1

Quicuan jun li cuînk aj Job xcßabaß saß li naßajej Uz. Li cuînk aßin tzßakal re ru lix yußam ut tîc xchßôl. Naxxucua ru li Dios ut incßaß naxbânu li mâusilal.
Queßcuan cuukub ralal ut oxib xrabin.
Laj Job kßaxal nabal cßaßru re cuan. Cuukub mil lix carner ut oxib mil lix camello, ôb ciento sumal lix bôyx ut ôb ciento lix bûr. Kßaxal nabaleb lix môs. Laj Job, aßan li kßaxal biom saß chixjunil li naßajej li cuan saß li oriente.
Eb li ralal nequeßxbânu xninkßeheb rajlal saß li rochocheb chi xjunjûnkaleb nak nequeßxbânu xchihabeb. Ut nequeßxtakla xbokbaleb li ranab oxib re teßcuaßak rochbeneb.
Nak nequeßrakeß chi ninkßeîc, laj Job naxqßue lix cßatbil mayej re xsantobresinquileb li ralal xcßajol. Nacuacli toj ekßela ut naxqßue lix mayej aß yal jarub li ralal xcßajol cuan. —Mâre eb li cualal incßajol queßmâcob ut queßxmajecua li Dios saß xchßôleb, chan laj Job. Ut rajlal naxbânu chi joßcan.
Quicuulac xkßehil nak queßxchßutub rib chiru li Dios eb li ángel. Ut saß xyânkeb aßan quicuulac laj tza.
Ut li Kâcuaß Dios quixye re laj tza: —¿Bar xatchal chak? chan re. Ut laj tza quixye re li Dios: —Yôquin chak chixsutinquil li ruchichßochß. Ut yôquin chixbeninquil cuib yalak bar, chan.
Ut li Kâcuaß Dios quixye re laj tza: —¿Ma incßaß nacacuil laj Job laj cßanjel chicuu? Mâ ani chic junak cuînk joß aßan saß ruchichßochß. Aßan tzßakal re ru lix yußam ut tîc xchßôl. Aßan naxxucua cuu ut incßaß naxbânu mâusilal, chan.
Ut laj tza quichakßoc ut quixye re li Kâcuaß Dios: —¿Ma yâl naxxucua ta biß âcuu yal chi joßcan? ¿Ma mâcuaß ta biß xban li cßaßru cuan re nak naxxucua âcuu?
¿Ma mâcuaß ta biß lâat yôcat chi coloc rix lix jun cablal ut chixjunil li cßaßru cuan re? Ut lâat ajcuiß yôcat chi osobtesînc re riqßuin chixjunil li cßaßru naxbânu. Joßcan nak yô chi qßuiânc li cßaßru re saß ruchichßochß.
Cui lâat tâcuisi chixjunil li cßaßru cuan re chiru, aran tâcuil ma incßaß na tatxmajecua saß xnakß âcuu, chan laj tza.
Li Kâcuaß quixye re laj tza: —Us. Bânu chixjunil li cßaßru tâcuaj riqßuin li cßaßru cuan re. Abanan laj Job mâcßaß tâbânu re, chan. Ut chirix aßan qui-el laj tza riqßuin li Kâcuaß.
Saß jun li cutan eb li ralal ut eb lix rabin laj Job yôqueb chi cuaßac ut yôqueb chi ucßac vino saß rochoch li xbên alalbej.
Saß li hônal aßan quicuulac jun li takl riqßuin laj Job ut quixye re: —Eb lâ bôyx yôqueb chi picßoc chßochß riqßuin arado ut eb li bûr yôqueb chi cuaßac nachß riqßuineb.
Mâcßaß saß kachßôl nak queßcuulac eb laj sabeo ut queßrelkßa li bôyx ut eb li bûr. Ut xeßxcamsi chi chßîchß eb lâ môs. Lâin xinchal chixyebal resil âcue xban nak caßaj chic lâin xincoleß, chan.
Toj yô ajcuiß chi âtinac li cuînk aßan nak quicuulac jun chic li môs. Quixye: —Xmok li câk ut xcamsiheb lâ carner ut xcamsiheb ajcuiß laj ilol reheb. Caßaj chic lâin xincoleß. Joßcan nak xinchal chixyebal âcue, chan.
Toj yô ajcuiß chi âtinac li cuînk aßan nak quicuulac jun chic li môs. Quixye re laj Job: —Xeßcuulac oxib chßûtal laj Caldea chi mâcßaß saß kachßôl. Xeßrelkßaheb lâ camello ut xeßxcamsiheb chi chßîchß lâ môs. Lâin xinchal chixyebal resil âcue xban nak caßaj chic lâin xincoleß, chan.
Toj mâjiß ajcuiß narakeß chi âtinac li cuînk aßan nak quicuulac jun chic li môs ut quixye re laj Job: —Eb lâ cualal ut eb lâ rabin yôqueb chi cuaßac ut chi ucßac vino saß rochoch li xbên âcualal.
Saß junpât xchal chak jun li cacuil ikß saß li chaki chßochß. Ut quixsacß rib saß xcâ pacßalil li cab ut quitßaneß li cab saß xbêneb lâ cualal âcßajol. Ut xeßcam chixjunileb. Caßaj chic lâin xincoleß ut xinchal chixyebal resil âcue, chan.
Nak quirabi aßan, laj Job quicuacli ut quixpej li rakß ut quixbes li rismal retalil lix rahil xchßôl ut quixcuikßib rib saß chßochß ut quixlokßoni li Dios.
Ut quixye: —Mâcßaß cuan cue saß li ruchichßochß aßin nak quinyoßla ut mâcßaß ajcuiß tincßam chicuix nak tincâmk. Li Kâcuaß xqßuehoc cue chixjunil li cßaßru cuan cue ut aßan x-isin re chicuu. Lokßoninbil taxak xcßabaß li Kâcuaß, chan.Riqßuin chixjunil li raylal li quixcßul laj Job, incßaß quimâcob chiru li Dios, chi moco quixqßue saß xbên li Dios li cßaßru quicßulman.
Riqßuin chixjunil li raylal li quixcßul laj Job, incßaß quimâcob chiru li Dios, chi moco quixqßue saß xbên li Dios li cßaßru quicßulman.

2

Quicuulac xkßehil nak queßxchßutub cuißchic rib chiru li Dios eb li ángel. Ut saß xyânkeb aßan quicuulac cuißchic laj tza.
Ut li Kâcuaß Dios quixye re laj tza: —¿Bar xatchal chak? chan re. Ut laj tza quixye re li Dios: —Yôquin chak chixsutinquil li ruchichßochß. Yôquin chixbeninquil cuib yalak bar, chan.
Ut li Kâcuaß Dios quixye re laj tza: —¿Ma incßaß nacacuil laj Job laj cßanjel chicuu? Mâ ani chic junak cuînk joß aßan saß ruchichßochß. Aßan tzßakal re ru lix yußam ut tîc xchßôl. Aßan naxxucua cuu ut incßaß naxbânu mâusilal. Usta lâat xaye cue nak tincanab chixcßulbal li raylal re chi mâcßaß rajbal, abanan laj Job toj cuan saß tîquilal ut toj cau xchßôl cuiqßuin, chan li Dios.
Abanan laj tza quixye re li Dios: —Cui mâcßaß naxcßul lix tibel li cuînk, mâcßaß naxye, usta naxqßue chi tzßekecß li cßaßru cuan re xban xcolbal rix lix yußam.
Qßue junak yajel saß lix tibel ut aran tâcuil ma incßaß na tatxtzßektâna, chan.
Joßcan nak li Kâcuaß Dios quixye re laj tza: —Us. Mâcßaß naxye. Bânu li cßaßru tâcuaj re, abanan incßaß tâcamsi, chan li Kâcuaß.
Ut laj tza qui-el riqßuin li Kâcuaß. Ut quixtakla jun li yajel yibru saß xbên laj Job ut quixoxoß chixjunil li rix.
Ut laj Job cô chixchunubanquil rib saß li cha. Quixchap jun pedâs xcßaj ucßal ut riqßuin aßan quixjoch li rix.
Ut li rixakil quixye re: —¿Ma toj nacacuaj xbânunquil li us? ¿Cßaßut nak incßaß tâtzßektâna li Dios ut tatcâmk? chan re.
Laj Job quixye re li rixakil: —¿Cßaßut nak nacat-âtinac chi joßcan? Lâat tôntil naßleb nacaye. Cui nakacßul li us li naxqßue ke li Dios, ¿cßaßut nak incßaß takacßul li raylal li nachal saß kabên? chan re. Ut riqßuin chixjunil li raylal li quixcßul mâ jun âtin quixye re xtzßektânanquil li Dios.
Cuanqueb oxib ramîg laj Job: laj Elifaz, Temán xtenamit; ut laj Bildad, Súa xtenamit; ut laj Zofar, Naamat xtenamit. Eb li oxib chi cuînk aßin queßrabi resil nak laj Job yô chixcßulbal raylal. Joßcan nak queßxcßûb rib chi xic chirilbal re nak teßxcßojob xchßôl ut teßxtenkßa.
Cuanqueb chak chi najt nak queßril laj Job ut incßaß queßxnau nak aßan. Nak queßxqßue retal nak aßan, queßoc chixjapbal re chi yâbac. Chi xjûnkaleb queßxpej li rakßeb ut queßxcut li poks saß ikß ut queßxqßue ajcuiß saß xjolomeb xban xrahil xchßôleb.Ut chirix aßan queßchunla saß chßochß chixcßatk chiru cuukub cutan ut cuukub kßojyîn. Ut mâ jun âtin queßxye xban nak queßxqßue retal nak kßaxal ra yô chixcßulbal laj Job.
Ut chirix aßan queßchunla saß chßochß chixcßatk chiru cuukub cutan ut cuukub kßojyîn. Ut mâ jun âtin queßxye xban nak queßxqßue retal nak kßaxal ra yô chixcßulbal laj Job.

3

Quicuulac xkßehil nak laj Job quiâtinac ut quixmajecua li cutan nak quiyoßla.
Ut quixye:
—Tzßektânanbil taxak li kßojyîn nak quiqßueheß inyußam. Tzßektânanbil taxak li cutan nak quinyoßla.
Us raj quicana ta chi kßojyîn li hônal nak quinyoßla. Ut incßaß raj chic quisakêu. Us raj incßaß ta quinjulticoß re li Dios.
Us raj nak xsukßi ta chokß kßojyîn li cutan nak quinyoßla. Us raj nak tâchâlk li kßeki chok re nak incßaß chic tâcßutûnk. Chiyibokß ru li cutan aßan.
Chisachk ta chi junaj cua retalil li kßojyîn nak quiqßueheß inyußam. Chisachmânk ta chi junaj cua li retalil li cutan nak quinyoßla ut li chihab aßan. Ut incßaß ta chic chijulticamânk.
Us raj nak junes rahil chßôlej quicuan saß li kßojyîn nak quinyoßla. Ut mâ ani raj quibichan xban xsahil xchßôl.
Us raj nak teßxmajecua li cutan aßan li nequeßmajecuan, li cuanqueb xcuanquil saß xbên li nimla xul Leviatán.
Us raj nak saß li cutan aßan incßaß chic tâlemtzßûnk li cak chahim. Us raj nak incßaß ta quicßutun li cutan aßan li yôqueb chiroybeninquil ut incßaß ta chic quisakêu.
Tzßektânanbil ta chi junaj cua li kßojyîn aßan nak li Dios quinixqßue chi yoßlâc ut incßaß xinixcol chiru li raylal aßin li yôquin chixcßulbal anakcuan.
¿Cßaßut nak incßaß quincam nak toj mâjiß ninyoßla? Us raj nak quincam ta nak yôquin chi yoßlâc.
¿Cßaßut nak quineßril nak quinyoßla? Ut, ¿cßaßut nak queßxqßue intuß?
Cui ta quincam, us raj. Mâ anihin raj saß ruchichßochß. Yôquin raj chi hilânc chi sa saß inchßôl.
Cuochbeneb raj li rey li queßcuan saß ruchichßochß ut eb li nequeßqßuehoc naßleb, li queßxyîb xnînkal ru cab nak toj yoßyôqueb.
Malaj ut cuochbeneb raj li queßcuan saß xcuanquil li queßxchßutub li oro ut li plata saß li rochocheb.
¿Cßaßut nak incßaß quincam chi toj mâjiß nacuulac xkßehil inyoßlajic, joß nequeßxcßul li cßulaßal li incßaß nequeßiloc cutan?
Eb li yibeb ru xnaßleb nequeßxcanab xbânunquil li incßaß us nak nequeßcam. Ut eb li lublûqueb chi cßanjelac nequeßhilan nak nequeßcam.
Joßcan ajcuiß eb li prêx. Nak nequeßcam, nequeßhilan xban nak incßaß chic nequeßrabi lix yâb xcux laj ilol tzßalam.
Nak ac camenakeb chic, juntakßêteb li cuanqueb xcuanquil riqßuineb li mâcßaßeb xcuanquil. Ut eb li lokßbil môs incßaß chic cuanqueb rubel xcuanquil lix patrón.
¿Cßaßut nak li Dios naxqßue xyußam li junjûnk yal re nak tixcßul raylal saß ruchichßochß? ¿Cßaßut nak naxqßue xyußam li junelic ra saß xchßôl?
Eb aßan yôqueb chiroybeninquil li câmc ut incßaß ajcuiß nequeßcam, usta nequeßxsicß joß nak nasiqßueß li cßaßru terto xtzßak.
Nak nacuulac xkßehil nak nequeßcam, cßajoß nak nasahoß saß xchßôleb.
¿Cßaßru aj e nak li Dios naxqßue xyußam li junjûnk cui incßaß naxcßut chiru cßaßru tixcßul mokon? ¿Cßaßut nak naxqßue xyußam li ani incßaß chic naxtau chanru tixcol rib chiru li raylal?
Incßaß chic nincuaßac xban nak junes yâbac chic ninbânu. Incßaß chic nin-ucßac xban nak nin-ayaynac xban li raylal nincßul.
Li raylal li yôquin chiroybeninquil, aßan ajcuiß li xincßul. Xban nak ninxucuac chixcßulbal li raylal, joßcan nak nabal li raylal xchal saß inbên.Incßaß sa cuanquin. Incßaß ninhilan chi moco nincßojob inchßôl. Incßaß chic naru nincuan saß tuktûquil usilal xban nak nabal li raylal yô chi tßanecß saß inbên, chan laj Job.
Incßaß sa cuanquin. Incßaß ninhilan chi moco nincßojob inchßôl. Incßaß chic naru nincuan saß tuktûquil usilal xban nak nabal li raylal yô chi tßanecß saß inbên, chan laj Job.

4

Laj Elifaz, Temán xtenamit, quixye re laj Job:
—Cui cßaßru takaye âcue, mâre incßaß tâcuulak châcuu. Abanan incßaß naru nak incßaß nakaye âcue li cßaßru nakacßoxla.
Lâat catcßutuc lix yâlal chiruheb nabal ut caqßue xcacuilal xchßôleb li incßaß cauheb xchßôl.
Lâat caqßue xcacuil xchßôleb li ac tßaneqßueb re. Ut caqßue xnaßlebeb li yôqueb chi chßinânc xchßôl.
¿Cßaßut nak incßaß nacacßojob âchßôl lâat nak xchal li raylal saß âbên? Ut, ¿cßaßut nak nacatxucuac?
¿Ma incßaß ta biß tîc âchßôl lâat chiru li Dios? Ut, ¿ma mâcuaßat ta biß aj cßanjel chiru? ¿Ma mâcuaßat ta biß jun cuînk châbil ânaßleb? ¿Cßaßut nak incßaß cßojcßo âchßôl riqßuin li Dios?
Cßoxlan caßchßinak. ¿Ma cuan ta biß junak tîc xchßôl tâsachekß ru xban li raylal? Eb li tîqueb xchßôleb incßaß nequeßsacheß ru.
Lâin ninqßue retal nak li ani naxbânu mâusilal, mâusilal ajcuiß naxcßul.
Li Dios naxqßueheb chi sachc. Xban xjoskßil li Dios, naxsacheb ru chi junaj cua.
Usta teßxjap re xbaneb xjoskßil, joß nak nequeßxjap re li cakcoj, li Dios târisi lix cuanquileb ut tixsacheb ru re nak teßxcanab xjapbal reheb.
Teßcâmk chi incßaß teßxbânu li cßaßru nequeßxcßoxla xbânunquil joß nak nequeßcam li cakcoj chi incßaß nequeßxchap lix tibeb. Ut eb li ralal xcßajoleb teßxchaßchaßi ribeb yalak bar.
Xcßulun jun li esilal cuiqßuin. Chanchan xoleßxhasba saß inxic.
Chi kßek nak ac yôqueb chi cuârc chixjunileb li cristian, quinmatqßue jun li matcß kßaxal xiu xiu.
Quichal jun inxiu ut ninsicsot xincana. Nasicsot chixjunil intibel xban inxiu.
Quicuecßa nak quinumeß jun li ikß saß xnakß cuu, ut quixakli li cuismal xban inxiu.
Quixakli jun chicuu, abanan incßaß quicuil ani. Mâcßaß na-ecßan. Junpât na chic nak quicuabi jun xyâb cux quixye,
¿Ma kßaxal tîc ta biß xchßôl li cuînk chiru li Dios? ¿Ma kßaxal tzßakal ta biß re ru lix yußam chiru li Dios li quiyîban re?
Incßaß, xban nak li Dios incßaß naxcßojob xchßôl saß xbêneb li ángel li cuanqueb saß choxa, xban nak naxnau nak cuanqueb xpaltil.
¿Ma tojaß ta chic riqßuin li cuînk tixcßojob xchßôl li Dios? Li cuînk kßaxal kßun xchßôl xban nak chßochß oquenak ut teßosokß joß nak na-osoß li cab xban li cßâms.
Li cristian mâre yoßyôk chiru li ekßela ut chiru li ecuu mâ anihak chic. Ac x-osoß. Tâcâmk chi junaj cua ut mâ ani chic tâpatzßok re.¿Ma incßaß ta biß tâosokß lix chßinaßusal nak tâcâmk? Tâcâmk chi toj mâjiß naxtau xnaßleb”, chan li yô chak chi âtinac.
¿Ma incßaß ta biß tâosokß lix chßinaßusal nak tâcâmk? Tâcâmk chi toj mâjiß naxtau xnaßleb”, chan li yô chak chi âtinac.

5

Ut quixye ajcuiß laj Elifaz re laj Job: —Jap âcue. Ani ta na tâsumênk âcue. Malaj ut tâpatzß âtenkßanquil re junak ángel.
Lâat nacanau nak li incßaß useb xnaßleb, aß ajcuiß lix joskßil nacamsin reheb. Ut li ani nacakalin, aßan ajcuiß lix cakal naqßuehoc re chi osocß.
Lâin ninqßue retal nak eb li incßaß useb xnaßleb nequeßoc chi biomocß. Abanan saß junpât nequeßsacheß ruheb ut na-osoß ajcuiß li cßaßru cuan reheb.
Eb li ralal xcßajol mâ ani natenkßan reheb. Ut nak cuanqueb chiruheb laj rakol âtin, mâ ani na-oquen chirixeb ut mâ ani nacoloc reheb.
Ut li ru li racuîmkeb aß eb chic li teßtzßocâk nequeßtzacan re. Usta saß qßuix cuan, nequeßxsicß. Ut eb li teßchakik re, teßrêchani lix biomaleb.
Li mâusilal mâcuaß saß chßochß na-el chak. Chi moco saß chßochß na-el chak li raylal.
Aban li cuînk, aßan li naxbok raylal saß xbên xjunes rib joß nak napiscßoc ratzßum li xam.
Cui ta lâin yôquin chi cßuluc re li raylal li yôcat chixcßulbal lâat, ac raj xinkßaxtesi cuib saß rukß li Dios. Ut tincanab raj saß rukß aßan li raylal li yôkin chixcßulbal.
Aßan kßaxal nim xcuanquil chixbânunquil li sachba chßôlej. Ut mâ ani nataßoc ru li cßaßak re ru naxbânu.
Aßan naqßuehoc re li hab ut naxtßakresi li acuîmk.
Ut naxqßueheb xcuanquil li mâcßaßeb xcuanquil. Ut eb li raheb xchßôl, naxqßue xsahil xchßôleb.
Aßan napoßoc ru li incßaß us nequeßxcßoxla xbânunquil li sêbeb xchßôl chixbânunquil li incßaß us. Mâcßaß nequeßxbânu xban nak aßan naxpoß ru li cßaßru nequeßxcßoxla xbânunquil.
Ut aßan ajcuiß naqßuehoc reheb chi tßanecß saß li mâusilal li nequeßxbânu eb li sêbeb xchßôl chixbânunquil li mâusilal. Ut incßaß us na-el chiruheb li cßaßru nequeßxcßoxla xbânunquil.
Usta yôqueb chi bêc chi cutan, abanan chanchan saß kßojyîn yôqueb chi bêc chi incßaß nequeßxtau cßaßru teßxbânu.
Abanan li Dios naxcoleb li mâcßaßeb xcuanquil, li yôqueb chi cßuluc raylal saß rukßeb li incßaß useb xnaßleb.
Riqßuin li Dios nequeßyoßonin li incßaß nequeßxcuy xcolbaleb rib xjuneseb. Ut eb li incßaß useb xnaßleb mâcßaß chic naru nequeßxye.
Us xak re li cuînk li nakßuseß xban li Dios. Joßcan nak mâtzßektâna lâ kßusbal li naxqßue li nimajcual Dios.
Cui li Dios naxqßue junak raylal saß kabên, aßan ajcuiß tâtenkßânk ke chixcuybal. Cui aßan naqßuehoc ke chi cßuluc raylal, aßan ajcuiß tâcßojobânk re li kachßôl.
Aßan junelic tatxcol chiru li raylal ut incßaß tixcanab chi numtâc saß âbên li raylal.
Nak yôk li cueßej, aßan tâcolok âcue chiru li câmc. Ut nak yôk li pletic, aßan tâcolok âcue re nak incßaß tateßxcamsi.
Aßan tâcolok âcue re nak incßaß teßxye li incßaß us châcuix. Ut incßaß tatxucuak nak teßchâlk chixsachbal li cßaßru âcue.
Usta tâchâlk li cueßej ut li chßaßajquilal saß âbên, incßaß tatxucuak xban nak incßaß tânumtâk saß âbên. Ut incßaß ajcuiß tatxucuak xbaneb li joskß aj xul.
Eb li pec li cuanqueb saß xyânkeb lâ cuacuîmk incßaß tateßxchßißchßißi. Ut eb li joskß aj xul sahakeb xchßôl âcuiqßuin.
Ut saß lâ cuochoch cuânk sahil chßôlej. Ut nak tatxic chirilbaleb lâ quetômk, tzßakalakeb nak tâtau.
Nabalakeb âcualal âcßajol teßcuânk. Chanchanakeb xqßuial li pim saß cßalebâl.
Tîxakat chic chi us nak tatcâmk. Moco tatcâmk ta chi toj mâjiß nacuulac xkßehil joß nak li trigo nakßanoß saß xkßehil.Lâo ac nakanau nak joßcan nacßulman. Qßue retal ut cßojob âchßôl xban nak relic chi yâl nak joßcan nacßulman, chan laj Elifaz.
Lâo ac nakanau nak joßcan nacßulman. Qßue retal ut cßojob âchßôl xban nak relic chi yâl nak joßcan nacßulman, chan laj Elifaz.

