1

Re wuj ri nuchop el waweˈ, jun wuj ri tzˈibatal wi ca ri quibiˈ ri ye ojer tak ratiˈt rumamaˈ ri Jesucristo. Can nikˈalajin wi cˈa chi Riyaˈ can jun chique ri ye ralcˈual ca ri rey David, y can ralcˈual ca chukaˈ ri Abraham.
Ri Abraham yariˈ ri xalcˈualan ri Isaac; ri Isaac xralcˈualaj ri Jacob; ri Jacob xralcˈualaj ri Judá y ri nicˈaj chic rachˈalal.
Yacˈa ri Judá y ri Tamar ri rixjayil xecalcˈualaj ri Fares y ri Zara; yacˈa ri Fares ri xalcˈualan ri Esrom; y ri Esrom xralcˈualaj ri Aram.
Y ri Aram xralcˈualaj ri Aminadab; ri Aminadab xralcˈualaj ri Naasón; y ri Naasón xralcˈualaj ri Salmón.
Y ri Salmón y ri Rahab ri rixjayil xcalcˈualaj ri Booz; ri Booz y ri Rut ri rixjayil xcalcˈualaj ri Obed; y ri Obed xralcˈualaj ri Isaí.
Y ri Isaí xralcˈualaj ri David ri xoc jun rey; y ri rey David xralcˈualaj ri Salomón. Y ri ruteˈ ri Salomón, ya ri rixjayil ca ri Urías.
Yacˈa ri Salomón xralcˈualaj ri Roboam; ri Roboam xralcˈualaj ri Abías; y ri Abías xralcˈualaj ri Asa.
Y ri Asa xralcˈualaj ri Josafat; ri Josafat xralcˈualaj ri Joram; y ri Joram xralcˈualaj ri Uzías.
Y ri Uzías xralcˈualaj ri Jotam; ri Jotam xralcˈualaj ri Acaz; y ri Acaz xralcˈualaj ri Ezequías.
Y ri Ezequías xralcˈualaj ri Manasés; ri Manasés xralcˈualaj ri Amón; y ri Amón xralcˈualaj ri Josías.
Y ri Josías xralcˈualaj ri Jeconías y ri ye nicˈaj chic rachˈalal ri Jeconías. Y ya tiempo riˈ tek ri kech aj Israel xechapatej el y xeˈucˈuex cˈa pa Babilonia.
Y tek yecˈo chic chiriˈ pa Babilonia, ri Jeconías xralcˈualaj ri Salatiel; y ri Salatiel xralcˈualaj ri Zorobabel.
Y ri Zorobabel xralcˈualaj ri Abiud; ri Abiud xralcˈualaj ri Eliaquim; y ri Eliaquim xralcˈualaj ri Azor.
Y ri Azor xralcˈualaj ri Sadoc; ri Sadoc xralcˈualaj ri Aquim; y ri Aquim xralcˈualaj ri Eliud.
Y ri Eliud xralcˈualaj ri Eleazar; ri Eleazar xralcˈualaj ri Matán; ri Matán xralcˈualaj chukaˈ jun ri Jacob chukaˈ rubiˈ.
Y ri Jacob xralcˈualaj cˈa ri José ri xoc rachijil ri María. Y ri María riˈ yariˈ ri xalan ri Jesús ri Cristo.
Cajlajuj cˈa sol winek xecˈaseˈ el, ri nitiquir pe riqˈui ri Abraham cˈa riqˈui ri rey David. Cajlajuj chukaˈ sol winek xecˈaseˈ el, ri nitiquir pe riqˈui ri rey David cˈa chupan ri tiempo tek ri kech aj Israel xechapatej el y xeˈucˈuex cˈa pa Babilonia. Y cajlajuj chukaˈ sol winek xecˈaseˈ el, ri nitiquir pe tek ri kech aj Israel xebecˈojeˈ pa Babilonia, hasta riqˈui ri tiempo tek xalex ri Cristo.
Y ri ralaxbel ri Jesucristo quecˈareˈ ri rubanic: Ri María ruteˈ ri Jesucristo, jun cˈa kˈopoj ri cˈutun chic ruma ri José. Y xcˈulwachitej cˈa chi tek cˈa ma jane quicˈuan ta quiˈ, xnabetej chi ri María yawaˈ chic riche (rixin) chi nicˈojeˈ ral. Yacˈa ri María queriˈ xril ruma ruchukˈaˈ ri Lokˈolaj Espíritu.
Yacˈa ri José ri nbeˈoc rachijil ri María, can jun chojmilaj winek wi; y man cˈa xrajoˈ ta xuyaˈ (xutzek) ruqˈuix ri María chiquiwech ri winek, rumariˈ xrajoˈ chi man ta ninabex chi nuyaˈ ca.
Y ri José ya cˈa riˈ ri nuchˈob pa ránima. Y pa rachicˈ xucˈut cˈa riˈ jun ángel riche (rixin) ri Ajaf chuwech, y xbix chare ruma ri ángel riˈ: Riyit José, ri yit jun chique ri ye ralcˈual ca ri rey David, man cˈa taxibij ta awiˈ chi yacˈuleˈ riqˈui ri María ri acˈutun chic riche (rixin) chi ntoc awixjayil. Wacami petenak chic alanic chrij ruma ya ri Lokˈolaj Espíritu xka pa ruwiˈ.
Ri acˈal cˈa ri xtralaj ri María, ti cˈajol (alaˈ), y JESUS cˈa rubiˈ xtayaˈ, ruma ya Riyaˈ ri xquecolo ri winek chupan ri quimac.
Ronojel cˈa reˈ xcˈulwachitej riche (rixin) chi can nibanatej ri xbix ruma ri Dios chare ri profeta Isaías ri jun chique ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, tek xubij:
Tiwetamaj cˈa chi xticˈojeˈ jun ri cˈa kˈopoj na y xticˈojeˈ jun ral, astapeˈ man cˈo ta riqˈui achi. Y can xtralaj na wi jun acˈal, ti cˈajol (alaˈ), ri xtubiniˈaj Emanuel.
Re biˈaj reˈ can ntel cˈa chi tzij chi ri Dios cˈo kiqˈui. Tek xcˈastej cˈa ri José, can xuben wi achiˈel ri xbix chare ruma ri ángel riche (rixin) ri Ajaf. Riyaˈ can xucˈom na wi ri María riche (rixin) chi xoc rixjayil.
Pero ri José majun xunek ta ri María cˈa ya tek alaxnek chic na ri nabey ral. Y tek xalex ri acˈal, JESUS ri rubiˈ xuyaˈ.

2

Ri Jesús xalex cˈa pa tinamit Belén, ri tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Judea. Tek xalex ri Jesús, ya cˈa ri Herodes ri rey, y yacˈariˈ tek jun caˈiˈ achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ, xeˈapon pa Jerusalem. Ri achiˈaˈ riˈ, pa relebel kˈij ye petenak wi,
y xquicˈutuj cˈa chique ri winek: ¿Acuchi (achique) cˈo wi ri acˈal ri qui‑Rey ri israelitas ri xa cˈa xalex? Ri ruchˈumil katzˈeton pe riyoj cˈa quelaˈ pa relebel kˈij, y xojpe chuyaˈic rukˈij, xechaˈ.
Tek ri rey Herodes xracˈaxaj ri xquibij ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ, xsach rucˈuˈx. Y can queriˈ cˈa chukaˈ xquicˈulwachij ri winek ri aj pa tinamit Jerusalem.
Y ri rey Herodes xerumol cˈa quinojel ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ chiquicojol ri israelitas, y cˈacˈariˈ xucˈutuj chique chi acuchi (achique) cˈa nalex wi ri Cristo.
Xepe ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ xquibij cˈa chare ri rey: Ri Cristo nalex pa tinamit Belén waweˈ pa rucuenta re Judea. Ruma jun chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, quecˈareˈ ri rutzˈiban ca:
Y riyit tinamit Belén ri yitcˈo pa Judá, riyit ma can ta yit coˈol chiquicojol ri nimaˈk tak tinamit chiriˈ pa Judá, ruma ya ri chiriˈ awuqˈui riyit xtipe wi ri ucˈuey bey, y can xqueruchajij ri nutinamit Israel achiˈel nuben jun utzilaj aj yukˈ,
nichaˈ ri Dios, xechaˈ apo chare ri rey Herodes. Yacˈariˈ tek ri rey Herodes pan ewel xerusiqˈuij (xeroyoj) ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ, y xucˈutuj ca jabel chique janipeˈ chic kˈij tiquitzˈet wi ri ruchˈumil ri Cristo.
Cˈacˈariˈ tek xerutek el pa tinamit Belén y xubij el chique: Quixbiyin cˈa chilaˈ y ticanoj ri acˈal, y tek iwilon chic ca, noˈibij ca chuwe, riche (rixin) chi riyin yibe chukaˈ chuyaˈic rukˈij.
Y tek ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ quicˈaxan chic cˈa ri chˈabel ri xbix el chique ruma ri rey Herodes, xebe. Y ri chˈumil ri quitzˈeton pe riyeˈ ri cˈa acuchi (achique) quepe wi, pa relebel kˈij, can rucˈuan cˈa el quibey. Y tek xeˈapon, ri chˈumil riˈ xpaˈeˈ pa ruwiˈ ri acuchi (achique) cˈo wi ri acˈal.
Y tek xquitzˈet cˈa ri chˈumil chi xpaˈeˈ, sibilaj xquicot ri cánima.
Yacˈa tek ri achiˈaˈ riˈ xeˈoc apo pa jay, can xquitzˈet wi cˈa ri acˈal y ri María ri ruteˈ ri acˈal, y can yacˈariˈ xexuqueˈ xemajeˈ ka riche (rixin) chi xquiyaˈ rukˈij ri acˈal. Y chukaˈ can xequijakalaˈ cˈa ri quiyaconobal y xquisipaj cˈa ca kˈanapuek, pon y mirra chare.
Y ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ, can xkˈalajsex cˈa chiquiwech ri pa cachicˈ, chi man chic quetzolin ta pa quibey riche (rixin) chi nbequiyaˈ ca rubixic chare ri rey Herodes. Y can queriˈ wi xquiben ri achiˈaˈ riˈ, ruma tek xetzolin chic el pa quiruwachˈulef, xa jun wi chic chi bey ri xquicˈuaj el.
Y tek ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ ye elenak chic el, can yacˈariˈ tek jun ángel riche (rixin) ri Ajaf Dios xucˈut riˈ chuwech ri José pa rachicˈ. Y ri ángel riˈ xubij chare: Cayacatej cˈa el. Tacˈuaj el ri acˈal rachibilan ri ruteˈ y quixanmej el waweˈ. Quixbiyin cˈa pan Egipto y quixcˈojeˈ chilaˈ, y riyin xtinyaˈ rubixic chawe tek utz chic yixtzolin pe. Ruma chi re wacami, ri rey Herodes can xtorucanoj wi re acˈal riche (rixin) chi nucamisaj, xchaˈ chare.
Y ri José can yacˈariˈ tek xcˈastej, y can chupan cˈa ri akˈaˈ riˈ xquichop el bey riche (rixin) chi xebe cˈa pan Egipto, xucˈuaj el ri acˈal y ri teˈej.
Can chilaˈ wi cˈa pan Egipto xebecˈojeˈ wi y xetzolin pan Israel cˈa ya tek caminek chic ri rey Herodes. Riche (rixin) chi queriˈ can nibanatej na cˈa ri rukˈalajsan ri Ajaf Dios chuwech ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ri tzˈibatal cˈa ca nubij: Pan Egipto cˈa cˈo wi ri nucˈajol tek xinsiqˈuij (xinwoyoj). Quecˈariˈ ri rubin ri Dios.
Y can yacˈariˈ tek ri rey Herodes xunabej chi ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ xa ma xquiben ta ri achiˈel ri rubin el riyaˈ chique, rumariˈ xyacatej cˈa sibilaj royowal y xutek cˈa quicamisaxic quinojel ri tak cˈajolaˈ (alaboniˈ) ri xa cˈa ma jane nikˈax ta cacaˈ quijunaˈ ri yecˈo chiriˈ pa tinamit Belén, y ri yecˈo pa tak lugar ri yecˈo pe chunakajal ri tinamit. Queriˈ xuben ruma riyaˈ can retaman ca chi cˈo chic caˈiˈ junaˈ titzˈetetej wi ri chˈumil cuma ri achiˈaˈ ri cˈo quetamabel chiquij ri chˈumilaˈ.
Waweˈ can xbanatej wi cˈa achiˈel ri tzˈibatal ca ruma ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, ri xubiniˈaj Jeremías, tek xubij ca:
Chiriˈ cˈa pa tinamit Ramá xacˈaxatej okˈej. Can cˈo wi nimalaj bis. Cˈo cˈa jun ri nujikˈ okˈej. Riˈ ya ri Raquel yerokˈej ri ral, y astapeˈ nibochiˈix, xa can ma nikˈax ta cˈa ri bis chare ruma ri ral xecom.
Queriˈ ri tzˈibatal ca ruma ri Jeremías. Y tek caminek chic el ri rey Herodes, can yacˈariˈ tek ri ángel riche (rixin) ri Ajaf Dios xucˈut chic riˈ chuwech ri José pa rachicˈ, ri chilaˈ pan Egipto.
Y ri ángel riche (rixin) ri Ajaf xubij cˈa chare: Cayacatej cˈa el. Tacˈuaj el ri acˈal rachibilan ri ruteˈ y quixtzolin cˈa pan Israel. Ruma ri xeˈajowan chi xquicamisaj ta ri acˈal, xecom yan.
Y ri José can xuben wi cˈa ri xbix chare pa rachicˈ ruma ri ángel. Xucˈuaj el ri acˈal, y ri teˈej. Y xetzolin cˈa pan Israel.
Xa yacˈa riyaˈ tek xracˈaxaj chi ya ri Arquelao ri rucˈajol ca ri rey Herodes ri oconek aj kˈatbel tzij pa Judea, xuxibij riˈ chi yecˈojeˈ ka ri chiriˈ pa Judea. Y xkˈalajsex cˈa chuwech ri José pa jun achicˈ chi tucˈuaj el ri acˈal y ri teˈej cˈa pa Galilea.
Y xeˈapon cˈa pa tinamit Nazaret y chiriˈ xecˈojeˈ wi ka, riche (rixin) chi queriˈ can nibanatej na cˈa achiˈel ri tzˈibatal ca cuma ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Riyeˈ can quitzˈiban ca chi ri Jesús can cˈo na chi nibix nazareno chare.

3

Chupan cˈa ri kˈij riˈ, ri Juan ri Bautista xuchop rukˈalajsaxic ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri winek ri yeˈapon riqˈui, ri chiriˈ pa jun desierto ri cˈo chiriˈ pa rucuenta ri Judea.
Riyaˈ xubij cˈa chique ri winek: Can titzolin cˈa pe icˈuˈx riqˈui ri Dios, ruma xa nakaj chic cˈo wi pe ri rajawaren ri Dios, nichaˈ chique.
Can chrij cˈa ri Juan riˈ chˈonak wi ca ri profeta Isaías, jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Riyaˈ quecˈareˈ ri rutzˈiban ca: Cˈo cˈa jun achi ri xticˈojeˈ pa jun desierto. Y riyaˈ xturek cˈa ruchiˈ riche (rixin) chi xtubij chique ri winek ri xqueˈapon riqˈui: Tichojmirisaj apo rubey ri Ajaf. Y can choj cˈa tibanaˈ chare.
Quecˈariˈ ri tzˈibatal ca. Ri rutziak cˈa ri Juan ri Bautista banon riqˈui rusmal camello, y rucusan jun tzˈum ri oconek ximibel xerupan. Y ri ruway ye cˈa ri sacˈ y ri cab ri niquiyaˈ ri tak chicop pa tak juyuˈ.
Y ri winek ri yeˈapon cˈa riqˈui ri Juan ri Bautista, sibilaj cˈa ye qˈuiy. Yecˈo cˈa ri ye aj pa tinamit Jerusalem, ri tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Judea. Y yecˈo chukaˈ ri aj pa nicˈaj chic tinamit riche (rixin) ri Judea. Y chukaˈ can yecˈo cˈa ri yepe cˈa quelaˈ chunakajal ri raken yaˈ Jordán. Can quinojel cˈa ri winek riˈ ri yeˈapon riqˈui.
Ri winek cˈa riˈ yeban cˈa el bautizar ruma riyaˈ ri chiriˈ pa raken yaˈ Jordán. Y can yequikˈalajsaj wi cˈa ri quimac.
Y tek riyaˈ xutzˈet chi can ye qˈuiy cˈa chique ri achiˈaˈ fariseos y ye qˈuiy chukaˈ chique ri achiˈaˈ saduceos yeˈapon riqˈui ruma nicajoˈ chi yeban el bautizar ruma riyaˈ, riyaˈ xubij cˈa chique: Riyix xa yix achiˈel itzel tak cumatz, ruma niwajoˈ yixanmej chuwech ri rucˈayewal. ¿Achique xbin chiwe chi utz yixanmej chuwech ri rucˈayewal ri xtutek pe ri Dios, re chkawech apo?
Riyix rajawaxic cˈa chi nikˈalajin chupan ri icˈaslen chi can kitzij xtzolin pe icˈuˈx riqˈui ri Dios.
Man cˈa tichˈob ta ka riyix chi can xu (xe) wi ruma chi yix ralcˈual ca ri Abraham, chi ruma ta riˈ xquixcolotej, ma que ta riˈ. Ruma xa ta ri Dios nrajoˈ, Riyaˈ can nicowin wi nuben ralcˈual ri Abraham chique re abej re yeˈitzˈet waweˈ.
Ri rucˈayewal ri nuyaˈ ri Dios xa nipe yan. Riyaˈ can xtuben achiˈel nuben jun achi ri cˈo chic ri iquej pa rukˈaˈ riche (rixin) chi xqueruchoy ri cheˈ ri xa ma yewachin ta jabel. Y ronojel cˈa ri xqueruchoy el, xqueruqˈuek pa kˈakˈ.
Riyin, pa yaˈ yixinben wi bautizar tek nitzolin pe icˈuˈx riqˈui ri Dios. Pero cˈo cˈa jun achi ri xtipe re chkawech apo, ri man achiˈel ta oc riyin. Riyin can ma yin rucˈamon ta (takal ta chuwij) riche (rixin) chi ncˈuaj ri ruxajab, ruma ri jun achi riˈ can más wi nim rukˈij y can más wi nim ruchukˈaˈ que chinuwech riyin. Tek Riyaˈ xtipe, can xquixruben wi bautizar riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu y riqˈui kˈakˈ.
Y can ruchojmirisan chic riˈ riche (rixin) chi nuben achiˈel nuben jun achi tek nujoskˈij ri rutrigo pan era, ri can cˈo chic jun horqueta pa rukˈaˈ riche (rixin) chi nuqˈuek chuwacakˈikˈ ri trigo ri chˈayon chic. Ri trigo ri nuchayuj ca riˈ, yariˈ ri numol y nuyec. Yacˈa ri raken ri trigo ri nucˈuaj el cakˈikˈ, xa nuporoj pa kˈakˈ ri majun bey nichuptej ta.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús petenak cˈa pa Galilea y xapon riqˈui ri Juan chiriˈ chuchiˈ ri raken yaˈ Jordán. Riyaˈ can petenak cˈa riche (rixin) chi niban el bautizar ruma ri Juan ri Bautista.
Yacˈa ri Juan ma nrajoˈ ta nuben bautizar ri Jesús, y nubij cˈa chare: Xa yin ta riyin riˈ ri utz chi yiban bautizar awuma riyit y mani chi can yit cˈa riyit ri xatoka wuqˈui riyin, riche (rixin) chi yatinben el bautizar, xchaˈ ri Juan.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri Juan ri Bautista: Riyoj rajawaxic cˈa chi nikaben ronojel ri nubij ri Dios chake. Rumariˈ re wacami rajawaxic cˈa chi riyit yinaben bautizar riyin. Y cˈacˈariˈ tek ri Juan ri Bautista xuben bautizar ri Jesús.
Y tek ri Jesús banon chic cˈa bautizar, xbeˈel pe pa yaˈ. Y Riyaˈ xutzˈet cˈa chi ri caj xjakatej y xutzˈet chukaˈ chi ri Lokˈolaj Espíritu riche (rixin) ri Dios nika cˈa pe pa ruwiˈ achiˈel jun palomax. Can choj wi cˈa petenak pa ruwiˈ Riyaˈ.
Y can cˈo cˈa jun chˈabel xpe chilaˈ chicaj y xubij: Yareˈ ri Nucˈajol y can sibilaj nwajoˈ, y nucukuban nucˈuˈx riqˈui, xchaˈ ri chˈabel riˈ.

4

Y yacˈariˈ tek ri Jesús xucˈuex ruma ri Lokˈolaj Espíritu riche (rixin) chi xbe cˈa pa jun desierto, riche (rixin) chi nitojtobex cˈa ruma ri itzel winek.
Tek ri Jesús can cawinek kˈij y cawinek akˈaˈ chic ri ma waynek ta, yacˈariˈ tek xpe runumic.
Y can yacˈariˈ tek xpe ri itzel winek nutojtobej ri Jesús, y xubij cˈa chare: Wi kas kitzij chi yit cˈa riyit ri Rucˈajol ri Dios, tabanaˈ cˈa chique re abej reˈ chi queˈoc caxlan wey, xchaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij cˈa chare ri itzel winek: Tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios, chi ma xu (xe) ta wi riqˈui caxlan wey nicˈaseˈ wi ri winek, xa can nicˈaseˈ chukaˈ riqˈui ronojel ri ruchˈabel ri Dios.
Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xucˈuaj ri Jesús cˈa chupan ri lokˈolaj tinamit Jerusalem, y cˈa pa ruwiˈ ri rachoch ri Dios xberuyaˈ wi.
Cˈacˈariˈ tek ri itzel winek xubij chare ri Jesús: Wi kas kitzij chi yit Rucˈajol ri Dios, tacˈakaˈ ka awiˈ pa xulan. Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios tzˈibatal ca, nubij: Ri Dios can xquerutek pe ri ruˈángeles awuqˈui riche (rixin) chi yatquichajij. Xcatquiliˈej pa quikˈaˈ, riche (rixin) chi queriˈ ma xtachakˈij (xtatochˈ) ta awaken chuwech abej,
xchaˈ chare. Yacˈa ri Jesús xubij chare ri itzel winek: Riyin ma nben ta ri narayij riyit. Ruma tzˈibatal ca chukaˈ chupan ri ruchˈabel ri Dios chi ma tatojtobej ta ri Awajaf Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y ri itzel winek xucˈuaj chic cˈa ri Jesús cˈa pa ruwiˈ jun juyuˈ ri nej jotol chicaj, y xucˈut cˈa chuwech ronojel ri cajawaren y ri quicˈojlen ri nimaˈk tak tinamit ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef.
Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xubij cˈa chare ri Jesús: Can ronojel cˈa re xincˈut chawech xtinyaˈ chawe, wi yaxuqueˈ yamajeˈ chinuwech riche (rixin) chi nayaˈ nukˈij, xchaˈ chare ri Jesús.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare: Cabiyin quelaˈ riyit Satanás. Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca, nubij: Xaxu (xaxe wi) cˈa ri Ajaf Dios tayaˈ rukˈij, y xaxu (xaxe wi) chukaˈ Riyaˈ ri rucˈamon chi nanimaj ri nubij, xchaˈ ri Jesús chare.
Y yacˈariˈ tek ri itzel winek xuyaˈ ca ri Jesús. Y xeˈoka ri ángeles riqˈui ri Jesús, y xquichop niquinimaj niquilij.
Y tek ri Jesús xracˈaxaj chi ri Juan ri Bautista xchapatej y xyaˈox (xyaˈ) pa cárcel, yacˈariˈ tek ri Jesús xtzolin chic pa ruwachˈulef Galilea.
Pero xa ma xcˈojeˈ ta ka pa tinamit Nazaret, xa xuyaˈ ca ri tinamit riˈ, riche (rixin) chi xbecˈojeˈ pa jun tinamit ri Capernaum rubiˈ; jun tinamit ri cˈo chuchiˈ jun choy. Ri Capernaum riˈ pa culef ri ye quiy quimam ca ri Zabulón y ri Neftalí cˈo wi.
Ri Jesús xapon cˈa chupan ri jun tinamit riˈ, riche (rixin) chi queriˈ nibanatej ri tzˈibatal ca ruma ri profeta Isaías, ri achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Y riyaˈ rubin cˈa ca:
Ri winek ri yecˈo pa culef ca ri ye riy rumam ri Zabulón y ri yecˈo ri pa culef ca ri ye riy rumam ri Neftalí; ri acuchi (achique) nikˈax wi ri bey ri nibe chuchiˈ mar, ri jucˈan chic ruchiˈ ri raken yaˈ Jordán. Ri chilaˈ pa Galilea, acuchi (achique) xa jubaˈ ma quiyon chic winek ri ma ye israelitas ta yecˈo.
Can ye tinamit cˈa ri achiˈel pa kˈekuˈm yecˈo wi, y xapon cˈa ri Nimalaj Sakil quiqˈui. Y chukaˈ can ye tinamit cˈa ri pa rumujal ri camic yecˈo wi, y xapon cˈa quiqˈui ri nisakirisan quiche (quixin).
Queriˈ ri tzˈibatal ca. Y tek ri Jesús xapon ri pa tinamit Capernaum, can yacˈariˈ tek xuchop rutzijoxic ri ruchˈabel ri Dios y nubij cˈa chique ri winek: Can titzolin cˈa pe icˈuˈx riqˈui ri Dios, ruma xa can nakaj chic cˈo wi pe ri rajawaren ri caj, xchaˈ ri Jesús chique.
Y tek ri Jesús benak cˈa chuchiˈ ri choy Galilea, xerutzˈet cˈa ye caˈiˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ. Ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ, ya ri Simón ri nibix chukaˈ Pedro chare, rachibilan ri Andrés ri rachˈalal. Riyeˈ can ye aj chapoy car wi, rumariˈ tek yetajin niquiqˈuek ka ri quiyaˈl chapabel car chupan ri choy.
Y tek ri Jesús xchˈo quiqˈui ri caˈiˈ aj chapoy tak car riˈ, xubij chique: Quinitzekelbej y xtincˈut chiwech achique rubanic yeˈichˈec pe winek riche (rixin) chi yinquitzekelbej.
Ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ, can yacˈariˈ xquiyaˈ ca ri chapoj car y xquitzekelbej el.
Cˈa jubaˈ cˈa quebiyin apo, tek ri Jesús xerutzˈet cˈa ye caˈiˈ chic achiˈaˈ ri cachˈalal quiˈ. Y ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ, ya ri Jacobo y ri Juan ri ye rucˈajol ri jun achi Zebedeo rubiˈ. Riyeˈ can ya cˈa ri pa jucuˈ yesamej wi riqˈui ri Zebedeo ri quitataˈ, yequicˈojoj cˈa ri quiyaˈl chapabel car. Y xpe cˈa ri Jesús xerusiqˈuij (xeroyoj) riche (rixin) chi niquitzekelbej.
Y ri Jacobo y ri Juan, ri ye caˈiˈ achiˈaˈ riˈ, can yacˈariˈ tek xquiyaˈ ca ri quijucuˈ y ri quitataˈ y xquitzekelbej el ri Jesús.
Ri Jesús can ronojel tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea xapon wi, nucˈut cˈa ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri winek pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, nutzijoj cˈa ri lokˈolaj chˈabel ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios. Yerucˈachojsaj cˈa winek ri jalajoj chi yabilal y kˈaxon ntoc chique.
Ri rutzijol ri Jesús xapon cˈa pa ronojel tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Siria. Y ri ye yawaˈiˈ xecˈamer cˈa pe chuwech ri Jesús riche (rixin) chi yerucˈachojsaj el, yawaˈiˈ ri ma junan ta ruwech yabil ntoc chique. Yecˈo ri can kˈaxon cˈa riche (rixin) ri chˈaculaj ri ntoc chique. Yecˈo ri xa itzel tak espíritu ri ye oconek quiqˈui. Yecˈo cˈa ri ye chˈuˈj y yecˈo cˈa chukaˈ ri ye siquirnek. Y can quinojel cˈa ri yawaˈiˈ riˈ xerucˈachojsaj el.
Y ri Jesús can xtzekelbex cˈa cuma sibilaj ye qˈuiy winek ri ye petenak pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea, cuma chukaˈ ri ye petenak pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Decápolis, ri yepe pa Jerusalem y ri ye petenak pa nicˈaj chic tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Judea. Y can queriˈ chukaˈ, xtzekelbex cuma sibilaj ye qˈuiy winek ri ye petenak cˈa jucˈan chic ruchiˈ ri raken yaˈ Jordán.

5

Y tek ri Jesús xerutzˈet chi ye sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon quiˈ, Riyaˈ xjoteˈ cˈa pa ruwiˈ jun juyuˈ, y xtzˈuyeˈ cˈa ka. Y cˈacˈariˈ xquimol apo quiˈ ri ye rudiscípulos riqˈui.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xuchop nitzijon riche (rixin) chi yerutijoj, y xubij cˈa:
Jabel ruwaquikˈij ri winek ri can niquinaˈ pa cánima chi nicˈatzin ri Dios chique, ruma quiche (quixin) riyeˈ ri rajawaren ri caj.
Jabel ruwaquikˈij ri yeˈokˈ chuwech ri Dios, ruma riyeˈ xquebochiˈix ruma ri Dios. Y xquequicot.
Jabel ruwaquikˈij ri chˈuchˈuj cánima, ruma riyeˈ xtoc quiche (quixin) ri ruwachˈulef ri rutzujun (rusujun) ca ri Dios chique.
Jabel ruwaquikˈij ri can ninum y nicˈat cánima chrij ri chojmilaj cˈaslen riqˈui ri Dios, ruma ri Dios xtuben cˈa chique chi xtichˈuchˈuˈ ka ri cánima.
Jabel ruwaquikˈij ri can niquijoyowaj quiwech ri winek, ruma riyeˈ can xtijoyowex chukaˈ quiwech.
Jabel ruwaquikˈij ri chˈajchˈoj cánima, ruma riyeˈ can xtiquitzˈet cˈa ruwech ri Dios.
Jabel ruwaquikˈij ri cˈo cánima riche (rixin) chi yequibochiˈij ri yebano oyowal, ruma riyeˈ xtibix chique chi ye ralcˈual ri Dios.
Jabel ruwaquikˈij ri niquikˈaxaj tijoj pokonal pa quikˈaˈ nicˈaj chic, ruma can choj wi ri quicˈaslen chuwech ri Dios. Can jabel wi ruwaquikˈij, ruma chi quiche (quixin) riyeˈ ri rajawaren ri caj.
Jabel ruwaˈikˈij tek wuma riyin yixyokˈ y tek ri winek itzel niquinaˈ chiwe, y niquibij ronojel itzel chiwij, y tek wuma riyin nitzˈuculux tzij chiwij.
Rumariˈ riyix quixtzeˈen y quixquicot cˈa, ruma nim rajel ruqˈuexel ri xticˈul chilaˈ chicaj. Ruma ri tijoj pokonal ri nikˈaxaj riyix wacami, can queriˈ chukaˈ xquikˈaxaj ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, achiˈaˈ ri xecˈojeˈ el nabey que chiwech riyix.
Yix cˈa riyix ri ratzˈamil ri quicˈaslen ri winek ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef. Y wi ta re achiˈel atzˈan reˈ niqˈuis ta el ri ratzˈamil, ¿achique ta cˈa rubanic niban chare riche (rixin) chi queriˈ nitzolin ta chic pe ri ratzˈamil? Xa majun chic cˈa nicˈatzin wi; xa can nirokix el, y nipalbex cuma ri winek.
Riyix can yix sakil riche (rixin) ri quicˈaslen ri winek chuwech re ruwachˈulef, y yixkˈalajin jabel, achiˈel nikˈalajin pe jun tinamit ri cˈo pa ruwiˈ jun juyuˈ y ma nicowin ta nrewaj riˈ.
Riyix tek nitzij jun kˈakˈ, majun bey niyaˈ ta oc chuxeˈ jun almul, ma que ta riˈ. Riyix xa nicanoj jun rucˈojlibel ri nitzˈuyubaˈ wi, riche (rixin) chi queriˈ can yerusakirisaj cˈa quinojel ri yecˈo pa jay.
Can queriˈ ta cˈa nuben ri icˈaslen riyix chiquiwech ri winek; can jun ta cˈa sakil. Riche (rixin) chi queriˈ niquitzˈet ta cˈa ri utz ri yeˈibanalaˈ, y ri winek can xtiquiyaˈ cˈa rukˈij rucˈojlen ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj.
Man cˈa tichˈob ta chi riyin xipe riche (rixin) chi majun rukˈij nben chare ri ley riche (rixin) ri Moisés, y chukaˈ ma tichˈob ta chi riyin xipe riche (rixin) chi queriˈ chukaˈ nben chique ri ye tzˈibatal ca cuma ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ma que ta riˈ. Riyin xipe riche (rixin) chi nbekˈalajin pe jabel ri kas nubij ri ley y ri quitzˈiban ca ri profetas.
Ruma kas kitzij nbij chiwe chi ronojel ri tzˈibatal ca chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés, can xquebanatej wi. Re ruwachˈulef y ri caj xa xquekˈax. Pero ri ye tzˈibatal chupan ri ley can xquebanatej wi ronojel, y can majun ri man ta xtibanatej.
Xabachique winek ri ma nrajoˈ ta nuben jun chique ri pixaˈ ri nubij chupan ri ley, astapeˈ jun pixaˈ ri achiˈel xa ma nim ta rejkalen y can queriˈ chukaˈ nucˈut chiquiwech ri winek, ri nibano cˈa queriˈ, ma nim ta oc rukˈij ri xticˈojeˈ pa rajawaren ri caj. Yacˈa ri winek ri can nuben wi ronojel ri pixaˈ ri nubij chupan ri ley y can queriˈ chukaˈ nucˈut chiquiwech ri winek, riyaˈ can nim cˈa rukˈij xticˈojeˈ pa rajawaren ri caj.
Nbij cˈa chiwe, riyix can rajawaxic chi nicˈuaj jun icˈaslen ri más choj que chuwech ri quicˈaslen ri ye aj tzˈibaˈ y chuwech ri quicˈaslen ri fariseos. Ruma wi ma que ta riˈ xtiben, ma xquixoc ta pa rajawaren ri caj.
Y riyix can jabel iwetaman, ruma iwacˈaxan ri xbix chique ri xecˈojeˈ ojer ca, chi ma quecamisan ta. Y xabachique cˈa winek ri nicamisan, can aj mac wi y cˈo chi nikˈat tzij pa ruwiˈ.
Yacˈa riyin nbij chi xabachique ri nipe royowal chare jun chic rachˈalal, can aj mac wi y can utz wi chi nikˈat tzij pa ruwiˈ. Chukaˈ xabachique ri nibin chare jun chic rachˈalal: Majun anaˈoj, nichaˈ chare; ri nibin queriˈ, can aj mac wi chukaˈ, rumariˈ can utz chi nucˈuex chiquiwech ri achiˈaˈ ri pa moc (comon) yekˈato tzij riche (rixin) chi nikˈat tzij pa ruwiˈ. Y xabachique ri nibin nacanic chare jun chic rachˈalal, riˈ xa can utz wi chi nibe pa kˈakˈ.
Rumariˈ wi riyit can yitcˈo chic apo riqˈui ri altar riche (rixin) chi nayaˈ jun ofrenda chare ri Dios y yariˈ tek ninatej chawe chi riyit cˈo jun pokon abanon chare jun awachˈalal,
tayaˈ cˈa ca ri ofrenda chiriˈ chuwech ri altar y cabiyin riqˈui ri jun awachˈalal riˈ, jacˈutuj acuybel mac chuwech. Y tek achojmirisan chic ca y junan chic iwech, cˈacˈariˈ catzolin y tayaˈ ri ofrenda chare ri Dios.
Can tachojmirisaj cˈa awiˈ chanin riqˈui ri acˈulel ri yatucˈuan chuwech ri aj kˈatbel tzij, tek xa cˈacˈariˈ ichapon el bey pa kˈatbel tzij. Ruma wi xa ma que ta riˈ xtaben, ri nitzujun (nisujun) chawij xcarujech pa rukˈaˈ ri aj kˈatbel tzij, y ri aj kˈatbel tzij riˈ xcarujech el pa rukˈaˈ ri aj chˈameˈy y ri aj chˈameˈy xcaberutzˈapij ca pa cárcel.
Y can kitzij wi nbij chawe, chi can ma xcatel ta pe chiriˈ pa cárcel, cˈa ya tek atojon chic na ca ri ruqˈuisbel centavo ri nibix chawe chi natoj.
Riyix can jabel iwetaman, ruma can iwacˈaxan ri tzij bin ca ojer. Ri tzij riˈ nubij: Jun achi ri cˈo rixjayil, man cˈa tucanoj ta jun chic ixok. Y jun ixok ri cˈo rachijil, man cˈa tucˈom ta ruwech jun chic achi.
Yacˈa riyin nbij chi xabachique cˈa achi ri nutzuˈ jun ixok y can nurayij ruwech; ri nibano queriˈ, pa ránima xa can xmacun yan cˈa riqˈui ri jun ixok riˈ.
Rumacˈariˈ wi xa jun runakˈ awech nibano chawe chi yamacun, tawelesaj y tarokij el, astapeˈ can ya ri runakˈ awech ri cˈo pan awajquikˈaˈ. Ruma xa más utz chi xaxu (xaxe wi) jun chique ri runakˈ awech nawelesaj el que chuwech chi can tzˈaket akˈaˈ awaken y xa pa kˈakˈ yatbecˈak wi ca.
Chukaˈ wi xa jun chique ri akˈaˈ nibano chawe chi yamacun, más ta utz chi nachoy y narokij el, astapeˈ can ya ri awajquikˈaˈ. Ruma xa más utz chi xaxu (xaxe wi) jun chique ri akˈaˈ nawelesaj el que chuwech chi can tzˈaket akˈaˈ awaken y xa pa kˈakˈ yatbecˈak wi ca.
Y chukaˈ bin ri ojer ca: Ri achi ri can jurayil nujech riˈ riqˈui ri rixjayil; tutzˈibaj jun wuj y tubij chupan ri wuj riˈ chi xquijech quiˈ y tuyaˈ el chare ri ixok.
Yacˈa riyin nbij chiwe: Ri achi ri nujech ca ri rixjayil y xa ma ruma ta chi ri ixok xucˈom ruwech jun chic achi; ri achijlon riˈ can nuben wi cˈa chare ri rixjayil chi nimacun tek nibe chic riqˈui jun achi. Ri achijlon riˈ can nimacun wi, y queriˈ chukaˈ ri jun chic achi ri nicˈamo ri ixok ri jachon ca, can nimacun cˈa chukaˈ.
Y chukaˈ riyix xa can jabel iwetaman, ruma iwacˈaxan ri xbix chique ri ojer tak winek, chi ma tiquikˈej ta ri quitzij. Y queriˈ chukaˈ tek niquiben jurar, ma tiquikˈej ta ri quitzij. Y tek cˈo ri niquitzuj (niquisuj) chare ri Ajaf chi niquiben, can tiquibanaˈ cˈa.
Yacˈa riyin nbij chiwe: Majun bey tiben ta jurar, ni ma tinataj ta ri caj ruma chi niben jurar, ruma ya ri chilaˈ chicaj tzˈuyul wi ri Dios.
Y ma tinataj ta ri ruwachˈulef, ruma ya ri chiriˈ nuyaˈ wi ri raken ri Dios. Ni ma tinataj ta chukaˈ ri tinamit Jerusalem, ruma ri tinamit riˈ riche (rixin) ri Nimalaj Rey.
Y chukaˈ ma tinataj ta ri ijolon (iwiˈ) ruma chi niben jurar. Ruma ma yixcowin ta niben sek o kˈek chare jun rusmal iwiˈ.
Ronojel ri nibij, can choj cˈa tibij, wi kitzij ri nibij o xa ma kitzij ta. Can majun bey cˈa tiben ta jurar, ruma ronojel riˈ xa riqˈui ri itzel nipe wi.
Y riyix can jabel iwetaman, ruma iwacˈaxan ri xbix ojer ca, chi ri nelesan jun runakˈ ruwech jun winek, can queriˈ cˈa chukaˈ tiban chare ri xbano. Ri nikˈajo el rey jun winek, can queriˈ cˈa chukaˈ niban chare ri xbano.
Yacˈa riyin nbij chiwe: Xa ticochˈoˈ ri nibano jun pokon chiwe. Wi xa cˈo cˈa jun ri xupakˈij jucˈan apalej chi kˈaˈ ri cˈo pan awajquikˈaˈ, xa tayaˈ chic apo ri jucˈan apalej chuwech.
Y wi cˈo cˈa jun winek ri yarutzujuj (yarusujuj) pa kˈatbel tzij ruma nrajoˈ nrelesaj jun atziak, can man cˈa tapokonaj ta nayaˈ ca chare; y xa can tayaˈ cˈa ca chukaˈ ri achaqueta chare.
O wi cˈo cˈa jun chiwe riyix ri niban puersa chare ruma jun winek chi tucˈuaj jun ejkaˈn cˈa pa jun kilómetro, xa can tiquicot cˈa tucˈuaj el ri ejkaˈn riˈ, y chukaˈ ma tupokonaj ta chi nucˈuaj jun kilómetro chic ri ejkaˈn riˈ.
Y wi cˈo cˈa jun chiwe riyix ri cˈo nicˈutux chare ruma jun winek, can tuyaˈ cˈa el chare. Y wi cˈo chukaˈ jun ri cˈo nrajoˈ nukej el chare, ma tupokonaj ta nuyaˈ el chare.
Riyix can jabel iwetaman, ruma iwacˈaxan ri tzij ri bin ojer ca. Ri tzij riˈ nubij: Can utz wi chi queˈawajoˈ ri awucˈ awachˈalal. Yacˈa ri yeˈetzelan awuche (awixin), can queˈawetzelaj.
Yacˈa riyin nbij chiwe: Can queˈiwajoˈ cˈa ri yeˈetzelan iwuche (iwixin); ticˈutuj cˈa chare ri Dios chi yeruben ta bendecir ri winek ri yerayin itzel pan iwiˈ; tibanaˈ utzil chique ri xa ma utz ta quinaˈoj iwuqˈui riyix; y tibanaˈ chukaˈ orar pa quiwiˈ ri yeˈokotan y yeyokˈo iwuche (iwixin).
Riche (rixin) chi queriˈ can nikˈalajin wi chi riyix yix ralcˈual ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj. Ruma Riyaˈ can utz wi cˈa pa quiwiˈ quinojel. Riyaˈ nuben pe chi ri kˈij nitzuˈun pe pa quiwiˈ ri winek ye utz y pa quiwiˈ ri winek ri xa ye itzel; y chukaˈ nuyaˈ pe job pa quiwiˈ ri winek ri choj quicˈaslen y pa quiwiˈ ri ma choj ta quicˈaslen.
Ruma wi riyix xaxu (xaxe wi) ri winek ri yeˈajowan iwuche (iwixin) ri yeˈiwajoˈ, ¿la can cˈo ta cami rajel ruqˈuexel xticˈul? Ruma ri cˈutuy tak alcawal queriˈ chukaˈ niquiben; riyeˈ yecajoˈ xaxu (xaxe wi) ri yeˈajowan quiche (quixin).
Y wi xaxu (xaxe wi) ri iwachˈalal yeˈikˈetelaˈ tek niyaˈ rutzil quiwech, ¿achique ta chic cˈa ri más rejkalen ri yixtajin chubanic riyix? Majun. Ruma ri winek ri ma quetaman ta ruwech ri Dios can queriˈ chukaˈ niquiben riyeˈ.
Riyix can choj tibanaˈ riqˈui ri yeˈibanalaˈ achiˈel nuben ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj. Riyaˈ can choj wi riqˈui ri yerubanalaˈ.

