1
Umajibʼal ri Utzalaj Utzij ri Jesus Kristo, Ukʼojol ri Dyos.
Jeʼ jas tzʼibʼatalik pa ri uwuj ri Isaʼiʼas ri qʼaxal utzij ri Dyos: Jeʼ, kintaq ubʼi ri nupataninel chawach arech kusukʼumaj ri abʼe.
Uchʼawibʼal ri kuraqaqej uchiʼ pa ri tzʼinalik ulew: Chisukʼumaj ri ubʼe ri Ajawxel, chibʼanaʼ jikom chrech ri ubʼe.
Ri Xwan ri Qasaljaʼ xbʼe pa ri tzʼinalik ulew, kuya ubʼixik jun qasnaʼ rech kʼexoʼj kʼuʼx e sachbʼal makaj.
Kepetik, keʼopan rukʼ ri areʼ, ri winaq rech ri Judeʼa, ri winaq rech ri Jerusalem. Kubʼan ri kiqasnaʼ ri eʼareʼ e kkisol ri kimak.
Ri Xwan ukojom jun utzʼumal kameyo; e kutzuq ribʼ rukʼ taq sakʼ e rukʼ uwaʼlcheʼ.
E kubʼij: «Petinaq uloq chwij ri in, jun chik che are ko chi na chnuwach ri in. Ri in man taqal ta chwij kinmej wibʼ chuwach e che kinturu ri uxajabʼ.
Ri in, xinbʼan ri iqasnaʼ rukʼ jaʼ, kʼatekʼut ri areʼ kubʼan na riʼ ri iqasnaʼ pa ri Tyoxlaj Uxlabʼaxel».
Kʼatekʼuriʼ, pa taq we qʼij riʼ, ri Jesus kpe uloq chi pa ri Nasaret rech ri Galileʼa, kʼatekʼuriʼ ri Xwan kubʼan uqasnaʼ pa ri Jordan.
E aretaq chiʼ kpaqiʼ uloq pa ri jaʼ, krilo che kjaqataj ri kaj e ri Tyoxlaj Uxlabʼaxel jeʼ jas jun palomax che kqaj uloq puwiʼ ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ jun chʼabʼal kpe uloq pa ri kaj: «At ri at loqʼalaj nukʼojol, at ri kʼo ronojel nutoqʼobʼ awukʼ».
Xas uchanim riʼ, ri Uxlabʼaxel kuchʼikmej ubʼi ri areʼ pa ri tzʼinalik ulew.
E kkʼojiʼ pa ri tzʼinalik ulew kawinaq qʼij. Ri Satanas kutaqchʼij ri areʼ che ri makaj. Ri areʼ kʼo chkixoʼl ri chikop, kʼatekʼuriʼ ri eʼanjel kkipatanij ri areʼ.
Aretaq chiʼ, xjachitaj ri Xwan, ri Jesus kpe uloq pa ri Galileʼa, kuya ubʼixik ri Utzalaj Utzij ri Dyos:
«Ukamik riʼ xtzʼaqat ri kajbʼal, ri Rajawibʼal ri Dyos naqaj chik kʼo wi: Chikʼexaʼ bʼaʼ ri ikʼuʼx e chixkojon bʼaʼ chrech ri kʼakʼ Utzalaj Tzij».
Aretaq chiʼ tajin kasutin chuchiʼ ri polow ri Galileʼa, keril ri Simon e ri Atrix, che rachalal ri Simon, tajin kkikʼyaq ri kʼat pa ri polow. Ri eʼareʼ eʼajchapal taq kär.
Ri Jesus kubʼij chkech: «Chiniterneʼbʼej ri in, e kinbʼan na chiwech, ix chapal taq kär chkech ri winaq».
Kʼatekʼuriʼ, xas chanim kkiya kan ri kikʼat e kkiterneʼbʼej ri areʼ.
Kbʼin chi apanoq jubʼiqʼ e keril ri Santiʼago ukʼojol ri Sebʼedeʼo, e ri Xwan che rachalal areʼ. Xoqujeʼ ri eʼareʼ ekʼo pa ri jukubʼ e tajin kkisukʼumaj ri kikʼat.
Chi chanim keʼusikʼij. Ri eʼareʼ kkiya kan ri kikat Sebʼedeʼo pa ri jukubʼ kukʼ ri erajchakibʼ e kkiterneʼbʼej bʼi ri areʼ.
Keʼokik pa ri Kafarnaʼum. Arechiʼ qʼij sabʼado, kok pa ri ukʼolbʼal chʼabʼal kʼatekʼuriʼ, katijonik chrech ri tzij.
Utz kkita ri utzij, rumal che ktijonik jeʼ jas jun winaq che kʼo reqleʼn, man junam ta kukʼ ri etzʼibʼanel.
Kʼatekʼuriʼ, chi pa ri sinagoga kʼo jun achi che chapom rumal jun itzel uxlabʼal, xumajij kuraqaqej uchiʼ
e kubʼij: «¿Jas kawaj chqech ri uj, Jesus at Ajnasaret? ¿La xatpetik arech kakʼisaʼ tzij paqawiʼ ri uj? In wetaʼm at jachin ri at: at ri at tyoxlaj uwinaq ri Dyos».
Kʼatekʼuriʼ, ri Jesus kuyajyatej ri areʼ: «Makʼo jun tzij mabʼij, chatel uloq rukʼ ri areʼ».
Ri areʼ sibʼalaj kutzuytzaʼ ri itzel uxlabʼal, sibʼalaj kuraqaqej uchiʼ, kʼatekʼuriʼ, kel uloq rukʼ ri areʼ.
Konojel ri winaq kkixibʼij kibʼ e kkita chkibʼil kibʼ: «¿Jas waʼ weriʼ? ¡Jun kʼakʼ tzij che kuya ubʼixik rukʼ reqleʼn! ¡Xoqujeʼ ktaqan chkech ri itzel taq uxlabʼal, kʼatekʼuriʼ keniman chrech!».
Kbʼe utzijol we jastaq riʼ pa ronojel ri rulew ri Galileʼa.
Arechiʼ kel uloq pa ri ukʼolbʼal chʼabʼal, kpe kukʼ ri Santiʼago e ri Xwan pa ri rachoch ri Simon e ri Atrix.
Ri ujiʼ chichuʼ ri Simon kʼo pa chʼat rumal kʼo jun nimalaj qʼaqʼ chrij. Kʼatekʼuriʼ kkitzijoj weriʼ chrech ri Areʼ.
Kqibʼ ukoq rukʼ ri areʼ, kuchap koq ri uqʼabʼ, kʼatekʼuriʼ, kuwaʼlisaj. Ri nimalaj qʼaqʼ kel chrij, kʼatekʼuriʼ, xok che kipatanaxik.
Aretaq chiʼ kqaj ri qʼij, kkʼam ubʼi chrech konojel ri eyawabʼibʼ, xoqujeʼ ri winaq che echapom rumal ri itzel uxlabʼal.
Konojel ri siwantinamit ekʼo ukoq chuchiʼ ri ja.
Keʼukunaj sibʼalaj iyawabʼibʼ winaq, e keʼukʼyaq ubʼi sibʼalaj eʼitzel. Man kuya ta bʼe chkech ri eʼitzel che kechʼawik, rumal che ketaʼm uwach ri areʼ.
Aretaq chiʼ kpakak uloq ri uxeʼ kaj, kwaʼlajik, kel ubʼik e kbʼe pa jun tzʼinalik ulew. Chilaʼ kchʼaw rukʼ ri Dyos.
Ri Simon e ri erachiʼl kkiterneʼbʼej ubʼi ri areʼ.
Aretaq chiʼ kkiriqo, kkibʼij chech: «Konojel ri winaq katkitzukuj».
Ri areʼ kubʼij chkech: «Joʼ pa jun kʼolibʼal chik, pa taq ri nikʼaj tinimit chik, arech, xoqujeʼ kintijonik chech ri tzij chilaʼ; ¡xa rumal kʼu waʼ weriʼ inpetinaq uloqʼ!».
Kbʼe pa ronojel ri Galileʼa, ktijonik chrech ri tzij pa taq ri ukʼolbʼal chʼabʼal e keʼukʼyaq ubʼi ri eʼitzel.
Jun winaq che tajin kaqʼiy ri utzʼumal, kpe rukʼ ri areʼ, kuta toqʼobʼ chrech, kxuliʼ chuwach e kubʼij chrech: «Weta kawaj, kuyaʼ waʼ kinakunaj ri in».
Ri Jesus kel ukʼuʼx chrech, ri areʼ kulikʼ ri uqʼabʼ, kuchapo ukoq kʼatekʼuriʼ, kubʼij chrech: «Kinwaj, chatkunatajoq».
Kʼatekʼuriʼ, xas chanim chʼajchʼoj chik ri utzʼumal e kkunatajik.
Kujach ubʼi ri areʼ e kuqʼat uwach, arech man kubʼij ta weriʼ,
kubʼij chrech: «Man kʼo ta jun tzij kabʼij: are jat kʼut e jakʼutuʼ awibʼ chuwach ri chuchqajaw. Jaʼsujaj ri tabʼal toqʼobʼ rumal rech che at utz chik, jacha xtaqan ri Moʼises, arech jun ilabʼal chkiwach».
Ekʼut ri areʼ, aretaq chiʼ xel ubʼik, sibʼalaj rukʼ kiʼkotemal kok che ubʼixik we jasach riʼ, xa jekʼuriʼ ri Jesus man kkowin ta chik utz rokibʼal kubʼan pa jun tinamit. Are kkanaj kanoq pa ri taq tolonik kolibʼal, kʼatekʼuriʼ, ri winaq kepe uloq rukʼ ri areʼ.
2
Aretaq chiʼ kok chi jumul pa ri Kafarnaʼum, etaʼmatalik chik che ri areʼ kʼo cho ja.
Sibʼalaj winaq kepetik, kʼatekʼuriʼ xoqujeʼ man kʼo ta chi kʼolibʼal chuwach ri uchiʼja. Ri areʼ kuya ubʼixik ri tzij chkech.
Kkʼam ubʼi chuwach, jun chi che cheʼrinaq ubʼaqil, kʼamom ubʼi kumal ekijebʼ achijabʼ.
Man kekowin taj keʼopan rukʼ ri areʼ rumal rech che ekʼo sibʼalaj winaq, kkipaqabʼaʼ puwiʼ ri uxotal ri ja jawichiʼ kʼo wi ri areʼ. Kkibʼan jun teqʼ, kʼatekʼuriʼ kkiqasaj ri chʼat jawiʼ qʼoyol wi ri kaminaq ubʼaqil achi.
Ri Jesus kril ri kikojonik, kʼatekʼuriʼ kubʼij chrech ri kaminaq ubʼaqil achi: «Walkʼuwaʼl, ksachitaj ri amak».
Etʼuyul chilaʼ enikʼaj ajtzʼibʼanel che kkichomaj pa kanimaʼ:
«¿Jasche che we achi riʼ kubʼij we tzij riʼ? Tajin kubʼij itzel tzij yoqʼabʼal rech ri Dyos! ¿Jachin kkowinik kusach ri makaj? Xaq xuwi ri Dyos».
Xas chanim, ri Jesus kunaʼ ri jastaq che kkichomaj pa ri kanimaʼ; kʼatekʼuriʼ, kubʼij chkech: «¿Jasche kichomaj weriʼ pa ri iwanimaʼ?
¿Jachinchike man kʼax ta ubʼixik: ksachitaj ri amak, on chatwaʼlijoq, chakʼamaʼ ukoq ri achʼat, kʼatekʼuriʼ chatbʼinoq?.
Xa jekʼuriʼ arech kiwetaʼmaj che ri ukʼojol ri achi kʼo ri ukowinem arech kusach ri makaj chuwachulew,
kintaqan chawech –kubʼij chrech ri kaminaq ubʼaqil achi– chatwaʼlijoq, chakʼamaʼ ubʼi ri achʼat, kʼatekʼuriʼ, jat cho ri awachoch».
Kwaʼlajik ri areʼ, kʼatekʼuriʼ, chanim kukʼam ubʼi ri uchʼatʼ e kel uloq chkiwach ri winaq. Ri winaq ksach kikʼuʼx kʼatekʼuriʼ, nim kkil wi ri Dyos, kkibʼij: «Man kʼo ta jumul qilom jun jasach che jeʼ jas weriʼ».
Kel chi ubʼi jumul chuchiʼ ri polow, kʼatekʼuriʼ, konojel ri winaq kepe rukʼ ri areʼ, ri areʼ kukʼut ri tzij chkiwach.
Kbʼek, kʼatekʼuriʼ kril ri Levi, ri ukʼojol ri Alfeʼo, che tʼuyul pa ri jun kʼolbʼal jawiʼ kmol wi ri alkabʼal. Kubʼij chrech: «Chinaterneʼbʼej ri in». Ri areʼ kwaʼlajik e kuterneʼbʼej ri areʼ.
Aretaq chiʼ kʼo cho ri mexa pa ri rachoch ri Levi, sibʼalaj eʼajtoqʼinel pwaq e eʼajmakibʼ ekʼo cho ri mexa rukʼ ri Jesus e ri eʼutijoxelabʼ, rumal rech che sibʼalaj ekʼi ri kkiterneʼbʼej ri areʼ.
Ri ekitzʼibʼanelabʼ ri efariseʼo, aretaq chiʼ kkil ri areʼ che kwaʼ kukʼ ri ajmakibʼ, kukʼ ri eʼajtoqʼinel pwaq, kkibʼij chkech ri eʼutijoxelabʼ: «¿Suche? ¿La kwaʼ kukʼ ri eʼajtoqʼinel pwaq e kukʼ ri ajmakibʼ?».
Ri Jesus kuta weriʼ, kʼatekʼuriʼ kubʼij chkech: «Ri winaq kʼo kichuqʼabʼ man rajawaxik ta jun ajkunanel chkech, are rajawaxik chkech ri eyawabʼibʼ winaq. Ri in man inulpetinaq taj, arech keʼinulsikʼij ri esukʼ winaq, are kʼut inulpetinaq che kisikʼixik ri eʼajmakibʼ».
Ri eʼutijoxelabʼ ri Xwan e ri efariseʼo tajin kemewajik. Rumal kʼuriʼ ekʼo jujun kebʼekibʼij chrech ri areʼ: «¿Suche, che ri eʼutijoxelabʼ ri Xwan e ri ekitijoxelabʼ ri efariseʼo kemewajik, kʼatekʼuriʼ ri eʼatijoxelabʼ ri at man kemewaj taj?».
Ri Jesus kubʼij chkech: «¿La kuyaʼo che ri erachil ri chʼabʼ ala kemewajik aretaq chiʼ ri areʼ kʼo kukʼ? Aretaq chiʼ ri chʼabʼ ala kʼo kukʼ ri areʼ man kuya ta riʼ kemewajik.
Kʼatekʼut, kpe na riʼ nikʼaj taq qʼij aretaq chiʼ ri chʼabʼ ala kesax ubʼi chkech ri eʼareʼ, kʼatekʼuriʼ kemewaj bʼaʼ riʼ pa we jun qʼij riʼ.
Man kʼo ta jun kukʼajij jun qʼel atzʼyaq rukʼ uchʼaqapil jun kʼakʼ atzʼyaq. We jeriʼ, ri chʼaqap kʼakʼ atzʼyaq kujikʼej riʼ ri qʼel atzʼyaq, kʼatekʼuriʼ, kunimarisaj riʼ ri utelbʼalil.
Man kʼo ta jun kuya pa kʼolik ri kʼakʼ amajaʼ pa qʼeʼl taq tzʼum; we jeriʼ, ri amajaʼ kuraqij riʼ ri tzʼum. Kchachiʼ riʼ ri amajaʼ xoqujeʼ ri taq tzʼum kʼolibʼal rech. ¡Are kʼutʼ, ri kʼakʼ amajaʼ rajawaxik kkʼolik pa kʼakʼ taq tzʼum!».
Pa jun sabʼado, bʼenaq pa ri tikbʼal triko. Ri eʼutijoxelabʼ kkimichʼ ri triko arech kkibʼan jun bʼe.
Ri efariseʼo kkibʼij chrech: «¡Chawilampeʼ! ¿Suche kkibʼano ri man yatal taj kbʼanik pa ri qʼij sabʼado?».
Kubʼij chkech: «¿La man isikʼim taj ri jastaq xubʼan ri David e ri eʼutijoxelabʼ, aretaq chiʼ ri eʼareʼ rajawaxik chkech e aretaq chiʼ xkinaʼ numik,
jas rokik xubʼan pa ri rachoch ri Dyos, aretaq chiʼ are nim chuchqajaw ri Abʼiʼatar, kʼatekʼuriʼ, xutij ri taq kaxlanwa rech ri tabʼal toqʼobʼ, che xuwi ri echuchqajawibʼ kuyaʼo kkitijo. Kʼatekʼuriʼ, xoqujeʼ xuya ri kaxlanwa chkech ri erachiʼl?».
Kʼatekʼuriʼ kubʼij chkech: «Ri sabʼado bʼanom, rech toqʼobʼ chkech ri winaq, ri winaq man bʼanom taj che rech toqʼobʼ chrech ri sabʼado.
Ri ukʼojol ri achi, xoqujeʼ ajaw chrech ri sabʼado».
3
Kok chi jumul pa jun ukʼolibʼal chʼabʼal, kʼo chilaʼ jun achi che kaminaq ri uqʼabʼ.
Sibʼalaj kkikaʼyej ri areʼ arech kkilo we kukunaj ri achi pa ri Sabʼado. Are kkaj kkibʼan qʼatojtzij puwiʼ ri areʼ.
Ri areʼ kubʼij chrech ri achi che kaminaq ri uqʼabʼ: «Chatwaʼlajoq, chatkʼol panikʼaj chkech le winaq».
Kʼatekʼuriʼ, kubʼij chkech: «¿La yaʼtalik che pa Sabʼado kbʼan ri utzil chuwach che are kbʼan ri itzel, kkol jun kʼaslemal chuwach ri kkʼis tzij puwiʼ?». Kʼatekʼut, ri eʼareʼ ma kechʼaw taj.
Ri areʼ sibʼalaj ko keʼukaʼyej ri eʼareʼ, kbʼisonik rumal rech che ko ri kanimaʼ, kʼatekʼuriʼ, kubʼij chrech ri achi: «Chalikʼaʼ ri aqʼabʼ». Ri areʼ kulikʼ ri uqʼabʼ, e kkunatajik.
Aretaq chiʼ keʼel ubʼi ri efariseʼo, kechʼaw kukʼ ri eʼajherodiʼano rumal rech che are kkaj kkikʼis uwach ri areʼ.
Ri Jesus, erachiʼl ri eʼutijoxelabʼ kbʼe naj chi pa ri polow. Sibʼalaj winaq kkiterneʼbʼej ubʼi ri areʼ. Ewinaq rech ri Galileʼa, rech ri Judeʼa,
winaq rech ri Jerusalem, winaq rech chʼaqʼap chech ri Jordan, winaq rech taq ri rulew ri Tiro e ri Sidon, sibʼalaj winaq che aretaq chiʼ kkitaʼo ronojel ri kubʼano, kepe uloq rukʼ ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, kubʼij chkech ri eʼutijoxelabʼ che kkisukʼumaj jun alaj jukubʼ chrech, kumal ri winaq, arech man kkichʼikimej ta ri areʼ.
Rumal rech che keʼukunaj sibʼalaj winaq, kʼatekʼuriʼ konojel ri eyawabʼibʼ winaq kkikʼyaq kibʼ chrij ri areʼ arech kkichap ukoq ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, ri eʼitzel taq uxlabʼal, aretaq chiʼ kkil ri areʼ, kkikʼyaq kibʼ chuwach ri raqan e kkiraqaqej kichiʼ e kkibʼij: «At, ri at ukʼojol ri Dyos!».
Kʼatekʼuriʼ, sibʼalaj ktaqan chkech arech man kkiqʼalajisaj ta ri areʼ chkiwach ri winaq.
