rbbi ġ-tasaɛt-an, ašku urd kunni a-isawaln walaynni rruḥ lqudus n-rbbi.
ra-yili ma-ra-n-idḥi gʷmas i-lmut, yili ma-ra-n-idḥi yus, nkrn-d tarwa f-ayt-darsn nġn-tn.
ra-kʷn-tkrhun kullu mddn f-ssibt n-ma-tgam winu. imma wanna ibiddn izga ar isiggʷra ra-injm.
«ra-tẓrm tajlh̬it lli-ifnnun tnkr ġ-illiġ ur-dars lḥqq a-gis-tili. wanna yaqran, illa fllas a-yissan lmɛna. ġakudan winna llanin ġ-tmazirt n-yudaya iqqan-tn-d ad-rwln s-idrarn.
wanna illan f-iggi n-tgmmi iqqan-t-id ad-ur-ikšm a-d-yasi kra.
wanna-n-illan ġ-igran iqqan-t-id a-ur-iwrri tiġurdin a-d-yawi timlsit-ns.
rad-bahra-šqun-uwssan-an f-tilli gisn rbbunin ula tilli gisn ssngaynin.
ḍalbat i-rbbi ad-ur-ijru ġayan ġ-tgrst
ašku ġ-uwssan-an ra-tili-tnukmut, ur-jju-tlli zund nttat zġ-isizwar ġ-ih̬lq rbbi ddunit sul s-ġilad, ula rad-daġ-tili zund nttat.
mrad is-ur-issidrus siditun ussan-an ur-ra-injm yan. walaynni f-ssibt n-willi iẓli ad-gn wins, hati issidrus ussan-an f-ssibt-nsn.
«ġakudan iġ-awn-inna kra n-yan ‹ha-lmasiḥ illa ġid› nġd ‹hatin illa ġin› a-t-ur-tamnm.
ašku rad-d-nkrn kra n-mddn, kud yan ar-ittini f-ih̬f-ns izd lmasiḥ a-iga nġd kra n-nnabi, walaynni ar-sskirkisn. rad-skarn timitar d-lmɛjizat iġ-ufan ad-jllun ula ġwilli ganin win rbbi.
imma kunni, awiyat-stt ġ-ih̬f-nnun. nniġ-awn kullu ġayad ur-ta-ijri.
«ġ-uwssan-an ġ-tġurdin n-tnukmut-an, ra-tllas tafukt, ur-ra-ifaw-wayyur.
rad-ṭṭarn itran zġ-ignwan, ar-tyattaynt tifawin n-ignwan.
ġakudan a-ra-yyi-ẓrn, nkki lli-igan yus n-bnadm, ftiġ-d ġ-imdla s-lquwwa d-lmjd iggutn.
ġakudan rad-aznġ lmalayka ad-ssmunn ġwilli ganin winu zġ-kraygatt tasga, zġ-ttmi n-wakal ar ttmi n-ignwan.
«hati tazart a-zġ-ra-tissanm lmɛna. iġ-lggʷiġnt-tṣṭṭwin-ns tssufġ-d tifrawin-ns, tissanm is-d-yakmur ṣṣif.
ġmkan a-ra-yili. iġ-tẓram timitar-ad s-awn-nniġ ar-jrrunt, tissanm is-d-yakmur, hatin ġ-imi.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, ur-ra-tzri-tasut-ad ard kullu ijru mayad.
rad-ittin ignwan d-wakal walaynni ur-sar-ittin iwaliwn-inu.
«walaynni ass-an ula tasaɛt-an ur-tn-issin yan, la lmalayka n-ignna ula yus n-bnadm. ġir baba lli-illan ġ-ignna, nttan waḥdut a-issnn.
rarat lɛaql-nnun tḍufm ašku ur-tssinm managu a-ra-d-iruḥ-uzmz-an.
zund yan-urgaz imudda ifl tigmmi i-ih̬ddamn-ns a-stt-gabln, ifk i-kraygatt yan tawuri-ns. yuṣṣa angabal n-imi a-iḍuf.
ḍufat ula kunni, ašku ur-tssinm managu a-ra-d-yašk bu-tgmmi, izd ġ-tdggʷat nġd ammas n-iyḍ nġd awddan amzwaru n-ufullus nġd tawaġla n-tafukt.