6

Can tichajij cˈa iwiˈ jabel, chi ma xaxu (xaxe) ta riche (rixin) chi utz yixtzˈetetej cuma ri winek tek niben ri nrajoˈ ri Dios, riˈ ma utz ta. Ruma wi xa queriˈ niben, can majun cˈa rajel ruqˈuexel xticˈul riqˈui ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj.
Tek riyix niyaˈ limosna chare jun winek, man cˈa tiwelesaj ta rutzijol, ma tixupuj ta trompeta riche (rixin) chi nacˈaxex cuma ri winek. Ma tiben ta achiˈel ri niquiben ri winek ri xa caˈiˈ quipalej. Riyeˈ can niquelesaj rutzijol pa tak bey y pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, riche (rixin) chi netamex chi cˈo utzil ri yetajin chubanic. Can kitzij wi nbij chi ri winek ri yebano queriˈ, riqˈui ri xquicˈul quikˈij chique ri winek, xa can xquicˈul yan cˈa rajel ruqˈuexel ri yequibanalaˈ.
Yacˈa tek riyix niyaˈ limosna, man cˈa titzijoj ta chare jun chic. Can majun cˈa nicˈatzin wi chi nretamaj ta na jun chic winek ri yixtajin chubanic.
Riche (rixin) chi queriˈ ri limosna ri niyaˈ, majun cˈa winek netaman. Yacˈa ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj, Riyaˈ retaman. Riyaˈ can nutzˈet ri ma tzˈetetel ta cuma ri winek y xtuyaˈ rajel ruqˈuexel chiwe. Y ri rajel ruqˈuexel ri xtuyaˈ chiwe, can xtikˈalajin cˈa chiquiwech ri winek.
Riyix tek niben cˈa orar, ma tiben ta achiˈel niquiben ri winek ri xa caˈiˈ quipalej. Ruma ri winek riˈ can sibilaj cˈa nika chiquiwech chi ya ri acuchi (achique) yecˈo wi winek, chiriˈ niquiben wi orar. Tek niquiben orar, can yepaˈeˈ pa tak jay ri kas nicˈut wi ruchˈabel ri Dios, y ri pa tak xquina riche (rixin) ri bey xaxu (xaxe) wi riche (rixin) chi yetzˈet cuma ri winek. Y can kitzij wi nbij chiwe, chi ri winek ri yebano queriˈ, riqˈui ri niquicˈul quikˈij chique ri winek, xa can xquicˈul yan cˈa rajel ruqˈuexel ri yequibanalaˈ.
Y tek jun cˈa chiwe riyix nuben orar, utz ntoc pa rachoch y tutzˈapij ruchiˈ ri rachoch y cˈacˈariˈ tichˈo riqˈui ri Dios Tataˈixel ri cˈo chilaˈ chicaj. Y astapeˈ ma nutzˈet ta ri achoj riqˈui nichˈo wi, can retaman chi cˈo ri nacˈaxan pe riche (rixin). Y ri nacˈaxan pe riche (rixin) can nutzˈet wi cˈa ri ma tzˈetetel ta cuma ri winek y nuyaˈ rajel ruqˈuexel chare. Y ri rajel ruqˈuexel ri xtuyaˈ chare, can xtikˈalajin cˈa chiquiwech ri winek.
Tek riyix niben cˈa orar, ma tiben ta achiˈel niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios. Ruma riyeˈ, niquicamuluj chˈabel y qˈuiy chˈabel niquibij ruma riyeˈ niquichˈob chi riqˈui riˈ yeˈacˈaxex pe ruma ri Dios.
Tek riyix niben orar, ma tiben ta achiˈel niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios. Ruma chi ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj, can retaman chic cˈa ri achique ri rajawaxic chiwe, tek cˈa ma jane nicˈutuj ta chare.
Tek riyix niben orar, tibanaˈ jun oración achiˈel reˈ: Katataˈ Dios yitcˈo chilaˈ chicaj, xtibanatej ta cˈa chi quinojel ta ri winek niquiyaˈ ta akˈij, y man ta xtiquixolkˈotij ri lokˈolaj abiˈ.
Y xtipe yan ta cˈa ri awajawaren. Y can ya ta cˈa ri nawajoˈ riyit ri xtibanatej waweˈ chuwech re ruwachˈulef, achiˈel nibanatej chilaˈ chicaj awuqˈui riyit.
Y tayaˈ cˈa chukaˈ ri kaway ri nicˈatzin chake ronojel kˈij.
Y xtacuy ta cˈa ronojel ri kamac ri yekaben chawech, achiˈel yekacuy ri winek ri cˈo pokon niquiben chake.
Y man cˈa tayaˈ ta kˈij chi ri itzel nuben ta chake chi yojtzak pa mac. Xa can kojacoloˈ cˈa chuwech. Queriˈ ri nikacˈutuj, ruma xaxu (xaxe) wi cˈa riyit ri yitcˈo pa kawiˈ, cˈo awuchukˈaˈ, y cˈo akˈij acˈojlen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek. Amén.
Wi riyix yeˈicuy ri winek ri cˈo pokon niquiben chiwe, ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj can xquixrucuy cˈa chukaˈ riyix.
Y wi ma nicuy ta quimac ri winek ri cˈo pokon niquiben chiwe, chukaˈ ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj ma xtucuy ta ri imac ri yeˈibanalaˈ chuwech.
Tek riyix ma yixwaˈ ta riche (rixin) chi niben orar, ma tiben ta achiˈel niquiben ri winek ri xa caˈiˈ quipalej; ruma riyeˈ xa yebison ri yetzuˈun, riche (rixin) chi can nikˈalajin chiquiwech ri winek chi ma ye waynek ta. Y kitzij nbij chiwe, chi ri yebano queriˈ, riqˈui ri niquicˈul quikˈij chique ri winek, xquicˈul yan cˈa ri rajel ruqˈuexel.
Yacˈa tek riyix ma yixwaˈ ta riche (rixin) chi niben orar, ma tiben ta chi can nikˈalajin apo chi ma yix waynek ta, xa jabel tichˈajaˈ ipalej, tiyaˈ jubaˈ aceite pan iwiˈ y jabel tijicaˈ rusmal tak iwiˈ.
Riche (rixin) chi queriˈ, ma tikˈalajsaj ta iwiˈ chiquiwech ri winek chi ma ibanon ta waˈin ruma niben orar. Xaxu (xaxe) wi ri Tataˈixel ri ma tzˈetetel ta ri netaman chi ma ibanon ta waˈin. Riyaˈ can nutzˈet cˈa ri ma tzˈetetel ta cuma ri winek y xtuyaˈ rajel ruqˈuexel chiwe. Ri rajel ruqˈuexel ri xtuyaˈ chiwe, can xtikˈalajin chiquiwech ri winek.
Man cˈa timol ta ibeyomal chuwech re ruwachˈulef, ri xa nichicopir y chukaˈ xa nipusir, y ri acuchi (achique) xa yecˈo alekˈomaˈ ri yeˈelekˈan y yeˈelesan el.
Timoloˈ ibeyomal riche (rixin) chilaˈ chicaj ri acuchi (achique) ma nichicopir ta y ni ma nipusir ta, ri acuchi (achique) chukaˈ majun alekˈom ri nelekˈan y nelesan el.
Ruma ri iwánima can nicˈojeˈ acuchi (achique) cˈo wi ri ibeyomal.
Ri runakˈ tak awech can yecˈatzin cˈa chawe, achiˈel nicˈatzin jun kˈakˈ riche (rixin) sakil. Y wi ri runakˈ tak awech ye utz, riyit yitcˈo pa jun sakil.
Yacˈa wi ri runakˈ tak awech ma ye utz ta, riyit yitcˈo pa jun kˈekuˈm. Rumariˈ wi xa nichuptej ri sakil ri ruyaˈon ri Dios pan awánima, can pa jun nimalaj kˈekuˈm yacˈojeˈ wi.
Majun cˈa mozo ri nicowin ta nisamej quiqˈui ye caˈiˈ patrón. Ruma wi nrajoˈ jun chique ri rupatrón, nretzelaj ca ri jun chic. Y wi can sibilaj nunimaj rutzij ri jun, can nretzelaj ri jun chic. Y quecˈariˈ chukaˈ, ri winek ri xa benak ránima chrij ri beyomel, ma nicowin ta nuben ri nrajoˈ ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y rumariˈ tek riyin nbij chiwe: Ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chupan ri icˈaslen chi acuchi (achique) nipe wi ri iway iwucˈyaˈ, ni ruma ta ri itziak ri nicuchbej ri ichˈacul. ¿La ma ya ta cami ri icˈaslen ri ruyaˈon ri Dios ri más rejkalen que chuwech ri iway iwucˈyaˈ? ¿La ma ya ta cami ri ichˈacul ri más rejkalen que chuwech ri itziak?
Queˈitzˈetaˈ na peˈ ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ, riyeˈ majun quiticoˈn niquiben ta, y majun cosecha niquelesaj, ni majun chukaˈ quicˈujay riche (rixin) chi quiyacon ta quijal. Ma riqˈui wi riˈ riyeˈ can yewaˈ, ruma ya ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj ri niyaˈo quiway. ¿Cˈa ta cˈa riyix man ta xtuyaˈ iway ri Dios, tek riyix más iwejkalen que chiquiwech ri aj xicˈ tak chicop?
¿La cˈo ta cami cˈa jun chiwe riyix ri nicowin chi niqˈuiy chic nicˈaj vara ri rupalen, ruma can nuchˈujirisaj riˈ? Majun.
¿Y achique cˈa ruma tek nichˈujirisaj iwiˈ ruma ri itziak? Ri Dios retaman nuyaˈ itziak. Xaxu (xaxe) na peˈ queˈitzuˈ ri cotzˈiˈj ri lirio quibiˈ, ri yecˈo pa tak juyuˈ. Queˈitzuˈ tek yeqˈuiy. Riyeˈ ma yesamej ta, ni ma yebatzˈin ta, riche (rixin) chi queriˈ yequibanalaˈ ta quitziak ri ye jabel oc.
Y cˈo cˈa jun rey riche (rixin) re ruwachˈulef Israel ri xcˈojeˈ ojer ca ri xubiniˈaj Salomón. Riyaˈ ruyon jabel tak tziek ri xerucusaj, pero majun bey xucusaj ta jun rutziak ri can achiˈel jun cotzˈiˈj.
Wi ri kˈayis riche (rixin) pa juyuˈ wacami jabel oc rubanon, yacˈa ri chuaˈk xa chakiˈj chic y nicˈak pa kˈakˈ, y ma riqˈui wi riˈ ri Dios yeruwik, ¿cˈa ta cˈa riyix winek chi man ta xtuyaˈ itziak ri Dios? ¿Achique cˈa ruma tek xa ma nicukubaˈ ta icˈuˈx riqˈui?
Riyix man cˈa tichˈujirisaj ta iwiˈ ruma iway iwucˈyaˈ y ruma ri itziak.
Ruma ri winek ri ma quetaman ta ruwech ri Dios queriˈ niquiben, yacˈa riyix cˈo ri Itataˈ chilaˈ chicaj y retaman chi ronojel riˈ nicˈatzin chiwe.
Rumariˈ ri más rajawaxic chi niben riyix, ya ri ticanoj ri rajawaren ri Dios y ri achique rubanic nicˈuaj jun cˈaslen choj chuwech. Y wi queriˈ xtiben, ri Dios can xtuyaˈ cˈa pe ronojel ri nicˈatzin chiwe.
Riyix ma nicˈatzin ta chi nichˈujirisaj iwiˈ ruma nichˈob yan riche (rixin) ri chuaˈk. Ri chuaˈk can cˈo wi ri xtucˈom pe. Tiyaˈ cˈa ca riche (rixin) chuaˈk, ruma ronojel kˈij can cˈo wi rucˈayewal nucˈom pe.

7

Majun bey titzuˈ ta achique quibanic ri winek xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi itzel yixtzijon chiquij, riche (rixin) chi queriˈ ma xtiban ta chukaˈ queriˈ chiwe riyix.
Ruma wi yeˈitzuˈ ri winek xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi itzel yixtzijon chiquij, can queriˈ chukaˈ xtiban chiwe riyix. Can achiˈel wi cˈa rubanic ri niben riyix chique ri winek, can queriˈ chukaˈ xtiban chiwe riyix.
Y riyit, ¿achique ruma tek ya ri ti kˈayis cˈo pa runakˈ ruwech ri awachˈalal ri natzˈet chanin y ma nanaˈ ta ri cheˈ ri kˈatel pa runakˈ awech riyit?
¿Achique ta cˈa modo nabij chare jun awachˈalal: Tayaˈ kˈij chuwe riche (rixin) chi nwelesaj re ti kˈayis kˈatel pa runakˈ awech, yachaˈ chare, y riyit xa can jun cheˈ ri kˈeˈel pa runakˈ awech?
Xa caˈiˈ apalej, nabey na tachojmirisaj ka ri acˈaslen riyit, cˈacˈariˈ utz natoˈ ri awachˈalal chi nuchojmirisaj ri rucˈaslen.
Ri lokˈolaj ruchˈabel ri Dios y ronojel ri cˈo quejkalen, ri achiˈel quejkalen ri abej ri nibix perla chique, ma queˈiyaˈ ta chiquiwech ri winek ri xa ye achiˈel ri tzˈiˈ y ye achiˈel ri ak. Ruma ri chicop riˈ, astapeˈ sibilaj quejkalen ri niyaˈox (nyaˈ) chique, riyeˈ xa niquipalbelaˈ chi aken y cˈo jantek yeyacatej chrij ri xyaˈo chique y niquicˈajij chi eyaj.
Can ticˈutuj cˈa ri nicˈatzin chiwe y ri Dios can xtuyaˈ wi pe chiwe. Ticanoj ri niwajoˈ y xtiwil. Quixsiqˈuin (quixoyon) apo chuchiˈ jay y xquixacˈaxex pe.
Ruma wi riyix can riqˈui ronojel iwánima nicˈutuj chare ri Dios, Riyaˈ can xtuyaˈ wi pe chiwe. Wi riyix can nicanoj, can xtiwil wi. Y wi riyix yixsiqˈuin (yixoyon) apo chuchiˈ jay, can xtojak wi cˈa chiwech.
¿La cˈo ta cami jun achi ri nuyaˈ jun abej pa rukˈaˈ ri ralcˈual, tek ri acˈal xa jun caxlan wey ri nucˈutuj chare?
¿O la nuyaˈ ta cami jun itzel cumatz pa rukˈaˈ, tek ri acˈal xa jun car nrajoˈ?
Riyix majun bey niben ta queriˈ. Y astapeˈ ta chi ma can ta utz ri inaˈoj, pero riyix ya ri utz tak cosas ri niyaˈ chique ri iwalcˈual. Cˈa ta cˈa ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj, chi man ta xtuyaˈ pe ri nicˈutuj chare. Riyaˈ ronojel utz ri nuyaˈ pe chiwe.
Rumacˈariˈ ri achiˈel niwajoˈ riyix chi ri winek utz niquiben iwuqˈui, can quecˈariˈ tibanaˈ riyix quiqˈui riyeˈ. Ruma queriˈ ri tzˈibatal chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés, y queriˈ chukaˈ quibin ca ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca.
Chupan cˈa ri puerta ri xa coˈol ruwech, chiriˈ cˈa quixoc wi. Ruma can nim wi ruwech ri puerta riche (rixin) ri itzel cˈaslen, ri nicˈamo pe ri camic riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, y sibilaj cˈa ye qˈuiy ri yeˈoc chiriˈ.
Pero xa coˈol ri puerta y coˈol oc ruwech ri bey ri yatucˈuan pa utzilaj cˈaslen, y ma ye qˈuiy ta oc ri yeˈilo.
Rumariˈ nicˈatzin nichajij iwiˈ chiquiwech ri winek ri yebin chi niquikˈalajsaj ri ruchˈabel ri Dios y xa ma kitzij ta ri niquibij. Ruma tek xa can cˈariˈ yeˈapon iwuqˈui, niquicˈut chi can jabel ri quicˈaslen, achiˈel quibanic ri tak carneˈl; can majun itzel nitzˈetetej ta chiquij. Yacˈa tek nbecˈulun pe ri etzelal ri cˈo pa tak cánima, xa ye achiˈel chic quibanic ri utiwaˈ (coyotes); yequiqˈuis cˈa ri achoj quiqˈui yeˈapon wi.
Can xtiwetamaj wi quiwech, achiˈel tek niwetamaj ruwech juwiˈ cheˈ, xaxu (xaxe) wi riqˈui nitzˈet rubanic ri ruwech ri nuyaˈ. Tek niwachin jun kˈayis ri cˈo qˈuiy ruqˈuixal, ma xtuyaˈ ta uva o higo.
Queriˈ cˈa chukaˈ iwetaman chi jun utzilaj cheˈ nuyaˈ utzilaj tak ruwech, yacˈa ri itzel cheˈ, itzel chukaˈ ri ruwech ri nuyaˈ.
Majun utzilaj cheˈ xtuyaˈ ta itzel tak ruwech, ni majun chukaˈ itzel cheˈ ri xtuyaˈ ta utzilaj tak ruwech.
Y ronojel cˈa cheˈ ri ma niquiyaˈ ta utzilaj tak quiwech, yechoy el y cˈacˈariˈ yecˈak pa kˈakˈ.
Rumacˈariˈ can xtiwetamaj quiwech ri winek ri yeˈapon iwuqˈui, xaxu (xaxe wi) riqˈui nitzˈet ri rubanic ri quicˈaslen.
Ma quinojel ta ri yebin ¡Ajaf! ¡Ajaf! chuwe, ri yeˈoc pa rajawaren ri caj. Ruma xaxu (xaxe) wi cˈa ri can riqˈui ronojel cánima niquiben ri ruraybel ri Nataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj ri yeˈoc chiriˈ.
Y chupan cˈa ri kˈij tek riyin xtinkˈet tzij pa quiwiˈ ri winek, ye qˈuiy cˈa ri xquebin chuwe: ¡Ajaf! ¡Ajaf! xquechaˈ, riyoj pan abiˈ riyit xkakˈalajsaj wi ri ruchˈabel ri Dios, pan abiˈ riyit xekelesaj itzel tak espíritu quiqˈui qˈuiy winek y pan abiˈ chukaˈ riyit xekabanalaˈ sibilaj qˈuiy milagros, xquechaˈ.
Pero riyin, can yacˈariˈ tek xtinbij chique ri yebin queriˈ: Riyin can ma wetaman ta cˈa iwech. Quixel el chinuwech riyix ri xa yix banoy tak etzelal, xquichaˈ chique.
Y xabachique cˈa winek ri nacˈaxan re chˈabel reˈ y can nuben, can njunumaj cˈa riqˈui jun achi ri cˈo runaˈoj ri can pa ruwiˈ abej xuben wi ka rachoch.
Xka cˈa job, xepe cˈa raken tak yaˈ y xepe cˈa cakˈikˈ chrij ri jun jay riˈ y ri jay ma xtzak ta ruma chi ri rucimiento ri jay riˈ can pa ruwiˈ abej tzˈuyul wi.
Y xabachique cˈa winek ri nacˈaxan re chˈabel re xinbij ka, y xa ma nuben ta ri nbij chare, can junan cˈa riqˈui ri jun nacanic achi ri xuben jun rachoch pa ruwiˈ sanayiˈ.
Xka cˈa job, xepe cˈa raken tak yaˈ y xepe cˈa cakˈikˈ chrij ri jun jay riˈ y ri jay xtzak; y xqˈuis cˈa chiriˈ. Queriˈ cˈa ri chˈabel ri xerubij ri Jesús.
Y tek ri Jesús xtaneˈ ka chubixic re chˈabel reˈ, ri winek ri xeˈacˈaxan riche (rixin) can sibilaj cˈa xquimey ri chˈabel ri xucˈut chiquiwech.
Ruma ri chˈabel ri nucˈut chiquiwech ri winek can achiˈel jun achi ri cˈo kˈatbel tzij pa rukˈaˈ y man achiˈel ta oc ri niquicˈut ri aj tzˈibaˈ.

8

Y tek ri Jesús kajnek chic cˈa pe pa ruwiˈ ri juyuˈ, ri winek ri ye tzeketel chrij can sibilaj ye qˈuiy.
Y xpe cˈa jun achi ri cˈo jun itzel yabil chrij, y ri yabil riˈ lepra rubiˈ. Ri achi riˈ xxuqueˈ xmajeˈ ka chuwech ri Jesús y xubij cˈa chare: Ajaf, wi riyit nawajoˈ yinacˈachojsaj chare re nuyabil, can yicˈachoj wi cˈa riˈ, ruma riyin wetaman chi can yacowin wi, xchaˈ.
Y ri Jesús can yacˈariˈ tek xuyuk apo rukˈaˈ y xuchop apo ri achi ri cˈo ri itzel yabil chrij y xubij chare: Nwajoˈ chi yacˈachoj. Tiqˈuis cˈa el re yabil reˈ chawij, xchaˈ chare. Y can xu (xe) wi xubij queriˈ ri Jesús, ri achi xchˈajchˈojir chare ri ruyabil.
Cˈacˈariˈ ri Jesús xubij chare ri achi riˈ: Nchilabej cˈa el chawe chi majun achoj chare tatzijoj wi ri xbanatej awuqˈui, xa choj jacˈutuˈ awiˈ chuwech ri sacerdote, y can tayaˈ cˈa ri ofrenda ri rajawaxic chi nayaˈ, achiˈel nubij chupan ri rutzˈiban ca ri Moisés, riche (rixin) chi queriˈ nakˈalajsaj cˈa awiˈ chiquiwech chi yit chˈajchˈoj chic, xchaˈ el chare.
Y tek ri Jesús xoc cˈa pa tinamit Capernaum, cˈo cˈa jun achi ri xapon riqˈui. Y ri achi riˈ jun capitán y xucˈutuj cˈa jun utzil chare ri Jesús.
Quecˈareˈ ri xubij ri capitán: Ajaf, ri numozo siquirnek; y ri yabil riˈ rukasan pa ruwarabel chilaˈ chwachoch. Y sibilaj pokonal ri ntajin chukˈaxaxic, xchaˈ chare.
Xpe ri Jesús xubij chare ri capitán: Yibe cˈa y xtincˈachojsaj ri amozo, xchaˈ chare.
Y quecˈareˈ ri chˈabel ri xubij chic apo ri capitán chare ri Jesús: Ajaf, riyit nim akˈij y ma rucˈamon ta (takal ta chuwij) chi yatoc pa wachoch. Xaxu (xaxe) wi tabij jun chˈabel chi nicˈachoj ri numozo y xticˈachoj.
Riyin can wetaman wi chi queriˈ xtibanatej, ruma chi yin jun achi ri nnimaj ri nubij ri aj kˈatbel tzij chuwe ri cˈo chi nben. Y yecˈo chukaˈ soldados ri ye yaˈon pa nukˈaˈ. Tek nbij cˈa chare jun chi tibe, can nibe wi; y wi nbij chukaˈ chare jun chic chi tipe, can nipe wi chukaˈ. Y tek nbij cˈa chare ri numozo chi tabanaˈ reˈ, can nuben wi chukaˈ, xchaˈ ri capitán.
Y ri Jesús can xumey cˈa tek xracˈaxaj ri chˈabel riˈ y xubij chique ri ye tzekelbeyon riche (rixin): Can kitzij nbij chiwe chi ri xbin re chˈabel reˈ, can rucukuban wi rucˈuˈx wuqˈui. Y majun cˈa wech aj Israel ri wilon ta ri can rucukuban ta rucˈuˈx wuqˈui, achiˈel re jun achi reˈ.
Can nbij wi cˈa chiwe chi sibilaj ye qˈuiy winek ri xquepe quereˈ pa relebel kˈij y quereˈ chukaˈ pa rukajbel kˈij, winek ri quicukuban quicˈuˈx wuqˈui. Riyeˈ xquetzˈuyeˈ cˈa riqˈui ri Abraham, ri Isaac y ri Jacob pa rajawaren ri caj.
Pero yecˈo chukaˈ nicˈaj chic aj Israel ri can cˈo chi yeˈoc pa rajawaren ri caj, ri xa ma xqueˈoc ta, xa xqueˈelesex ca y xquecˈak chupan ri kˈekuˈm, ruma xa can ma xquicukubaˈ ta quicˈuˈx wuqˈui riyin. Y chiriˈ cˈa xqueˈokˈ wi y xtiquikachˈachˈej quey.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij el chare ri capitán: Catzolin chawachoch. Ruma xanimaj chi riyin yicowin yicˈachojsan, can xtibanatej cˈa ri araybel, xchaˈ el chare. Y ri rumozo ri capitán, can ya cˈa hora riˈ xcˈachoj chare ri ruyabil.
Y tek ri Jesús xapon pa rachoch ri Pedro, xutzˈet cˈa chi ri rujiteˈ ri Pedro kajnek pa chˈat ruma cˈo jun nimalaj cˈaten chrij.
Xpe Riyaˈ xuchop rukˈaˈ ri yawaˈ y can yacˈariˈ tek xqˈuis el ri nimalaj cˈaten chrij. Ri rujiteˈ ri Pedro xyacatej cˈa pe pa ruchˈat y xuchop yerunimaj yerilij apo ri Jesús y ri ye benak riqˈui.
Tek ntoc cˈa pe akˈaˈ ri kˈij riˈ, ye qˈuiy cˈa ri cˈo itzel tak espíritu quiqˈui xeˈucˈuex apo chuwech ri Jesús, riche (rixin) chi ri Jesús yerelesaj ta el ri itzel tak espíritu quiqˈui. Y Riyaˈ xubij cˈa chique ri itzel tak espíritu chi queˈel el, y xerucˈachojsaj chukaˈ el quinojel ri ye yawaˈiˈ;
riche (rixin) chi queriˈ can nibanatej cˈa ri rubin ca ri profeta Isaías, ri jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ri Isaías quecˈareˈ ri rubin ca chrij ri Jesús: Xerelesaj cˈa el kayabilal konojel, y xucˈuaj cˈa ronojel ri kakˈaxomal. Queriˈ ri rubin ca.
Tek ri Jesús xerutzˈet chi sibilaj ye qˈuiy winek ri quisutin quiˈ chrij, yacˈariˈ tek Riyaˈ xubij chique ri rudiscípulos chi joˈ kojkˈax chic apo la jucˈan ruchiˈ yaˈ.
Y cˈo cˈa jun achi aj tzˈib ri xapon apo riqˈui ri Jesús y xubij chare: Tijonel, riyin nwajoˈ cˈa chi yatintzekelbej xabacuchi (xabachique) ri yabe wi, xchaˈ chare.
Xpe ri Jesús xubij chare ri aj tzˈib riˈ: Ri xwan can cˈo wi jul ri acuchi (achique) yecˈojeˈ wi; y queriˈ chukaˈ ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ, can cˈo chukaˈ quisoc. Yacˈa riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can majun wachoch ri acuchi (achique) yinuxlan wi jubaˈ, xchaˈ chare.
Yacˈa chukaˈ riˈ tek jun chic ri can tzekelbey riche (rixin) ri Jesús, xubij cˈa apo chare: Ajaf, riyin can nwajoˈ wi yatintzekelbej. Xa yacˈa chi tayaˈ na kˈij chuwe chi nmuk na el ri nataˈ, cˈacˈariˈ tek xcatintzekelbej chic, xchaˈ.
Xpe ri Jesús xubij chare: Riyit quinatzekelbej. Xa tayaˈ cˈa ca chi ri caminakiˈ quemuk na cuma ri ye caminek chupan ri quimac, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xoc cˈa el pa jun jucuˈ y ri ye rudiscípulos xquitzekelbej el.
Y yacˈariˈ tek xpe jun nimalaj cakˈikˈ pa ruwiˈ ri choy. Ri ruwiˈ yaˈ xa jubaˈ ma numuk ri jucuˈ. Pero ri Jesús warnek el.
Y xepe ri discípulos xquicˈasoj cˈa ri Jesús y xquibij chare: ¡Ajaf! ¡Ajaf! Kojacoloˈ cˈa. Wacami yojcom, xechaˈ chare.
Xpe ri Jesús xubij chique ri ye rudiscípulos: Can ma cukul ta cˈa icˈuˈx wuqˈui, rumariˈ tek ixibin iwiˈ, xchaˈ chique. Y Riyaˈ xbeyacatej cˈa pe y xubij: Tiqˈuis el ri cakˈikˈ y titaneˈ ka ri ruwiˈ yaˈ, xchaˈ. Y queriˈ xbanatej. Ri cakˈikˈ xqˈuis el, y chukaˈ ri ruwiˈ yaˈ xtaneˈ ka.
Y ri discípulos xquimey tek xquitzˈet ri xuben ri Jesús y niquibilaˈ cˈa: ¿Achique cˈa rubanic chi achi reˈ? Ruma hasta ri cakˈikˈ y ri yaˈ can niquinimaj wi chukaˈ rutzij, xechaˈ.
Y tek ri Jesús y ri ye rudiscípulos xeˈapon cˈa ri jucˈan chic ruchiˈ yaˈ, chiriˈ pa jun lugar ri Gadara rubiˈ, yecˈo cˈa ye caˈiˈ winek xeˈapon riqˈui ri Jesús; winek ri xa cˈo itzel tak espíritu quiqˈui, xebeˈel pe pa camposanto. Y ruma chi can qˈuiy pokon niquiben ri winek riˈ, rumariˈ majun chic winek ri nikˈax ta chic chupan ri bey riˈ.
Ri caˈiˈ winek riˈ, ri cˈo itzel tak espíritu quiqˈui, xquirek apo quichiˈ chare ri Jesús, y xquibij: Riyit Jesús ri Rucˈajol ri Dios, ¿achique cˈa ruma tek yojanek? ¿Achique cˈa ruma yojachˈujirisaj yan, tek xa ma jane napon ta rukˈijul? xechaˈ chare.
Y quelaˈ cˈa apo jubaˈ chare ri lugar riˈ, sibilaj cˈa ye qˈuiy ak ntajin yewaˈ.
Xepe ri itzel tak espíritu ri yecˈo quiqˈui ri ye caˈiˈ winek riˈ, xquicˈutuj utzil chare ri Jesús, y xquibij cˈa chare: Wi yojawelesaj el waweˈ quiqˈui re winek reˈ, tayaˈ kˈij chake chi yoj‑oc quiqˈui la ak yecˈo chilaˈ, xechaˈ.
Ri Jesús xubij cˈa chique: Jix cˈa. Y can yacˈariˈ tek ri itzel tak espíritu xeˈel el y xebeˈoc quiqˈui ri ak. Y quinojel ri ak riˈ xquichop anin (anibel) pa xulan, chuwech jun juyuˈ xulan ruwech y choj xebeka cˈa pa choy. Can quinojel cˈa ri ak riˈ xecom pa yaˈ.
Yecˈa ri yeyukˈun quiche (quixin) ri ak riˈ, xu (xe) wi cˈa xquitzˈet ca ri xbanatej, xeˈanmej. Xebe pa tinamit, xbequiyalaˈ ca rutzijol achique ri xquicˈulwachij ri ak y xbequibij chukaˈ ri xbanatej quiqˈui ri ye caˈiˈ winek ri cˈo itzel tak espíritu quiqˈui.
Y yacˈariˈ tek quinojel ri winek riche (rixin) ri tinamit xepe cˈa riqˈui ri Jesús chutzˈetic y chukaˈ riche (rixin) chi xquicˈutuj utzil chare chi tel el ri chiriˈ chupan ri quilugar, ruma riyeˈ ma nicajoˈ ta chi nicˈojeˈ ka chiriˈ.