Kpaqiʼ pa ri juyubʼ e ksikʼin chkech ri kraj ri areʼ. Kepetik jawiʼ kʼo wi ri areʼ.
Keʼuʼuxisaj kabʼlajuj arech kekʼojiʼ che erachiʼl ri areʼ, e keʼutaq ubʼi che ubʼixik ri tzij.
E kuya chkech ri kowinem arech kekikʼyaq ubʼi ri eʼitzel.
Jeʼ, keʼuʼuxisaj ri ekabʼlajuj, kʼatekʼuriʼ, Pedro ri ubʼiʼ ri Simon kukojo,
ri Santiʼago ri ukʼojol ri Sebʼedeʼo e ri Xwan ri rachalal ri Santiʼago, e kukoj chkech ri eʼareʼ ri bʼiʼaj Bʼoʼanerges, che kubʼij: ralkʼuwaʼl ri kaqulja,
ri Atrix, ri Felipe, ri Bʼartolome, ri Mateʼo, ri Max, ri Santiʼago ri ukʼojol ri Alfeʼo, ri Tadeʼo, ri Simon ri Ajkananeʼo,
e ri Judas Iskariʼote, ri areʼ che kujach na ri areʼ.
Kpe cho ja. E kepe chi jumul ri winaq, rumal kʼuriʼ man kuya taj kkitij ri kiwa.
Kʼatekʼuriʼ, ri erachalaxik aretaq chiʼ kketaʼmaj weriʼ, kebʼek, e kkaj ketakʼi chrij ri areʼ, rumal rech che kbʼixik: «¡Ri areʼ moxirinaq!».
Ri etzʼibʼanelabʼ che xepe uloq chi pa ri Jerusalem uloq kkibʼij: «Ri Bʼeʼelzebʼul chapowinaq ri areʼ», e xoqujeʼ: «Rumal ri kanimal eʼitzel, kukʼyaq ubʼi ri areʼ ri jetaq itzel».
Ri areʼ keʼusikʼij ri eʼareʼ, kʼatekʼuriʼ kubʼij chkech pa taq tzijobʼelil: «¿La kkowin, ri Satanas kukʼyaq ubʼi ri Satanas?
We kʼo jun ajawibʼal kchʼoʼjin rukʼ jun utzʼaqatil rajawibʼal chik, we jun ajawibʼal riʼ man naj taj kuqʼiʼo.
We kʼo jun ja kchʼoʼjin rukʼ jun utzʼaqatil chik che aj upaja, we jun ja riʼ man naj taj kuqʼiʼo.
Kʼatekʼuriʼ, ri Satanas we kchʼoʼjin rukʼ ri Satanas, we ujachom uwach, ri areʼ man naj taj kuqʼiʼo. Kukʼis ribʼ riʼ pa utukel wi.
Kʼatekʼut, man kʼo ta jun kkowinik kok pa ri rachoch jun achi che kʼo sibʼalaj uchoqʼabʼ, e che kukʼam ubʼi ronojel ri ujastaq, kkowin riʼ we nabʼe kuyut ri winaq kʼatekʼuriʼ loqʼ nakʼuriʼ kukʼam ubʼi ri ujastaq».
«Qastzij kinbʼij chiwech, ksach ronojel ri kimak ri winaq, xoqujeʼ ronojel ri itzel taq tzij kbʼix na chrij ri Dyos.
Kʼatekʼut, ri jun winaq che kubʼij na jun itzel tzij chrij ri Tyoxlaj Uxlabʼaxel, man ksachitaj ta riʼ ri umak. Kʼo jun junalikalaj umak riʼ».
Rumal rech che kkibʼij: «Jun itzel uxlabʼal chapowinaq ri areʼ».
Ri unan e ri erachalal keʼopanik chilaʼ, kʼatekʼuriʼ man keʼok ta ubʼik kekanaj kan chuxkut ri ja, ketaqan chkech ri winaq arech kkisikʼij uloq ri areʼ.
Sibʼalaj winaq etʼuyul chuxkut ri areʼ, kʼatekʼuriʼ, ekʼo jujun kkibʼij chrech: «Ri anan, ri eʼawachalal e ri eʼawanabʼ ekʼo chuxkut ri ja, kʼatekʼuriʼ, katkitzukuj ri at».
Ri areʼ kubʼij chkech: «¿Jachin ri nunan? ¿Jachin ri ewachalal?».
Keʼukaʼyej ri etʼuyul chuxkut ri areʼ, kʼatekʼuriʼ, kubʼij: «Eʼare waʼ ri enunan e ri ewachalal.
Jachin ri kubʼan ri jastaq che kraj ri Dyos, are riʼ ri wachalal, are riʼ ri wanabʼ e are riʼ ri nunan».
4
Kʼatekʼuriʼ, jumul chik ktijon che ri tzij chuchiʼ ri polow. E sibʼalaj winaq kepe chi rukʼ ri areʼ. Rumal kʼuwaʼ weriʼ kaqʼan pa jun jukubʼ e aretaq chiʼ kʼo chi uloq pa ri polow, ktʼuyiʼ uloq, konojel ri winaq ekʼo kan cho ri ulew chuchiʼ ri polow.
Keʼutijoj chrech sibʼalaj jastaq pa taq tzijobʼelil, e kubʼij chkech pa ri utzij:
«Chitatabʼej: Ri ajtikonel xel ubʼik che utikik ri utikoʼn.
Kʼatekʼuriʼ arechiʼ xutiko, jujun taq ijaʼ xtzaq chuchiʼ ri bʼe, e ri chikop ajuwokaj xepetik e xkitij ubʼi ronojel.
Jujun taq ijaʼ chik xtzaq pa taq abʼaj jawichiʼ man kʼo ta sibʼalaj ulew. Xaqbʼiʼ xkiʼiyik rumal che xaq kʼo ukoq.
E aretaq chiʼ xel uloq ri qʼij, xkʼat ri taq utux e xchaqiʼjarik rumal rech che man kʼo ta ri urabʼ.
Jujun taq ijaʼ chik xtzaq pa taq kʼix, xkʼiy ri kʼix e xkijiqʼisaj ri taq ijaʼ. Kʼatekʼuriʼ, man xuya ta uwach.
Jujun taq ijaʼ chik xtzaq pa ri utz ulew, aretaq chiʼ xkʼiyik xuya ri uwach, kʼo jujun taq ijaʼ chjujunal xuya juwinaq lajuj uwach, jujun taq ijaʼ chik oxkʼal uwach, jujun chik oʼkʼal».
Kʼatekʼuriʼ kubʼij: «Chutaʼ bʼaʼ ri jun winaq che kʼo uxikin arech kuto!».
Aretaq chiʼ ri areʼ, naj chik kʼo chkech ri winaq, ri erachiʼl che junam kkiterneʼbʼem ubʼi kukʼ ri ekabʼlajuj, kkikʼot uchiʼ ri areʼ puwiʼ ri taq tzijobʼelil.
Kubʼij chkech: «Xyaʼtaj chiwech ri ix pa chʼobʼik ri nimalaj taq kʼax uchʼobʼik puwiʼ ri rajawibʼal ri Dyos, kʼatekʼut, chkech ri winaq che naj ekʼo wi chrech, ronojel ri jastaq kopan kukʼ ri eʼareʼ xa pa taq tzijobʼelil,
arech, kneʼbʼaʼ sibʼalaj kekaʼyik, xas man kekaʼy taj, arech, kneʼbʼaʼ sibʼalaj kkito, xas man kkichʼobʼ taj, weneʼ kkikʼex ri kikʼuʼx, kʼatekʼuriʼ, ksachitaj ri kimak».
Kʼatekʼuriʼ, kubʼij chkech: «Ri ix, ¿la man kichʼobʼ ta ubʼixkal we tzijobʼelil riʼ? ¿Jas kʼu uchʼobʼik kibʼan riʼ ronojel ri jetaq tzijobʼelil?
Ri ajtikonel kutik ri Tzij.
Ri ekʼo chuchiʼ ri bʼe jawiʼ katik wi ri tzij, eʼareʼ nakʼuriʼ ri kkita ri tzij, kʼatekʼuriʼ aretaq chiʼ kkito, chanim kpe ri Satanas e kresaj ri tzij xtik pa ri kikʼuʼx.
Xoqujeʼ ri ketik chuxoʼl ri taq abʼaj, eʼare nakʼuriʼ ri kkita ri tzij, aretaq chiʼ kkita ri tzij xas chanim kekiʼkotik.
Kʼatekʼuriʼ, man kʼo ta urabʼ ri kanimaʼ, man keʼok ta il. Aretaq chiʼ kpe jun nimalaj kʼax rumal rech ri tzij, xas aninaq ketzaqik, kubʼan kebʼ kikʼuʼx.
Ri jujun chik che ketik pa taq ri kʼix. Eʼareʼ nakʼuriʼ riʼ ri xkita ri tzij.
Ri elem chʼuʼj pa ri kanimaʼ rukʼ we uwach ulew riʼ, ri kichʼakik rumal ri qʼinomal e ri nikʼaj taq tiʼtik chik, kok pa ri kanimaʼ e kujiqʼisaj ri Tzij, xa jekʼuriʼ man kuya ta uwach.
Kʼatekʼuriʼ, ri ketikik pa ri utz ulew. Eʼare nakʼuriʼ ri kkita ri tzij, kkikʼulaj, kʼatekʼuriʼ kkiya kiwach, nikʼaj kkiwachij juwinaq lajuj chkijujunal, ri nikʼaj chik kkiwachij oxkʼal, ri nikʼaj chik okʼxal».
E kubʼij chkech: «¿La kkʼam uloq ri kantil arech kokisax chuxeʼ ri tem on chuxeʼ ri chʼat? ¿La man xa ta kokisax pa ri ukʼolbʼal?
Rumal rech che man kʼo ta jun jasach che xa rech awatalik xane rech kqʼalajanik, e man kʼo ta jun jasach xbʼantaj pa awatalik, xane arech kpe na pa qʼalajisanik.
¡Jachin ri kʼo ri uxikin che utayik, chutatabʼej bʼaʼ!»
E kubʼij chkech: «¡Chixchomanoq puwiʼ ri jastaq che kitatabʼej! Rukʼ ri etabʼal che kixetanik ri ix, kixetax na, kʼatekʼuriʼ, kya chi na uwiʼ apanoq.
Rumal rech che jachin, kʼo jastaq rech, kyaʼtaj na chrech, kʼatekʼut, jachin man kʼo ta jastaq rech, xoqujeʼ ri ujastaq che kʼo rukʼ, ktoqix na riʼ chrech».
Xoqujeʼ kubʼij: «Ri Rajawibʼal ri Dyos, jeʼ jas jun achi che kutik ri ijaʼ pa ri ulew:
We kwarik, we kwaʼlaj neʼ chi chaqʼabʼ, chi paqʼij, ri ijaʼ kkʼiyik, kneʼbʼaʼ ri areʼ man retaʼm taj jas ri ukʼiyik.
Ri ulew utukel kwachinik, nabʼe ktuxnik, pa ukabʼ kwatzikʼik, pa urox kuya sibʼalaj uwach pa ri ochʼ.
Kʼatekʼuriʼ, aretaq chiʼ qʼan chi ri uwach, xas chanim kubʼan ri qʼatoj ri achi, rumal rech che xuriqaʼ ri qʼij che utz chik ri uwach».
Xoqujeʼ kubʼij: «¿Jas rukʼ kqajunamatisaj wi ri Rajawibʼal ri Dyos? ¿Jas rukʼ tzijobʼelil kqakʼut ubʼixik?
Jeʼ jas jun alaj nitzʼ ijaʼ, che aretaq chiʼ ktikitaj pa ri ulew are sibʼalaj nitzʼ chuwach ronojel ijaʼ.
Kʼatekʼut, aretaq chiʼ ktikitajik, kkʼiyik, e are nim chkiwach konojel ri nikʼaj chik. Nim taq uqʼabʼ kkʼiyik, e ri jetaq chikop eʼajuwokaj kepetik che ubʼanik ri kisok chuxeʼ ri umuʼj».
Rukʼ kʼya taq tzijobʼelil jeʼ jas we nikʼaj riʼ, kuya ubʼixik chkech ri Tzij, jeʼ jas uchʼobʼik kekowin chrech.
E kuya ubʼixik chkech xaq rukʼ ri jetaq tzijobʼelil, kʼatekʼut ronojel ri jastaq riʼ kukʼut ri ubʼixkal chkech ri utijoxelabʼ.
Che we qʼij riʼ aretaq chiʼ kqaj ri qʼij, kubʼij chkech: «Joʼ chʼaqap chik che ri polow».
Kekiya kan ri winaq, kʼatekʼuriʼ, kkikʼam ubʼi ri areʼ. Ri areʼ bʼenaq pa ri jukubʼ e ebʼenaq nikʼaj taq jukubʼ chik rukʼ ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, kpe jun nimalaj kyaqiqʼ, e ri uqʼeʼtal ri polow sibʼalaj kok pa ri jukubʼ, kʼatekʼuriʼ knojik.
Ri areʼ kʼo chilaʼ, chrij jawiʼ kbʼinsax wi ri jukubʼ, tajin kwarik uqʼoyobʼaʼm ri ujolom cho jun chʼakat. Ri eʼareʼ kkikʼasuj, kʼatekʼuriʼ, kkibʼij chrech: «Ajtij, ¿la man katok ta ilo che ri uj kujkamik?».
Aretaq chiʼ ri areʼ kkʼastajik, kuyaj ri kyaqiqʼ, kʼatekʼuriʼ, kubʼij chrech ri polow: «¡Chaqasaj awach! ¡Matchʼaw chik!». Ri kyaqiqʼ ktaniʼk, kʼatekʼuriʼ kqaj uwach ri polow.
Chi chanim kubʼij chkech: «¿Suche kixibʼij iwibʼ? ¿La man kʼo ta ikojonik ri ix?».
Chi chanim ri eʼareʼ sibʼalaj kkixibʼij kibʼ, kʼatekʼuriʼ kkibʼij chkibʼil kibʼ: «¿Jachin kuwaʼ we areʼ riʼ, che ri kyaqiqʼ e ri polow xoqujeʼ kunimaj ri utzij?»
5
Ri eʼareʼ kʼeʼopan chʼaqap chik che ri polow, pa ri kitinamit ri eʼajgerasa.
Chi chanim, aretaq chiʼ ri Jesus kqaj uloq pa ri jukubʼ cho ri ulew, kpe uloq che ukʼulaxik chuxol taq ri kijul kaminaqibʼ, jun achi che kʼo jun itzel uxlabʼal rukʼ.
Kʼo ri rachoch pa taq ri jul, kʼatekʼuriʼ man kʼo ta jun kkowin che uyutik ri areʼ kneʼbʼaʼ rukʼ chʼichʼ.
Rumal rech che kʼya taq mul yutum chik rukʼ taq tem e rukʼ chʼichʼ, kʼatekʼut, ri areʼ ujoqʼapim ri jetaq tem e ri jetaq chʼichʼ. Man kʼo ta jun kkowin che uqasaxik uwach ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, ronojel mul chi paqʼij, chi chaqʼabʼ kʼo pa taq ri jul, kʼo pa taq juyubʼ, kuraqaqej uchiʼ, kʼatekʼuriʼ kusok ribʼ rukʼ taq ri abʼaj.
Aretaq chiʼ naj na kʼo wi ri Jesus, kril apanoq, kxakʼinik kopan rukʼ ri areʼ, kumej ribʼ chuwach ri areʼ.
Sibʼalaj kuraqaqej uchiʼ, kʼatekʼuriʼ, kubʼij: «¿Su kawaj chwech, Jesus, at ukʼojol ri Dyos, ri Nimalaj Ubʼantajik? ¡Nimalaj toqʼobʼ kinta chawech ri at, rumal ri Dyos, minatzuytzaʼ ri in!».
Rumal rech che ri areʼ kubʼij chrech: «¡Chatel uloq rukʼ we achi riʼ itzel uxlabʼal!».
Kʼatekʼuriʼ, ri areʼ kutaʼ chrech: «¿Su ri abʼiʼ?». Kubʼij ri areʼ: «Jumulaj ri nubʼiʼ rumal rech che ri uj sibʼalaj uj kʼya!».
Kʼatekʼuriʼ, sibʼalaj kuta toqʼobʼ chrech ri areʼ arech man keʼukʼyaq ta ubʼi ri eʼareʼ naj chrech ri tinimit.
Kʼo chilaʼ cho ri juyubʼ jumulaj jupuq aq che tajin kkitij kechaʼ.
Ri itzel taq uxlabʼal kkita toqʼobʼ chrech ri Jesus e kkibʼij chrech: «Chujataqaʼ ubʼi ri uj kukʼ taq ri aq arech kqanim qibʼ chkipam ri eʼareʼ».
Kʼatekʼuriʼ, kuya bʼe chkech. Chi chanim ri itzel taq uxlabʼal keʼel ubʼik e keʼok pa taq ri aq. Ri jumulaj jupuq aq, kkikʼyaq kibʼ pa ri polow chi puwiʼ ri juyubʼ uloq. Ri aq ekʼo juwinaq tokʼ (2.000) che kejiqʼ pa ri polow.
Ri ajyuqʼabʼ chkech ri aq keʼaninajik, kʼatekʼuriʼ, kkiya ubʼixik we jastaq riʼ pa taq ri tinamit e pa taq ri juyubʼ. Ri winaq kepe uloq che rilik ri jastaq che xubʼan ri areʼ.
Ri eʼareʼ keʼopan naqaj ukoq rukʼ ri Jesus e kkil ri achi che xkʼojiʼ ri itzel rukʼ, tʼuyulik, ukojom ra- tzʼyaq, kʼo pa rax uwinaqil, kʼatekʼuriʼ ri eʼareʼ sibʼalaj kkixibʼij kibʼ.
Ri xeʼilowik, kkiya ubʼixik ri jastaq che xukʼulumaj ri achi che okinaq ri itzel rukʼ, xoqujeʼ ri jastaq che xkʼulmatajik kukʼ ri aq.
Kʼatekʼuriʼ, chi chanim kkita chrech ri Jesus arech ri areʼ naj kbʼe ubʼi wi chrech ri kitinamit.
Aretaq chiʼ kaqʼan puwiʼ ri jukubʼ, ri achi che xkʼojiʼ ri itzel uxlabʼal rukʼ, kuta chrech ri areʼ, arech kkʼojiʼ rukʼ ri areʼ.
Man kuya ta weriʼ chrech, kʼatekʼut, kubʼij chrech: «Jat pa ri atinimit, kukʼ ri eʼawachalaxik, jabʼij chkech ri jastaq xubʼan ri Ajawxel chawech e ri uloqʼoqʼebʼal ukʼuʼx awukʼ».
Kbʼe ubʼik ri areʼ, kʼatekʼuriʼ, kuya ubʼixik pa ri Dekapolis ri jastaq che xubʼan ri Jesus chrech, e konojel ri winaq kkimayo uwach we jastaq riʼ.
Aretaq chiʼ ri Jesus kbʼe chi jumul chʼaqap che ri polow, sibʼalaj winaq kepe rukʼ ri areʼ, ri areʼ kʼo chuchiʼ ri polow.
Kpe jun kanimal ri ukʼolbʼal chʼabʼal, Jaʼiro ri ubʼiʼ, aretaq chiʼ kril ri areʼ, kumej ribʼ che xukulem cho ri raqan,
kʼatekʼuriʼ sibʼalaj kukʼomij chrech areʼ, kubʼij: «Chi chanim riʼ kjaluw ri numiʼal, chasaʼj jaʼulkajoʼ ri aqʼabʼ puwiʼ ri ujolom arech kkoltajik e kkʼasiʼk».
Kbʼe ubʼi rukʼ ri areʼ, kʼatekʼuriʼ, sibʼalaj winaq kkiterneʼbʼej ubʼik e sibʼalaj kkipitzʼej ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, kʼo jun ixoq che yawabʼ, kutzaq ukikʼel chi kabʼlajuj junabʼ chi uloq.