ḍufat a-ur-d-yašk ġ-kra n-tasaɛt lli-ur-tġalm yaf-kʷn-d tgnm.
mayd-awn-nniġ, ra-t-iniġ i-kullu mddn: ḍufat.»

14

sin-uwssan a-iqaman i-lɛid n-usurf d-uwssan n-urh̬ṣiṣ. ar-siggiln inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ mamnk a-rad-amẓn yasuɛ s-lḥilt a-t-nġn.
walaynni nnan i-ngratsn: «urd ġ-uwssan l-lɛid baš a-ur-duyn mddn.»
illa yasuɛ ġ-uduwwar n-bitɛanya, iskiws ar-ištta ġ-tgmmi n-simɛan lli-sttin-ikkan iga anjdam. tkšm-d dars yat-tmġart tusi-d yat-tbuqqalt n-uẓru tili-gis-tujjut n-nardin iṣfan, iggut-bahra-watig-ns. trẓ imi n-tbuqqalt tffi-tt-id f-ih̬f n-yasuɛ.
imma ġwilli llanin ġin, kra gisn ibzg fllas inin i-ngratsn: «mah̬ a-tjla tujjut-ad?
mrad is-tnza ra-di-tawi uggʷar n-kraḍ id-miyya n-nnuqrt, nfk-tn i-imẓlaḍ.» bdun ar-fllas-ssngmugn.
imma yasuɛ inna-yasn: «adjat-stt. mah̬ aylliġ dids tšqam? hatti tskr gigi afulki.
imẓlaḍ rad-bdda-didun-ilin. ġakud nna-tram ra-tafm ma-s-a-gisn-tskarm lh̬ir. imma nkki ur-rad-bdda-didun-iliġ.
hatti tskr maylli mi tufa. nttat tzwar tẓġur ddat-inu i-umḍḍal.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, innaġ a-tbrraḥn mddn s-lh̬bar-ad ifulkin ġ-kullu ddunit, ra-ttinin f-mayd tskr h̬tad, ar-tt-id-srs-kttin.»
ġakudan inkr yahuda ish̬aryuṭ lli-igan yan zġ-sin d-mraw n-umḥḍar, iddu s-dar inmġurn n-tgmmi n-rbbi baš ad-asn-izznz yasuɛ.
lliġ sfldn i-mad-asn-inna, frḥn inin-as ad-as-fkn iqaridn. iwrri ar-iswingim mamnk a-ra-tn-iɛawn ad-amẓn yasuɛ.
ilkm-d-wass amzwaru n-uwssan n-urh̬ṣiṣ lli-ġ-a-qqrsn mddn i-ilqqaġn. sqsan-t imḥḍarn-ns: «mani trit a-srs-nddu ad-ak-n-gis-njjujad imnsi l-lɛid n-usurf?»
yazn sin zġ-imḥḍarn-ns ġakudan, yini-asn: «zaydat s-tmdint. ra-tmnaggarm yan-urgaz yusi-d agdur n-waman.
ḍfurat-t s-tgmmi nna-s-ikšm, tinim i-bu-tgmmi-an ‹hati inna-yak-d-umslmd, maniġ illa-uḥanu lli-ġ-rad-ššġ imnsi n-usurf nkki d-imḥḍarn-inu?›
rad-awn-iml yan-uḥanu n-uflla imqqurn iswan ingaddan. ġin a-ġ-rad-aġ-tjjujadm.»
ffuġn imḥḍarn, ddun s-tmdint afn-in ġmklli-asn-inna. jjujadn imnsi n-usurf.
truḥ-d-tdggʷat, ilkm yasuɛ tigmmi ntta d-imḥḍarn-ns s-sin d-mraw.
lliġ skiwsn ar-šttan yini-asn: «lḥqq a-rad-awn-iniġ, ra-yyi-izznz yan ġ-gratun, kunni lli-didi-šttanin.»