9

Yacˈariˈ tek ri Jesús xoc el pa jucuˈ y xebe cˈa jucˈan chic ruchiˈ choy. Y ri Jesús xapon pa tinamit ri acuchi (achique) xqˈuiy wi Riyaˈ.
Y yacˈariˈ tek cˈo jun achi siquirnek, liˈen el chuwech ruwarabel, xucˈuex apo chuwech ri Jesús. Y tek ri Jesús xerutzˈet chi can quicukuban quicˈuˈx riqˈui, Riyaˈ xubij cˈa chare ri achi siquirnek: Walcˈual, tiquicot cˈa ri awánima; ri amac xecuyutej, xchaˈ chare.
Y can yacˈariˈ tek yecˈo jun caˈiˈ chique ri aj tzˈibaˈ ri yecˈo apo chiriˈ, xquibij ka pa tak cánima chrij ri Jesús: Reˈ xa itzel xubij ruma nujunumaj riˈ riqˈui ri Dios.
Yacˈa ri Jesús can retaman cˈa ri niquichˈob ka ri aj tzˈibaˈ. Rumariˈ Riyaˈ xubij chique: ¿Achique ruma tek itzel ri xichˈob pa tak iwánima?
Wacami tibij na cˈa chuwe: ¿Achique cami ri más cˈayef (cuesta) rubanic nichˈob riyix? ¿La ya cami ri nbij chare re achi reˈ chi ri rumac xecuyutej yan, o ya ri nbij chare: Cayacatej y cabiyin el?
Wacami cˈa, riche (rixin) chi riyix niwetamaj chi riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol can cˈo kˈatbel tzij pa nukˈaˈ riche (rixin) chi ncuy mac chuwech re ruwachˈulef, titzˈetaˈ cˈa. Y ri Jesús xubij cˈa chare ri achi siquirnek: Nbij cˈa chawe: Cayacatej, tacˈuaj el la awarabel y cabiyin chawachoch, xchaˈ chare.
Y yacˈariˈ tek ri achi siquirnek xyacatej anej y xbe chrachoch.
Ri winek cˈa ri quimolon apo quiˈ chiriˈ, tek xquitzˈet chi ri achi siquirnek xpaˈeˈ el, xquimey; ruma majun bey cˈa quitzˈeton ta chi nibanatej ta queriˈ. Y ri winek riˈ xquiyaˈ cˈa rukˈij rucˈojlen ri Dios; ruma ruyaˈon pe ri jun nimalaj uchukˈaˈ riˈ chique ri winek.
Y tek ri Jesús ruchapon el bey, xutzˈet jun achi Mateo rubiˈ. Ri achi riˈ tzˈuyul cˈa ri acuchi (achique) yetoj wi ca ri alcawal. Y xpe ri Jesús xubij cˈa chare: Quinatzekelbej. Y yacˈariˈ tek riyaˈ xbeyacatej pe ri acuchi (achique) tzˈuyul wi y xutzekelbej el ri Jesús.
Y tek Riyaˈ tzˈuyul pa mesa ri chiriˈ pa jay, ye qˈuiy cˈa chique ri ye cˈutuy tak alcawal y nicˈaj chic winek ri xa ye aj maquiˈ, xetzˈuyeˈ apo ri pa mesa junan riqˈui ri Jesús y quiqˈui ri rudiscípulos.
Y ri achiˈaˈ fariseos tek xquitzˈet riˈ, xquibij cˈa chique ri ye rudiscípulos ri Jesús: ¿Achique ruma tek la Itijonel niwaˈ quiqˈui ri ye cˈutuy tak alcawal y quiqˈui nicˈaj chic winek ri xa ye aj maquiˈ? xechaˈ chique.
Tek ri Jesús xracˈaxaj pe ri tzij ri niquibij ri achiˈaˈ fariseos, Riyaˈ xubij chique: Jun ajkˈomanel ma ye ta ri ye utz ri yerakˈomaj. Riyaˈ yerakˈomaj ri yawaˈiˈ.
Riyin ma xipe ta chiquicanoxic winek ri choj quicˈaslen. Riyin xipe chiquicanoxic ri aj maquiˈ, ri rajawaxic chi nitzolin pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios. Quixbiyin cˈa chiretamaxic ri achique ntel wi chi tzij ri ruchˈabel ri Dios tek nubij: Riyin ri más nika chinuwech chi niben riyix ya chi nijoyowaj quiwech ri winek, ya cˈa riˈ ri más nika chinuwech, que chuwech ri chicop ri yecamisex y yeˈitzuj (yeˈisuj) chinuwech.
Y yacˈariˈ tek ri ye rudiscípulos ri Juan ri Bautista xeˈoka riqˈui ri Jesús, y xquibij chare: Riyoj can cˈo cˈa kˈij nikachajij tek can ma yojwaˈ ta riche (rixin) chi nikaben orar. Y queriˈ chukaˈ niquiben ri quidiscípulos ri achiˈaˈ fariseos. ¿Y achique cˈa ruma tek ri adiscípulos riyit ma que ta riˈ niquiben? xechaˈ.
Xpe ri Jesús xubij chique: ¿Achique nibij riyix? ¿La utz cami chi xa yebison ri xesiqˈuix (xeˈoyox) pa jun cˈulanen y chi man ta yewaˈ, tek xa cˈa cˈo na apo quiqˈui ri achijlon ri xa cˈa xcˈuleˈ? Ma utz ta. Pero xtapon na ri kˈij tek re achijlon reˈ xtelesex el chiquicojol, y yacˈariˈ tek ma xquewaˈ ta, riche (rixin) chi xtiquiben orar.
Y majun chukaˈ winek nibano chi nucusaj ta jun cˈojobel cˈacˈacˈ riche (rixin) chi nucˈojoj jun tziek ri xa riˈj chic. Ruma jun cˈojobel cˈacˈacˈ nucˈol riˈ y nujicˈ ri tziek; y ri tziek riˈ más niretzetaj (nitzeretej).
Y queriˈ chukaˈ majun niyaˈo ta cˈacˈacˈ ruyaˈal uva chupan jun tzˈum yabel yaˈ ri xa riˈj chic. Ruma wi queriˈ niban, y ri tzˈum xa ma niyukuk ta chic, xa nirakaroˈ y niqˈuis el ri ruyaˈal uva chupan. Y chukaˈ ri tzˈum riˈ majun chic nicˈatzin wi. Yacˈa jun cˈacˈacˈ tzˈum yabel yaˈ, utz niyaqueˈ ri cˈacˈacˈ ruyaˈal uva chupan. Ri ruyaˈal uva can nicˈojeˈ cˈa jabel chupan ruma chi ri ruyaˈal uva y ri tzˈum niquitoˈ quiˈ. Quecˈariˈ xubij ri Jesús chique ri winek.
Y tek ri Jesús cˈa ntajin cˈa chutzijoxic ronojel riˈ, cˈo cˈa jun achi principal xapon y xbexuqueˈ xbemajeˈ chuwech y cˈacˈariˈ xubij chare: Ri numiˈal xa cˈa jubaˈ ticom ka, tabanaˈ jun utzil jayaˈ ri akˈaˈ pa ruwiˈ riche (rixin) chi queriˈ xticˈaseˈ chic jun bey, xchaˈ ri achi.
Xpe ri Jesús xyacatej cˈa el y ye rachibilan ri rudiscípulos xquitzekelbej el ri achi.
Y cˈo cˈa jun ixok ri cˈo jun ruyabil riche (rixin) icˈ chare. Ri ixok riˈ cˈo chic cˈa cablajuj junaˈ ri ma tanel ta ri ruquiqˈuel, xjel cˈa apo chrij ri Jesús, y xberuchapaˈ cˈa ca jubaˈ ri ruchiˈ rutziak ri Jesús.
Ruma ri ixok riˈ can yerubilaˈ cˈa pa ránima: Xa riqˈui ta nchop el jubaˈ ruchiˈ rutziak ri Jesús, yicˈachoj, chinek pa ránima.
Yacˈa ri Jesús chanin cˈa xunaˈ chi xchapatej rutziak y xtzuˈun ca chrij. Y tek rutzˈeton chic achique ri xchapo ruchiˈ rutziak, xubij cˈa chare ri ixok riˈ: Numiˈal, xacˈachoj, ruma xacukubaˈ acˈuˈx wuqˈui. Ma cabison ta chic, xucheˈex. Y ri ixok riˈ, can yacˈariˈ xcˈachoj chare ri ruyabil.
Y tek ri Jesús ntoc cˈa apo pa rachoch ri achi ri principal, xutzˈet chi ri winek yechˈujlan y yecˈo chic cˈa ri yebano xul.
Xpe Riyaˈ xubij: Kojiyaˈ na ca jubaˈ kayon, ruma re ti kˈopoj reˈ xa ma caminek ta, xa warnek, xchaˈ chique ri winek. Yacˈa riyeˈ xa xetzeˈen chrij ri Jesús, ruma can quetaman chi caminek chic ri ti kˈopoj riˈ.
Y yacˈa tek ri winek ye elenak chic el, ri Jesús xoc apo chupan ri jay ri acuchi (achique) cˈo wi ri ti kˈopoj ri caminek chic. Xpe Riyaˈ xuchop rukˈaˈ ri ti kˈopoj, y can yacˈariˈ tek xcˈastej.
Ri xbanatej cˈa chiriˈ, xbe cˈa rutzijol ri pa tak tinamit chupan ri ruwachˈulef riˈ.
Y tek ri Jesús elenak chic cˈa pe ri chiriˈ, yecˈo cˈa caˈiˈ moyiˈ xquitzekelbej el ri Jesús y niquirek quichiˈ chrij y niquibij cˈa chare: ¡Riyit ri yit ralcˈual ca ri rey David, tajoyowaj kawech ruma re kabanon! yechaˈ.
Tek ri Jesús xapon pa jay, ri caˈiˈ moyiˈ xeˈapon cˈa chukaˈ riqˈui. Y ri Jesús xucˈutuj cˈa chique: ¿Can ninimaj cˈa riyix chi riyin yicowin nben chiwe chi yixtzuˈun? xchaˈ chique. Y ri caˈiˈ moyiˈ riˈ xquibij: Jaˈ (je) Ajaf, nikanimaj, xechaˈ chare.
Xpe ri Jesús xuchop ri runakˈ tak quiwech chi ye caˈiˈ y xubij chique: Ruma riyix ninimaj chi riyin yicowin yixincˈachojsaj, can tibanatej cˈa ri iraybel, xchaˈ chique.
Y can yacˈariˈ tek xetzuˈun. Yacˈa ri Jesús xuchilabej cˈa el chique: Can tiwacˈaxaj cˈa el jabel, chi re xbanatej iwuqˈui, majun achoj chare titzijoj wi, xchaˈ el chique.
Yacˈa riyeˈ xa ma que ta riˈ xquiben tek ye elenak chic pe chiriˈ riqˈui ri Jesús. Riyeˈ xa xquichop cˈa rutzijoxic pa ronojel ri ruwachˈulef riˈ, ri xuben ri Jesús.
Y tek ri caˈiˈ achiˈaˈ ri yetzuˈun chic, kas elen cˈa niquiben pe, can yacˈariˈ tek yecˈo chic nicˈaj xeˈoc apo riqˈui ri Jesús, quicˈuan apo jun achi ri memurnek ruma chapatajnek ruma jun itzel espíritu.
Y tek elesan chic cˈa ri itzel espíritu riqˈui ri achi ruma ri Jesús, ri achi xchˈo. Y ri winek ri xetzˈeto xquimey y xquibij: Majun bey cˈa tzˈeton ta chi que ta reˈ banatajnek waweˈ pan Israel, yechaˈ cˈa.
Yacˈa ri achiˈaˈ fariseos xa niquibij cˈa chrij ri Jesús: Laˈ xa ya ri cajawalul ri itzel tak espíritu ri niyaˈo uchukˈaˈ chare, rumariˈ tek nicowin yerelesaj itzel tak espíritu, yechaˈ.
Ri Jesús can pa ronojel wi cˈa nimaˈk tak tinamit y pa tak aldea xapon wi, y xerutijoj cˈa ri winek riqˈui ri ruchˈabel ri Dios. Y ya cˈa ri pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, chiriˈ napon wi riche (rixin) chi yerutijoj ri winek. Y chukaˈ can nutzijoj cˈa ri lokˈolaj chˈabel ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios. Yerucˈachojsaj chukaˈ yawaˈiˈ, y yerucol cˈa ri winek chuwech ronojel ruwech kˈaxomal.
Y tek xerutzˈet chi sibilaj ye qˈuiy ri winek, xujoyowaj quiwech, ruma can quiyon yecˈo y quitalun quiˈ; can achiˈel niquiben ri carneˈl tek xa majun ri niyukˈun quiche (quixin).
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Can kitzij wi chi ri samaj riche (rixin) chi nitzijox ri ruchˈabel ri Dios, sibilaj nim; yecˈa ri yetzijon ri chˈabel riˈ xa ma ye qˈuiy ta oc.
Rumariˈ can ticˈutuj cˈa chare ri Rajaf ri samaj, chi querutakaˈ pe qˈuiy samajelaˈ chiquicojol ri winek ri rajawaxic chi niquicˈaxaj ri ruchˈabel.

10

Y ri Jesús xerusiqˈuij (xeroyoj) cˈa ri ye cablajuj rudiscípulos, y xuyaˈ kˈatbel tzij pa quikˈaˈ, riche (rixin) chi yecowin yequelesaj ri itzel tak espíritu y riche (rixin) chi yequicˈachojsaj ri winek chare xabachique chi yabil y xabachique chi kˈaxomal.
Y yecˈareˈ ri quibiˈ chiquijujunal ri ye cablajuj apóstoles. Ri nabey, Simón ri nibix chukaˈ Pedro chare, ri Andrés ri rachˈalal ri Simón. Ri Jacobo y ri Juan ri ye rucˈajol jun achi Zebedeo rubiˈ.
Ri Felipe, ri Bartolomé, ri Tomás, ri Mateo ri cˈutuy alcawal, ri Jacobo rucˈajol ri jun achi ri Alfeo rubiˈ, ri Lebeo ri nibix chukaˈ Tadeo chare.
Ri Simón ri cˈo quiqˈui ri achiˈaˈ ri nibix cananista chique, y ri Judas Iscariote ri xjacho riche (rixin) ri Jesús pa quikˈaˈ ri winek.
Y yecˈa ri cablajuj achiˈaˈ riˈ ri xerutek el ri Jesús. Xerupixabalaˈ cˈa el. Xubilaˈ chique: Nichop cˈa bey, xa yacˈa ri ma quixapon ta quiqˈui ri winek ri xa ma ye israelitas ta. Chukaˈ ma quixapon ta ri pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Samaria.
Xa quixbiyin nabey quiqˈui ri israelitas ri ye sachnek ca. Ruma riyeˈ quibanon cˈa achiˈel niquiben ri carneˈl tek yesach ca.
Y yacˈa tek yix benak chic, can titzijoj ri ruchˈabel ri Dios y tibij cˈa: Nakaj chic cˈo wi pe ri rajawaren ri caj, quixchaˈ chique.
Queˈicˈachojsaj cˈa yawaˈiˈ. Ri cˈo cˈa ri yabil lepra chiquij, can tibanaˈ cˈa chique chi nichˈajchˈojir jabel ri quichˈacul. Ri ye caminek chic, queˈicˈasoj. Can queˈiwelesaj cˈa chukaˈ ri itzel tak espíritu. Y ruma cˈa ronojel re uchukˈaˈ reˈ xa sipan chiwe riyix, can queriˈ cˈa chukaˈ tibanaˈ riyix. Tek niben ca ri utzil, ma ticˈutuj ta rajel.
Ma ticˈuaj ta el irajil pa tak ximibel ipan. Can majun cˈa ruwech puek ticˈuaj el. Ma ticˈuaj ta el puek ri banon riqˈui ri chˈichˈ ri nibix cobre chare, y ma ticˈuaj ta chukaˈ el ri banon riqˈui sakapuek, ni xa ta ri banon riqˈui kˈanapuek.
Re nichop el bey man cˈa ticˈuaj ta el yaˈl. Ma ticˈuaj ta el caˈiˈ itziak, xa can xu (xe) wi ri icusan el. Ma ticˈuaj ta jun chic cˈulaj ixajab, ni ma ticˈuaj ta chukaˈ ichˈameˈy. Can majun cˈa ri ticˈuaj. Ruma chi ri aj samajel xabacuchi (xabachique) ri napon wi, rucˈamon chi niyaˈox (nyaˈ) ri nicˈatzin chare.
Xabachique ta na tinamit o xabachique ta na aldea ri yixapon wi, nabey na tiwetamaj achique winek ri utz chi yixapon pa rachoch. Y can chiriˈ cˈa quixcˈojeˈ wi ka, y can cˈa ya tek yixel pe chupan ri tinamit riˈ, cˈacˈariˈ utz chi niyaˈ ca ri jay ri xixcˈojeˈ wi.
Y tek xa cˈariˈ yixoc apo chupan ri jay ri yixbecˈojeˈ wi, tiyalaˈ rutzil quiwech ri yecˈo chupan ri jay riˈ.
Tibij cˈa chique: Ya ta cˈa ri uxlanibel cˈuˈx riche (rixin) ri Dios xticˈojeˈ pan iwiˈ. Y wi can utz chi yixcˈojeˈ ka chupan ri jay riˈ, ri uxlanibel cˈuˈx ri nuyaˈ ri Dios ri niraybej pa quiwiˈ, can xtika wi cˈa pa quiwiˈ. Yacˈa wi ma rucˈamon ta chi yixcˈojeˈ ka chupan ri jay riˈ, ri uxlanibel cˈuˈx ri nuyaˈ ri Dios ri niraybej pa quiwiˈ, ma xticˈojeˈ ta ca quiqˈui, xa xtitzolin pe iwuqˈui riyix.
Wi can ma nicajoˈ ta yixquicˈul, y ma nicajoˈ ta chukaˈ niquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri nitzijoj riyix chique, can quixel cˈa pe chiriˈ quiqˈui pa cachoch o pa quitinamit. Y titotalaˈ (tiquiralaˈ) ca ri pokolaj ri cˈo chiwaken chiquiwech ri winek riˈ, riche (rixin) chi tiquetamaj chi ma utz ta ri xquiben.
Kitzij cˈa nbij chiwe, chi chupan ri kˈij tek xtikˈat tzij pa ruwiˈ re ruwachˈulef, más xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pa quiwiˈ ri winek riche (rixin) ri tinamit ri ma xquixquicˈul ta, que chiquiwech ri aj Sodoma y Gomorra, xchaˈ el chique.
Wacami yixintek cˈa el, y riyix iwetaman chi xa yix achiˈel tak carneˈl ri yixbeka chiquicojol ri winek ri ye achiˈel utiwaˈ (coyotes). Xa yacˈa chi can tibanaˈ achiˈel nuben ri cumatz, ruma riyaˈ nunaˈ riˈ tek cˈo ri petenak chrij. Can tibanaˈ cˈa chukaˈ achiˈel nuben jun palomax, ruma riyaˈ majun etzelal cˈo ta riqˈui.
Can tichajij cˈa iwiˈ, riche (rixin) chi manxa choj tibejachaˈ iwiˈ pa quikˈaˈ ri winek ri yeˈetzelan iwuche (iwixin). Ruma riyeˈ xquixquijech pa quikˈaˈ ri achiˈaˈ ri pa moc (comon) yekˈato tzij; y chukaˈ ri winek riˈ xquixquichˈey ri chiriˈ pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios.
Chukaˈ ri winek can xquixquicˈuaj cˈa chiquiwech ri aj kˈatbel tak tzij; chiquiwech reyes y nicˈaj chic aj kˈatbel tak tzij. Y xa wuma cˈa riyin tek xticˈulwachij queriˈ, pero xa can xquixcowin cˈa xquinikˈalajsaj chiquiwech riyeˈ y chiquiwech chukaˈ ri winek ri ma ye israelitas ta.
Yacˈa tek ri winek xquixquijech pa quikˈaˈ ri aj kˈatbel tak tzij, ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chuchˈobic achique chi chˈabel ri xtibij chique. Ruma chupan ri hora riˈ, ri Dios xtuyaˈ cˈa chˈabel chiwe ri nicˈatzin chi nibij.
Ruma xa can ma yix ta chic riyix ri xquixchˈo, xa can ya chic ri Lokˈolaj Espíritu riche (rixin) ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj ri xtiyaˈo ri chˈabel chiwe ri xtibij.
Y xtibanatej cˈa, chi yecˈo achiˈaˈ cachˈalal quiˈ, jun chique riyeˈ xtiyacatej y xtujech ri rachˈalal pa camic. Chukaˈ can yecˈo wi tataˈaj ri xqueyacatej chiquij ri calcˈual. Ri alcˈualaxelaˈ xqueyacatej chukaˈ chiquij ri quiteˈ quitataˈ y xquequiyaˈ pa camic.
Xa can xquixetzelex wi cˈa cuma quinojel, ruma icukuban icˈuˈx wuqˈui riyin. Yacˈa ri ma xtutzolij ta riˈ chrij y xtucochˈ ronojel cˈa pa ruqˈuisbel, ya cˈa riˈ ri xticolotej.
Y tek ri winek ri yecˈo chupan jun tinamit niquichop yixquiyaˈ pa tijoj pokonal, utz niyaˈ ca y yixanmej cˈa el chuwech ronojel riˈ, y yixbe pa jun chic tinamit. Y nbij cˈa chiwe chi ma jane quixkˈax ta pa ronojel tinamit ri yecˈo waweˈ pan Israel, tek riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol xapon yan ri kˈij chi yipe.
Majun cˈa discípulo ri más ta nim rukˈij que chuwech ri rutijonel. Chukaˈ majun mozo ri más ta nim rukˈij que chuwech ri rupatrón.
Ri discípulo cˈo chi nukˈaxaj tijoj pokonal achiˈel ri rutijonel, y ri mozo cˈo chi nukˈaxaj tijoj pokonal achiˈel ri rupatrón. Riyin ri Tataˈixel, wi ri winek quibin Beelzebú chuwe, ¿cˈa ta cˈa chiwe riyix ri yix walcˈual man ta xtiquibij itzel chiwe?
Riyix man cˈa tixibij ta iwiˈ chiquiwech ri xquebano queriˈ chiwe, ruma xa can rajawaxic chi nikˈalajsaj ri majun bey can ta kˈalajsan pe jabel. Can nicˈatzin cˈa chi netamatej ri ewan.
Ronojel cˈa ri chˈabel ri nbij chiwe, ma ticˈojeˈ ta ca pa kˈekuˈm, xa can tiwelesaj cˈa pe chuwasakil. Ri xinbij cˈa chiwe pa tak ixquin, ma tiwewaj ta ka, xa tikˈalajsaj cˈa pa ruwiˈ tak iwachoch.
Ma tixibij ta iwiˈ chiquiwech ri xaxu (xaxe wi) oc ri chˈaculaj ri yecowin niquicamisaj, yacˈa ri iwánima ma yecowin ta niquicamisaj. Ri achoj chuwech ri rucˈamon chi nixibij wi iwiˈ, can chuwech ri jun ri nicowin nuyaˈ ri iwánima y ri ichˈacul chupan ri kˈakˈ ri majun bey nichuptej ta.
Can jabel cˈa iwetaman chi tek yeˈicˈayij caˈiˈ tak aj xicˈ tak chicop, xaxu (xaxe) wi caˈiˈ oxiˈ oc tak centavos cajel. Y ma riqˈui ta chi ri aj xicˈ tak chicop riˈ xa ma qˈuiy ta oc cajel, majun cˈa ri xtitzak ta pan ulef wi xa ma ruraybel ta ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj.
Cˈa ta cˈa riyix. Ruma riyix hasta ri rusmal tak iwiˈ ajlan ronojel.
Rumariˈ ma tixibij ta iwiˈ. Riyix más cˈo iwejkalen que chiquiwech ye qˈuiy aj xicˈ tak chicop.
Y xabachique cˈa winek ri nukˈalajsaj riˈ chi riyaˈ yin runiman riyin, riyin chukaˈ xtinkˈalajsaj chuwech ri Nataˈ Dios ri cˈo chilaˈ chicaj chi ri winek riˈ wuche (wixin) chic riyin.
Yacˈa jun winek ri xa ma nukˈalajsaj ta riˈ chiquiwech ri winek chi riyaˈ wuche (wixin) riyin, riyin chukaˈ can ma xtinkˈalajsaj ta apo rubiˈ chuwech ri Nataˈ Dios ri cˈo chilaˈ chicaj.
Man cˈa tichˈob ta chi ruma xipe riyin chuwech re ruwachˈulef, ruma ta riˈ can ta cˈo uxlanibel cˈuˈx quiqˈui quinojel. Ma que ta riˈ. Xa wuma riyin xqueyojtej ri winek chiquiwech y xtiquiben chˈaˈoj.
Riyin xipe cˈa chuwech re ruwachˈulef y wuma cˈa riyin nipe oyowal chiquicojol ri winek. Queriˈ xtibanatej ri pa tak jay. Ri cˈajol xtiyacatej chrij ri rutataˈ. Ri kˈopoj xtiyacatej cˈa chrij ri ruteˈ. Y can queriˈ chukaˈ ri alibetz xtiyacatej chrij ri raliteˈ.
Ri xqueˈetzelan cˈa riche (rixin) jun winek ri nucukubaˈ rucˈuˈx wuqˈui riyin, can yecˈa ri ye aj pa rachoch.
Ri winek ri xa más cˈa xquerajoˈ ruteˈ rutataˈ que chinuwech riyin, can ma rucˈamon ta chi ntoc wuche (wixin) riyin. Ri teˈej tataˈaj ri xa can más yecajoˈ ri calcˈual que chinuwech riyin, can ma rucˈamon ta chi yeˈoc wuche (wixin) riyin.
Jun winek ri can nrajoˈ ntoc wuche (wixin) riyin, nicˈatzin chi ma tupokonaj ta nukˈaxaj tijoj pokonal wuma riyin, achiˈel jun ri can benak chuxeˈ jun cruz riche (rixin) chi nbecamisex. Yacˈa ri winek ri xa nupokonaj nukˈaxaj tijoj pokonal wuma riyin y ma nrajoˈ ta yirutzekelbej, ma rucˈamon ta chi ntoc wuche (wixin) riyin.
Rumariˈ wi xa ya ri cˈaslen riche (rixin) re ruwachˈulef ri nrajoˈ, ma xtril ta rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek. Yacˈa ri winek ri ma nupokonaj ta ri rucˈaslen re waweˈ chochˈulef, astapeˈ ta na can napon pa camic wuma riyin, can xtril wi ri rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Yacˈa ri can yixrucˈul riyix, can yin cˈa chukaˈ riyin ri yirucˈul; y ri nicˈulu cˈa wuche (wixin) riyin, can nucˈul cˈa chukaˈ ri yin takayon pe.
Ri winek cˈa ri can nika chuwech ri ruchˈabel ri Dios, y rumariˈ nucˈul jun profeta ri nikˈalajsan ruchˈabel ri Dios, ri winek riˈ can xtucˈul cˈa rajel ruqˈuexel achiˈel rajel ruqˈuexel ri nucˈul ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios. Y queriˈ chukaˈ ri winek ri utz nutzˈet jun cˈaslen choj y rumariˈ can nucˈul riqˈui quicoten jun winek ri can choj wi rucˈaslen; can achiˈel cˈa rajel ruqˈuexel ri xtucˈul ri choj rucˈaslen, can queriˈ chukaˈ xtucˈul riyaˈ.
Y xabachique cˈa winek, astapeˈ xa jun vaso raxyaˈ nuyaˈ chare jun ri ma can ta nim rukˈij pero ruma chi yin rutzekelben, kitzij nbij chiwe chi can cˈo wi rajel ruqˈuexel ri xtucˈul.

11

Y tek ri Jesús xuqˈuis rubixic chique ri cablajuj rudiscípulos ri achique chi samaj ri nbequibanaˈ, Riyaˈ can ma xcˈojeˈ ta chic ca chiriˈ, xa xbe cˈa pa nicˈaj chic tinamit ri yecˈo chiriˈ pan Israel, chucˈutic y chutzijoxic ri ruchˈabel ri Dios.
Y ri Juan ri Bautista tek cˈo pa cárcel xracˈaxaj cˈa ri samaj ri nuben ri Jesús, rumariˈ riyaˈ xerutek cˈa el ye caˈiˈ rudiscípulos cˈa riqˈui ri Jesús.
Y riyaˈ xutek cˈa el rucˈutuxic chare: ¿Can yit cˈa riyit ri Cristo ri cˈo chi nipe? ¿O xa nikoyobej chic na jun? Can quecˈariˈ xbequibij ri caˈiˈ discípulos riche (rixin) ri Juan ri Bautista.
Y ri Jesús xubij cˈa el chique ri ye caˈiˈ rudiscípulos ri Juan: Wacami quixtzolin y jebeˈitzijoj chare ri xitzˈet ca y ri xiwacˈaxaj el re waweˈ.
Jebeˈitzijoj chare achique rubanic tek ri moyiˈ yecowin yetzuˈun el, achique rubanic tek ri winek ri ye cojo can yebiyin wi el jabel y achique rubanic tek ri ye yawaˈiˈ riqˈui ri yabil lepra yechˈajchˈojir el. Jebeˈitzijoj chukaˈ chare ri achique rubanic tek ri ma yeˈacˈaxan ta yecˈachoj, ri caminakiˈ yecˈastej, y chique ri pobres ntzijoj ri lokˈolaj chˈabel ri niyaˈo colotajic.
Can tibij cˈa chukaˈ chare chi can jabel ruwarukˈij ri winek ri can rucukuban rucˈuˈx wuqˈui y ma yirumalij ta ca. Quecˈariˈ xbix el chique ri caˈiˈ discípulos.
Y tek ri ye caˈiˈ rudiscípulos ri Juan ri Bautista xebe el, ri Jesús xerubilaˈ cˈa utzilaj tak chˈabel chrij ri Juan chiquiwech ri winek ri yecˈo chiriˈ. Y quecˈareˈ ri nubij ri Jesús chique: ¿Achique ri xbeˈitzˈetaˈ riyix pa desierto? ¿La xitzˈet cami riyix jun achi chiriˈ, chi xa achiˈel jun aj, ri xa nibe quelaˈ y nibe chic quelaˈ pa rukˈaˈ ri cakˈikˈ? Ma que ta riˈ.
¿Achique cˈa ri xbeˈitzˈetaˈ riyix chiriˈ? ¿La xitzˈet cami riyix jun achi ri jabel tak tziek ye rucusan? Ma que ta riˈ. Ri achiˈaˈ ri ye quicusalon jabel tak tziek, riyeˈ can pa tak cachoch reyes yecˈojeˈ wi.
¿Pero achique ri xbeˈitzˈetaˈ riyix pa desierto? ¿Xitzˈet cami jun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios? Jaˈ (je). Ri achi ri xitzˈet chiriˈ can ya wi riˈ ri rusamaj. Pero can cˈo cˈa chukaˈ jun chic samaj ri yaˈon pe chare.
Ruma can ya cˈa riyaˈ riˈ ri takoˈn ri natan ca chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca, tek ri Dios xubij: Xtintek cˈa ri nutakoˈn ri ninabeyej chawech, riche (rixin) chi nuchojmirisaj apo ri abey.
Quecˈariˈ nubij ri tzˈibatajnek ca. Kitzij cˈa re xtinbij chiwe wacami: Chiquicojol quinojel ri ye alaxnek chuwech re ruwachˈulef, majun chic jun profeta ri más ta nim rukˈij que chuwech ri Juan ri Bautista. Pero wacami ri pa rajawaren ri Dios, astapeˈ jun winek xa coˈol oc rukˈij, hasta riˈ más nim rukˈij que chuwech ri Juan.
Y ri winek chupan cˈa ri kˈij tek can cˈa nisamej na ri Juan ri Bautista, yacˈariˈ tek quichapon pe y cˈa yetajin na chupan re kˈij reˈ, chi can niquitij quikˈij chi yeˈoc pa rajawaren ri caj. Can niquimajlaˈ cˈa quiˈ chrij y más niquiben ri can riqˈui cˈa ronojel quicˈuˈx yeˈapon.
Queriˈ niquiben ruma ri kˈalajsan ca cuma quinojel ri profetas y ri nukˈalajsaj chukaˈ ri ley riche (rixin) ri Moisés, can chrij wi cˈa tek ri winek yeˈoc pa rajawaren ri caj chˈonak wi pe, hasta que xocˈulun ri Juan.
Wi riyix ninimaj o ma ninimaj ta, yacˈa ri nbij chiwe riyin chi ri tzˈibatal ca tek nubij chi nipe ri Elías xa chrij cˈa ri Juan nichˈo wi.
¡Ri cˈo racˈaxabel, can tracˈaxaj cˈa ri xinbij!
¿Achoj riqˈui yenjunumaj wi ri winek yecˈo re tiempo reˈ? Re winek reˈ xa ye junan quiqˈui ri acˈalaˈ ri yetzˈuyeˈ pa tak cˈaybel y niquirek quichiˈ chiquij ri cachibil tek yeˈetzˈeyaj.
Y ri acˈalaˈ riˈ niquibilaˈ cˈa: Xojkˈojoman riqˈui xul chiwech y ma xixxajo ta. Xkabixaj bix riche (rixin) bis chiwech y ma xixokˈ ta. Queriˈ niquibilaˈ ri acˈalaˈ pa quetzˈanen. Y ye queriˈ ri winek riche (rixin) re tiempo reˈ, majun ri nika ta chiquiwech.
Ruma tek xpe ri Juan ri Bautista, riyaˈ ma nutij ta caxlan wey y ma nukum ta chukaˈ ruyaˈal uva. Y ye qˈuiy yebin chi riyaˈ cˈo itzel espíritu riqˈui.
Y tek xinoka riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, riyin ntij caxlan wey y nkum chukaˈ ruyaˈal uva. Y ye qˈuiy yebin chi xu (xe wi) waˈin nwajoˈ, y niquibij chukaˈ chi yin jun kˈabarel, chi yin cachibil ri cˈutuy tak alcawal y yin cachibil chukaˈ ri aj maquiˈ. Yacˈa ri runaˈoj ri Dios can nikˈalajin pa quicˈaslen ri ye ralcˈual chic, chi can choj wi, xchaˈ ri Jesús.
Yecˈo cˈa tinamit ri xeban wi sibilaj qˈuiy milagros ruma ri Jesús. Y ma riqˈui wi riˈ ri winek ri yecˈo chupan ri tinamit riˈ ma xtzolin ta pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios. Y rumariˈ ri Jesús qˈuiy ri xubij chiquij.
Riyaˈ xubij cˈa: Juyiˈ oc iwech riyix ri yixcˈo pa tinamit Corazín, y juyiˈ oc chukaˈ iwech riyix ri yixcˈo pa tinamit Betsaida, ruma sibilaj qˈuiy milagros xeban chiwech y ma xinimaj ta ri ruchˈabel ri Dios. Ruma xa ta ya ri pa tinamit Tiro y pa tinamit Sidón ri xeban ta wi ri milagros riˈ, ri winek aj chiriˈ xtzolin yan ta pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios, y quicusalon ta chic quitziak riche (rixin) bis, y quiyalon ta chic chaj chiquij, riche (rixin) chi queriˈ nikˈalajin chi yebison ruma sibilaj qˈuiy quimac ri ye quibanalon.
Yacˈa tek xtapon ri kˈij tek xtikˈat tzij pa ruwiˈ re ruwachˈulef, riyin nbij cˈa chiwe chi riyix ri yixcˈo pa Corazín y ri yixcˈo pa Betsaida ri más xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pan iwiˈ, que chiquiwech ri aj Tiro y ri aj Sidón.
Y riyix ri yixcˈo pa tinamit Capernaum can nichˈob chi yixbe chilaˈ chicaj riqˈui ri Dios y xtinimirisex ikˈij. Pero xa ma que ta riˈ. Xa xtikasex ikˈij, ruma xa cˈa chupan ri lugar riche (rixin) ri tijoj pokonal ri xquixbeka wi. Ruma xa ta ronojel ri milagros ri xeban chiwech riyix, ya ta riˈ ri xeban chiquiwech ri aj Sodoma, xquinimaj ta y man ta xeqˈuis rachibilan ri quitinamit. Xa cˈa yecˈo ta na re kˈij reˈ.
Yacˈa tek xtapon ri kˈij tek xtikˈat tzij pa ruwiˈ ri ruwachˈulef, riyin nbij cˈa chiwe chi riyix ri yixcˈo pa Capernaum ri más xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal xtika pan iwiˈ, que chiquiwech ri aj Sodoma.
Y ya tiempo chukaˈ riˈ tek ri Jesús xubij: Nyaˈ akˈij Nataˈ Dios, riyit ri yit Rajaf ri caj y re ruwachˈulef, ruma ma xakˈalajsaj ta ri lokˈolaj achˈabel chiquiwech ri winek ri can niquinaˈ chi sibilaj qˈuiy quinaˈoj y qˈuiy quetaman. Xa chiquiwech cˈa ri winek ri ma qˈuiy ta quetaman ri xa ye achiˈel tak acˈalaˈ, xa chiquiwech riyeˈ xakˈalajsaj wi re lokˈolaj achˈabel reˈ.
Can que wi cˈa riˈ Nataˈ Dios, ruma chi queriˈ ri araybel riyit, xchaˈ ri Jesús pa ruˈoración.
Y cˈacˈariˈ Riyaˈ xubij cˈa: Ri Nataˈ Dios, can ronojel cosas rujachon pa nukˈaˈ. Y majun chic cˈa etamayon ta yin achique riyin, xaxu (xaxe) wi ri Nataˈ ri etamayon. Y majun chukaˈ etamayon ta achique riˈ ri Nataˈ, xaxu (xaxe) wi riyin ri Rucˈajol ri etamayon, y ri winek ri achoj chare xtinwajoˈ xtinkˈalajsaj wi riyin, xtretamaj achique cˈa riˈ ri Nataˈ.
Quixam pe wuqˈui chiˈiwonojel riyix ri yix samajnek y ri yixcˈo chuxeˈ jun ejkaˈn, y riyin xtinben cˈa chiwe chi yixuxlan.
Riyix ticˈuaj cˈa ri nuyugo chrij tak iwiˈ, y tiwetamaj cˈa chuwij riyin, chi riyin ncˈuan jun cˈaslen chˈuchˈuj y nchˈutinirisan wiˈ. Can quecˈariˈ tibanaˈ riyix riche (rixin) chi ri iwánima xtril uxlanen.
Ruma ri nuyugo riyin ma rucˈayewal ta rucˈuaxic y ma al ta ri wejkaˈn, xchaˈ ri Jesús.