Ri areʼ ukʼaxkʼolim chik kukʼ ekʼi eʼajkunanelabʼ. Ri areʼ usachom chik ronojel ri upwaq, kʼatekʼuriʼ, man kʼo ta kutzirik. Xa neʼ nimatajinaq.
Ri areʼ xuta utzijol ri kbʼix puwiʼ ri Jesus. Kpe uloq chrij ri areʼ chkixoʼl ri winaq, kʼatekʼuriʼ kuchap ukoq ri ratzʼyaq.
Rumal rech che ri areʼ kuchomaj: «Kneʼbʼaʼ ri in xuwi kinchap ukoq ri ratzʼyaq kinkoltaj waʼ».
Kʼatekʼuriʼ, xas chanim kataniʼk jawiʼ kel uloq ri ukikʼel. Ri areʼ kuchʼobʼo che utz chik ri ubʼaqil.
Chi chanim, ri Jesus kuchʼobʼo che jun choqʼabʼ xel uloq xas rukʼ ri areʼ. Ri areʼ ksutin ukaʼybʼal chkixoʼl ri winaq, kʼatekʼuriʼ, kubʼij: «¿Jachin xuchap ri watzʼyaq?».
Ri eʼutijoxelabʼ kkibʼij chrech: «Ri at tajin kawilo che le winaq tajin kechʼikmanik, kʼatekʼuriʼ kabʼij: ¿Jachin xinuchap ri in?».
Keʼukaʼyej ri winaq arech kqʼalijanik jachin ri xchapow ukoq.
Xas chanim ri ixoq kuxibʼij ribʼ. Ri areʼ retaʼm ri xukʼulmaj. Kpetik chi rukʼ ri areʼ, kʼatekʼuriʼ kumej ribʼ che xukulem cho ri raqan e ronojel ri saqalaj tzij kuya ubʼixik chrech.
Ri areʼ kubʼij chrech: «Walkʼuwaʼl, are ri akojonik xatkolowik. Jat rukʼ ri nimalaj utzil, e chatkuntajoq che ri ayabʼil».
Aretaq chiʼ tajin kchʼaw na, keʼopan nikʼaj winaq che epetinaq uloq cho ja rukʼ ri kanimal pa ri ukʼolbʼal chʼabʼal, kʼatekʼuriʼ, kkibʼij: «Xkamik ri amiʼal. ¿Su rumal kachʼuʼjarisaj na ri Ajtij?».
Kʼatekʼut, ri Jesus che xuta ri tzij xbʼixik, kubʼij chrech ri kanimal pa ri ukʼolbʼal chʼabʼal: «Maxibʼij awibʼ, xuwi chatkojonoq».
Kʼatekʼuriʼ, man kraj taj che kʼo jun kbʼe ubʼi rukʼ, xuwi neʼ ri Luʼ, ri Santiʼago e ri Xwan che rachalal ri Santiʼago.
Keʼopan pa ri rachoch ri kanimal pa ri sinagoga, keʼukaʼyej ri winaq che echʼujarinaq, ekʼo nikʼaj keʼoqʼik, ekʼo nikʼaj che kkiraqaqej kichiʼ.
Kok ubʼik, kʼatekʼuriʼ, kubʼij chkech: «¿Suche ixchʼujarinaq, suche we oqʼej riʼ? Ri ali man kaminaq taj, ri areʼ xa warinaq».
Ri eʼareʼ kkitzeʼj uwach. Kʼatekʼut, ri areʼ keʼeresaj ubʼi konojel ri eʼareʼ e keʼukʼam ubʼik, ri utat, ri unan ri akʼal, xoqujeʼ ri ekiterneʼbʼem ri areʼ, kʼatekʼuriʼ kok ubʼik jawichiʼ kʼo wi ri ali.
Kuchap ri uqʼabʼ ri ali, kʼatekʼuriʼ, kubʼij chrech: «Talita kum», we ubʼixkal weriʼ kubʼij: «Alaj numiʼal, chawech ri at kinbʼij wi, chatwaʼlijoq».
Chi chanim kwaʼlaj ri alaj ali, kʼatekʼuriʼ, kbʼinik, xane ri areʼ kabʼlajuj ujunabʼ kʼolik. Kʼatekʼuriʼ, ri eʼareʼ sibʼalaj kkixibʼij kibʼ.
Ri areʼ sibʼalaj ktaqan chkech arech man kʼo ta jun kretaʼmaj weriʼ. Kʼatekʼuriʼ kubʼij chkech arech kkiya ri uwa ri ali.
6
Kel uloq chilaʼ, kʼatekʼuriʼ, kbʼe pa ri utinamit; ri eʼutijoxelabʼ kkiterneʼbʼej ubʼi ri areʼ.
Pa ri Sabʼado kukʼut ri tzij pa ri ukʼolbʼal chʼabʼal. Ri winaq, aretaq chiʼ kkita ri utzij, kkimayo che utz weriʼ e kkibʼij: «¿Jawichiʼ kpe wi weriʼ chrech? ¿Su waʼ we jun etaʼmabʼal riʼ che yaʼom chrech? ¿E su waʼ we nim taq mayibʼal che ubʼanom rukʼ ri uqʼabʼ?
¿La man are ta waʼ ri ajanel, ri ral ri Mariʼy, ri rachalal ri Santiʼago, rachalal ri Joset, rachalal ri Judas, rachalal ri Simon? E kʼu ri eranabʼ, ¿la man ekʼo ta chqaxoʼl ri uj?». Kʼatekʼuriʼ ri eʼareʼ itzel ri kkichomaj chrij ri areʼ.
Ri Jesus kubʼij chkech: «Jun qʼaxal utzij ri Dyos, xaq xuwi pa ri utinamit, chkixoʼl ri erachalaxik e pa ri rachoch wi ketzelax uwach».
Kʼatekʼuriʼ, man kkowin taj kubʼan jun mayibʼal waral riʼ. Xaq xuwi keʼukunaj kebʼ oxibʼ iyawabʼibʼ aretaq chiʼ kuya ri uqʼabʼ pakiwiʼ.
Sibʼalaj ksach ukʼuʼx rumal rech che ri eʼareʼ man kkaj taj kekojonik.
Keʼusikʼij ri ekabʼlajuj, kʼatekʼuriʼ keʼutaq ubʼik chi eʼakakabʼ. Kuya kowinem chkech puwiʼ ri itzel taq uxlabʼal.
Kubʼij chkech che xuwi kkikʼam ubʼi jun kichʼamiʼy rech ri kibʼe, man kkikʼam ta ubʼi kiwa, kikoxtar, kimeʼr kikortiʼl pa ri uximbʼal kipam.
Kʼatekʼut: «Jix chikojoʼ ubʼi ri ixajabʼ, mikoj ubʼi kebʼ iqʼuʼ».
Kʼatekʼuriʼ, kubʼij chkech: «Jawiʼ kixok wi pa jun ja, chixkanaj kan chilaʼ, chi kʼateʼ chiʼ kixel ubʼi chilaʼ.
We pa jun kʼolibʼal man kixkʼulax taj e man ktayix ta ri itzij, chixel ubʼi chilaʼ, e chitotaʼ kanoq ri ulew kʼo cho taq ri iwaqan. Weriʼ kukʼutu che xas jun qʼatojtzij pakiwiʼ ri eʼareʼ».
Keʼel ubʼik e kkiyaʼ ubʼixik arech kkikʼex kikʼuʼx ri winaq.
Kkikʼyaq ubʼi sibʼalaj eʼitzel e kkikoj ri aseʼite pakiwiʼ sibʼalaj eyawabʼibʼ e keʼkikunaj ri eʼareʼ.
Ri ajawinel Herodes kuta utzijol ri areʼ, rumal rech che ri ubʼiʼ nimalaj utzijobʼexik bʼenaq, ekʼo nikʼaj kkibʼij: «Ri Xwan ri ajqasaljaʼ xkʼastaj uloq chkixoʼl ri kaminaqibʼ, rumal kʼuwaʼ kchakun rukʼ ri areʼ nimalaj taq choqʼabʼ che ubʼanik ri maybʼal taq jastaq».
Ekʼo nikʼaj chik kkibʼij: «Ri areʼ, are ri Eliʼas». Nikʼaj chik kkibʼij: «Ri areʼ, jun qʼaxal utzij ri Dyos jeʼ jas ri enikʼaj eqʼaxal utzij ri Dyos chik».
Ri Herodes, aretaq chiʼ xuta utzijol ri areʼ, kubʼij: «¡Ri Xwan che ri in xintʼen ri ujolom, are ri areʼ xkʼastaj uloq!»
Jeriʼ nakʼut, are ri Herodes xtaqanik che kchap uloq ri Xwan, kʼatekʼuriʼ xyutik pa ri cheʼ, weriʼ rumal rech ri Herodiʼas, che rixoqil ri Filipo, ri rachalal, rukʼ ri areʼ xkʼuliʼ ri areʼ.
Rumal rech che ri Xwan ubʼim chrech ri Herodes: «Man yaʼtal taj chawech che awixoqil kabʼan chrech ri rixoqil ri awatz».
Ri Herodiʼas, sibʼalaj kachkatik kunaʼ chrech ri areʼ, e kraj kukamisaj. Kʼatekʼut, man kkowin taj,
xoqujeʼ rumal che ri Herodes kuxibʼij ribʼ chuwach ri Xwan. Ri areʼ retaʼm che ri Xwan jun sukʼalaj e tyoxlaj winaq. E kutoʼ uwach. Aretaq chiʼ xuta ri utzij, ri areʼ sibʼalaj sachibʼal kʼuʼx xkanajik, kʼatekʼuriʼ kqaj chuwach kutatabʼej ri utzij.
Kʼatekʼuriʼ, xopan ri jun qʼij, aretaq chiʼ ri Herodes xutzʼaqatisaj chi jun ujunabʼ, xubʼan jun nimaqʼij chkech ri enim taq winaq rech ri rajawibʼal, chkech ri ekanimal ri exoltato, e chkech ri winaq che nim kiqʼij pa ri Galileʼa.
Xok ubʼi ri ral ri Herodiʼas, kʼatekʼuriʼ xxojowik e sibʼalaj xqaj chuwach ri Herodes, xoqujeʼ xqaj chkiwach ri winaq. Chi xaqbʼiʼ ri ajawinel xubʼij chrech ri ali: «Chataʼ bʼaʼ chwech ri jastaq che kawaj, ri in kinya na chawech».
E kuchiʼj ri utzij chrech: «¡Kinya na chawech ronojel ri jastaq kata chwech, xoqujeʼ kneʼbʼaʼ upanikʼajal ri wajawibʼal!».
Xel uloq ri ali, kʼatekʼuriʼ, xubʼij chrech ri unan: «¿Su ri kintaʼo?». –«Ri ujolom ri Xwan ri Qasaljaʼ», xcha ri areʼ.
Chi chanim xok ubʼik jawiʼ kʼo wi ri ajawinel, ri ali xutaʼ chrech: «Kinwaj che xas chanim riʼ kaya chwech pa jun kʼolbʼal ri ujolom ri Xwan Qasaljaʼ».
Ri ajawinel sibʼalaj xbʼisonik, kʼatekʼuriʼ, rumal rech che ri areʼ xujikibʼaʼ ri utzij, xoqujeʼ kumal ri winaq, man xraj taj che mata kubʼan chik ri utzij xubʼij.
Chi xaqbʼiʼ ri ajawinel xutaq ubʼi jun ajchʼimiʼy, xtaqan ubʼi chrech arech kukʼam uloq ri ujolom ri Xwan.
Ri ajchʼimiʼy xel ubʼik, kʼatekʼuriʼ, xutʼen uloq ri ujolom ri Xwan pa ri cheʼ e xukʼam ubʼi pa jun kʼolbʼal, kʼatekʼuriʼ, xuya chrech ri ali e ri ali xuya chrech ri unan.
Ri eʼutijoxelabʼ ri Xwan, aretaq chiʼ xketaʼmaj weriʼ, xepetik, kʼatekʼuriʼ, xkikʼam ubʼi ri ubʼaqil. Xkimuqo pa jun ujul kaminaq.
Ri etaqoʼnelabʼ kepetik e kkimulij kibʼ rukʼ ri Jesus, kʼatekʼuriʼ kkibʼij chrech ri areʼ ronojel ri jastaq che xkibʼano e konojel ri xkikʼutu.
Kʼatekʼuriʼ, ri areʼ kubʼij chkech: «Chisaʼj ri ix pa jun tzʼinalik kʼolibʼal naj chkech ri winaq e jaʼmaril waʼ kixkanajik». Rumal rech che ri kepetik e ri kebʼek sibʼalaj ekʼi, kʼatekʼuriʼ, ri etaqoʼnelabʼ man kijameʼ ta ukoq kiwach che utijik kiwa.
Keʼaqʼan ubʼi pa jun jukubʼ e kebʼe pa jun naj tzʼinalik ulew.
Kʼatekʼuri,ʼ keʼiltajik aretaq chiʼ ri eʼareʼ kebʼek, sibʼalaj winaq kkichʼobʼo weriʼ e xas konojel winaq rech taq ri tinamit, kkitij anim e kebʼe jelaʼ, kʼatekʼuriʼ nabʼe keʼopan chkiwach ri eʼareʼ.
Aretaq chiʼ kqaj uloq cho ri ulew, keril sibʼalaj winaq, kutoqʼobʼisaj kiwach, rumal rech che ri eʼareʼ ejacha jupuq chij che man kʼo ta kajyuqʼ. Kʼatekʼuriʼ, sibʼalaj kukʼut ri tzij chkiwach.
Xas chanim kbʼe ri qʼij, kʼatekʼuriʼ ri eʼutijoxelabʼ keʼopan rukʼ ri areʼ e kkibʼij chrech: «We jun kʼolibʼal riʼ sibʼalaj tzʼinalik ulew, kʼatekʼuriʼ kbʼe ri qʼij;
cheʼajachaʼ ubʼi ri eʼareʼ, arech kebʼe pa taq ri nitzʼ e nimaʼq taq tinamit e kbʼekiloqʼoʼ ri kiwa arech kewaʼik».
Kʼatekʼuriʼ ri areʼ kubʼij chkech: «Chiyaʼa kiwa ri ix arech kewaʼik». Kkibʼij ri eʼareʼ chrech: «¿La kujbʼe che uloqʼik lajujkʼal (200) denariʼos rech kaxlanwa, arech kqaya chkech arech kewaʼik?».
Ri areʼ kubʼij chkech: «¿Joropaʼ kaxlanwa kʼo iwukʼ ix? Jiwilaʼ bʼaʼ». Aretaq chiʼ ri eʼareʼ ketaʼm chik, kkibʼij chrech: «Kʼo jobʼ kaxlanwa e kebʼ kär».
Xas chanim ktaqan chkech arech ri eʼareʼ kekikubʼaʼ ri winaq pa taq juqʼat cho ri suqʼunbʼal.
Kekubʼiʼ cho ri qʼayes pa taq okʼal e pa taq kawinaqlajuj.
Chi xaqbʼiʼ, ri areʼ kukʼam ukoq ri jobʼ kaxlanwa rachiʼl ri kebʼ kär, kkaʼy chikaj, kutewchiʼj, kʼatekʼuriʼ kupir ri jetaq kaxlanwa e kuya chkech ri eʼutijoxelabʼ arech kkijach chkech ri winaq. Xoqujeʼ kupir ri kebʼ kär arech kkijach chkech.
Konojel sibʼalaj kewaʼik e kinojik.
Kʼatekʼuriʼ, kkimol ri ktoʼtaj na, kabʼlajuj nojinaq taq chakach rukʼ ri uchʼaqap taq kär kkimolo.
Ri xkitij ri kaxlanwa ekawinaqlajuj tokʼ (5.000) achijabʼ.
Xas chanim kubʼan laʼ ri areʼ arech ri eʼutaqʼoʼnelabʼ keʼaqʼan pa ri jukubʼ arech kkisukʼubʼaʼ ubʼik chʼaqap che ri Bʼetsaʼida, kʼatekʼuriʼ ri areʼ keʼujach na ubʼi ri winaq.
Aretaq chiʼ xejachitaj ubʼi ri winaq, kbʼe pa ri juyubʼ, kʼatekʼuriʼ kchʼaw rukʼ ri Dyos.
Aretaq chiʼ okinaq chi ri aqʼabʼ, ri jukubʼ kʼo pa ri upanikʼajal ri polow, kʼatekʼuriʼ ri areʼ utukel kʼo kan cho ri ulew.
Ri areʼ krilo che ri eʼareʼ sibʼalaj kekosik che ubʼinsaxik ri jukubʼ rumal rech che ri kyaqiqʼ, xas chkiwach petinaq wi uloq. Pa taq ri ukaj kajbʼal che ri aqʼabʼ, kpe uloq kukʼ ri eʼareʼ. Kbʼin puwiʼ ri jaʼ, kʼatekʼuriʼ chi chanim knabʼej ubʼi chkiwach.
Aretaq chiʼ ri eʼareʼ kkil uwach che kbʼin puwiʼ ri polow, kkichomaj che jun xibʼinel, kʼatekʼuriʼ, sibʼalaj kkiraqaqej kichiʼ.
Rumal rech che konojel ri eʼareʼ kkilo, kʼatekʼuriʼ, man kkichʼobʼ taj su weriʼ. Kʼatekʼut, ri areʼ chi chanim kubʼij chkech: «Chikubʼaʼ ikʼux chwij ri in, mixibʼij iwibʼ».
Chanim kaqʼan kukʼ ri eʼareʼ pa ri jukubʼ, kʼatekʼuriʼ kqaj ri kyaqiqʼ. Pa kanimaʼ ri eʼareʼ sibʼalaj man kkichʼobʼ taj su waʼ weriʼ.
Rumal rech che man kkichʼobʼ ta ri maybʼal rech ri taq kaxlanwa. Ri kuxlabʼal ri eʼareʼ xas tzʼapatalik.
Kkʼis ri bʼinem, kʼatekʼuriʼ keʼopan cho ulew pa ri Genesaret, keqaj uloq e kkixim ri jukubʼ.
Aretaq chiʼ keʼel uloq pa ri jukubʼ, chi chanim ekʼo jujun winaq che kkichʼobʼ laʼ uwach ri areʼ,
kebʼe pa ronojel ri tinamit, kʼatekʼuriʼ kebʼekikʼam ubʼi ri eyawabʼibʼ cho taq ri kichʼat, chi jawiʼ kkita wi che kʼo wi ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, pa ronojel kʼolibʼal xaq jawiʼ ne kok wi, pa nimaʼq tinamit, pa nitzʼ tinimit, kkiya ri eyawabʼibʼ pa taq ri kʼaybʼal. Kkita chrech ri areʼ che kkichap koq ri uchiʼ ratzʼyaq. E konojel ri kkichap ukoq ri ratzʼyaq, kekoltajik.
7
Ri efariseʼo, xoqujeʼ ejujun ajtzʼibʼanelabʼ epetinaq uloq chi pa ri Jerusalem, keqibʼ ukoq rukʼ.
Kʼatekʼuriʼ, kekil ejujun chkech ri eʼutijoxelabʼ ri areʼ che kewaʼik rukʼ tzʼil taq kiqʼabʼ, man kichʼajom taj.
Ri efariseʼo, xoqujeʼ konojel ri eʼajjudiʼo man kewaʼ taj we man kichʼajom ta ri kiqʼabʼ chi pa taq ri kichʼuʼk, rumal rech che are kkirawasij ri kbʼan ojer tzij.
Man kewaʼ taj aretaq chiʼ kepe uloq pa ri kʼaybʼal we man xkichʼaj kibʼ, xoqujeʼ kkirawasij sibʼalaj nikʼaj jastaq chik: kkichʼaj ri taq qumubʼal amajaʼ, ri jetaq qʼebʼal, xoqujeʼ ri taq laq.
Xa jekʼuriʼ ri efariseʼo e ri ajtzʼibʼanelabʼ kkikʼot uchiʼ: «¿Su che, che ri eʼatijoxelabʼ man kkirawasij ta ri jastaq che rajawaxik krawasaxik, xane rukʼ tzʼil taq kiqʼabʼ kewaʼik?».