ṭiyyr-asn bahra, bdun ar-t-sqsan kullutn, kud yan ar-ittini: «yak, urd nkki?»
yini-asn: «iga yan zġ-sin d-mraw lli-didi-dranin ġ-uruku-ad.
ha-yus n-bnadm ra-immt ġmklli fllas ityaran, walaynni taguḍi a-ra-yili i-urgaz lli-izznzan yus n-bnadm. yuf-as i-urgaz-an mrad is-ur-akkʷ-ilul.»
lliġ a-šttan yasi yasuɛ tangult, iškr rbbi ibbi-tt, ifk-asn-tt yini-asn: «amẓat. h̬tad tga ddat-inu.»
yasi lkas, iškr rbbi ifk-asn-t. sun zġ-gis kullutn.
yini-asn: «ġwid gan idammn-inu lli-ra-iffi f-ssibt n-mddn ggutnin baš ad-gn lɛhd l-ljdid ġ-gratun d-rbbi.
lḥqq a-rad-awn-iniġ, ur-sul-rad-suġ zġ-lġllt n-waḍil ar ass lli-ġ-ra-t-suġ zġ-ljdid ġ-tgldit n-rbbi.»
asin ilmma yan-umarg zġ-imurign n-rbbi, ffuġn s-uwrir n-zzitun.
yini-asn yasuɛ: «ha-kunni ra-yyi-kullu-tflm, ašku ityara ‹rad-utġ amksa, mzrnt-uwlli.›
walaynni tigira n-ma-d-nkrġ zġ-lmut ra-kʷn-zwurġ s-tmazirt n-jalil.»
isawl bṭrus yini-as: «wah̬h̬a-k-kullu-fln ur-sar-k-filġ nkki.»
imma yasuɛ irur-as: «lḥqq a-rad-ak-iniġ, ġ-iḍ-ad ur-ra-iġr-ufullus snat-twal ard tinit kraṭṭ-twal ur-iyi-tssint.»
imma ntta inna-yas s-jjhd: «wah̬h̬a rad-didk-mmtġ ur-rad-iniġ ur-k-ssinġ.» ġmkad ad-nnan kullutn.
aškin-d s-yan-udġar lli-mi-ttinin ‹gatsimani›. yini yasuɛ i-imḥḍarn-ns: «gawrat ġid, rad-ẓẓallġ.»
yawi dids bṭrus d-yaɛqub d-yuḥanna. iġuwḍ yasuɛ ġ-tasaɛt-an, mmaġn iswingimn bahra ġ-uwl-ns.
yini-asn: «tẓẓay flla taġuft-ad ar lmut. gawrat ġid tawzm.»
izayd iftu yan imikk iḍr s-wakal iẓẓall yini: «ssitti flla tasaɛt-ad n-urfufn iġ-tẓḍar a-titti.»
iẓẓall-daġ yini: «abba wa-baba, ur-illi kra mi ur-tẓḍart a-ti-tskrt. kkis flla lkas-ad n-urfufn, walaynni a-yili ma-trit, urd mad-riġ nkki.»
iwrri yasuɛ yaf-tn-in ṭṭasn. isawl s-bṭrus yini-as: «wa-simɛan, is-teṭṭast? is-ur-tẓḍart a-tawzt yat tasaɛt?
awzat tḍalbm rbbi a-kʷn-issanf i-kullu ma-ra-kʷn-ijllu. hati ul n-bnadm ar-ittiri a-iskar afulki, imma ddat-ns tḍɛf.»
iddu-daġ a-iẓẓall yini ġmklli inna tawala tamzwarut.
iwrri yaf-tn-in ṭṭasn, inra-tn iṭs. ur-ssinn ma-rad-as-inin.
iwrri tis kraṭṭ-twal yini-asn: «ṭṭasat ġila tsunfum. yuwda ġunškad, tlkm-d tasaɛt. inza yus n-bnadm s-gr ifassn n-mddn ʷh̬šnnin.
nkrat a-nddu. ha-walli-yyi-izznzan yuška-d.»
sul a-isawal s-d-iruḥ yahuda lli-igan yan zġ-sin d-mraw n-umḥḍar. munn-d dids kigan d-mddn asin-d lkmami d-iɛmad. uznn-tn-d inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imslmdn n-ššrɛ d-imġarn n-tmazirt-an.