6

Laj Job quixye:
—Cui ta tâbisekß saß junak bisleb chixjunil li raylal yôquin chixcßulbal,
kßaxal raj cuißchic âl chiru râlal li samaib li cuan chire li palau. Joßcan nak yôquin chixyebal li âtin aßin chi kßaxal ra saß inchßôl.
Chanchan nak li Dios yô chincutbal riqßuin lix tzimaj nak yôquin chixcßulbal li raylal aßin. Ut chanchan nak lix may li tzimaj xjeqßui rib saß intibel. Li Dios yô chixqßuebal inxiu nak yô chixqßuebal li raylal aßin saß inbên.
¿Ma tixjap ta biß re li bûr nak cuânk richaj chiru? Ut, ¿ma tixjap ta biß re li cuacax nak cuânk xcua chiru?
¿Ma cuan ta biß junak cristian tixtzaca li cßaßak re ru chi mâcßaß ratzßamil? ¿Ma sa ta biß xtzacanquil li cßaßak re ru chi mâcßaß xsahil? ¿Ma sa ta biß lix sakal li mol yal xjunes?
Li raylal li incßaß raj nacuaj xcßulbal, aßan chic li yôquin chixcßulbal anakcuan. Chanchan junes aßan chic nintzaca.
Târabi taxak li Dios nak yôquin chi tijoc chiru. Ut tixqßue taxak cue li cßaßru yôquin chixtzßâmanquil chiru.
Us raj nak tixsach ta cuu li Dios chi junaj cua. Chi-osokß ta lin yußam.
Cui ta li Dios tixsach cuu, tincßojob raj inchßôl. Usta kßaxal ra yôquin chixcßulbal mâcßaß raj nacuaj re. Ninnau nak incßaß chic najt tincßul li raylal. Lâin junelic xinbânu li cßaßru naraj li Dios santo.
Lâin nacuecßa nak mâcßaß chic inmetzßêu re xcßulbal li raylal. ¿Cßaß chic ru aj e nak yoßyôkin cui mâcßaß chic ninyoßoni?
¿Ma chanchan ta biß xcacuil li pec lin tibel nak tixcuy xcßulbal li raylal aßin? Ut, ¿ma chanchan ta biß xcacuil li chßîchß bronce?
Mâcßaß chic inmetzßêu re tincol cuib chiru li raylal. Ut mâ ani aj iqßuin nintau intenkßanquil.
Junak cristian yô chi cßuluc raylal, tento nak li ramîg tixcßojob xchßôl usta ac xtzßektâna li Dios usta incßaß.
Abanan eb li cuamîg lâin incßaß nequeßraj intenkßanquil. Chanchaneb li rok haß yal nanumeß.
Chanchaneb li rok haß tzßaptzßo xbên xban li nieve. Ut chanchaneb li nimaß mukmu xban li hielo li cuan saß xbên.
Nak natikcuoß ru li cutan, nahaßoß li hielo. Ut nak nachal li sakßehil, nachaki li rok haß.
Eb li nequeßnumeß aran nequeßxic saß jalan naßajej xsicßbal lix haßeb xban nak ac xchakic li rok haß. Nequeßxbeni rib saß li chaki chßochß toj retal nequeßcam xban chaki el.
Queßnumeß laj cßay li nequeßchal chak Temán. Queßxsicß li haß ut incßaß queßxtau. Ut queßnumeß ajcuiß laj cßay li nequeßchal chak Sabá. Queßxsicß xhaßeb ut incßaß queßxtau ut aßan raj lix yoßoneb.
Abanan sachsôqueb xchßôl queßcana xban nak incßaß queßxtau li haß.
Relic chi yâl nak lâex chanchanex li haß aßan xban nak incßaß niquinêtenkßa. Xucuac chic nequebânu xban li raylal li yôquin chixcßulbal.
¿Ma yôquin ta biß xyebal êre nak têqßue intumin re tinêcol?
¿Ma xinye ta biß êre nak tinêcol chiruheb li xicß nequeßiloc cue? Ut, ¿ma xinye ta biß êre nak tinêrisi saß rukßeb li incßaß useb xnaßleb?
Yehomak cue cßaßru inmâc. Lâin mâcßaß tinye. Yehomak cue cßaßru incßaß us xinbânu.
Lâin incßaß naru nintzßektâna li naßleb têqßue cui châbil. Abanan lâex yôquex chinkßabanquil chi mâcßaß rajbal.
¿Cßaßut nak yôquex chixcuechßbal rix li cßaßru ninye? Yôquin chixyebal aßan xban nak incßaß chic nintau cßaßru tinbânu.
Lâex têraj xbânunquil cue joß nequeßxbânu reheb li mâcßaß xnaß xyucuaß. Têraj inbalakßinquil joß nak nequeßxbalakßiheb li ramîg.
Ilomak li xnakß cuu. Ut têye cue ma ticßtiß li yôquin chixyebal.
Canabomak incuechßinquil. Mêbânu li incßaß us cue. Lâin mâcßaß inmâc. Tîc ban inchßôl.¿Ma lâin ta biß aj ticßtiß? ¿Ma incßaß ta biß ninqßue retal li cßaßru ninye?
¿Ma lâin ta biß aj ticßtiß? ¿Ma incßaß ta biß ninqßue retal li cßaßru ninye?

7

Lix yußam li cuînk arin saß ruchichßochß kßaxal chßaßaj joß junak li cuînk naxnumsi cutan chi trabajic.
Chanchan jun li môs naxra ru cuânc saß mu. Ut chanchan jun li môs naraj ru nak tâecuûk re nak tâhilânk.
Lâin nabal po cuoquic chixcßulbal li chßaßajquilal aßin. Ut rajlal kßojyîn yôquin chixcßulbal li raylal.
Nak ninyocla, incßaß naru nincuar. Nacuecßa nak li kßojyîn kßaxal najt rok. Nintitzß chixqßuebal vuêlt saß incuarib. ¿Jokße tâsakêuk re nak tincuaclîk? chanquin.
Lin tibel yô chi motzoßînc ut yô chi patênc. Lin tibel chu chic xban nak yô chi kßâc.
Lin yußam yô chi osocß saß junpât xban li raylal. Chanchan nak nacuteß xcua li nokß. Mâcßaß cßaßru ninyoßoni.
At Kâcuaß, at inDios, lin yußam yô chi osocß saß junpât. Mâcßaß chic xsahil inchßôl.
Nak tincâmk, mâ ani chic tâilok cuu. Nak tâcuaj rilbal cuu, incßaß chic tinâcuil xban nak acak xincam.
Li yußam, aßan joß li chok yal nanumeß ut incßaß chic na-ilman. Nak nacam junak, mâ jokße chic tâsukßîk chak.
Incßaß chic tâsukßîk saß li rochoch chi moco târil chic li naßajej li quicuan cuiß.
Lâin yôquin chi âtinac chi joßcaßin xban xrahil inchßôl. Âcanin xban li raylal li yôquin chixcßulbal.
¿Ma lâin ta biß li joskß aj xul li cuan saß li palau nak tâxakabeb aj ilol cue?
Lâin nincßoxla nak tinyoclâk, tâcßojlâk inchßôl ut tinhilânk riqßuin li raylal li yôquin chixcßulbal.
Abanan incßaß ajcuiß ninhilan xban nak lâat niquinâqßue chixmatqßuenquil cßaßak re ru yibru li naxqßue inxiu.
Joßcan nak kßaxal us raj nak tâtzßap inmusikß. Chokß cue lâin kßaxal us nak tincâmk chiru nak yoßyôkin.
Incßaß chic nincuy. Incßaß chic nacuaj cuânc saß ruchichßochß. Canabin injunes. Lin yußam mâcßaß na-oc cuiß.
At inDios, ¿cßaßru xcuanquileb li cuînk nak nacacßoxlaheb? ¿Cßaßut nak nacaqßue âchßôl chirixeb?
¿Cßaßut nak nacaqßue âchßôl chirilbaleb rajlal cutan? Ut, ¿cßaßut nak nacayal rixeb chi cocß aj xsaß?
¿Cßaßut nak incßaß nacacanab xbânunquil raylal cue? ¿Cßaßut nak incßaß tinâcanab chixnukßbal xyaßal cue?
Cui cuan inmâc, ¿cßaßru li mâc xinbânu châcuu lâat aj ilol reheb li cuînk? ¿Cßaßut nak lâin niquinâtîca riqßuin lâ tzimaj? ¿Ma yôquin ta biß châchßißchßißinquil lâin?¿Ma incßaß naru tâcuy inmâc? ¿Ma incßaß tâcuy li mâusilal xinbânu? Chi sêb nincam ut tinsukßîk cuißchic chßochß. Tâcuaj raj chic rilbal cuu, abanan incßaß chic tâcuil cuu xban nak acak xincam, chan laj Job.
¿Ma incßaß naru tâcuy inmâc? ¿Ma incßaß tâcuy li mâusilal xinbânu? Chi sêb nincam ut tinsukßîk cuißchic chßochß. Tâcuaj raj chic rilbal cuu, abanan incßaß chic tâcuil cuu xban nak acak xincam, chan laj Job.

8

Ut laj Bildad, Súa xtenamit, quixye re laj Job:
—¿Jokße tâcanab âtinac chi joßcan? Li âtin li nacaye chanchan li cacuil ikß.
¿Ma incßaß ta biß saß tîquilal narakoc âtin li Dios? ¿Ma tixjal ta biß ru li tîquilal li nimajcual Dios?
Mâre eb lâ cualal âcßajol xeßmâcob chiru li Dios. Joßcan nak xqßueheb chixtojbal lix mâqueb.
Sicß li nimajcual Dios chi anchal âchßôl ut tzßâma chiru re nak târuxtâna âcuu.
Cui lâat tîc âchßôl chiru, aßan tatxtenkßa ut tixqßue cuißchic chi cuânc cßaßru âcue.
Cui lâat tîc âchßôl, kßaxal cuißchic nabal âbiomal tixqßue li Dios chiru li quicuan junxil.
¿Cßaßut nak incßaß tatcßoxlak chirix li cßaßru queßxye lê xeßtônil yucuaß? ¿Cßaßut nak incßaß tâtzol âcuib riqßuin lix naßlebeb aßan?
Lâo li cuanco anakcuan, mâcßaß nakanau. Li kayußam saß li ruchichßochß aßin junpât na-osoß.
Abanan riqßuineb lâ xeßtônil yucuaß naru nacatau ânaßleb. Naru tâtzol âcuib riqßuineb li âtin aßin li queßxye:
¿Ma tâqßuîk ta biß li caxlan aj bar mâcßaß cuiß li xsâb haß? Ut, ¿Ma tâqßuîk ta biß li aj chi mâcßaß li haß nachß riqßuin?
Usta rax rax ru, junpât nachakic chiruheb li jun chßol chic usta toj mâjiß nayoqßueß.
Joßcan ajcuiß nequeßxcßul li incßaß nequeßxcßoxla li Dios ut li incßaß useb xnaßleb. Mâcßaß chic cßaßru nequeßroybeni.
Mâcßaß chic cßaßru nequeßxcßojob cuiß xchßôleb. Chanchan nak teßraj xchapbal ribeb riqßuin lix quem aj am.
Nak teßraj xchapbal ribeb riqßuin lix quem aj am, moco tixcuy ta xban nak moco cau ta.
Eb li incßaß useb xnaßleb chanchaneb li pim li rax rax ru, li naxcuy xtikcual li sakße. Naxhel rib saß xbên li naßajej aubil cuiß li utzßußuj.
Li xeß naxic saß xyânkeb li pec ut nequeßxbaqßui rib saß xyânkeb li pec.
Abanan cui teßmichßekß li pim aßan, mâ ani tânaßok re nak saß li naßajej aßan queßcuan.
Joßcaßin nak nequeßosoß li incßaß useb xnaßleb. Chanchan nak namichßeß li pim ut jalan chic pim na-el saß xnaßaj.
Li Dios incßaß naxtzßektâna li tîqueb xchßôl ut incßaß naxtenkßaheb li incßaß useb xnaßleb.
Aßan tatxqßue cuißchic chi seßec ut tâjap âcue xban xsahil âchßôl.Aßut eb li xicß nequeßiloc âcue xutânal teßêlk. Ut li rochocheb li incßaß useb xnaßleb tâsachekß, chan laj Bildad.
Aßut eb li xicß nequeßiloc âcue xutânal teßêlk. Ut li rochocheb li incßaß useb xnaßleb tâsachekß, chan laj Bildad.

9

Quichakßoc laj Job ut quixye:
—Lâin ninnau nak aßan yâl. Abanan, ¿ma naru ta biß tixtîcobresi xchßôl li cuînk chiru li Dios?
Cui junak cuînk târaj xcuechßinquil li Dios mâmin târûk. Cui li Dios tixpatzß jun milak patzßoc re, li cuînk mâ jun târûk tixsume.
Li Dios cuan xnaßleb ut nim xcuanquil. Cau rib. Mâ ani târûk tânumtâk chiru.
Nak yô xjoskßil li Dios, narecßasiheb li tzûl saß xnaßajeb. Nequeßukßeß ut mâ ani nanaßoc re ani nabânun re.
Aßan narecßasi li ruchichßochß saß xnaßaj. Ut narecßasi li nacûtun re li ruchichßochß.
Aßan nabânun re nak li sakße incßaß tâilok. Ut aßan nabânun re nak li chahim incßaß teßlemtzßûnk.
Mâ ani quitenkßan re nak quixyîb li choxa. Ut aßan ajcuiß yal re saß xbên li palau.
Ut aßan ajcuiß quiyîban reheb li chahim, li Osa, li Orión ut Pléyades xcßabaßeb. Ut quixyîb ajcuiß eb li chahim li cuanqueb saß li sur.
Aßan kßaxal nim xcuanquil chixbânunquil li sachba chßôlej. Ut mâ ani nataßoc ru li cßaßak re ru naxbânu.
Li Kâcuaß naru nanumeß chicuu ut incßaß tincuil ru. Naru nanumeß nachß cuiqßuin ut lâin incßaß tinqßue retal.
Cui li Dios narisi li cßaßak re ru chiru li junjûnk, ¿ma naru ta biß takaye nak incßaß? ¿Ma cuan ta biß junak târûk tixye nak incßaß us naxbânu?
Nak li Dios najoskßoß moco nanumeß ta lix joskßil chi junpât. Ut eb li kßaxal kßetkßeteb nequeßxcubsi ribeb rubel xcuanquil.
¿Ma naru ta biß tintau âtin re tincuechßi cuiß li Dios?
Usta lâin mâcßaß inmâc, incßaß naru tinsume. Aßan narakoc âtin saß inbên. Caßaj cuiß li cßaßru nintzßâma chiru, aßan nak târuxtâna cuu.
Usta ta li Dios târabi li cßaßru nintzßâma chiru, incßaß ninpâb nak tixsume ta lin tij.
Tixtakla chak nabal li raylal saß inbên. Chanchan nak nachal li câk-sut-ikß. Ut kßaxal raj cuißchic tânimânk li raylal li yôquin chixcßulbal chi mâcßaß inmâc.
Junes rahil chßôlej yôquin chixcßulbal. Incßaß niquinixqßue chi hilânc caßchßinak.
Cui toâtinak chirix ani nim xcuanquil, aßan li kßaxal nim xcuanquil. ¿Ma naru ta biß xcßambal aßan riqßuin laj rakol âtin? Aßan ban li narakoc âtin saß tîquilal.
Cui lâin tinye nak châbilin ut tîc inchßôl, aß ajcuiß li cßaßru tinye, aßan tâyehok re nak cuan inmâc ut incßaß us innaßleb.
Lâin mâcßaß inmâc. Abanan aßan mâcßaß nacuaj re. Xintitzß ajcuiß chi cuânc saß ruchichßochß.
Lâin nincßoxla nak chixjunil juntakßêt. Li Dios naxsach ru li cuan xmâc ut naxsach ajcuiß ru li mâcßaß xmâc.
Cui junak cristian mâcßaß xmâc nacam chi mâcßaß saß xchßôl xban li raylal naxcßul, li Dios naxseße li raylal li naxcßul.
Aßan naxkßaxtesi li ruchichßochß saß rukßeb li incßaß useb xnaßleb. Ut aßan ajcuiß nabânun re nak eb li nequeßrakoc âtin incßaß nequeßxbânu saß xyâlal. Cui mâcuaß aßan nabânun re, ¿ani chic nabânun re chi joßcanan?
Saß junpât yô chi numecß lin cutan. Yôquin chi osocß chi incßaß xincuan saß sahil chßôlej.
Yô chi xic lin yußam joß nak nequeßxic li jucub saß junpât, malaj ut joß nak naxcut rib li cßuch saß xbên lix tib.
Cui lâin tinye nak tincanab xcßoxlanquil li raylal li yôquin chixcßulbal ut tincßut nak sa saß inchßôl,
abanan chixjunil li raylal naxqßue cuißchic inxiu. Lâin ninnau nak li Dios incßaß tixpâb nak mâcßaß inmâc.
Cui aßan naxye nak lâin cuan inmâc, ¿cßaßru aj e nak tinyal inkße chixyebal nak mâcßaß inmâc?
Usta xinchßaj cuib chi us riqßuin xabôn, incßaß naru na-el lin mâc. Ut usta ninchßaj cuib riqßuin li lejía, toj cuan ajcuiß lin mâc.
Chanchan nak li Dios tinixcut saß li jul cuan tzßaj chi saß, ut li cuakß tâyibokß xban intzßajnil.
Li Dios mâcuaß yal cuînk joß lâin re nak naru tinsume ut tincßam riqßuin junak aj rakol âtin.
Us raj nak cuan ta junak aj rakol âtin cuan xcuanquil chi rakoc âtin saß kabên saß cuibal.
Ut tixye raj re li Dios nak tixcanab xqßuebal raylal saß inbên ut tixcanab xqßuebal inxiu.Ut naru raj chic tinâtinak chi incßaß tinxucuak ut tinye nak mâcßaß inmâc.
Ut naru raj chic tinâtinak chi incßaß tinxucuak ut tinye nak mâcßaß inmâc.

10

Lâin xintitzß chi cuânc saß ruchichßochß. Oc cue chi jitoc chiru li Dios. Oc cue chixyebal li joß qßuial nacuaj xban nak kßaxal ra saß inchßôl.
At Kâcuaß, at inDios, minâqßue chixtojbal inmâc. Ye cue cßaßru inmâc châcuu.
¿Ma us nak yôcat chinrahobtesinquil? ¿Ma us nak xicß yôcat chicuilbal? Lâat xatyîban cue. ¿Cßaßut nak nacaye nak us yôqueb li incßaß useb xnaßleb ut niquinâtzßektâna lâin?
¿Ma juntakßêt ta biß lâ cßaßux lâat riqßuineb lix cßaßuxeb li cuînk?
¿Ma nacatcam ta biß lâat joß nak nequeßcam li cristian? ¿Ma na-osoß ta biß lâ yußam joß nak na-osoß xyußameb li cristian?
Cui lâat mâcuaßat joß eb li cuînk, ¿cßaßut nak yôcat chixpatzßinquil ma cuan inmâc? Ut, ¿cßaßut nak yôcat chixsicßbal inmâusilal?
Lâat nacanau nak lâin mâcßaß inmâc. Ut nacanau ajcuiß nak mâ ani naru nacoloc cue saß âcuukß.
Lâat xatyîban cue. ¿Cßaßut nak tâcuaj xsachbal cuu?
Chijulticokß âcue nak riqßuin chßochß xinâyîb. ¿Cßaßut nak tâcuaj tinsukßîk cuißchic chßochß?
¿Ma mâcuaß ta biß lâat xatyîban cue joß nak nayîbâc li queso riqßuin li leche?
Lâat xayîb lin tibel ut xaqßue inbakel. Xaqßue intzßûmal joß ajcuiß li cuichßmul.
Lâat xatqßuehoc lin musikß ut xinâra. Ut caqßue âchßôl chicuilbal. Joßcan nak toj yoßyôquin anakcuan.
Abanan lâin ninqßue retal nak cuan chak jun âcßaßux chicuix chi mukmu.
Yôcat chixqßuebal cuetal ma tinmâcobk re nak naru tinâqßue chixtojbal inmâc.
Cui cuan inmâc tokßobak cuu xban nak tinâqßue chixtojbal inmâc. Ut cui cuanquin saß xyâlal, incßaß ajcuiß nasahoß inchßôl xban nak cßajoß li raylal nincßul ut xutânal nin-el.
Cui ninnimobresi cuib, lâat ac yôcat chixqßuebal cuetal re insachbal. Chanchanat li cakcoj. Nacabânu li sachba chßôlej yal re insachbal.
Junelic cuanqueb li nequeßyehoc re nak cuan inmâc. Ut lâat, kßaxal cuißchic nachal âjoskßil saß inbên. Chanchan jun chßûtal chi soldado nak nacacßutbesi lâ cuanquil saß inbên.
¿Cßaßut nak xinâqßue chi yoßlâc? Us raj nak quincam ta nak toj mâjiß ninyoßla. Mâ ani raj xnaßoc cuu.
Kßaxal us raj nak quinmukeß chi toj mâjiß nin-iloc cutan. Incßaß raj xincuan saß li ruchichßochß aßin.
¿Ma incßaß ta biß osocß re lin yußam? Canabin injunes re nak tâsahokß caßchßinak inchßôl,
xban nak chi sêb nincam ut incßaß chic tinsukßîk saß li ruchichßochß. Xic cue saß jun li naßajej kßojyîn ru ut re rahil chßôlej.Xic cue saß jun li naßajej re rahil chßôlej bar mâcßaß cutan. Junes kßojyîn ban ru, li moco tuktu ta ru, chan laj Job.
Xic cue saß jun li naßajej re rahil chßôlej bar mâcßaß cutan. Junes kßojyîn ban ru, li moco tuktu ta ru, chan laj Job.