Kubʼij chkech: «Ri Isaʼiʼas, utz xubʼij, piwiʼ ri ix, kebʼ ipalaj, jacha ri tzʼibʼatalik: We jun siwantinimit riʼ nim kinril wi ri in rukʼ ri uchiʼ; Kʼatekʼut, ri ranimaʼ naj uyaʼom wi chwech ri in.
Man kʼo ta upatan ri qʼijlanik che kkibʼan chwech, ri jetaq pixabʼ che kkikʼutu, xaq taqanik kech winaq.
Ri ix kiya kan ri upixabʼ ri Dyos, kʼatekʼuriʼ, kiyut iwibʼ chrij ri kitaqanik ri winaq».
Xoqujeʼ kubʼij chkech: «Jeʼ nakʼut, ri ix, utz uyaʼik kibʼan kanoq ri upixabʼ ri Dyos, arech are qas kibʼan ri kitaqanik ri winaq.
Rumal rech che ri Moʼises xubʼij: Nim chawilaʼ wi ri anan ri atat, kʼatekʼuriʼ: Ri jun che kretzelaj uwach ri unan utat, kkamisax riʼ ri areʼ.
Kʼatekʼut, ri ix kibʼij: We jun winaq kubʼij chrech ri unan on chrech ri utat: Ri jastaq che rajawaxik kinya chawech, kinya ubʼixik che Korban (tabʼal toqʼobʼ pa qachʼabʼal)
ri ix man kiya ta chi bʼe chrech ri winaq, arech kubʼan jun jas uwach chrech ri unan on ri utat.
Xa jekʼuriʼ ri ix kichup uwach ri utzij ri Dyos rumal che kitoqʼij ubʼanik ri rawasim ri ibʼantajik e che iqʼaxim chkiwach taq ri mayilqʼijsaq. Kʼatekʼuriʼ ri ix kʼi jastaq kibʼano jeriʼ jacha weriʼ».
Keʼusikʼij chi jumul ri winaq rukʼ ri areʼ, e kubʼij chkech: «Chitaʼ bʼaʼ we nutzij kʼatekʼuriʼ chichʼobʼoʼ bʼaʼ.
Man kʼo ta jun jasach che kok ubʼi pa ri winaq che kutzʼilobʼisaj ri areʼ, kʼatekʼut ri jasach che kel uloq pa ri winaq, are waʼ ri ktzʼilobʼan rech ri winaq.
¡Jachin jun kʼo uxikin che utatbʼexik, chutatbʼej bʼaʼ!».
Aretaq chiʼ naj chik kʼo wi chkech ri winaq, xok pa ja, ri eʼutijoxelabʼ kkikʼot uchiʼ ri areʼ puwiʼ ri jun tzijobʼelil.
Ri areʼ kubʼij chkech: «¿La xoqujeʼ ri ix man kichʼobʼ ta ubʼixkal weriʼ? ¿La man kichʼobʼ taj che jun jas uwach che kok ubʼi pa ri winaq ma kuya taj kutzʼilobʼisaj ri areʼ?
Rumal rech che, man kok ta pa ri animaʼ, xane are kok chupam kʼatekʼut, kel uloq pa ri teqʼ» (Xa jeriʼ kʼut chʼajchʼoj xubʼij chrech ronojel ri tzuqbʼal qech).
Kʼatekʼuriʼ kubʼij: «Ri kel uloq pa ranimaʼ ri winaq, are riʼ ri katzʼilkobʼisan rech ri winaq.
Rumal rech che pa ranimaʼ ri winaq kel wi uloq ri itzel taq jastaq: ri itzel kʼaslemal, ri elaqʼ, ri kamisanik,
ri ekʼya rachajil rixoqil, ri sibʼalaj rayibʼal xuʼyal, ri jetaq etzelal, ri subʼunik, ri xaq apas ubʼanik kʼaslemal, ri tiʼtem, ri itzel taq tzij, ri nimal, ri itzel taq chomanik.
Ronojel we itzel taq jastaq riʼ, kel uloq chi pa ranimaʼ e kutzʼilobʼisaj ri winaq».
Kel ubʼi chilaʼ e kok pa ri rulew ri Tiro 110. Kok pa jun ja, kʼatekʼuriʼ kraj che man kʼo ta jun kretaʼmaj weriʼ, kʼatekʼut, man je ta xeʼeloq.
Rumal rech che xas chanim, jun ixoq che utom utzijol ri areʼ, che ri ral kʼo jun itzel uxlabʼal chrech, kpetik e kqaj che xukulem xeʼ raqan uqʼabʼ.
We ixoq riʼ, ajgriʼega, ajsirofenisiʼa, e kuta chrech arech kukʼyaq ubʼi ri Itzel chrech ri ral.
E ri Jesus kubʼij chrech: «Nabʼe, chayaʼa bʼe chkech ri eʼalkʼuwaʼlxel arech kewaʼik e sibʼalaj kenoj na, rumal rech che man utz taj we kkʼam ubʼi ri kiwa ri eʼalkʼuwaʼlxel e kya chkech ri alaj taq tzʼiʼ».
Kʼatekʼut, ri ixoq kubʼij: «¡Jeʼ, Ajawxel! Xoqujeʼ ri alaj taq tzʼiʼ kkitij ri uxräkʼ kiwa ri akʼalabʼ chuxeʼ ri mexa!».
Ri areʼ xas chanim kubʼij chrech: «Rumal rech we tzij kabʼij riʼ, jat ubʼik, ri itzel xeltajik uloq chrech ri awal».
Ri ixoq kbʼe cho rachoch e kuriqaʼ ri akʼal qʼoyol cho ri uchʼat e ri itzel elenaq chi ubʼi rukʼ.
Kel ubʼi pa ri rulew ri Tiro, e kbʼe ubʼi pa ri Sidon, kusukʼabʼaʼ ubʼi pa ri polow Galileʼa, kqʼatan pa ri rulew ri Dekapolis.
E kkʼam ubʼi jun soʼr achi chuwach ri areʼ, we achi riʼ kmeʼmetik e kkita chrech arech kukoj ri uqʼabʼ puwiʼ ri areʼ.
Ri areʼ kukʼam ubʼi ri achi naj chkech ri winaqʼ, kunim ri uwiʼ taq uqʼabʼ pa ri taq uxikin e rukʼ ri ukʼaxaj kuchap ukoq ri raqʼ.
Kkaʼy chikaj, kukʼis ukʼuʼx e kubʼij: «Effata», che kubʼij: «Chattortajoq!».
Kutor ribʼ ri uxikin, e chanim kukir ribʼ ri raqʼ, kʼatekʼuriʼ, utz kchʼaw chik.
Ri Jesus ktaqan chkech arech man kkibʼij taj we jastaq riʼ, kʼatekʼut, aretaq chiʼ sibʼalaj keʼuqʼatej are sibʼalaj kkiya chi na ubʼixik we jastaq riʼ.
Ri eʼareʼ sibʼalaj man kkichʼobʼ ta weriʼ e kkibʼij: «Ronojel utz ubʼanom ri jastaq, kubʼano che kkita ri esoʼr winaq e keʼuchʼawisaj ri emem».
8
Pa we taq qʼij riʼ, jumul chik ekʼo sibʼalaj winaq e man kʼo ta kiwa arech kkitijo, keʼusikʼij ri eʼutijoxelabʼ e kubʼij chkech:
«Ri in kintoqʼobʼisaj kiwach we winaq riʼ, rumal rech che chi oxibʼ qʼij chik ekʼo wukʼ, kʼatekʼuriʼ man kʼo ta kiwa arech kkitijo.
We keʼinjach ubʼik rukʼ numik, keqʼiʼtaj waʼ pa ri taq bʼe. Kʼatekʼuriʼ, ejujun chkech ri eʼareʼ epetinaq uloq pa naj taq kʼolbʼal».
Ri eʼutijoxelabʼ kkibʼij chrech: «¿Jawichiʼ kqakʼama wi ri wa pa we jun tzʼinalik kʼolbʼal riʼ arech kqaya chkech we winaq riʼ?».
Kʼatekʼuriʼ, ri areʼ kuta chkech: «Joropaʼ kaxlanwa kʼo iwukʼ ri ix?». –«Wuqubʼ», kechʼa eʼareʼ.
E ktaqan chkech ri winaq arech ketʼuyiʼ cho ri ulew. E kukʼam ukoq ri wuqubʼ kaxlanwa, kubʼan jun maltyoxinik, kupiro e kuya chkech ri eʼutijoxelabʼ arech ri eʼareʼ kkiya chkech ri winaq. Kʼatekʼut, ri eʼareʼ kkiya chkech ri winaq.
Xoqujeʼ kʼo kukʼ ri eʼareʼ kebʼ oxibʼ tzaʼy kär. Nabʼe kutewchiʼj, kʼatekʼuriʼ xoqujeʼ ktaqanik arech kkijacho.
¡Ri eʼareʼ sibʼalaj kewaʼik e kejonik, e kkikʼol ri taq chʼaqap ktoʼtajik: ¡wuqubʼ chakach!
Ri winaq ekijebʼ mil. Kʼatekʼuriʼ, ri Jesus keʼujach ubʼi ri eʼareʼ.
Xas chanim kaqʼan ubʼiʼ pa ri jukubʼ kukʼ ri eʼutijoxelabʼ, e kbʼe ubʼi pa ri rulew ri tinimit Dalmanuta.
E ri efariseʼo keʼel uloq e kechʼaw rukʼ ri areʼ. Kkita jun kʼutbʼal chrech che kpe uloq chikaj. Are kkaj kkilo jas ubʼanik kkikoj ri areʼ pa kʼax.
Kukʼis ukʼuʼx chi pa ri ruxlabʼal uloq, kʼatekʼuriʼ kubʼij: «¿Suche, che we jun mayilqʼijsaq riʼ kuta jun kʼutbʼal? Qastzij kinbʼij chiwech, man kya ta na jun kʼutbʼal chrech we mayilqʼijsaq riʼ».
Keʼuya kan ri eʼareʼ chilaʼ, kʼatekʼuriʼ kaqʼan chi jumul pa ri jukubʼ e kbʼe chʼaqap che ri polow.
Man xkikʼam ta chi ubʼik nikʼaj taq kaxlanwa, kʼatekʼuriʼ xuwi kikʼamom ubʼi jun kaxlanwa kukʼ pa ri jukubʼ.
Ri areʼ kubʼij chkech we jun pixabʼanik riʼ: «Qas chixkaʼyoq e mikʼam ri ukʼuʼx kaxlanwa kech ri efariseʼo e ri rech ri Herodes».
E ri eʼareʼ kkibʼij chbʼil kibʼ, che man kʼo ta kikaxlanwa.
Ri areʼ retaʼm weriʼ, kʼatekʼuriʼ, kubʼij chkech: «¿Suche, che kixchoman jeriʼ, che ri ix man kʼo ta ikaxlanwa? ¿La majaʼ kichʼobʼo? ¿La man kixkaʼy taj? ¿La itzel ri iwuxlabʼal ri ix?
¿La kʼo ri iwoqʼoch, kʼatekʼuriʼ man kixkaʼy taj chrech weriʼ? ¿La kʼo ri ixikin kʼatekʼuriʼ, man kita ta weriʼ? ¿La man knaʼtaj ta chiwech,
aretaq chiʼ xinpir ri jobʼ kaxlanwa chkech ri jobʼ mil winaq, joropaʼ nojinaq taq chakach ximol na rukʼ ri taq uchʼaqapil xtoʼtajik?». Ri eʼareʼ kkibʼij chrech: «Kabʼlajuj chakach».
–«E rukʼ ri wuqubʼ kaxlanwa xinjach chkech ri ekijebʼ mil winaq, ¿joropaʼ nojinaq taq chakach ximol na rukʼ ri taq uchʼaqapil xtoʼtajik?». Ri eʼareʼ kkibʼij: «Wuqubʼ chakach».
Chi chanim kubʼij chkech: «¿La majaʼ kʼut kichʼobʼo riʼ?»
Kepe pa ri Bʼetsaʼida kʼatekʼuriʼ kkʼam ubʼi jun moy achi chuwach e kkita chrech arech kuchap ukoq ri areʼ.
Kukʼam ukoq ri moy achi chrech ri uqʼabʼ, e kukʼam ubʼik, kresaj ubʼi pa ri tinamit. Nabʼe kukoj ukʼaxaj cho ri uwoqʼoch, kʼatekʼuriʼ, kuya chik ri uqʼabʼ puwiʼ, pa ukabʼ chik kuta chech: «¿La kʼo kawiloʼ?».
Ri areʼ che xa jubʼiqʼ kkaʼyik, kubʼij: «Keʼinwil le winaq ejeʼ jas ejujun taq cheʼ che kebʼinik».
Kʼatekʼuriʼ, kukoj chi jumul ri uqʼabʼ cho ri uwoqʼoch ri moy achi, e rukʼ weriʼ qas kkaʼy chik e xoqujeʼ krilo ri jastaq che naj kʼo wi.
Ri Jesus kutaq ubʼi ri areʼ cho rachoch e kubʼij chrech: «Matok neʼ pa ri tinimit».
Kbʼe ubʼi ri Jesus kukʼ ri eʼutijoxelabʼ, kebʼe pa taq ri tinimit rech ri Sesareʼa rech Filipo. Pa ri bʼe kuta chkech ri eʼutijoxelabʼ: «¿In jachin ri in kkibʼij ri winaq?».
Ri eʼareʼ kkibʼij chrech: «Ejujun kkibʼij at ri Xwan Qasaljaʼ, ejujun chik kkibʼij che at ri Eliʼas, ejujun chik kkibʼij che at jun qʼaxal utzij ri Dyos».
Kʼatekʼut, kuta chkech: «¿E kʼu ri ix, in jachin ri in kibʼij?». Ri Luʼ kubʼij chrech: «Ri at, at ri Kristo!».
Kʼatekʼuriʼ, chanim ktaqan chkech, arech man kʼo ta jun kkibʼij wi weriʼ.
E xumajij chi ukʼutik chkiwach: «Ri ukʼojol ri achi, rajawaxik che kukʼaxkʼolij na pa ri ukʼaslemal. Ri enim taq winaq, ri enim taq chuchqajawibʼ, e ri eʼajtzʼibʼanelabʼ kkikʼyaq na ubʼi ri areʼ. Kkikamisaj na, kʼatekʼuriʼ pa ri urox qʼij kkʼastaj na ri areʼ.
E qas utz ubʼixik kubʼan weriʼ. Kʼatekʼuriʼ ri Luʼ kukʼam ubʼi ri areʼ rukʼ e kok che uyajik.
Kʼatekʼut, ri Jesus kuchʼikmej apanoq, kkʼaʼy chkech ri eʼutijoxelabʼ e kubʼij chrech ri Luʼ: «¡Chatel ubʼi chnuwach ri at Satanas! Rumal rech che ri achomabʼal man are ta ri uchomabʼal ri Dyos, ri achomabʼal are uchomabʼal winaq».
Keʼusikʼij ri winaq xoqujeʼ ri eʼutijoxelabʼ, e kubʼij chkech: «We kʼo jun kraj kateriʼ ubʼi chwij ri in, munaʼtisaj chi aqʼan ribʼ, chukʼamaʼ ubʼi ri uripbʼal e chinuterneʼbʼej ubʼi ri in.
Jachin ri kraj kukol ri ukʼaslemal, kutzaq na riʼ, kʼatekʼuriʼ jachin ri kutzaq ri ukʼaslemal wumal ri in e rumal ri utzalaj kʼakʼ tzij, kukol na riʼ.
¿Jas kupatanij chrech ri winaq we kuchʼak ronojel ri uwachulew, we kutzaq ri ukʼaslemal?
¿Jas rajil, kuya na ri winaq arech kujalbʼej ri ukʼaslemal?
Rumal che, jachin ri kkʼix chwech ri in e chrech ri nutzij pa we jun kech nim chʼutiʼn e ajmakunanel mayilqʼijsaq riʼ, xoqujeʼ ri ukʼojol ri achi kkʼix na riʼ chrech ri areʼ, aretaq chiʼ kpe na pa ri uqʼijil ri utat, kukʼ ri etyoxlaj taq anjel».
9
E kubʼij chkech: «Qastzij kinbʼij chiwech, ekʼo ejujun chixoʼl waral, che man kkil ta na ri kamikal we majaʼ kkil na ri Rajawibʼal ri Dyos che kpe rukʼ uchoqʼabʼ».
Okʼowinaq waqibʼ qʼij chik, ri Jesus keʼukʼam ubʼi rukʼ ri areʼ, ri Luʼ, ri Santiʼago e ri Xwan, kitukel eʼareʼ keʼukʼam ubʼi naj chkech ri winaq, kebʼe puwiʼ jun nimalaj juyubʼ. E ri areʼ kujal ri uwachbʼal chkiwach.
Ri taq ratzʼyaq sibʼalaj kchupchatik e sibʼalaj saq tuntuj, che xa jeriʼ kʼut, man kʼo ta jun winaq chuwachulew che kkowin che usaqarisaxik.
Kʼatekʼuriʼ, kkil ri Eliʼas e ri Moʼises che tajin kechʼaw rukʼ ri Jesus.
Chanim kubʼij ri Luʼ chrech ri Jesus: «Rabʼbʼi, utz che kujkʼojiʼ waral. Chqabʼanaʼ oxibʼ ja, jun awech ri at, jun rech ri Moʼises e ri jun chik rech ri Eliʼas».
Ri areʼ man retaʼm ta ri tzij kubʼij, rumal rech che sibʼalaj uxibʼim ribʼ.
Kʼatekʼuriʼ, kpe jun sutzʼ che keʼuchʼuq ri eʼareʼ rukʼ ri umuʼj e jun chʼabʼal kchʼaw uloq tzi pa ri sutzʼ: «Ri areʼ are loqʼlaj nukʼojol, chitatbʼej ri utzij».
Xas chanim kʼälaʼ kekaʼy wi e man kʼo ta jun winaq kkilo, xuwi ri Jesus kʼo kukʼ.
Aretaq chiʼ kexuliʼ uloq cho ri juyubʼ, ktaqan chkech che man kʼo ta jun kkibʼij wi ri xkilo, kʼateʼ aretaq chiʼ ri ukʼojol ri achi kkʼastaj uloq chkixoʼl ri kaminaqibʼ.
Ri eʼareʼ kkikʼol ri xchilbʼex chkech, kʼatekʼut kkita chkibʼil kibʼ, jas kraj kubʼij: «Kkʼastaj na chkixoʼl ri kaminaqibʼ».
E kkita chrech: «¿Suche, che ri etzʼibʼanelabʼ kkibʼij che nabʼe kpe na ri Eliʼas?».
Kubʼij chkech: «Jeʼ, nabʼe kpe na ri Eliʼas e kulusukʼabʼaʼ na ronojel ri jastaq. ¿E jas tzʼibʼam puwiʼ ri ukʼojol ri achi che sibʼalaj kunaʼ na ri kʼachaqiʼjchiʼ pa ri ukʼaslemal e ketzelax na uwach?
Kʼatekʼut, kinbʼij chiwech: Ri Eliʼas petinaq chik, xkibʼan chrech ri areʼ ronojel ri xkaj, jeʼ jas tzʼibʼam kan chrij ri areʼ».
Aretaq chiʼ kopan kukʼ ri eʼutijoxelabʼ, keril sibʼalaj ewinaq che kisutim kij ri eʼareʼ, xoqujeʼ ejujun eʼajtzʼibʼanelabʼ che kechʼaw kukʼ.
Ri winaq, aretaq chiʼ, kkil ri areʼ, ksach kikʼuʼx, kʼatekʼuriʼ kexakʼinik che uyaʼik jun rutzil uwach.
E kubʼij chkech: «¿Su ri kitzijoj kukʼ ri eʼareʼ?».
Jun, chi chkixoʼl uloq ri winaq, kubʼij chrech: «Ajtij, ri in nukʼamom uloq ri nukʼojol chawech che kʼo jun mem uxlabʼal chrech.