ġwalli izznzan yasuɛ imla-yasn-yad tamatart-ad, yini-asn: «wanna ssudnġ, ġwan a-t-igan. amẓat-t tawim-t tḍufm-t.»
yašk-id yahuda iftu s-dar yasuɛ yini-as: «way-amslmd», issudn-t.
grn-in fllas ifassn amẓn-t.
inkr ilmma yan zġ-willi llanin d-yasuɛ ildi-d lkummit, yut ah̬ddam n-unmġur n-tgmmi n-rbbi ibbi-as amẓẓuġ.
isawl yasuɛ yini-asn: «ma-s-di-tffuġm s-lkmami d-iɛmad a-yyi-tġwim zund iġ-giġ amh̬h̬ar?
lliġ-n-bdda didun kraygatt ass ar-sslmadġ ġ-tgmmi n-rbbi, ur-iyi-tumẓm ġ-uwssan-an. walaynni ijra ġmkad baš a-yafu ma-ityaran ġ-warratn n-rbbi.»
ġakudan rwln kullu imḥḍarn, fln yasuɛ.
iḍfur-t-sul yan-uɛyyal ur-ilsi ġir aḥayk.
ġwin-t mddn-an, imma ntta ifl aḥayk irwl ur-ilsi yat.
awin yasuɛ s-dar-unmġur n-tgmmi n-rbbi, munn-d inmġurn kullutn d-imġarn n-tmazirt d-imslmdn n-ššrɛ.
imma bṭrus iḍfar-t zġ-tuggugt, ikšm s-wammas n-tgmmi n-unmġur, iskiws d-imh̬zniyn ġ-dar lɛafit ar-didsn-irqqa.
imma inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imġarn l-lmḥkama kullutn ar-siggiln s-tugga f-yasuɛ baš a-t-nġn, walaynni ur-ufin yat.
kigan d-mddn ar-fllas-akkan tugga n-tkrkas, walaynni ur-ngaddant tugga-nsn.
inkr kra gisn ar-sskirkisn inin:
«nkkʷni nsfld-as inna ‹nkki rad-h̬luġ tigmmi-ad n-rbbi ityawskarn s-ifassn n-bnadm, bnuġ ġ-kraḍ-uwssan yat yaḍni ur-ityawskarn s-ifassn n-bnadm.›»
ula ġmkad-daġ, ur-ngaddant tugga-nsn.
ibidd-unmġur n-tgmmi n-rbbi ġ-wammas-nsn, isqsa yasuɛ: «is-ur-ra-d-fllasn-trart s-yat? mayd-fllak-ttinin ġwid ġ-tugga-nsn?»
imma yasuɛ ġir ifssa, ur-inni yat. isqsa-t-daġ-unmġur: «izd kiyi a-igan lmasiḥ yus n-umbarki?»
yini-as yasuɛ: «nkki a-t-igan. ra-tẓrm yus n-bnadm iskiws f-ufasi n-rbbi itjhhdn, iftu-d ġ-imdla n-ignwan.»
lliġ-as-isfld-unmġur n-tgmmi n-rbbi, ibbi timlsa-ns yini-asn: «ma-sul-nra inagan-ad?
kunni tsfldm i-wawal-ns l-lkufr. ma-fllas-tnnam?» ḥkamn fllas kullutn inin: «iqqan-t-id a-immt.»
inkr kra gisn ar-fllas-ssufusn ar-as-daln udm ar-t-kkatn s-ibariqn ar-as-ttinin: «wa-nnabi, ml-aġ manwa-k-yutn.» amẓn-t imh̬zniyn ar-t-kkatn.
imma bṭrus illa-sul ġ-iyzdar ġ-wammas n-tgmmi. tašk-id yat-th̬ddamt n-unmġur n-tgmmi n-rbbi
tẓr bṭrus ar-irqqa, tssmaqql gis tini-as: «ula kiyi tllit d-yasuɛ gu-naṣira.»
irar-as nttan: «ur-ssinġ, ur-fhimġ ma-s-tnnit.» iffuġ s-uġgʷmmi. iġr-ufullus ġakudan.
tẓr-t-daġ-th̬ddamt-lli, tini fllas i-willi biddnin ġin: «ġwad iga yan zġ-gisn.»
irar-daġ bṭrus: «uhu.» yan imikk s-as-nnan ġwilli biddnin ġin: «s-ṣṣaḥt tgit kiyi zġ-gisn ašku gu-jalil a-tgit.»
inkr bṭrus ar-itgalla ar-ittini s-jjhd: «nkki ur-ssinġ argaz-ad f-a-tsawalm.»
iġr-ufullus ġakudan tis snat-twal. ikti-d bṭrus maylli-s-as-inna yasuɛ «ur-ra-iġr-ufullus snat-twal ard tinit kraṭṭ-twal ur-iyi-tssint.» iswangm-d awal-an ar-yalla.