11

Laj Zofar, Naamat xtenamit, quichakßoc ut quixye re laj Job:
—¿Ma incßaß ta biß târûk xsumenquil chixjunil li âtin yôcat chixyebal? ¿Ma saß âchßôl ta biß lâat nak tâyehekß nak mâcßaß âmâc xban li qßuila âtin li yôcat chixyebal?
¿Ma xban ta biß li âtin li yôcat chixyebal nak incßaß tatkasume? ¿Ma incßaß ta biß tâcßutekß âxutân nak takasume li cßaßru yôcat chixyebal?
Lâat nacaye nak lâ pâbâl châbil ut nak tîc âchßôl chiru li Dios.
Us raj nak li Dios tâsumênk âcue ut tixchßolob xyâlal châcuu.
Tixcßut raj châcuu li naßleb li chßaßaj xtaubal ru re nak tâqßue retal nak incßaß xqßue nabal raylal saß âbên joß xcßulub li mâc li xabânu.
¿Ma nacacßoxla nak tâtau ru lix naßleb li Dios li mukmu nak cuan? ¿Ma nacacßoxla nak tâtau lix tîquilal xchßôl li nimajcual Dios?
¿Chanru nak tânau chanru lix naßleb li Dios? Aßan kßaxal chßaßaj xtaubal ru. Chanchan xnajtil li choxa. ¿Chanru nak tânau lix naßleb li Dios? Aßan chanchan xchamal li naßajej li nequeßxic cuiß li camenak.
Kßaxal numtajenak lix naßleb li Dios chiru xnimal li ruchichßochß. Ut kßaxal numtajenak cuißchic chiru xnimal ru li palau.
Cui li Dios târaj târakok âtin saß âbên, mâ ani târûk tâyehok re nak incßaß tixbânu.
Li Kâcuaß naxnau ani incßaß us xnaßleb. Ut naxnau ajcuiß li mâusilal li nequeßxbânu. ¿Ma nacacßoxla lâat nak li Dios incßaß naxqßue retal li cßaßru nequeßxbânu li junjûnk?
Li ani incßaß naraj xtaubal xnaßleb, incßaß ajcuiß tixtau xnaßleb. Chanchan jun li bûr li tojeß xyoßla, li toj mâjiß natûlanobresîc.
Qßue âchßôl chixbânunquil li tîquilal ut tzßâma chiru li Dios nak tatxtenkßa.
Cui xabânu li mâc, canab xbânunquil. Mâqßue xnaßaj li mâc saß lâ cuochoch.
Cui tâbânu chi joßcan, mâcßaß tatxutânak cuiß. Tatcuânk chi sa saß âchßôl chi mâcßaßak âxiu.
Tâsachk saß âchßôl chixjunil li raylal li yôcat chixcßulbal. Tânumekß xrahil âchßôl joß nak nanumeß li haß saß li rok haß.
Sahak chic saß lâ chßôl nak cuânkat. Chanchanak xsahil xchßôl li sakße cuaßleb. Usta kßaxal ra li raylal li yôkat chixcßulbal, abanan tânumekß. Chanchan tâsakêuk nak tânumekß li raylal saß âbên.
Cßojcßôk âchßôl nak cuânkat xban nak cuan cßaßru yôkat chiroybeninquil. Sa chic tatcuârk xban nak nakanau nak li Dios na-iloc âcue.
Mâcßaß tâseßbesînk âcue nak yôkat chi hilânc. Ut nabaleb teßchâlk chi sicßoc âcue re tâbânu usilal reheb.Abanan li incßaß useb xnaßleb teßosokß. Mâ bar teßxcol ribeb. Caßaj chic li câmc yôkeb chiroybeninquil, chan laj Zofar.
Abanan li incßaß useb xnaßleb teßosokß. Mâ bar teßxcol ribeb. Caßaj chic li câmc yôkeb chiroybeninquil, chan laj Zofar.

12

Quichakßoc laj Job ut quixye reheb:
—Lâin ninnau nak lâex xexchal saß xcßabaßeb li tenamit. Saß êchßôl lâex nak caßaj cuiß lâex cuan ênaßleb. Ut nak texcâmk lâex, mâcßaßak chic li naßleb.
Abanan lâin cuan ajcuiß innaßleb. ¿Ma cubenak ta biß incuanquil lâin chêru lâex? ¿Ma cuan ta biß junak incßaß nanaßoc re li cßaßru yôquex chixyebal?
Junxil nak nintijoc chiru li Dios, aßan narabi lin tij. Usta lâin tîc inchßôl ut mâcßaß inmâc, eb li cuamîg niquineßxseße.
Li ani narecßa nak cau xchßôl naxtzßektâna li yô chi cßuluc raylal. Mâcßaß naraj re nak tixqßue xtzßakob li raylal saß xbên li yô chi chßinânc xchßôl.
Eb laj êlkß junelic saheb saß xchßôl saß li rochocheb. Ut eb li nequeßxtzßektâna li Dios, mâcßaß nequeßxcßul. Ut nequeßxcßoxla nak chixjunil cuan saß rukßeb.
Tzol âcuib riqßuineb li xul li cuanqueb saß qßuicheß. Ut qßueheb retal li xul li nequeßrupupic.
Ut qßue ajcuiß retal li cßaßak re ru li cuan saß ruchichßochß ut eb li car li cuanqueb saß li palau. Naru nacaqßueheb retal aßan ut naru nacatzol âcuib riqßuineb.
¿Ma toj cuanqueb ta biß li incßaß nequeßxnau nak li Dios quiyîban re chixjunil aßin?
Li Dios naqßuehoc re xyußameb chixjunileb li yoßyôqueb ut saß rukß aßan cuanqueb.
Saß li ke nakecßa xsahil li châbil tzacaêmk. Joßcan ajcuiß li kaxic naxnau rabinquil li us.
Eb li chêqueb cuanqueb xnaßleb. Xban nak ac tîxeb, cuanqueb xnaßleb.
Abanan li Dios kßaxal numtajenak cuißchic lix naßleb ut lix cuanquil. Li cßaßru naraj xbânunquil, naxbânu.
Li cßaßru naxpoß ru li Dios, mâ ani chic naru nayîban re. Cui li Dios naraj tixbânu raylal re junak cristian, tixbânu. Mâ ani naru tâcolok re chiru.
Cui aßan târaj nak incßaß tixqßue li hab, incßaß ajcuiß tixqßue. Chakihak chixjunil. Ut cui aßan târaj nak tâbutßînk li ruchichßochß, tâbutßînk ajcuiß.
Kßaxal numtajenak lix cuanquil li Dios ut aßan yal re saß xbên chixjunil. Saß rukß aßan cuanqueb li nequeßbalakßîc joß eb ajcuiß li nequeßbalakßin.
Li Dios na-isin re lix naßlebeb li nequeßqßuehoc naßleb. Ut naxpoß xnaßlebeb laj rakol âtin.
Narisiheb saß xcuanquileb li rey ut aßan ajcuiß nabânun re nak teßcßamekß chi prêxil chi mâcßaß cuan reheb.
Li Dios naxcubsi xcuanquileb laj tij joßqueb ajcuiß li cuanqueb saß xcuanquil.
Ut naxsach xnaßlebeb li nequeßqßuehoc naßleb. Joßcaneb ajcuiß li ac tîxeb. Incßaß chic jultic reheb.
Li Dios naxbânu nak incßaß chic teßqßuehekß xlokßal li cuanqueb saß xcuanquil. Ut eb li cauheb rib mâcßaßak chic xmetzßêuheb.
Aßan naxqßue chi naßecß li cßaßru incßaß nanauman. Li cßaßru cuan chi mukmu aßan naxqßue chi cutanquil.
Jokße naraj, naxqßue xcuanquil junak tenamit. Ut nak naraj, naxsach ru. Naxchaßchaßi ruheb, ut naxchßutubeb cuißchic ruheb.
Nak naraj, naxsach xnaßlebeb li nequeßcßamoc be saß junak tenamit. Ut naxqßueheb chi sachc. Chanchan nak yôqueb chixbeninquil ribeb yalak bar saß li chaki chßochß xban nak incßaß chic nequeßxtau cßaßru teßxbânu.Chanchan nak yôqueb chi bêc saß kßojyîn chi incßaß nequeßxnau bar yôqueb chi xic. Nequeßtacloc chanchaneb li calajenak.
Chanchan nak yôqueb chi bêc saß kßojyîn chi incßaß nequeßxnau bar yôqueb chi xic. Nequeßtacloc chanchaneb li calajenak.

13

Chixjunil li cßaßru yôquex chixyebal ac ninnau. Cuilom riqßuin xnakß cuu ut ac cuabiom.
Li cßaßru nequenau lâex, ninnau ajcuiß lâin. Moco lâex ta kßaxal cuan ênaßleb chicuu lâin.
Abanan lâin nacuaj xyîbanquil ru aßin riqßuin li nimajcual Dios. Lâin nacuaj xcßûbanquil ru riqßuin li Kâcuaß.
Xban nak lâex nequejal ru lix yâlal, ticßtiß nequeye. Mâ ani naru nequetenkßa. Chanchanex laj banonel incßaß naru chi banoc.
Us raj nak chi tîc incßaß tex-âtinak re nak incßaß têcßut nak mâcßaß ênaßleb.
Bânuhomak usilal. Cherabihak li cßaßru oc cue chixyebal. Cheqßuehak retal li âtin li tinye re xcolbal cuib.
¿Ma yôquex ta biß xcolbal rix li Dios riqßuin li ticßtiß nequeye? ¿Ma usilal ta biß yôquex chixbânunquil re nak yôquex chi balakßic?
Mâre yôquex chixcßoxlanquil nak yôquex chi oquênc chirix li Dios. Ut, ¿ma yôquex chixcolbal rix nak nequecßoxla?
¿Cßaß raj ru têcßul nak li Dios tixtzßil rix chanru lê naßleb? ¿Ma naru ta biß xbalakßinquil aßan joß nak nequebalakßi junak cuînk?
Li Dios texkßus chi cau cui têsicß ru li ani têtenkßa yal xban nak cuan li cßaßru nequeroybeni.
Cßajoß nak texxucuak nak têqßue retal lix lokßal.
Chixjunil li najter naßleb li yôquex chixyebal mâcßaß na-oc cuiß. Chanchan li poks. Chanchan nak têpacß li chßochß ut têcol êrib chiru.
Canabomak âtinac. Lâin oc cue chi âtinac anakcuan. Chichâlk li cßaßru tâchâlk saß inbên. Lâin incßaß tinxucuak.
Cui cßaßru nincßul, chincßulak. Abanan lâin oc cue chixyebal li cßaßru nacuaj.
Usta tinixcamsi, abanan cauhak inchßôl riqßuin. Tinâtinak riqßuin re xcolbal cuib.
Mâre xban nak tinâtinak riqßuin tincolekß. ¿Ma târûk ta biß tââtinak riqßuin li Dios junak li incßaß us xnaßleb? ¿Ma incßaß ta biß tâxucuak?
Cherabihak chi us li oc cue chixyebal re tincol cuib. Cheqßuehak retal li cßaßru tinye.
Cau inchßôl chi âtinac re tincol cuib xban nak ninnau nak mâcßaß inmâc.
¿Ma cuan ta biß junak târûk tâjitok cue? Cui cuan, mâcßaß chic tinye ut tincâmk.
At inDios, cui lâat tâsume li cuib chi usilal li tintzßâma âcue, lâin incßaß tinmuk cuib châcuu.
Canab xbânunquil raylal cue ut minâqßue chic chi xucuac.
Tinâcuâtina, at Kâcuaß, ut lâin tatinsume. Malaj lâin xbên cua tinâtinak ut lâat tinâsume.
Ye cue cßaßru li mâc xinbânu châcuu. ¿Bar cuan li mâusilal xinbânu? Cßut chicuu cßaßru inmâc.
¿Cßaßut nak incßaß chic nacacuaj cuu? ¿Cßaßut nak niquinâcuil joß jun xicß na-iloc âcue?
¿Cßaßut nak nacabânu raylal cue? Lâin chanchanin jun li xak cheß nacßameß xban ikß. ¿Cßaßut nak nacacuaj xsachbal cuu? Lâin chanchanin li chaki qßuim li mâcßaß na-oc cuiß.
¿Cßaßut nak nacaqßue raylal saß inbên ut nacaye nak cuan inmâc? Ut toj yôcat chixqßuebal saß inbên li mâc quinbânu chak saß insâjilal.
Chanchan nak bacßbôqueb li cuok riqßuin cadena. Mâcßaß naru ninbânu xban nak rajlal yôcat chixqßuebal retal cßaßru ninbânu.Yôquin chi osocß. Chanchanin jun li cßaßru yô chi kßâc. Chanchanin li tßicr li yô chi cßuxecß xban lix xulel.
Yôquin chi osocß. Chanchanin jun li cßaßru yô chi kßâc. Chanchanin li tßicr li yô chi cßuxecß xban lix xulel.

14

Eb li cristian li nequeßyoßla saß ruchichßochß incßaß najt rok lix yußameb ut nabal raylal nequeßxcßul.
Lix yußameb aßan chanchan li utzßußuj napuqßueß ut junpât natzßumar. Saß junpât na-osoß ut incßaß chic nacuan.
Lâin yal cuînkin. ¿Cßaßut nak tento tattzßilok âtin chicuix ut tatrakok âtin saß inbên?
¿Ma naru ta biß nacuan li us riqßuineb li incßaß useb xnaßleb? Mâ jokße.
Ac chßolchßo châcuu joß najtil teßcuânk xyußam li cristian saß ruchichßochß. Ut li cßaßru nacaye lâat, mâ ani naru tâjalok re.
Cui joßcan lix yußameb li cristian, canab xqßuebal raylal saß xbêneb re nak teßxyal caßchßinak xsahil li cßanjel nequeßxbânu nak toj mâjiß nequeßcam.
Nak nayoqßueß junak li cheß incßaß nacam chi junaj cua xban nak nacana lix tônal. Ut lix tônal aßan na-el cuißchic xtux.
Usta ac yôk chi chakic lix xeß li cheß, ut usta ac yôk chi kßâc lix tônal saß chßochß,
abanan nak tixqßue li hab saß xbên târaxokß cuißchic ru. Chanchanak chic jun tôn li acuîmk toj x-auman.
Abanan eb li cristian nak nequeßcam, nequeßosoß chi junaj cua. Ut, ¿bar nequeßxic nak nequeßcam?
Li haß li cuan saß li palau naru nequeßsach ut eb li nimaß nequeßosoß ut nequeßchakic.
Joßcaneb ajcuiß li cristian li nequeßcam incßaß chic nequeßcuacli nak li choxa mâjiß na-osoß. Incßaß nequeßel chak saß li naßajej li cuanqueb cuiß.
Us raj nak tinâmuk ta chak saß lix naßajeb li camenak. Mukmukin raj chak aran toj tânumekß lâ joskßil. Lâat raj tatyehok re joß najtil tincuânk chak aran nak tinjulticokß âcue.
Nak nacam li cuînk, ¿ma tâyoßlâk cuißchic? Lâin yôquin chiroybeninquil joß najtil chic tincßul li raylal toj tâcuulak xkßehil nak tincolekß chiru li raylal.
Lâat tinâcuâtina ut lâin tatinsume. Sahak chic âchßôl cuiqßuin xban nak lâat xatyîban cue.
Lâat yôcat chixqßuebal retal cßaßru ninbânu ut incßaß yôcat chixqßuebal retal cßaßru lin mâc.
Tâsachk saß âchßôl chixjunil li mâc ninbânu. Ut tâcuisi chixjunil li incßaß us ninbânu.
Eb li tzûl nequeßosoß nak nequeßukßeß. Ut eb li sakônac nequeßecßan saß xnaßajeb.
Eb li pec nequeßjayoß xban li haß nanumeß saß xbêneb. Ut nak naxqßue li hab naxchßaj li chßochß. Joßcan ajcuiß nak yôcat chixsachbal ru li cßaßru naxyoßoni li cuînk.
Nacabânu raylal re ut nacaqßue chi câmc. Ut nak nacam najalanoß li rilbal.
Incßaß naxnau ma naqßueheß xlokßaleb li ralal xcßajol malaj ut nacubsîc xcuanquileb. Aßan incßaß naxnau.Caßaj cuiß lix raylal lix tibel narecßa ut li rahil chßôlej, chan laj Job.
Caßaj cuiß lix raylal lix tibel narecßa ut li rahil chßôlej, chan laj Job.

15

Quichakßoc laj Elifaz, Temán xtenamit, ut quixye:
—Li ani cuan xnaßleb incßaß naâtinac joß yôcat chi âtinac lâat. Mâcßaß na-oc cuiß li cßaßru nacaye. Chanchan li ikß li yal nanumeß.
Li ani cuan xnaßleb incßaß naâtinac chi mâcßaß rajbal. Chi moco naxyal xcolbal rib riqßuin âtin mâcßaß na-oc cuiß.
Riqßuin li cßaßru nacaye incßaß chic yôcat chixxucuanquil ru li Dios ut yôcat ajcuiß chirisinquil xcuanquil li tijoc.
Riqßuin li cßaßru nacaye, nacßutun nak cuan âmâc. Nabal li âtin nacaye yal re xmukbal âmâusilal.
Moco tento ta nak lâin tinyehok nak cuan âmâc xban nak riqßuin ajcuiß lâ cuâtin nacßutun nak cuan âmâc.
¿Ma lâat ta biß xbên cua catyoßla chiru laj Adán? Ut, ¿ma ac cuancat ta biß lâat nak queßyîbâc eb li tzûl?
¿Ma nacanau ta biß cßaßru naxcßoxla li Dios? ¿Ma lâat ta biß aj êchal re li naßleb?
¿Ma cuan ta biß cßaßak re ru nacanau lâat ut lâo incßaß nakanau? ¿Cßaßru quicßuteß châcuu lâat ut incßaß quicßuteß chiku lâo?
Lâo xkatzol kib riqßuineb li chêquel cristian li cuanqueb saß kayânk. Eb aßan mas chêqueb chiru lâ yucuaß.
Lâat incßaß nacuulac châcuu nak naxcßojob âchßôl li Dios, chi moco nacuulac châcuu li kßunil âtin nakaye âcue.
¿Cßaßut nak nachal âjoskßil? Ut, ¿cßaßut nak najalanoß lâ cuilobâl xban lâ joskßil?
Nacatjoskßoß riqßuin li Dios ut nacaye li joß qßuial nacacuaj xyebal.
Mâ jun cristian tzßakal ta re ru lix yußam ut mâcßaß ta xmâc.
Chi moco riqßuineb li ángel li cuanqueb saß choxa naxcßojob xchßôl li Dios xban nak naxnau nak cuanqueb xpaltil.
¿Ma tojaß ta chic saß xbên li cristian tixcßojob xchßôl? Eb aßan mâcßaßeb xnaßleb. Nequeßxbânu li mâusilal rajlal joß nak na-uqßueß li haß.
Abi, at Job, li oc cue chixyebal âcue. Tinserakßi âcue li cßaßru ninnau.
Li cuanqueb xnaßleb queßxcßut chicuu lix yâlal li xeßxtzol riqßuineb lix xeßtônil yucuaßeb. Incßaß queßxmuk lix yâlal. Queßxye ban cue.
Li naßleb li xeßxqßue lix xeßtônil yucuaß moco jalan ta xeßxtzol cuiß, xban nak moco xeßcuan ta jalaneb xtenamit aran.
Li cristian li incßaß us xnaßleb junelic cuan saß chßaßajquilal ut incßaß najt rok lix yußam.
Yalak cßaßru narabi, naxucuac. Ut nak naxcßoxla nak sa saß xchßôl, nequeßcuulac laj êlkß chirelkßanquil li cßaßru reheb.
Aßan naxnau nak incßaß chic tâcolekß xban nak yôqueb chiroybeninquil re nak teßxcamsi.
Lix tibel tâcßanjelak re teßxtzaca li soßsol. Aßan naxnau nak tâosokß. Incßaß chic tâcolekß.
Aßan yô xxiu xban nak cuulac re xkßehil nak tixcßul li raylal. Tâchâlk li raylal saß xbên joß jun li rey xic re chi pletic.
Joßcan tixcßul li ani tixyal pletic riqßuin li Kâcuaß ut li ani tixnimobresi rib chiru li nimajcual Dios.
Xban xjoskßil naraj numtâc saß xbên li Dios.
Usta chanchan nim xtibel xban nak biom ut cuan chixjunil li cßaßru re,
tâcuulak xkßehil nak li naßajej li tâcuânk cuiß mâcßaß chic tâcanâk. Ut eb li rochoch jucßbil chic teßcanâk. Chanchanakeb li jun tûb chi mul.
Incßaß najt tâcuânk lix biomal ut incßaß chic tânabalokß li cßaßru re.
Incßaß tâcolekß chiru li câmc. Tâosokß joß nak nacßateß li pim xban li xam. Riqßuin xjoskßil li Dios tâosokß.
Li ani tixcßojob xchßôl riqßuin li cßaßru mâcßaß na-oc cuiß, mâcßaß ajcuiß na-oc cuiß lix kßajcâmunquil li tixcßul.
Tâosokß nak toj mâjißak nacuulac xkßehil lix camic. Chanchanak li rukß li cheß li nachakic ut incßaß chic naraxoß ru.
Chanchanak li ru li uvas li incßaß nakßanoß. Malaj ut chanchanak li ratzßum li cheß olivo li yal natßaneß.
Eb li incßaß useb xnaßleb incßaß teßcuânk ralal xcßajol. Tâcßatekß chixjunil li cßaßru cuan reheb xban nak yal elkßanbil.Eb aßan junes mâusilal nequeßxcßoxla. Ut moco caßaj cuiß ta nequeßxcßoxla. Nequeßxbânu ajcuiß li cßaßru nequeßxcßoxla. Junes balakßînc nequeßxbânu, chan laj Elifaz.
Eb aßan junes mâusilal nequeßxcßoxla. Ut moco caßaj cuiß ta nequeßxcßoxla. Nequeßxbânu ajcuiß li cßaßru nequeßxcßoxla. Junes balakßînc nequeßxbânu, chan laj Elifaz.

16

Quichakßoc laj Job ut quixye:
—Nabal sut ac cuabiom li cßaßru yôquex chixyebal. Lâex nequeye nak yôquex chixcßojobanquil inchßôl. Abanan inchßißchßißinquil nequebânu.
¿Jokße têcanab xyebal li âtin li mâcßaß na-oc cuiß? ¿Ma lâin ta biß xinqßuehoc êjoskßil nak yôquex chi âtinac chi joßcan?
Cui ta lâex yôquex chi cßuluc re li raylal li yôquin chixcßulbal, lâin tinye raj ajcuiß êre joß yôquex chixyebal cue anakcuan. Tincuecßasi raj injolom ut texinseße. Ut nabal raj li cßaßak re ru tinye êre, re êchßißchßißinquil.
Abanan incßaß raj tinbânu chi joßcan. Tincßojob raj êchßôl riqßuin châbil âtin. Ut riqßuin li cßaßru tinye, tâquehokß raj ru lê raylal.
Abanan lâin mâcßaß na-isin re lin raylal. Nak ninâtinac incßaß na-el lin raylal, chi moco nak incßaß ninâtinac.
Li Dios xinixqßue chi tacuasîc. Ut xinixcanab chi mâ ani chic cuan cue.
Chanchan xinixqßue saß tzßalam. Chixjunileb nequeßxye nak cuan inmâc xban nak xinbaker.
Xban nak yô xjoskßil saß inbên, chanchan xinixtßupi nak xinixqßue saß raylal. Chanchan nak naxcßuxuxi li ruch re xban xjoskßil. Incßaß narisi li rilobâl saß inbên xban nak xicß yô chicuilbal.
Eb li cristian nequeßxtûb rib chixyebal nak cuan inmâc ut niquineßretzßu. Chanchan nequeßxqßue chi rukß xnakß cuu nak niquineßxhob yal re xcßutbal inxutân.
Li Dios xinixkßaxtesi saß rukßeb laj ticßtiß. Ut xinixkßaxtesi saß rukßeb li incßaß useb xnaßleb.
Sa raj saß inchßôl nak cuanquin nak li Dios quinixqßue chi cßuluc raylal. Chanchan xinixchap chincux ut xinixtßupi. Chanchan nak yô chintîcanquil riqßuin lix tzimaj.
Chanchan nak li Dios xinixqßue re nak lâin tineßxtîca riqßuineb lix tzimaj li yôqueb chi cutuc. Chanchan xineßxsut ut xeßxnumsi lix tzimajeb saß lin saß. Ut lin cßa xpuqßueß ut xhoyeß saß chßochß.
Chanchan nak nabal inhopolal xeßxqßue. Cßajoß xrahil yô chixbânunquil cue li Dios. Chanchan jun li soldado xic re chi pletic nak xqßue li raylal sa inbên.
Xban xrahil inchßôl xinqßue kßes ru tßicr chicuix ut xinqßue poks saß injolom.
Li xnakß cuu xsîpoß xban nak junes yâbac ninbânu. Ut x-oc chi môyc li xnakß cuu.
Junes raylal nincßul usta mâ ani ninbânu raylal re. Ut chi anchal inchßôl nintijoc chiru li Dios.
Incßaß taxak tâcanâk yal chi joßcan li raylal li yôquin chixcßulbal. Incßaß taxak tâcanâk chi mukmu li mâusilal li yôqueb chixbânunquil cue. Tinkßoko cuib chiru li Dios re nak aßan târakok âtin saß inbên.
Mâre cuan junak saß choxa tââtinak chicuix ut tixye nak mâcßaß inmâc.
Eb li cuamîg niquineßxhob. Abanan lâin ninyâbac ut nintzßâma intenkßanquil chiru li Dios.
Us raj nak cuan ta junak tââtinak chicuix chiru li Dios joß nak naâtinac junak li cuînk chirix li ramîg.Yô chi osocß lin yußam. Chi sêb tincâmk ut incßaß chic tincuânk saß ruchichßochß.
Yô chi osocß lin yußam. Chi sêb tincâmk ut incßaß chic tincuânk saß ruchichßochß.