Xaq jawichiʼ neʼ kraj kuchap wi ri areʼ, kukʼyaq cho ri ulew, kukalawasaj ukʼaxaj chuchiʼ, kuqachʼachʼej uware, e kuya kanoq jeʼ jas jun cheʼ. In chʼawinaq chi kukʼ ri eʼatijoxelabʼ, arech kkikʼyaq uloq ri areʼ, kʼatekʼuriʼ man ekowininaq taj».
Kubʼij ri areʼ chkech: «Ix jun mayilqʼijsaq che man kixkojon taj, che kʼateʼ jumpaʼ na kinkʼojiʼ iwukʼ ri ix? ¿Kʼateʼ jumpaʼ na ri in kixinqiʼ na? Chikʼamaʼ uloq ri areʼ chwech».
E ri eʼareʼ kkikʼam uloq ri areʼ chrech. Chi xaq bʼiʼ, aretaq chiʼ ri jun uxlabʼal kril uwach ri Jesus, sibʼalaj kujichʼjaʼ ri akʼal, che ktzaq pulew, kubʼalkʼatij ribʼ e kkalaw ri ukʼaxaj chuchiʼ.
Ri Jesus kukʼot uchiʼ ri utat: «¿Chi kʼa jumpaʼ chik umojom weriʼ chrech?». —«Xumajij laʼ, aretaq chiʼ lochʼ na ri areʼ,
e kʼya taq mul chik ukʼyaqom ri areʼ pa ri qʼaqʼ on pa ri jaʼ arech kukamisaj ri areʼ. Kʼatekʼut, we katkowinik kujatoʼo, chatoqʼobʼisaj bʼaʼ ri qawach».
—Jeʼ, kcha ri Jesus: «¡Jas riʼ we katkowinik!… Ri jun che kkojon chrech ri Dyos, ronojel kbʼan kowinem chrech chuwach».
Xaq bʼiʼ, kuraqej uchiʼ ri utat ri akʼal: «¡Ri in kinkojon chrech ri Dyos! Chsaʼj e chanimirisaj chi apanoq jubʼiqʼ ri nukojbʼal kʼolik!».
Ri Jesus, krilo che kepe ekʼya winaq. Kuyajyatej ri itzel uxlabʼal e kubʼij chech: «Mem e soʼr uxlabʼal, in kintaqan chawech, chatel uloq rukʼ ri areʼ e matok chi jumul rukʼ ri areʼ».
Ri itzel uxlabʼal kuraqej uchiʼ e kujichʼijaʼ ri akʼal, e kel uloq. Ri akʼal kkanaj jeʼ jas jun kaminaq. Ekʼi winaq, kkibʼij: «¡Ri areʼ xkamik!».
Kʼatekʼuriʼ, ri Jesus kukʼam ukoq chrech ri uqʼabʼ, kuwaʼlisaj e ri areʼ ktakʼiʼk.
Aretaq chiʼ ri Jesus kʼo chi pa ja, ri eʼutijoxelabʼ kkita chrech pa utukel wi: «¿Su che, che ri uj man xujkowin ta che ukʼyaqik uloq ri areʼ?».
Kubʼij chkech: «We jun ijaʼal riʼ, kel uloq xuwi rukʼ ri chʼawem rukʼ ri Dyos».
Keʼel ubʼik waral riʼ e kebʼin ubʼi pa ri rulew ri Galileʼa. Ri areʼ man kraj taj che kʼo jun kretaʼmaj weriʼ.
Rumal rech che ri areʼ tajin kukʼut ri tzij chkech ri eʼutijoxelabʼ e kubʼij chkech: «Ri ukʼojol ri achi kjachitaj na pa ri kiqʼabʼ ri winaq, kkikamisaj na e aretaq chiʼ kamisam chik, churox qʼij ri areʼ kkʼastaj na uloq».
Kʼatekʼut, ri eʼareʼ, man kkichʼobʼ ta we tzij kubʼij chkech riʼ e kkixibʼij kibʼ arech kkita chrech ri areʼ.
Keʼopan pa ri Kafarnaʼum; arechiʼ ekʼo chik pa ja, kukʼot kichiʼ: «¿Su ri jastaq xetzijoj pa ri bʼe?».
Ri eʼareʼ, mem kekanajik, rumal rech che pa ri bʼe, are xkitzijoj chkixoʼl, jachin ri nim ubʼantajik.
Xaqbʼiʼ ktʼuyiʼk, keʼusikʼij ri ekabʼlajuj e kubʼij chkech: «We kʼo jun winaq, are kraj che are nabʼe, are kʼol chukʼisbʼal chkech konojel e are chok patanijel chkech konojel ri winaq».
Chanim kukʼam apanoq jun alaj akʼal, kuya chkixoʼl, kuqʼaluj, kʼatekʼuriʼ kubʼij chkech:
«¿Jachin kukʼulaj jun alaj akʼal jeʼ jas we areʼ riʼ chi pa ri nubʼiʼ ri in, in ri kinukʼulaj? ¿E jachin ri kinukʼulaj ri in, ma in taj kinukʼulaj are kukʼulaj ri Xintaqow uloq ri in?»
Ri Xwan kubʼij chrech: «Ajtij, qilom jun winaq che keʼukʼyaq uloq ri jetaq itzel pa ri abʼi ri at. Ri areʼ jun winaq che man kujuterneʼbʼej ta ri uj. Ri uj xqaj xqaqʼatej ri areʼ, rumal rech che man ujuterneʼbʼem ta ri uj».
Kʼatekʼuriʼ, ri Jesus kubʼij: «Miqʼatej ri areʼ, rumal rech che man kʼo ta jun winaq che kkowin chrech jun mayibʼal pa ri nubʼi ri in, kʼatekʼuriʼ, itzel chik kutzijoj chwij.
Jachin bʼaʼ ri man kujukʼuleʼlaj taj, ri areʼ kʼo riʼ qukʼ».
«Ri jun che kuya na juqubʼ ijoron, rumal rech che ix uwinaq ri Kristo, qastzij kinbʼij chiwech, che man ksach ta riʼ ri tojbʼal ukʼaxel chrech».
«Kʼatekʼuriʼ ri jun winaq che kubʼan itzel chuwach jun chʼutiʼn winaq che kkojon chrech ri Dyos, are utz ri chrech, che kxim chuqul jun nimalaj abʼaj e kkʼyaq ubʼi pa ri polow.
E we ri at katmakun rumal ri aqʼabʼ, chakutuʼ ubʼik. Are utz riʼ, at tʼun katok pa ri kʼaslemanik, chuwach ri katok rukʼ ri kebʼ aqʼabʼ pa ri gehenna, jawijeʼ makchup ta wi ri qʼaqʼ.
Xoqujeʼ, we ri at katmakun rumal ri awaqan, chakutuʼ ubʼik. Are utz riʼ at takmaʼy katok pa ri kʼaslemanik, chuwach ri katkʼyaq ubʼi rukʼ ri kebʼ awaqan pa ri gehenna.
Xoqujeʼ, we ri at katmakun rumal ri awoqʼoch, chakʼotoʼ ubʼik. Are utz riʼ rukʼ jun awoqʼoch katok pa ri Rajawibʼal ri Dyos, chuwach ri katkʼyaq ubʼi rukʼ ri kebʼ awoqʼoch pa ri gehenna
jawijeʼ ri ixjut man kkam taj e ri qʼaqʼ man kchup taj.
Xa jekʼuriʼ, konojel riʼ ketzayixik na rukʼ ri qʼaqʼ.
Utz ri atzʼam, tekʼuriʼ we ri atzʼam man ktzayin ta chik, su utzayixik kbʼanik? Chikʼoloʼ ri itzayil iwukʼ e chikʼaslemaj ri nimalaj utzil chixoʼl».
10
Kel ubʼi chilaʼ, e kbʼe pa ri rulew utinamit ri Judeʼa, chʼaqap chrech ri Jordan. Jumul chik, sibʼalaj winaq kepe rukʼ ri areʼ, e jacha naqʼatal chrech kukʼut ri tzij chkiwach.
Kepe ejujun taq fariseʼo, kʼatekʼuriʼ kkita chrech arech kkikajmaj ri areʼ: «¿La yaʼtal che jun achajilal che kresaj ubʼi ri rixoqil?». Kkaj kkikoj ri areʼ pa jun kʼax.
Ri areʼ kubʼij chkech: «¿Su ktaqan ri Moʼises chiwech?».
—Kkibʼij chrech: «Rukʼ ri Moʼises, yaʼtalik che ktzʼibʼax ri wuj rech ri jachoj ibʼ e kʼatekʼuriʼ kjach ubʼi ri ixoq».
Xaqbʼiʼ, ri Jesus kubʼij chkech: «Rumal rech che abʼaj ri iwanimaʼ, ri areʼ xutzʼibʼaj we pixabʼ chiwech riʼ.
Kʼatekʼut, chi aretaq xukʼiysaj uloq ri uwachulew: ri Areʼ xeʼuwinaqarisaj eʼareʼ chi achi, chi ixoq.
Xa jekʼuriʼ, ri achi keʼuya kan riʼ ri eʼunan eʼutat,
e ri ekebʼ xa jun bʼaqilal keʼuxik. Xa jeriʼ kʼut, man ekebʼ ta chik, xa ejun bʼaqilal chi.
Jeriʼ kʼut, ri kutunbʼaʼ raqan uqʼabʼ ri Dyos, mujach bʼaʼ uwach ri winaq».
Aretaq chiʼ ekʼo chik cho ja, ri etijoxelabʼ, kkita chi jumul chrech ri areʼ puwiʼ weriʼ.
E kubʼij chkech: «Ri jun che kujach ubʼi ri rixoqil e kkʼuliʼ rukʼ jun chik, kubʼan jun mak rukʼ ixoq;
e we ri ixoq kujach ubʼi ri rachaqil e kkʼuliʼ rukʼ jun chik achi, kubʼan jun mak rukʼ achi».
Kekʼam ubʼi ejujun eʼalaj taq akʼalabʼ chrech arech keʼuchapo, kʼatekʼut ri etijoxelabʼ kekiyajyatej ri eʼareʼ.
Aretaq chiʼ ri Jesus kril weriʼ, kpe royowal e kubʼij chkech: «Chiyaʼaʼ alaj chkech we eʼakʼalabʼ che kepe wukʼ ri in. Meʼiqʼatej ri eʼareʼ, rumal rech che ejachin ejeʼ jas ri eʼareʼ, eʼajchaqʼeʼ ri Rajawibʼal ri Dyos.
Qastzij kinbʼij chiwech: Jachin man kukʼam ta ri Rajawibʼal ri Dyos jeʼ jas jun alaj akʼal, man kok ta ubʼi riʼ chilaʼ».
Chi chanim keʼuqʼaluj ri akʼalabʼ e keʼutewchij, kʼatekʼuriʼ kukoj uqʼabʼ pakiwiʼ ri eʼareʼ.
Bʼenam chik kubʼano, aretaq chiʼ jun winaq kutij anim che ukʼulaxik, kxukiʼ chuwach ri areʼ, kʼatekʼuriʼ kuta chrech: «Utzalaj ajtij, ¿Su rajawaxik kinbʼan na ri in arech kinwechbʼej ri junalik kʼaslemal?».
Ri Jesus kubʼij chrech: «¿Su che, utz katcha chwech? Ma kʼo ta jun utz, xuwi ri Dyos.
Ri at, awetaʼm chik ri pixabʼ: Matkamsanik, matmakun rukʼ ixoq achi, matelaqʼanik, mabʼan tzijtal, mabʼan jun itzel qʼatoj-tzij, nim cheʼawilaʼ wi ri anan atat».
Ri areʼ kubʼij chrech: «Ajtij, ronojel weriʼ, nubʼanom uloq chi pa nuchʼutiʼnal uloq».
Ri Jesus, sibʼalaj kukaʼyej e kuloqʼoqʼej ri areʼ. Kʼatekʼuriʼ, kubʼij chrech: «Xuwi jun jas uwach kraj na chawech: Jat, ronojel ri ajastaq che kʼolik, jaʼkʼayij e jaʼyaʼaʼ chkech ri emebʼaʼibʼ, xa jekʼuriʼ, kʼo jun nimalaj aqʼinomal riʼ chikaj; kʼatekʼuriʼ chatpetoq e chinaterneʼbʼej ri in».
Kʼatekʼut ri areʼ, aretaq kuta we tzij riʼ, ksach ukʼuʼx e sibʼalaj kbʼisonikʼ xbʼek rumal rech che ri areʼ kʼo sibʼalaj umebʼil.
Xaqbʼiʼ, ri Jesus, kʼälaʼ kkaʼy wi chrech areʼ, e kubʼij chkech ri eʼutijoxelabʼ: «Sibʼalaj kʼax kokem pa ri Rajawibʼal ri Dyos, ri winaq che kʼo sibʼalaj kiqʼinomal!».
Ri etijoxelabʼ man kkichʼobʼ ta we tzij riʼ. Kʼatekʼut, ri Jesus, kubʼij chi jumul chkech: «¡Ix walkʼuwaʼl, sibʼalaj kʼax ri okem pa ri Rajawibʼal ri Dyos!
Are man kʼax ta rokem jun kameyo pa ri uteqʼ jun bʼaq, chuwach ri jun qʼinom winaq che kok pa ri Rajawibʼal ri Dyos!».
Ri eʼareʼ sibʼalaj ksach chi na kikʼuʼx e kkibʼij chkibʼil kibʼ: «¿Jachin kʼuriʼ kkoltaj na?».
Ri Jesus, sibʼalaj keʼukaʼyej e kubʼij chkech: «Chkiwach ri winaq man kowinem ta rij; are nakʼut man je taj chuwach ri Dyos, rumal rech che chuwach ri Areʼ, ronojel kbʼan kowinem chrech».
Chi chanim, kubʼij ri Luʼ chech: «Ri uj, ronojel ri qajastaq xqya kanoq e atqaterneʼbʼem ri at».
Ri Jesus kubʼij: «Qastzij kinbʼij chiwech, man kʼo ta jun che uyaʼom kanoq ri rachoch, ri erachalal, ri eʼunan eʼutat, ri eralkʼuwaʼl, on rulew neʼ, rumal wech ri in e rumal rech ri utzalaj tzij,
che mata kukʼam na ri utojbʼalil jun okʼal chik chuwach weriʼ, chi pa we ukamik riʼ, kyaʼtaj chrech, rachoch, erachalal, eʼunan eʼutat, eralkʼuwaʼl, e rulew, rukʼ sibʼalaj kʼax, kʼatekʼuriʼ, pa jun petinaq uwachulew chik, kyaʼtaj chrech jun junaliklaj kʼaslemal.
Kʼatekʼuriʼ, esibʼalaj ekʼi riʼ ri enabʼe che are kekʼisbʼan kanoq, kʼatekʼuriʼ ri ekʼisbʼal kanoq are kenabʼej na riʼ».
Ibʼenaq, tajin kepaqiʼ pa Jerusalem, e ri Jesus nabʼe chkiwach ri eʼareʼ, e ri eʼareʼ ksach kikʼuʼx, e ri eteren chrij kixibʼim kibʼ. Keʼukʼam chi ubʼi jumul ri ekabʼlajuj rukʼ, kʼatekʼuriʼ kuya ubʼixik chkech ri kukʼulmaj na ri areʼ:
«Kamik riʼ, ri uj, paqalem kqabʼan pa ri Jerusalem, e ri ukʼojol ri achi kjachitaj na pa kiqʼabʼ ri enim taq chuchqajawibʼ, ri etzʼibʼanelabʼ, kamikal na ri qʼatojtzij kkibʼan na puwiʼ, kʼatekʼuriʼ kjachitaj na pa kiqʼabʼ ri ma junam ta kikojbʼal qukʼ.
Ri eʼareʼ kketzelaj na uwach, kkichubʼaj na uwach, kkichʼay na e kkikamisaj na. Kʼatekʼuriʼ, churox qʼij kkʼastaj na uwach riʼ».
Ri Santiʼago e ri Xwan che eʼukʼojol ri Sebʼedeʼo, keqibʼ koq rukʼ ri areʼ, kʼatekʼuriʼ kkibʼij chrech: «Ajtij, ri uj kqaj che kaya chqech ri kqata chawech».
Kubʼij chkech: «¿Su ri kiwaj ix che kinya ri in chiwech?».
Ri eʼareʼ kkibʼij chrech: «Chayaʼa chqech, che ri uj, kujtʼuyiʼ pa ri atremel wi, pa ri attikʼil wi, jun pa ri awikyaqʼabʼ e ri jun chik pa ri amox».
Ri Jesus kubʼij chkech: «Ri ix, man kichʼobʼ ta ri kitaʼo. ¿La kixkowin che uqumuxik ri pajbʼal amajaʼ che kinqumuj na ri in e la kixkowin che ukʼamik ri qasnaʼ che kinkʼam na ri in?».
Ri eʼareʼ kkibʼij chrech: «Ri uj kujkowinik». Ri Jesus kubʼij chkech: «Ri pajbʼal amajaʼ che kinqumuj na ri in, kiqumuj na ri ix e ri qasnaʼ che kinkʼam na ri in, kikʼam na ri ix.
Kʼatekʼuriʼ, ri tʼuyulem pa ri wikyaqʼabʼ e pa ri numox man in taj kinyaʼowik, weriʼ kech riʼ ri sukʼubʼam apan chkech».
Ri elajuj chik, aretaq chiʼ xkita weriʼ, kpe koyowal chkech ri Santiʼago e ri Xwan.
Ri Jesus, keʼusikʼij ri eʼareʼ rukʼ e kubʼij chkech: «Ri ix, iwetaʼm che ri eʼokinaq ekʼamal taq bʼe chkech ri jetaq amaqʼ, kekitakʼalbʼej jacha xuwi eʼareʼ eʼajawibʼ chkech, e ri ekanimal kekipitzʼej rukʼ ri kikowinem.
Man kʼo ta jeriʼ chi- xoʼl ri ix. Kʼatekʼuriʼ, jachin ri kraj che are nim ubʼantajik chixoʼl ri ix, are okoq che ipataninel,
Jachin ri kraj che are nabʼe chixoʼl ri ix, chuyutuʼ ribʼ che ipatanaxik.
Jeʼ jas ri ukʼojol ri achi, man petinaq ta uloq arech kpatanaxik, ri areʼ are keʼulpatanij ri winaq e kuljacha ri ukʼaslemal rech kitojbʼal ekʼi winaq».
Keʼopan pa ri Jeriko. E aretaq chiʼ elem kubʼan ubʼik kukʼ ri eʼutijoxelabʼ e kukʼ sibʼalaj winaq, ri ukʼojol ri Timeʼo (Bʼartimeʼo), che sin molonel moy, tʼuyul chuchiʼ ri bʼe.
Aretaq chiʼ kretaʼmaj che are ri Jesus ri Ajnasaret, kuraqaqej uchiʼ e kubʼij: «Ukʼojol ri David, Jesus, chatoqʼobʼisaj nuwach».
Ekʼya winaq kkiyaj ri areʼ arech kutzʼapij uchiʼ, kʼatekʼuriʼ ri areʼ sibʼalaj ko chi na kuraqaqej uchiʼ, kubʼij: «Ukʼojol ri David, chatoqʼobʼisaj nuwach».
Ri Jesus, ktakʼiʼk e kubʼij: «Chisikʼij uloq». Kkisikʼij ri moy, kkibʼij chrech: «Mubʼan kebʼ akʼuʼx, chatwaʼlijoq, katusikʼij».
Ri areʼ kukʼyaq kan ri uqʼuʼ, kchʼoplinik e kopan rukʼ ri Jesus.
Chi chanim, kubʼij ri Jesus chrech: «¿Su kawaj ri at kinbʼan chawech?». Ri moy achi kubʼij chrech: «¡Rabʼbʼuni, are kinwaj kinkaʼyik!».
Ri Jesus kubʼij chrech: «Jat, are ri akojobʼal xatkolowik». Kʼatekʼuriʼ, chi chanim kʼo chi kʼakʼ uwoqʼoch e kuterneʼbʼej ubʼi ri areʼ pa ri bʼe.