15

lliġ ifaw zzman munn-d inmġurn n-tgmmi n-rbbi d-imġarn n-tmazirt d-imslmdn n-ššrɛ, ntni d-imġarn l-lmḥkama kullutn, mšawarn f-ma-rad-skrn. krfn yasuɛ awin-t dḥin-t-in i-bilaṭus lḥakm n-rruman.
isqsa-t bilaṭus: «is-tgit agllid n-ayt-yudaya?» irar-as yasuɛ: «kiyi a-t-innan.»
nkrn inmġurn n-tgmmi n-rbbi ar-srs-taštkkan s-kigan d-tġawsiwin.
yini-as bilaṭus: «is-ur-ra-di-trart s-yat? ẓr mnnawt-tġawsiwin ayd-fllak-ttinin.»
imma yasuɛ ur-inni yat aylliġ itɛjjb bilaṭus.
ikka-ttin lḥakm ġ-kraygatt lɛid n-usurf ar-asn-gis-irẓẓm i-yan-uḥbbas nna-ran.
illa yan ġ-lḥbs ġ-uwssan-an, ism-ns barabbas. ityamaẓ ntta d-wiyyaḍ lliġ ssnkrn uduy f-ssulṭa n-rruman, nġn kra n-mddn.
munn-d mddn ggutnin ar-tḍalabn bilaṭus ad-asn-iskr ġmklli-bdda-iskar ġ-lɛid.
isqsa-tn bilaṭus: «is-tram ad-awn-rẓmġ i-ugllid n-ayt-yudaya?»
ašku bilaṭus issn inmġurn n-tgmmi n-rbbi is-ḥsadn yasuɛ, ġayan ka-f-t-id-dḥin.
walaynni inmġurn sshiyysn mddn ġ-tasaɛt-an baš a-t-ḍalbn ad-asn-d-irẓm i-barabbas.
yini-asn bilaṭus: «ma-tram a-t-skrġ i-ġwad mi ttinim agllid n-ayt-yudaya?»
rarn-as ar-ssġuyyun: «agʷl-t f-uggjdi.»
isqsa-tn bilaṭus: «mah̬? ma-iskr yʷh̬šnn?» imma ntni ar-ssġuyyun s-uggʷar ar-ttinin: «agʷl-t f-uggjdi a-immt.»
bilaṭus ira a-irḍu mddn, irẓm-asn i-barabbas, imma yasuɛ, issġurš-t issufġ-t a-immt f-uggjdi.
awin-t iɛskrin s-ṭuẓẓunt n-tgmmi imqqurn lli-mi-ttinin lqṣr, ssmunn-d kullu lɛskr lli-illan ġin.
sslsn-as yan-uslham iẓggʷaġn, skrn yan-ttaj zġ-uzggʷar gn-as-t f-ih̬f.
ar-fllas-tsllamn ar-ttinin: «sslam fllak ay-agllid n-ayt-yudaya.»
ar-t-kkatn f-ih̬f s-yat-tġanimt ar-fllas-ssufusn ar-ṭṭarn f-ifaddn-nsn ġ-lgddam-ns.
lliġ gis šbɛan taḍṣa, kkisn-as aslham aẓggʷaġ sslsn-as timlsit-ns, ssufġn-t a-t-nġn f-uggjdi.
amẓn yan-urgaz imun-d d-uġaras, bḥra-d-yuška zġ-brra, inin-as a-yasi aggjdi n-yasuɛ. iga ism-ns simɛan gu-kurini, ig babas n-alaksandrus d-rufus.
awin-d yasuɛ s-udġar lli-mi-ttinin ‹gulguta›. tga lmɛna-ns ‹adġar n-tʷh̬šašt n-ih̬f.›
irin ad-as-fkn aman n-waḍil iktin lli-ġ-illa-usafar l-lmurr, imma ntta ur-t-iswi.
qqnn-t ġ-uggjdi alln-t. bḍun timlsa-ns i-ngratsn grn-d fllasnt asġar, kraygatt yan d-ma-ra-yawi.
tga tasaɛt tis tẓa n-ṣṣbaḥ lliġ-t-ugʷln f-uggjdi.
skrn yat talluḥt a-tml aṣraḍ lli-s-as-ṣrḍn, ityara gis «agllid n-ayt-yudaya.»
awin-d sin imh̬h̬arn agʷln-tn f-iggjda yan f-ufasi n-yasuɛ d-yan f-uẓlmaḍ-ns.