17

Osocß cue nak nacuecßa. Ra sa nak na-el lin musikß. Lin yußam yô chi osocß. Lin julel ac yô chi oybenînc.
Eb li cristian li cuanqueb cuiqßuin niquineßretzßu. Junes raylal nequeßxbânu cue.
At Kâcuaß, caßaj cuiß lâat naru tat-âtinak chicuix. Mâ ani chic naru nabânun re. Caßaj cuiß lâat.
Lâat xatbânun re nak incßaß teßxtau ru li cßaßru yôquin chixcßulbal. Joßcan nak mâqßueheb chi numtâc saß inbên.
Li ani naxkßaxtesi li ramîg saß rukßeb li xicß nequeß-iloc re, ra teßxcßul li ralal xcßajol.
Xabânu raylal cue re nak chixjunileb li tenamit teßâtinak chicuix. Chanchan nequeßxchûba xnakß cuu nak niquineßxhob.
Yô chi môyc li xnakß cuu xban li raylal li yôquin chixcßulbal. Yal nintßaneß aj chic xban nak incßaß chic nincuy.
Eb li tîqueb xchßôl nequeßsach xchßôleb chirilbal li raylal yôquin chixcßulbal. Ut nequeßchal xjoskßileb saß xbêneb li incßaß useb xnaßleb.
Abanan li tîc xchßôl cau cuânk saß lix pâbâl ut xban nak tîc xchßôl, cauhak rib.
Ut lâex li yôquex chi âtinac cuiqßuin, yalomak cuißchic âtinac cui lâex nequecßoxla nak cuan ênaßleb. Abanan lâin ninnau nak mâ jun êre cuan xnaßleb.
Yô chi osocß lin yußam. Ut li cßaßru quincßûb ru ut li cßaßru quicuaj xbânunquil incßaß chic târûk tinbânu.
Lâin ninnau nak osocß yôquin, usta lâex nequeye nak tânumekß li raylal li yôquin chixcßulbal. Abanan lâin ninnau nak moco yâl ta.
Li cßaßru nacuoybeni lâin, aßan li câmc re nak naru tinhilânk saß li naßajej li kßojyîn ru.
Lâin ninye nak lix naßajeb li camenak, aßan chanchan lin yucuaß ut eb li motzoß, aßan chanchan lin naß ut eb li cuîtzßin.
¿Ma cuan ta biß cßaßru nacuoybeni? ¿Ma toj tâcuânk ta biß xsahil inchßôl?¿Ma tincßam ta biß chicuix li sahil chßôlej nak tincâmk? ¿Ma toxic ta biß chi hilânc cuochben saß li poks? chan laj Job.
¿Ma tincßam ta biß chicuix li sahil chßôlej nak tincâmk? ¿Ma toxic ta biß chi hilânc cuochben saß li poks? chan laj Job.

18

Quichakßoc laj Bildad, Súa xtenamit, ut quixye re laj Job:
—¿Jokße tâcanab âtinac? Cui lâat tâcanab âcuib chirabinquil li cßaßru nakaye, mâre târûk toâtinak âcuiqßuin.
¿Cßaßut nak nacaye nak lâo chanchano li xul? Ut, ¿cßaßut nak nacaye nak mâcßaß kanaßleb?
Lâat yôcat chixsachbal âcuib âjunes xban âjoskßil. ¿Ma tâcanâk ta biß chi mâcßaß cristian li ruchichßochß? Ut eb li sakônac, ¿ma teßxjal ta biß xnaßajeb yal xban nak yô âjoskßil lâat?
Relic chi yâl nak li incßaß us xnaßleb mâcßaß chic cuan re tâcanâk. Tâchupk lix xam saß li rochoch.
Ut kßojyîn chic cuânk cuiß. Mâcßaßak chic cutan saß li rochoch.
Cau rib nak quicuan. Abanan x-osoß lix metzßêu. Ut li incßaß us li quixcßûb ru, aßan ajcuiß li xtßanoc re.
Li bar tânumekß cuiß, aran tâqßuehekß junak li raßal. Ut saß li raßal aßan tâtßanekß.
Tâqßuehekß junak raßal saß lix be ut tâtßanekß chi saß ut incßaß chic tâêlk.
Li raßal tâqßuehekß chi mukmu saß lix be ut nak tânumekß aran, tâtßanekß saß li raßal.
Yalak bar tâseßbesîk ut tâêlelik chi yôk xxiu.
Mâcßaß chic xmetzßêu xban nak incßaß chic nacuaßac. Yô chi osocß xban li raylal li yô chixcßulbal.
Yô chi kßâc lix tibel xban li xox. Ut yô chi osocß xban li tik.
Chi mâcßaß saß xchßôl, x-isîc saß li rochoch. Ut aran raj cßojcßo xchßôl. Ut li xucuac yô chi numtâc saß xbên xban nak yô chi cuulac xkßehil lix camic.
Teßxqßue azufre saß li rochoch ut teßxcßat.
Chanchanak jun li cheß nachakic lix xeß ut nachakic ajcuiß li rukß.
Tâosokß ut mâ ani chic tâjulticânk re. Ut mâ ani chic tâpatzßok re lix cßabaß.
Tâisîk saß cutan ut tâcutekß saß kßojyîn. Tâisîk saß li ruchichßochß.
Mâcßaß chic ralal xcßajol tâcanâk saß lix tenamit. Mâ jun chic reheb tâcanâk saß ruchichßochß.
Eb li cuanqueb saß li este li na-el cuiß chak li sakße, teßxucuak xban li cßaßru quixcßul li cuînk. Ut eb li cuanqueb saß li oeste, li na-oc cuiß li sakße, teßsachk xchßôleb chirilbal li cßaßru quixcßul.Joßcaßin nak na-osoß lix yußameb li incßaß useb xnaßleb, eb li nequeßtzßektânan re li Dios, chan laj Bildad.
Joßcaßin nak na-osoß lix yußameb li incßaß useb xnaßleb, eb li nequeßtzßektânan re li Dios, chan laj Bildad.

19

Quichakßoc laj Job ut quixye reheb:
—¿Jokße têcanab inchßißchßißinquil? Ut, ¿jokße têcanab xqßuebal xrahil inchßôl riqßuin li âtin nequeye?
Nabal sut ac xinêhob. ¿Ma incßaß nequexxutânac nak niquinêchßila chi joßcan?
¿Cßaßru têraj re lâex cui cuan inmâc? Lâin tintojok re. Mâcuaß lâex.
Lâex nequecßoxla nak nim êcuanquil chicuu lâin. Ut nequeye nak cuan inmâc. Joßcan nak yôquin chixcßulbal li raylal aßin.
Lâin nacuaj tênau nak li Dios xqßuehoc re li raylal aßin saß inbên. Chanchan nak xinixqßue chi tßanecß saß li raßal.
Japjo cue xban li raylal yôquin chixcßulbal. Ut mâ ani nasumen cue. Nintzßâma intenkßanquil ut mâ ani natenkßan cue.
Chanchan xram lin be chicuu re nak incßaß tinnumekß nak xqßue li raylal saß inbên. Ut chanchan nak xinixqßue saß kßojyîn.
Li Dios xrisi chicuu chixjunil li cßaßru cuan cue ut xrisi ajcuiß inlokßal.
Xinixcanab chi mâcßaß chic cuan cue. Xrisi chicuu chixjunil li cßaßru ninyoßoni.
Xqßue li raylal aßin saß inbên li Dios xban nak yô xjoskßil cuiqßuin. Yô chixbânunquil cue joß naxbânu reheb li xicß nequeßiloc re.
Chanchan nak quixtakla chak lix qßuila soldado chi pletic cuiqßuin nak xqßue chixjunil li raylal saß inbên. Ut chanchan nak queßxsut li cuochoch li soldado.
Eb lin comon incßaß chic nequeßraj cuu. Ut eb li tzßakal cuamîg xineßxcanab injunes. Chanchan incßaß chic nequeßxnau cuu.
Eb lin comon ut eb li cuamîg xineßxcanab injunes.
Eb li nequeßnaßoc cuu xinsach saß xchßôleb. Ut eb li cuanqueb saß li cuochoch xinsach saß xchßôleb. Eb li môs ixk chanchan nak jalanin chic nak niquineßril ut chanchan nak incßaß chic nequeßxnau cuu.
Nak ninbok lin môs cuînk, incßaß nachakßoc. Usta nintzßâma chiru nak tinixtenkßa, incßaß na-abin chicuu.
Xban nak chuhin, li cuixakil incßaß chic naraj cuu. Joßcan ajcuiß eb li cualal incßajol incßaß chic nequeßraj cuilbal.
Eb li cocßal xicß chic niquineßril ut niquineßretzßu.
Chixjunileb li tzßakal cuamîg nak queßcuan niquineßxtzßektâna. Lâin nequebinra, abanan eb aßan xicß chic niquineßril.
Lin tzßûmal xletz rib chiru lin bakel xban nak xinbaker chi us. Ra sa aj chic nak yoßyôquin.
Lâex li tzßakal cuamîg, ¿ma incßaß naru têril xtokßobâl cuu? Li Dios xqßuehoc re li raylal saß inbên.
¿Cßaßut nak lâex yôquex ajcuiß chinrahobtesinquil joß yô li Dios cue? ¿Ma incßaß tzßakal li raylal xebânu cue?
Us raj nak cuan ta junak tixtzßîba raj li cuâtin. Tixcanab raj chi tzßîbanbil saß junak hu.
Us raj nak cuan ta junak tixjuch riqßuin chßîchß chiru junak pec li cuâtin re nak tâcanâk chi tzßîbanbil chiru li pec chi junelic.
Lâin ninnau nak li nacoloc cue yoßyo. Ut ninnau nak aßan tââtinak chicuix re incolbal arin saß ruchichßochß.
Lâin ninnau nak aßan tâcolok cue nak tâosokß lin yußam. Usta lin tibel mâcßaßak chic, lâin ninnau nak tincuil ru li Dios chi tzßakal.
Lâin tincuil ru chi tzßakal riqßuin xnakß cuu. Lâin tzßakal tin-ilok re. Moco jalan ta chic usta mâcßaßak chic inmetzßêu.
Lâex li nequeye nak cuan inmâc. Lâex li nequesicß xyâlal chanru nak tinêrahobtesi.Chexxucuak caßchßinak xban nak li Dios najoskßoß riqßuineb li nequeßmâcob. Ut naxqßue chixtojbal xmâc li ani cuan xmâc. Lâex têqßue retal nak li Dios, aßan li narakoc âtin ut naxbânu saß tîquilal, chan laj Job.
Chexxucuak caßchßinak xban nak li Dios najoskßoß riqßuineb li nequeßmâcob. Ut naxqßue chixtojbal xmâc li ani cuan xmâc. Lâex têqßue retal nak li Dios, aßan li narakoc âtin ut naxbânu saß tîquilal, chan laj Job.

20

Quichakßoc laj Zofar, Naamat xtenamit, ut quixye re laj Job:
—At Job, li cßaßru nacaye naxqßue incßaßux. Joßcan nak anakcuan tinsume li cßaßru yôcat chixyebal.
Riqßuin li cßaßru xaye nacuecßa nak xinâhob. Abanan ninnau cßaßru tatinsume cuiß.
¿Ma incßaß ta biß nacanau nak chalen nak quiqßueheß li cuînk saß ruchichßochß ac chßolchßo nak
lix sahil xchßôleb li incßaß useb xnaßleb moco najt ta nacuan? Junpât ajcuiß.
Usta kßaxal nimak xcuanquil li cuînk ut usta nacuulac toj saß choxa lix kßetkßetil, abanan tâosokß.
Tâosokß joß nak na-osoß li tzßaj. Ut mâ ani chic tânaßok re bar cuan.
Tâosokß lix yußam joß jun li matcß. Tâsachk joß nak nasach saß xchßôleb junak li visión. Ut mâ ani chic tâtaßok re.
Li ani queßnaßoc ru incßaß chic teßril ru. Incßaß chic teßril ru chi junaj cua xban nak incßaß chic tâsukßîk saß rochoch.
Eb li ralal xcßajol teßxtzßâma xtenkßanquileb chiruheb li nebaß. Ut teßxkßaxtesi ajcuiß rêkaj li joß qßuial xrelkßa lix yucuaßeb.
Toj sâjak ut toj cauhak rib nak tâcâmk.
Cßajoß nak nacuulac chiru xbânunquil li mâusilal. Chanchan nak narecßa xsahil lix tzacaêmk.
Chanchan nak naxcanab caßchßinak saß re, re nak târecßa xsahil.
Abanan nak nacuulac saß xsaß, nacßahoß. Chanchan chic li veneno li naxqßue li cßantiß.
Nabal lix biomal quirelkßa chiru jalan. Abanan tâisîk chiru xban li Kâcuaß.
Xjunes tixcamsi rib riqßuin li mâusilal tixbânu. Chanchan nak yô chirucßbal li veneno li naxqßue li cßantiß.
Nabal li cßaßru re cuan, abanan incßaß tixyal xsahil. Incßaß chic tixyal li sahil echej li tâêlk chi nabal saß lix chßochß.
Chixjunil li quixtrabaji incßaß tixyal xsahil xban nak tento nak tixqßue rêkaj li cßaßru quixmakß chiru jalan.
Quixrahobtesiheb li nebaß ut quixmakß chiruheb li cßaßru cuan reheb. Quixmakß chiruheb li rochocheb incßaß quixcßanjela.
Incßaß natzßakloc re li joß qßuial cuan re. Toj naraj cuißchic nabal xtzßakob.
Mâ ani naxcol rib chiru. Ut moco najt ta tâcuânk lix biomal.
Nak ac cuan cßaßru re chi nabal, tâchâlk li raylal saß xbên ut kßaxal ra tixcßul saß rukßeb li incßaß useb.
Nak ac cuan chic nabal li cßaßru re, li Dios tixcßutbesi lix joskßil chiru ut tixqßue chixtojbal lix mâc.
Usta tixyal êlelic chiru li raylal jun, aß chic li raylal jun chic tâtaßok re. Chanchan nak tixyal êlelic chiru li chßîchß ut aß chic li tzimaj tâtaßok re.
Chanchan nak tânumekß li tzimaj saß lix tibel. Ut li rußuj toxi-êlk jun pacßal. Cßajoß nak tâxucuak.
Chanchan saß kßojyîn tâcanâk xban nak mâcßaßak chic cuan re. Tâsachk ban chixjunil lix biomal. Riqßuin xam taklanbil xban li Dios tâcßatekß rochben chixjunil li cßaßru cuan re.
Chixjunileb li cuanqueb saß ruchichßochß teßjitok chirix ut li Dios tixye nak cuan xmâc.
Chixjunil lix biomal cuan tâosokß nak li Dios tixcßutbesi lix joskßil chiru.Li Dios quixye nak joßcan teßxcßul li incßaß useb xnaßleb. Ac yebil nak joßcan teßxcßul, chan laj Zofar.
Li Dios quixye nak joßcan teßxcßul li incßaß useb xnaßleb. Ac yebil nak joßcan teßxcßul, chan laj Zofar.

21

Quichakßoc laj Job ut quixye:
—Cherabihak li oc cue chixyebal. Cui lâex têrabi li cßaßru tinye, tâcßojlâk inchßôl.
Checuyak rabinquil li cßaßru tinye. Ut chirix aßan chexseßek cui joßcan têraj lâex.
Lâin moco riqßuin cuînk ta yôquin chi pletic. Cuan xyâlal nak ra saß inchßôl.
Qßuehomak retal li oc cue chixyebal ut mem texcanâk xban êxiu.
Cßajoß nak ninxucuac nak nin-oc chi cßoxlac chirix li cßaßru yôquin chixcßulbal. Nasicsot intibel nacana.
¿Cßaßut nak eb li incßaß useb xnaßleb najt nequeßcuan saß ruchichßochß? ¿Cßaßut nak cuanqueb xcuanquil ut toj nequeßtîx?
Toj nequeßril chi qßuîc li ralal xcßajoleb chi sa saß xchßôleb ut mâcßaß nachßißchßißin reheb.
Eb aßan sa cuanqueb. Mâcßaß naseßbesin reheb saß li rochocheb. Ut li Dios incßaß naxqßue raylal saß xbêneb.
Eb lix quetômk nequeßcuan nabal li ral chi mâcßaß chßaßajquilal.
Ut eb li ralal xcßajol nequeßpiscßoc chi batzßûnc xban xsahileb saß xchßôleb. Chanchaneb li cocß ral li carner.
Nak yô chi ecßânc li tambor, li xôlb ut li arpa, cßajoß xsahil saß xchßôleb nak nequeßxajoc.
Nak cuanqueb saß ruchichßochß cuanqueb nabal cßaßru reheb. Ut nak nequeßcam incßaß nequeßcßuluc raylal.
Ut nequeßxye re li Dios, “Canabo kajunes. ¿Cßaßru tâcuaj kiqßuin lâat? Lâo incßaß nakaj xnaubal cßaßru naxye lâ chakßrab.
¿Ani ta biß li nimajcual Dios nak tocßanjelak chiru? ¿Cßaß ta biß ru takara nak yôko chi tijoc chiru?” chanqueb.
Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxcßoxla nak saß rukßeb cuan chixjunil. Abanan lâin mâ jaruj naru tincßoxla chi joßcan.
Eb li incßaß useb xnaßleb, ¿ma xmakßeß ta biß jun sutak chiruheb lix biomal? ¿Ma ac xeßxcßul ta biß jun sutak li raylal joß yôquin chixcßulbal lâin? Ut, ¿ma ac xcßut ta biß jun sutak lix joskßil li Dios chiruheb?
¿Ma xeßchaßchaßîc ta biß jun sutak ruheb aßan joß nak nacßameß li qßuim xban li ikß malaj ut joß nak nacßameß lix mokoj li ixim xban li ikß li naxsuti rib?
¿Ma incßaß ta biß nequeßxye nak aßan eb li alal cßajolbej nequeßtojoc re li mâc li nequeßxbânu li naßbej yucuaßbej? Abanan lâin ninye nak incßaß. Li incßaß useb xnaßleb tento nak teßxtoj xmâqueb re nak teßrecßa xrahil li incßaß us nequeßxbânu.
Tento nak eb aßan teßcßuluk re lix tojbal rix lix mâqueb. Tento nak li nimajcual Dios tixcßutbesi lix joskßil chiruheb.
¿Cßaß ta biß ru teßraj re li cßaßru teßxcßul li ralal xcßajol mokon nak acak xeßcam eb aßan?
¿Ma cuan ta biß junak târûk tâyehok re li Dios li cßaßru tixbânu? ¿Ma mâcuaß ta biß aßan narakoc âtin saß xbêneb li cuanqueb xcuanquil?
Cuanqueb li saheb saß xchßôl riqßuin li cßaßru cuan reheb. Abanan chanchan toj sâjeb nak nequeßcam.
Cuan chi nabal cßaßru reheb ut cauheb.
Abanan cuanqueb ajcuiß junes rahil chßôlej nequeßxcßul. Ut nequeßcam chi incßaß nequeßxyal cuânc chi saheb saß xchßôleb.
Abanan nak ac camenakeb chic, nequeßmotzoßin. Juntakßêt nequeßcana.
Lâin ninnau cßaßru nequecßoxla chicuix. Ninnau nak nequecßoxla cßaßak re ru incßaß us chicuix.
Ninnau nak nequeye chi ribil êrib, “¿Cßaßru xcßul li rochoch li cuînk aßan? Ut, ¿cßaßru xcßul li cuînk aßan, li incßaß us xnaßleb?” chanquex.
¿Ma incßaß nequexpatzßoc riqßuineb li cristian li nequeßviajic? ¿Ma incßaß êrabiom li cßaßru nequeßxye?
Nak najoskßoß li Dios, naxqßue chak li raylal saß xbêneb li cristian. Abanan eb li incßaß useb xnaßleb mâcßaß nequeßxcßul.
¿Ma cuan ta biß junak târûk tâyehok reheb nak incßaß us li yôqueb chixbânunquil? Ut, ¿ma cuan ta biß junak târûk tâqßuehok reheb chixtojbal rix lix mâqueb?
Ut nak nequeßcam nequeßyoßlêc ut chirix aßan nequeßcßameß chi mukecß.
Nabaleb nequeßxic chi mukuc. Cuan nequeßxic chiru ut cuan nequeßxic chirix. Ut nequeßxcßacßale nak ac cuanqueb saß li muklebâl. Ut aran teßcanâk chi hilânc saß chßochß.Xmâcßaßil lê naßleb nak nequexchal chixcßojobanquil inchßôl riqßuin li cßaßru nequeye xban nak chixjunil li cßaßru nequeye yal ticßtiß, chan laj Job.
Xmâcßaßil lê naßleb nak nequexchal chixcßojobanquil inchßôl riqßuin li cßaßru nequeye xban nak chixjunil li cßaßru nequeye yal ticßtiß, chan laj Job.