12

Y ya tiempo chukaˈ riˈ, pa jun uxlanibel kˈij, ri Jesús y ri rudiscípulos ye benak cˈa pa jun ulef ri ticon trigo chuwech. Y ri discípulos xpe quinumic y rumariˈ cˈo cˈa ruwiˈ trigo ri yequichˈuplaˈ cˈa riche (rixin) chi niquitij.
Y xetzˈet cˈa pe cuma ri achiˈaˈ fariseos, y xquibij cˈa chare ri Jesús: Queˈatzuˈ la adiscípulos xajan yetajin chubanic. Ruma can ma utz ta chi yesamej chupan jun uxlanibel kˈij achiˈel re kˈij re wacami, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chique: ¿La majun bey cˈa isiqˈuin ta ri tzˈibatal ca chupan ri wuj chrij ri xquiben ri David y ri ye rachibil ri ojer ca, tek sibilaj xenum?
Ri David xbe cˈa chucanoxic wey chiriˈ pa rachoch ri Dios, y can ya ri lokˈolaj tak caxlan wey ri xbejach pe chare. Riyaˈ xutij ri lokˈolaj tak caxlan wey riˈ y xuyaˈ chukaˈ chique ri ye benak riqˈui. Pero ma riqˈui wi riˈ, ma mac ta ri xquiben, astapeˈ ri caxlan wey riˈ xaxu (xaxe wi) ri sacerdotes yetijo.
Riyin nbij chi riyix can isiqˈuin chukaˈ ri tzˈibatal chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés, chi ri sacerdotes can yesamej wi pa rachoch ri Dios chupan ri uxlanibel kˈij y riyeˈ ma mac ta ri niquiben.
Riˈ ruma chi ri rachoch ri Dios can cˈo wi rukˈij. Yacˈa re wacami, yincˈo riyin ri más nukˈij que chuwech ri rachoch ri Dios.
Xa ta riyix iwetaman achique ntel wi chi tzij ri nubij chupan ri ruchˈabel ri Dios, man ta xixcowin xibij chi ri nudiscípulos ma utz ta yetajin chubanic. Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios nubij: Riyin ri más nika chinuwech chi niben riyix, ya chi nijoyowaj quiwech ri winek, ya cˈa riˈ ri más nika chinuwech, que chuwech ri chicop ri yecamisex y yeˈitzuj (yeˈisuj) chinuwech.
Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol can yin Rajaf ri uxlanibel kˈij, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri Jesús y ri ye rudiscípulos ye kˈaxnek chic chupan ri ticoˈn riˈ, riyeˈ xebe ri pa jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios.
Y chiriˈ chiquicojol ri winek ri quimolon quiˈ, cˈo cˈa jun achi chakiˈj jun rukˈaˈ. Xepe cˈa ri winek riˈ xquicˈutuj chare ri Jesús: ¿La rucˈamon cami chi nicˈachojsex jun yawaˈ pa jun uxlanibel kˈij? xechaˈ chare. Queriˈ cˈa ri xquicˈutuj chare ruma nicajoˈ yetzujun (yesujun) chrij.
Xpe cˈa ri Jesús xubij chique: Wi jun chiwe riyix cˈo ta jun rucarneˈl ri nitzak ta chupan jun jul pa jun uxlanibel kˈij, ¿achique ta cami nuben riqˈui? ¿La ma nrelesaj ta cami chiriˈ? Riyaˈ xa can nucˈom wi ka riche (rixin) chi nrelesaj pe.
Cˈa ta cˈa jun achi chi man ta nicˈachojsex, tek xa can cˈo más rukˈij que chuwech jun carneˈl. Xa rumacˈariˈ tek can rucˈamon wi chi niban ri utz pa jun uxlanibel kˈij.
Y cˈacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare ri achi ri chakiˈj ri rukˈaˈ: Tayukuˈ la akˈaˈ. Y ri achi can xu (xe wi) xuyuk ri rukˈaˈ, can yacˈariˈ xchojmir y xuben achiˈel ri jun chic rukˈaˈ.
Y ri achiˈaˈ fariseos can xu (xe wi) xquitzˈet ca ri xbanatej, xebe y xbequimoloˈ quiˈ riche (rixin) chi niquichˈob achique rubanic niquiben riche (rixin) chi niquicamisaj ri Jesús.
Ri Jesús xel cˈa el chiriˈ ruma Riyaˈ can retaman wi ri niquichˈob chrij. Riyaˈ can sibilaj ye qˈuiy cˈa ri winek xetzekelben el riche (rixin). Y yerucˈachojsaj cˈa quinojel ri ye yawaˈiˈ.
Y can nuchilabej cˈa el chique quinojel riyeˈ chi ma tiquiyaˈ ta rutzijol chi Riyaˈ xerucˈachojsaj chare ri quiyabil.
Ri Jesús xubanalaˈ cˈa ronojel riˈ riche (rixin) chi queriˈ can nibanatej wi cˈa ri rukˈalajsan chic ri Dios chuwech ri profeta Isaías, ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ri tzˈibatal cˈa ca nubij:
Yacˈareˈ ri Nusamajel ri nuchaˈon. Riyin sibilaj nwajoˈ Riyaˈ; can niquicot cˈa ri wánima riqˈui. Can xtinyaˈ cˈa pe chukaˈ ri nu‑Espíritu pa ruwiˈ; y Riyaˈ xtukˈalajsaj cˈa chiquiwech ri ma ye israelitas ta, ri achique rubanic niquicˈuaj jun cˈaslen choj.
Ma xtuben ta oyowal, ma xturek ta ruchiˈ, ni ma xtutzijoj ta riˈ chiquiwech ri winek ri pa tak bey.
Y ri aj ri xa paxnek chic, Riyaˈ ma xtuben ta cˈa chare chi nikˈaj. Chukaˈ jun kˈakˈ ri xa nibuku chic ruma xa nichuptej yan ka, Riyaˈ xtuben chare chi ma xtichuptej ta ka. Y queriˈ xtuben apo, cˈa ya tek xtapon ri kˈij chi Riyaˈ xtuben chi xtichˈacon ri utzilaj rukˈatbel tzij.
Y ri winek cˈa ri ma ye israelitas ta, riqˈui cˈa Riyaˈ xticoyobej wi ri quicolotajic.
Y cˈo cˈa jun achi moy y mem xucˈuex apo chuwech ri Jesús, y queriˈ rucˈulwachin ruma chapatajnek ruma jun itzel espíritu. Y ri Jesús can xrelesaj cˈa el ri itzel espíritu riˈ. Can xuben cˈa chare ri achi chi xtzuˈun y xchˈo.
Y rumariˈ tek quinojel winek can xquimey tek xquitzˈet y niquibilaˈ cˈa: ¿La ma ya ta cami reˈ ri Cristo ralcˈual ca ri David ri koyoben? yechaˈ.
Yacˈa tek ri achiˈaˈ fariseos xquicˈaxaj ri niquibij ri winek chrij ri Jesús, riyeˈ xquibij cˈa: Ri Jesús yerelesaj itzel tak espíritu pero xa ya ri Beelzebú ri cajawalul ri itzel tak espíritu ri niyaˈo uchukˈaˈ chare, yechaˈ cˈa.
Y ruma chi ri Jesús can retaman cˈa ri niquichˈobolaˈ ri achiˈaˈ fariseos, Riyaˈ xubij chique: Wi ri winek riche (rixin) jun ruwachˈulef wi xa ma junan ta quiwech niquiben, nipe chˈaˈoj chiquicojol. Y riˈ ma utz ta, ruma nuben chare ri quiruwachˈulef chi ma xtiyaloj ta. Y queriˈ chukaˈ ronojel tinamit y quinojel winek ri yecˈo chupan jun jay, wi xa ma junan ta quiwech niquiben, xa xtiquitaluj el quiˈ.
Y wi ri Satanás yerelesaj el ri can yesamej riqˈui, can ntel cˈa chi tzij chi xa ruyon riyaˈ nrokotaj el riˈ. Xa ruyon riyaˈ nuben ka chˈaˈoj chrij. Y wi queriˈ nuben, chanin nitzak y niqˈuis ka rukˈij.
Riyix nibij chuwe chi xa uchukˈaˈ riche (rixin) ri Beelzebú ri ncusaj riyin tek yenwelesaj ri itzel tak espíritu, pero ri ye tzekelbey iwuche (iwixin) riyix yequelesaj chukaˈ itzel tak espíritu. ¿La ya cami ruchukˈaˈ ri Beelzebú ri niquicusaj chukaˈ riyeˈ nichˈob riyix? Rumariˈ yecˈa ri ye tzekelbey iwuche (iwixin) riyix, yecˈa riyeˈ ri xquebin chiwe chi xa ma kitzij ta ri xibij chuwe.
Yacˈa wi riyin riqˈui ri ru‑Espíritu ri Dios yenwelesaj wi ri itzel tak espíritu, ntel chi tzij chi kitzij chi xoka yan ri rajawaren ri Dios iwuqˈui riyix.
Y ri nrajoˈ nelekˈ el pa rachoch jun achi ri cˈo sibilaj ruchukˈaˈ, nabey cˈo chi nuxim ri achi riˈ, y cˈacˈariˈ nicowin nucanoj el ronojel ri nrajoˈ yerucˈuaj.
Achique cˈa ri ma ruyaˈon ta ránima wuqˈui, xa can yiretzelaj wi cˈa riˈ. Y achique ri ma nitoˈo ta wuche (wixin), xa yariˈ ri niyojo ronojel ri yenben riyin.
Y rumacˈariˈ riyin nbij chiwe: Ri mac y ri yokˈonic ri yequibanalaˈ ri winek, can cˈa yecuyutej na. Yacˈa ri yeyokˈon chrij ri Lokˈolaj Espíritu, can ma xticuyutej ta quimac.
Y xabachique cˈa winek ri niyokˈon chuwij riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can cˈa nicuyutej na rumac. Yacˈa ri niyokˈon chrij ri Lokˈolaj Espíritu, can man cˈa xticuyutej ta rumac re wacami, ni ri chkawech apo.
O niben achiˈel jun cheˈ utz, ri utz ruwech ri nuyaˈ o niben achiˈel jun cheˈ ri ma utz ta, ri xa ma utz ta ruwech ri nuyaˈ. Ruma jun cheˈ netamatej ruwech riqˈui ri ruwech ri nuyaˈ, wi utz ri cheˈ riˈ o xa ma utz ta.
Rumacˈariˈ riyix ri xa yix achiˈel itzel tak cumatz, ¿achique modo yixcowin nibij ri utz, tek xa yix itzel tak winek? Ruma chi jun winek can ya cˈa ri yecˈo pa ránima ri yerubij.
Jun utzilaj winek, ri utz ri yecˈo pa ránima, yeriˈ ri yerubij pe tek nitzijon. Yacˈa ri winek ri xa itzel yecˈo pa ránima, yeriˈ ri yerubij pe tek nitzijon.
Y riyin nbij cˈa chiwe chi chupan ri kˈij tek xtikˈat tzij pa ruwiˈ re ruwachˈulef, ri winek ri xebin chˈabel ri xa majun rejkalen, can xtikˈat cˈa tzij pa quiwiˈ, ruma ronojel ri chˈabel ri xequibilaˈ.
Riqˈui ri chˈabel ri nibij, riqˈui riˈ xtikˈat tzij pan iwiˈ. Wi utzilaj chˈabel ri nibij, riqˈui riˈ nikˈalajin chi choj ri icˈaslen chuwech ri Dios. Yacˈa ri chˈabel wi xa majun rejkalen ri nibij, riqˈui riˈ nikˈalajin chi xtika rucˈayewal pan iwiˈ.
Y yecˈo cˈa chique ri aj tzˈibaˈ y yecˈo chukaˈ chique ri achiˈaˈ fariseos ri xechˈo apo chare ri Jesús, y xquibij cˈa: Riyit ri can yit jun Tijonel, riyoj nikajoˈ nikatzˈet cˈa chi naben jun milagro chkawech, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij cˈa chique: Ri winek yecˈo wacami sibilaj ye itzel y xa ma niquinimaj ta chic ri Dios. Riyeˈ xa can nicajoˈ cˈa chi riyin nben na jun milagro chiquiwech cˈacˈariˈ chi yinquinimaj. Y xa ma ya ta cˈa ri nicajoˈ riyeˈ ri xtibanatej. Ruma xa can xu (xe wi) ri xbanatej riqˈui ri profeta Jonás ri jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, xaxu (xaxe wi) cˈa riˈ ri retal ri xtibanatej.
Ruma achiˈel xcˈojeˈ ri Jonás chupan jun nimalaj car oxiˈ kˈij y oxiˈ akˈaˈ, can queriˈ chukaˈ ri retal ri xtinyaˈ riyin chiwech. Riyin cˈa ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, xquimukeˈ oxiˈ kˈij y oxiˈ akˈaˈ pan ulef.
Y tek xtapon cˈa ri kˈij riche (rixin) chi xtikˈat tzij pa quiwiˈ ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ, xquecˈastej cˈa pe ri winek aj Nínive y xtiquibij cˈa chi ma utz ta xquiben ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ. Ruma ri winek ri xecˈojeˈ pa tinamit Nínive ri ojer ca, can xu (xe) wi cˈa xquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, can yacˈariˈ tek xtzolin pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios. Y wacami yincˈo riyin ri más nim nukˈij que chuwech ri Jonás, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xchaˈ ri Jesús.
Y tek xtapon cˈa chukaˈ ri kˈij riche (rixin) chi xtikˈat tzij pa quiwiˈ ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ, xticˈastej cˈa pe ri jun reina ri xcˈojeˈ ojer ca, ri xkˈato tzij pa ruwiˈ ri ruwachˈulef ri cˈo pa sur. Y xtubij cˈa chi ma utz ta xquiben ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ. Ruma tek xcˈaseˈ ri jun reina riˈ, sibilaj nej xbiyin wi riche (rixin) chi xoracˈaxaj ri runaˈoj ri jun rey riche (rixin) re Israel, ri xubiniˈaj Salomón ri xcˈojeˈ ojer ca, y wacami yincˈo riyin ri más nim nukˈij que chuwech ri rey Salomón. Y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xchaˈ ri Jesús.
Tek jun itzel espíritu ntel el pa ránima jun winek, nucanoj uxlanen pa chakiˈj tak lugar. Tek nunaˈ chi majun uxlanen nril,
nuchˈob ka: quitzolin na chic pa ránima ri winek ri acuchi (achique) xinel wi pe, nichaˈ cˈa. Y tek ri itzel espíritu riˈ nitzolin chic apo pa ránima ri winek, nril cˈa ri ránima ri winek riˈ achiˈel jun jay ri majun cˈo ta chupan, meson y wikon jabel.
Y cˈacˈariˈ tek ri itzel espíritu riˈ yeberucˈamaˈ pe ye wukuˈ chic itzel tak espíritu ri más chi na ye itzel, y quinojel cˈa riˈ yeˈoc pa ránima ri winek. Y ri winek achoj riqˈui yecˈojeˈ wi ri itzel tak espíritu riˈ, más lawaloˈ nuben ri rucˈaslen que chuwech ri rubanon pa nabey mul. Y can quecˈariˈ xtiquicˈulwachij ri winek ri itzel quicˈaslen, ri yecˈo re tiempo reˈ.
Y ri Jesús can cˈa nichˈo na quiqˈui ri winek tek xapon ri ruteˈ y ri ye rachˈalal. Riyeˈ nicajoˈ cˈa yechˈo riqˈui ri Jesús, xa yacˈa ri ma xeˈoc ta apo cˈa riqˈui.
Y cˈo cˈa jun ri xbin apo chare ri Jesús: Ri ateˈ y ri ye awachˈalal yecˈo pe waweˈ chuwajay el. Riyeˈ nicajoˈ yechˈo awuqˈui, xchaˈ chare.
Yacˈa ri Jesús xubij cˈa chare ri xbin apo queriˈ: ¿Achique cˈa riˈ ri nteˈ y ye achique cˈa riˈ ri wachˈalal ri nachˈob riyit?
Y ri Jesús riqˈui cˈa ri rukˈaˈ xerucˈut ri rudiscípulos y xubij cˈa: Yecˈareˈ ri ye oconek nteˈ y ye oconek wachˈalal.
Ruma chi can quinojel cˈa ri yebano ri ruraybel ri Nataˈ Dios ri cˈo chilaˈ chicaj, yecˈariˈ ri ye achiˈel nteˈ, wanaˈ y nchakˈ, xchaˈ ri Jesús.

13

Chupan cˈa ri kˈij riˈ ri Jesús ye rachibilan ri ye rudiscípulos xel el pa jay y xbetzˈuyeˈ chuchiˈ ri choy.
Y sibilaj ye qˈuiy winek ri xquimol apo quiˈ riqˈui. Rumariˈ Riyaˈ xoc apo pa jun jucuˈ y xtzˈuyeˈ ka chiriˈ y nubij cˈa pe ri ruchˈabel ri Dios chique ri winek. Y quinojel cˈa ri winek yecˈo chuchiˈ ri choy xquicˈaxaj apo ri Jesús.
Riyaˈ qˈuiy cˈa ri xubij chique, xa yacˈa chi ruyon riqˈui cˈambel tak tzij. Y jun cˈa chique ri cˈambel tak tzij ri xucusaj, yareˈ: Cˈo cˈa jun achi ri xbe pa jopin ijaˈtz.
Y tek ri achi cˈo chic pa samaj nijopin ijaˈtz, cˈo cˈa jubaˈ chare ri ijaˈtz riˈ xa pa bey xka wi. Y xepe cˈa ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ xquitij el ri ijaˈtz riˈ.
Cˈo cˈa jubaˈ chic chare ri ijaˈtz cojol tak abej xka wi y chiriˈ xa ma qˈuiy ta ri ulef cˈo. Y can chanin cˈa xeˈel pe ruma chi ma pim ta ri ulef.
Xa yacˈa tek xpe ruchukˈaˈ ri kˈij, xemayamoˈ y xechakiˈj ka chanin, ruma chi xa ma nej ta benak wi ka ri quicˈamal.
Y jubaˈ chic chare ri ijaˈtz xka cojol tak kˈayis ri cˈo quiqˈuixal. Y tek xeˈel pe, junan xeqˈuiy quiqˈui ri qˈuix. Y ruma chi ri qˈuix sibilaj xeqˈuiy, ri ticoˈn xejikˈ pa quikˈaˈ.
Yacˈa ri jubaˈ chic chare ri ijaˈtz xka pa jun utzilaj ulef, jabel xeqˈuiy y xewachin chukaˈ jabel. Ruma cˈo ijaˈtz xquiyalaˈ a treinta quiwech, cˈo xquiyalaˈ a sesenta quiwech y cˈo ri can jojun ciento quiwech xquiyalaˈ.
Ri cˈo cˈa racˈaxabel, can tracˈaxaj cˈa ri xinbij, xchaˈ ri Jesús.
Y yacˈariˈ tek ri discípulos xebe apo riqˈui ri Jesús y xquicˈutuj chare: ¿Achique ruma tek riqˈui cˈambel tak tzij yachˈo wi chiquiwech ri winek? xechaˈ chare.
Xpe cˈa ri Jesús xubij chique: Chiwe cˈa riyix can yaˈon cˈa kˈij riche (rixin) chi niwetamaj chrij ri rajawaren ri Dios, ri ma kˈalaj ta chiquiwech nicˈaj chic winek, ruma riyeˈ ma yaˈon ta kˈij chique riche (rixin) chi niquetamaj.
Ruma chi ri can cˈo qˈuiy riqˈui, xtiyaˈox (xtyaˈ) cˈa más chare y queriˈ qˈuiy ri xticˈojeˈ riqˈui. Yacˈa ri xa jubaˈ oc cˈo riqˈui, hasta ri jubaˈ riˈ xa xtelesex chare.
Xa rumacˈariˈ tek riyin yencusaj cˈambel tak tzij riche (rixin) chi yichˈo quiqˈui riche (rixin) chi queriˈ astapeˈ niquitzuˈ y xa ma nichˈobotej ta chiquiwech ri niquitzuˈ, y riche (rixin) chi astapeˈ niquicˈaxaj y xa ma nikˈax ta chiquiwech ri niquicˈaxaj.
Can ya wi cˈa reˈ nibanatej ri tzˈibatal ca ruma ri profeta Isaías, ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Y quecˈareˈ ri rutzˈiban ca riyaˈ: Riyix xtiwacˈaxaj y ma xtikˈax ta chiwech ri xtiwacˈaxaj. Riyix xtitzuˈ y xa ma xtiyaˈ ta cˈa pa cuenta ri nitzuˈ.
Ruma ri cánima re winek reˈ xa xquicowirisaj. Cˈayef (cuesta) chi ntoc pa tak quixquin ri niquicˈaxaj. Ri runakˈ tak quiwech quiyupuban, ruma ma nicajoˈ ta yetzuˈun. Riyeˈ can majun nicajoˈ, can ma nicajoˈ ta niquicˈaxaj, can ma nicajoˈ ta nika pa tak cánima, ma nicajoˈ ta nitzolin pe quicˈuˈx, riche (rixin) chi riyin nchojmirisaj ri quicˈaslen.
Queriˈ ri xubij ri Dios, ri tzˈibatal ca ruma ri Isaías. Yacˈa riyix nudiscípulos, can jabel wi ruwaˈikˈij, ruma chi ri runakˈ tak iwech can yetzuˈun wi jabel y ri ixquin can yeˈacˈaxan wi.
Riyin can kitzij cˈa nbij chiwe wacami, chi ye qˈuiy chojmilaj tak winek y ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, sibilaj xcajoˈ chi xquitzˈet ta ri nitzˈet riyix wacami, y xa ma xquitzˈet ta el. Can sibilaj chukaˈ xcajoˈ chi xquicˈaxaj ta ri niwacˈaxaj riyix re wacami, y xa ma xquicˈaxaj ta el.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Tiwacˈaxaj cˈa achique nubij ri cˈambel tzij ri nichˈo chrij ri achi ri xbe pa jopin ijaˈtz.
Ri jubaˈ ijaˈtz ri xka pa bey, yariˈ ri nichˈo chrij ri chˈabel riche (rixin) ri rajawaren ri Dios, ri nacˈaxex ruma jun winek, y xa ma nikˈax ta chuwech. Rumariˈ nipe ri itzel nrelesaj el ri chˈabel ri xtic pa ránima.
Ri ijaˈtz ri xka cojol tak abej, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex ruma jun winek. Ri winek riˈ can chanin cˈa nucˈul ri ruchˈabel ri Dios pa ránima riqˈui quicoten.
Xa yacˈa chi ma xbe ta ka jabel rucˈamal ri ruchˈabel ri Dios pa ránima, xa can ma niyaloj ta cˈa ri quicoten riqˈui. Y tek yepe cˈa tijoj pokonal y netzelex ruma runiman ri ruchˈabel ri Dios, chanin nitzak.
Y ri ijaˈtz ri xka cojol tak kˈayis ri cˈo quiqˈuixal, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex ruma jun winek. Pero ri winek riˈ xa ya cˈa ri nrajoˈ re tiempo reˈ ri nuben y nikˈolotej cˈa pa rukˈaˈ ri beyomel riche (rixin) re ruwachˈulef, y rumariˈ xa nijikˈ cˈa ri ruchˈabel ri Dios ri cˈo riqˈui. Y can majun bey cˈa xtiwachin ta jabel ri ruchˈabel ri Dios pa rucˈaslen.
Yacˈa ri ijaˈtz ri xka pa jun utzilaj ulef, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex ruma jun winek, y ri winek riˈ can nikˈax cˈa ri ruchˈabel ri Dios chuwech y ri rucˈaslen niwachin jabel. Can niwachin wi cˈa achiˈel niquiben ri ijaˈtz. Ruma cˈo ijaˈtz ri niquiyaˈ a treinta quiwech, yecˈo ri niquiyaˈ a sesenta quiwech y yecˈo ri can jojun ciento cˈa quiwech niquiyaˈ, xchaˈ ri Jesús.
Ri Jesús xutzijoj chic cˈa jun cˈambel tzij chiquiwech ri winek, y xubij cˈa: Ri rajawaren ri caj, junan cˈa riqˈui jun achi ri xberuticaˈ ca jun utzilaj ijaˈtz pa rulef.
Xa yacˈa tek quinojel ri winek ye warnek, xpe cˈa ri rucˈulel ri rajaf ri ulef, xberuticaˈ ca rujatzul ri itzel kˈayis chucojol ri trigo ri ticon chic ca. Y xu (xe wi) xberubanaˈ ca riˈ, y xbe.
Yacˈa tek xbeqˈuiy pe ri ticoˈn y xuchop xebeˈel pe ri ruwiˈ, cˈa yacˈariˈ tek xkˈalajin ri itzel kˈayis.
Y yacˈariˈ tek ri ye rumozo ri rajaf ri ulef xeˈapon cˈa riqˈui y xquibij chare: Ri ijaˈtz ri xatic ka pan awulef can utz wi. Xa yacˈa wacami cˈo itzel kˈayis chucojol. ¿Acuchi (achique) cˈa xpe wi ri ijaˈtz riche (rixin) ri itzel kˈayis? xechaˈ.
Y ri achi xubij cˈa chique ri ye rumozo: Reˈ rusamaj jun ri netzelan wuche (wixin), xchaˈ. Y ri ye rumozo xquibij cˈa chare: ¿Nawajoˈ cˈa chi yojbe chucˈukic? xechaˈ chare.
Yacˈa ri achi xubij cˈa chique ri rumozo: Mani, ma yixbe ta chucˈukic, man xa ruma chi nicˈuk ri itzel kˈayis yecˈukutej chukaˈ ri trigo.
Xa tiyaˈ na cˈa kˈij chare ri itzel kˈayis chi junan niqˈuiy riqˈui ri trigo, cˈa ya na tek xtapon ri kˈij riche (rixin) ri kˈatoj. Cˈa ya na cˈa kˈij riˈ tek riyin xtinbij cˈa chique ri xquebano kˈatoj, chi nabey tiquimoloˈ ri itzel kˈayis y quequibanalaˈ pa tak manojo riche (rixin) chi yeporox; y cˈacˈariˈ tiquikˈataˈ ri trigo riche (rixin) chi nbequiyacaˈ ca, xchaˈ ri achi. Queriˈ xubij ri Jesús.
Y ri Jesús xutzijoj chic cˈa jun cˈambel tzij chiquiwech ri winek, y xubij cˈa: Ri rajawaren ri caj junan riqˈui jun ti ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza ri nberuticaˈ ca jun achi pa rulef.
Ruma ri ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza astapeˈ yariˈ ri más tak cocoj, yacˈa tek niqˈuiy, ya riyaˈ ri sibilaj nim ntel que chiquiwech ri nicˈaj chic ichaj. Y can achiˈel jun ti alaj cheˈ nuben. Rumariˈ ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ, yeˈapon chiriˈ y niquibanalaˈ quisoc pa tak rukˈaˈ, xchaˈ ri Jesús.
Ri Jesús xuyaˈ chic cˈa jun cˈambel tzij chiquiwech, y xubij cˈa chique: Ri rajawaren ri caj junan cˈa riqˈui ri chˈom (levadura) ri xberucˈamaˈ pe jun ixok y xuyaˈ ca chupan oxiˈ pajbel harina, xuchˈomirisaj cˈa ronojel. Quecˈariˈ chukaˈ xtibiyin rutzijol ri ruchˈabel ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y ronojel cˈa ri xubij ri Jesús chique ri winek riˈ, ruyon cˈambel tak tzij yerucusaj tek nichˈo quiqˈui. Can majun cˈa ri xubij ta chique chi man ta xucusaj cˈambel tak tzij.
Riche (rixin) chi queriˈ can nibanatej cˈa ri rubin ca ri profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ri rusamajel ri Dios can quecˈareˈ ri rutzˈiban ca chrij ri Jesús: Riyin tek xquichˈo xquencusaj cˈa cˈambel tak tzij. Qˈuiy cˈa ri can ye ewatel pe pa rutiquiribel re ruwachˈulef, xquenkˈalajsaj cˈa.
Queriˈ nubij ri tzˈibatal ca. Y tek ri Jesús rubin chic cˈa chique ri winek chi quebe chi tak cachoch, yacˈariˈ tek Riyaˈ xtzolin pa jay ye rachibilan ri rudiscípulos. Y yacˈariˈ tek ri rudiscípulos xejel apo riqˈui y xquibij cˈa chare: Riyoj nikajoˈ cˈa chi riyit nabij ta chake achique ntel wi chi tzij ri cˈambel tzij chrij ri trigo y ri itzel kˈayis ri xetic ca pa jun ulef. Ruma can ma xkˈax ta chkawech, xechaˈ.
Y ri Jesús can xukˈalajsaj cˈa chiquiwech ri cˈambel tzij, y xubij cˈa: Ri ticonel riche (rixin) ri utzilaj ijaˈtz, yin cˈa riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol.
Ri ulef ri xban wi ri ticoj, can ya cˈa re ruwachˈulef. Ri utzilaj ijaˈtz yecˈa ri yecˈo pa rajawaren ri Dios. Y ri itzel kˈayis yecˈa ri can ye riche (rixin) wi ri itzel.
Y ri xbetico ca ri itzel kˈayis, ya cˈa ri itzel winek. Ri kˈatoj, ya cˈa ri xtibanatej pa ruqˈuisbel chare re tiempo re kachapon; y ri xquebano ri kˈatoj yecˈa ri ángeles.
Can achiˈel cˈa niban riqˈui ri itzel kˈayis chi yeˈelesex el y yeporox pa kˈakˈ, can quecˈariˈ chukaˈ xtibanatej pa ruqˈuisbel chare re tiempo re kachapon.
Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol xquentek cˈa ri nuˈángeles chiquimolic quinojel ri yebano etzelal y ri yebano chique ri nicˈaj chic chi yetzak. Ruma ma nwajoˈ ta cˈa chi yecˈo ta ri winek riˈ chiquicojol ri yecˈo pa rajawaren ri Dios.
Y quinojel cˈa ri xquemol el, xquebecˈak ca chupan ri nimalaj kˈakˈ; y chiriˈ cˈa xqueˈokˈ wi y xtiquikachˈachˈej quey.
Yecˈa ri winek ri choj chic quicˈaslen can xquetzˈitzˈan cˈa achiˈel ri kˈij, pa rajawaren ri Tataˈixel ri cˈo chilaˈ chicaj. Ri cˈo cˈa racˈaxabel, can tracˈaxaj cˈa ri xinbij, xchaˈ ri Jesús.
Ri rajawaren ri caj junan cˈa riqˈui jun beyomel mukul ca pa jun ulef y xilitej ruma jun achi. Ri achi riˈ xumuk chic cˈa ca ri beyomel riˈ y niquicot ránima xtzolin y xuchop cˈa rucˈayixic ronojel ri cˈo riqˈui y cˈacˈariˈ xbe chulokˈic ri ulef ri acuchi (achique) mukul wi ri beyomel.
Y chukaˈ ri rajawaren ri caj, can junan cˈa riqˈui jun lokˈonel y cˈayinel quiche (quixin) tak abej ri nibix perlas chique.
Tek ri achi riˈ nril cˈa ca jun perla sibilaj jabel y nicˈayix, junanin (anibel) nitzolin y nucˈayij ronojel ri cˈo riqˈui, cˈacˈariˈ nibe chulokˈic ri perla riˈ.
Y chukaˈ ri rajawaren ri caj xa junan cˈa riqˈui jun yaˈl chapabel car, ri niyaˈox (nyaˈ) ka pa yaˈ y yeberucˈamaˈ pe quinojel quiwech car.
Y tek nojnek chic cˈa ri yaˈl riqˈui car, niquicˈuaj cˈa el cˈa chuchiˈ yaˈ. Y cˈacˈariˈ yetzˈuyeˈ chuchaˈic. Ri utzilaj tak car yequiyaˈ cˈa pa tak chaquech, yacˈa ri car ri xa ma ye utz ta, xa yequelesaj cˈa ca.
Quecˈariˈ ri xticˈulwachitej pa ruqˈuisbel chare re tiempo re kachapon. Ri ángeles xquepe cˈa chiquichaˈic ri winek. Jucˈan xquequiyaˈ wi ri choj chic quicˈaslen, y xquequelesaj cˈa ca ri ma ye utz ta.
Y ri winek ri ma ye utz ta, xquebequicˈakaˈ cˈa ca chupan ri nimalaj kˈakˈ, y chiriˈ cˈa xqueˈokˈ wi y xtiquikachˈachˈej quey.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: ¿Xkˈax chiwech ronojel re xinbij chiwe? xchaˈ chique. Y ri discípulos xquibij cˈa: Jaˈ (je) Ajaf, xkˈax chkawech, xechaˈ.
Riyaˈ xubij chic cˈa: Can utz wi chi xkˈax chiwech, ruma xixoc yan achiˈel jun aj tzˈib ri qˈuiy retaman chrij ri ye tzˈibatal ojer ca, y qˈuiy chukaˈ ntajin nretamaj chrij ri rajawaren ri Dios. Y rumariˈ can yix junan cˈa riqˈui jun tataˈaj pa jun jay ri can cˈo rubeyomal ruyacon. Tek cˈo nicˈatzin wi, riyaˈ yeberelesaj pe ri can cˈo chic kˈij ye ruyacon y yeberelesaj pe chukaˈ ri xa cˈa jubaˈ quecˈojeˈ riqˈui, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri Jesús xtaneˈ cˈa chubixic ri cˈambel tak tzij riˈ, Riyaˈ xel cˈa el chiriˈ y xbe, ye rachibilan el ri rudiscípulos.
Yacˈa tek xapon pa tinamit ri acuchi (achique) xqˈuiy wi, Riyaˈ xuchop cˈa rucˈutic ri ruchˈabel ri Dios ri chiriˈ pa jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios. Y ruma cˈa ri chˈabel ri yerubij chique, ri winek riˈ can xquimey cˈa y xquibij: ¿Achique cˈa ruma tek re achi reˈ sibilaj qˈuiy etamabel cˈo riqˈui y nicowin yeruben milagros?
¿La xa ma ya ta cami reˈ ri rucˈajol ri jun achi ri aj samajel chrij cheˈ? ¿La xa ma ya ta cˈa reˈ ral ri María y rachˈalal ri Jacobo, ri José, ri Simón y ri Judas?
Y ri ye ranaˈ, ¿la xa man ta cˈa yecˈo chkacojol? ¿Acuchi (achique) ta cˈa xretamaj wi ri retaman y acuchi (achique) ta cˈa petenak wi ri ruchukˈaˈ riche (rixin) chi yerubanalaˈ milagros? yechaˈ chiquiwech.
Y rumariˈ ri winek can ma jubaˈ xquinimaj ta ri Jesús. Y ri Jesús xubij cˈa chique ri winek riˈ: Majun cˈa jun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, ri man ta jun rukˈij. Quinojel can cˈo wi quikˈij, xa yacˈa chi ma niyaˈox (nyaˈ) ta quikˈij pa tak quitinamit y pa tak cachoch, xchaˈ chique.
Chupan ri rutinamit, ri Jesús ma qˈuiy ta cˈa milagros ri xerubanalaˈ, ruma ri ruwinak ma xquinimaj ta.

14

Ri Herodes jun chique ri ye cajiˈ aj kˈatbel tak tzij chupan ri tiempo riˈ, xracˈaxaj cˈa chi ri Jesús sibilaj rutzijol cˈo chiquicojol ri winek.
Y ri Herodes xubij cˈa chique ri rusamajel: Ri Jesús xa ya ri Juan ri Bautista ri xcˈastej pe chiquicojol ri caminakiˈ. Rumariˈ tek cˈo uchukˈaˈ pa rukˈaˈ riche (rixin) chi qˈuiy ri nicowin yerubanalaˈ, xchaˈ chique.
Ruma can ya wi cˈa ri rey Herodes ri xbin chi tichapatej ri Juan. Can xuxim wi cˈa pa cadena y xuyaˈ pa cárcel ruma ri Herodes rucˈamon ka ri Herodías rixjayil ri Felipe, y ri Felipe riˈ xa can rachˈalal ri Herodes,
y ri Juan rubin cˈa chare ri Herodes: Ma utz ta abanon chi acˈamon ka ri awixnan.
Y rumacˈariˈ ri Herodes can rajowan wi cˈa chi rucamisan ta ri Juan, xa yacˈa ri can nuxibij cˈa riˈ chiquiwech ri winek, ruma riyeˈ can quetaman wi chi ri Juan ri Bautista can jun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios.
Pero chupan ri kˈij tek ri Herodes xtzˈaket chic jun rujunaˈ, riyaˈ xuben cˈa jun nimakˈij, y chupan cˈa ri nimakˈij riˈ ri kˈopoj ral ri Herodías xxajo cˈa chuwech ri Herodes, y ri xajoj ri xuben ri kˈopoj sibilaj xka chuwech ri Herodes.
Y rumariˈ ri Herodes xuben cˈa jurar chare ri ral ri Herodías chi xabachique cˈa ri nrajoˈ can xtuyaˈ wi chare.
Yacˈa tek ri kˈopoj can yaˈon chic cˈa runaˈoj ruma ri ruteˈ, can yacˈariˈ tek xubij chare ri Herodes: Riyin nwajoˈ chi nayaˈ pe waweˈ pa jun plato, ri rujolon (ruwiˈ) ri Juan ri Bautista, xchaˈ.
Y ri rey Herodes can xpe bis pa ránima ruma ri xcˈutux chare, pero ruma chi can rubanon chic jurar chi can xtuyaˈ wi ri xtrajoˈ ri kˈopoj y ruma chukaˈ chi can chiquiwech ri ye rachibilan pa mesa tek xubij; rumariˈ riyaˈ xubij cˈa chi ticˈamer pe ri rujolon (ruwiˈ) ri Juan ri Bautista chare ri kˈopoj ral ri Herodías.
Xutek cˈa rutzaqˈuixic rujolon (ruwiˈ) ri Juan ri Bautista chiriˈ pa cárcel.
Y ri rujolon (ruwiˈ) xcˈamer pe pa jun plato chare ri kˈopoj, y ri kˈopoj xberuyaˈ pa rukˈaˈ ri ruteˈ.
Y ri ye rudiscípulos ri Juan ri Bautista xeˈapon cˈa chucˈamaric ri ruchˈacul y xbequimukuˈ ca. Y riyeˈ xbequibij cˈa chukaˈ chare ri Jesús ronojel ri xbanatej.
Y ri Jesús can xu (xe) wi cˈa xracˈaxaj el ronojel ri xbanatej, xbe, ye rachibilan el ri rudiscípulos. Xeˈoc el pa jun jucuˈ y xekˈax cˈa jucˈan chic ruchiˈ choy, xebe cˈa pa jun desierto. Yacˈa tek ri winek xquicˈaxaj el, chicaken cˈa xeˈel el ri pa tak tinamit riche (rixin) chi xeˈapon cˈa acuchi (achique) xbe wi ri Jesús.
Y tek ri Jesús xel cˈa pe chupan ri jucuˈ chiriˈ ri jucˈan chic ruchiˈ choy, xutzˈet cˈa chi sibilaj ye qˈuiy chic ri winek ri ye oyobeyon apo riche (rixin) y Riyaˈ xujoyowaj cˈa quiwech ri winek riˈ. Y Riyaˈ can xerucˈachojsaj wi cˈa ri yawaˈiˈ ri yecˈo chiquicojol.
Y tek xa ntoc cˈa pe akˈaˈ chupan ri jun kˈij riˈ, ri rudiscípulos xejel cˈa apo riqˈui y xquibij chare: Re waweˈ xa majun cˈo y xa xka ka kˈij. Queˈatakaˈ cˈa el re winek reˈ riche (rixin) chi yebe ri pa tak aldea ri yecˈo pe nakaj riche (rixin) chi nbequilokˈoˈ quiway, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Ma rajawaxic ta chi yebe riche (rixin) chi niquicanoj quiway, xa tiyaˈ quiway riyix, xchaˈ chique.
Y ri rudiscípulos xquibij cˈa: Riyoj xaxu (xaxe wi) wuˈoˈ caxlan wey y caˈiˈ car cˈo kiqˈui, y reˈ ma xqueruben ta, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chique: Ticˈamaˈ pe waweˈ.
Y can yacˈariˈ tek Riyaˈ xubij chique quinojel ri winek chi quetzˈuyeˈ pa ruwiˈ ri rexlaj kˈayis. Yacˈariˈ tek Riyaˈ xeruliˈej cˈa pa rukˈaˈ ri wuˈoˈ caxlan wey y ri caˈiˈ car y cˈacˈariˈ xtzuˈun chicaj y xucˈutuj ri rubendición ri Dios pa ruwiˈ. Cˈacˈariˈ xeruwechˈelaˈ cˈa el ri caxlan wey y ri car y xuyaˈ el chique ri rudiscípulos y ri discípulos xbequiyalaˈ chique ri winek.
Can quinojel cˈa jabel xewaˈ. Can majun cˈa ri man ta xwaˈ chi utz. Y cˈa cˈo na cˈa cablajuj chaquech ri xnoj ca riqˈui ri caxlan wey rachibilan car ri xmolotej ca, ri xa ma xqˈuis ta.
Sibilaj ye qˈuiy cˈa ri winek ri xewaˈ ruma xaxu (xaxe) wi ri achiˈaˈ yecˈo wuˈoˈ mil, yacˈa ri ixokiˈ y ri acˈalaˈ ma xeˈajlex ta.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xerucusaj el ri rudiscípulos chupan ri jucuˈ y xubij chique chi quebe cˈa ri jucˈan chic ruchiˈ yaˈ; chi can quenabeyej cˈa el chuwech, ruma Riyaˈ cˈa yerutek na ca ri winek chi tak cachoch.
Yacˈa tek ye rutakon chic ca ri winek chi tak cachoch, ruyon cˈa xjoteˈ el pa ruwiˈ ri juyuˈ chubanic orar. Y cˈa chiriˈ cˈa cˈo wi tek xoc pe ri akˈaˈ.
Y ri jucuˈ ri ye benak wi ri discípulos pa runicˈajal chic cˈa ri choy cˈo wi, pero ri ruwiˈ yaˈ y ri cakˈikˈ nupaxij riˈ chuwech ri jucuˈ y ma nuyaˈ ta kˈij chare ri jucuˈ chi choj nibiyin chiquiwech, xa nutzolij cˈa.
Y tek xa ruchapon cˈa pe rusekeric, ri Jesús petenak cˈa chraken pa ruwiˈ ri choy, riche (rixin) chi napon quiqˈui.
Yacˈa tek ri rudiscípulos xquitzˈet chi cˈo jun petenak chraken pa ruwiˈ ri choy, riyeˈ xsach quicˈuˈx y xquibij: ¡Laˈ jun subunel (xibinel)! xechaˈ. Y xquirek quichiˈ tek xquibilaˈ queriˈ ruma xquixibij quiˈ.
Yacˈa ri Jesús chanin xchˈo pe chique, y xubij cˈa: Ma tixibij ta iwiˈ. Xa ticukubaˈ icˈuˈx, xa yin cˈa riyin, xchaˈ chique.
Y tek ri Jesús cˈa petenak na pa ruwiˈ yaˈ, ri Pedro xchˈo cˈa apo chare y xubij: Ajaf, wi yit cˈa riyit, tabanaˈ cˈa chuwe chi yibiyin pa ruwiˈ yaˈ riche (rixin) chi yibe apo awuqˈui, xchaˈ ri Pedro.
Y ri Ajaf xubij pe chare ri Pedro: Catan cˈa pe. Y ri Pedro can yacˈariˈ tek xel el chupan ri jucuˈ y xuchop cˈa nibiyin pa ruwiˈ yaˈ riche (rixin) chi nibe apo riqˈui ri Jesús.
Xa yacˈa tek xutzˈet ri nuben ri nimalaj cakˈikˈ, xpe xibinriˈil chare. Y tek xunaˈ chi nibe ka chuxeˈ yaˈ, riqˈui cˈa ruchukˈaˈ xubij: ¡Ajaf, quinacoloˈ! xchaˈ.
Y ri Jesús can yacˈariˈ tek chanin xuchop rukˈaˈ ri Pedro y xubij chare: ¿Achique cˈa ruma tek xa jubaˈ oc xacukubaˈ acˈuˈx wuqˈui? xchaˈ chare.
Tek riyeˈ ye oconek chic el pa jucuˈ, xtaneˈ ri cakˈikˈ.
Y can yacˈariˈ tek quinojel ri ye benak chiriˈ pa jucuˈ xquiyaˈ cˈa rukˈij ri Jesús y xquibij cˈa chare: Can kitzij wi chi yit Rucˈajol ri Dios, xechaˈ chare.
Y riyeˈ xekˈax cˈa pa ruwiˈ ri choy riˈ y xeˈapon chuchiˈ yaˈ chiriˈ pa Genesaret.
Ri chiriˈ, tek xetamex cˈa ruwech ri Jesús cuma ri achiˈaˈ, riyeˈ xquelesaj cˈa rutzijol chanin pa ronojel lugar ri yecˈo pe chunakajal ri quitinamit, y ri winek xequicˈamalaˈ cˈa pe ri yawaˈiˈ.
Y ri yawaˈiˈ riˈ can niquicˈutuj cˈa utzil chare ri Jesús, chi tuyaˈ kˈij chique chi astapeˈ xaxu (xaxe) ta ruchiˈ ri rutziak niquichop riche (rixin) chi yecˈachoj. Y can queriˈ wi cˈa xbanatej. Quinojel cˈa ri xechapo ruchiˈ rutziak ri Jesús xecˈachoj chare ri quiyabil.