ġmkan a-yuwfa ma-ityaran ġ-warra n-rbbi lli-innan «ra-t-gn d-yan zġ-willi ffuġnin zġ-wawal n-rbbi.»
ar-t-rggmn mddn lli-zraynin ar-ssmussun ih̬fawn-nsn ar-as-ttinin: «wa-kiyi lli-ra-ih̬lu tigmmi n-rbbi tbnut-stt ġ-kraḍ-uwssan,
jjnjm ih̬f-nnk tgguzd-d zġ-uggjdi.»
ġmkad-daġ a-s-a-gis-tṭnaẓn inmġurn n-tgmmi n-rbbi i-ngratsn ntni d-imslmdn n-ššrɛ ar-ttinin: «hati ijjnjm wiyyaḍ walaynni ur-iẓḍar a-ijjnjm ih̬f-ns.
iniyat-as a-d-igguz lmasiḥ-ad agllid n-ayt-rbbi zġ-uggjdi baš a-t-nẓr namn srs.» ula ġwilli dids tyaggalnin f-iggjda ar-t-rggmn ula ntni.
lliġ tlkm tasaɛt tis snat d-mrawt ḍrnd-d tillas f-tmazirt-an kullutt ar tasaɛt tis kraṭṭ n-tdggʷat.
tasaɛt tis kraṭṭ yut yasuɛ s-yat-tġuyyit itjhhdn yini: «aluy, aluy, lama šabaqtani?» tga lmɛna-ns «wa-rbbi-nu, wa-rbbi-nu, mah̬ a-yyi-tflt?»
kra zġ-willi biddnin ġin, lliġ-as-sfldn inin: «hati ar-yaqra i-nnabi iliyya.»
yazzl yan iɛmmr-d yan-ušrwiḍ s-waman l-lh̬ll ig-t ġ-yat-tġanimt imdi-t-in i-yasuɛ a-isu, yini-asn: «zgayat, a-nẓr is-ra-d-yašk iliyya a-t-id-izzugz.»
imma yasuɛ yut s-yat-tġuyyit itjhhdn issufġ rruḥ-ns.
ġakudan yut-ušrrig lh̬amiya n-tḥanut tamẓlayt ġ-tgmmi n-rbbi, tbḍu f-sin zġ-uflla ar izdar.
imma lqbṭan n-iɛskrin lli-ibiddn ġ-tama n-yasuɛ, lliġ iẓra mamnk a-yut s-tġuyyit issufġ rruḥ-ns, yini: «s-ṣṣaḥt iga-urgaz-ad yus n-rbbi.»
llant ġin kra n-tmġarin biddnt ġ-tuggugt ar-tmnadnt kullu ma-ijran. tlla gisnt maryam ullt-magdala, d-maryam innas n-aytmatn yaɛqub imẓẓin d-yusf, ntnti d-saluma.
kkant-sttin ar-tmununt d-yasuɛ ar-ti-tɛawannt lliġ illa ġ-jalil. ilint ġin tiyyaḍ ggutnin lli-d-dids-uškanin s-urušalim.
ġassan ar-tujadn mddn i-lɛid, ig ass lli-iqaman i-wass n-usunfu. lliġ-di-truḥ-tdggʷat yašk-id yusf gu-rama. iga ntta yan zġ-imġarn l-lmḥkama, ar-ti-tuqqarn mddn. ula ntta ar-itrju tagldit n-rbbi a-di-tašk. izɛm ikšm s-dar bilaṭus iḍalb zġ-gis ddat n-yasuɛ.
itɛjjb bilaṭus lliġ isfld is-yad-immut. iġr i-lqbṭan n-iɛskrin isqsa-t: «mnšk ayd-s-immut?»
lliġ-as-t-inna lqbṭan ifk ilmma ddat i-yusf.
isġ-d yusf lkttan išwan, izzugz-d ddat n-yasuɛ zġ-uggjdi issmuttl-tt, isrs-tt-in ġ-yan-umḍḍal, iga ifri ityawġza ġ-ujarif. issknuki-d yan-ifir iqqn srs imi n-umḍḍal.
ar-n-gis-ttmnad maryam ullt-magdala d-maryam innas n-yusf, ẓrnt illiġ-n-tettrs ddat n-yasuɛ.