22

Quichakßoc laj Elifaz, Temán xtenamit, ut quixye:
—¿Ma tâcßanjelak ta biß chiru li Dios li cuînk li kßaxal cuan xnaßleb?
¿Ma sahak ta biß saß xchßôl li nimajcual Dios nak lâat tîcak lâ chßôl? ¿Cßaß ta biß ru tixra nak châbilak lâ naßleb?
¿Ma xban ta biß nak nacaxucua ru li Dios nak xqßue li raylal aßin saß âbên? ¿Ma xban ta biß nak yôcat chi cßanjelac chiru nak yô châkßusbal?
¿Ma mâcuaß ta biß xban nak xnumta li mâusilal xabânu? ¿Ma mâcuaß ta biß xban nak xnumta lâ mâc?
Lâat nacapatzß li prenda reheb lâ cuas âcuîtzßin li xaqßueheb xtoß. Ut nacamakß lix tßicreb chiruheb ut nacacanabeb chi mâcßaß chic cuan reheb.
Lâat incßaß xaqßueheb rucßa li teßchakik re. Ut incßaß xaqßueheb xcua li teßtzßocâk.
Lâat xâcßoxla nak cuan âlokßal ut kßaxal nim âcuanquil. Ut xacßoxla nak saß âcuukß cuan chixjunil.
Eb li xmâlcaßan incßaß nacaqßueheb cßaßru reheb. Ut eb li mâcßaßeb xnaß xyucuaß nacarahobtesiheb.
Joßcan nak anakcuan yôcat chixcßulbal li raylal aßin. Ut cßajoß nak na-oc âxiu xban.
Chanchan chic saß kßojyîn cuancat xban li raylal. Ut chanchan nak yôcat chi subûnc saß li haß nak yôcat chi osocß xban li raylal.
¿Ma mâcuaß ta biß li Dios li cuan saß choxa li kßaxal nim xcuanquil? Eb li chahim chiru choxa cuanqueb. Abanan aßan li kßaxal nim xcuanquil chiruheb aßan.
¿Chanru nak tâye lâat nak li Dios incßaß naxqßue retal li cßaßru na-uxman? Lâat nacacßoxla nak li Dios incßaß naril li mâc li na-uxman chi mukmu.
Lâat nacacßoxla nak li chok naramoc re chiru li Dios xnaubal li mâc li na-uxman. Abanan li Dios cuan yalak bar ut naxnau chixjunil li cßaßru na-uxman.
¿Ma toj tâcuaj xbânunquil li incßaß us li queßxbânu chak li incßaß useb xnaßleb?
Eb aßan ticto queßcam chi toj mâjiß nacuulac xkßehil. Chanchan nimaß quicßamoc reheb nak queßosoß.
Ut nequeßxye re li Dios, “Canabo kajunes. ¿Cßaßru toâtenkßa cuiß lâat? Cuan chixjunil li cßaßru ke,” chanqueb re li nimajcual Dios.
¿Cßaßut nak nequeßxye chi joßcan? ¿Ma mâcuaß ta biß li Dios xqßuehoc reheb chixjunil lix biomaleb? Lâin incßaß nintau ru cßaßut nak nequeßxye chi joßcan.
Ut eb li tîqueb xchßôl, nak teßril li cßaßru teßxcßul, teßsahokß saß xchßôleb. Ut eb li mâcßaßeb xmâc teßxseße.
Ut teßxye, “Anakcuan xeßsach ruheb li xicß nequeßiloc ke. X-osoß chixjunil li cßaßru reheb xban li xam.”
Cßam cuißchic âcuib saß usilal riqßuin li nimajcual Dios. Cui tâbânu chi joßcan tatrosobtesi cuißchic ut tatcuânk cuißchic saß sahil chßôlejil.
Canab âcuib re nak li Dios tixcßut lix yâlal châcuu. Ut qßue saß âchßôl lix chakßrab.
Cui tatsukßîk cuißchic riqßuin li nimajcual Dios, ut tâcubsi âcuib chiru, aßan tatrosobtesi ut târisi li rahil chßôlej li cuancat cuiß.
Canab xcßoxlanquil li oro li kßaxal chßinaßus. Chanchanak chic li chßochß ut li pec li cuan saß li nimaß.
Aß chic li nimajcual Dios tâcolok âcue. Aßanak chic li kßaxal lokß châcuu. Aßanak chic rêkaj lâ oro ut lâ plata.
Aßan chic tâqßuehok xsahil âchßôl ut aßan tâcßojobânk âchßôl.
Aßan tixqßue li cßaßru tâtzßâma chiru. Ut lâat tâqßue re li cßaßru tâyechißi re.
Li cßaßru tâcßûb ru, us tâêlk châcuu. Us tat-êlk riqßuin chixjunil li cßaßru tâbânu,
xban nak li Dios naxcubsi xcuanquil li ani naxnimobresi rib ut naxcoleb li cubenak xcuanquileb.Aßan tâcolok âcue cui mâcßaß âmâc. Aßan tâtenkßânk âcue cui cuancat saß tîquilal, chan laj Elifaz.
Aßan tâcolok âcue cui mâcßaß âmâc. Aßan tâtenkßânk âcue cui cuancat saß tîquilal, chan laj Elifaz.

23

Quichakßoc laj Job ut quixye:
—Anakcuan oc cuißchic cue chi âtinac chi ra saß inchßôl xban nak kßaxal cuißchic ra yô chixbânunquil cue li Kâcuaß Dios.
Us raj ninnau ta bar tintau. Tinxic raj chi âtinac riqßuin saß lix naßaj.
Tinye raj re nak mâcßaß inmâc xban nak cuan âtin re naru tincol cuiß cuib.
Tinnau raj cßaßru tinixsume cuiß. Lâin nacuaj xnaubal cßaßru tixye.
Lâin ninnau nak aßan kßaxal nim xcuanquil. Abanan moco xban ta nak nim xcuanquil nak incßaß târabi li cßaßru tintzßâma chiru.
Nak tinâtinak riqßuin tixqßue retal nak mâcßaß inmâc ut tinrisi raj libre chi junaj cua.
Lâin ninxic saß li este li na-el cuiß chak li sakße chixsicßbal li Dios, abanan incßaß nintau aran. Ut ninxic saß li oeste li na-oc cuiß li sakße, ut incßaß ajcuiß nintau.
Nak ninxic saß li norte incßaß nintau. Ut nak ninxic saß li sur, incßaß ajcuiß nintau. Mâ bar nintau li Dios.
Abanan aßan naxnau chixjunil li cßaßru ninbânu. Nak naxyal rix lin pâbâl, naril nak mâcßaß inmâc. Chanchan li tzßakal oro li mâcßaß xtzßajnil.
Lâin junelic ninbânu li cßaßru naraj aßan. Ut incßaß xincanab xbânunquil li cßaßru quixcßut chicuu.
Lâin incßaß xincanab xbânunquil li naxye saß lix chakßrab. Junelic ban xinbânu li kataklanquil xban.
Aßan naxbânu li cßaßru naraj. Mâ ani naru nayehoc re nak incßaß tixbânu.
Aßan tixbânu cuiqßuin li cßaßru naraj. Ut cuan chic nabal cßaßak re ru tixbânu cui joßcan naraj aßan.
Joßcan nak lâin ninxucuac. Nak nincßoxlac chirix li cßaßru naxbânu, cßajoß nak na-oc inxiu.
Li Kâcuaß xrocsi inxiu. Xiu xiu cuanquin xban li nimajcual Dios.¿Cßaßut nak incßaß xinixqßue chi câmc li Kâcuaß? Cui ta xincam, incßaß raj yôquin chixcßulbal li raylal aßin.
¿Cßaßut nak incßaß xinixqßue chi câmc li Kâcuaß? Cui ta xincam, incßaß raj yôquin chixcßulbal li raylal aßin.

24

¿Cßaßut nak li nimajcual Dios incßaß naxqßue retal li cßaßru nequeßxbânu li incßaß useb xnaßleb? ¿Cßaßut nak incßaß narakoc âtin chi junpât re nak li nequeßpâban re teßxqßue retal nak narakoc âtin saß tîquilal?
Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxjal li nubâl reheb li chßochß ut nequeßrelkßa li carner re jalan re nak tâcuânk nabal reheb.
Nequeßxmakß lix bûreb li mâcßaßeb xnaß xyucuaßeb. Ut nequeßxcßam chi prenda lix bôyxeb li xmâlcaßan.
Incßaß nequeßxqßue saß ruheb li nebaß ut incßaß nequeßcuan saß tîquilal riqßuineb. Eb li nebaß nequeßxmuk ribeb chiruheb xban xxiuheb.
Eb li nebaß cau nequeßtrabajic re xsicßbal xtzacaêmkeb li ralal xcßajol. Chanchaneb li bûr nak nequeßxsicß xtzacaêmkeb saß li naßajej bar mâcßaß cuan.
Nequeßxic saß racuîmkeb jalan chixsicßbal li trigo re teßtzacânk. Ut nequeßxsicß lix uvas saß xnaßajeb li racuîmkeb li incßaß useb xnaßleb.
Nak nequeßoc chi cuârc mâcßaß riseb re teßxtzßap cuiß ribeb. Mâcßaß cuan reheb re teßxcol ribeb chiru li que.
Nak nachal li hab saß eb li tzûl, nequeßtßaka ut nequeßxic chi muhênc rubel li nînki pec re nak teßxcol rib chiru li hab.
Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxmakß lix cßulaßaleb li xmâlcaßan ut nequeßxcßam chi prenda xban nak cuan xcßaseb.
Eb li nebaß incßaß tzßakal li rakßeb ut teßtzßocâk nak yôqueb chixsicßbal ru li racuîmkeb li cuanqueb cuiß xcßas.
Yôqueb chixyatzßbal li aceite oliva saß li molino ut yôqueb chixyatzßbal li uvas. Teßchakik reheb, abanan mâ ani naqßuehoc bayak rucßaheb.
Saß li tenamit yôqueb chi âcanac li rahobtesinbileb. Yôqueb chixtzßâmanquil xtenkßanquil li câmqueb re. Abanan li Dios incßaß narabi lix tijeb.
Eb li incßaß useb xnaßleb xicß nequeßril li cutan. Incßaß nequeßraj êlc chi cutan xban nak xicß nequeßril li us.
Eb li incßaß useb xnaßleb aj camsineleb. Nak toj mâjiß nasakêu, nequeßxic chixcamsinquileb li nebaß. Ut nak na-oc li kßojyîn, nequeßoc chi elkßac.
Ut eb li nequeßmuxuc caxâr chi kßek nequeßxbânu li cßaßru nequeßraj. Nequeßxmuk ribeb re nak mâ ani tâilok reheb ut nequeßxye, “Cui takamuk kib, mâ ani tâilok ke,” chanqueb.
Eb laj êlkß nequeßoc saß eb li cab chi elkßac chiru kßojyîn ut chi cutan nequeßxtzßap rib saß rochocheb. Mâ bar nequeßel chi cutan.
Eb aßan nequeßxucuac chi êlc chi cutan xban nak nequeßxcßoxla nak teßchapekß. Joßcan nak chiru kßojyîn nequeßel chi mâcßaßeb xxiu xban nak nequeßxnau nak mâ ani tâilok reheb.
(Laj Zofar quixye:) —Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßosoß. Chanchan nak nequeßcßameß xban li rok li haß. Ut eb lix chßochß tzßektânanbil ut mâ ani chic nequeßcßanjelan re lix naßaj lix uvas.
Eb laj mâc teßosokß saß junpât joß nak nahaßoß li hielo xban xtikcual li sakßehil.
Ut incßaß chic teßcßoxlâk xban lix naßeb. Teßmotzoßînk. Mâ ani chic tâpatzßok reheb. Teßosokß joß nak nakßa li cheß.
Eb li incßaß useb xnaßleb nequeßxrahobtesi li ixk li incßaß nequeßqßuiresin ut mâ jun sut nequeßxtenkßaheb li xmâlcaßan.
Abanan li Dios târisiheb lix cuanquileb li incßaß useb xnaßleb. Nak aßan nachal xjoskßil, mâ ani naru naxcol rib chiru.
Li Dios naxcanabeb chi cuânc chi mâcßaßeb xcßaßux. Abanan yô chixqßuebal retal li cßaßru nequeßxbânu.
Eb li biom incßaß najt nacuan lix lokßaleb. Junpât nequeßosoß joß nak nequeßosoß li jun chßol chic. Tâsachekß ruheb joß nak nayoqßueß li rok li trigo.¿Ma cuan ta biß junak târûk tâyehok cue nak incßaß yâl li yôquin chixyebal? Cui cuan junak tâyehok nak ticßtiß li yôquin chixyebal, xyehak cue anakcuan.—
¿Ma cuan ta biß junak târûk tâyehok cue nak incßaß yâl li yôquin chixyebal? Cui cuan junak tâyehok nak ticßtiß li yôquin chixyebal, xyehak cue anakcuan.—

25

Laj Bildad, Súa xtenamit, quichakßoc ut quixye reheb:
—Li nimajcual Dios, aßan li kßaxal nim xcuanquil ut xucuajel ru. Naxqßueheb chi cuânc saß tuktûquil usilal li cuanqueb saß choxa.
Lix soldado, aßaneb li qßuila okßob chi ángel. Ut lix cutan saken, aßan li nacutanobresin reheb chixjunileb.
¿Chanru nak tixtîcobresi xchßôl junak cuînk chiru aßan nak nequecßoxla lâex? Ut, ¿chanru nak tzßakalak re ru lix yußam li cuînk li nayoßla saß ruchichßochß?
Li po nalemtzßun, joß eb ajcuiß li chahim. Abanan incßaß nequeßxtau lix lokßal li Dios.Cui eb aßan incßaß nequeßxtau xlokßal li Dios, ¿ma tojaß ta chic li cuînk tixtau xlokßal li Dios? Aßan saß ruchichßochß quiyoßla. Chanchan li motzoß, chan laj Bildad.
Cui eb aßan incßaß nequeßxtau xlokßal li Dios, ¿ma tojaß ta chic li cuînk tixtau xlokßal li Dios? Aßan saß ruchichßochß quiyoßla. Chanchan li motzoß, chan laj Bildad.

26

Quichakßoc laj Job ut quixye re:
—¿Ma joßcaßin nak nacatenkßaheb li incßaß chic nequeßxcuy? ¿Ma joßcaßin nak nacacoleb li mâcßaßeb chic xmetzßêu?
Lâat xacßoxla nak nacanau xqßuebal xnaßleb li mâcßaßeb xnaßleb.
¿Ani yô chi tenkßânc âcue chixyebal li cßaßru yôcat chixyebal? Ut, ¿cßaßru chi musikßil yô chi yehoc âcue nak tâye chi joßcan?—
(Laj Bildad quixye:) —Eb li camenak nequeßsicsot xban xxiuheb saß lix naßajeb li cuan rubel li haß rubel li ruchichßochß.
Lix naßajeb li camenak moco mukmu ta nak cuan chiru li Dios. Chiru aßan mâcßaß mukmu.
Li Dios quixyîb li choxa saß xnaßaj chi mâcßaß nachapoc re. Joßcan ajcuiß li ruchichßochß. Quixyîb saß xnaßaj chi mâcßaß nacûtun re.
Aßan naxram li haß riqßuin li chok. Ut li chok naxcuy li râlal.
Aßan naxtzßap ru li po riqßuin li chok.
Aßan quixjach li haß riqßuin li chßochß ut quixjach ajcuiß li cutan riqßuin li kßojyîn.
Nak naâtinac li Kâcuaß, eb li tzûl li nacûtun re li choxa nequeßecßan saß lix naßajeb xbaneb xxiu chiru.
Riqßuin lix cuanquil quixye re li palau nak tixcanab ecßânc. Xban nak cuan xnaßleb naxqßue chi tuklâc ru li palau.
Yal riqßuin lix musikß quixyîb lix sahob ru li choxa. Ut riqßuin li rukß quixyîb li cßantiß li kßaxal sêb xchßôl chixbânunquil li mâusilal.Kßaxal nim xcuanquil li Dios. Li cßaßru quixbânu riqßuin lix cuanquil yôco chirilbal anakcuan. Abanan yal caßchßin ajcuiß naxcßut chiku. Toj cuan cuißchic nabal toj mâjiß naxcßutbesi chiku. Lâo mâ jokße takatau ru lix nimal lix cuanquilal.—
Kßaxal nim xcuanquil li Dios. Li cßaßru quixbânu riqßuin lix cuanquil yôco chirilbal anakcuan. Abanan yal caßchßin ajcuiß naxcßut chiku. Toj cuan cuißchic nabal toj mâjiß naxcßutbesi chiku. Lâo mâ jokße takatau ru lix nimal lix cuanquilal.—

27

Laj Job qui-oc cuißchic chi âtinac ut quixye:
—Saß xcßabaß li yoßyôquil Dios, li incßaß narakoc âtin saß tîquilal saß inbên, lâin ninye nak mâcßaß inmâc. Ninye aßin saß xcßabaß li nimajcual Dios li yô chi bânûnc raylal cue.
Joß najtil chic tixqßue inyußam li Dios,
lâin mâ jokße tinye ticßtiß. Ut incßaß tinyoßobânk âtin.
Joß najtil chic yoßyôkin saß ruchichßochß incßaß tinye nak yâl li yôquex chixyebal. Lâin junelic tinye nak mâcßaß inmâc.
Lâin incßaß tincanab xyebal nak tîc inchßôl xban nak mâcßaß junak mâusilal xinbânu chak tâxutânobresînk ta cue.
Cheßqßuehekß ta chixtojbal lix mâqueb chixjunileb li xicß nequeßiloc cue joß nak teßxtoj xmâqueb li incßaß useb xnaßleb.
¿Ma cuan ta biß cßaßru teßxyoßoni li incßaß nequeßxcßoxla li Dios? ¿Cßaß ta cuiß ru teßxcol cuiß ribeb nak li Dios târisi lix yußameb?
¿Ma târabi ta biß li Dios nak teßtijok chiru nak tâchâlk li chßaßajquilal saß xbêneb?
¿Ma tâcßojlâk ta biß xchßôleb riqßuin li nimajcual Dios nak teßtijok? Ut, ¿ma rajlal ta biß nequeßtijoc chiru li Dios?
Lâin tincßut chêru lix nimajcual cuanquilal li Dios. Ut incßaß tinmuk chêru li cßaßru naxbânu.
Cui lâex ac xeril li cßaßru naxbânu, ¿cßaßut nak nequeye âtin mâcßaß nequeßoc cuiß? chan laj Job.
(Laj Zofar quixye:) —Li nimajcual Dios tixqßue li tojbal mâc saß xbêneb li incßaß useb xnaßleb, li nequeßrahobtesin.
Usta nabalakeb li ralal, eb aßan teßcâmk saß li plêt. Ut eb lix cocßal incßaß tâtzßaklok lix tzacaêmkeb.
Ut eb li incßaß teßcâmk xban xtzßocajiqueb, caki yajel tâcamsînk reheb. Ut eb li xmâlcaßan incßaß teßyâbak xban xcamic lix bêlomeb.
Usta li incßaß useb xnaßleb cuan chi nabal xtumineb joß li poks, ut usta cuan nabal li rakßeb,
abanan, eb aßan incßaß teßxqßue li rakß chirixeb. Junak chic tîc xchßôl tâocsînk re li rakß. Ut junak chic châbil xnaßleb tâyalok xsahil lix tumin.
Moco châbil ta li rochocheb li teßxyîb li incßaß useb xnaßleb. Incßaß najt tixcuy. Chanchanak chic li chßina perpôquil cab.
Sahak saß xchßôleb nak teßyoclâk chi cuârc usta caßaj chic li kßojyîn aßan teßcuârk aran. Nak teßajk ru, mâcßaß chic cuânk reheb.
Ut tâchâlk jun xxiuheb. Chanchan nak nachal li câk-sut-ikß chi kßek.
Tâchâlk li cacuil ikß li nachal saß li este li na-el cuiß chak li sakße ut tixtßan li rochocheb.
Li Dios tixtakla chak li ikß ut incßaß târil xtokßobâl ruheb. Teßxyal raj chic êlelic chiru, abanan incßaß chic teßrûk.Ut eb li cristian teßxpokßpokßi li rukßeb chirilbal nak tâsachekß ruheb li incßaß useb xnaßleb. Ut yôkeb chixxuxbanquil.
Ut eb li cristian teßxpokßpokßi li rukßeb chirilbal nak tâsachekß ruheb li incßaß useb xnaßleb. Ut yôkeb chixxuxbanquil.