15

Y yecˈo cˈa caˈiˈ oxiˈ achiˈaˈ ri xeˈapon riqˈui ri Jesús. Ri achiˈaˈ riˈ ye aj Jerusalem, y yeriˈ ri nibix fariseos y aj tzˈibaˈ chique. Xeˈapon cˈa riqˈui ri Jesús y xquibij cˈa chare:
¿Achique cˈa ruma tek la adiscípulos riyit ma niquiben ta ri bin ca cuma ri katiˈt kamamaˈ? Ruma ri adiscípulos tek yewaˈ ma niquichˈej ta quikˈaˈ achiˈel rubanic ri nikaben riyoj, xechaˈ.
Y ruma chi queriˈ xquicˈutuj chare ri Jesús, Riyaˈ xubij cˈa chique: ¿Achique cˈa ruma tek riyix xa ya ri quibin ca ri iwatiˈt imamaˈ ri niben? Riqˈui riˈ niben chare ri rupixaˈ ri Dios chi majun rejkalen.
Ri rupixaˈ ri Dios nubij cˈa: Tayaˈ quikˈij ri ateˈ atataˈ. Y wi cˈo jun nibin pokon tak chˈabel chique ri ruteˈ rutataˈ, can majun chic cˈa ri nrajoˈ, xa can ticamisex. Quecˈariˈ ri rubin ca ri Dios.
Yacˈa riyix xa ma que ta riˈ niben y nicˈut. Xa ma niben ta achiˈel ri rubin ca ri Dios. Riyix xa yeˈitijoj ri alcˈualaxelaˈ chi ma rajawaxic ta chi yequitoˈ ri quiteˈ quitataˈ. Riyix xa nibij chique ri alcˈualaxelaˈ chi xa tiquibij chique ri quiteˈ quitataˈ: Riyin ma yicowin ta yixintoˈ riqˈui ri nicˈatzin chiwe, ruma ri cˈo wuqˈui xa ntzujun (nsujun) chic chare ri Dios, yixchaˈ chique. Y riqˈui niquibij queriˈ chi quitzujun (quisujun) chic chare ri Dios, xa riche (rixin) chi ma yequitoˈ ta ri quiteˈ quitataˈ.
Y riqˈui ri nibij queriˈ, can nikˈalajin wi chi riyix nibij chique ri alcˈualaxelaˈ chi ma tiquiyaˈ ta quikˈij ri quiteˈ quitataˈ. Y riqˈui riˈ, riyix ibanon chare ri rupixaˈ ri Dios chi majun rejkalen. Y queriˈ ibanon xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi niben ri quibin ca ri iwatiˈt imamaˈ.
Riyix xa caˈiˈ cˈa ipalej. Xa can jabel cˈa rubixic rubanon ca ri Isaías chiwij. Ruma ri Isaías rutzˈiban cˈa ca ri xbix chare ruma ri Dios y quecˈareˈ ri nubij:
Re winek reˈ xaxu (xaxe) wi cˈa riqˈui ri quichˈabel niquiyaˈ nukˈij, yacˈa ri cánima xa nej cˈo wi el chuwe riyin.
Xa majun cˈa nicˈatzin wi chi niquiyaˈ nukˈij, ruma ri chˈabel ri niquicˈut xa pixaˈ quiche (quixin) winek y niquibij chi can yariˈ ri rajawaxic chi niban.
Queriˈ ri rutzˈiban ca ri Isaías, xchaˈ ri Jesús. Y can yacˈariˈ tek ri Jesús xerusiqˈuij (xeroyoj) apo ri winek riqˈui, ri quimolon quiˈ chiriˈ, y xubij cˈa chique: Tiwacˈaxaj cˈa re xtinbij chiwe y tikˈax chiwech.
Ri nitzˈilobisan riche (rixin) ri winek ma ya ta cˈa ri nutij ka, xa ya ri itzel tak chˈabel ri yerubij ri nitzˈilobisan riche (rixin), xchaˈ ri Jesús.
Yacˈariˈ tek ri discípulos xejel apo riqˈui ri Jesús, y xquibij chare: Ri fariseos xpe coyowal tek xquicˈaxaj ri chˈabel ri xabij, xechaˈ chare.
Yacˈa Riyaˈ xubij chique ri rudiscípulos: Ronojel ticoˈn ri ma ticon ta ruma ri Nataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj xticˈuk el.
Xa queˈiyaˈ ca. Xa ye achiˈel moyiˈ y ye ucˈuey quiche (quixin) nicˈaj chic ri xa ye achiˈel moyiˈ chukaˈ. Y wi ri ye moyiˈ yequiyukej ri nicˈaj chic moyiˈ, junan cˈa xquetzak pa tak jul, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Pedro xubij cˈa chare ri Jesús: Tabij jubaˈ chake chrij ri nitzˈilobisan riche (rixin) jun winek, ruma can ma xkˈax ta chkawech, xchaˈ ri Pedro.
Y ri Jesús xubij: ¿Riyix chukaˈ can cˈa ma jane nikˈax ta chiwech ri nbij?
¿La ma nikˈax ta cami chiwech ri tzij ri nubij chi ri nutij ka ri winek, xa ma ya ta riˈ ri nitzˈilobisan riche (rixin)? Ruma ri nutij ka xa chupan nibe wi y cˈacˈariˈ ntel el.
Yacˈa ri itzel tak chˈabel ri nubij ri winek, can pa ránima cˈa yepe wi, y ya cˈa riˈ ri nitzˈilobisan riche (rixin).
Ruma chi can pa cánima cˈa ri winek yepe wi ri itzel tak naˈoj tek yecamisan. Chiriˈ chukaˈ nipe wi ri naˈoj tek ri ixok cˈo rachijil y nucˈom ruwech jun chic achi, y tek ri achi cˈo rixjayil y nucanoj jun chic ixok, y ri winek ri yemacun y xa ma quicˈulaj ta quiˈ. Y pa cánima chukaˈ nipe wi tek yeˈelekˈ, tek yequibilaˈ tzij ri xa ma kitzij ta chiquij nicˈaj chic, y chukaˈ tek yeyokˈon.
Y ronojel cˈa ri yequibanalaˈ ri achiˈel riˈ, yariˈ ri nitzˈilobisan riche (rixin) ri winek. Yacˈa ri nuben ri winek chi ma ruchˈajon ta jabel ri rukˈaˈ tek niwaˈ, riˈ xa ma nutzˈilobisaj ta ri rucˈaslen. Quecˈariˈ xubij ri Jesús.
Y ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xel cˈa el chiriˈ, y xbe cˈa quelaˈ pa jun lugar ri nakaj nicanaj chique ri tinamit Tiro y Sidón.
Y chiriˈ cˈo cˈa jun ixok aj Canaán xpe cˈa riqˈui ri Jesús. Riyaˈ ruma nibison, can nucˈutuj cˈa utzil chare ri Jesús y can nurakalaˈ cˈa ruchiˈ chubixic: Tajoyowaj nuwech riyit Ajaf, ri yit Ralcˈual ca ri rey David. Quinatoˈ cˈa, ruma ri ti wal cˈo jun itzel espíritu riqˈui, y chˈujernek pa rukˈaˈ.
Yacˈa ri Jesús majun chˈabel xubij ta chare ri ixok. Y ri discípulos xejel apo riqˈui ri Jesús y xquibij chare: Tabij chare re ixok reˈ chi titzolin ca, ruma nurakalaˈ ruchiˈ tzeketel pe chikij, xechaˈ chare.
Xpe ri Jesús xubij: Riyin xitak pe xaxu (xaxe wi) chiquicanoxic ri winek israelitas ri quibanon achiˈel carneˈl ri ye sachnek, xchaˈ chique.
Can yacˈariˈ xpe ri ixok xoxuqueˈ xomajeˈ chuwech ri Jesús, y xubij chare: Ajaf, can quinatoˈ, xchaˈ chare.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri ixok: Ri rutzil ri Dios ma utz ta chi chare xabachique niyaˈox (nyaˈ) wi. Ruma ma rucˈamon ta chi nelesex quiway ri alcˈualaxelaˈ, riche (rixin) chi niyaˈox (nyaˈ) chique ri tak tzˈiˈ, xchaˈ ri Jesús.
Yacˈa ri ixok xubij: Ajaf, can kitzij ri nabij. Pero chukaˈ ri tak tzˈiˈ yequitij ri rucˈaj caxlan wey ri yequitzek ka ri cajaf chuxeˈ ri mesa.
Y ri Jesús can yariˈ xubij chare ri ixok: Can nikˈalajin chi nim ri acukbel cˈuˈx. Can tibanatej cˈa ri nawajoˈ riyit, xchaˈ ri Jesús. Y ri ti kˈopoj, ral ri ixok, can chupan cˈa ri hora riˈ xel el ri itzel espíritu riqˈui.
Tek ri Jesús kˈaxnek chic cˈa pe chupan ri lugar ri nakaj nicanaj wi chique ri tinamit Tiro y Sidón, xapon cˈa chunakajal ri choy Galilea. Riyaˈ xjoteˈ cˈa pa ruwiˈ ri juyuˈ, y tek cˈo chic chiriˈ xtzˈuyeˈ cˈa.
Y yecˈo cˈa sibilaj ye qˈuiy winek ri xeˈapon riqˈui y ye quicˈuan apo yawaˈiˈ. Chique ri yawaˈiˈ ri ye quicˈuan apo, yecˈo ri xa ma choj ta yebiyin ruma ye cojo, yecˈo moyiˈ, yecˈo memaˈ, yecˈo ri ma utz ta ri quikˈaˈ caken, y yecˈo nicˈaj chic ri jun wi chic ruwech chi yabil ri ntoc chique. Ri winek riˈ xequiyaˈ cˈa apo ri yawaˈiˈ chuwech ri Jesús, y Riyaˈ xerucˈachojsaj.
Can ruma cˈa ri xuben ri Jesús quiqˈui ri yawaˈiˈ, ri winek can xquimey tek xquitzˈet. Ruma ri memaˈ tek rubanon ca, wacami yechˈo chic. Ri ma utz ta ri quikˈaˈ caken, xecˈachoj. Ri ye cojo, choj chic yebiyin. Ri moyiˈ, yetzuˈun chic. Ri winek can xquiyaˈ wi cˈa rukˈij rucˈojlen ri Dios riche (rixin) ri Israel.
Ri Jesús xerusiqˈuij (xeroyoj) ri rudiscípulos, y xubij cˈa chique: Riyin sibilaj njoyowaj quiwech re winek reˈ, ruma cˈo chic oxiˈ kˈij yecˈo pe wuqˈui y wacami majun chic quiway riche (rixin) chi niquitij. Y yentek ta cˈa el chi tak cachoch y xa majun niquitij el, ma utz ta; man xa quebetzak pa tak bey ruma wayjal, xchaˈ chique.
Can yacˈariˈ tek xechˈo apo ri discípulos chare ri Jesús y xquibij cˈa: Re acuchi (achique) re yojcˈo wi xa majun cˈo. ¿Acuchi (achique) ta cˈa nbekilaˈ wi pe wey riche (rixin) chi yekatzuk jabel re winek reˈ? Xa can sibilaj ye qˈuiy, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xucˈutuj cˈa chique ri rudiscípulos: ¿Janipeˈ caxlan wey cˈo iwuqˈui? xchaˈ chique. Y riyeˈ xquibij: Riyoj xaxu (xaxe wi) wukuˈ caxlan wey y caˈiˈ oxiˈ tak car cˈo kiqˈui, xechaˈ chare.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri winek chi quetzˈuyeˈ ka ri pan ulef.
Yacˈariˈ tek Riyaˈ xeruliˈej ri wukuˈ caxlan wey y ri car pa rukˈaˈ y tek rumatioxin chic chare ri Dios, cˈacˈariˈ xeruwechˈelaˈ y xuyalaˈ el chique ri rudiscípulos, y ri discípulos xequiyaˈ chique ri sibilaj winek riˈ.
Can quinojel cˈa jabel xewaˈ. Can majun cˈa ri man ta xwaˈ chi utz. Y cˈa cˈo na caxlan wey y car ri xmol ca. Wukuˈ chaquech cˈa ri xnoj riqˈui ri caxlan wey y car ri xemolotej ca.
Ye cajiˈ mil achiˈaˈ cˈa ri xewaˈ, yecˈa ri ixokiˈ y ri acˈalaˈ ma xeˈajlex ta.
Y yacˈa tek ri Jesús ye rutakon chic ca ri winek chi tak cachoch, Riyaˈ ye rachibilan ri rudiscípulos xoc el pa jucuˈ y xbe cˈa pa Magdala.

16

Y yacˈariˈ tek yecˈo achiˈaˈ fariseos y yecˈo chukaˈ achiˈaˈ saduceos xeˈapon riqˈui ri Jesús. Ri achiˈaˈ riˈ xeˈapon cˈa riqˈui ri Jesús ruma nicajoˈ niquitojtobej y xquibij cˈa chare chi tubanaˈ chi cˈo jun retal nibanatej chuwech ri caj.
Yacˈa ri Jesús xubij chique ri achiˈaˈ riˈ: Tek riyix nitzˈet chi quek rubanon ri sutzˈ chuwech ri caj, tek xka ka ri kˈij, nibij chi jabel ri tiempo nberubanaˈ.
Y chukaˈ ri pa tak nimakˈaˈ, tek riyix nitzˈet chi mukul ruwech ri caj y quek chukaˈ quibanon ri sutzˈ, nibij chi ma utz ta ri kˈij nuben wacami. Riyix xa caˈiˈ cˈa ipalej, ruma jabel iwetaman nitzuˈ achique nuben ruwech ri caj, iwetaman wi utz o ma utz ta ri kˈij nberubanaˈ. Yacˈa ri retal ri ntajin nibanatej chiwech wacami nubij achique tiempo yojcˈo wi, pero riyix xa ma nitzuˈ ta.
Ri winek riche (rixin) re tiempo reˈ sibilaj ye itzel y xa ma niquinimaj ta chic ri Dios. Riyeˈ xa can nicajoˈ chi riyin nben na jun milagro chiquiwech cˈacˈariˈ yinquinimaj. Xa ma ya ta cˈa ri nicajoˈ riyeˈ ri xtibanatej. Ma que ta riˈ. Xa can xu (xe wi) achiˈel ri xbanatej riqˈui ri profeta Jonás ri jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, xaxu (xaxe) wi riˈ ri retal ri xtibanatej, xchaˈ ri Jesús. Y xbe ye rachibilan ri rudiscípulos; xeruyaˈ ca quiyon ri achiˈaˈ riˈ.
Y tek ri Jesús y ri rudiscípulos xeˈapon cˈa ri jucˈan chic ruchiˈ yaˈ, ri discípulos cˈacˈariˈ xquinabej chi xa majun caxlan wey quicˈuan el.
Ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Can tiwacˈaxaj cˈa ri xtinbij chiwe, chi can tichajij cˈa iwiˈ chuwech ri chˈom (levadura) quiche (quixin) ri achiˈaˈ fariseos y ri achiˈaˈ saduceos, xchaˈ chique.
Y ruma chi queriˈ xubij ri Jesús, ri discípulos xquichˈob cˈa pa tak cánima: Riyaˈ xubij queriˈ ruma majun caxlan wey xkacˈom pe riche (rixin) chi nikatij, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xretamaj cˈa ri niquichˈob ri rudiscípulos pa tak cánima, y xubij cˈa chique: ¿Achique ruma riyix nichˈob chi ruma majun caxlan wey xicˈom pe, rumariˈ tek xinbij queriˈ? ¿Can ma icukuban ta icˈuˈx wuqˈui y rumariˈ xaxu (xaxe wi) ri caxlan wey ri nichˈob?
Achiˈel xa cˈa ma jane nikˈax ta chiwech. ¿Y ma ninatej ta chiwe tek xentzuk ri wuˈoˈ mil winek riqˈui ri wuˈoˈ caxlan wey? ¿Can ma ninatej ta cˈa chiwe janipeˈ chi chaquech caxlan wey ri ximol ca?
¿Chukaˈ can ma ninatej ta cˈa chiwe tek xentzuk ri cajiˈ mil winek riqˈui ri wukuˈ caxlan wey? Chukaˈ chiriˈ can cˈa pa tak chaquech na ri xeˈimol ca.
¿Achique ruma tek riyix ma xkˈax ta chiwech chi ma ruma ta chi majun caxlan wey icˈamom pe, tek xinbij chiwe chi can tichajij iwiˈ chuwech ri chˈom (levadura) quiche (quixin) ri fariseos y saduceos? xchaˈ ri Jesús.
Y ri discípulos, cˈacˈariˈ xkˈax chiquiwech chi ma chuwech ta cˈa ri chˈom (levadura) ri niquicusaj ri fariseos y saduceos ri cˈo chi niquichajij wi quiˈ. Xa chuwech ri niquicˈut ri achiˈaˈ riˈ, ri man achiˈel ta nubij ri ruchˈabel ri Dios.
Y ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xapon cˈa pa jun lugar ri nakaj nicanaj wi chare ri tinamit Cesarea ri nibix chukaˈ riche (rixin) ri Felipe chare. Xpe ri Jesús xucˈutuj cˈa chique ri rudiscípulos: ¿Achique cˈa niquibij ri winek chuwij riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, chi yin achique cˈa riyin? xchaˈ chique.
Y ri discípulos xquibij cˈa chare ri Jesús: Yecˈo ri yebin chi yit cˈa riyit ri Juan ri Bautista. Yecˈo nicˈaj chic niquibij chi yit cˈa riyit ri Elías. Yecˈo chukaˈ yebin chi yit cˈa riyit ri Jeremías. Y can yecˈo chukaˈ yebin chi yit jun cˈa chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, xechaˈ ri discípulos.
Y cˈacˈariˈ ri Jesús xucˈutuj cˈa chique ri rudiscípulos: ¿Yin achique cˈa riyin nibij riyix? xchaˈ chique.
Y ri Simón Pedro can yacˈariˈ tek xubij: Yit cˈa riyit ri Cristo, ri Rucˈajol ri cˈaslic Dios, xchaˈ chare.
Y can xu (xe wi) xracˈaxaj queriˈ ri Jesús, can yacˈariˈ xubij: Riyit Simón Pedro rucˈajol ri Jonás, can jabel cˈa ruwaˈakˈij, ruma ri xabij chi yin cˈa riyin ri Cristo ri Rucˈajol ri Dios. Ri xabij majun ta cˈa winek ri xkˈalajsan chawech, xa can ya cˈa ri Nataˈ Dios ri cˈo chilaˈ chicaj ri xkˈalajsan chawech.
Y riyin chukaˈ nbij cˈa chawe chi riyit Pedro chic cˈa abiˈ, y pa ruwiˈ re abej reˈ xtinpabaˈ wi ri nuˈiglesia, y man cˈa xtichˈacatej ta ruma ruchukˈaˈ ri camic.
Y chawe cˈa riyit xtinyaˈ wi ri rulawaˈil riche (rixin) ri rajawaren ri caj. Ronojel ri xtaxim waweˈ chuwech re ruwachˈulef xtiximeˈ chilaˈ chicaj y ronojel ri xtaquir waweˈ chuwech re ruwachˈulef xtiquiritej chilaˈ chicaj.
Y ri Jesús can yacˈariˈ xuchilabej chique ri rudiscípulos chi majun achoj chare tiquitzijoj wi chi ya Riyaˈ ri Cristo.
Can yacˈa chukaˈ riˈ tek ri Jesús xuchop rukˈalajsaxic chiquiwech ri rudiscípulos, chi rajawaxic cˈa chi Riyaˈ nibe pa tinamit Jerusalem riche (rixin) chi nukˈaxaj qˈuiy tijoj pokonal pa quikˈaˈ ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, pa quikˈaˈ ri principaliˈ tak sacerdotes y pa quikˈaˈ chukaˈ ri aj tzˈibaˈ. Can xubij chi xticamisex na wi, pero pa rox kˈij xticˈastej pe.
Y tek ri Pedro xracˈaxaj chi queriˈ xubij ri Jesús, xucˈuaj el jubaˈ quelaˈ y xbechapon pe chare. Can xubij cˈa chare: ¿Achique ruma ma napokonaj ta awiˈ riyit? Man ta nibanatej achiˈel ri xabij riyit Ajaf, xchaˈ ri Pedro.
Yacˈa tek ri Jesús xracˈaxaj queriˈ, xupiscolij riˈ y xubij cˈa chare ri Pedro: Cabiyin quelaˈ riyit Satanás, ruma ma utz ta ri nachˈob. Riyit xa yatoc kˈatbel nubey. Ruma ri nachˈob riyit xa can junan riqˈui ri niquichˈob ri winek y xa ma ya ta ri nrajoˈ ri Dios ri nachˈob.
Y ri Jesús xchˈo cˈa chique ri rudiscípulos, y xubij: Wi cˈo jun nrajoˈ yirutzekelbej, man cˈa tupokonaj ta nukˈaxaj tijoj pokonal. Xa can tubanaˈ cˈa achiˈel nuben jun ri benak chuxeˈ jun cruz riche (rixin) chi nbecamisex. Ma nuben ta chic ri nurayij ka riyaˈ. Wi cˈo cˈa jun nichˈobo queriˈ, utz chi nipe wuqˈui y quirutzekelbej cˈa.
Ruma xabachique ri can nupokonaj ri rucˈaslen re waweˈ chuwech re ruwachˈulef, xa ma xtril ta cˈa rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek. Yacˈa ri ma nupokonaj ta ri rucˈaslen re waweˈ chochˈulef, astapeˈ ta na can napon pa camic wuma riyin, can xtril wi rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Ruma, ¿achique ta cˈa nucˈom pe chare ri winek, wi nicˈojeˈ ri beyomel riche (rixin) ronojel re ruwachˈulef riqˈui y wi xa ma nicolotej ta? Astapeˈ sibilaj qˈuiy ri beyomel cˈo riqˈui ri winek, ma nicowin ta cˈa nulokˈ ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol can xquipe chic cˈa jun bey, y junan chic cˈa nukˈij nucˈojlen riqˈui ri Nataˈ y ye wachibilan pe ri nuˈángeles. Y yacˈariˈ tek xtinyaˈ rajel ruqˈuexel chique quinojel; rajel ruqˈuexel ri xequibanalaˈ.
Y kitzij cˈa re nbij chiwe, chi yecˈo nicˈaj chiwe riyix ri yecˈo waweˈ ri ma xquecom ta na, xquecom pero cˈa ya tek quitzˈeton chic na ca ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol petenak riqˈui rukˈij rucˈojlen, xchaˈ ri Jesús.

17

Y tek kˈaxnek chic cˈa wakiˈ kˈij, ri Jesús xeruchaˈ ri Pedro, y chukaˈ ri Jacobo y ri Juan ri cachˈalal quiˈ, riche (rixin) chi xerucˈuaj chi ye oxiˈ cˈa pa ruwiˈ jun nimajuyuˈ.
Ri Jesús xjalatej cˈa ruwachbel chiquiwech ri ye oxiˈ rudiscípulos. Xuben cˈa achiˈel tek nitzˈitzˈan ri kˈij. Y ri rutziak can sek xuben achiˈel ri sakil. Can sibilaj cˈa rusakil xuben.
Y xebecˈulun cˈa pe ri Moisés y ri Elías, y xquichop cˈa tzij riqˈui ri Jesús.
Y yacˈariˈ tek ri Pedro xubij apo chare ri Jesús: Ajaf, xchaˈ chare. Xa utz kabanon chi yojcˈo waweˈ. Wi nawajoˈ, tikabanaˈ oxiˈ tak caˈaj. Jun awuche (awixin) riyit, jun riche (rixin) ri Moisés, y queriˈ chukaˈ jun chic riche (rixin) ri Elías, xchaˈ chare ri Jesús.
Tek ri Pedro can cˈa nichˈo na apo riqˈui ri Jesús, yacˈariˈ tek cˈo jun sutzˈ sibilaj sek ri xka pe pa quiwiˈ y xerucuch. Y chupan cˈa ri sutzˈ riˈ cˈo jun chˈabel xquicˈaxaj ri xubij: Yareˈ ri Nucˈajol y can sibilaj nwajoˈ y nucukuban nucˈuˈx riqˈui. Can ya cˈa Riyaˈ tiwacˈaxaj, xchaˈ ri chˈabel riˈ.
Y tek ri ye oxiˈ discípulos xquicˈaxaj ri chˈabel riˈ, xexuqueˈ xemajeˈ ka. Y sibilaj cˈa xquixibij quiˈ.
Y ri Jesús xjel cˈa apo quiqˈui ri rudiscípulos, xeruchop ka riqˈui rukˈaˈ y xubij cˈa chique: Quixyacatej cˈa y ma tixibij ta iwiˈ, xchaˈ ri Jesús chique.
Tek ri discípulos xquijek anej ri runakˈ quiwech, majun chic cˈa ri xquitzˈet, xa can ruyon chic ri Jesús cˈo ca.
Y tek riyeˈ ye xulan cˈa pe chuwech ri juyuˈ, ri Jesús xuchilabej chique ri rudiscípulos, y xubij: Majun achoj chare tibij wi ri xitzˈet. Riyix utz nitzijoj, cˈa ya tek riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol yin cˈastajnek chic pe chiquicojol ri caminakiˈ, xchaˈ chique.
Ri discípulos riˈ can yacˈariˈ tek xquibij chare ri Jesús: Riyoj ketaman chi yit cˈa riyit ri Cristo ri yit takon pe ruma ri Dios. ¿Y achique cˈa ruma tek ri aj tzˈibaˈ niquibij chi nabey cˈo chi nipe ri Elías, cˈacˈariˈ nipe ri Cristo? xechaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Can kitzij wi chi ri Elías nipe nabey y nuben cˈa ruchojmil ronojel ri rajawaxic chi nichojmirisex.
Yacˈa riyin nbij cˈa chiwe chi ri Elías riˈ xpe yan y ma xquetamaj ta el ruwech. Xa sibilaj cˈa pokon xquiben el chare. Can achique ri xcajoˈ xquiben el chare, can queriˈ wi xquiben. Y can queriˈ chukaˈ riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, yecˈo ri xquebano chuwe chi xtinkˈaxaj tijoj pokonal, xchaˈ ri Jesús.
Y cˈacˈariˈ tek ri discípulos xkˈax chiquiwech chi ri Jesús chrij ri Juan ri Bautista xchˈo wi.
Tek ri Jesús y ri ye oxiˈ rudiscípulos xeˈapon ka acuchi (achique) quimolon wi quiˈ sibilaj ye qˈuiy winek, cˈo cˈa jun achi xocˈulun riqˈui ri Jesús y xoxuqueˈ chuwech. Ri achi riˈ xubij cˈa chare ri Jesús:
Ajaf, tajoyowaj ruwech ri nucˈajol, ruma riyaˈ sibilaj nutij pokon pa rukˈaˈ ri ataque, y qˈuiy cˈa mul tzaknek pa kˈakˈ y pa tak yaˈ.
Xincˈom cˈa pe riche (rixin) chi xonyaˈ chiquiwech re adiscípulos riche (rixin) chi niquicˈachojsaj ta el, y xa ma xecowin ta, xchaˈ ri achi.
Y ri Jesús yacˈariˈ tek xubij: Riyix winek ri yixcˈo chuwech re ruwachˈulef, majun chiwe ri cukul ta rucˈuˈx riqˈui ri Dios. Chiˈiwonojel xa yix sachnek. ¿Riyix nichˈob chi riyin can ronojel kˈij xquicˈojeˈ iwuqˈui y man cˈa xquitaneˈ ta chi yixincochˈ? Ticˈamaˈ cˈa pe ri cˈajol waweˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y can yacˈariˈ tek ri Jesús xchapon chare ri itzel espíritu riche (rixin) chi tel el riqˈui ri cˈajol riˈ. Y can ya cˈa hora riˈ tek xcˈachoj chare ri ruyabil, ruma xel el ri itzel espíritu riqˈui.
Y tek ri Jesús y ri rudiscípulos quiyon chic cˈa yecˈo, xepe ri discípulos xquicˈutuj chare ri Jesús: ¿Achique ruma riyoj ma xojcowin ta xkelesaj el ri itzel espíritu? xechaˈ chare.
Y ri Jesús xubij chique: Ma xixcowin ta xiwelesaj ruma ma icukuban ta icˈuˈx jabel riqˈui ri Dios. Y can kitzij cˈa ri nbij chiwe: Xa riqˈui ta nicukubaˈ jubaˈ icˈuˈx riqˈui ri Dios, astapeˈ jun cukbel cˈuˈx ri xa achiˈel jun ti ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza, xa riqˈui riˈ yixcowin nibij chare re jun juyuˈ reˈ chi tel el waweˈ y tikˈax quelaˈ, y can xtikˈax wi. Y can ronojel cˈa xquixcowin xtiben, wi nicukubaˈ icˈuˈx riqˈui ri Dios.
Yacˈa re jun ruwech itzel espíritu reˈ ntel, pero wi riyix niben orar y ma yixwaˈ ta tek niben ri oración riˈ, xchaˈ chique.
Y tek ri Jesús y ri rudiscípulos yecˈo chic cˈa ri pa Galilea, xpe ri Jesús xubij chic cˈa chique ri rudiscípulos: Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can xquijach wi pa quikˈaˈ ri winek.
Can xquinquicamisaj, yacˈa ri pa rox kˈij xquicˈastej pe chiquicojol ri caminakiˈ. Y tek ri discípulos xquicˈaxaj ri xubij ri Jesús, can sibilaj cˈa xebison.
Y yacˈa tek ri Jesús y ri rudiscípulos xeˈapon ri pa tinamit Capernaum, ri yecˈutun ri puek riche (rixin) pa rachoch ri Dios, ri cˈo chi niquitoj quinojel ri achiˈaˈ, can xeˈapon cˈa chukaˈ riqˈui ri Pedro y xquicˈutuj chare: ¿Ri Itijonel ma nuyaˈ ta cami ri puek riche (rixin) pa rachoch ri Dios? xechaˈ.
Y ri Pedro xubij: Jaˈ (je), nuyaˈ. Y tek ri Pedro xapon ri pa jay, nabey ri Jesús xbechˈo pe y xubij chare: Simón Pedro, ¿achique nabij riyit? Ri aj kˈatbel tak tzij chuwech re ruwachˈulef, ¿achoj chare cˈa niquicˈutuj wi ri alcawal o ri impuestos? ¿Chique ri calcˈual ka riyeˈ o chique ri nicˈaj chic ri xa ma ye calcˈual ta? xchaˈ ri Jesús.
Y ri Pedro xubij cˈa chare ri Jesús: Ri aj kˈatbel tak tzij xa chique ri ma ye calcˈual ta niquicˈutuj wi ri alcawal o ri impuestos, xchaˈ. Y ri Jesús can yacˈariˈ tek xubij: Rumacˈariˈ tek riyin ma ntoj ta ri alcawal o ri impuestos, ruma yin cˈa riyin ri Alcˈualaxel.
Pero riche (rixin) cˈa chi ma niyacatej ta coyowal, jet ka chuchiˈ choy chuchapic car. Y ri nabey ri xtachop, tajakaˈ cˈa pa ruchiˈ y chiriˈ xtawil wi ri puek ri nicˈatzin riche (rixin) chi nbeˈayaˈ ca chique ri ye cˈutuy puek riche (rixin) pa rachoch ri Dios. Ri puek cˈa riˈ nuben cˈa riche (rixin) chi nayaˈ ca ri awuche (awixin) riyit y ri wuche (wixin) riyin, xchaˈ ri Jesús chare ri Pedro.

18

Y ya cˈa tiempo riˈ tek ri discípulos xejel apo riqˈui ri Jesús, y xquicˈutuj cˈa chare: ¿Achique chake riyoj ri más nim rukˈij ri xticˈojeˈ pa rajawaren ri caj? xechaˈ.
Y ri Jesús can yacˈariˈ tek xusiqˈuij (xroyoj) jun ti acˈal y xuyaˈ chiriˈ pa quinicˈajal.
Cˈacˈariˈ tek Riyaˈ xubij chique ri rudiscípulos: Can kitzij cˈa nbij chiwe, wi riyix ma nijel ta ri inaˈoj, wi ma yixoc ta achiˈel jun ti acˈal, ma xquixoc ta pa rajawaren ri caj.
Xaxu (xaxe) wi cˈa ri xtuchˈutinirisaj riˈ achiˈel re jun ti acˈal reˈ, ya cˈa riˈ ri más nim rukˈij ri xticˈojeˈ chiquicojol ri yecˈo pa rajawaren ri caj.
Xabachique ri nucˈul jun acˈal pa nubiˈ riyin, jun ri achiˈel reˈ, ma xu (xe) ta wi xtucˈul ri acˈal, xa can xquirucˈul chukaˈ riyin.
Y xabachique cˈa winek ri nuben chi nitzak pa mac jun chique re tak acˈalaˈ reˈ, ri yin quiniman riyin, ri winek ri xbano ri pokon riˈ, nimalaj rucˈayewal nipe pa ruwiˈ. Rumariˈ xa utz na jubaˈ chi ximon ta el jun nimalaj abej chukul y nbecˈak ca pa mar, que chuwech chi nuben chare jun coˈol chi nitzak pa mac. Y ri abej ri ximon ta el chukul ri winek riˈ can ta ya ri abej ri nucusex riche (rixin) chi niban ri quiˈen, ri nisitix ruma jun bur.
Juyiˈ oc quiwech ri winek ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef, ruma yecˈo ri yebano chique chi yemacun. Can cˈo wi cˈa chi queriˈ nicˈulwachitej chuwech re ruwachˈulef. Pero juyiˈ cˈa oc ruwech ri winek ri nibano chare jun chic chi nimacun.
Xa rumacˈariˈ wi xa ta jun akˈaˈ o jun awaken ri nibano chawe chi yamacun, xa utz tachoyoˈ el y tarokij el. Ruma más utz chi xaxu (xaxe wi) jun akˈaˈ o jun awaken cˈo y yatoc chupan ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, que chuwech chi can tzˈaket akˈaˈ awaken y xa pa kˈakˈ riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek ri yatbecˈak wi ca.
Y chukaˈ wi xa ta jun chique ri runakˈ awech ri nibano chawe chi yamacun, xa utz chi tawelesaj y tarokij el. Ruma más utz chi xaxu (xaxe wi) jun runakˈ awech cˈo y yatoc chupan ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, que chuwech caˈiˈ runakˈ awech cˈo y xa pa kˈakˈ yatbecˈak wi ca.
Man cˈa tiwetzelaj ta jun chique re tak acˈalaˈ reˈ, ruma riyin nbij cˈa chiwe chi ri ángeles ri nichajin quiche (quixin) riyeˈ can quitzuliben apo ri Nataˈ chilaˈ chicaj.
Y riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can xipe wi cˈa chiquicanoxic y chiquicolic ri ye sachnek pa mac.
¿Achique nibij riyix? Wi cˈo jun achi ri yecˈo ta jun ciento rucarneˈl y nisach ta ca jun tek yeberuyukˈuj, ¿la ma yeruyaˈ ta cami ca jubaˈ ri nicˈaj chic tak rucarneˈl, y nibe pa tak juyuˈ chucanoxic ri jun ri sachnek ca?
Y astapeˈ ri achi riˈ cˈa yecˈo na ri noventa y nueve rucarneˈl ri ma xesach ta ca, riyin nbij chi riyaˈ más niquicot ránima riqˈui ri jun rucarneˈl ri sachnek ca, tek nberilaˈ pe.
Can queriˈ cˈa chukaˈ ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj, can ma ruraybel ta cˈa Riyaˈ chi nisach ta ca jun chique re tak acˈalaˈ reˈ.
Tek cˈo cˈa jun awachˈalal ri cˈo pokon ri xuben chawe, jet riqˈui y pa ruyonil tabij cˈa chare chi ma utz ta ri xuben. Y wi ri awachˈalal riˈ nracˈaxaj ri nabij chare, can xachˈec wi cˈa pe ri awachˈalal riˈ.
Yacˈa wi xa ma yaracˈaxaj ta, queˈacˈuaj cˈa jun o ye caˈiˈ chic, riche (rixin) chi chiquiwech riyeˈ tek nabij chare ri awachˈalal chi ma utz ta ri rubanon. Riche (rixin) chi queriˈ can yix caˈiˈ o yix oxiˈ cˈa ri yixcˈo tek nichojmirisaj ronojel riˈ.
Y wi ri awachˈalal can ma nracˈaxaj ta riqˈui ri xibij riyix chare, cˈacˈariˈ riyit ri banon ri pokon chawe, tabij chique ri kachˈalal riche (rixin) ri iglesia. Y tek bin chic chare cuma ri kachˈalal y ma riqˈui wi riˈ ma nunimaj ta tzij, tibanaˈ cˈa chare achiˈel xa jun cˈutuy alcawal chi ma iwachibil ta chic.
Y can kitzij cˈa re nbij chiwe: Ronojel cˈa ri xtixim waweˈ chuwech re ruwachˈulef xtiximeˈ chukaˈ chilaˈ chicaj. Ronojel cˈa ri xtiquir waweˈ chuwech ri ruwachˈulef xtiquiritej chilaˈ chicaj.
Chukaˈ nbij chiwe: Wi chuwech re ruwachˈulef yecˈo ye caˈiˈ kachˈalal ri can junan quiwech niquiben riche (rixin) chi niquicˈutuj xabachique cosa chare ri Dios, ri Nataˈ Dios ri cˈo chilaˈ chicaj can xtuben cˈa ri nicˈutux chare cuma ri ye caˈiˈ riˈ.
Ruma xabacuchi (xabachique) cˈa ri quimolon wi quiˈ ye caˈiˈ o ye oxiˈ pa nubiˈ riyin, can yincˈo cˈa pa quinicˈajal, xchaˈ ri Jesús.
Y can yacˈariˈ tek xjel apo ri Pedro riqˈui ri Jesús y xubij chare: Ajaf, wi jun wachˈalal can cˈo pokon nubanalaˈ chuwe, ¿cˈa janipeˈ cˈa mul utz chi ncuy rumac? ¿La wukuˈ cami mul ncuy rumac? xchaˈ ri Pedro chare ri Jesús.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare ri Pedro: Riyin ma nbij ta cˈa chawe chi wukuˈ mul ri utz chi nacuy rumac jun awachˈalal ri cˈo pokon nubanalaˈ chawe. Riyin nbij cˈa chawe chi ri rumac ri awachˈalal utz chi wukuˈ mul chi setenta ri nacuy rumac.
Ruma chupan ri rajawaren ri caj, can nibanatej cˈa achiˈel ri xuben jun rey, tek xrajoˈ cˈa xuchojmirisaj janipeˈ quicˈas chiquijujunal ri rumozos.
Y tek ri rey riˈ xuchop cˈa ruchojmirisaxic, cˈo cˈa jun rumozo ri xbepabex chuwech y ri mozo riˈ lajuj mil talentos ri rucˈas.
Y ruma cˈa ri mozo riˈ ma nicowin ta nutoj ri rucˈas ri rubanon, ri rey xubij cˈa chi ticˈayix ri mozo riˈ rachibilan ri rixjayil y ri ye calcˈual. Y chukaˈ can quecˈayix ri rucosas riche (rixin) chi ri rajel ntoc tojbel ri cˈas.
Can yacˈariˈ tek ri mozo xxuqueˈ xmajeˈ ka chuwech ri rey riche (rixin) chi nucˈutuj jun utzil chare. Y xubij cˈa chare ri rey: Tabanaˈ jun utzil chi quinawoyobej na jubaˈ. Riyin can xtintoj cˈa chawe ronojel ri nucˈas, xchaˈ.
Y ri rey ri rupatrón ri mozo riˈ, can xujoyowaj cˈa ruwech ri rumozo ri qˈuiy rucˈas, rumariˈ xucuy ri rucˈas y majun xuben chare.
Yacˈa tek cuyutajnek chic el ri mozo riˈ chare ri rucˈas, xberucˈuluˈ cˈa jun rech mozo. Ri mozo riˈ cˈo cˈa jun kajoˈn rubanon riqˈui riyaˈ. Ri kajoˈn cˈa ri rubanon ri rech mozo riˈ, man achiˈel ta cˈa ri rucˈas riyaˈ, xa jun ciento puek ri nibix denario chare. Pero ma riqˈui wi riˈ, riyaˈ xupitzˈ chukul y nutzˈapij yan cˈa ruxlaˈ, y nubij cˈa chare: Tatojoˈ pe ri acˈas ri abanon wuqˈui, nichaˈ chare.
Y ri rech mozo can yacˈariˈ xxuqueˈ ka chuwech riche (rixin) chi nucˈutuj cˈa utzil chare; y xubij cˈa: Quinawoyobej na jubaˈ y riyin xtintoj ronojel nucˈas chawe, xchaˈ.
Yacˈa ri achi mozo achoj riqˈui banon wi ri cˈas, ma xrajoˈ ta achiˈel ri xbix chare y rumariˈ xbe pa kˈatbel tzij y xberuyaˈ ca pa cárcel, riche (rixin) chi queriˈ tek rutojon chic na ca rucˈas, cˈacˈariˈ utz chi ntel pe.
Tek xtzˈetetej cˈa cuma ri nicˈaj chic cachibil ronojel ri xbanatej, can xpe cˈa bis pa cánima. Y riyeˈ xebe cˈa riqˈui ri rey ri quipatrón y xbequitzijoj cˈa chare ronojel ri xuben ri jun mozo riqˈui ri jun chic.
Y ri rey, ri quipatrón, can yacˈariˈ xutek rusiqˈuixic (royoxic) ri mozo ri ma utz ta xuben, y xubij cˈa chare: Riyit xa yit jun cˈa itzel numozo. Riyin xincuy ronojel ri acˈas, ruma riyit xacˈutuj utzil chuwe.
¿La ma que ta cami riˈ, ri utz chukaˈ chi xaben ta riyit riqˈui ri awech mozo achiˈel ri xinben riyin awuqˈui chi xinjoyowaj awech?
Y can yacˈariˈ tek ri rey ri quipatrón ri mozos riˈ, ruma xyacatej royowal, xujech cˈa el ri itzel mozo pa quikˈaˈ ri achiˈaˈ ri yebano pokon. Y chiriˈ xtiban chare chi nukˈaxaj tijoj pokonal cˈa ya tek nitojtej na ca ronojel ri rucˈas.
Can quecˈariˈ chukaˈ xtuben ri Nataˈ Dios ri cˈo chilaˈ chicaj iwuqˈui riyix, wi xa ma riqˈui ta ronojel iwánima nicuy quimac ri iwachˈalal tek cˈo pokon niquiben chiwe, xchaˈ ri Jesús.