16

lliġ izri-wass n-usunfu, tnkr maryam ullt-magdala d-maryam innas n-yaɛqub ntnti d-saluma, sġnt isafarn n-tujjut baš ad-ddunt ad-ẓġurnt ddat n-yasuɛ.
zikk ṣbaḥ n-wass l-lḥdd, bḥra-di-tġli tafukt, ftunt s-umḍḍal.
ar-ttinint i-ngratsnt: «ma-rad-aġ-issknuki ifir zġ-imi n-ifri?» ašku imqqur bahra.
allnt alln-nsnt s-n-ẓrant ifir yitti zġ-imi.
kšmnt s-umḍḍal afnt-n yan-uɛyyal iskiws f-ufasi, ilsa aslham imlluln. lliġ-t-ẓrant ggʷdnt bahra.
imma ntta isawl yini-asnt: «ad-ur-tiksaḍmt. ar-tsiggilmt yasuɛ gu-naṣira lli-immutn f-uggjdi. ur-sul-illi ġid, hati inkr-n. ẓramt, ha-illiġ-t-id-srsn.
imma ġilad, ddwamt tsslkmmt awal-ad i-imḥḍarn-ns ntni d-bṭrus, tinimt-asn: ‹yasuɛ ra-kʷn-izwur s-tmazirt n-jalil. ġin a-ġ-ra-ti-tẓrm ġmklli-s-awn-inna.›»
ffuġnd-d-tmġarin zġ-umḍḍal ar-srsnti-tkkat tawda ar-trgigiynt. rwlnt ur-nnint yat i-yan ašku ksuḍnt bahra.
lliġ-d-inkr yasuɛ zikk ṣbaḥ n-wass l-lḥdd, iban-d zwar i-maryam ullt-magdala lli-zġ-issufġ ssa l-ljnun,
tddu tini-t i-imḥḍarn-ns. ntni taġ-tn-tguḍi bahra ar-allan.
tini-asn: «iwrri iddr, ẓriġ-t nkki.» imma ntni ur-tt-uminn.
tiġurdin n-mayan iban-d yasuɛ s-mamnk yaḍni i-sin zġ-gisn lliġ ftan ġ-uġaras s-iduran ġ-brra n-tmdint.
wrrin-d inin-t i-wiyyaḍ, walaynni ur-tn-uminn ula ntni.
ġ-isiggʷra iban-d yasuɛ i-yan d-mraw n-umḥḍar lliġ skiwsn ar-šttan. iẓi-tn ašku qqurn ih̬fawn-nsn ur-uminn, ula sfldn s-willi-t-ẓranin lliġ-d-inkr zġ-lmut.
yini-asn ġakudan: «ffuġat ar-ttidum s-ddunit kullutt, ar-ttbrraḥm s-lh̬bar-ad ifulkin i-kullu mddn.
wanna yumnn iddm ġ-waman, hati ra-injm. wanna ur-yuminn, ra-fllas-yili lḥukm n-rbbi.
ra-ifk rbbi timitar-ad i-willi umnnin, rad-ssufuġn ljnun s-ism-inu, rad-sawaln s-iwaliwn l-ljdid.
iġ-usin ilgmmaḍn ula iġ-swan kra inqqan ur-ra-tn-iḍrru. rad-srasn ifassn-nsn f-imuḍan jjin.»
siditnnġ yasuɛ, tiġurdin n-ma-srsn-isawl, ityalal s-ignna iskiws f-ufasi n-rbbi.
imma ntni ffuġn ar-tbrraḥn ġ-kraygatt mani, ar-tn-itɛawan siditnnġ ar-izzga iwaliwn-nsn s-tmitar lli-iskar f-ufus-nsn.

Holder of rights
Multilingual Bible Corpus

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Tachelhit Collection. Mark (Tachelhit). Mark (Tachelhit). Multilingual Parallel Bible Corpus. Multilingual Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-BBA5-B