28

Cuan naßajej bar nequeßxtau cuiß li plata saß chßochß. Ut cuan ajcuiß naßajej re xcßatbal li oro re nak tâêlk lix tzßajnil.
Li chßîchß na-isîc chak saß li chßochß ut cuan ajcuiß li pec nequeßrisi cuiß li kßan chßîchß.
Eb li cuînk incßaß nequeßxucuac chi xic saß li naßajej li kßaxal kßojyîn. Nequeßxic aran chixsicßbal li châbil pec. Usta naru nequeßcam aran, abanan nequeßxic aran chixsicßbal li tertôquil pec.
Nequeßxbec li xnînkal jul rubel chßochß saß li naßajej mâ ani naru nacuan. Nequeßcubeß riqßuin cßâm saß li naßajej aßan. Ut aran nequeßtrabajic xjuneseb.
Saß xbên li chßochß na-el li cßaßru natzacaman. Abanan rubel li chßochß na-el li pec nalemtzßun joß li xam.
Rubel li chßochß natauman li châbil pec safiro. Ut aran ajcuiß natauman li oro.
Mâ jun li cßuch chi moco li soßsol nequeßcuulac saß li xnînkal jul aßan.
Eb li joskß aj xul incßaß nequeßcuulac aran, chi moco eb li cakcoj.
Eb li cuînk nequeßxjor li pec li kßaxal cau ut nequeßxbec li jul saß eb li tzûl.
Nequeßxbec li xnînkal jul saß eb li pec ut aran nequeßxtau nabal pây ru chi tertôquil pec.
Nequeßxsicß chak li cßaßak re ru incßaß na-ilman ru saß li nayoßla cuiß chak li nimaß.
Abanan, ¿ani aj iqßuin natauman li naßleb? Ut, ¿ani aj iqßuin nequeßxtau lix sêbal xchßôleb?
Li naßleb li naxqßue li Dios, aßan kßaxal terto xtzßak. Incßaß naru xtaubal riqßuineb li cuanqueb saß ruchichßochß.
Li naßleb incßaß natauman saß li palau usta nequeßxic chixsicßbal toj saß xchamal.
Incßaß naru xlokßbal riqßuin oro, chi moco riqßuin li plata.
Li châbil naßleb kßaxal cuißchic terto xtzßak chiru li châbil oro li natauman saß li naßajej Ofir. Ut kßaxal cuißchic terto xtzßak chiru li châbil pec ónice ut li tertôquil pec zafiro.
Li châbil naßleb incßaß naru xjuntakßêtanquil riqßuin li tertôquil pec diamante. Incßaß naru xjalbal riqßuin li oro li kßaxal châbil.
Li châbil naßleb, aßan kßaxal terto xtzßak chiru li châbil pec coral ut chiru li tertôquil pec perla. Li châbil naßleb, aßan kßaxal châbil chiruheb chixjunil li tertôquil pec.
Incßaß naru xjuntakßêtanquil riqßuin li châbil pec topacio li natauman aran Etiopía, chi moco naru xlokßbal riqßuin li châbil oro.
¿Bar takatau li naßleb aßin chi joßcanan? Ut, ¿bar takatau lix sêbal li kachßôl?
Li naßleb aßin mukmu chiruheb chixjunileb li cuanqueb saß ruchichßochß ut mukmu ajcuiß chiruheb li xul li nequeßrupupic.
Lix naßajeb li camenak ut eb li camenak rabiomeb resil nak cuan li naßleb abanan incßaß nequeßxnau bar natauman.
Li Dios naxnau nak caßaj cuiß riqßuin aßan naru xtaubal li naßleb. Ut caßaj cuiß riqßuin aßan naru nakatau lix sêbal li kachßôl.
Aßan naril li cßaßru na-uxman saß chixjunil li ruchichßochß. Ut naxnau ajcuiß chixjunil li cßaßru cuan saß ruchichßochß.
Aßan quibisoc re xcacuil li ikß. Ut aßan ajcuiß quibisoc re li xcacuil rok li haß.
Ut aßan ajcuiß quixakaban re xcutanquil li habalkße. Ut quixye ajcuiß bar tânumekß li câk-sut-ikß.
Quixqßue retal nak li naßleb cuan xlokßal ut cuan xcßanjel. Aßan quixye nak us ut quixxakab xcuanquil.Ut quixye reheb li cristian, “Li ani cuan xnaßleb, aßan li nacßanjelac chicuu chi tzßakal. Ut li ani sêb xchßôl, aßan li naxcanab xbânunquil li mâusilal,” chan li Dios.—
Ut quixye reheb li cristian, “Li ani cuan xnaßleb, aßan li nacßanjelac chicuu chi tzßakal. Ut li ani sêb xchßôl, aßan li naxcanab xbânunquil li mâusilal,” chan li Dios.—

29

Laj Job quixye ajcuiß reheb:
—Us raj tinsukßîk ta cuißchic saß eb li cutan xeßnumeß nak li Dios toj yô chi iloc cue,
nak li Dios toj yô chixqßuebal innaßleb. Chanchan nak yô chixcutanobresinquil lin be nak yôquin chi bêc saß kßojyîn.
Kßaxal us raj chokß cue nak tinsukßîk ta cuißchic saß insâjilal nak toj cuan chak nabal cßaßru cue, ut nak li Dios toj yô chirilbal lin jun cablal,
nak li nimajcual Dios toj cuan cuiqßuin ut eb li cualal incßajol toj cuanqueb saß li cuochoch.
Saß eb li cutan aßan toj cuanqueb nabal li cuacax ut nabal li leche. Ut nabal li aceite na-el. Usta saß xyânkeb li pec, na-el chi châbil li cheß olivo.
Nak ninxic saß li tenamit, lâin ninchunla saß xyânkeb li nequeßrakoc âtin.
Eb li toj sâjeb nequeßel saß lin be nak ninnumeß re xqßuebal inlokßal. Ut eb li ac chêqueb nequeßxakli re incßulbal.
Ut eb li cuanqueb xcuanquil nequeßxcanab âtinac nak nequeßril cuu ut nequeßxcßut li rukßeb re nak incßaß chic teßecßânk li jun chßol.
Eb li nequeßcßamoc be, usta nînkeb xcuanquil, nequeßxcanab âtinac nak nin-oc saß xyânkeb re xqßuebal inlokßal.
Eb li cristian li nequeßabin re li cßaßru ninye, nequeßxye, “Us xak re”, chanqueb. Ut eb li ani nequeßiloc re li cßaßru ninbânu, châbil nequeßxye chicuix.
Queßxye chi joßcan xban nak lâin nintenkßaheb li nebaß li tenkßâc teßraj, ut nintenkßaheb ajcuiß li mâcßaßeb xnaß xyucuaß, li mâ ani natenkßan reheb.
Lâin xintenkßaheb li cuanqueb saß raylal, ut eb aßan nequeßxtzßâma usilal saß inbên. Ut ninqßueheb ajcuiß xsahil xchßôleb li xmâlcaßan xban nak nintenkßaheb.
Junelic xinbânu li tîquilal ut li châbilal. Chanchan aj chic li cuakß li tîquilal ninbânu junelic.
Lâin junelic xintenkßaheb li mutzß ut eb li yêk rok. Chanchanin chic li xnakßeb ru ut chanchanin chic li rokeb.
Chanchanin chic lix yucuaßeb li nequeßraj tenkßâc. Ut lâin ajcuiß nincoloc reheb li jalaneb xtenamit.
Lâin nacuisi xcuanquileb li incßaß useb xnaßleb ut nincoleb li tacuasinbileb chiruheb li nequeßrahobtesin reheb.
Lâin nincßoxla saß inchßôl ut ninye: Najt tincuânk saß ruchichßochß. Ut nak ac tîxin chic tincâmk saß li cuochoch.
Cßajoßak xsahil saß inchßôl. Chanchanakin jun tôn li cheß aubil chire li nimaß. Ut li rukß natßakresîc xban li xchußque natßaneß chi kßek.
Junelic châbil teßxye chicuix. Ut junelic cauhak cuib, chanquin saß inchßôl.
Eb aßan nequeßxcanab ribeb chirabinquil li cßaßru ninye nak ninqßueheb lix naßlebeb.
Mâcßaß nequeßxye chirix li cßaßru ninye xban nak eb aßan nequeßxnau nak yâl li ninye. Chanchan nak narucß li haß li chßochß nak nequeßrabi li cuâtin.
Junelic yôqueb chiroybeninquil nak tinâtinak. Chanchan nak na-oybenîc li hab saß li sakßehil.
Nak raheb saß xchßôl lâin quinqßueheb xsahil xchßôleb ut xban nak sa saß inchßôl, quinqßueheb xcacuilal xchßôleb.Lâin ninyehoc reheb cßaßru teßxbânu ut lâin nincßamoc be chiruheb. Chanchanin jun li rey nacßamoc be chiruheb lix soldado. Nak raheb saß xchßôl, lâin nincßojobeb xchßôleb.
Lâin ninyehoc reheb cßaßru teßxbânu ut lâin nincßamoc be chiruheb. Chanchanin jun li rey nacßamoc be chiruheb lix soldado. Nak raheb saß xchßôl, lâin nincßojobeb xchßôleb.

30

Abanan anakcuan eb li toj sâjeb chicuu niquineßxseße. Lix yucuaßeb aßan mâcuaß raj xcßulubeb nak xeßcuan saß xyânkeb lin tzßiß li xeßiloc re lin quetômk.
¿Cßaß ta raj ru x-oc cuiß cue nak cauheb ta rib eb aßan? Eb aßan moco cauheb ta rib.
Xban nak nebaßeb yôqueb chi bêc xjuneseb ut teßtzßocâk. Xjuneseb nequeßrisi ribeb ut nequeßxic chi cuânc saß li chaki chßochß bar mâcßaß cuan.
Nequeßxsicß chak li cßahil pim saß li chaki chßochß ut nequeßxsicß ajcuiß lix xeß li palma re teßxtzaca.
Nequeßisîc saß xyânkeb li cristian ut chixjunileb japjôqueb re chirixeb nak nequeßrâlinaheb. Chanchaneb chic laj êlkß.
Nequeßxic chi cuânc saß eb li ochoch pec. Ut nequeßxbec li jul saß eb li ûl re teßcuânk.
Nequeßxchßutub ribeb rubel li nînki qßuix ut aran japjôqueb re chi yâbac. Chanchaneb li xul li incßaß nequeßxtau xtzacaêmkeb.
Eb li cristian aßin mâcßaß nequeßoc cuiß. Incßaß useb xnaßleb ut moco xcßulubeb ta nak teßcuânk saß eb li tenamit.
Abanan anakcuan eb li ralal xcßajol niquineßxseße ut niquineßxhob.
Incßaß nequeßraj jiloc cuiqßuin. Niquineßxtzßektâna ut nequeßxchûba xnakß cuu.
Yôqueb chixbânunquil cue chi joßcan xban nak li Dios xcubsi incuanquil nak xqßue raylal saß inbên. Moco niquineßxqßue ta chic saß xnakßeb ru.
Nequeßchal saß nabalil ut nequeßxye nak cuan inmâc. Nequeßraj xbânunquil raylal cue ut nequeßraj incamsinquil.
Nequeßxram lin be re nak incßaß tinêlelik. Ut mâ ani nakßusuc reheb re nak teßxcanab xbânunquil raylal cue.
Jun chaliqueb nak xeßchal chixjunileb chixbânunquil raylal cue.
Lâin xiu xiu cuanquin. Mâcßaß chic inlokßal. Chanchan nak xcßameß xban ikß. Ut x-osoß lin biomal. Chanchan nak nanumeß li chok.
Incßaß chic nincuy cuânc saß ruchichßochß. Li raylal yô chi numtâc saß inbên.
Lix may li raylal yôquin chixcßulbal nacuulac toj saß inbakel. Ninnumsi li kßojyîn chi ra cuanquin.
Li Dios xqßue li raylal saß inbên. Chanchan yô chinchapbal chincux. Yô chinchikßlenquil riqßuin li raylal aßin. Chanchan yô chinquelonquil riqßuin li cuakß.
Chanchan xinixcut saß li sulul. Ut chanchanin chic li poks malaj ut li cha.
At inDios, yôquin chi tijoc châcuu, abanan incßaß niquinâcuabi. Nintzßâma intenkßanquil châcuu abanan incßaß niquinâsume.
Yô âjoskßil saß inbên. Ut cßajoß nak yôcat chinrahobtesinquil.
Osocß cue xban li raylal. Chanchan nak yô chincßambal li ikß. Chanchan nak yô chinchikßbenquil li câk-sut-ikß.
Lâin ninnau nak lâat tâcuaj tincâmk. Ninnau nak lâat tâcuaj nak tinxic saß li naßajej li teßxic cuiß chixjunileb li nequeßcam.
¿Ma incßaß ta biß târûk tintzßâma intenkßanquil lâin nak toj mâjiß nincam? ¿Ma târûk ta biß chic teßxtzßâma xtenkßanquil li ac xeßcam nak ac xasacheb ru?
¿Ma incßaß ta biß xinyâbac chirixeb li rahobtesinbileb? Ut, ¿ma incßaß ta biß xrahoß inchßôl chirixeb li tacuajenakeb xban raylal?
Nak yôquin chiroybeninquil li us, xchal li raylal saß inbên. Nak yôquin chiroybeninquil nak us tâêlk chicuu chixjunil li xinbânu, xsach chicuu chixjunil.
Cßajoß nak narahoß li cuâm xban nak junes raylal nincßul.
Junes rahil chßôlejil nincßul ut mâ bar nintau xsahil inchßôl. Ninxakab cuib chiruheb chixjunileb chixtzßâmanquil intenkßanquil.
Chanchanin chic laj xoj. Ut chanchanin chic li nimla xul avestruz.
Yô chi kßekocß chixjunil li cuix. Ut cßajoß li tik chicuix.Junxil nasahoß inchßôl chirabinquil li arpa ut li xôlb. Abanan anakcuan junes xrahil inchßôl naxqßue.
Junxil nasahoß inchßôl chirabinquil li arpa ut li xôlb. Abanan anakcuan junes xrahil inchßôl naxqßue.

31

Laj Job quixye cuißchic reheb li cuînk: —Lâin xinbânu li juramento nak incßaß tinra ruheb li tukß ix.
¿Cßaß ta biß ru lix kßajcâmunquil li junjûnk tixqßue li Dios saß choxa? ¿Cßaß ta biß ru lix mâtan li cristian li tixqßue li Kâcuaß?
¿Ma mâcuaß ta biß raj reheb li incßaß useb xnaßleb li raylal li yôquin chixcßulbal lâin?
¿Ma incßaß ta biß naril li cßaßru ninbânu? ¿Ma incßaß ta biß yô chixqßuebal cuetal?
Lâin mâ jun sut xinbânu li incßaß us chiru li Dios ut mâ jun sut xinbalakßi jalan.
Chitzßilok taxak âtin li Dios saß tîquilal chicuix re nak tixqßue retal nak tîc inchßôl.
Cui lâin xincanab xbânunquil li tîquilal, ut cui lâin yôquin chixrabal ru li cßaßru re jalan, ut cui cuan cßaßak re ru cuiqßuin jalan aj e,
cui joßcan lin naßleb, jalan chic chitzacânk re ru li cuacuîmk ut cheßxmichßak li cßaßru xcuau.
Cui lâin xincanab cuib chixbalakßi junak ixk, ut cui lâin yôquin chixcßacßalenquil rixakil junak li cuech cablal re nak tinbânu mâusilal re,
cui joßcan yôquin, chicßamekß ta li cuixakil xban jalan cuînk. Ut aß ta chic li cuînk aßan chiqueßekß xcua xban li cuixakil.
Cui ta lâin xinbânu li mâusilal aßan, incßulub raj nak tineßxqßue chixtojbal inmâc laj rakol âtin.
Chanchanak raj li xam nak tâchâlk chixsachbal li cßaßru cuan. Ut tixsach raj ru chixjunil li cßaßru cue.
Nak eb lin môs xeßxpatzß li cßaßru xeßraj cue, xincßûb riqßuineb saß xyâlal. Junelic xincuan saß xyâlal riqßuineb.
Cui ta incßaß xinbânu chi joßcan, ¿cßaß raj ru tinsume cuiß li Dios nak tixpatzß cue? Ut, ¿cßaß raj ru tincol cuiß cuib chiru nak târakok âtin saß inbên?
¿Ma mâcuaß ta biß li Dios quiyoßobtesin cue lâin? Ut, ¿ma mâcuaß ta biß li Dios quiyoßobtesin reheb aßan?
Lâin incßaß xincanab xtenkßanquil li nebaß li tenkßâc teßraj. Ut incßaß xincanabeb li xmâlcaßan chi mâcßaßeb xcua.
Lâin incßaß xincuaßac injunes. Junelic ban xinqßue xcuaheb li mâcßaßeb xnaß xyucuaß.
Chanchanin chic lix yucuaßeb li mâcßaßeb xnaß xyucuaß xban nak xebintenkßa chalen saß insâjilal. Ut junelic xintenkßaheb li xmâlcaßan.
Nak ninqßue retal junak mâcßaß xtßicr re tixtzßap cuiß rib, lâin ninqßue re. Ut nak ninqßue retal nak li tacuajenakeb mâcßaß rakßeb, lâin ninqßue reheb.
Usta incßaß queßxbantioxi chicuu, abanan lâin quinqßue rixeb lin carner reheb re teßxtzßap ribeb.
Mâ jun sut xinbânu raylal reheb li mâcßaßeb xnaß xyucuaß, usta ninnau nak naru nincol cuib chiruheb laj rakol âtin.
Cui lâin xinrahobtesiheb aßan, chitßanekß lin tel ut chitokßekß xbakel lin tel.
Lâin incßaß tinbânu li mâusilal aßan xban nak lâin mâ jokße tincuaj xcßulbal li tojba mâc li tixqßue li Dios saß inbên.
Lâin incßaß xinqßue inchßôl chirix li tumin. Ut incßaß xincßojob inchßôl saß xbên li oro.
Lâin incßaß quisahoß inchßôl nak nabal lin biomal cuan. Chi moco quisahoß inchßôl nak nabal li cßaßru cue nintau.
Lâin quinqßue retal nak li sakße nalemtzßun. Ut quinqßue ajcuiß retal xchßinaßusal li po chiru choxa.
Abanan lâin incßaß xinlokßoniheb chi mukmu, chi moco xincuutzß li cuukß re xqßuebal xlokßal.
Cui ta lâin xinbânu li mâc aßan, incßulub raj nak tincßul xtojbal lin mâc xban nak xintzßektâna raj li Dios cuan saß choxa.
Lâin mâ jun sut xsahoß saß inchßôl nak yôqueb chixcßulbal raylal li xicß nequeßiloc cue, chi moco xsahoß saß inchßôl nak cuanqueb saß chßaßajquilal.
Ut mâ jun sut quinmâcob riqßuin xtzßâmanquil mâusilal saß xbêneb, chi moco quinrahi nak teßcâmk.
Eb lin môs nequeßxnau chi tzßakal nak junelic ninqßueheb xcuaheb li nequeßcuulac saß cuochoch.
Eb li cristian li yôqueb chi viajic xinqßueheb rochochnal saß li cuochoch. Mâ jun sut xincanabeb chi cuârc saß be.
Lâin mâ jun sut xinmuk lin mâc joß nequeßxbânu li jun chßol chic. Mâ jun sut xincanab saß inchßôl re nak mâ ani tânaßok re.
Lâin incßaß xinxucuac xban li cßaßru teßxye li cristian. Mâ jun sut xintzßap cuib saß cuochoch chi mâcßaß xinye yal xban inxiu nak tineßxtzßektâna.
Us raj nak cuan ta ani tâabînk re li cßaßru yôquin chixyebal. Cßojcßo inchßôl riqßuin li nimajcual Dios. Ninnau nak aßan tixye nak mâcßaß inmâc, usta eb li xicß nequeßiloc cue teßxye nak cuan inmâc.
Cui ta yâl li yôqueb chixyebal chicuix, lâin tincßûluban raj saß inbên li cßaßru teßxye chicuix. Incßaß raj tinxutânâk chixcßulbal. Chanchan nak cuan jun corona saß injolom.
Tinâtinak riqßuin li Dios ut tinye re chixjunil li ninbânu. Tinâtinak riqßuin chi mâcßaß inxutân. Ninnau nak mâcßaß inmâc.
Lâin mâ ani aj chßochß nacuelkßa. Ut junelic xintojeb li xeßcßanjelan re li cuacuîmk.
Lâin incßaß xcuelkßa ru li racuîmk jalan, chi moco xincanabeb laj cßanjel chi mâcßaß cuan reheb.Cui ta xinbânu chi joßcan, us raj nak tâmok li qßuix saß lin chßochß. Ut incßaß chic tâmok li trigo. Chimok ta li yibru pim chiru ut incßaß chic tâmok li cebada.— Riqßuin li âtin aßin, quirakeß chi âtinac laj Job.
Cui ta xinbânu chi joßcan, us raj nak tâmok li qßuix saß lin chßochß. Ut incßaß chic tâmok li trigo. Chimok ta li yibru pim chiru ut incßaß chic tâmok li cebada.— Riqßuin li âtin aßin, quirakeß chi âtinac laj Job.

32

Eb li oxib chi cuînk queßxcanab âtinac nak queßxqßue retal nak laj Job cau xchßôl chixyebal nak mâcßaß xmâc.
Aran cuan jun li cuînk aj Eliú xcßabaß. Aßan ralal laj Baraquel, Buz xtenamit. Aßan xcomoneb li ralal xcßajol laj Ram. Li cuînk aßan cßajoß nak quijoskßoß saß xbên laj Job xban nak laj Job quixye nak mâcßaß xmâc ut yô chixqßuebal saß xbên li Dios li raylal li yô chixcßulbal.
Ut quijoskßoß ajcuiß saß xbêneb li oxib chi cuînk xban nak incßaß queßru xsumenquil li cßaßru quixye laj Job. Aßan incßaß naraj nak teßxqßue saß xbên li Dios li raylal li yô chixcßulbal laj Job.
Laj Eliú quiroybeni nak teßrakekß chi âtinac riqßuin laj Job li oxib chi cuînk xban nak aßan li toj sâj chiruheb aßan.
Quixqßue retal nak incßaß chic queßxtau âtin re teßxsume cuiß laj Job. Cßajoß nak quijoskßoß.
Quichakßoc laj Eliú, li ralal laj Baraquel, ut quixye reheb: —Lâin toj sâjin ut lâex ac chêquex chicuu. Joßcan nak xincßoxlac chi âtinac. Xinxucuac chixyebal li cßaßru cuan saß inchßôl.
Lâin quinye saß inchßôl: Âtinakeb cuan li ac chêqueb. Eb aßan cuanqueb xnaßleb xban nak ac chêqueb.
Relic chi yâl nak chixjunileb li cuînk cuanqueb xnaßleb xban nak li nimajcual Dios quixqßue lix musikß reheb.
Mâcuaß caßaj cuiß li chêqueb cuanqueb xnaßleb. Chi moco xban ta nak tîxeb chic nak nequeßxtau ru bar cuan li tîquilal.
Joßcan nak tinye: Cherabihak li cßaßru tinye xban nak cuan innaßleb. Lâin tinye li cßaßru cuan saß inchßôl.
Lâin xcuoybeni nak texrakekß chixyebal li cßaßru nequecßoxla ut xcuabi chixjunil li cßaßru xeye lâex nak yôquex chixcuechßbal rix laj Job.
Xcuabi chi us li cßaßru xeye, ut xinqßue retal nak mâ jun êre xexru xsumenquil chi tzßakal li cßaßru yô chixyebal laj Job.
Lâex incßaß naru nequeye nak cuan lê naßleb xban nak incßaß xexru xsumenquil laj Job. Caßaj cuiß li Dios naru nasumen re li cßaßru yô chixyebal laj Job.
Lâin ninnau nak laj Job incßaß yô chi âtinac cuiqßuin. Chi moco lâin tinye nak tinsume li cßaßru yô chixyebal joß xebânu lâex.
At Job, eb li oxib chi cuînk aßin sachsôqueb xchßôl xban nak incßaß xeßru xsumenquil li cßaßru yôcat chixyebal.
Lâin yôquin chiroybeninquil. Abanan mâ jun naâtinac xban nak mâcßaß râtineb re teßxsume cuiß.
Joßcan nak anakcuan oc cue chi âtinac lâin ut tinye li cßaßru nacuaj xyebal.
Cuan nabal li cßaßru nacuaj xyebal. Incßaß chic nincuy roybeninquil.
Tincuaj ru xyebal li cßaßru nacuaj. Chanchan puqßuecß cue joß li acß bôls tzßûm li nequeßxxoc cuiß li vino.
Tento tinâtinak re tincuisi chixjunil li cuan saß inchßôl. Tento nak tinsume li cßaßru yôcat chixyebal.
Mâ ani tinqßue xlokßal. Juntakßêt texcuil chêjunilex.Lâin incßaß cßaynakin chi kßunbesînc. Cui tinbânu chi joßcan, li Dios tinixqßue chixtojbal inmâc saß junpât.
Lâin incßaß cßaynakin chi kßunbesînc. Cui tinbânu chi joßcan, li Dios tinixqßue chixtojbal inmâc saß junpât.