19

Y tek ri Jesús xtaneˈ chubixic ri chˈabel riˈ, xel cˈa el chiriˈ ye rachibilan ri rudiscípulos, xuyaˈ cˈa ca ri lugar riˈ, ri Galilea rubiˈ. Riyaˈ xbe cˈa quelaˈ pa Judea, y xkˈax cˈa jucˈan chic chare ri raken yaˈ Jordán.
Riyaˈ sibilaj cˈa ye qˈuiy winek ri xetzekelben riche (rixin) y yecˈo cˈa chukaˈ ri xerucˈachojsaj ca chiriˈ.
Y yacˈariˈ tek yecˈo achiˈaˈ fariseos ri xeˈapon riqˈui ri Jesús, riche (rixin) chi niquitojtobej y nitzak ta pa quikˈaˈ. Y rumariˈ xquicˈutuj cˈa chare: ¿Utz cami chi jun achi nujech riˈ riqˈui ri rixjayil ruma xabachique ta chi mac nuben ri rixjayil? xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij cˈa chique ri achiˈaˈ riˈ: ¿La ma isiqˈuin ta cˈa riyix chupan ri ruchˈabel ri Dios ri nubij wi chi ri Dios can pa rutiquiribel pe tek can pa cˈulaj xeruben? Can ma ruyon ta cˈa ri achi, y chukaˈ ma ruyon ta ri ixok.
Y xubij chique: Rumariˈ ri achi man chic cˈa quiqˈui ta ruteˈ rutataˈ xticˈojeˈ wi. Xa xtiquicˈuaj cˈa quiˈ riqˈui ri rixjayil, y chi ye caˈiˈ xa jun cˈa ri xtiquiben.
Rumariˈ tek quicˈuan chic quiˈ, man chic ye caˈiˈ ta cˈa winek, ma que ta chic riˈ, xa jun xtiquiben. Rumacˈariˈ ri can ye tunun chic ruma ri Dios, majun winek ri tijacho ta quiche (quixin). Queriˈ ri tzˈibatajnek ca, xchaˈ ri Jesús.
Y ri fariseos xquicˈutuj cˈa chare ri Jesús: Wi ma utz ta chi queriˈ niban, ¿achique cˈa ruma tek ri Moisés xubij chi ri achi, utz nutzˈibaj jun wuj y tubij chupan chi xquijech quiˈ riqˈui ri rixjayil y tuyaˈ chare ri ixok y tuyaˈ ca?
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri achiˈaˈ riˈ: Ruma chi can cowirnek ri iwánima riyix chi ma ninimaj ta ri Dios, xa rumacˈariˈ tek ri Moisés xuyaˈ kˈij chi nijech ca ri iwixjaylal. Yacˈa ri pa rutiquiribel pe xa ma que ta riˈ xbanatej.
Riyin can nbij wi cˈa chiwe chi xabachique achi ri nujech riˈ riqˈui ri rixjayil y xa ma ruma ta chi ri ixok xucˈom ruwech jun chic achi; wi ri achi riˈ nucˈom chic pe jun ixok, ri achi riˈ nimacun chuwech ri Dios. Y wi cˈo cˈa jun achi ri nucˈuan el ri ixok ri jachon ca ruma ri rachijil, chukaˈ ri achi riˈ nimacun chuwech ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y ri discípulos xquibij cˈa chare ri Jesús: Wi jun achi can majun chic modo nujech riˈ riqˈui ri rixjayil, xa más ta utz chi ri achi man ta nucanoj rixjayil, xechaˈ.
Y ri Jesús can yacˈariˈ tek xubij chique ri rudiscípulos: Ma quinojel ta yecochˈo chi man ta xticˈojeˈ quixjayil, ruma ma quinojel ta yatajnek chique chi man ta xquecˈuleˈ.
Y can yecˈo na wi achiˈaˈ ri can cˈa pa calaxic pe riqˈui ri quiteˈ tek xkˈalajin yan chi ma xtiquicanoj ta ixok. Yecˈo chukaˈ achiˈaˈ ri ye queriˈ, xa ruma chi xa banon chique cuma ri ye ajkˈomanel. Y yecˈo chukaˈ achiˈaˈ ri ye queriˈ, xa ruma chi xa yecˈa riyeˈ ri xechˈobo chi ma niquicanoj ta ixok, riche (rixin) chi yesamej jabel pa rusamaj ri Dios y yequitoˈ ri winek ri yeˈoc pa rajawaren ri caj. Ri jun cˈa ri can nunaˈ chi nicowin nicˈojeˈ ruyonil, man cˈa tucanoj ta ixok riche (rixin) chi ntoc rixjayil, xchaˈ ri Jesús.
Y yecˈo cˈa acˈalaˈ ri xeˈucˈuex apo chuwech ri Jesús, chi nuyaˈ ta el ri rukˈaˈ pa quiwiˈ y tucˈutuj chukaˈ ri rubendición ri Dios pa quiwiˈ ri acˈalaˈ riˈ. Yacˈa ri discípulos xa xechapon chique ri winek chi ma quequicˈom ta pe ri acˈalaˈ.
Yacˈa ri Jesús xa xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Tiyaˈ kˈij chique ri acˈalaˈ chi yepe wuqˈui riyin, y ma queˈikˈet ta. Ruma ri xqueˈoc pa rajawaren ri caj, xaxu (xaxe) wi ri winek ri ye achiˈel re acˈalaˈ reˈ.
Y tek ri Jesús ruyaˈon chic rukˈaˈ pa tak quiwiˈ ri acˈalaˈ, Riyaˈ xbe, xuyaˈ cˈa ca ri lugar riˈ.
Y cˈo cˈa jun cˈajol achi ri xapon riqˈui ri Jesús y xubij: Riyit ri can yit utzilaj Tijonel, tabij cˈa chuwe: ¿Achique cˈa ri rajawaxic chi nben riyin riche (rixin) chi ntoc ta wuche (wixin) ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek? xchaˈ chare ri Jesús.
Y ri Jesús xubij chare: ¿Achique cˈa ruma tek nabij utz chuwe riyin? Ruma majun winek ri utz ta, xa can xu (xe) wi cˈa Jun ri utz y riˈ ya ri Dios. Wi riyit can nawajoˈ cˈa yatapon chupan ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, can queˈanimaj cˈa ri pixaˈ, xchaˈ chare.
Y xpe ri cˈajol achi ri aponak riqˈui ri Jesús xucˈutuj cˈa: ¿Achique cˈa chi pixaˈ riˈ? xchaˈ. Y ri Jesús xubij chare: Ri pixaˈ riˈ ya ri ma cacamisan ta; riyit achi ri cˈo awixjayil, ma tacanoj ta jun chic ixok; ma catelekˈ ta, ma tatzˈuc ta tzij chrij jun chic winek.
Chukaˈ tayaˈ quikˈij ri ateˈ atataˈ. Y achiˈel nawajoˈ ka awiˈ riyit, queriˈ chukaˈ queˈawajoˈ ri awucˈ awachˈalal. Ye pixaˈ riˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y ri cˈajol achi xubij cˈa chare ri Jesús: Cˈa yin coˈol na tek nchapon pe rubanic ronojel riˈ. ¿Achique ta cˈa ri nicˈaj chic ri ma nbanon ta? xchaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chare: Wi riyit nawajoˈ chi can tzˈaket nuben ri acˈaslen chuwech ri Dios, jet, jacˈayij cˈa ri cˈo awuqˈui y ri rajel tayaˈ chique ri pobres, riche (rixin) chi queriˈ nicˈojeˈ abeyomal chilaˈ chicaj. Y catam pe wuqˈui y quinatzekelbej, xchaˈ ri Jesús.
Tek ri cˈajol achi xracˈaxaj cˈa ri chˈabel ri xubij ri Jesús, nibison ránima xtzolin el, ruma qˈuiy ri beyomel cˈo riqˈui y ma nrajoˈ ta ntel pa rukˈaˈ.
Can yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Wacami can nbij wi cˈa chi can kitzij wi chi cˈayef (cuesta) chi jun beyon ntoc pa rajawaren ri caj.
Y can nbij cˈa chiwe chi xa ma can ta cˈayef (cuesta) chi nikˈax ri jun chicop ri camello rubiˈ pa ti rachek jun bak riche (rixin) tˈisoˈn (tzˈisoˈn), que chuwech chi ntoc jun beyon pa rajawaren ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri rudiscípulos ri Jesús xquicˈaxaj ri chˈabel riˈ, xsach quicˈuˈx. Y niquibilaˈ cˈa chiquiwech: Wi can achiˈel ri xubij, ¿achique ta cˈa jun ri xticolotej? yechaˈ.
Ri Jesús xerutzuˈ apo ri rudiscípulos y xubij chique: Ma tichˈob ta queriˈ. Ri winek ma yecowin ta niquicol quiˈ, yacˈa ri Dios ronojel nicowin nuben, xchaˈ chique.
Y yacˈariˈ tek ri Pedro xubij cˈa chare ri Jesús: Riyit awetaman chi riyoj kayaˈon ca ronojel ri cˈo kiqˈui, riche (rixin) chi yit katzekelben. ¿Y achique cˈa ri xtikachˈec riyoj rumariˈ? xchaˈ.
Ri Jesús xubij cˈa: Can kitzij cˈa nbij chiwe chi tek xtapon ri kˈij tek ronojel cˈacˈacˈ chic rubanic, riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol cˈo chic cˈa nukˈij nucˈojlen y xquitzˈuyeˈ pa jun chˈaquet riche (rixin) chi nkˈet tzij. Y yacˈa chukaˈ riˈ tek riyix ri xixtzekelben wuche (wixin), xquixtzˈuyeˈ pa cablajuj chˈaquet riche (rixin) chi nikˈet tzij pa quiwiˈ ri cablajuj tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Israel.
Y xabachique winek ri wuma cˈa riyin ruyaˈon ca rachoch, ruyaˈon ca rachˈalal ye cˈajolaˈ o kˈopojiˈ, ruteˈ rutataˈ, rixjayil, ralcˈual o rulef, qˈuiy cˈa ri xtucˈul; can pa ciento cˈa mul ri xtucˈul. Y xtiyatej chukaˈ rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Y cˈo ri yecˈo nabeyel ri xquecanaj cˈa pa ruqˈuisbel. Y cˈo ri yecˈo pa ruqˈuisbel ri xquecˈojeˈ pa nabey, xchaˈ ri Jesús.

20

Ri rajawaren ri caj can junan cˈa riqˈui achiˈel nuben jun achi tataˈaj pa jun jay ri xel el ri nimakˈaˈ chiquicanoxic mozos, riche (rixin) chi yerutek pa rulef ri ruticon ruwech riqˈui uva.
Tek ri achi riˈ xeril cˈa ri mozos y tek chˈonak chic quiqˈui chi niquichˈec jojun denario ri jun kˈij, cˈacˈariˈ xerutek chusamajixic ri rulef ri ruticon ruwech riqˈui uva.
Achiˈel xa pa tak a las nueve ri nimakˈaˈ riˈ, riyaˈ xel chic el jun bey y xerutzˈet cˈa chi chiriˈ pa cˈaybel yecˈo mozos ri ma quilon ta quisamaj.
Riyaˈ xubij cˈa chique: ¿Niwajoˈ isamaj? Wi niwajoˈ, quixbiyin cˈa chukaˈ riyix, quixbesamej pa nujuyuˈ ri nuticon ruwech riqˈui uva, y riyin xtintoj cˈa chiwe ri rucˈamon chi nichˈec, xchaˈ chique. Y ri mozos riˈ can xebe cˈa pa samaj.
Ri tataˈaj cˈa, ri rajaf ri ulef, can queriˈ cˈa chukaˈ ri xubanalaˈ quiqˈui ri nicˈaj chic mozos ri xeril tek xel el achiˈel xa pa nicˈaj kˈij y achiˈel xa pa tak a las tres ri tikakˈij. Riyaˈ xerutek cˈa ri mozos pa rusamaj y xubij chique chi can xtuyaˈ wi cˈa chique ri rucˈamon chi niquichˈec.
Y achiˈel xa pa tak a las cinco ri tikakˈij riyaˈ xel chic el jun bey y xeberilaˈ cˈa pe nicˈaj chic mozos. Y riyaˈ xubij cˈa chique ri mozos riˈ: ¿Achique cˈa ruma tek ma iwilon ta el isamaj y chi jun kˈij re yixcˈo waweˈ? xchaˈ chique.
Y ri mozos riˈ xquibij cˈa: Majun xyaˈo kasamaj, xechaˈ. Y ri tataˈaj rajaf ri ulef xubij cˈa chique ri mozos riˈ: Quixbesamej cˈa chukaˈ riyix pa nujuyuˈ ri nuticon ruwech riqˈui uva y xtintoj cˈa chiwe ri rucˈamon chi nichˈec, xchaˈ chique. Y ri mozos riˈ can xebe cˈa pa samaj.
Yacˈa tek xka ka ri kˈij, xpe ri rajaf ri ulef ri ticon ruwech riqˈui uva, xubij cˈa chare ri ucˈuey quiche (quixin) ri rumozos: Queˈasiqˈuij (queˈawoyoj) pe quinojel ri mozos y queˈatojoˈ el. Nabey cˈa queˈasiqˈuij (queˈawoyoj) pe ri mozos ri xeˈoka pa ruqˈuisbel, y yecˈa ri mozos ri xeˈoka pa nabey yeriˈ ri xqueruqˈuisbej ca, xchaˈ riyaˈ.
Tek ri mozos ri xeˈoc pa samaj ri pa tak a las cinco ri tikakˈij xeˈapon riche (rixin) chi yetoj pe, jun puek ri nibix denario chare ri xbequicˈululaˈ pe, ruma queriˈ ri ruraybel ri rajaf ri ulef chi xuyaˈ chique.
Y tek xeˈapon cˈa ri mozos ri xeˈoc pa samaj nabey riche (rixin) chi yebetoj pe, xquichˈob chi riyeˈ más qˈuiy cajel xtiquicˈul que chiquiwech ri nicˈaj chic ri xa majun kˈij ta ri xesamej. Yacˈa tek xquicˈul ri cajel, yacˈariˈ tek xquitzˈet chi riyeˈ chukaˈ xa jun puek ri nibix denario chare ri xquicˈul.
Tek ri mozos riˈ xquicˈul ri cajel y xquitzˈet chi xa junan ri xquicˈul quiqˈui ri nicˈaj chic, xexebexot (xexebeloj) chrij ri tataˈaj.
Ri mozos riˈ niquibij cˈa: Ri ye ruqˈuisbel mozos xeˈoc pa samaj, y xa jun hora oc xesamej, y riyit can junan xaben chake quiqˈui riyeˈ, tek riyoj can jun kˈij xojsamej y xojcˈojeˈ chuxeˈ ri rucˈatanal ri kˈij, yechaˈ cˈa.
Y ri rajaf ri samaj xubij cˈa chare jun chique ri mozos riˈ: Riqˈui ri junan xentoj ri nicˈaj chic mozos majun itzel ta xinben chawe riyit. Ruma awuqˈui riyit xkayaˈ chkawech chi jun denario ri nyaˈ chawe. ¿Ninatej chawe?
Wacami riyit xaxu (xaxe wi) cˈa tacˈuaj la arajil y utz yabe. Y yacˈa chique ri mozos ri cˈa pa ruqˈuisbel xeˈoc pa samaj, can pa wánima cˈa riyin xpe wi tek xinyaˈ el ri cajel achiˈel ri awajel riyit.
Ruma ronojel ri cˈo wuqˈui riyin, can pa nukˈaˈ cˈa riyin cˈo wi riche (rixin) chi nben achique ri nwajoˈ nben riqˈui. ¿O riyit xa itzel nanaˈ chuwe tek riyin xa utz nunaˈoj nben quiqˈui ri nicˈaj chic? xchaˈ.
Y quecˈariˈ, cˈo ri yecˈo nabeyel ri xquecanaj cˈa pa ruqˈuisbel. Y cˈo ri yecˈo pa ruqˈuisbel ri xquecˈojeˈ pa nabey, ruma ye qˈuiy ri ye siqˈuin (oyon), xa yacˈa ri ma ye qˈuiy ta ri ye chaˈon, xchaˈ ri Jesús.
Ri Jesús y ri cablajuj rudiscípulos y ri nicˈaj chic winek ri ye benak quiqˈui, quichapon el bey riche (rixin) chi ye jotol el pa tinamit Jerusalem. Y yacˈariˈ tek ri Jesús xerucˈuaj el jubaˈ quelaˈ pa quiyonil ri rudiscípulos ruma cˈo cˈa ri nrajoˈ nubij chique.
Riyaˈ xubij cˈa: Riyix iwetaman chi pa tinamit Jerusalem kachapon wi el bey, y ya ri chiriˈ xquijach wi el riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol. Xquijach na pa quikˈaˈ ri principaliˈ tak sacerdotes y pa quikˈaˈ ri aj tzˈibaˈ. Y riyeˈ xtiquibij cˈa chi can quicamisex.
Y chukaˈ xquinquijech el pa quikˈaˈ winek ri xa ma ye israelitas ta. Y ri winek riˈ xquetzeˈen chuwij, xquinquichˈey y cˈacˈariˈ xquinquibajij chuwech jun cruz riche (rixin) chi yinquicamisaj. Pero pa rox kˈij xquicˈastej cˈa pe, xchaˈ ri Jesús.
Y ri ye caˈiˈ discípulos ri ye rucˈajol ri achi ri Zebedeo rubiˈ, xejel apo riqˈui ri Jesús, cachibilan ri quiteˈ. Y ri quiteˈ xxuqueˈ xmajeˈ ka chuwech ri Jesús riche (rixin) chi nucˈutuj jun utzil chare.
Ri Jesús xubij cˈa chare ri teˈej riˈ: ¿Achique cˈa ri nawajoˈ? xchaˈ chare. Y ri ixok xubij cˈa chare ri Jesús: Riyin nwajoˈ cˈa chi tek yitcˈo chic pan awajawaren, can tabanaˈ cˈa chi re ye caˈiˈ wal reˈ yetzˈuyeˈ ta apo awuqˈui; jun ta cˈa ri pan awajquikˈaˈ y jun ta cˈa ri pan awajxocon, xchaˈ.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri ye caˈiˈ ral ri ixok riˈ: Riyix ma iwetaman ta cˈa ri nicˈutuj chuwe. ¿La nicochˈ cami riyix achiˈel ri xtiban chuwe riyin? ¿Y la nicochˈ cami chukaˈ riyix jun tijoj pokonal achiˈel ri xtinkˈaxaj riyin? xchaˈ ri Jesús. Y riyeˈ xquibij cˈa: Nikacochˈ, xechaˈ chare.
Y ri Jesús xubij chic cˈa chique: Can kitzij wi cˈa chi riyix xticochˈ na wi achiˈel ri xtiban chuwe riyin. Chukaˈ can xticochˈ jun tijoj pokonal achiˈel ri xtinkˈaxaj riyin. Yacˈa ri nicˈutuj chuwe, chi riyix niwajoˈ chi jun nitzˈuyeˈ ri pa wajquikˈaˈ y jun nitzˈuyeˈ ri pa wajxocon, riˈ ma pa nukˈaˈ ta riyin cˈo wi chi nyaˈ chiwe. Ruma ri nicˈutuj riyix, riˈ xa quiche (quixin) chic cˈa ri xtubij ri Nataˈ chi utz chi xquetzˈuyeˈ chiriˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y yacˈa tek ri lajuj chic discípulos xquicˈaxaj ri xbitej ka, xpe cˈa coyowal chique ri ye caˈiˈ discípulos ri cachˈalal quiˈ.
Can yacˈariˈ tek ri Jesús xerusiqˈuij (xeroyoj) ri rudiscípulos y xubij cˈa chique: Riyix jabel iwetaman chi re waweˈ chuwech re ruwachˈulef ri ye aj kˈatbel tak tzij, yeriˈ ri yecˈo pa quiwiˈ ri winek, y ruma chi can cˈo quikˈatbel tzij pa quiwiˈ ri winek, rumariˈ niquinaˈ chi can yecˈa riyeˈ ri ye cajaf ri winek. Xa can xu (xe) wi cˈa ri cˈo quikˈij ri yebin ri cˈo chi niban.
Yacˈa ri chicojol riyix jun wi chic. Ruma ri nrajoˈ chi nicˈojeˈ rukˈij chicojol, xa tuchˈutinirisaj riˈ, y querunimaj querilij ri nicˈaj chic.
Wi cˈo jun chiwe riyix ri nrajoˈ chi ya riyaˈ ri nabey, xa tuchˈutinirisaj riˈ, querunimaj querilij ri nicˈaj chic.
Can achiˈel nben riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol. Riyin ma xipe ta riche (rixin) chi ye ri winek yebano samaj pa nucuenta riyin. Riyin xipe riche (rixin) chi nben ri samaj ri nicˈatzin chi nben pa quicuenta ri winek, y can nyaˈ wiˈ pa camic riche (rixin) chi queriˈ ye qˈuiy ri yecolotej, xchaˈ ri Jesús.
Ri Jesús y ri rudiscípulos yacˈa tek quichapon el elen pa tinamit Jericó, y sibilaj cˈa ye qˈuiy winek ri ye tzekelbeyon el riche (rixin),
can yacˈariˈ tek ye caˈiˈ moyiˈ ye tzˈuyul chuchiˈ ri bey xquicˈaxaj cˈa chi ri Jesús yariˈ ri nikˈax el queriˈ, y riyeˈ xquirek quichiˈ y xquibij cˈa: Riyit Ajaf, ri yit ralcˈual ca ri rey David, tajoyowaj cˈa kawech ruma re kabanon, xechaˈ.
Y ri winek xequikˈil cˈa ri moyiˈ riˈ chi ma tiquirek ta chic quichiˈ. Yacˈa riyeˈ xa más niquirek quichiˈ y xquibij: Riyit Ajaf, ri yit ralcˈual ca ri rey David, tajoyowaj cˈa kawech ruma re kabanon, xechaˈ.
Y ri Jesús xracˈaxaj cˈa ri quichˈabel. Rumariˈ Riyaˈ xpaˈeˈ cˈa y xerusiqˈuij (xeroyoj). Y xubij chique: ¿Achique cˈa niwajoˈ? xchaˈ.
Riyeˈ xquibij cˈa chare ri Jesús: Ajaf, riyoj nikajoˈ cˈa chi yojtzuˈun, xechaˈ.
Ri Jesús ruma xujoyowaj cˈa quiwech ri ye caˈiˈ achiˈaˈ moyiˈ riˈ, can yacˈariˈ tek xuchop ri runakˈ tak quiwech, y riyeˈ xetzuˈun cˈa. Y xquitzekelbej chukaˈ el ri Jesús.

21

Y ri Jesús, y ri ye rudiscípulos y ri nicˈaj chic winek ri ye benak quiqˈui, xa jubaˈ chic cˈa nrajoˈ chi ma yeˈapon pa tinamit Jerusalem, ruma xa can pa tinamit Betfagé chic yecˈo wi, tinamit ri cˈo chunakajal ri juyuˈ Olivos. Y xpe cˈa ri Jesús xerutek cˈa el ye caˈiˈ rudiscípulos.
Riyaˈ xubij cˈa el chique: Quixbiyin apo chupan la jun aldea la nitzuˈ apo chilaˈ, y can xu (xe) wi xquixoc apo, xtiwil jun ti alaj bur ri ximil ca chiriˈ riqˈui ri ruteˈ. Tiquiraˈ cˈa pe ri teˈej y queˈicˈamaˈ pe chi ye caˈiˈ chuwe.
Y wi cˈo cˈa jun xtibin pe chiwe chi achique ruma yixtajin yeˈiquir, tibij cˈa ca chare: Nicˈatzin chare ri Ajaf, y xa chanin xqueˈorutzolij ca, quixchaˈ ca, xeˈucheˈex el ruma ri Jesús.
Ronojel reˈ nibanatej ruma queriˈ tzˈiban ca ruma ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ri rutzˈiban cˈa ca riyaˈ, nubij:
Tiyaˈ cˈa rutzijol chique ri winek ye riche (rixin) ri tinamit Sion, chi ri qui‑Rey yacˈareˈ petenak. Ri qui‑Rey can chˈuchˈuj wi cˈa ránima. Y Riyaˈ chˈocol pe chrij jun ti bur. Can chrij wi cˈa jun ti alaj bur chˈocol wi pe. Ri ti alaj bur ral cˈa jun chicop riche (rixin) ejkaˈn.
Quecˈariˈ ri tzˈibatal ca. Y ri caˈiˈ discípulos xebe cˈa, y xquiben wi ri bin el chique ruma ri Jesús.
Xquicˈom cˈa pe ri ti alaj bur rachibilan ri ruteˈ, cˈacˈariˈ ri discípulos xquiyaˈ ri quitziak chiquij ri bur riche (rixin) chi ri Jesús xchˈoqueˈ el chrij.
Y ri ye tzeketel chrij ri Jesús sibilaj ye qˈuiy. Y jubaˈ ma quinojel chique riyeˈ ri xquiriqˈuilaˈ ri nimaˈk tak quitziak pa rubey ri Jesús riche (rixin) chi niquiyaˈ rukˈij. Y nicˈaj chic winek ruma can niquiyaˈ chukaˈ rukˈij ri Jesús xebequicˈamalaˈ pe ruxak tak cheˈ ri can riche (rixin) wikbel, riche (rixin) chi xequiricˈ pa rubey. Y quecˈariˈ niquibanalaˈ ye benak.
Y ri winek cˈa ri ye nabeynek chuwech ri Jesús y ri yecˈo ca chrij, can riqˈui cˈa ronojel quichukˈaˈ niquibij: ¡Matiox chi petenak ralcˈual ca ri rey David! ¡Riyaˈ can banon pe bendecir ruma ri Ajaf Dios! ¡Y can pa rubiˈ ri Ajaf Dios petenak wi! ¡Matiox chare ri Dios ri cˈo chilaˈ chicaj! yechaˈ cˈa.
Yacˈa tek ri Jesús ntoc apo ri pa tinamit Jerusalem, xepe cˈa ri winek xquimol apo quiˈ chanin chutzˈetic ri Jesús. Y ri winek riˈ niquibilaˈ cˈa: ¿Achique cˈa chi achi reˈ? yechaˈ.
Y yecˈo cˈa nicˈaj chic ri xebin: Reˈ yareˈ ri Jesús, ri profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ri nipe pa tinamit Nazaret; tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Galilea, yechaˈ.
Y ri Jesús xoc cˈa pa rachoch ri Dios ri cˈo pa tinamit Jerusalem. Y tek xerutzˈet ri winek chi achiˈel cˈaybel quibanon chare rachoch ri Dios, xerokotaj cˈa pe quinojel ri yetajin yecˈayin y ri yelokˈonaj chiriˈ. Y ri aj qˈuexoy tak puek xerutecmayilaˈ ca ri quimesas, y queriˈ chukaˈ xuben chique ri quichˈacat ri yetajin yecˈayin palomax.
Ri Jesús xubij cˈa chique ri winek riˈ: Chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca nubij chi ri wachoch, jay riche (rixin) oración. Yacˈa riyix xa achiˈel jul quiche (quixin) alekˈomaˈ ibanon chare, xchaˈ ri Jesús chique.
Y tek ri Jesús cˈo cˈa pa rachoch ri Dios, yecˈo cˈa winek ye moyiˈ y yecˈo chukaˈ ri ma yecowin ta yebiyin ruma chi ye cojo, ri xeˈapon riqˈui Riyaˈ, riche (rixin) chi yerucˈachojsaj el. Y Riyaˈ can xerucˈachojsaj wi el.
Yacˈa ri principaliˈ tak sacerdotes y ri ye aj tzˈibaˈ xpe coyowal, ruma ri Jesús qˈuiy milagros ri yerubanalaˈ, y ruma chukaˈ ri acˈalaˈ riqˈui cˈa quichukˈaˈ niquibilaˈ chiriˈ pa rachoch ri Dios: ¡Matiox chi xoka ralcˈual ca ri David! yechaˈ. Y ya cˈa riˈ ri xyaco coyowal.
Xepe ri principaliˈ tak sacerdotes y ri achiˈaˈ aj tzˈibaˈ, xquibij cˈa chare ri Jesús: ¿Nawacˈaxaj cˈa ri yetajin chubixic ri acˈalaˈ? xechaˈ. Y xpe ri Jesús xubij chique ri achiˈaˈ riˈ: Jaˈ (je), nwacˈaxaj. Y riyix, ¿la majun bey cami isiqˈuin chupan ri ruchˈabel ri Dios tek nubij: Riyit Dios can abanon chique ri acˈalaˈ y chique ri cˈa yetzˈuman na chi ntel chˈabel pa quichiˈ riche (rixin) chi nacˈul akˈij acˈojlen?
Quecˈariˈ nubij ri ruchˈabel ri Dios, xchaˈ ri Jesús chique ri achiˈaˈ riˈ. Y ri Jesús xeruyaˈ cˈa ca chiriˈ ri achiˈaˈ riˈ. Riyaˈ xel el ri pa tinamit Jerusalem y xbe cˈa pa tinamit Betania. Cˈa chiriˈ cˈa xbe wi riche (rixin) chi xbeˈuxlan ri jun akˈaˈ riˈ.
Y nimakˈaˈ ri rucaˈn kˈij, tek ruchapon bey riche (rixin) chi nitzolin pa tinamit Jerusalem, ri Jesús xpe runumic.
Y tek benak, Riyaˈ xutzˈet cˈa juwiˈ cheˈ ri higo rubiˈ tiquil chunakajal ri bey. Xbe cˈa apo chuxeˈ chucanoxic ruwech, pero xa majun ruwech cˈo ta, xa ruyon ruxak cˈo. Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare ri cheˈ: Majun bey chic cˈa xcawachin ta. Y ri juwiˈ cheˈ riˈ can chanin xchakiˈj ka.
Tek ri rudiscípulos ri Jesús xquitzˈet chi chakiˈj chic ri juwiˈ cheˈ higo rubiˈ, xquibilaˈ chiquiwech: ¿Achique cˈa rubanic laˈ chi can chanin xchakiˈj ka re juwiˈ cheˈ reˈ? xechaˈ.
Xpe ri Jesús xubij cˈa chique: Can kitzij nbij chiwe, chi wi riyix can nicukubaˈ icˈuˈx riqˈui ri Dios y ma nuben ta caˈiˈ icˈuˈx, can xquixcowin cˈa niben achiˈel xinben riyin chare re jun higo reˈ. Y ma xu (xe) ta wi reˈ ri xquixcowin xtiben, xa can xquixcowin nibij chare re juyuˈ reˈ chi tel el waweˈ y tikˈax chupan ri mar, y can quecˈariˈ ri xtibanatej.
Can ronojel wi cˈa ri nicˈutuj chare ri Dios, wi riyix can ninimaj chi nicˈul, can xticˈul wi cˈa.
Y tek ri Jesús cˈo chic pa rachoch ri Dios y nucˈut chic ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri winek, ri principaliˈ tak sacerdotes y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij chiquicojol ri winek, xeˈapon apo riqˈui ri Jesús y xquicˈutuj cˈa chare: ¿Achique chi kˈatbel tzij cˈo pan akˈaˈ riche (rixin) chi xeˈawokotaj el ri winek ri yecˈayin re pa rachoch ri Dios? ¿Y achique chukaˈ xyaˈo ri kˈatbel tzij riˈ pan akˈaˈ chi yeˈabanalaˈ quereˈ? xechaˈ chare.
Xpe ri Jesús xubij cˈa chique ri achiˈaˈ riˈ: Riyin cˈo cˈa chukaˈ jun ri nwajoˈ ncˈutuj chiwe, y wi riyix xtibij chuwe, riyin chukaˈ xtinbij cˈa chiwe achique ri yayon pe kˈatbel tzij pa nukˈaˈ chi yenbanalaˈ quereˈ.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xucˈutuj cˈa: ¿Ri Juan xtak pe ruma ri Dios riche (rixin) chi xeruben bautizar ri winek? ¿O xa ye ri winek xebin chare chi xuben queriˈ? xchaˈ ri Jesús. Y ri principaliˈ tak sacerdotes y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij xquibilaˈ cˈa chiquiwech: ¿Achique cˈa xtikabij chare wacami? xechaˈ ka. Ruma wi nikabij chi ri Juan ya ri Dios ri takayon pe, ri Jesús xa xtubij cˈa chake chi achique cˈa ruma tek ma xinimaj ta ri xubij.
Y wi nikabij chi xa winek xebin chare ri Juan chi xuben queriˈ, cˈo rucˈayewal nucˈom pe chake riyoj, ruma ri winek xqueyacatej pe chikij. Ruma quinojel ri winek quetaman wi chi ri Juan can jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, xechaˈ cˈa ka chiquiwech.
Y yacˈariˈ tek xquibij apo chare ri Jesús: Riyoj ma ketaman ta, xechaˈ apo. Y ri Jesús can yacˈa chukaˈ riˈ xubij chique ri achiˈaˈ riˈ: Ruma cˈa chi riyix ma xixcowin ta xibij chuwe, queriˈ cˈa chukaˈ riyin ma xtinbij ta chiwe achique yayon kˈatbel tzij pa nukˈaˈ chi yicowin yenbanalaˈ quereˈ, xchaˈ ri Jesús.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chic cˈa chique ri achiˈaˈ riˈ: ¿Achique nibij riyix chrij re xtinbij chiwe? Cˈo cˈa jun achi yecˈo caˈiˈ rucˈajol. Y ri tataˈaj riˈ xapon cˈa nabey riqˈui ri jun, y xubij chare: Wacami, jabanaˈ jubaˈ kasamaj, ri acuchi (achique) katicon wi ri uva, xchaˈ chare.
Xpe ri cˈajolaxel riˈ xubij cˈa chare ri rutataˈ: Riyin ma yibe ta, xchaˈ. Pero xtzolin pe rucˈuˈx ruma xuchˈob chi ma utz ta ri chˈabel ri xubij y xbe cˈa pa samaj.
Y ri tataˈaj xapon cˈa chukaˈ riqˈui ri jun chic rucˈajol, y xubij chare chi tibe pa samaj. Y ri cˈajolaxel riˈ xubij chare ri rutataˈ: Táta, yareˈ yibe, xchaˈ. Yacˈa ri cˈajolaxel riˈ xa ma xbe ta pa samaj.
Y cˈacˈariˈ ri Jesús xucˈutuj: ¿Achique chique ri ye caˈiˈ riˈ ri xbano ri ruraybel ri rutataˈ? xchaˈ. Y ri achiˈaˈ riˈ xquibij cˈa: Ri xbano ri ruraybel ri rutataˈ ya ri nabey, xechaˈ. Y ri Jesús xubij cˈa chique: Can kitzij cˈa nbij chiwe chi xa ye ri cˈutuy tak alcawal y ri ixokiˈ ri ma utz ta cˈaslen quicˈuan, xa yeriˈ ri xqueˈoc nabey pa rajawaren ri Dios, que chiwech riyix, ruma riyeˈ xtzolin pe quicˈuˈx.
Ri Juan ri Bautista tek xpe, riyaˈ xucˈut cˈa jun chojmilaj bey chiwech, yacˈa riyix xa ma xinimaj ta. Xaxu (xaxe wi) ri cˈutuy tak alcawal y ri ixokiˈ ri ma utz ta quicˈaslen, xaxu (xaxe) wi riyeˈ ri xeniman. Yacˈa riyix, astapeˈ xitzˈet riˈ xa ma xtzolin ta pe icˈuˈx riche (rixin) chi queriˈ xinimaj ta.
Y tiwacˈaxaj na peˈ jun chic cˈambel tzij, xchaˈ ri Jesús chique ri winek: Xcˈojeˈ cˈa jun achi ri can tetataˈ chic, ri xutic cˈa ruwech ri rulef riqˈui uva y xuben coral chrij ri rulef. Xuben chukaˈ achiˈel jun ti pila pan ulef riche (rixin) chi niyitzˈ ri uva chupan, y xuben chukaˈ jun setesic tzˈak ri nej xujotobaˈ chicaj, y pa ruwiˈ riˈ xcˈojeˈ wi rachoch ri chajinel. Cˈacˈariˈ xuyaˈ ca pa kajic chique caˈiˈ oxiˈ mozos, y riyaˈ xbe nej.
Y yacˈa tek xapon ri rukˈijul riche (rixin) chi nijunex ruwech ri uva, ri rajaf ri ulef xutek nabey jun rumozo, cˈa jubaˈ riˈ xutek jun chic. Y queriˈ ye qˈuiy mozos ri xerutek quiqˈui ri kajoy tak ulef chucˈulic ri uva kajbel riche (rixin) ri ulef.
Xa yacˈa ri achiˈaˈ kajoy tak ulef, xa ma xequicˈul ta jabel ri mozos ri ye takon el ruma ri rajaf ri ulef. Jun xquichˈey, jun chic xquiqˈuek chi abej y jun chic xquicamisaj.
Y ri rajaf ri ulef xerutakalaˈ cˈa nicˈaj chic achiˈaˈ ri ye rumozos. Sibilaj ye qˈuiy chic cˈa ri xerutek. Xa yacˈa ri achiˈaˈ kajoy tak ulef xa can queriˈ chukaˈ xquibanalaˈ pe chique.
Y pa ruqˈuisbel, xutek ri rucˈajol ruma riyaˈ xuchˈob ka: Ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef can xqueniman wi cˈa chare ri nucˈajol tek xtiquitzˈet chi can ya riyaˈ ri napon quiqˈui, xchaˈ.
Yacˈa ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef, can xu (xe) wi xquitzˈet chi ya ri rucˈajol ri rajaf ri ulef ri xapon, xquibilaˈ cˈa chiquiwech: Yareˈ ri xtoc ca rajaf ronojel re ulef re kakajon. Wacami quixam pe, tikacamisaj riche (rixin) chi re ulef ntoc ca kiche (kixin) riyoj, xechaˈ.
Y can queriˈ wi cˈa xquiben. Xquichop ri cˈajolaxel y cˈacˈariˈ xquelesaj cˈa el chiriˈ chupan ri rulef y xquicamisaj.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij: Tek xtipe ri rajaf ri ulef ri ticon ruwech riqˈui uva, ¿achique cami xtuben chique ri achiˈaˈ kajoy tak ulef, nichˈob riyix? xchaˈ ri Jesús.
Y ri winek xquibij cˈa: Ri rajaf ri ulef man cˈa xtujoyowaj ta quiwech ri itzel tak achiˈaˈ kajoy ulef y xquerucamisaj y cˈacˈariˈ ri rulef xtuyaˈ chic ca pa kajic chique nicˈaj chic achiˈaˈ kajoy tak ulef, ri can xtiquiyaˈ wi ri uva kajbel riche (rixin) ri ulef tek napon ri rukˈijul, xechaˈ.
Xpe ri Jesús xubij cˈa chique: ¿La can majun bey cˈa isiqˈuin ta ri jun tzij tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios? Ri tzij riˈ nubij cˈa: Cˈo cˈa jun abej ri ma xka ta chiquiwech chi xquicusaj ri nicˈaj aj banoy tak jay. Pero re abej reˈ xa can cˈo wi xucusan chare ri xquina riche (rixin) ri jay, riche (rixin) chi ri jay riˈ ma nitzak ta. Ri xbano cˈa reˈ can ya wi ri Ajaf, y reˈ can nikamey ruma majun bey katzˈeton ta chi nibanatej ta quereˈ.
Queriˈ nubij ri ruchˈabel ri Dios. Y ruma cˈa ri quereˈ ye banatajnek, rumacˈariˈ riyix xa xtelesex ri rajawaren ri Dios pan ikˈaˈ y xtiyaˈox (xtyaˈ) chic chique nicˈaj chic winek ri can xtiwachin wi pa quicˈaslen.
Ri winek ri xtitzak cˈa chuwech re jun abej reˈ, can xtuquiraj riˈ chuwech. Y ri winek ri xtika ri abej riˈ chrij, can xticˈajtej cˈa, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri principaliˈ tak sacerdotes y ri achiˈaˈ fariseos tek quicˈaxan chic ka ri cˈambel tak tzij ri xerutzijoj ri Jesús, can xkˈax cˈa chiquiwech chi chiquij riyeˈ xchˈo wi ka.
Y yacˈariˈ tek riyeˈ can ta cˈo xcajoˈ chi xquichop ta el ri Jesús. Pero ma xquichop ta el ruma xa niquixibij quiˈ chiquiwech ri winek; ruma chiquiwech ri winek, ri Jesús can jun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, y nubij chukaˈ chique ri xquebanatej ri chiquiwech apo.