11
Aretaq chiʼ, naqaj chik ekʼo wi chrech ri Jerusalem, kkil chi apanoq ri Bʼetfage e ri Bʼetaniʼa, chuxeʼ ri juyubʼ Olivo, keʼutaq ubʼi ekebʼ chkech ri eʼutijoxelabʼ
Kubʼij chkech: «Jix pa le tinimit che kʼo apam chiwach. E chi aretaq kixok ubʼik, kiriqaʼ na jun alaj bʼurix che yuqulik, che man kʼo ta jun winaq kojowinaq na. Chikiraʼ uloq e chikʼamaʼ uloq.
E we kʼo jun winaq kubʼij chiwech: “¿Su kibʼan ri ix?”, chibʼij bʼaʼ chrech: “Are ri Ajawxel kajawataj chrech, e chi kamik kutzalijisaj uloq waral”».
Kebʼek ri eʼareʼ e kkiriqaʼ ri jun alaj bʼurix che yuqul naqaj chrech jun uchiʼja pa ri tinimit e kkikiro.
Ejujun chkech ri ekʼo chilaʼ, kkibʼij chkech: «¿Suche kikir we alaj bʼurix riʼ?».
Ri eʼareʼ, kkibʼij ri tzij xubʼij ri Jesus chkech, e keʼkiya kanoq arech qas kkibʼan weriʼ.
Kkikʼam uloq ri alaj bʼurix chrech ri Jesus, kkikoj ri kiqʼuʼ chrij e ri areʼ katʼuyiʼ chrij.
Ekʼya winaq kkilikʼ ri kiqʼuʼ pa ri bʼe. Ekʼo nikʼaj chik kkilikʼ uqʼabʼ taq cheʼ che kkiqʼip apanoq.
E ri enabʼejinaq e ri ekʼisbʼal kanoq, sibʼalaj ko kkibʼij. «Hosanna! ¡Tewchiʼtalik ri petinaq uloq pa ri ubʼi ri Ajawxel!
¡Tewchiʼtalik ri ajawibʼal, ri petinaq uloq pa ri ubʼiʼ ri qatat David! ¡Hosanna chilaʼ pa ri nimalaj kaj!».
Kʼatekʼuriʼ, kok pa ri Jerusalem pa ri Nim Rachoch ri Dyos, nabʼe kunikʼoj e kukaʼyej ronojel ri jastaq; aretaq chiʼ bʼenaq chi qʼij, kel ubʼik e kbʼe ubʼi kʼukʼ ri ekabʼlajuj pa ri Bʼetaniʼa.
Chukabʼ qʼij, aretaq chiʼ keʼel ubʼi pa ri Bʼetaniʼa, ri areʼ knumik.
Naj apanoq, kril jun wikox che kʼo taq uxaq, kbʼe che rilik weneʼ kuriqaʼ jun uwach. Kʼatekʼuriʼ, aretaq chiʼ naqaj chik kʼo wi chrech, xuwi xuriqaʼ ri taq uxaq, rumal rech che man uqʼijil ta ri wikox.
E kubʼij chrech ri wikox: «Man kʼo ta chi jumul waʼ, jun winaq, kutij ri awach». E ri eʼutijoxelabʼ kkitaʼo we utzij riʼ.
Keʼopan pa ri Jerusalem. Kok pa ri rachoch ri Dyos e keʼeresaj uloq ri eʼajkʼayibʼ e ri eloqʼomanelabʼ che ekʼo chilaʼ. Kukʼyaq ubʼi ri kitem ri eʼajkʼexal taq pwaq e ri ekʼayil taq palomax.
E man kuya ta bʼe che kʼo jun winaq kʼo jun jas uwach kukʼam ubʼi pa ri rachoch ri Dyos.
E kukʼut ri tzij chkiwach, kubʼij: «¿La man tzʼibʼatalik taj: Ri wachoch kbʼix na chrech, ja rech chʼawem rukʼ ri Dyos kech konojel winaq? Kʼatekʼut ri ix ibʼanom jun kikʼolibʼal elaqʼomabʼ chrech!».
Ri enim taq chuchqajawibʼ e ri etzʼibʼanelabʼ kketaʼmaj weriʼ. Kkitzukuj jas ukamisaxik kkibʼano. Kixibʼim kibʼ, rumal rech che konojel ri winaq kkiloqʼoqʼej ri utzij.
Aretaq chiʼ kqaj ri qʼij, kel ubʼi pa ri tinimit.
Aqʼabʼil chik, kkilo, che ri wikox chaqʼij chik chi pa ri urabʼ uloq.
Ri Luʼ knaʼtaj chrech ri iwir kanoq, kubʼij chrech: «Rabʼbʼi, chawilampeʼ. Le jun wikox che xakyaqsaqarisaj chaqʼij chik».
Ri Jesus, kubʼij chkech: «Rajawaxik che kkʼojiʼ ri ikojonik.
Qastzij kinbʼij chiwech, we jun winaq kubʼij chrech we juyubʼ riʼ: “Chateloq e chakʼyaqaʼ awibʼ pa ri polow”, e man kubʼan ta kebʼ ukʼuʼx, chi are kukojo che kbʼantaj na we riʼ, kyaʼtaj na riʼ chrech.
Rumal kʼuriʼ chi kinbʼij chiwech: ronojel ri jas uwach che kita pa ri ichʼawem rukʼ ri Dyos, chikojoʼ bʼaʼ che xkʼamtaj iwumal, kʼatekʼuriʼ kyaʼtaj riʼ chiwech.
Aretaq chiʼ ixtakʼalik kibʼan ri ichʼawem rukʼ ri Dyos, chixkuyunoq we kʼo jun kʼo umak chiwach, arech ri itat kʼo chikaj, xoqujeʼ kukuy ri imak ri ix».
Kepe chi jumul pa ri Jerusalem. Kʼatekʼuriʼ, aretaq chiʼ kbʼinkatik pa ri Rachoch ri Dyos, ri enim taq chuchqajawibʼ, ri eʼajtzʼibʼanelabʼ, e ri eriʼjabʼ taq winaq, kepe rukʼ ri areʼ.
Kkibʼij chrech: «¿Jas rukʼ kowinem kabʼan at weriʼ? On ¿jachin xyaʼow chawech we kowinem riʼ, arech kabʼan at weriʼ?».
Ri Jesus kubʼij chkech: «Ri in xuwi jun jas uwach kinta chiwech. Chitzalej uwach, kʼatekʼuriʼ kinbʼij na chiwech jas rukʼ kowinem kinbʼan weriʼ.
Ri qasnaʼ kubʼan ri Xwan, ¿la petinaq chikaj on petinaq kukʼ ri winaq? Chitzalej ubʼixik chwech».
Ri eʼareʼ kkichomaj weriʼ chkibʼil kibʼ: «We kqabʼij: “Petinaq chikaj”, ri areʼ kubʼij laʼ: “¿Su che, ri ix man xixkojon ta chrech ri areʼ?”.
Kʼatekʼut, we kqabʼij: “Petinaq kukʼ ri winaq”». Kkixibʼij kibʼ chkiwach ri winaq, rumal rech che ri winaq kkikojom che ri Xwan, jun qʼaxal utzij ri Dyos.
Kkitzalej uwach ri utzij ri Jesus, jeriʼ kkibʼij: «Ri uj man qetaʼm taj». E ri Jesus kubʼij chkech: «Xoqujeʼ ri in, man kinbʼij ta chiwech, jas rukʼ kowinem kinbʼan in weriʼ».
12
Kubʼij jun tzijobʼelil chkech: «Jun achi kusukʼumaj jun rulew. Kukoj pa jun tapya, kujam jun yitzʼabʼal uva e kuyak jun keqʼteʼ. Kʼatekʼuriʼ kuya pa qajik chkech enikʼaj ajchakibʼ e kbʼe ubʼi naj.
Aretaq kuriqaʼ ri uqʼijil kutaq ubʼi jun ajpataninel kukʼ ri eʼajchakibʼ, arech kukʼamaʼ uloq kukʼ, panikʼaj chrech ri uwach ri ulew.
Kʼatekʼut, ri eʼareʼ kkichapo, kkichʼayo, jamalik uqʼabʼ kkijach ubʼi ri areʼ.
Kutaq chi ubʼi jumul, jun ajpataninel chik. Xoqujeʼ, kkichʼayo ri areʼ pa ri ujolom e sibʼalaj kketzelaj uwach.
Kutaq ubʼi jun chik. Ri areʼ, kkikamisaj, xoqujeʼ jeriʼ kkibʼan chkech sibʼalaj ekʼya chik: kekichʼay nikʼaj, kekikamisaj nikʼaj chik.
Kkanaj na jun rukʼ ri areʼ, are ri loqʼalaj ukʼojol. Kutaq ubʼi chkech e kuchomaj: “Nim waʼ kkil wi we nukʼojol”.
Kʼatekʼut ri nikʼaj ajchakibʼ riʼ, kkibʼij chkibʼil kibʼ: “Areʼ, are waʼ ri echbʼanel. Jeqakamisaj, kʼatekʼuriʼ, uj riʼ kqechbʼej na ri rechbʼal”.
Kkichapo ri areʼ, kkikamisaj e kkikʼyaq uloq ri areʼ pa ri ulew.
¿Su kubʼan na riʼ ri rajaw ri ulew? Kpe na riʼ e keʼukamisaj na riʼ ri eʼajchakibʼ e kuya na riʼ ri ulew chkech enikʼaj chik.
¿La man isikʼim ta ri tzij tzʼibʼatalik riʼ: Ri abʼaj che xkikʼyaq ubʼi ri ajchakibʼ, are okinaq che rajawal ja;
¿weriʼ, are ri Ajawxel xbʼanowik e sibʼalaj utz mayibʼal chuwach ri qawoqʼoch?».
Kkaj kkichap ri areʼ, kʼatekʼuriʼ kkixibʼij kibʼ chkech ri winaq. Ri eʼareʼ utz uchʼobʼik kkibʼano, che ri jun tzijobʼelil, xubʼij rumal kech ri eʼareʼ. Kkiya kanoq e keʼel ubʼik.
Kekitaq ubʼi rukʼ ri areʼ, ejujun fariseʼo e ejujun eʼajherodiʼano, arech kkikʼamij jun utzij ri areʼ.
Keʼopanik e kkibʼij chrech: «Ajtij, ri uj qetaʼm che ri at, at sukʼlaj winaq e man kaxibʼij ta awibʼ rumal jun winaq. Man kawil ta ri kikowinem ri winaq, areʼ kʼut, kattijonik pa ri qastzij ubʼe ri Dyos. ¿La yaʼtalik on man yaʼtal taj kqatoj ri alkabʼal chrech ri Sesar? ¿La kqatojo, on man kqatoj taj?».
Kʼatekʼut, ri areʼ retaʼm che kebʼ kipalaj ri eʼareʼ, kubʼij chkech: «¿Suche xisukʼumaj jun kʼambʼal chwech? Chikʼamaʼ uloq jun pwaq denariʼo chwech, arech kinwil na».
Kkikʼam uloq jun denariʼo chrech e ri areʼ kubʼij chkech: «¿Jachin rech we jun wachbʼal riʼ e ri tzij tzʼibʼatalik?». Kkibʼij chrech: «Rech ri Sesar».
Chi xaq bʼiʼ, ri Jesus kubʼij chkech: «Ri rech ri Sesar, chiyaʼa bʼaʼ chrech ri Sesar, ri rech ri Dyos chiyaʼa bʼaʼ chrech ri Dyos». E sibʼalaj ksach kikʼuʼx chrech ri areʼ.
Xaqbʼi kepe uloq enikʼaj Saduseʼo –we winaq riʼ, kkibʼij che man kʼo ta jun kkʼastaj chi na uloq– e kkita chrech:
«Ajtij, ri Moʼises utzʼibʼam kan chqech che: “We kʼo jun kkam ri rachalal, kuya kan ri ixoq, kʼatekʼut man kuya ta kan ralkʼuwaʼl, ri rachalal chukamaʼ ri ixoq arech kuya rijaʼal ri rachalal”.
Ekʼo wuqubʼ achijabʼ eʼalaxik. Ri nabʼeʼal xkʼuliʼk, xkamik e man xuya ta kan rijaʼal.
Ri ukabʼ xkʼuliʼ rukʼ ri ixoq, xkamik e xoqujeʼ man xuya ta kan rijaʼal, xoqujeʼ jeriʼ ri urox.
Man kʼo ta jun chkech ri wuqubʼ xuya kan jun rijaʼal. Xoqujeʼ xkam ri ixoq.
Aretaq chiʼ kekʼastaj na, ¿jachin rixoqil riʼ chkech ri eʼareʼ? Rumal rech che chi ewuqubʼ xekʼuliʼ rukʼ ri areʼ».
Ri Jesus kubʼij chkech: «¿La man sibʼalaj ixsachinaq taj xas rumal weriʼ, che man iwetaʼm ta ri tzʼibʼatalik tzij, e ri ukowinem ri Dyos?
Rumal rech che aretaq chiʼ jun kkʼastaj uloq jun chkixoʼl ri kaminaqibʼ, ri achi man kukʼam ta rixoqil, e ri ixoq man kukʼam ta rachajil, ri eʼareʼ ejeriʼ jas eʼanjel chikaj.
E ri bʼim che kekʼastaj ri ekaminaqibʼ, ¿la man isikʼim ta pa ri uwuj ri Moʼises, jawiʼ ktzijox wi ri alaj cheʼ zarza, jas xubʼij ri Dyos chrech: In, ri in Unudyos ri Abʼraham, in Unudyos ri Isaʼak, in Unudyos ri Jakobʼ?
Man jun Dyos taj kech kaminaqibʼ areʼ jun Dyos kech ri ekʼaskʼoj. Qastzij sibʼalaj ixsachinaq».
Kqibʼ ukoq jun chkech ri ajtzʼibʼanelabʼ che xuta we tzij riʼ, kuchʼobʼo che sibʼalaj utz ri utzij xutzalij chkech e kuta chrech: «¿Jachinchike are ri nabʼe chuxoʼl ronojel ri jetaq pixabʼ?».
Ri Jesus kubʼij chrech: «Are nabʼe: chatatabʼej, Israʼel, ri Ajawxel ri Qadyos are riʼ ri xuwi Ajawxel
e kaloqʼoqʼej na ri Ajawxel ri Adyos rukʼ ronojel ukʼuʼx awanimaʼ, rukʼ ronojel awalmaʼ, rukʼ ronojel awuxlabʼal e rukʼ ronojel achuqʼabʼ.
Xoqujeʼ jeriʼ ri ukabʼ: Kaloqʼoqʼej na ri awajil atzʼaqat jeriʼ jas kaloqʼoqʼej awibʼ ri at. Man kʼo ta jun pixabʼ chik che are nim chuwach weriʼ».
Ri ajtzʼibʼanel kubʼij: «Sibʼalaj utz ri xabʼij Ajtij, aretaq chiʼ xabʼij che are xuwi ri Areʼ, e man kʼo ta jun chik chuwach Areʼ:
Kqaloqʼoqʼej na ri Areʼ rukʼ ronojel qakʼuʼx qanimaʼ, rukʼ ronojel ri qachomanik, rukʼ ronojel qachuqʼabʼ e kqaloqʼoqʼej na ri qajil qatzʼaqʼat jeriʼ jas kqaloqʼoqʼej qibʼ ri uj, weriʼ areʼ nim chuwach ronojel taq holokostos e ri taq tabʼal toqʼobʼ».
Kʼatekʼuriʼ aretaq chiʼ kril ri Jesus che utz knoʼjinik, kubʼij chrech: «Ri at, man naj taj at kʼo wi chrech ri Rajawibʼal ri Dyos». E man kʼo ta chi jun kukochʼo kukʼot chi uchiʼ.
Ri Jesus kubʼij, aretaq chiʼ kukʼut ri tzij pa ri Rachoch ri Dyos: «¿Suche riʼ che kkibʼij ri eʼajtzʼibʼanelabʼ, che ri Kristo ukʼojol ri David?
Qas are ne ri David xubʼij rumal ri Tyoxlaj Uxlabʼaxel: Xubʼij ri Ajawxel chrech ri Wajawxel: Chattʼuyul chunaqaj ri wikyaqʼabʼ, chi kʼateʼ kinkoj na ri eʼakʼulel chuxeʼ ri taq awaqan
Qas are ri David kubʼij Ajawxel chrech; ¿la kuya kʼuriʼ che ukʼojol ri areʼ?». Ri winaq kekachiwik e sibʼalaj utz kkita ri utzij.
Xoqujeʼ kubʼij pa ri utijonik: «Chikʼolo iwibʼ chkiwach ri eʼajtzʼibʼanelabʼ, che kqaj chkiwach kewaʼkat rukʼ nimalaj taq atzʼyaq, kqaj chkiwach kya rutzil kiwach pa taq ri kʼaybʼal,
kqaj chkiwach ketʼuyiʼ pa ri enabʼe taq tem pa taq ri ukʼolbʼal chʼabʼal, e pa ri enabʼe taq ukʼolbʼal chʼakataj pa ri nimaqʼij taq waʼim;
e che kkitijej ri kijastaq ri emelkaʼnibʼ, rumal kʼu waʼ kkibʼano, che sibʼalaj kechʼaw rukʼ ri Dyos. We eʼareʼ riʼ, kbʼan na jun nimalaj qʼatojtzij riʼ pakiwiʼ».
Ktʼuyiʼ ukoq chuwach ri ukʼolibʼal pwaq. Keʼukaʼyej ri winaq che kkikoj ukoq ri alaj taq pwaq pa ri ukʼolibʼal pwaq. Ekʼya qʼinomabʼ, kkikoj ukoq sibʼalaj pwaq.
Kopan sin mebʼaʼ melkaʼn chichuʼ e kukoj ukoq kebʼ umeʼr ukortiʼl, jun chʼaqap che ri kijebʼ uchʼaqapil jun as.
Chi chanim keʼusikʼij ri eʼutijoxelabʼ e kubʼij chkech: «Qastzij kinbʼij chiwech, che we mebʼaʼ melkaʼn chichuʼ riʼ, are sibʼalaj nim xuya kanoq chkiwach konojel ri kkikoj qʼan pwaq pa ri ukʼolibʼal ri pwaq.
Rumal rech, che konojel are kiyaʼom kanoq ri uqaxbʼal kipwaq, kʼatekʼut ri areʼ, are uyaʼom kanoq ri rajawaxik chrech, ronojel ri kʼo rukʼ rech kkʼasiʼk».
13
Aretaq chiʼ kel uloq pa ri Rachoch ri Dyos, jun chkech ri eʼutijoxelabʼ kubʼij chrech: «Ajtij, ¡chawilampeʼ we utz taq abʼaj riʼ! We utz taq utzʼaqik we ja riʼ!».
Ri Jesus kubʼij chrech: «¿La kawil at we nimaʼq taq utzʼaqik we ja riʼ? Man kʼo ta jun abʼaj che kkanaj kanoq cho jun abʼaj chik che mata kkʼyaq na uloq cho ri ulew».
E aretaq chiʼ tʼuyul uloq puwiʼ ri juyubʼ Olivo chuwach uloq ri rachoch ri Dyos; ri Pedro, ri Santiʼago e ri Atrix, kkita chrech ri areʼ pa kitukel apanoq:
«Chabʼij chqech ¿jumpaʼ kkʼulmataj na riʼ weriʼ e jachinchike riʼ ri kʼutbʼal rech che xopan pa ri ukʼisbʼalil ronojel we jastaq riʼ?»
Chi chanim kubʼij ri Jesus chkech: «Qas chiwilaʼ che man kʼo ta jun kixsubʼuwik.
Sibʼalaj ekʼya kepe na pa ri nubʼiʼ e che kkibʼij riʼ: “In riʼ”, tekʼuriʼ sibʼalaj ekʼiʼ kekisubʼu.
Aretaq chiʼ kito ktzijox jetaq chʼoʼj e kbʼe utzijol taq chʼoʼj, mixibʼij iwibʼ. Rumal rech che rajawaxik kpe weriʼ, kʼatekʼuriʼ, majaʼ riʼ ri ukʼisbʼalil.