33

Joßcan ut, at Job, chacuabihak li oc cue chixyebal. Chaqßuehak retal chi us li cßaßru tinye âcue.
Anakcuan oc cue chixyebal li joß qßuial cuan saß inchßôl.
Chixjunil li tinye âcue tzßakal yâl ut tinye chi anchal inchßôl.
Li nimajcual Dios, aßan li quiyîban cue ut aßan ajcuiß xqßuehoc inyußam.
Chinâsume cui tatrûk. Cßoxla chi us cßaßru tinâsume cuiß.
Lâat ut lâin juntakßêto chiru li Dios. Lâin chßochß oquenakin joß lâat.
Matxucuac chicuu. Lâin mâcßaß incuanquil saß âbên.
Lâin xcuabi chi tzßakal li cßaßru xaye. Xcuabi nak xaye chi joßcaßin,
Lâin tîc inchßôl. Incßaß ninbânu li incßaß us. Mâcßaß inmâc ut mâ jun li mâusilal ninbânu.
Abanan li Dios xqßue raylal saß inbên ut chanchanin chic jun li xicß na-iloc re.
Chanchan xbacß li cuok riqßuin cadena nak xqßue li raylal saß inbên ut yô chixqßuebal retal cßaßru ninbânu,” chancat.
Abanan li cßaßru xaye moco us ta xban nak li Dios nim xcuanquil chiru li cuînk.
¿Cßaßut nak yôcat chixcuechßbal rix li Dios? ¿Cßaßut nak nacaye nak incßaß naxsume li cßaßru nacatzßâma chiru?
Nabal pây ru naxbânu li Dios nak narâtinaheb li cristian. Aban eb aßan incßaß nequeßxqßue retal lix kßusbaleb.
Cuan nak li Dios narâtinaheb li cristian saß lix matqßueb malaj ut saß visión chi kßek nak yôqueb chi cuârc.
Naxye reheb cßaßru teßxbânu ut naxqßueheb xnaßleb.
Naxye reheb nak teßxcanab xbânunquil li incßaß us. Ut naxye ajcuiß reheb nak incßaß teßxnimobresi ribeb.
Incßaß naxcanabeb chi sachc. Naxcoleb ban chiru li câmc.
Cuan nak naxkßuseb riqßuin yajel ut riqßuin xrahil lix tibeleb.
Nequeßxcanab tzacânc usta châbil tzacaêmk naqßueheß reheb.
Mâcßaß chic xtibeleb ut nacßutun chic lix bakeleb.
Incßaß chic nequeßxcuy. Câmqueb re.
Abanan cui cuan ta junak xtakl li Dios naxnau âtinac, tâchâlk raj ut tixchßolob raj chiru li cuînk cßaßru us tixbânu.
Tixye raj re li cuînk, “Li Dios xril xtokßobâl âcuu. Aßan xcoloc âcue chiru li câmc. Ac xtau ani tâtojok rix lâ mâc.”
Tâqßuirâk lix tibel li cuînk ut tâcuânk cuißchic xcacuilal joß nak quicuan chak saß lix sâjilal.
Tâtijok chiru li Dios ut li Dios târabi li cßaßru tixtzßâma. Chi sa saß xchßôl tixlokßoni cuißchic li Dios ut tâcuânk cuißchic chi sum âtin riqßuin.
Tixye, “Lâin xinmâcob. Lâin xinbânu li incßaß us. Abanan li Dios incßaß xinixqßue chixtojbal lin mâc joß incßulub.
Aban li Dios xcoloc cue chiru li câmc. Joßcan nak toj yoßyôquin”, chaßak.
Nabal sut naxbânu li Dios chi joßcaßin riqßuineb li cuînk re xcolbaleb.
Joßcaßin nak naxcoleb chiru li câmc ut naxqßueheb chi cuânc saß ruchichßochß chi saheb saß xchßôleb.
At Job, canab âcuib chirabinquil li cßaßru yôquin chixyebal âcue. Qßue retal li cuâtin.
Cui cuan li cßaßru tâye re xcßutbal nak mâcßaß âmâc, âtinan chi mâcßaß âcßaßux. Lâin nacuaj nak teßxqßue retal nak mâcßaß âmâc.Abanan, cui mâcßaß cßaßru tâye, canab âcuib chirabinquil li cßaßru tinye. Lâin tinye âcue chanru naru tâcuânk ânaßleb.
Abanan, cui mâcßaß cßaßru tâye, canab âcuib chirabinquil li cßaßru tinye. Lâin tinye âcue chanru naru tâcuânk ânaßleb.

34

Ut quixye ajcuiß laj Eliú reheb:
—Cherabihak li cuâtin lâex li cuan lê naßleb. Ut lâex li xetzol êrib, cheqßue retal li cßaßru tinye.
Li kaxic naxtau ru bar cuan li us, joß nak li rußuj kakß naxyal lix sahil li nakatzaca.
Chikasicßak ru bar cuan li us ut chikaqßuehak retal bar cuan li yâl.
Laj Job yô chixyebal nak aßan tîc xchßôl ut yô ajcuiß chixyebal nak li Dios incßaß narakoc âtin saß tîquilal saß xbên.
¿Ma târûk ta biß tinticßtißik? ¿Ma cuan ta biß inmâc? Kßaxal ra yôquin chixcßulbal chi mâcßaß inmâc,” chan laj Job.
¿Ma cuan ta biß junak cuînk joß laj Job? Aßan incßaß naxqßue saß ru li Dios xban nak yô chixqßuebal saß xbên li Dios li raylal yô chixcßulbal.
Nacuulac chiru xcßambal rib saß usilal riqßuineb li incßaß useb xnaßleb. Ut nacuulac chiru cuânc saß xyânkeb li nequeßbânun mâusilal.
Laj Job quixye, “Mâcßaß naxra li cuînk nak yôk chixbânunquil li cßaßru naraj li Dios,” chan.
Abanan lâex li sêb êchßôl chixtaubal lix yâlal, cherabihak li cßaßru tinye. Lâin ninnau nak incßaß têcßoxla nak li nimajcual Dios naxbânu li mâusilal. Aßan junelic narakoc âtin saß tîquilal.
Li Dios naxqßue xkßajcâmunquil li junjûnk aß yal chanru lix yehom xbânuhom. Naxqßue xkßajcâmunquil joß xcßulubeb.
Relic chi yâl li nimajcual Dios incßaß naxbânu mâusilal. Saß tîquilal ban narakoc âtin.
¿Ma cuan ta biß junak quiqßuehoc xcuanquil li Dios? Ut, ¿ma cuan ta biß junak quixakaban re, re tâtaklânk saß ruchichßochß?
Cui li Dios târisiheb lix musikßeb li cristian,
chixjunileb raj teßcâmk ut teßsukßîk raj cuißchic chßochß.
At Job, cui lâat cuan ânaßleb, chacuabihak li oc cue chixyebal anakcuan.
¿Ma târûk ta biß tâtaklânk saß xbên li ruchichßochß li Dios cui xicß naril li tîquilal? ¿Cßaßut nak yôcat chixqßuebal li mâc aßin saß xbên li Dios? ¿Ma incßaß ta biß kßaxal tîc xchßôl li Dios?
¿Ma mâcuaß ta biß caßaj cuiß li Dios naru nayehoc reheb li rey nak incßaß us xnaßlebeb? Ut, ¿ma mâcuaß ta biß li Dios naru nayehoc reheb li nequeßtaklan saß ruchichßochß nak incßaß us yôqueb?
Li Dios incßaß naxsicß ruheb li ani tixra. Juntakßêt ban narileb li rey ut eb li biom joß ajcuiß eb li nebaß. ¿Ma mâcuaß ta biß aßan li quiyoßobtesin reheb chixjunileb?
Cui li Dios naraj, eb li cristian saß junpât nequeßcam ut mâ aniheb chic saß ruchichßochß. Usta tuktu kßojyîn tixtakla chak li raylal saß xbêneb. Mâcuaß junak cuînk tâsachok re li nim xcuanquil. Aß ban li Dios.
Li Dios yô chirilbal chixjunil li nequeßxbânu li cristian ut naxnau chixjunil.
Chiru li Dios mâcßaß junak naßajej kßaxal kßojyîn re teßxmuk cuiß ribeb li incßaß useb xnaßleb.
Li Dios incßaß tento tâtzßilok âtin saß xbêneb li cristian xban nak ac naxnau chanru lix naßlebeb. Ut tixqßueheb chixtojbal xmâc aß yal chanru xcßulubeb.
Aßan narisiheb saß xcuanquileb li nînkeb xcuanquil. Moco tento ta tixpatzß cßaßru xmâc. Ut jalan chic naxqßueheb saß lix naßajeb.
Aßan tixsach ruheb usta chi kßek. Tixbânu raylal reheb xban nak naxnau nak incßaß us xnaßlebeb.
Xban nak incßaß useb xnaßleb, naxqßue raylal saß xbêneb chiruheb chixjunileb li cristian.
Eb aßan incßaß queßabin chiru li Dios. Queßxcanab ban xbânunquil li cßaßru naraj.
Queßxbânu raylal reheb li nebaß ut reheb li rahobtesinbileb. Ut li Dios quirabi nak yôqueb chi yâbac xban li raylal.
Cui li Dios incßaß tixqßueheb chixtojbal xmâqueb, ¿ani ta biß chic târûk tâbânûnk re? Ut cui incßaß târil li cßaßru yôqueb chixbânunquil, ¿ani ta biß chic tâilok re? Aßan na-iloc reheb li tenamit joß eb ajcuiß li cristian,
re nak incßaß tâoc chi taklânc saß xbêneb li incßaß us xnaßleb ut re ajcuiß nak incßaß tixrahobtesiheb li tenamit.
At Job, ¿ma ac xaye ta biß re li Dios nak xacanab âcuib chi balakßic, abanan incßaß chic tâbânu?
¿Ma xaye re nak tixcßut châcuu cßaßru li mâc li toj mâji nacaqßue retal? ¿Ma xaye re nak cui incßaß us xabânu, incßaß chic tâbânu?
¿Ma yôcat chixcßoxlanquil nak li Dios tixqßue âkßajcâmunquil joß nacacuaj lâat, usta ac xatzßektâna? Lâat nacanau cßaßru tâbânu. Mâcuaß lâin. Ye ke li cßaßru tâcuaj xbânunquil.
Eb li cuînk li cuanqueb xnaßleb li yôqueb chi abînc cue, ut eb li sêbeb xchßôl, teßxye nak laj Job yô chi âtinac chi mâcßaß rajbal.
Mâcßaß xnaßleb. Joßcan nak yô chi âtinac chi joßcan.
Us cui tâtzßilekß âtin chi us chirix li cßaßru naxye xban nak li âtin li naxye nacßutun nak incßaß us lix naßleb.Moco caßaj cuiß ta li mâc aßan naxbânu. Yô aj ban cuiß chixkßetkßetinquil rib chiru li Dios. Ut chiku yô chixhobbal ut yô ajcuiß chixcuechßinquil.
Moco caßaj cuiß ta li mâc aßan naxbânu. Yô aj ban cuiß chixkßetkßetinquil rib chiru li Dios. Ut chiku yô chixhobbal ut yô ajcuiß chixcuechßinquil.

35

Laj Eliú quixye cuißchic re laj Job li cßaßru naxcßoxla:
—At Job, ¿ma nacacßoxla lâat nak us li yôcat chixyebal? ¿Ma us nak yôcat chixyebal nak mâcßaß âmâc chiru li Dios?
Lâat xaye re li Dios, “¿Cßaßru tâcuaj re lâat cui lâin yôquin chi mâcobc? ¿Ma chßaßaj ta biß naxbânu âcue cui tinmâcobk?” chancat.
Lâin tatinsume ut tebinsume ajcuiß lâ cuamîg.
Ilon saß choxa ut tâqßue retal nak li chok najt cuanqueb châcuu lâat.
¿Cßaßru tixra li Dios nak yôcat chi mâcobc? Ut, ¿cßaßru tixra nak incßaß tatmâcobk?
Cui lâat tîc âchßôl, ¿cßaßru tixra li Dios? ¿Ma naru ta biß tâqßue cßaßak re ru re li Dios lâat?
Cui lâat châbilat, aßaneb ajcuiß lâ cuas âcuîtzßin li teßcßuluk re li usilal. Ut cui lâat tatmâcobk, aßan eb ajcuiß lâ cuas âcuîtzßin li teßcßuluk re li raylal.
Eb aßan japjôkeb re xban li raylal li yôkeb chixcßulbal. Yôkeb chixsicßbal ani tâcolok reheb chiruheb li nînkeb xcuanquil.
Abanan moco nequeßxsicß ta li Dios li quiyoßobtesin reheb. Ut aßan raj li tâqßuehok xcacuil xchßôleb saß li raylal.
Incßaß nequeßxsicß li Dios li naqßuehoc kanaßleb. Ut aßan eb raj li cristian li queßqßueheß xnaßleb chi us chiruheb li xul li nequeßbêc saß ruchichßochß joß eb ajcuiß li nequeßrupupic chiru choxa.
Nequeßxtzßâma raj xtenkßanquileb, abanan li Dios incßaß naxsumeheb xban nak nequeßxnimobresi ribeb ut incßaß us lix naßlebeb.
Relic chi yâl li nimajcual Dios incßaß narabi li cßaßru nequeßxtzßâma xban nak incßaß nequeßxtzßâma chi anchaleb xchßôl.
¿Ma tojaß ta chic lâat tatrabi? Lâat yôcat chixyebal nak incßaß nacatxtenkßa. Oybeni cuan. Ac naxnau cßaßru yôcat chixcßulbal.
Lâat nacaye nak li Dios incßaß najoskßoß chi moco naxqßueheb chixtojbal xmâqueb li ani nequeßmâcob.At Job, lâat yôcat chi âtinac chi mâcßaß rajbal. Nabal yôcat chixyebal xban xmâcßaßil ânaßleb.
At Job, lâat yôcat chi âtinac chi mâcßaß rajbal. Nabal yôcat chixyebal xban xmâcßaßil ânaßleb.

36

Ut quixye ajcuiß laj Eliú:
—Oybeni junpâtak ut lâin tinchßolob xyâlal châcuu. Toj cuan nabal âtin tinye âcue re xcolbal rix li Dios.
Lâin tinchßolob châcuu chi tzßakal lix yâlal xban nak cuan innaßleb re xcßutbal châcuu nak li Dios li quiyoßobtesin cue, cuan rajbal nak xqßue li raylal saß âbên.
Lâin tinye âcue lix yâlal. Incßaß ninticßtißic. Lâin cuan innaßleb. Joßcan nak yôquin chixyebal âcue chi joßcaßin.
Li Dios kßaxal nim xcuanquil ut cuan xnaßleb. Incßaß naxtzßektânaheb li tîqueb xchßôl.
Naxsach ruheb li incßaß useb xnaßleb. Ut narakoc âtin saß tîquilal saß xbêneb li nebaß.
Junelic naxtenkßaheb li tîqueb xchßôl ut naxxakabeb saß xnaßajeb eb li rey ut qßuebileb xlokßal.
Abanan cui cuanqueb li yôqueb chi cßuluc raylal xban li mâusilal queßxbânu,
li Dios tixcßut chiruheb nak incßaß us yôqueb chixbânunquil. Ut naxcßut ajcuiß chiruheb nak yôqueb chixnimobresinquil ribeb.
Narâtinaheb re xkßusbaleb ut naxye reheb nak teßxcanab xbânunquil li mâusilal.
Cui teßrabi li cßaßru tixye li Dios, ut cui teßcßanjelak chiru, aßan târosobtesiheb ut sahakeb chic saß xchßôleb toj chirix lix camiqueb.
Abanan, cui eb aßan incßaß nequeßxbânu li cßaßru naxye li Dios, teßosokß. Teßcâmk chi incßaß teßxqßue retal cßaßru naraj li Dios.
Eb li incßaß nequeßxcßoxla li Dios, cßajoß nak nequeßjoskßoß. Usta yôqueb chi cßuluc raylal, abanan incßaß nequeßxtzßâma xtenkßanquil chiru li Dios.
Eb aßan teßcâmk chi toj sâjeb. Xutânal teßxcßul nak teßosokß.
Xban li raylal li nequeßxcßul, li Dios naxcßut chiruheb nak incßaß us yôqueb. Naxqßue raylal saß xbêneb yal re nak teßxtau xyâlal.
At Job, li Dios tatrisi raj saß li raylal li yôcat chixcßulbal. Tatxqßue raj saß jun naßajej châbil. Incßaß raj chic tâcßul li raylal. Ut tixqßue raj cuißchic li cßaßru âcue chi nabal.
Anakcuan yôcat chixcßulbal xtojbal âmâc. Moco târûk ta tâye nak incßaß târakok âtin saß âbên, chi moco târûk ta tâye nak incßaß tatxqßue chixtojbal âmâc.
Bânu cuênt. Mâqßue âcuib chixbalakßi li biomal ut mâqßue âcuib re nak teßxtumina âcuu.
Usta nabal âbiomal, aßan incßaß tatxtenkßa saß li raylal li cuancat cuiß, usta tâjap âcue ut usta nim âcuanquil.
Mâra ru li câmc chi moco târa ru li cutan nak tâsachekß ruheb li tenamit.
Bânu cuênt. Mâbânu chic li mâusilal. Yôcat chi cßuluc raylal anakcuan re nak incßaß chic tatmâcobk.
Chaqßuehak retal. Li Dios kßaxal nim xcuanquil. Mâ jun aj cßutunel naru xjuntakßêtanquil riqßuin.
Mâ ani tâyehok re cßaßru tixbânu, ut mâ ani naru tâyehok re nak incßaß us naxbânu.
Chixjunileb nequeßxqßue xlokßal li cßaßru naxbânu. Joßcan ajcuiß lâat. Chijulticokß âcue xqßuebal xlokßal li cßaßru naxbânu.
Chixjunileb li cristian nequeßxqßue retal li cßaßru naxbânu, usta yal chi najt nequeßril.
Li Dios, aßan kßaxal nim xcuanquil ut lâo incßaß nakatau ru li cßaßru naxbânu. Aßan cuan chi junelic. Mâcßaß xticlajic, chi moco cuan rosoßjic.
Li Dios riqßuin lix cuanquil naxxoc li haß saß jun li naßajej ut chirix aßan naxsukßisi hab.
Aßan naxsukßisi chokß hab li chok ut naxqßue li hab saß xbên chixjunileb li cuanqueb saß ruchichßochß.
Mâ ani naxtau ru chanru nak nabêc li chok chiru choxa. Ut mâ ani ajcuiß naxtau ru cßaßut nak namok li câk saß li choxa.
Qßuehomak retal chanru nak li Dios naxcutanobresi li choxa nak narepoc li rakß câk, abanan lix chamal li palau nacana saß kßojyîn.
Joßcaßin nak naxqßue cßaßruheb re li tenamit ut naxqßue xtzacaêmkeb chi nabal.
Aßan li nataklan saß xbên li câk. Aßan naxye re bar tâmok.Nak namok li câk, naxcßut nak incßaß sa saß xchßôl li Dios. Nak naxtakla chak li câk-sut-ikß, aßan naxcßut nak yô xjoskßil saß xbên li mâusilal.
Nak namok li câk, naxcßut nak incßaß sa saß xchßôl li Dios. Nak naxtakla chak li câk-sut-ikß, aßan naxcßut nak yô xjoskßil saß xbên li mâusilal.

37

Nak nacuil li câk-sut-ikß, cßajoß nak ninxucuac. Li cuâm na-ecßan. Chanchan ac êlc re saß xnaßaj.
Cherabihak. Li Dios oc re chi âtinac. Chanchan li câk.
Oc re chixqßuebal chi repoc li câk saß chixjunil li choxa ut saß chixjunil li ruchichßochß.
Nak naâtinac li Kâcuaß riqßuin xnimal xcuanquil, chanchan nak namok li câk. Incßaß naxcanab repoc li rakß li câk nak yô chi ecßânc.
Yal riqßuin râtin li Dios naxbânu xsachba chßôlej. Mâ ani naru nataßoc ru li sachba chßôlej li naxbânu riqßuin xnimal xcuanquil.
Aßan nataklan re li nieve saß ruchichßochß. Ut aßan ajcuiß nataklan re li musmus hab joß ajcuiß li cacuil hab saß ruchichßochß,
re nak eb li cuînk incßaß teßêlk saß li rochocheb ut re ajcuiß nak teßxqßue retal li cßaßru naxbânu.
Eb li xul nequeßxic saß eb lix jul chixcolbal ribeb chiru li hab.
Saß li sur nachal chak li câk-sut-ikß. Ut saß li norte nachal chak li que.
Ut xban li que li naxtakla, li haß nasukßi hielo.
Aßan nayîban re li chok re nak tixqßue li hab. Ut yal riqßuin râtin namok li câk saß li chok.
Eb aßan nequeßnumeß chiru choxa ut saß chixjunil li ruchichßochß joß nequeßtaklâc cuiß xban li Dios.
Cuan nak li Dios naxtakla chak li hab ut li ikß re xtßakresinquil li ruchichßochß ut re xbânunquil usilal reheb li cuanqueb saß ruchichßochß. Ut cuan nak naxtakla chak li hab ut li ikß re xkßusbaleb li tenamit.
At Job, chacuabi, ¿ma nacaqßue retal li sachba chßôlej naxbânu li Dios?
¿Ma nacanau chanru nak naxbânu chixjunil aßin li Dios? ¿Ma nacanau chanru nak naxqßue chi repoc li câk saß li chok?
¿Ma nacanau chanru nak naxqßue chi bêc li chok saß li ikß? ¿Ma mâcuaß ta biß aßin nacßutuc re li sachba chßôlej naxbânu li Dios riqßuin lix naßleb?
¿Ma nacaqßue retal cßaßru xyâlal nak cßajoß li tik nacacuecßa nak li Dios naxtakla chak li ikß li nachal saß li sur?
¿Ma xatenkßa ta biß li Dios chixyîbanquil li choxa? Ut, ¿ma xatenkßa ta biß chixyîbanquil chi chßinaßus joß li chßîchß li nalemtzßun?
Cui lâat nacanau, ye ke cßaßru takaye re li Dios xban nak lâo incßaß nakatau ru. Chanchan cuanco saß kßojyîn.
Lâin mâ jokße tincuaj âtinac chi tzßakal riqßuin li Dios xban nak cui tinbânu, mâre tixsach cuu.
Nak li Dios naxtakla li ikß chirisinquil li chok chiru li sakße, cßajoß nak nalemtzßun. Mâ ani nacuyuc re rilbal.
Nak yô chak chi cßutûnc li cutan, li choxa saß li norte chanchan li châbil oro, ut nakaqßue retal lix lokßal li Dios.
Lâo incßaß nakatau ru li cßaßru naxbânu li nimajcual Dios. Aßan kßaxal cau rib ut tîc xchßôl. Ut xban nak tîc xchßôl, mâ ani naxbânu raylal re.Joßcan nak eb li cristian, tento nak teßxxucua ru. Chiru aßan mâcßaß nequeßoc cuiß li cuanqueb xnaßleb, chan laj Eliú.
Joßcan nak eb li cristian, tento nak teßxxucua ru. Chiru aßan mâcßaß nequeßoc cuiß li cuanqueb xnaßleb, chan laj Eliú.