22

Ri Jesús xuchop chic cˈa tzij quiqˈui ri winek, y xerucusaj nicˈaj chic cˈambel tak tzij. Riyaˈ xuchop cˈa rubixic:
Ri rajawaren ri caj, can junan cˈa riqˈui ri xbanatej pa jun nimakˈij ri xuben ri jun rey chare ri rucˈajol tek xcˈuleˈ.
Ri rey riˈ can yecˈo wi ri rubin chic chique chi yeˈapon chupan ri jun cˈulanen riˈ, y rumariˈ xerutek cˈa ri ye rumozos chiquisiqˈuixic (chicoyoxic) ri winek riˈ. Yacˈa tek xesiqˈuix (xeˈoyox), man chic xcajoˈ ta xebe.
Y ri rey xerutek chic el nicˈaj rumozos y xubij el chique: Tibij chique quinojel ri nyaˈon chic rutzijol chique chrij re jun nimakˈij reˈ, chi ronojel cˈo chic riche (rixin) chi nikaben ri waˈin. Ri achij tak nuwáquix y ri nicˈaj chic chicop ri xentiojirisaj riche (rixin) chi yecˈatzin chupan re kˈij reˈ, xecamisex yan y xechojmirisex yan riche (rixin) chi yetij. Can ronojel cˈa cˈo chic, quixchaˈ chique. Chi can quepe cˈa chupan re jun cˈulanen reˈ, xchaˈ el chique.
Yacˈa ri xesiqˈuix (xeˈoyox), ma xeniman ta pe riqˈui ri xbebix chic jun bey chique. Yecˈo xa xebe pa tak quisamaj ri pa tak juyuˈ; y yecˈo xa xebe pa tak cˈaynic.
Yacˈa ri nicˈaj chic xequichop ri mozos ri ye rutakon el ri rey, janiˈ na cˈa xquiben chique y xequicamisaj.
Yacˈa tek xapon rutzijol riqˈui ri rey ri xbanatej, xyacatej royowal. Can yacˈariˈ tek riyaˈ xerutek achiˈaˈ ye banoy tak chˈaˈoj chiquij riche (rixin) chi xeruqˈuis cˈa ri xecamisan quiche (quixin) ri rumozos, y chukaˈ can xubij chi tiporox cˈa ri quitinamit.
Yacˈariˈ tek ri rey xchˈo chic quiqˈui ri rumozos y xubij cˈa chique: Can kitzij wi chi ronojel cˈo chic riche (rixin) chi nibanatej ri cˈulanen, xa yacˈa ri xensiqˈuij (xenwoyoj) ma xcajoˈ ta xepe, y riqˈui riˈ xkˈalajin chi ma rucˈamon ta (takal ta chiquij) chi yepe.
Wacami cˈa, quixbiyin ri pa tak bey y queˈisiqˈuij (queˈiwoyoj) pe quinojel ri xqueˈiwil riche (rixin) chi yepe chupan re jun cˈulanen reˈ, xchaˈ chique.
Y ri mozos can xebe na wi ri pa tak bey, xebequimoloˈ cˈa pe quinojel winek, chi utz y ma utz ta quicˈaslen. Y ri jay ri acuchi (achique) xban wi ri cˈulanen, xnoj.
Y ri rey xoc cˈa apo chiquitzˈetic quinojel ri xerusiqˈuij (xeroyoj). Y riyaˈ xutzˈet cˈa chi cˈo cˈa jun achi chiriˈ ri ma rucusan ta ri tziek ri nicˈatzin chi nucusex chupan jun cˈulanen.
Ri rey xchˈo cˈa riqˈui ri achi riˈ, ri can rusiqˈuin (royon) wi chukaˈ chupan ri jun cˈulanen riˈ, y xucˈutuj cˈa chare: Y riyit ¿achique cˈa modo xatoc pe waweˈ, tek xa ma xacusaj ta ri tziek ri nicˈatzin chupan re jun cˈulanen reˈ? xchaˈ ri rey chare. Y ri achi ma xchˈo ta.
Yacˈariˈ tek ri rey xubij chique ri rumozos: Tiximaˈ el rukˈaˈ raken re jun achi re xa ma xucusaj ta ri tziek ri nicˈatzin tek cˈo jun cˈulanen y jeˈicˈakaˈ cˈa ca quelaˈ pa kˈekuˈm ri acuchi (achique) xtokˈ wi y xtukachˈachˈej rey.
Y astapeˈ can ye qˈuiy cˈa ri yesiqˈuix (yeˈoyox), xa ma ye qˈuiy ta ri xquechatej riche (rixin) chi yeˈoc pa rajawaren ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y yacˈariˈ tek ri achiˈaˈ fariseos xebe. Riyeˈ xquiyaˈ cˈa chiquiwech riche (rixin) chi achique ta jun niquiben riche (rixin) chi ri Jesús nitzak ta pa quikˈaˈ riqˈui ri chˈabel ri nubij.
Yacˈariˈ tek riyeˈ xequitek ri quidiscípulos ye cachibilan el ye caˈiˈ oxiˈ chique ri yecˈo pa rupartido ri rey Herodes. Xequitek el cˈa riqˈui ri Jesús; y riyeˈ xbequibij cˈa chare tek xeˈapon riqˈui: Riyit ri can yit jun Tijonel, riyoj can ketaman cˈa chi xaxu (xaxe) wi cˈa ri kas kitzij ri nika chawech y yariˈ ri natzijoj. Can nacˈut wi ri bey riche (rixin) ri Dios chiquiwech ri winek. Y riyit ma naxibij ta awiˈ chuwech jun winek, astapeˈ can cˈo rukˈij.
Y wacami nikajoˈ cˈa nikacˈaxaj achique nabij riyit. ¿La rucˈamon cami chi nikatoj ri alcawal ri nubij ri César ri cˈo chi nikatoj o xa ma rucˈamon ta? xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús can retaman ri itzel chˈobonic ri yetajin chrij. Rumariˈ Riyaˈ xubij cˈa chique: Riyix xa caˈiˈ ipalej. ¿Achique cˈa ruma riyix nitij ikˈij riche (rixin) chi yinitojtobej?
Ticˈutuˈ cˈa pe ri puek ri niyaˈ riyix riche (rixin) chi nitoj ri alcawal, xchaˈ chique. Y riyeˈ can yacˈariˈ xquicˈut apo ri puek chuwech; y ri puek ri xquicˈut apo, ya cˈa ri niquibij denario chare.
Y ri Jesús yacˈariˈ tek xucˈutuj chique: ¿Achoj ruwachbel cˈa laˈ? ¿Y achoj rubiˈ chukaˈ la cˈo chuwech la puek? xchaˈ chique.
Y riyeˈ xquibij cˈa chare ri Jesús: Riche (rixin) ri César, xechaˈ. Y ri Jesús xubij cˈa chique: Can tiyaˈ cˈa chare ri César ri can riche (rixin) wi ri César. Y can tiyaˈ cˈa chare ri Dios, ri can riche (rixin) wi ri Dios, xchaˈ chique.
Y tek ri achiˈaˈ riˈ quicˈaxan chic ka ri xubij ri Jesús, can xquimey tek xquicˈaxaj. Y riyeˈ xquiyaˈ cˈa ca ri Jesús, y xebe el.
Y ya cˈa kˈij riˈ tek nicˈaj chique ri achiˈaˈ saduceos xeˈapon riqˈui ri Jesús, ruma cˈo nicajoˈ niquicˈutuj chare. Ri achiˈaˈ riˈ ma niquinimaj ta chi ri caminakiˈ xquecˈastej chic pe.
Rumacˈariˈ riyeˈ xquibij cˈa chare ri Jesús: Riyit ri can yit jun Tijonel, cˈo cˈa jun ri nikajoˈ nikacˈutuj chawe. Ri Moisés can rutzˈiban wi cˈa ca chake chi tek jun achi nicom el y majun ralcˈual nicˈojeˈ ca riqˈui ri rixjayil, can jun cˈa rachˈalal ri achi riˈ cˈo chi nicˈuleˈ riqˈui ri ixok ri xmalcanij ca, riche (rixin) chi queriˈ yecˈojeˈ ta ralcˈual riqˈui ri ixok riˈ. Y ri nabey ti cˈajol (alaˈ) ri nalex ntoc ralcˈual ri caminek chic el.
Y riyeˈ xquibij cˈa: Chkacojol riyoj xecˈojeˈ cˈa ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ. Y xbanatej cˈa chi ri nimalaxel xcˈuleˈ pero ri achi riˈ xa xcom el y majun ralcˈual xcˈojeˈ ta ca. Y ri rixjayil xcanaj ca chare ri rachˈalal.
Ri rucaˈn achi can queriˈ chukaˈ xucˈulwachij el, riyaˈ xcom el y majun ralcˈual xcˈojeˈ ta ca. Ri rox achi can queriˈ chukaˈ xucˈulwachij el, achiˈel ri caˈiˈ nabey tak rachˈalal y ri ixok cˈa xcˈojeˈ na ca. Y quecˈariˈ xquicˈulwachilaˈ el chi ye wukuˈ cachˈalal quiˈ.
Y tek ye caminek chic cˈa el ri ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ chuwech ri ixok riˈ, pa ruqˈuisbel xcom chukaˈ el ri ixok.
Y ri achiˈaˈ saduceos xquibij cˈa chare ri Jesús: Riyit nabij chi xtapon na jun kˈij tek ri caminakiˈ xquecˈastej pe. Y tek xtapon ri kˈij riˈ, ¿achoj rixjayil cˈa xtoc wi ri ixok riˈ? Ruma chi ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ xecˈojeˈ riqˈui, xechaˈ chare.
Can yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri achiˈaˈ riˈ: Riyix xa yix sachnek riqˈui ri xibij. Xa ma kˈaxnek ta chiwech ri nubij chupan ri ruchˈabel ri Dios. Y xa ma iwetaman ta chi ri ruchukˈaˈ ri Dios sibilaj nim.
Ruma tek xtapon ri kˈij chi ri caminakiˈ xquecˈastej el, ri achi ma xticˈojeˈ ta chic rixjayil, ni ri ixok ma xticˈojeˈ ta chic rachijil, ruma can majun chic cˈulanen xtibanatej. Riyeˈ xa can xqueˈoc cˈa achiˈel ri ruˈángeles ri Dios chilaˈ chicaj.
Yacˈa ri cˈastajbel quiche (quixin) ri caminakiˈ, can cˈo wi. ¿La ma isiqˈuin ta cˈa chupan ri ruchˈabel ri Dios? Tek ri Dios xubij:
Yin cˈa riyin ri ru‑Dios ri Abraham, ri ru‑Dios ri Isaac y ri ru‑Dios chukaˈ ri Jacob. Can quecˈariˈ ri xubij ri Dios ojer ca. Y xa ta ri katiˈt kamamaˈ riˈ xa xecom ta jurayil, ri Dios man ta qui‑Dios chic riyeˈ, ruma xa ma xquecˈastej ta chic pe. Ruma ri Dios, ma Dios ta quiche (quixin) ri caminakiˈ, xa can Dios quiche (quixin) ri cˈo quicˈaslen, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri winek quicˈaxan chic ri chˈabel ri nucˈut ri Jesús, can xquimey ri xquicˈaxaj, ruma majun bey quicˈaxan ta chˈabel queriˈ.
Tek ri achiˈaˈ fariseos xquicˈaxaj chi ri Jesús can xutzˈapij wi cˈa xequey ri achiˈaˈ saduceos riqˈui ri xubij chique, can chanin cˈa xquimol quiˈ chuchˈobic achique ri xtiquiben.
Xpe cˈa jun chique ri achiˈaˈ fariseos, ri can cˈo qˈuiy retaman chrij ri ley riche (rixin) ri Moisés, xaxu (xaxe wi) cˈa riche (rixin) chi nutojtobej ri Jesús, xucˈutuj cˈa chare:
Riyit ri can yit Tijonel wi, tabij cˈa chuwe, ¿achique cˈa chique ri pixaˈ ri más nim rejkalen ri xuyaˈ ri Dios pa rukˈaˈ ri Moisés? xchaˈ.
Y ri Jesús xubij chare: Ri pixaˈ riˈ ya ri tawajoˈ cˈa ri Dios ri Awajaf. Tawajoˈ riqˈui ronojel awánima. Tawajoˈ chupan ronojel ri acˈaslen, y riqˈui ronojel ri anojibal.
Can yacˈariˈ ri nabey y nimalaj pixaˈ ri cˈo chupan ri ley.
Y cˈo chukaˈ jun rucaˈn pixaˈ y jubaˈ ma junan riqˈui ri nabey. Y ri pixaˈ riˈ nubij cˈa: Can achiˈel nawajoˈ ka awiˈ riyit, can queriˈ cˈa chukaˈ queˈawajoˈ ri awucˈ awachˈalal. Queriˈ nubij ri pixaˈ riˈ.
Re caˈiˈ pixaˈ reˈ, yareˈ rucˈuˈx ri nubij ri ley riche (rixin) ri Moisés y ronojel cˈa ri quibin ca ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, xchaˈ ri Jesús.
Y tek quimolon quiˈ ri achiˈaˈ fariseos, xpe ri Jesús xucˈutuj cˈa chique:
¿Achique cˈa nibij riyix chrij ri Cristo? Tek Riyaˈ xtipe, ¿achoj ralcˈual Riyaˈ? xchaˈ cˈa chique. Y ri achiˈaˈ fariseos xquibij cˈa: Ralcˈual ca ri rey David, xechaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Pero wi Riyaˈ xa choj jun ralcˈual ca ri rey David, ¿achique cˈa ruma tek ri rey David xubij Wajaf chare ri Cristo? Ruma xa can xkˈalajsex chare ruma ri Lokˈolaj Espíritu; y rumariˈ tek xubij cˈa:
Ri Dios xubij cˈa chare ri Wajaf: Catzˈuyeˈ re pa wajquikˈaˈ, cˈa ya tek xquenyaˈ na pan akˈaˈ pan awaken ri yeˈetzelan awuche (awixin).
Queriˈ ri rutzˈiban ca. Y wi ri rey David, Wajaf xchaˈ chare ri Cristo, ¿achique cˈa ruma tek ri winek niquibij chi ri Cristo xa choj jun ralcˈual ca ri rey David? xchaˈ ri Jesús.
Y can majun cˈa jun ri xcowin ta xbin apo ri xucˈutuj ri Jesús chique. Can ya cˈa kˈij riˈ tek can majun chic ri xbano cowil chi cˈo ta ri xucˈutuj apo chare ri Jesús.

23

Y ri Jesús yacˈariˈ tek xchˈo quiqˈui ri winek y chukaˈ quiqˈui ri rudiscípulos y xubij cˈa:
Ri aj tzˈibaˈ y ri achiˈaˈ fariseos yecˈa riyeˈ ri yecˈo ca pa ruqˈuexel ri Moisés riche (rixin) chi niquicˈut ri ruchˈabel ri Dios chiwech.
Rumacˈariˈ riyix can tinimaj quitzij. Can ronojel cˈa ri niquibij chiwe, tibanaˈ y titakej. Xa yacˈa ri ma tiben ta achiˈel ri niquiben riyeˈ. Ruma chi riyeˈ xa ma niquiben ta ri niquibij chi tiban.
Riyeˈ nimaˈk tak ejkaˈn niquiyalaˈ chiquikul ri winek, ejkaˈn ri can cˈo calal y cˈayef (cuesta) quicˈuaxic. Ri ejkaˈn riˈ xaxu (xaxe) wi chiquikul ri winek niquiyaˈ wi y riyeˈ ni xa ta jun ti ruwiˈ quikˈaˈ niquisiloj riche (rixin) chi niquicˈuaj ri ejkaˈn ri niquibij ri cˈo chi niquicˈuaj ri winek.
Y ronojel ri niquiben xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi utz yetzˈet cuma ri winek y yenimex. Y rumariˈ tek nimaˈk ruwech niquibanalaˈ chare ri niquitzˈibaj wi ri ruchˈabel ri Dios ri niquicˈuaj chrij ri quikˈaˈ y ri nicˈaj tak quiwech. Y ruma chukaˈ riˈ tek nimaˈk raken niquibanalaˈ chare ri retzˈabaˈl ruchiˈ tak quitziak.
Can ya chukaˈ ri nabey tak chˈaquet yequicanolaˈ ri pa nimaˈk tak waˈin y ya chukaˈ riˈ ri yequichaˈ pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, riche (rixin) chi queriˈ nibix chi riyeˈ cˈo quikˈij.
Can sibilaj nika chiquiwech ri niyaˈox (nyaˈ) rutzil quiwech ri pa tak cˈaybel. Y chukaˈ can sibilaj nika chiquiwech nibix Tijonel, Tijonel chique cuma ri winek, ruma cˈo quikˈij yetzˈet.
Yacˈa riyix ma tiwajoˈ ta chi nibix nimalaj tijonel chiwe, ruma xa can xu (xe) wi cˈa Jun ri rucˈamon (takal chrij) chi nibij Itijonel chare, y riˈ ya ri Cristo. Yacˈa chiˈiwonojel riyix, xa iwachˈalal iwiˈ.
Majun ri cˈo waweˈ chuwech ri ruwachˈulef ri utz nibij tataˈixel chare. Ruma xa jun ri Tataˈixel iwuche (iwixin) riyix ri cˈo chilaˈ chicaj.
Can ma tiwajoˈ ta cˈa chi ri winek niquibij tijonel chiwe. Ruma xa can xu (xe) wi Jun ri Tijonel cˈo y riˈ ya ri Cristo.
Ruma ri más nim rukˈij chiwe riyix, nicˈatzin chi nunaˈ ka riˈ chi xa majun rukˈij y tuchˈutinirisaj riˈ riche (rixin) chi yerunimaj yerilij ri nicˈaj chic.
Ruma chi ri niquinimirisaj quiˈ, xa xtikasex quikˈij. Y yacˈa ri niquichˈutinirisaj quiˈ, xtinimirisex quikˈij.
Yacˈa riyix aj tzˈibaˈ y riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej, ¡can juyiˈ oc iwech! ruma xa can ikˈaton cˈa quibey ri winek riche (rixin) chi ma yeˈoc ta pa rajawaren ri caj. Y ni xa ta cˈa yixoc riyix y ni xa ta niyaˈ kˈij chique ri winek chi yeˈoc.
¡Juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma riyix niwelesalaˈ ronojel quicosas ri malcaniˈ tak ixokiˈ. Y xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi tinimex chi jabel ri icˈaslen, yixyaloj cˈa tek niben orar. Pero riyix can xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pan iwiˈ, ruma chi ri imac sibilaj qˈuiy.
¡Juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma riyix can nikˈaxalaˈ mar y nikˈaxalaˈ ruwachˈulef chucanoxic chi cˈo ta jun ri ntoc tzekelbey iwuche (iwixin) y nunimaj ta achiˈel ri ninimaj riyix. Xa yacˈa tek iwilon chic ri achique xtitzekelben iwuche (iwixin), riyix xa niben chare chi ntoc más itzel winek, ruma ri nicˈut chuwech nuben chare chi nej nibe wi ca chare ri Dios. Riyix can nej cˈa yixcˈo wi, yacˈa riyaˈ caˈiˈ mul más nej nibe wi ca chare ri Dios, y xa rumariˈ tek can rucˈamon chi nibe pa kˈakˈ chukaˈ riyaˈ.
¡Y chukaˈ can juyiˈ oc iwech riyix ri yixbin chi yix ucˈuey bey y xa yix moyiˈ! Riyix ri yixbin chi wi cˈo jun ri ninatan ri rachoch ri Dios riche (rixin) chi nuben jurar, astapeˈ ma nuben ta ri xubij, riˈ majun nuben. Yacˈa ri ninatan ri kˈanapuek ri cˈo pa rachoch ri Dios riche (rixin) chi nuben jurar, riˈ cˈo chi nuben, yixchaˈ riyix.
Riyix xa yix nacanek y yix moyiˈ. Ruma, ¿achique cˈa ri más nim rukˈij? ¿La ya cami ri kˈanapuek ri cˈo pa rachoch ri Dios o xa can ya ri rachoch ri Dios ri nibano lokˈolaj chare ri kˈanapuek ri cˈo chiriˈ?
Riyix chukaˈ nibij: Ri ninatan ri altar riche (rixin) chi nuben jurar, astapeˈ ma nuben ta cˈa ri xubij, riˈ majun nuben. Yacˈa ri ninatan ri ofrenda ri nicˈojeˈ pa ruwiˈ ri altar riche (rixin) chi nuben jurar, riˈ cˈo chi nuben.
Riyix xa yix nacanek y yix moyiˈ. Ruma, ¿achique cˈa ri más nim rukˈij? ¿La ya cami cˈa ri ofrenda o xa can ya ri altar? Can ya wi ri altar ri más nim rukˈij, ruma yariˈ ri nibano lokˈolaj chare ri ofrenda.
Ri ninatan cˈa ri altar riche (rixin) chi nuben jurar, can nunataj cˈa ronojel. Nunataj ri altar y nunataj chukaˈ ri ofrenda ri yaˈon pa ruwiˈ ri altar.
Ri can ninatan cˈa ri rachoch ri Dios riche (rixin) chi nuben jurar, can nunataj cˈa ronojel. Nunataj ri rachoch ri Dios y nunataj ri cˈo chiriˈ.
Y ri ninatan cˈa ri caj riche (rixin) chi nuben jurar, can nunataj wi cˈa ronojel. Nunataj cˈa ri tzˈuyul wi ri Dios y can nunataj cˈa chukaˈ ri Dios ri tzˈuyul chiriˈ.
¡Xa can juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma tek riyix niyaˈ ri idiezmo, can niyaˈ wi ri kˈayis ri jubul ruxlaˈ, ri menta rubiˈ, ri anís y ri comino. Pero xa iyaˈon ca rubanic ri ruchojmilal ri cˈaslen ri nubij chupan ri ley ri más rajawaxic chi niben, chi ticˈojeˈ joyowanic iwuqˈui y kitzij tucukeˈ icˈuˈx riqˈui ri Dios. Ya ta cˈa riˈ ri rajawaxic chi niben y rajawaxic chukaˈ chi ma niyaˈ ta ca ruyaˈic ri idiezmo.
Riyix cˈa ri yixbin chi yix ucˈuey bey, xa yix achiˈel moyiˈ, ruma xaxu (xaxe wi) nichayuj ca ri us y xa nibikˈ ri nimalaj chicop ri camello rubiˈ.
¡Can juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma xa yix achiˈel lek ri jabel chˈajchˈoj rij y ri rupan xa tzˈil. Riyix can nicˈut cˈa chiquiwech ri winek chi utz ri yeˈibanalaˈ, yacˈa ri pa tak iwánima xa ma que ta riˈ, ruma xa nojnek riqˈui alekˈ, y nojnek riqˈui itzel tak raynic, ruma riyix can nirayij chi ronojel ri cˈo quiqˈui ri winek iwuqˈui ta riyix cˈo wi.
Riyix fariseos xa yix moyiˈ. Can tibanaˈ cˈa chare ri icˈaslen achiˈel niban riqˈui ri lek, nichˈajchˈojsaj rupan y ri rij. Riyix tichˈajchˈojsaj cˈa ri iwánima nabey, riche (rixin) chi queriˈ ri icˈaslen chiquiwech ri winek can chˈajchˈoj chukaˈ nikˈalajin.
¡Juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma xa yix junan riqˈui jun panteón ri acuchi (achique) yaˈon wi jun caminek. Ri rij jabel sek y chˈajchˈoj, yacˈa ri rupan xa ma chˈajchˈoj ta, xa ruyon rubakil caminek cˈo.
Can quecˈariˈ ibanic riyix. Riyix nicˈut cˈa chi choj ri icˈaslen chiquiwech ri winek, yacˈa ri pan iwánima xa ma que ta riˈ. Ri iwánima xa nojnek riqˈui etzelal. Y chukaˈ xa caˈiˈ ipalej.
¡Juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma nibanalaˈ ruchojmil ri panteón acuchi (achique) ye mukun wi ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Riyix can jabel wi niwik ri acuchi (achique) ye mukun wi ri chojmilaj tak ralcˈual ri Dios.
Y riyix nibij cˈa: Xa ta riyoj xojcˈojeˈ pa quitiempo ri katiˈt kamamaˈ, riyoj man ta xoj‑oc cachibil riyeˈ tek xequicamisaj ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, yixchaˈ cˈa.
Y riqˈui ri queriˈ nibij, xa yix cˈa riyix ri yixkˈalajsan ka chiwij chi yix quiy quimam ca ri xecamisan quiche (quixin) ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca.
Can tiqˈuisaˈ cˈa rubanic chukaˈ riyix ri quichapon ca rubanic ri iwatiˈt imamaˈ.
Riyix xa yix achiˈel itzel tak cumatz. Can majun chic cˈa rubanic ri niben riche (rixin) chi yixcolotej chi man ta yixbe pa kˈakˈ chucˈulic ri rutojbalil ri yeˈibanalaˈ. Riyix xa can chiriˈ cˈa xquixapon wi.
Y riche (rixin) cˈa chi xtikˈalajin ri iwetzelal, riyin yareˈ yentek el chicojol, profetas ri yekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, yentek cˈa achiˈaˈ ri cˈo quinaˈoj, y yentek chukaˈ aj tzˈibaˈ. Yacˈa riyix yecˈo cˈa chique riyeˈ ri xqueˈicamisaj y yecˈo ri xqueˈibajij chuwech tak cruz. Yecˈo cˈa xqueˈichˈey chiriˈ pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios; y xabachique cˈa tinamit yebe wi riyeˈ, riyix chukaˈ xquixapon chiriˈ riche (rixin) chi yeˈiwokotan.
Y ronojel reˈ can xtuben cˈa chiwe chi pan iwiˈ riyix xtika wi ri rutojbalil ri quicamic quinojel ri chojmilaj tak winek ri ye camisan el chuwech re ruwachˈulef. Xuchop pe riqˈui tek xcamisex ri chojmilaj achi xubiniˈaj Abel y nbeqˈuis cˈa riqˈui tek xcamisex ri achi xubiniˈaj Zacarías, ri rucˈajol ri achi xubiniˈaj Berequías. Y nbij cˈa chiwe, chi ri Zacarías can yix chukaˈ riyix ri xixcamisan riche (rixin), chiriˈ chunakajal ri altar ri cˈo chuwarachoch ri Dios.
Ronojel re xinbij cˈa ka chiwe, can kitzij wi chi pa quiwiˈ ri winek ri yecˈo re wacami ri xtika wi ri rutojbalil.
Y cˈacˈariˈ ri Jesús xubij cˈa: Riyix aj Jerusalem, aj Jerusalem, ¿achique cˈa ruma tek yeˈicamisalaˈ ri profetas ri yekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios? ¿Achique cˈa ruma chukaˈ tek yeˈicamisalaˈ chi abej ri yerutek pe ri Dios chicojol? Riyin can qˈuiy cˈa mul ri xinwajoˈ chi xixinmol ta wuqˈui, achiˈel nuben ri quiteˈ ecˈ chique ri tak ral, yerumol chuxeˈ ri ruxicˈ. Yacˈa riyix ma xiwajoˈ ta.
Wacami cˈa, ri itinamit xtimalix ca ruma ri Dios, xtiban cˈa ca chare chi xtoc achiˈel jun desierto.
Y queriˈ cˈa nbij chiwe ruma riyix can man cˈa xquinitzˈet ta chic. Y xquinitzˈet chic cˈa jun bey, cˈa ya tek xtibij chuwe: ¡Matiox chi petenak re jun achi reˈ! ¡Riyaˈ banon pe bendecir ruma ri Ajaf Dios! ¡Y can pa rubiˈ ri Ajaf Dios petenak wi! xquixchaˈ chuwe, xchaˈ ri Jesús.

24

Y tek ri Jesús xel cˈa pe ri chiriˈ pa rachoch ri Dios riche (rixin) chi nibe el, ri rudiscípulos xejel cˈa apo riqˈui y xquicˈut ri jay ri ye riche (rixin) ri rachoch ri Dios chuwech.
Yacˈariˈ tek Riyaˈ xubij chique ri rudiscípulos: Riyix can yeˈitzuˈ cˈa chi re jay reˈ sibilaj ye jabel. Yacˈa riyin can kitzij cˈa nbij chiwe, chi xtapon na jun kˈij tek xa can xquewulex y majun chic ri xtipaˈeˈ ta ca. Ronojel re nimaˈk tak abej re ye ucusan chique re jay reˈ, xa can xquewulex cˈa pe. Can majun cˈa abej ri xticˈojeˈ ta ca achiˈel la rubanon wacami, xchaˈ chique.
Y tek ri Jesús tzˈuyul chic cˈa pa ruwiˈ ri juyuˈ ri Olivos rubiˈ, yacˈariˈ tek ri rudiscípulos xejel apo riqˈui y xquicˈutuj chare: Tabij cˈa chake, ¿ajan (jampeˈ) cˈa xticˈulwachitej ri xabij yan ka chrij ri rachoch ri Dios? ¿Achique cˈa retal nibanatej riche (rixin) chi queriˈ ninabex tek xcape chic jun bey, y riche (rixin) chi queriˈ ninabex chi xa napon yan ri ruqˈuisbel kˈij riche (rixin) re tiempo reˈ? xechaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Can jabel cˈa tichajij iwiˈ riche (rixin) chi ma xquixkˈolotej ta.
Ruma can ye qˈuiy ri xquepe y xtiquibilaˈ: Yin cˈa riyin ri Cristo, xquechaˈ. Y sibilaj ye qˈuiy ri xquekˈolotej pa quikˈaˈ.
Y xtiwacˈaxalaˈ cˈa chi yecˈo ruwachˈulef ri cˈo chˈaˈoj ntajin chiquicojol. Y xtiwacˈaxalaˈ rutzijol chi cˈo chukaˈ chˈaˈoj ri xquepe. Yacˈa riyix ma tisach ta icˈuˈx, ruma ronojel riˈ xa can cˈo cˈa chi yebanatej na. Pero xa ma ya ta riˈ ri ruqˈuisbel tak kˈij chare re ruwachˈulef.
Jun tinamit xtiyacatej cˈa el chi nberubanaˈ chˈaˈoj riqˈui jun chic tinamit. Yecˈo cˈa chukaˈ nimaˈk tak ruwachˈulef ri xqueyacatej el chi nbequibanaˈ chˈaˈoj quiqˈui nicˈaj chic nimaˈk tak ruwachˈulef. Xquepe cˈa yabil, wayjal y chukaˈ nimalaj tak silonel xabachique lugar chare re ruwachˈulef.
Y yacˈariˈ ri nabey tak kˈaxomal, y cˈacˈariˈ tek xquepe cˈa nicˈaj chic quiwech tijoj pokonal.
Xquixyaˈox (xquixyaˈ) cˈa pa tak tijoj pokonal, y xquixcamisex. Xa can xquixetzelex wi cˈa cuma quinojel ri winek ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef, ruma riyix can icukuban icˈuˈx wuqˈui riyin.
Ye qˈuiy cˈa ri can xquetzak ca, yecˈo chukaˈ xtiquitzujuj (xtiquisujuj) quiˈ y yecˈo ri xtiquetzelaj quiˈ.
Y xquebecˈulun pe chukaˈ ye qˈuiy ri xquebin chi ye profetas y xtiquibij chi niquikˈalajsaj ri ruchˈabel ri Dios y xa ma kitzij ta. Y ruma cˈa can queriˈ ri niquibij, can ye qˈuiy wi cˈa winek ri xquekˈolotej pa quikˈaˈ.
Chukaˈ chupan ri tiempo riˈ ruma can qˈuiyirnek chic ri etzelal, ye qˈuiy cˈa ri xa can ma xticajoˈ ta chic quiˈ.
Yacˈa ri ma xtutzolij ta riˈ chrij y xtucochˈ ronojel cˈa pa ruqˈuisbel, ya cˈa riˈ ri xticolotej.
Y cˈo cˈa chi nitzijox na ri lokˈolaj chˈabel ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios chuwech ronojel re ruwachˈulef, riche (rixin) chi netamex cuma quinojel ri tinamit. Y cˈacˈariˈ tek xtapon ri ruqˈuisbel kˈij riche (rixin) re tiempo re kachapon.
Y chukaˈ can xtapon wi ri kˈij tek xquebanatej ri xajan chupan ri lokˈolaj lugar ri ma rucˈamon ta chi nibanatej chiriˈ. Y rumariˈ xtiwulex cˈa ca ri lugar riˈ. Can achiˈel ri tzˈibatal ca ruma ri Daniel, jun chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Ri nitzˈeto cˈa ri tzˈibatal ca, tikˈax cˈa chuwech ri nutzˈet.
Riche (rixin) chi queriˈ tek xtitzˈet chi can ya chic riˈ ri ntajin, ri yixcˈo pa Judea xa can quixanmej cˈa el y tiwewaj iwiˈ ri pa tak juyuˈ.
Ri cˈo cˈa pa ruwiˈ ri rachoch tek xtibanatej ronojel riˈ, xa utz chi tanmej el. Y ma toc ta chic pa rachoch riche (rixin) chi cˈo na ri nberucˈamaˈ pe.
Ri nisamej cˈa pa juyuˈ, ma tibe ta chic chrachoch chucˈamaric ri ruchaqueta. Xa choj chukaˈ queriˈ tanmej el.
Yacˈa ri ixokiˈ ri coyoben chic alanen, y ri ixokiˈ ri xa cˈa yetzˈuman na ri tak cal, juyiˈ oc quiwech tek xtapon ri kˈij riˈ.
Rumacˈariˈ xa ticˈutuj chare ri Dios chi ronojel riˈ man ta xtibanatej pa rukˈijul ri job y chukaˈ can ticˈutuj cˈa chi man ta pa jun uxlanibel kˈij xtibanatej wi ronojel riˈ.
Ruma tek xtapon cˈa ri kˈij riˈ, can xtikˈax ruwiˈ ri tijoj pokonal ri xtipe, jun tijoj pokonal ri majun bey cˈulwachitajnek ta pa ruwiˈ re ruwachˈulef janiˈ chi tiempo ri winakirsan wi pe ruma ri Dios. Chukaˈ ri jun tijoj pokonal riˈ majun bey chic cˈa xticˈulwachitej ta.
Y wi xa ta ri Dios man ta nuben chi xa kˈatatel ri kˈij riche (rixin) ri tijoj pokonal riˈ, quinojel ta yecom. Pero ruma ri rutzil ri Dios pa quiwiˈ ri ye ruchaˈon chic, rumariˈ can xtuben wi chi xa kˈatatel ri kˈij riˈ.
Chupan ri kˈij riˈ, wi yecˈo cˈa ri yebin chiwe: Titzuˈ, ya cˈa Cristo reˈ. O wi niquibij chiwe: Titzuˈ, ya cˈa Cristo laˈ, man cˈa tinimaj ta ri niquibij chiwe.
Ruma can yecˈo cˈa ri xquebecˈulun pe y xtiquibilaˈ cˈa chi ye riyeˈ ri Cristo. Yacˈa riyix man cˈa queˈinimaj ta, ruma xa ye kˈolonel. Y yacˈa chukaˈ tiempo riˈ tek xquebecˈulun pe ri xquebin chi ye profetas ri xtiquibij chi niquikˈalajsaj ri ruchˈabel ri Dios. Yacˈa riyix man cˈa queˈinimaj ta, ruma xa ye kˈolonel chukaˈ. Y xquequibanalaˈ cˈa nimaˈk tak milagros ri majun bey ye tzˈeton ta, ruma nicajoˈ chi yenimex, y yecˈo ri xquekˈolotej pa quikˈaˈ. Y wi ta xa can yecowin, riyeˈ yequikˈol ta chukaˈ ri ye chaˈon chic ruma ri Dios.
Can yacˈareˈ xinbij yan ca chiwe ri xquebanatej.
Rumariˈ wi xa can nibix cˈa chiwe: Ri Cristo xpe yan y wacami cˈo pa jun desierto, riyix man cˈa quixbe ta chutzˈetic. Y wi nibix chiwe chi ri Cristo cˈo chic y wacami chupan ri jun jay riˈ cˈo wi, ma queˈinimaj ta.
Ruma tek xtipe chic jun bey ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol, can xtikˈalajin wi cˈa jabel achiˈel nuben ri coyopaˈ tek ntel pe ri pa relebel kˈij y nbekˈalajin cˈa pa rukajbel kˈij, can quinojel cˈa yetzˈeto. Y quecˈariˈ xtibanatej.
Ruma ri rucˈayewal ri xtuyaˈ ri Dios xtika acuchi (achique) cˈo wi ri mac. Can xtibanatej cˈa achiˈel niquiben ri cˈuch. Ruma ri aj xicˈ tak chicop riˈ xabacuchi (xabachique) cˈo wi jun caminek chˈaculaj, chiriˈ cˈa yeka wi.
Y tek ye kˈaxnek chic cˈa ronojel ri tijoj pokonal riche (rixin) ri tiempo riˈ, can xtibanatej wi cˈa chi ri kˈij xtikˈekumatej y ri icˈ chukaˈ ma xtitzuˈun ta chic. Ri chˈumilaˈ xquetzak cˈa el chuwech ri caj. Can ronojel wi cˈa ri nimalaj tak uchukˈaˈ ri yecˈo chicaj xquesilon na.
Yacˈariˈ tek xtitzˈetetej jun retal chilaˈ chicaj chi yin cˈa riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol ri yin petenak. Yacˈariˈ tek xqueˈokˈ quinojel quiwech chi winek ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef, tek xquinquitzˈet chi yin cˈa riyin ri yin petenak pa sutzˈ ri chilaˈ chicaj, riqˈui chic nimalaj wuchukˈaˈ y riqˈui chukaˈ jun nimalaj nukˈij nucˈojlen.
Y yacˈa chukaˈ riˈ tek cˈo jun trompeta ri can riqˈui ruchukˈaˈ xtikˈajan pe y riyin xquentek cˈa ri nuˈángeles chiquimolic ri ye nuchaˈon chic. Can xquequimol wi cˈa pe re quereˈ pa relebel kˈij y re quereˈ pa rukajbel kˈij, re quereˈ cˈa pa jotol y re quereˈ chukaˈ pa xulan. Can xquequimol wi cˈa pe, ronojel ri acuchi (achique) nitiquir wi pe ri jun ruchiˈ re caj, cˈa la jun chic ruchiˈ.
Can ticˈamaˈ cˈa inaˈoj chrij ri juwiˈ cheˈ ri higo rubiˈ. Tek can yeraxer cˈa pe ri rukˈaˈ y niquichop yeqˈuiy pe ri ruxak, etaman cˈa riˈ chi ya xa nikˈax yan rukˈijul ri sakˈij.
Y quecˈariˈ tek xtitzˈet chi yecˈulwachitej chic ronojel ri xinbij yan ka, tiwetamaj cˈa riˈ chi noka yan ri ruqˈuisbel tak kˈij. Xa can nakaj chic cˈa cˈo wi pe.
Y tiwacˈaxaj cˈa jabel re xtinbij chiwe re wacami: Ronojel riˈ xticˈulwachitej tek ri winek riche (rixin) re tiempo re kachapon, cˈa ma jane queqˈuis ta chuwech re ruwachˈulef.
Y re ruwachˈulef y ri caj xa xquekˈax. Yacˈa ri nuchˈabel can ma xtiqˈuis ta chak que ta riˈ, xa can xtibanatej na wi ri nubij.
Yacˈa ri kˈij y ri hora tek riyin xquipe, majun achique etamayon ta. Ni xa ta ri ángeles ri yecˈo chilaˈ chicaj ma quetaman ta ajan (jampeˈ) xquipe. Xa can xu (xe) wi ri Nataˈ ri etamayon riˈ.
Xa can achiˈel cˈa ri xbanatej pa rutiempo ri Noé, xa can queriˈ cˈa chukaˈ xticˈulwachitej tek xquipe chic riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol.
Ruma ri pa rutiempo ri Noé, tek can cˈa ma jane tibanatej ta ri nimalaj job, ri winek xaxu (xaxe) wi cˈa chrij ri quiway quicˈuyaˈ benak wi ri cánima. Chukaˈ chi achiˈaˈ chi ixokiˈ can benak cˈa cánima chrij ri quicˈulanen. Y can cˈa que na riˈ yetajin chubanic ri winek chupan ri kˈij tek ri Noé y ri ye aj pa rachoch xeˈoc chupan ri nimalaj barco.
Y ma xkˈax ta chiquiwech ri nimalaj rucˈayewal ri nipe chiquij, xkˈax chiquiwech pero cˈa ya tek xpe ri nimalaj job ri xqˈuiso quiche (quixin) quinojel. Y can queriˈ cˈa chukaˈ xtibanatej tek xtapon ri kˈij tek riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol xquipe chic jun bey.
Yacˈariˈ tek xtibanatej chi ye caˈiˈ achiˈaˈ ri junan yesamej pa juyuˈ, jun cˈa ri xtucˈuex el y jun ri xticanaj ca.
Chukaˈ ye caˈiˈ ixokiˈ ri junan yequiˈen, jun cˈa ri xtucˈuex el y jun ri xticanaj ca.
Rumacˈariˈ can ma quixmestan ta, xa can quiniwoyobej apo, ruma xa ma iwetaman ta ajan (jampeˈ) tek xquipe riyin ri Iwajaf.
Riyix iwetaman, chi xa ta ri rajaf jun jay nretamaj ajan (jampeˈ) napon ri alekˈom pa rachoch, ri rajaf ri jun jay riˈ nicˈaseˈ ta riche (rixin) chi nuchajij ri rachoch, y man ta nuyaˈ kˈij chare ri alekˈom chi nelekˈ el pa rachoch.
Rumacˈariˈ, riyix nicˈatzin chi can quiniwoyobej apo, ruma riqˈui jubaˈ ri hora tek xa ma yin ta riyin ri yinichˈob, yariˈ tek xquipe riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol.
Chupan ri kˈij riˈ can xtibanatej cˈa achiˈel ri nuben jun patrón ri ruyaˈon ca jun rumozo ri can cˈo runaˈoj pa quiwiˈ ri ye aj pa rachoch y rubin ca chare chi querutzukuˈ apo tek napon ri hora. Wi can nuben wi ri bin ca chare y utz nuben chare ronojel ri samaj,
can jabel ruwarukˈij ri mozo riˈ, ruma ntajin chubanic ri samaj tek noˈilitej ruma ri rupatrón.
Can kitzij wi cˈa nbij chiwe chi ri patrón riˈ can xtuyaˈ wi cˈa ronojel ri rubeyomal pa rukˈaˈ ri mozo riˈ riche (rixin) chi nuchajij.
Pero ri itzel mozo, wi xa nuchˈob ka pa ránima: Ri nupatrón riˈ xa cˈa ma jane noka ta na, nichaˈ;
y nuchop cˈa quichˈayic ri nicˈaj chic mozos y chukaˈ can xu (xe) ta wi waˈin y tijoj yaˈ nuben quiqˈui ri kˈabarelaˈ,
ya cˈa ri kˈij y ri hora tek majun nuchˈob chi noka ri rupatrón, yacˈariˈ tek noka.
Y ri rupatrón, can xtucˈajsaj wi ruwech ri mozo riˈ y xtuyaˈ quiqˈui ri nicˈaj chic ri xa caˈiˈ quipalej. Y chiriˈ cˈa xtokˈ wi y xtukachˈachˈej rey.