Kchʼoʼjin na riʼ, jun amaqʼ rukʼ jun amaqʼ chik, on jun ajawibʼal rukʼ jun ajawibʼal chik. Kubʼan na kabʼraqan riʼ pa nikʼaj taq kʼolibʼal chik kpe wiʼjal riʼ: Umajibʼal riʼ ri taq uqʼoxom, ri ukʼaxkʼolil arech kalax ri akʼal.
«Ri ix, chilaqʼabʼej iwibʼ. Kixjach na riʼ chkiwach taq ri eqʼataltzij. Kixchʼay riʼ pa ri taq ukʼolbʼal chʼabʼal. Kixkʼam na ubʼi riʼ chkiwach ejujun taq qʼatbʼaltzij e chkiwach ejujun taq eʼajawinelabʼ, rumal wech ri in, arech kiya na ubʼixik ri tzij chkiwach ri eʼareʼ.
Are nakʼut rajawaxik che are nabʼe kbʼix na ri Kʼakʼ Utzalaj Tzij chkech konojel ri taq tinimit.
«E aretaq chiʼ kixkʼam ubʼik arech kixjach na, mixmayowik rukʼ jas ri tzij kibʼij na, are kiya ubʼixik ri kbʼix ukoq chiwech pa ri jun kajbʼal riʼ. Rumal rech che man ix ta riʼ ri kixchʼawik, are ri Tyoxlaj Uxlabʼaxel riʼ kchʼawik.
Jun achalaxik, kujach na pa ri kamikal jun rachalal chik e ri tatxel kujach na ri ukʼojol. Kechʼoʼjin na riʼ ri eʼalkʼuwaʼlxelabʼ kukʼ ri kinan kitat e keʼkikamisaj na riʼ.
Konojel riʼ kixkipaqchiʼj rumal rech ri nubʼiʼ ri in, kʼatekʼut ri jun che man kubʼan ta kebʼ ukʼuʼx chi kʼateʼ pa ri ukʼisbʼalil, are riʼ ri jun che kkoltajik.
«Aretaq chiʼ kiwil we nimalaj taq kyaqsaq riʼ, che tiktalik jawiʼ man taqal ta wi (¡Chuchʼobʼoʼ bʼaʼ jachin kusikʼij weriʼ!), jachintaq ri ekʼo pa ri Judeʼa, xqas chanim cheʼanimaj ubʼi pa taq ri juyubʼ,
jachin kʼo uloq puwiʼ ri uxotal rachoch, maqaj uloq arech kok pa ja e kukʼam ubʼi ri ujastaq;
¡jachin kʼo pa ri tikonbʼal ulew, matzalej uloq che ukʼamik ri ratzʼyaq!
Kʼax kech ri eyawabʼ taq chuchuʼibʼ, e ri tajin kekʼiysan pa we taq qʼij riʼ!
Sibʼalaj chixchʼaw bʼaʼ rukʼ ri Dyos arech man kkʼulmataj ta weriʼ pa ri qʼälaj.
Rumal rech che pa we taq qʼij riʼ, kʼo sibʼalaj kʼisbʼal kʼuʼx riʼ, che man ilitajinaq ta uloq chi arechiʼ xkʼiyisax ri uwachulew rumal ri Dyos e man kbʼantaj ta chi jun riʼ jacha we kʼisbʼal kʼuʼx riʼ.
Ri Ajawxel weta mata kujikʼ upam we taq qʼij riʼ, man kʼo ta jun riʼ kkoltajik. Tekʼut, kumal ri echaʼtalik uwinaq che ri eʼuchaʼom ri areʼ, ujikʼom upam we taq qʼij riʼ.
Pa we taq qʼij riʼ, we kʼo jun kubʼij chiwech: “¡Chiwilampeʼ ri Kristo kʼo waral riʼ!”, “Chiwilampeʼ jelaʼ kʼo wi leʼ!”, mikoj weriʼ!
Jeriʼ kʼuriʼ, kepe na eʼesal taq uwach ri Kristo, e eʼesal taq kiwach ri eqʼaxal utzij ri Dyos. Kkibʼan na nikʼaj taq kʼutbʼal e nikʼaj taq maybʼal, kesubʼunik riʼ arech weta xoqujeʼ kekowin chkech ri echaʼtalik.
Ri ix chilawchij iwibʼ: chiwilampeʼ, ronojel nuyaʼom chi ubʼixik chiwech.
«Kʼatekʼut pa we taq qʼij riʼ, arechiʼ okʼowinaq chik we jastaq riʼ, kqʼequʼmarik ri qʼij, man kkʼutum ta chi uloq ri ikʼ.
Ktzaq uloq riʼ ri jetaq chʼumil chikaj, e ktotax na uloq ri taq kowinem kʼo chikaj.
Kʼatekʼuriʼ, xas chanim riʼ kilitaj uwach ri Ukʼojol ri achi che petinaq uloq pa ri jetaq sutzʼ rukʼ nimalaj ukowinem e uremelik utikʼilik.
E xas chanim riʼ keʼutaq ri eʼanjel, arech kekimulij uloq chi pa ri kijebʼ uxkut kaqiqʼ e chi pa ri uxkut kaj ulew, ri eʼchaʼtalik rumal ri Areʼ.
«Rukʼ ri wikox, chiwetaʼmaj we jun tzijobʼelil riʼ. Aretaq chiʼ tʼon chik ri taq uqʼabʼ e ktuxnik uloq ri taq uxaq, ri ix iwetaʼm che naqaj chik kʼo wi ri säqʼij.
Jeriʼ kʼut, xoqujeʼ ri ix, aretaq chiʼ kiwilo che kkʼulmataj weriʼ, chiwetaʼmaj che naqaj chik kʼo wi ri Areʼ cho taq ri uchiʼja.
Qastzij kinbʼij chiwech che man kqʼax ta waʼ we jun mayilqʼijsaq riʼ, chi kʼateʼ na majoʼq kkʼulmataj na ronojel weriʼ.
Ri kaj e ri uwachulew xa qʼaxel, ekʼu ri nutzij man qʼaxel taj.
E ri rejalbʼal ri qʼij riʼ, e ri kajbʼal riʼ, man kʼo ta jun retaʼm, xa ta neʼ ri eʼanjel chikaj, xa ta neʼ ri Kʼojolxel, man kʼo ta jun retaʼm, xuwi ri Tatxel retaʼm weriʼ.
«Chixkaʼybʼenoq, chixlaqʼabʼenoq rumal rech che man iwetaʼm taj jumpa kpe weriʼ.
Weriʼ, kjunamitaj rukʼ jun achi che xbʼe pa jun bʼinem: xel ubʼik xuya kan ri rachoch, xuya kan keqleʼn ri eʼupataninelabʼ. Chkech chkijujunal xuya kan ri kichak, ktaqan chrech ri ajjaqal uchiʼja: Chatlaqʼabʼenoq.
Jeriʼ kʼut, chixlaqʼabʼenoq, rumal rech che man iwetaʼm taj jumpa riʼ kpe ri rajaw ri ja, we bʼenaqʼij, we upanikʼajal aqʼabʼ, we aretaq chiʼ koqʼ chi mam ekʼ, on aqʼabʼil.
Chixibʼij bʼa iwibʼ, weneʼ kpe kamik, kʼatekʼuriʼ man kʼo ta naʼtal chiwech e ixwarinaq kixulriqaʼ.
We tzij kinbʼij chiwech riʼ, chkech konojel kinbʼij wi: ¡Chixlaqʼabʼenoq!»
14
Petinaq chi uloq pa kebʼ qʼij ri Qʼaxebʼal (Paskuʼa) e ri man kʼo ta uchʼamilal kaxlanwa (Azimos). Ri enim taq chuchqajawibʼ, e ri eʼajtzʼibʼanelabʼ kkaj kkichap ri Jesus rukʼ subʼunem arech kkikamisaj.
Xa bʼaʼ kkibʼij: «Man pa ri nimaqʼij taj, weneʼ kwaʼlaj koyowal ri winaq».
Ri areʼ kʼo pa Bʼetaniʼa, pa ri rachoch ri Simon ri areʼ che tajin kaqʼiy ri utzʼumal. Aretaq chiʼ ri areʼ tajin kwaʼik, kpe jun ixoq, rukʼam uloq jun lmeʼt bʼanom rukʼ jeʼlik taq abʼaj, nojinaq che kʼokʼalaj kunabʼal che sibʼalaj paqal rajil. Kuwaqʼij ri jun lmeʼt, kuqʼej ri kʼokʼ kunabʼal puwiʼ ri ujolom ri areʼ.
Xas chanim ekʼo nikʼaj che man utz taj kkinaʼ chrech, kkibʼij chkibʼil kibʼ: «¿Jasche, xaq kubʼan kʼax chrech we utzalaj kʼokʼ kunabʼal riʼ?
Xuya waʼ weta xkʼayix ubʼi le kʼokʼ kunabʼal leʼ, nim chi na apanoq che ri joʼlajujkʼal (300) denariʼos e xya ta neʼ chkech ri emebʼaʼibʼ». E ri eʼareʼ kʼax kewixwit chrech ri ixoq.
Kʼatekʼut, ri Jesus kubʼij: «Chiyaʼaʼ kan ri areʼ; ¿jasche kiyajo ri areʼ? Ri areʼ jun utzil xubʼan chwech ri in:
Jeriʼ nakʼut ri mebʼaʼibʼ ekʼo riʼ iwukʼ ronojel taq qʼij. E aretaq chiʼ kiwaj, kuyaʼo kibʼan ri utzil chkech. Kʼatekʼut ri in, man ronojel mul ta waʼ in kʼo iwukʼ.
Ri areʼ, xubʼano ri xkowin che ubʼanik: ri areʼ xnabʼajik che usukʼumaxik we nubʼaqil arech kinmuqik.
Qastzij kinbʼij chiwech, xaq jawijeʼ kʼolibʼal neʼ che kbʼix na wi ri kʼakʼ Utzalaj Tzij, pa ronojel ri uwachulew, xoqujeʼ kbʼix na waʼ we xubʼan we ixoq riʼ arech jun naʼtisabʼal rech ri areʼ».
Kʼatekʼuriʼ, ri Judas Iskariʼote jun chkech ri ekabʼlajuj, kbʼe kukʼ ri enim taq chuchqajawibʼ arech kujach ri areʼ chkech.
Aretaq chiʼ ri eʼareʼ kkita ri utzij ri areʼ, kekiʼkotik, kʼatekʼuriʼ kkijikabʼa ri kitzij chrech, che kkiya na kebʼ oxibʼ urajil. E ri areʼ kchoman che utzukuxik jas ujachik kubʼano pa jun utz kajbʼal.
Ri nabʼe uqʼij, ri man kʼo ta uchʼamilal kaxlanwa (Azimos), aretaq chiʼ kpil ri alaj chij rech ri Qʼaxebʼal (Paskuʼa), kkibʼij ri eʼutijoxelabʼ chrech «¿jawichiʼ kawaj kqasukʼumaj wi ri jastaq arech katij ri Qʼaxebʼal?».
Xas chanim keʼutaq ubʼi ekebʼ utijoxelabʼ e kubʼij chkech: «Jix pa ri tinamit; kikʼulaj jun achi riʼ che rukʼam jun qʼebʼal jaʼ. Chiterneʼbʼej ubʼi ri areʼ.
E jawichiʼ kok wi ri areʼ, chibʼij chrech ri rajaw ja: “Ri Ajtij kubʼij chawech: ¿Jawichiʼ kʼo wi ri nunimja, jawiʼ kuyaʼo kintij wi ri Qʼaxebʼal kukʼ ri enutijoxelabʼ?”.
E ri areʼ kukʼut na riʼ chiwach pa ri ukabʼ ja ajsik, jun nim ja, che sukʼubʼam chik rukʼ ri taq chʼakataj. Chilaʼ, chisukʼumaj wi chqech ri jastaq».
Ri etijoxelabʼ keʼel ubʼik, keʼopan pa ri tinamit, e kekiriqaʼ ri jastaq jeriʼ jacha xubʼij ri areʼ chkech. Kʼatekʼuriʼ xkisukʼumaj ri Qʼaxebʼal.
Aretaq chiʼ kqaj ri qʼij, kopan kukʼ ri ekabʼlajuj.
Arechiʼ ekʼo cho ri taq ri chʼakataj e tajin kewaʼik, ri Jesus kubʼij: «Qastzij, kinbʼij chiwech, che jun chixoʼl ri ix kinjachow na ri in, jun che kawaʼ wukʼ».
Ri eʼareʼ sibʼalaj kebʼisonik e chkijujunal kkibʼij chrech: «¿La in ne lo?».
Ri areʼ kubʼij chkech: «Jun chiwech ri ix, ix kabʼlajuj che kuya ri uqʼabʼ wukʼ pa ri bʼinbʼal wa.
Jeriʼ nakʼut, ri ukʼojol ri achi kbʼek jeriʼ jas tzʼibʼatalik chrij ri areʼ. ¡Kʼatekʼut, kʼax rech ri jun achi che kjachow na ri ukʼojol ri achi! ¡Are sibʼalaj utz riʼ chrech ri areʼ weta mata xaʼlax na choqʼijsaq!»
E aretaq chiʼ tajin kewaʼik, kukʼam ukoq ri kaxlanwa, kutewchiʼj, kupiro, kuya chkech e kubʼij: «Chikʼamaʼ, are waʼ we nubʼaqil».
Kʼatekʼuriʼ, chi xaqbʼi chik kukʼam ukoq ri jun pajbʼal amajaʼ, kubʼan ri jun maltyoxinik, e kuya chkech ri eʼareʼ, kʼatekʼuriʼ konojel kkiqumuj kech.
E ri areʼ kubʼij chkech: «Are waʼ we nukikʼel rech ri Chapbʼal qʼabʼ, che kqʼejej na kumal kech sibʼalaj winaq.
Qastzij kinbʼij chiwech, ri in man kintij ta chik ri uwaʼl ri uva chi kʼateʼ na ri jun qʼij chik che kʼakʼ chik kinqumuj pa ri Rajawibʼal ri Dyos».
Kkibʼixoj ri jetaq bʼixonik, keʼel ubʼik e kebʼe pa ri juyubʼ Olivo.
Ri Jesus kubʼij chkech: «Iwonojel waʼ kixtzaq na, rumal rech che tzʼibʼatalik: Ri in kinsok na ri ajyuqʼ e ri taq chij kkijubʼuj na kibʼ.
Kʼatekʼut, aretaq chiʼ ri in kinkʼastaj na, kinbʼe na in nabʼe chiwach pa ri Galileʼa».
Ri Luʼ kubʼij chrech: «¡Kneʼbʼaʼ konojel ketzaqik, ri in man kintzaq taj!».
Ri Jesus kubʼij chrech: «Qastzij kinbʼij chawech: Xas chaqʼabʼ kamik, aretaq chiʼ majaʼ kamul koqʼ ri amaʼ ekʼ, ri at oxmul chi riʼ abʼim che man awetaʼm ta nuwach».
Kʼatekʼut ri areʼ rukʼ ronojel uchoqʼabʼ kubʼij: «Kneʼbʼaʼ kinkam awukʼ, ri in ma kinbʼij taj che man wetaʼm ta awach». E xoqujeʼ konojel jeriʼ kkibʼij.
Keʼopan pa jun kʼolibʼal che ubʼiʼ Getsemani e kubʼij chkech ri eʼutijoxelabʼ: «Chixkanaj kan waral, kʼatekʼuriʼ ri in kinechʼaw na rukʼ ri Dyos».
Chanim keʼukʼam ubʼi rukʼ, ri Luʼ, ri Santiʼago e ri Xwan, kʼatekʼuriʼ kumajij sibʼalaj xibʼarikil bʼisobʼal.
Kubʼij chkech: «Ri wuxlabʼal sibʼalaj kbʼisonik jeʼ jas kopan kamikal; chixkanaj kan waral e chixlaqʼabʼenoq».
Ri areʼ knabʼej apan jubʼiqʼ, ktzaq cho ri ulew e ri areʼ kukʼomij toqʼobʼ chech ri Dyos, arech we kuyaʼo kqʼax ubʼi ri jun kajbʼal chrech ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, ri areʼ kubʼij: «¡Abʼbʼa! (Tat) ¡Ri at katkowinik kabʼan ronojel jastaq: Chawesaj ubʼi chwech we jun pajbʼal amajaʼ riʼ. Kʼatekʼut man are ta chbʼantajoq ri kinwaj ri in, are chbʼantajoq ri kawaj ri at!».
Kʼatekʼut, kpetik e ewarinaq keʼuriqaʼ ri eʼareʼ. E kubʼij chrech ri Pedro: «Simon, ¿la atwarinaq? ¿La man kʼo ta achuqʼabʼ arech katkʼasiʼ jun kajbʼal?
Chixkʼasaloq e chixchʼawoq rukʼ ri Dyos, arech man kixqaj ta pa ri itzel: ri uxlabʼal usukʼubʼam ribʼ, are nakʼut ri bʼaqilal ma kʼo ta uchoqʼabʼ».
Chanim chik, kel chi ubʼi jumul e kchʼaw rukʼ ri Dyos, kubʼij ri tzij che xubʼij nabʼe.
Kpe chi jumul e ewarinaq keʼuriqaʼ ri eʼareʼ, rumal rech che al ri kiwoqʼoch che ri waram. Man ketaʼm taj jas jun tzij kkibʼij chrech.
Kpe che urox mul e kubʼij chkech: «Chanim riʼ kuyaʼo kixwarik e kixuxlanik. Kopan ri jun kajbʼal: Che ri Ukʼojol ri achi kjachitaj na pa kiqʼabʼ ri eʼajmakibʼ.
¡Chixwaʼlijoq! ¡Joʼ bʼaʼ! Ri jun che kinujach na ri in, naqaj chik kʼo wi».
Chi chanim, aretaq chiʼ tajin kchʼaw na, kpe ri Judas, jun chkech ri ekabʼlajuj e epetinaq rukʼ areʼ juqʼat winaq rukʼ kichʼichʼ rech chʼoʼj e rukʼ taq cheʼ. Epetinaq uloq, rumal etaqom uloq kumal ri enim taq chuchqajawibʼ, ri eʼajtzʼibʼanelabʼ e ri enimaʼq taq winaq.
Ri jun rachiʼl che xusutij ribʼ chuwach che kujach na chkech, uyaʼom we jun kʼutbʼal chkech riʼ: «Ri jun che kintzʼumaj na ri in, are riʼ ri areʼ. Chichapaʼ bʼaʼ e chikʼamaʼ bʼik e qas chiwilaʼ jas ukʼamik ubʼik kibʼano».
Aretaq chiʼ kopanik, xas chanim kqebʼ ukoq rukʼ e kubʼij chrech: «Rabʼbʼi», e kutzʼumaj.
Ri eʼareʼ kkikoj kiqʼabʼ chrech e kkichapo.
Jun chkech ri ekʼo chilaʼ, kukʼam koq ri uchʼichʼ rech chʼoʼj e kusok ri upataninel ri nim chuchqajaw, kʼatekʼuriʼ kresaj ubʼi ri uxikin.
Kʼatekʼuriʼ, ri Jesus kubʼij chkech: «¿La jeʼ jas chrij jun elaqʼom, ri ix xixel uloq rukʼ chʼichʼ rech chʼoʼj e rukʼ taq cheʼ che nuchapik?
Ronojel taq qʼij, ri in, in kʼo iwukʼ pa ri Rachoch ri Dyos. Xinkʼut ri tzij, tekʼuriʼ ma xinichap taj. Kʼatekʼut, kkʼulmatajik weriʼ, arech kbʼantajik ri tzʼibʼatalik».
Kkiya kan ri areʼ e konojel keʼanimajik.
Jun kʼojol ala kuterneʼbʼej bʼi ri areʼ, ri areʼ xuwi rukʼ jun manta chʼuqutalik, kkichap ri areʼ.