38

Tojoßnak li Dios qui-oc chi âtinac saß jun li câk-sut-ikß ut quixye re laj Job:
—¿Anihat lâat nak yôcat chixcuechßinquil rix li cßaßru ninbânu? Lâat yôcat chi âtinac chi joßcan xban nak mâcßaß ânaßleb.
Anakcuan cßutbesi lâ cuînkilal chicuu ut tâsume li âtin tinpatzß âcue.
¿Ma ac cuancat ta biß lâat nak quinyîb chak saß xnaßaj li ruchichßochß? Cui lâat mas nacanau chicuu lâin, cßut chicuu lâ naßleb.
¿Ma nacanau ani xyehoc re chanru xnimal li ruchichßochß tâqßuehekß? Cui nacanau, ye cue ani quibisoc re.
Ye cue chanru nak xakabanbil li ruchichßochß saß xnaßaj. Ut, ¿ani quiqßuehoc re li nacûtun re saß xnaßaj?
Saß li cutan aßan yôqueb chi lemtzßûnc li chahim chiru choxa nak toj ekßela. Ut eb li ángel queßbichan xban xsahil xchßôleb.
Ut, ¿ani quitzßapoc re li bar nanumeß cuiß li haß li na-el saß li palau?
Lâin xinqßuehoc re li chok chokß xrambal ru li palau re nak tâcanâk saß kßojyîn.
Lâin quinyehoc re li palau bar tânumekß. Chanchan nak quinqßue saß lau lix puertil.
Ut quinye re: Caßaj cuiß arin tatnumekß ut incßaß tânumekß jun pacßal lâ cau ok, chanquin re.
At Job, ¿ma xaqßue jun sutak chi sakêuc li cutan? ¿Ma xaqßue jun sutak chi cutanocß li ruchichßochß?
¿Ma xaqßue chi cutanocß saß chixjunil li ruchichßochß re nak eb li incßaß useb xnaßleb teßêlk saß lix naßajeb li mukmûqueb cuiß?
Nak nasakêu, nacßutun lix chßinaßusal li ruchichßochß. Chanchan naxbon chi cak li ruchichßochß joß jun li caki tßicr.
Eb li incßaß useb xnaßleb incßaß nacuulac chiruheb li cutan xban nak incßaß chic naru teßxbânu li mâusilal chi mukmu.
¿Ma ac xatcuulac chak toj bar nayoßla cuiß chak li palau? Ut, ¿ma xatcuulac toj saß lix chamal?
¿Ma nacanau bar cuan lix puertil lix naßajeb li camenak? Ut, ¿ma ac xatcuulac chak saß lix naßajeb?
¿Ma nacanau chanru xnimal li ruchichßochß? Cui nacanau, ye cue.
¿Ma nacanau bar nachal chak li cutan? Ut, ¿ma nacanau bar nachal chak li kßojyîn?
¿Ma nacanau ta biß toj bar nocoxrakekß li cutan riqßuin li kßojyîn? Ut, ¿ma târûk ta biß tâcßameb toj saß lix naßajeb?
Cui nacanau chixjunil aßan, aßan naraj naxye nak ac xatyoßla nak quinyîb li ruchichßochß. Naraj naxye nak ac tîxat chi us.
¿Ma ac xatcuulac chak saß li naßajej li xocxo cuiß li nieve inban? Ut, ¿ma ac xatcuulac chak saß li naßajej li xocxo cuiß li sakbach?
Aßan xocxo inban re tintakla saß xkßehil li raylal ut saß xkßehil nak nacuan li plêt.
¿Ma nacanau bar nachal chak li cutan nak naxjeqßui rib saß ruchichßochß? Ut, ¿ma nacanau chanru nak naxjecß rib li ikß li nachal bar na-el cuiß chak li sakße?
¿Ani quitaklan chak re li hab? Ut, ¿ani quiyehoc re li câk bar tânumekß?
¿Ani nataklan chak re li hab saß xbên li chßochß bar mâcßaß cristian? Ut, ¿ani nataklan re li hab saß li chaki chßochß bar mâcßaß cuan?
¿Ani natßakresin re li chaki chßochß re nak tâêlk li rax pim chiru?
¿Ma cuan xyucuaß li hab? Ut, ¿ma cuan ani xyîban re li sujeu?
¿Ma cuan ta biß xnaß li hielo? Ut, ¿ma cuan ta biß ani xyîban re li que li nacßatoc?
¿Ani nasukßisin re li haß chokß hielo ut nacana joß li pec? ¿Ut, ani nasukßisin re li palau chokß hielo?
¿Ma lâat ta biß catqßuehoc re saß xnaßajeb li chahim Pléyades? Ut, ¿ma naru ta biß tâcuisiheb saß xnaßajeb li chahim Orión?
¿Ma lâat ta biß nacatqßuehoc chak re chi êlc saß x-ôril li Cak Chahim ekßela? Ut, ¿ma lâat ta biß nacatqßuehoc reheb chi bêc li chahim Osa xcßabaßeb?
¿Ma nacanau ta biß chanru lix chakßrabeb li cuanqueb saß choxa? Ut, ¿ma lâat ta biß nacatqßuehoc re li chakßrab saß ruchichßochß?
¿Ma naru ta biß tâye re li chok nak tixqßue chak nabal li hab saß ruchichßochß?
¿Ma cuan ta biß âcuanquil chixtaklanquil li câk? Ut, ¿ma naru ta biß teßabînk châcuu?
¿Ani xqßuehoc xnaßlebeb li cristian? Ut, ¿ani xbânun reheb nak sêbak xchßôleb?
¿Ma cuan ta biß junak târûk tâajlânk re li chok? Ut, ¿ma cuan ta biß junak târûk tâyehok re li chok nak tixqßue chak li hab,
re nak li poks tâsukßîk sulul ut tixletz rib chi ribil rib?
¿Ma lâat ta biß nacatqßuehoc xtzacaêmkeb li cakcoj? Ut, ¿ma âban ta biß lâat nak nequeßtzacan chi us li cocß ral toj retal nequeßnujac,
nak cuanqueb saß lix juleb ut nak buchbûqueb chiroybeninquil nak teßxchap lix tibeb?¿Ma lâat ta biß nacatqßuehoc xtzacaêmkeb li tzßok nak teßtzßocâk? Ut, ¿ma lâat ta biß nacatqßuehoc xcuaheb li cocß ral nak nequeßxtzßâma xtzacaêmkeb cue?
¿Ma lâat ta biß nacatqßuehoc xtzacaêmkeb li tzßok nak teßtzßocâk? Ut, ¿ma lâat ta biß nacatqßuehoc xcuaheb li cocß ral nak nequeßxtzßâma xtzacaêmkeb cue?

39

¿Ma nacanau chanru nak nequeßcuan li raleb li chibât re li qßuicheß? Ut, ¿ma âcuilom jun sutak nak nequeßyoßla li ral li quej?
¿Ma nacanau jarub po nequeßyoßla cuiß li raleb? Ut, ¿ma nacanau jokße tzßakal xkßehil lix yoßlajic?
¿Ma nacanau lâat ma nequeßxbuchub ribeb nak nequeßyoßla li raleb? Ut, ¿ma nacanau ma ra nequeßxcßul nak nequeßyoßla li ral?
Nak nequeßqßui li raleb, nequeßcacuu nak nequeßxcuaß li pim. Ut chirix aßan nequeßxic ut incßaß chic nequeßsukßi riqßuin lix naßeb.
¿Ani xqßuehoc reheb chi cuânc saß qßuicheß li bûr? Ut, ¿ani xcanabânc reheb chi bêc chi mâ ani na-iloc reheb?
Lâin xinqßuehoc reheb chi cuânc saß li naßajej mâcßaß cuan ut saß eb li naßajej li incßaß na-el acuîmk chiru.
Eb aßan incßaß nequeßcuulac chiruheb cuânc nachß riqßuin li tenamit. Chi moco naru xtûlanobresinquileb.
Eb aßan nequeßxsicß lix cuaheb saß eb li tzûl. Ut nequeßxsicß li pim li rax ru.
¿Ma târûk ta biß tâcßanjelak châcuu li bôyx li cuan saß qßuicheß? Ut, ¿ma târaj ta biß cuânc saß xnaßajeb lâ cuacax?
¿Ma târûk ta biß tâbacß li yugo saß xbên ut tâmin ru chi becoc chßochß riqßuin arado? ¿Ma târûk ta biß tâcßam châcuix chi cßanjelac saß pim?
¿Ma tâcßojob ta biß âchßôl saß xbên yal xban nak nim ut cau rib? Ut, ¿ma tâqßue ta biß chixbânu lâ cßanjel?
¿Ma tâcßojob ta biß âchßôl saß xbên re nak tixxoc li ru lâ cuacuîmk ut tixchßutub saß li naßajej li nacaxoc cuiß?
¿Ma lâat ta biß xatqßuehoc re lix xic li pavo real, li cßajoß xchßinaßusal? Ut, ¿ma lâat ta biß xaqßue lix xic li nimla xul avestruz xcßabaß?
Li avestruz naxcanab lix mol saß chßochß re nak li chßochß tixkßixna.
Incßaß naxqßue retal nak tânumekß junak saß xbên naru najoreß lix mol, malaj ut tânumekß junak li xul saß xbêneb ut tixjoreb.
Incßaß naxraheb li ral. Chanchan mâcuaß ral. Mâcßaß naraj re cui incßaß teßmok.
Nequeßxbânu chi joßcan li xul aßan xban nak incßaß nequeßxnau xyâlal. Lâin incßaß quinqßue xnaßlebeb.
Abanan nak naâlinac li avestruz naxcßut xxutâneb li cacuây ut li cuanqueb chirix xban nak aßan li cau naâlinac chiruheb.
At Job, ¿ma lâat ta biß li catqßuehoc re xcacuilal li cacuây? Ut, ¿ma lâat ta biß li catyîban chi chßinaßus li rismal cuan chirix xcux?
¿Ma târûk ta biß tâqßue chi xucuac li cacuây re nak tâpiscßok joß laj sâcß? Aßaneb ban li cuînk li nequeßxucuac chiru li cacuây nak naxjap re.
Cauheb rib ut nequeßxbec li chßochß xban nak teßraj ru xic saß li plêt.
Eb li cacuây incßaß nequeßxnau xucuac. Incßaß nequeßxucuac chi xic chi pletic riqßuineb li cuanqueb xchßîchß.
Usta natzinloc xyâb li chßîchß saß xbêneb ut usta na-el ratzßum li xam chiru lix chßîchßeb nak naxtochß rib, abanan incßaß nequeßxucuac.
Nequeßxbec li chßochß xban xjoskßileb ut mâ ani naxakaban reheb. Mâcßaß nequeßraj re usta na-ecßan li trompeta.
Nak na-ecßan li trompeta nequeßxjap reheb. Nequeßrecßa nak tâcuânk plêt usta toj mâjiß nequeßxic. Nequeßrabi nak yôqueb chi taklânc li nequeßcßamoc be chiruheb li soldado.
¿Ma xban ta biß nak cuan ânaßleb nak li cßuch narupupic? Ut, ¿ma lâat ta biß nacatyehoc re jokße tâxic saß li sur?
¿Ma lâat ta biß nacattaklan reheb li tßiu nak teßxyîb lix soqueb saß eb li naßajej li najt xteram?
Eb aßan nequeßxyîb lix naßajeb saß li nînki sakônac ut aran takekß nequeßxcol ribeb saß eb li jul li cuanqueb saß li pec.
Ut toj aran yôqueb chak chi iloc. Toj chi najt yôqueb chak chixqßuebal retal ma teßxtau lix tibeb.Eb li ral nequeßxtzßub lix quiqßueleb li xul li nequeßxchap ut eb aßan nequeßxtiu lix tibeleb.
Eb li ral nequeßxtzßub lix quiqßueleb li xul li nequeßxchap ut eb aßan nequeßxtiu lix tibeleb.

40

Li Kâcuaß quixye cuißchic re laj Job:
—At Job, ¿ma xban nak cuan ânaßleb nak yôcat chincuechßinquil lâin li nimajcual Dios? Li ani naxcuechß rix li cßaßru ninbânu, tento nak tixsume li cßaßru tinpatzß re, chan.
Laj Job quixye re:
—At Kâcuaß, xban xmâcßaßil innaßleb xinâtinac. Incßaß naru tatinsume anakcuan. Mâcßaß chic cuâtin re tatinsume cuiß.
Nabal xinye, abanan anakcuan incßaß chic tinâtinak, chan.
Ut li Kâcuaß quiâtinac cuißchic chak saß li câk-sut-ikß ut quixye re:
—Cßutbesi lâ cuînkilal anakcuan ut tâsume li cßaßru tinpatzß âcue.
¿Ma yôcat chixyebal nak moco tîc ta li cßaßru ninbânu? ¿Ma tâye nak lâin cuan inmâc ut lâat mâcßaß âmâc?
¿Ma kßaxal nim ta biß lâ cuanquil joß lâin? Ut, ¿ma chanchan ta biß nak namok li câk nak nacat-âtinac lâat?
Cui yâl nak joßcan, cßutbesi lâ cuanquil ut lâ lokßal.
Cßutbesi lâ joskßil chiruheb li kßetkßeteb ut isi xcuanquileb.
Cßut xxutâneb li nequeßxnimobresi ribeb ut sach ruheb li incßaß useb xnaßleb toj bar cuanqueb cuiß.
Mukeb saß li chßochß ut taklaheb saß xnaßajeb li camenak.
Cui tâbânu aßan, lâin tinqßue âlokßal ut tinye nak lâat naru tâcol âcuib xban nak cuan âcuanquil.
Qßue retal li xul behemot xcßabaß. Lâin xinyîban re aßan joß nak xatinyîb lâat. Pim naxcuaß joß li cuacax.
Abanan cau rib ut cau xmetzßêu.
Lix ye chanchan xcacuil li chacalteß nak na-ecßan. Ut cßajoß xmetzßêu li raß.
Lix bakel kßaxal cau joß li chßîchß bronce ut li rok chanchan li cacuil chßîchß.
Riqßuin li xul aßan nacßutun li cßaßru xinbânu. Ut caßaj cuiß lâin naru ninnumta saß xbên.
Naxcuaß li pim li na-el saß cßalebâl li cuanqueb cuiß li joskß aj xul.
Ut nahilan saß mu saß xyânkeb li aj saß lix sâb haß.
Naxcol rib rubeleb li cheß ut saß xyânkeb li nînki pim.
Incßaß naxucuac xban li nimaß nak nachamoß. Usta nacuulac toj saß re xchamal li haß, abanan incßaß nacßoxlac.¿Ma cuan ta biß junak târûk tâchapok re nak yô chi iloc? Ut, ¿ma cuan ta biß junak târûk tixhop li rußuj?
¿Ma cuan ta biß junak târûk tâchapok re nak yô chi iloc? Ut, ¿ma cuan ta biß junak târûk tixhop li rußuj?

41

¿Ma naru ta biß tâchap li nimla xul Leviatán xcßabaß riqßuin li chßîchß li nequeßchapoc cuiß car? Ut, ¿ma naru ta biß tâbacß li rußuj rakß riqßuin cßâm?
¿Ma naru ta biß tâqßue junak cßâm saß li rußuj malaj ut tâhop lix xcâlam re riqßuin junak chßîchß?
¿Ma tixtzßâma ta biß châcuu nak tâcuil xtokßobâl ru? Ut, ¿ma tixtzßâma châcuu nak tâcuuxtâna ru?
¿Ma tixbânu ta biß xcontrato âcuiqßuin re nak tâcßanjelak chi junaj cua châcuu?
¿Ma târûk ta biß tâbatzßune joß nak nequeßbatzßunêc li cocß xul li nequeßrupupic? ¿Ma târûk ta biß tâbacß re nak sahakeb saß xchßôl lâ rabin riqßuin?
¿Ma naru ta biß teßxcßayi eb laj car? Ut, ¿ma naru ta biß teßxseti lix tibel re teßxcßayi?
¿Ma naru ta biß tâset chi chßîchß li rix? Ut, ¿ma târûk ta biß tâhop lix jolom riqßuin li arpón li nequeßrocsi laj chapol car?
Cui lâat tâchßeß li xul aßan, aßan tâpletik âcuiqßuin. Ut incßaß chic tâcuaj xchßeßbal xban nak tatxucuak chiru.
Caßaj cuiß riqßuin rilbal li nimla xul Leviatán, nequeßtßaneß xbaneb xxiu.
Nak nequeßxchikß xjoskßil li xul Leviatán, cßajoß nak najoskßoß. Mâ ani naru naxcol rib chiru. ¿Ma cuan ta biß junak târûk tixcol rib chicuu lâin?
¿Ani ta biß târûk tâcuechßok cuix lâin? Mâ ani naru nacuechßoc cuix lâin xban nak lâin aj êchal re chixjunil li cuan saß ruchichßochß.
Incßaß tincanab âtinac chirix li xul aßan xban nak kßaxal cau rib. Tinye âcue chanru lix cacuilal li rok.
Mâ ani naru na-isin re li rix. Ut mâ ani naru nachapoc re, re tixtûlanobresi riqßuin li chßîchß naqßueheß saß re.
¿Ani ta biß târûk tâqßuehok li chßîchß saß re, re xtûlanobresinquil xban nak li ruch re natzololnac ut xiu xiu rilbal?
Li rix kßaxal cau. Chanchan xcacuil li chßîchß. Ut tzßaptzßo chi us.
Naxcßuli rib chi us li rix. Ut incßaß na-oc ikß saß li rix.
Letzbil chi us chi ribil rib ut natzololnac ut junaj ru. Ut mâ ani naru najachoc re li rix chi ribil.
Nak na-atßisimac chanchan nak namok li câk. Ut li xnakß ru nalemtzßun. Chanchan nak nasakêu li cutan.
Saß re na-el rakß xam ut na-el ajcuiß ratzßum li xam.
Saß li rußuj na-el li sib. Chanchan xsibel li ucßal nak yô chi cuokxînc.
Riqßuin lix musikß, naxqßue xxamlel li ru xam. Ut na-el li rakß xam saß re.
Cau xmetzßêu lix cux. Chixjunileb nequeßxucuac xban.
Chixjunil lix tibel kßaxal cau. Mâ ani naru nahopoc re. Chanchan li cacuil chßîchß.
Ut li râm kßaxal cau joß li pec. Kßaxal cau joß xcacuil li caß.
Chixjunileb li cuanqueb xmetzßêu nequeßxucuac chiru xban nak kßaxal cau rib. Nequeßêlelic chiru xbaneb xxiu.
Mâ jun li chßîchß na-oc saß lix tibel, chi moco li lanza, chi moco li tzimaj.
Mâcßaß na-oc cuiß li hierro chiru li xul Leviatán. Chanchan li qßuim. Ut li chßîchß bronce, aßan chanchan li kßumet aj cheß.
Usta tâcutîk riqßuin tzimaj, incßaß naxucuac chiru. Ut cui tâcutîk chi pec, li pec chanchan li qßuim.
Chixjunil li cßaßru tâcutîk cuiß, mâcßaß na-oc cuiß chiru. Chanchan li chaki kßên. Usta nacutîc riqßuin li tzimaj, mâcßaß naraj re.
Kßaxal kßes ru lix saß. Chanchan xkßesnal li jorol têx. Naxbec li chßochß nak naxquelo rib chiru.
Narecßasi ru li chamal palau. Chanchan nak nacuokxin li aceite saß junak ucßal.
Nak ac xnumeß saß lix chamal li palau, sak sak ru lix cuokx li palau nacana ut nalemtzßun.
Mâcßaß chic junak xul saß ruchichßochß joß aßan. Kßaxal xucuajel rilbal ut mâ ani naxxucua ru.Aßan li kßaxal nim xcuanquil saß xyânkeb chixjunileb li xul. Naxcßut xxutâneb chixjunileb xban nak aßan li kßaxal cau rib chiruheb, chan li Dios.
Aßan li kßaxal nim xcuanquil saß xyânkeb chixjunileb li xul. Naxcßut xxutâneb chixjunileb xban nak aßan li kßaxal cau rib chiruheb, chan li Dios.

42

Tojoßnak laj Job quichakßoc ut quixye re li Dios:
—At Kâcuaß, lâin ninnau nak lâat chixjunil nacatru xbânunquil. Mâcßaß mukmu châcuu.
¿Ma cuan ta biß incuanquil lâin nak tincuechßi rix li cßaßru nacabânu? Xinâtinac chi joßcan xban nak mâcßaß innaßleb. Xinâtinac chirix li cßaßru incßaß xintau ru. Ut xinâtinac chirix li sachba chßôlej li mâ jaruj tintau ru.
Xaye cue nak tinqßue retal li cßaßru tâye cue ut xaye nak tinsume li cßaßru tâpatzß cue.
Junxil xinnau caßaj cuiß li cßaßru quiyeheß cue châcuix. Abanan anakcuan ninqßue retal chi us. Chanchan nak xcuil âcuu.
Anakcuan lâin xinqßue retal nak incßaß us xinye. Joßcan nak narahoß inchßôl. Anakcuan tinjal incßaßux. Tinchunub cuib saß poks ut saß cha xban xrahil inchßôl, chan laj Job.
Nak li Dios quirakeß chi âtinac riqßuin laj Job, quiâtinac ajcuiß riqßuin laj Elifaz, Temán xtenamit, ut quixye re: —Yô injoskßil saß âbên lâat joß ajcuiß saß xbêneb lâ cuamîg cuib, xban nak incßaß xeye li yâl chicuix joß xbânu laj Job laj cßanjel chicuu.
Anakcuan têcßam cuukub li toro ut cuukub li carner têlom ut texxic riqßuin laj Job, laj cßanjel chicuu re nak aßan tâmayejak saß êcßabaß lâex. Laj Job tâtijok chêrix ut lâin tincuabi lix tij. Mâcßaß tinbânu êre usta êcßulub xtojbal rix lê mâc xban nak incßaß xeye li yâl chicuix joß xbânu laj Job, chan li Dios.
Ut laj Elifaz Temán xtenamit, laj Bildad Súa xtenamit, ut laj Zofar Naamat xtenamit, queßxbânu joß quiyeheß reheb xban li Kâcuaß. Ut li Kâcuaß quirabi lix tij laj Job.
Nak ac xrakeß chi tijoc laj Job chirixeb li ramîg, li Kâcuaß quirisi li raylal saß xbên. Quixqßue cuißchic li cßaßru re. Caß sut chic xqßuial li cßaßru re quixqßue chiru li quicuan junxil.
Chixjunileb li ras ut li rîtzßin, joß cuînk joß ixk, queßcuulac chirilbal laj Job. Ut queßcuulac ajcuiß chixjunileb li ramîg li queßcuan junxil ut queßninkßeîc saß li rochoch. Queßxcßojob xchßôl laj Job riqßuin chixjunil li raylal li quiqßueheß saß xbên xban li Kâcuaß. Chixjunileb queßxsi xtumin ut queßxsi ajcuiß xmatkßab oro.
Cßajoß nak qui-osobtesîc laj Job xban li Dios. Kßaxal cuißchic nabal li quiqßueheß re xban li Dios chiru li quiqßueheß re junxil. Câlaju mil lix carner, cuakib mil lix camello, jun mil sumal lix bôyx ut jun mil lix bûr quiqßueheß re.
Ut queßcuan chic cuukub li ralal ut oxib chic lix rabin.
Li xbên lix rabin, xJemima quixqßue chokß xcßabaß. Li xcab, aßan lix Cesia ut li rox, aßan lix Keren-hapuc.
Eb lix rabin laj Job, aßaneb li kßaxal chßinaßuseb saß chixjunil li ruchichßochß. Ut queßqßueheß lix herencia rochbeneb li ras ut li rîtzßin.
Ut laj Job toj quicuan jun ciento riqßuin caßcßâl chihab chic ut quixnauheb ru li ri ut eb li rixmam.Ac tîx chic chi us laj Job nak quicam.
Ac tîx chic chi us laj Job nak quicam.

Lizenz
CC-0
Link zur Lizenz

Zitationsvorschlag für diese Edition
TextGrid Repository (2025). Christos Christodoulopoulos. Job (Q'eqchi'). Multilingual Parallel Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-B25D-7