Kʼatekʼut ri areʼ, kuya kan ri manta e chʼanalik kanimaj ubʼik.
Kkikʼam ubʼi ri Jesus pa ri rachoch ri Nim Chuchqajaw. Kkimulij kibʼ konojel ri enim chuchqajawibʼ, ri enimaʼq taq winaq e ri eʼajtzʼibʼanelabʼ.
Xoqujeʼ ri Luʼ naj apanoq uterneʼbʼem ubʼik chi kʼateʼ na pa ri nim rachoch ri Nim Chuchqajaw. Tʼuyul ukoq kukʼ ri eʼajpataninelabʼ, tajin kumiqʼ ribʼ cho ri qʼaqʼ.
Chi chanim, ri enimaʼq chuchqajawibʼ e konojel ri Sanedrin, kkitzukuj jun qʼatojtzij puwiʼ ri Jesus, arech kkikamisaj ri areʼ, kʼatekʼuriʼ man kkiriq taj.
Rumal rech che ekʼya kkibʼij tzijtal puwiʼ ri areʼ, kʼatekʼut ri jetaq kbʼixik man junam taj keʼeloq.
Ejujun, ketakʼiʼk e kkibʼij puwiʼ ri areʼ we jun tzijtal riʼ:
«Ri uj xqato che xubʼij: Ri in, kinwilijisaj na ubʼik we Rachoch ri Dyos riʼ, che bʼanom kumal kiqʼabʼ achijabʼ e pa oxibʼ qʼij, ri in kinyak chi na jun chik che man kiqʼabʼ ta achijabʼ kebʼanowik».
E xoqujeʼ rukʼ weriʼ man junam taj keʼel ri kitzij.
Kwaʼlaj ri nim chuchqajaw, ktakʼiʼ panikʼaj e kuta chrech ri Jesus: «¿La man kʼo ta jun tzij kabʼij? ¿Su waʼ we kkibʼij we winaq chawij ri at riʼ?».
Kʼatekʼut, ri areʼ man kʼo ta jun tzij kubʼij. Jumul chik, ri Nim Chuchqajaw kukʼot uchiʼ ri areʼ e kubʼij chrech: «¿La at riʼ ri Kristo ri Ukʼojol ri jun che tewchiʼtalik?».
«Jeʼ, in ri areʼ, kcha ri Jesus, tekʼuriʼ kiwil na riʼ ri ukʼojol ri achi tʼuyulik pa ri rikyaqʼabʼ ri kowinem e che petinaq uloq pa taq ri sutzʼ chikaj».
Chi chanim, ri nim chuchqajaw kuraqatij ri ratzʼyaq e kubʼij: «¿La rajawaxik na jun qʼatbʼaltzij chqech?
Ri ix xita ri itzel tzij yoqʼbʼal ri Dyos. ¿Su kichomaj ri ix puwiʼ?». Konojel kkiya ri jun qʼatojtzij puwiʼ che taqal chrij kkamisaxik.
E jujun chkech, kkichubʼaj uwach ri areʼ. Kkichʼuq ri uwach, kkichʼayo e kkibʼij chrech: «¡Chubʼanaʼ qʼaxal utzij ri Dyos!». E ri eʼajpataninel sibʼalaj kkichʼay ri areʼ.
Xa jekʼuriʼ, ri Pedro kʼo ikim cho ja, kopan jun umokom ri nim chuchqajaw.
Kril ri Pedro che tajin kumiqʼ ribʼ. Sibʼalaj kukaʼyej chupalaj areʼ e kubʼij chrech: «Xoqujeʼ ri at, at kʼo rukʼ ri Jesus ri Ajnasaret».
Kʼatekʼut, ri areʼ, man in kʼo taj, kchaʼ: «Man wetaʼm taj e man kinchʼobʼ taj su ri kabʼij». Chi chanim kel ubʼi pa ri okibʼal, kʼatekʼuriʼ koqʼ jun amaʼ ekʼ.
Ri jun mokom che kril ri areʼ, kubʼij chi jumul chkech ri winaq: «¡We areʼ riʼ, jun kukʼ ri eʼareʼ!».
Kʼatekʼut, jumul chik ri areʼ kubʼij che man kuchʼobʼ ta uwach. Xas chanim chik, ri winaq che ekʼo chilaʼ kkibʼij chrech ri Pedro: «Qastzij neʼ che ri at, at jun kukʼ. E xoqujeʼ at Ajgalileʼa».
Kʼatekʼut, ri areʼ sibʼalaj kuraqaqej uchiʼ e ko kubʼij: «Ri in, man wetaʼm ta uwach ri achi che ri kitzijoj riʼ».
E xas chanim, koqʼ chukamul jun amaʼ ekʼ. E ri Luʼ, knaʼtaj chrech ri tzij xubʼij ri Jesus chrech: «Majaʼ na che kamul koqʼik ri amaʼ ekʼ, oxmul chik abʼim che ri at man awetaʼm ta nuwach ri in». E ri areʼ kutzaqapij oqʼej.
15
Chi chanim, arechiʼ ksaqar uwachulew, ri enimaʼq taq chuchqajawibʼ, kkisukʼumaj jun mulin ibʼ kukʼ ri enimaʼq winaq chik, ri eʼajtzʼibʼanelabʼ e konojel ri Sanedrin. Arechiʼ yuttajinaq chik ri Jesus, kkikʼam ubʼik e kkijach chrech ri Pilato.
Ri Pilato kuta chrech ri areʼ: «¿La at ri at ajawinel chkech ri Ajjudiʼo?». Ri Jesus kubʼij chrech: «At katbʼin weriʼ».
E ri enimaʼq taq chuchqajawibʼ sibʼalaj kkibʼan qʼatojtzij puwiʼ ri areʼ.
E ri Pilato, kuta chi jumul chrech: «Ri at, ¿la man kʼo ta jun tzij kabʼij? ¡Chawilampeʼ ri taq qʼatojtzij kbʼan pawiʼ ri at!».
Katekʼuriʼ, ri Jesus man kʼo ta jun tzij kubʼij. E ri Pilato sibʼalaj ksach ukʼuʼx chrech.
Chjujunal nimaqʼij, kutzaqapij ubʼi jun winaq chkech che ri ekʼo pa cheʼ, ri jun che kkaj e kkita ri eʼareʼ.
Kʼo jun pa cheʼ che ubʼiʼ Bʼarrabʼas. Xchapitaj ri areʼ chkixoʼl ri eʼitzel taq winaq che xkikamisaj jun achi aretaq chiʼ xyakitaj koyowal ri winaq.
Xepaqiʼ uloq ri winaq e xkimajij utayik ri utzil arech kesax ubʼi jun jeriʼ jacha ri naqʼatalik.
Ri Pilato kubʼij chkech: «¿La kiwaj che are kintzaqapij ubʼi chiwech ri ajawinel kech ri Ajjudiʼo?».
Rumal rech che ri areʼ kuchʼobʼo che ri echuchqajawibʼ xkijach ri areʼ, rumal ri kitiʼtik chrech.
Kʼatekʼuriʼ, ri enimaʼq taq chuchqajawibʼ kkikoj kikʼuʼx ri winaq arech are kkitaʼo che are ktzqapix ubʼi ri Bʼarrabʼas chkech.
Kʼatekʼuriʼ, ri Pilato kubʼij chi jumul chkech: «¿Su kʼut kinbʼan na chrech ri areʼ ri kibʼij chrech ajawinel kech ri Ajjudiʼo?».
Kʼatekʼut, jumul chik ri winaq sibʼalaj kkiraqaqej kichiʼ e kkibʼij: «Charipibʼaʼ cho ri ripibʼal!».
E ri Pilato kubʼij chkech: «¿Jas kʼut ri itzel ubʼanom?». Kʼatekʼut, ri eʼareʼ, jumul chik sibʼalaj ko chi na kkiraqaqej kichiʼ e kkibʼij: «Charipibʼaʼ cho ri ripibʼal».
Xa jeriʼ kʼut, ri Pilato are kraj utz kkanaj kan kukʼ ri winaq. Kutzaqapij ubʼi ri Bʼarrabʼas, kʼatekʼuriʼ kujach ubʼi ri Jesus chkech arechiʼ xchʼiyitaj ubʼi rukʼ asyar, arech kkiripabʼaʼ cho ri ripibʼal.
Ri exoltato kkikʼam ubʼi ri areʼ pa ri nimalaj ja, pa ri Pretoriʼo, e kesikʼix konojel ri kohorte.
Kkikoj jun kyaqlaj atzʼyaq chrech, kkipachʼuj ri kʼix, kkibʼan jun ketakik chrech e kkikoj cho ri ujolom.
Kkimajij uyaʼik jun rutzil uwach: «Utz awach ri at, at ajawinel kech ri Ajjudiʼo».
Kkiqʼosij ri ujolom rukʼ jun aj, kkichubʼaj uwach. Kkimej kichʼek chuwach, kkibʼano jacha nim kkil wi.
Aretaq chiʼ xetzʼabʼetaj uwach kumal ri eʼareʼ, kkesaj ri jun kyaqlaj atzʼyaq chrech e kkikoj chi ubʼi jumul ri ratzʼyaq ri areʼ.
E kkisikʼij jun achi che kokʼow ukoq chilaʼ, arech kutoʼ che ukʼamik ubʼi ri uripbʼal, are ri Simon ri Ajsirene, kitat ri Alejandro e ri Rufo, ri areʼ tzalijinaq uloq pa ri uchak che ri ulew.
E kkikʼam ubʼi ri Jesus pa ri jun kʼolbʼal che Golgota ri ubʼiʼ, che kubʼij jolomaj pa qachʼabʼal.
Kkiya chrech, amajaʼ rukʼ mirra, kʼatekʼuriʼ ri areʼ man kutij taj.
Xas chanim kkiripbʼa ri areʼ cho ri ripbʼal e kkikʼyaq retzʼabʼaxik ri ujachik ubʼi ri ratzʼyaq chkiwach.
Pa ri urox kajbʼal kʼo wi, aretaq chiʼ kkiripbʼaʼ ri areʼ cho ri ripbʼal.
Tzʼibʼatalik jas ri rumal xbʼan ri qʼatojtzij puwiʼ, jeriʼ kubʼij: «Ri ajawinel kech ri Ajjudiʼo».
E rukʼ ri areʼ keripbʼaʼxik ekebʼ elaqʼomabʼ, jun pa ri rikyaqʼabʼ e jun pa ri umox.
Ri winaq che keqʼax ukoq chilaʼ, kketzelaj uwach e kkijichʼjaʼ ri kijolom. Kkibʼij: «¡Utz nakʼut! ri at che kakʼis tzij puwiʼ ri Rachoch ri Dyos, kʼatekʼuriʼ, kayak chi jumul pa oxibʼ qʼij,
chakoloʼ bʼaʼ awibʼ ri at, ¡chaqasaj awibʼ cho ri ripbʼal!».
Xoqujeʼ ri enimaʼq taq chuchqajawibʼ e ri eʼajtzʼibʼanelabʼ ketzʼebʼej uwach ri eʼareʼ chkixoʼl e kkibʼij: «¡Ri areʼ xeʼukol nikʼaj chik, kʼatekʼuriʼ, man kkowin ta che ukolik ribʼ areʼ!
Ri Kristo, ri rajawinel ri Israʼel, chqaj bʼaʼ uloq chanim riʼ cho ri ripbʼal, arech kaqil ri uj e kujkojon chrech ri areʼ!». Xoqujeʼ, ri eripbʼam rukʼ ri areʼ sibʼalaj kketzelaj uwach.
Aretaq chiʼ kopan ri uwaq kajbʼal, kqʼequʼmarik ronojel ri uwachulew chi kʼateʼ na kopan ri ubʼelej kajbʼal.
Pa ri ubʼelej kajbʼal ri Jesus ko kuraqaqej uchiʼ: «Eloʼi, Eloʼi, lema sabaktani?». –che kubʼij pa qachʼabʼal: «Nudyos, Nudyos, ¿jasche ri at kinawonbʼaʼ kanoq?»–.
Ejujun chkech ri ekʼo chilaʼ, aretaq chiʼ kkita ri utzij, kkibʼij: «¡Jeʼ nakʼut, ri areʼ ksikʼin chrech ri Eliʼas!».
Kʼatekʼuriʼ, jun chkech kutij anim kbʼek e kumubʼaʼ uloq jun woʼs pa vinagre. Kukoj pa ri utzaʼm jun aj e kuya chrech arech kuqumuj. Kubʼij: «¡Chiyaʼa kanoq! Chqilaʼ na we kpe ri Eliʼas che uqasaxik».
E ri Jesus sibʼalaj ko kuraqaqej uchiʼ e kel ri ranimaʼ.
E ri payuʼ kʼo pa ri Rachoch ri Dyos kuraqatij ribʼ chi ajasik uloq e kopan ikim.
Ri jun kʼamalbʼe chkech okʼal xoltato che kʼo chuwach, aretaq chiʼ krilo che jeriʼ relbʼal ubʼi ri ranimaʼ xubʼano, kuraqaqej uchiʼ: «¡Qastzij nakʼut, we achi riʼ are Ukʼojol ri Dyos!»
Xoqujeʼ ekʼo ejujun ixoqibʼ che naj kekaʼy uloq, eʼare ri eʼareʼ ri Mariʼy ri Ajmagdala, ri Mariʼy che kinan ri kʼolik Santiʼago e ri Joset; e ri Salome.
Ri eʼareʼ che xkiterneʼbʼej e xkipatanij aretaq chiʼ ri areʼ kʼo pa ri Galileʼa. Xoqujeʼ ekʼo sibʼalaj ekʼi chik che epetinaq uloq rukʼ ri areʼ tza aretaq chiʼ xopan pa ri Jerusalem.
Aretaq chiʼ kqaj uwach ri qʼij, kʼatekʼuriʼ chi are kuriq ukoq ri Sukʼumanik, chuxeʼ kan ri qʼij sabʼado,
ri Jose ri Ajarimateʼa, jun winaq kʼo nim ubʼanik chkixoʼl ri Ajawabʼ, che xoqujeʼ ri areʼ reyeʼm ri Rajawibʼal ri Dyos, kpetik rukʼ ri Pilato e kuta ri ubʼaqil ri Jesus chrech.
Ri Pilato ksach ukʼuʼx che kaminaq chik. Kusikʼij ri kʼamalbʼe e kuta chrech we naj chik kaminaq.
Aretaq chiʼ retaʼm chik ri jastaq rumal ri kʼamalbʼe, kuya ri ubʼaqil chrech ri Jose.
Ri areʼ kuloqʼ jun atzʼyaq, kuqasaj uloq ri Jesus, kubʼatzʼ pa ri jun qʼuʼbʼal e kukoj kan pa jun ujul kaminaq che kʼotom cho jun abʼaj. Kʼatekʼuriʼ, kukoj kan jun abʼaj chuwach ri rokibʼal ri jul.
Ri Mariʼy ri Ajmagdala e ri Mariʼy ri unan ri Joset, kkilo jawichiʼ kokisax kan wi ri areʼ.
16
Pa taq ri ukʼisbʼalil ri Sabʼado, ri Mariʼy ri Ajmagdala, ri Mariʼy ri unan ri Santiʼago, e ri Salome, kkiloqʼ kʼokʼ taq kunabʼal arech kebʼe che ukʼokʼarisaxik ri ubʼaqil.
E aretaq chiʼ ksaqar uwachulew, ri nabʼe qʼij che ri xmano, kebʼe pa ri ujul, aretaq chiʼ kel uloq ri qʼij.
Kkibʼij chkibʼil kibʼ: «¿Jachin kresaj riʼ ri abʼaj chqawach ri kʼo chuchiʼ ri jul?».
E aretaq chiʼ kekaʼy apan chikaj, kkilo che esam chik ri abʼaj che kʼo puwiʼ ri jul; sibʼalaj nim ri jun abʼaj.
Keʼok pa ri jul, kʼatekʼuriʼ kkil jun kʼojol ala tʼuyul pa ri rikyaqʼabʼ, ukojom saq taq atzʼyaq e ri eʼareʼ kkixibʼij kibʼ.
Kʼatekʼuriʼ, ri areʼ kubʼij chkech: «Mixibʼij iwibʼ. Ri Jesus ri Ajnasaret che kitzukuj ri ix, che ri xripabʼaxik cho ri ripbʼal. Ri areʼ xkʼastaj uwach, man kʼo ta waral. Chiwilampeʼ ri kʼolbʼal jawichiʼ xokisax wi.
Kʼatekʼut, jix jibʼij chkech ri eʼutijoxelabʼ e chrech ri Luʼ, che knabʼeʼaj riʼ ri areʼ chkiwach pa ri Galileʼa: Jelaʼ, kkil na wi ri areʼ, jeriʼ jas xubʼij chkech».
Ri eʼareʼ keʼanimajik, keʼel uloq pa ri jul, rumal rech che sibʼalaj keqoyqotik e jun xibʼirikil xechapowik. Kʼatekʼuriʼ, man kʼo ta xkitzijojbʼej weriʼ rumal rech che kixibʼim kibʼ.
Ri areʼ, xkʼastaj aqʼabʼil, pa ri nabʼe qʼij rech ri xmano, e nabʼe kukʼut ribʼ chuwach ri Mariʼy ri ajmagala, che xas che areʼ xeʼukʼyaq uloq wuqubʼ Itzel.
Ri areʼ kbʼe che ubʼixik weriʼ chkech ri xekʼojiʼk erachiʼl ri areʼ, che tajin kebʼisonik e tajin keʼoqʼik.
Ri eʼareʼ, aretaq chiʼ kkito che kʼaslik ri areʼ e che ilitajinaq chi rumal ri areʼ, man kkikotaj taj.
Chuwach chi aqʼanoq weriʼ, ri areʼ jun wi chik ri ukʼayibʼal kukʼut ribʼ chkiwach ekebʼ chik chkech ri eʼareʼ, aretaq chiʼ bʼenam kkibʼano pa ri kʼolbʼal kulew.
E ri eʼareʼ ketzalij uloq che ubʼixik weriʼ chkech ri e nikʼaj chik, e xoqujeʼ man kekojon ta chkech ri eʼareʼ.
E pa ukʼisbʼalil kukʼut ribʼ chkech ri ejuʼlajuj aretaq chiʼ tajin kewaʼik. Ri areʼ keʼuyajyatej rumal rech che sibʼalaj man kkaj taj kekojon chkech ri xeʼilowik che kʼaslik ri areʼ.
E kubʼij chkech: «Jix pa ronojel uwachulew, chiyaʼa ubʼixik ri utzlaj tzij pa ronojel uxeʼkaj pa ronojel uwachulew.
Jachin ri kkojon chrech weriʼ e kqasax jaʼ puwiʼ, kkoltaj riʼ. Ri areʼ che man kukoj ta weriʼ man kkoltaj ta riʼ.
Are waʼ we jetaq kʼutbʼal kkʼojiʼ kukʼ ri kekojon chrech we jastaq riʼ: Pa ri nubʼiʼ kekikʼyaq na ri Itzel, ketzijon na pa kʼakʼ taq chʼabʼal,
kkichap na nimaʼq taq kumatz, e kneʼbʼaʼ kkitij jun itzelalaj kunabʼal man kubʼan ta kʼax chkech. Kkiya na ri kiqʼabʼ pakiwiʼ ri eyawabʼibʼ e kekunataj na riʼ».
E aretaq chiʼ xbʼitajik we utzij chkech riʼ, ri Ajawxel Jesus, kpaqabʼax chi pa ri kaj e ktʼuyiʼ pa ri rikyaqʼabʼ ri Dyos.
E ri eʼareʼ kebʼe che ubʼixik ri tzij pa ronojel kʼolibʼal. Ri Ajawxel ktobʼan kukʼ e kujikibʼaʼ ri Tzij rukʼ ri jetaq kʼutbʼal che krachiʼlaj.
- Lizenz
-
CC-0
Link zur Lizenz
- Zitationsvorschlag für diese Edition
- TextGrid Repository (2025). Mark the Evangelist. Mark (K'iche'). Multilingual Parallel Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-A0CE-B