25

Y chupan cˈa ri kˈij tek xquipe chic, ri pa rajawaren ri caj xtibanatej cˈa achiˈel ri xquicˈulwachij ye lajuj kˈopojiˈ ri xquicˈuaj el quilámpara chi xebe chiroyobexic jun cˈajol ri xticˈuleˈ chupan ri akˈaˈ riˈ.
Ye wuˈoˈ cˈa chique ri kˈopojiˈ riˈ can cˈo wi quinaˈoj. Yecˈa ri ye wuˈoˈ chic man cˈo ta quinaˈoj.
Ri wuˈoˈ kˈopojiˈ ri xa man cˈo ta quinaˈoj, xebe cˈa chiroyobexic ri cˈajol ri xticˈuleˈ, xa yacˈa ri ma xquicˈuaj ta cˈa nicˈaj chic aceite riche (rixin) ri quilámpara, xa can xu (xe) wi ri cˈo el chupan.
Yacˈa ri wuˈoˈ chic kˈopojiˈ ri cˈo quinaˈoj, xquicˈuaj cˈa ri quilámpara y quicˈualon chukaˈ el cˈojlibel (frasco) nojnek el riqˈui aceite. Y riyeˈ xebe cˈa chiroyobexic ri cˈajol ri xticˈuleˈ.
Y ruma cˈa chi ri cˈajol ri nicˈuleˈ xyaloj y ma noka ta chanin, ri lajuj kˈopojiˈ ri ye oyobeyon riche (rixin), xa xquichop cˈa xeyuxcuˈr y xewer ka.
Yacˈa ri pa nicˈaj akˈaˈ xacˈaxatej cˈa jun ri nurek ruchiˈ y nubij cˈa: Ya xpe ri cˈajol ri xticˈuleˈ. Can quixel cˈa pe chucˈulic. Quecˈariˈ nubij ri ntajin nurek pe ruchiˈ.
Y yacˈariˈ tek ri lajuj kˈopojiˈ riˈ, ri ye oyobeyon riche (rixin) ri cˈajol ri xticˈuleˈ, chanin cˈa xeyacatej y xquibanalaˈ ruchojmil ri quilámpara.
Yecˈa ri wuˈoˈ kˈopojiˈ ri man cˈo ta quinaˈoj xquibij cˈa chique ri wuˈoˈ chic kˈopojiˈ ri can cˈo wi quinaˈoj: Re kakˈakˈ xa can xquechuptej ka ruma xa ma qˈuiy ta chic aceite cˈo chupan. Tiyaˈ cˈa jubaˈ kaceite riyoj, xechaˈ cˈa ri kˈopojiˈ riˈ.
Yecˈa ri wuˈoˈ chic kˈopojiˈ ri can cˈo wi quinaˈoj, xquibij cˈa: Ri utz chi niben riyix wacami jix jilokˈoˈ ri aceite quiqˈui ri yecˈayin, ruma wi riyoj nikayaˈ ri kaceite chiwe, ma xkojruben ta riyoj, y queriˈ chukaˈ riyix, xechaˈ.
Y tek ri ye wuˈoˈ kˈopojiˈ riˈ cˈariˈ ye benak chulokˈic ri aceite, yacˈariˈ tek xocˈulun ri cˈajol ri xticˈuleˈ. Ri wuˈoˈ kˈopojiˈ ri can yecˈo wi apo chiriˈ coyoben ri cˈajol ri xticˈuleˈ, xeˈoc cˈa pa jay acuchi (achique) niban wi ri cˈulanen. Y tek can ye oconek chic cˈa apo quinojel ri ye benak, xtzˈapix cˈa ca ruchiˈ ri jay.
Y cˈacˈariˈ tek xeˈapon ri ye wuˈoˈ chic kˈopojiˈ ri xebe ca chulokˈic ri aceite riche (rixin) ri quilámpara, y riyeˈ xechˈo cˈa apo chare ri rajaf ri jun cˈulanen riˈ y xquibilaˈ cˈa: Tajakaˈ ri ruchiˈ jay chkawech, xechaˈ.
Y riyaˈ xubij cˈa pe chique ri kˈopojiˈ riˈ: ¿Yix achique cˈa riyix? Riyin can kitzij ri nbij chiwe chi ma wetaman ta iwech, xeˈucheˈex pe.
Cˈacˈariˈ ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Riyix can ma quixmestan ta, can quiniwoyobej apo, ruma xa ma iwetaman ta achique kˈij, y achique hora tek riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol xquipe chic jun bey.
Rumacˈariˈ ri pa rajawaren ri caj xtibanatej cˈa achiˈel ri xuben jun achi tek xbe nej. Riyaˈ xerusiqˈuij (xeroyoj) cˈa ri rumozos y xuyaˈ cˈa ca ri rubeyomal chique.
Chare cˈa jun rumozo xuyaˈ ca wuˈoˈ puek ri nibix talento chare, y chare jun chic xuyaˈ cˈa ca caˈiˈ, y chare ri jun chic xuyaˈ cˈa ca xa jun. Riyaˈ xuyaˈ cˈa ca chique chiquijujunal xaxu (xaxe wi) ri puek ri yecowin yesamej riqˈui. Y ri achi riˈ can xu (xe) wi xuben ca queriˈ, xbe cˈa el cˈanej.
Y ri mozo ri yaˈon ca wuˈoˈ talento chare riche (rixin) chi nisamej riqˈui, can xuben na wi ri bin ca chare. Riyaˈ can xsamej wi cˈa riqˈui ri wuˈoˈ talento y xuchˈec chic cˈa wuˈoˈ riqˈui.
Y queriˈ chukaˈ xuben ri jun chic mozo ri yaˈon ca caˈiˈ talento chare, riyaˈ can xuchˈec chic cˈa caˈiˈ talento riqˈui.
Yacˈa ri jun chic mozo ri xa jun oc talento ri yaˈon ca chare ruma ri rupatrón, xa xberucˈotoˈ cˈa jun jul pan ulef y chiriˈ xumuk wi ca ri puek ri yaˈon ca chare.
Y tek kˈaxnek chic cˈa qˈuiy kˈij, cˈacˈariˈ xtzolin pe ri quipatrón ri mozos riˈ. Y riyaˈ xucˈutuj cˈa chique achique xquiben riqˈui ri puek ri xuyaˈ ca chique tek xbe.
Tek xapon cˈa ri mozo ri yaˈon ca wuˈoˈ talento chare, can ma xu (xe) ta wi riˈ ri rucˈuan apo, xa can rucˈuan cˈa apo wuˈoˈ chic talento y xubij cˈa chare ri rupatrón: Riyit wuˈoˈ cˈa talento ri xayaˈ ca chuwe. Yacˈareˈ cˈo, y ya chukaˈ reˈ cˈo wuˈoˈ talento ri xinchˈec riqˈui, xchaˈ ri mozo riˈ.
Y ri patrón riˈ xubij cˈa chare: Sibilaj utz ri xaben. Riyit can yit jun utzilaj numozo ri can naben wi ri nibix chawe. Y ruma cˈa chi can utz xaben riqˈui ri jubaˈ ri xinyaˈ ca chawe tek xibe, wacami cˈa yatinyaˈ pa ruwiˈ jun samaj nim. Catam pe cˈa y catoc chupan ri quicoten ri cˈo wuqˈui, xucheˈex ri mozo.
Tek xapon chukaˈ ri mozo ri yaˈon ca caˈiˈ talento chare, riyaˈ xubij cˈa chare ri rupatrón: Riyit caˈiˈ talento ri xayaˈ ca chuwe. Yacˈareˈ cˈo, y ya chukaˈ reˈ cˈo caˈiˈ talento chic ri xinchˈec riqˈui, xchaˈ ri mozo riˈ.
Y ri patrón riˈ xubij cˈa chare: Sibilaj utz ri xaben. Riyit can yit jun utzilaj numozo ri can naben wi ri nibix chawe. Y ruma cˈa chi can utz xaben riqˈui ri jubaˈ ri xinyaˈ ca chawe tek xibe, wacami cˈa yatinyaˈ pa ruwiˈ jun samaj nim. Catam pe cˈa y catoc chupan ri quicoten ri cˈo wuqˈui, xucheˈex chukaˈ ri mozo riˈ.
Yacˈa tek xapon chukaˈ ri mozo ri xa jun talento ri yaˈon ca chare, riyaˈ xubij cˈa chare ri rupatrón: Riyin can wetaman wi cˈa awech, y rumariˈ wetaman chi riyit yit jun cˈaˈnlaj (cˈaˈelaj) achi. Xa can nawajoˈ wi cˈa yachˈacon. Riyit nawajoˈ nacˈul ri ntel pe chuwech ri ticoˈn ri xa ma yit ta riyit xatico ka. Nawajoˈ nacˈol ruwech ri ticoˈn ri xa ma yit ta riyit xajopin ka.
Y rumariˈ riyin xinpokonaj xisamej riqˈui ri jun talento ri xayaˈ ca chuwe. Riyin tek xincˈul cˈa el ri puek, xincˈot jun jul pan ulef y chiriˈ xinmuk wi ca. Y ya cˈa arajil reˈ nonjachaˈ ca chawe, xchaˈ ri mozo riˈ.
Y ri rupatrón ri mozo riˈ xubij cˈa: Ma utz ta ri xaben. Ruma yit jun itzel mozo y ma naben ta ri nibix chawe. Ruma wi can awetaman chi riyin yin jun cˈaˈnlaj (cˈaˈelaj) achi y chi riyin nwajoˈ ncˈul ri ntel pe chuwech ri ticoˈn ri xa ma yin ta xitico ka y nwajoˈ ncˈol ruwech ri ticoˈn ri xa ma yin ta xijopin ka,
ri más ta utz chi xaben, xayaˈ ta re nurajil pa banco, y re xinoka wacami xincˈul ta cˈa ri puek ri can wuche (wixin) wi riyin y xincˈul ta chukaˈ ri ral re nurajil.
Wacami tiwelesaj cˈa ca ri talento chare y tiyaˈ chare ri numozo ri cˈo ri lajuj talento riqˈui.
Ruma ri can cˈo qˈuiy riqˈui, xtiyaˈox (xtyaˈ) cˈa más chare y qˈuiy cˈa ri xticˈojeˈ riqˈui. Yacˈa ri xa jubaˈ oc cˈo riqˈui hasta ri jubaˈ riˈ xa xtelesex chare.
Y ri mozo ri xa majun nicˈatzin wi, tiwelesaj el y jibeˈicˈakaˈ ca chupan ri nimalaj kˈekuˈm, ri acuchi (achique) xtokˈ wi y xtukachˈachˈej rey.
Y tek ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol xtipe chic, can riqˈui chic cˈa rukˈij rucˈojlen; y chukaˈ can quinojel ri lokˈolaj tak ángeles xquepe riqˈui. Y yacˈariˈ tek xtitzˈuyeˈ pa ruchˈacat ri can cˈo chukaˈ rejkalen y xtukˈet cˈa tzij.
Can xquemol wi cˈa pe chuwech quinojel ri winek riche (rixin) re ruwachˈulef. Y Riyaˈ can xquerujech cˈa, achiˈel nuben jun aj yukˈ tek jucˈan yeruyaˈ wi ri tak carneˈl, y jucˈan chic yeruyaˈ wi ri tak qˈuisicˈ (cabras).
Ri winek cˈa ri achiˈel tak carneˈl, ruma chˈajchˈoj chic quicˈaslen, xqueruyaˈ cˈa pa rajquikˈaˈ. Yacˈa ri winek ri achiˈel tak qˈuisicˈ (cabras), ruma ma utz ta ri quicˈaslen, xqueruyaˈ pa rajxocon.
Y yacˈariˈ tek ri Rey xtubij chique ri yecˈo pa rajquikˈaˈ: Quixam pe riyix ri icˈulun chic ri rutzil ri Nataˈ Dios. Quixcˈojeˈ cˈa pa rajawaren ri Dios, ri can iwuche (iwixin) wi riyix tek xuchojmirisaj. Y riˈ ruchojmirisan chic tek cˈa ma jane cˈo ta re ruwachˈulef.
Ruma tek riyin xiwayjan, riyix xiyaˈ cˈa nuway. Tek riyin xchakiˈj cˈa nuchiˈ, riyix xiyaˈ nuyaˈ riche (rixin) chi xinkum. Tek Riyin xinapon pan itinamit, riyix xinicˈul pa tak iwachoch.
Tek xitzˈet chi can ti lawaloˈ chic ri nutziak chuwij, riyix xiyaˈ nutziak. Tek riyin xiyawej, xixapon chinutzˈetic. Tek riyin xitzˈapeˈ pa cárcel, xixapon chukaˈ chinutzˈetic, xtichaˈ ri Rey.
Yacˈariˈ tek ri winek choj quicˈaslen xtiquibij cˈa: Ajaf, ¿ajan (jampeˈ) cˈa riˈ tek riyit cˈo wayjal chawe y riyoj xkayaˈ away? ¿Ajan (jampeˈ) cˈa riˈ tek riyoj xkayaˈ ayaˈ riche (rixin) chi xakum tek xchakiˈj achiˈ?
¿Y ajan (jampeˈ) cˈa riˈ tek xatapon pa katinamit y xatkacˈul pa tak kachoch? ¿Ajan (jampeˈ) cˈa riˈ tek riyoj xkayaˈ atziak ruma xa can ti lawaloˈ chic atziak?
¿Ajan (jampeˈ) cˈa riˈ tek xojapon chatzˈetic ruma yit yawaˈ? ¿Y ajan (jampeˈ) cˈa chukaˈ riˈ tek xojapon chatzˈetic ruma yitcˈo pa cárcel? xquechaˈ riyeˈ.
Y ri Rey xtubij cˈa: Can kitzij wi cˈa ri nbij chiwe chi ronojel ri utzil ri xiben chare jun wachˈalal ri majun oc rukˈij, ntel chi tzij chi can chuwe cˈa riyin xiben wi ri utzil riˈ, xtichaˈ ri Rey.
Y yacˈa chukaˈ riˈ tek ri Rey xtubij chique ri yecˈo pa rajxocon: Riyix ri xa can cˈo chic chi nika ri rucˈayewal pan iwiˈ, quixel cˈa el chinuwech. Wacami xa xquixbe pa kˈakˈ ri majun bey xtichuptej ta riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, ri xa riche (rixin) wi ri itzel winek y quiche (quixin) ri ye ruˈángeles tek banon.
Ruma riyin can xiwayjan cˈa y riyix ma xiyaˈ ta nuway. Sibilaj cˈa xchakiˈj nuchiˈ y riyix xa ma xiyaˈ ta jubaˈ nuyaˈ riche (rixin) chi xinkum.
Y tek riyin xinapon pan itinamit, riyix ma xinicˈul ta pa tak iwachoch. Tek lawaloˈ chic nutziak chuwij, riyix ma xiyaˈ ta nutziak. Tek xiyawej, riyix ma xixapon ta chinutzˈetic. Y tek xicˈojeˈ pa cárcel, ma xixapon ta chukaˈ chinutzˈetic, xtichaˈ ri Rey chique.
Y yacˈariˈ tek riyeˈ chukaˈ xtiquibij: Ajaf, riyoj majun bey xatkatzˈet ta chi natij ta wayjal, nichakiˈj ta achiˈ, chukaˈ majun bey xatkatzˈet ta pa katinamit chi nicˈatzin aposada, o chi man ta jun atziak, yit yawaˈ ta, yitcˈo ta pa cárcel. Riyoj majun bey xatkatzˈet ta chi que ta riˈ acˈulwachin, rumariˈ can majun wi cˈa utzil xkaben chawe, xquechaˈ.
Y yacˈariˈ tek ri Rey xtubij chique: Can kitzij wi cˈa ri nbij chiwe chi ruma majun utzil xiben chique re tak wachˈalal ri majun oc quikˈij, ntel chi tzij chi xa can majun cˈa chukaˈ utzil xiben ta chuwe riyin.
Y ri winek ri ma xebano ta ri utzil riˈ, can xquebe wi cˈa pa tijoj pokonal riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek. Y ri chojmilaj tak winek xtiquil cˈa jun cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek. Quecˈariˈ ri chˈabel ri xubij ri Jesús.

26

Tek ri Jesús rubin chic cˈa ka ronojel riˈ, Riyaˈ xchˈo cˈa quiqˈui ri rudiscípulos y xubij cˈa:
Riyix can iwetaman wi chi pa caˈiˈ kˈij nichapatej ri nimakˈij pascua. Chupan cˈa ri nimakˈij riˈ tek riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol can xquijach wi el riche (rixin) chi yibajix chuwech cruz riche (rixin) chi xquicamisex, xchaˈ chique.
Y can ya cˈa chukaˈ hora riˈ tek ri principaliˈ tak sacerdotes, ri aj tzˈibaˈ y chukaˈ ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij chiquicojol ri winek, can quimolon cˈa quiˈ chuwarachoch ri nimalaj sacerdote ri Caifás rubiˈ.
Riyeˈ xquiyaˈ cˈa chiquiwech achique chi kˈoloj ri xtiquicusaj riche (rixin) chi nika ri Jesús pa quikˈaˈ, y cˈacˈariˈ niquicamisaj.
Y chukaˈ can xquibij cˈa: Ma tikachop ta chupan re nimakˈij reˈ, riche (rixin) chi ma yeyacatej ta pe ri winek chikij.
Y ri Jesús cˈo cˈa ri pa tinamit Betania, chiriˈ pa rachoch ri Simón ri xcˈachojsex chare ri itzel yabil ri lepra rubiˈ.
Y yacˈariˈ tek xoc apo jun ixok riqˈui ri Jesús, rucˈuan apo jun cˈojlibel (frasco) ri banon riqˈui jun abej alabastro rubiˈ, y cˈo el jun akˈom ri jubul ruxlaˈ chupan; akˈom ri sibilaj jotol rajel. Y yariˈ ri xberukˈejaˈ pa rujolon (ruwiˈ) ri Jesús, tek tzˈuyul apo chiriˈ pa mesa, niwaˈ pa rachoch ri Simón.
Tek ri discípulos xquitzˈet ri xuben ri ixok riqˈui ri akˈom ri jubul ruxlaˈ chi xukˈej pa rujolon (ruwiˈ) ri Jesús, xpe coyowal y xquibilaˈ cˈa: ¿Achique cˈa ruma tek la ixok laˈ chi chak queriˈ xutix la akˈom laˈ?
Ruma la akˈom laˈ jotol rajel, y rumariˈ xa más ta utz chi xcˈayix, y ri rajel xa xyaˈox (xyaˈ) ta chique ri pobres, xechaˈ.
Ri Jesús chanin xkˈax chuwech ri niquibilaˈ ri rudiscípulos, rumariˈ Riyaˈ xubij cˈa chique: ¿Achique cˈa ruma tek riyix ma yixtaneˈ ta ka chi tzij chrij re ixok reˈ? Xa tiyaˈ ca, ma tinek ta. Riyaˈ can jun utzilaj samaj cˈa ri xuben wuqˈui.
Ri pobres xa can yecˈo wi iwuqˈui, y xabachique kˈij utz niben utzil chique. Yacˈa riyin ma ronojel ta tiempo xquicˈojeˈ iwuqˈui.
Ruma tek re ixok reˈ xukˈej chuwij re jun akˈom jubul ruxlaˈ, riyaˈ xa can xuben yan apo nuchojmil riche (rixin) chi xquibemuk ca.
Y kitzij nbij chiwe, chi xabacuchi (xabachique) cˈa ri xtitzijox wi ri lokˈolaj chˈabel ri niyaˈo colotajic, chiriˈ chukaˈ xtitzijox wi re xuben re jun ixok reˈ. Can pa ronojel cˈa ruwachˈulef xtitzijox wi, chi natabel riche (rixin) riyaˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y jun cˈa chique ri ye cablajuj rudiscípulos ri Jesús, ri Judas Iscariote rubiˈ, xapon cˈa quiqˈui ri principaliˈ tak sacerdotes.
Riyaˈ xberubij cˈa chique: ¿Achique niyaˈ chuwe riyix, wi riyin njech ri Jesús pan ikˈaˈ? xchaˈ chique. Y ri principaliˈ tak sacerdotes xquibij chi niquiyaˈ juwinek lajuj sakapuek chare.
Y yacˈariˈ tek ri Judas Iscariote xuchop ruchˈobic chi achique ta rubanic nuben chi xtujech ri Jesús pa quikˈaˈ ri achiˈaˈ riˈ.
Y chupan cˈa ri nabey kˈij chare ri nimakˈij, tek ri israelitas niquitij ri caxlan wey ri majun chˈom (levadura) riqˈui, yacˈariˈ tek ri discípulos xejel apo riqˈui ri Jesús, y xquicˈutuj cˈa chare: ¿Acuchi (achique) cˈa nawajoˈ naben wi ri waˈin chupan re jun pascua reˈ, riche (rixin) chi nbekabanaˈ cˈa ruchojmil ronojel ri nicˈatzin? xechaˈ.
Y yecˈo cˈa chique ri discípulos ri xetak el ruma ri Jesús cˈa pa tinamit Jerusalem, pa rachoch jun achi, y xbix el chique chi tek xqueˈapon, tiquibij cˈa chare: Ri Katijonel rubin cˈa pe: Ri nutiempo xa nakaj chic cˈa cˈo wi pe. Ya cˈa ri pan awachoch riyit nwajoˈ nben wi ri waˈin riche (rixin) re pascua reˈ, ye wachibilan ri nudiscípulos, quixchaˈ chare, xchaˈ ri Jesús chique ri discípulos riˈ.
Y ri discípulos can xquiben wi cˈa achiˈel ri bin el chique ruma ri Jesús. Riyeˈ can xquiben wi cˈa ruchojmil ronojel ri nicˈatzin chare ri waˈin chupan ri pascua riˈ.
Yacˈa tek xoc pe ri akˈaˈ chupan ri kˈij riˈ, ri Jesús y ri ye cablajuj rudiscípulos xebetzˈuyeˈ cˈa pa mesa riche (rixin) ri waˈin.
Y tek yetajin chic cˈa chi waˈin, ri Jesús xubij cˈa: Kas kitzij cˈa nbij chiwe, chi jun chiwe riyix ri xquijacho el pa quikˈaˈ ri winek, xchaˈ chique.
Yacˈariˈ tek ri discípulos xpe nimalaj bis pa cánima tek xquicˈaxaj ri xubij ri Jesús chique. Y cˈacˈariˈ chiquijujunal xechˈo apo chare y xquicˈutulaˈ cˈa: Ajaf, ¿la ma yin ta cami riyin ri xquibano queriˈ? xechaˈ cˈa chiquijujunal.
Y ri Jesús yacˈariˈ tek xubij chique ri rudiscípulos: Ri jun cˈa ri xtuyaˈ pe ri rukˈaˈ riche (rixin) chi xtumuˈ pe ri caxlan wey wuqˈui pa lek, yacˈariˈ ri xtijacho el wuche (wixin) pa quikˈaˈ ri winek.
Tiwacˈaxaj cˈa chukaˈ ri xtinbij chiwe, chi riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol can xquicamisex na wi, achiˈel ri tzˈibatal ca. Pero juyiˈ cˈa ruwech ri xquijacho el riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol. Ri achi ri xquijacho el utz ta chi man ta xalex, xchaˈ ri Jesús.
Y yacˈariˈ tek ri Judas, ri xtijacho riche (rixin) ri Jesús pa quikˈaˈ ri winek, xubij apo: Riyit Nutijonel, ¿la yin cami riyin ri xquijacho el awuche (awixin)? xchaˈ. Y ri Jesús xubij: Jaˈ (je), queriˈ, can achiˈel ri xabij, xchaˈ ri Jesús.
Y tek cˈa yetajin na cˈa chi waˈin, ri Jesús xucˈom cˈa apo jun caxlan wey y tek rucˈutun chic ri rubendición ri Dios pa ruwiˈ, xuwechˈelaˈ ri caxlan wey riˈ y xuyaˈ chique ri rudiscípulos, y xubij cˈa chique: Ticˈamaˈ y titijaˈ re caxlan wey reˈ. Ruma yacˈareˈ ri nuchˈacul.
Y ri Jesús xucˈom cˈa chukaˈ apo ri vaso ri cˈo ruyaˈal uva chupan; y tek rumatioxin chic chare ri Dios, xuyaˈ cˈa chique ri rudiscípulos. Y xubij cˈa chique: Tikumuˈ cˈa chiˈiwonojel ri ruyaˈal uva ri cˈo chupan re vaso reˈ.
Ruma yacˈareˈ ri nuquiqˈuel ri xtibiyin tek xquicamisex. Riqˈui cˈa ri xtibiyin ri nuquiqˈuel, can yacˈariˈ tek xticˈachoj ri cˈacˈacˈ trato ri rajowan pe ri Dios chi nuben quiqˈui ri winek, riche (rixin) chi ye qˈuiy winek cˈa ri nicuyutej ri quimac.
Can nbij cˈa chiwe chi yacˈareˈ ri ruqˈuisbel mul ri xinkum el re ruyaˈal uva. Y tek xtinkum chic jun bey, cˈa chupan chic ri rajawaren ri Nataˈ. Xtinkum riyin y riyix chukaˈ xtikum ri ruyaˈal uva riˈ. Y ri xtikakum cˈa chiriˈ, jun cˈacˈacˈ ruyaˈal uva, xchaˈ ri Jesús chique.
Y tek quibixan chic cˈa ri bix riche (rixin) ri pascua, ri Jesús y ri rudiscípulos xeˈel el chiriˈ pa jay y xebe ri pa juyuˈ ri Olivos rubiˈ.
Y tek ye benak cˈa, ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Chiˈiwonojel riyix xtitaluj el iwiˈ y xquiniyaˈ cˈa ca nuyon chupan re akˈaˈ reˈ, tek xa xtitzˈet chi riyin yijach el pa quikˈaˈ ri winek. Ruma ri Dios can nubij wi cˈa chupan ri tzˈibatal ca: Tek riyin xtinyaˈ kˈij chi nicamisex ri aj yukˈ, ri rucarneˈl xa xtiquitaluj el quiˈ. Queriˈ ri tzˈibatal ca.
Yin cˈa riyin ri Aj Yukˈ, pero man cˈa xquicom ta el jurayil, xa xquicˈastej chic pe. Y riyin xquixinwoyobej chilaˈ pa Galilea, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Pedro can yacˈariˈ tek xubij apo chare ri Jesús: Astapeˈ can quinojel xcatquiyaˈ ca ayon, yacˈa riyin ma xcatinyaˈ ta ca, xchaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij cˈa chare ri Pedro: Riyin can kitzij cˈa nbij chawe, chi wacami chupan re akˈaˈ reˈ, cˈa ma jane tisiqˈuin ta pe ri ecˈ, tek riyit oxiˈ yan chic mul abin chique ri yecˈutun chawe, chi ma awetaman ta nuwech, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Pedro xubij chic cˈa chare: Wi can rajawaxic chi yicom junan awuqˈui riyit, can quecˈariˈ riˈ, pero can ma xtinbij ta chi ma wetaman ta awech, xchaˈ ri Pedro. Y quinojel cˈa ri discípulos can queriˈ chukaˈ xquibij.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xeˈapon cˈa chiriˈ chupan ri lugar ri Getsemaní rubiˈ. Xpe ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Riyix quixtzˈuyeˈ na cˈa ca jubaˈ waweˈ, riyin xa yibe na apo jubaˈ quereˈ nbenbanaˈ orar, xchaˈ chique.
Riyaˈ xa quiyon cˈa ri Pedro y ri ye caˈiˈ rucˈajol ri achi Zebedeo rubiˈ ri xerucˈuaj el. Yacˈariˈ tek Riyaˈ can xunaˈ yan kˈaxon ruma ri xtiberucˈulwachij. Can jun nimalaj bis cˈa ri xpe pa ránima.
Y yacˈariˈ tek Riyaˈ xubij chique ri ye oxiˈ rudiscípulos: Sibilaj nim ri bis cˈo pa wánima, ya yirucamisaj nnaˈ riyin. Quixcˈojeˈ cˈa ca jubaˈ waweˈ, quixcˈaseˈ y ma quixwer ta ka, xchaˈ chique.
Riyaˈ xbiyin chic cˈa apo jubaˈ y cˈacˈariˈ xxuqueˈ ka. Xujupubaˈ cˈa ka ri rupalej cˈa pan ulef, y xuben cˈa orar. Y quecˈareˈ ri chˈabel ri xerubij: Nataˈ Dios, xa ta cˈo modo, tabanaˈ cˈa chi man ta nkˈaxaj re jun tijoj pokonal reˈ, pero ma taben ta cˈa achiˈel ri nuraybel riyin. Tabanaˈ ri araybel riyit, xchaˈ.
Y tek Riyaˈ xbeyacatej pe chare ri oración, xpe cˈa quiqˈui ri ye oxiˈ rudiscípulos, yacˈa tek xoka quiqˈui, xa ye warnek. Xpe Riyaˈ xubij cˈa chare ri Pedro: ¿Can ma jubaˈ cˈa xacowin ta xacˈaseˈ jun ti hora wuqˈui?
Man cˈa quixwer ta ka, xa tibanaˈ orar y ticˈutuj chare ri Dios riche (rixin) chi ma yixtzak ta pa mac tek yixtojtobex. Can wetaman wi chi ri iwánima can nrajoˈ wi nuben ri nrajoˈ ri Dios. Xa yacˈa ri ichˈacul xa majun ruchukˈaˈ, xchaˈ chique.
Y ri Jesús xbe chic cˈa apo chubanic orar pa rucamul y nubij cˈa: Nataˈ Dios, wi can cˈo cˈa chi nkˈaxaj na ri tijoj pokonal, riyin can nwajoˈ cˈa nben ri araybel riyit. Quecˈariˈ ri xubij pa ruˈoración.
Y tek Riyaˈ xpe chic cˈa jun bey quiqˈui ri ye oxiˈ rudiscípulos, xa ye warnek chic cˈa jun bey xeril, ruma ri discípulos riˈ sibilaj al rubanon ri runakˈ tak quiwech ruma ri quiwaran.
Ri Jesús xeruyaˈ chic cˈa ca jun bey y xbe chic chubanic orar pa rox mul. Riyaˈ xerubij chic cˈa ri achiˈel ri chˈabel ri xerubij chupan ri oración ri xa cˈa jubaˈ tuben ka.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xpe cˈa quiqˈui ri ye oxiˈ rudiscípulos, y xubij cˈa chique: ¿Can cˈa yixwer na? Wacami can quixwer cˈa y quixuxlan. Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol can ya wi cˈa reˈ xoka ri hora, chi xquijach cˈa el pa quikˈaˈ ri aj maquiˈ.
Chanin, quixyacatej. Yalaˈ petenak ri xquijacho el pa quikˈaˈ ri aj maquiˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús can cˈa nichˈo na cˈa quiqˈui ri rudiscípulos, tek yariˈ xoka ri Judas ri jun chique ri cablajuj rudiscípulos, y ye rucˈuan cˈa apo ye qˈuiy winek ri ye quicˈualon cheˈ y espada. Quinojel riˈ ye takon cˈa el cuma ri principaliˈ tak sacerdotes y cuma chukaˈ ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij chiquicojol ri winek.
Ri Judas ri nijacho el ri Jesús can rubin cˈa pe chique ri ye petenak riqˈui, chi achique rubanic xtuben riche (rixin) chi xtucˈut ri Jesús chiquiwech. Riyaˈ can rubin cˈa pe chique: Ya cˈa ri xquijel apo riqˈui y xtintzˈumaj (xtintzˈubaj) ruchiˈ, yariˈ ri Jesús, y tichapaˈ cˈa.
Y ri Judas can yacˈariˈ tek xjel apo riqˈui ri Jesús y xubij: Xoc akˈaˈ Nutijonel, xchaˈ chare. Y xutzˈumaj (xutzˈubaj) cˈa ruchiˈ ri Jesús.
Xpe ri Jesús xubij cˈa chare: Judas, ¿Achique cˈa ri nawajoˈ? xchaˈ chare. Y can yacˈariˈ tek ri winek ri ye benak riqˈui ri Judas xejel apo riqˈui ri Jesús y xquichop cˈa.
Y jun cˈa chique ri yecˈo riqˈui ri Jesús, can yacˈariˈ chanin xbe ri rukˈaˈ, xrelesaj ri ruˈespada y xusoc ri jun rumozo ri nimalaj sacerdote. Can xuchoy cˈa ri ruxquin.
Y ri Jesús yacˈariˈ tek xubij chare ri xbano queriˈ: Tayacaˈ la awespada pa rucˈojlibel. Ruma achique yecamisan chi espada, can chi espada cˈa chukaˈ yecamisex wi.
¿La ma awetaman ta cˈa chi riyin yicowin ncˈutuj chare ri Nataˈ chi yerutek ta pe más ye setenta y dos mil ángeles chinutoˈic?
Pero can nicˈatzin chi nibanatej na ri ye tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios, rumariˈ tek ma rajawaxic ta cˈa chi yepe ri ángeles chinutoˈic, xchaˈ ri Jesús.
Y chupan cˈa chukaˈ ri hora riˈ ri Jesús xubij chique ri winek: ¿Achique cˈa xichˈob riyix? ¿Xichˈob chi yix petenak chuchapic jun alekˈom y rumariˈ icˈamom pe cheˈ y espada? Can kˈij kˈij cˈa ri xitzˈuyeˈ iwuqˈui chiriˈ pa rachoch ri Dios, tek xincˈut ri ruchˈabel chiwech y majun bey xinichop ta.
Ronojel cˈa re nibanatej wacami, xa can riche (rixin) chi can nibanatej wi ri tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios cuma ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ojer ca. Y can yacˈariˈ tek ri ye rudiscípulos ri Jesús, xquiyaˈ ca ruyon y xeˈanmej el.
Ri xebechapo pe riche (rixin) ri Jesús chiriˈ pa Getsemaní, xquicˈuaj cˈa riqˈui ri Caifás ri nimalaj sacerdote, ri acuchi (achique) quimolon wi ca quiˈ ri aj tzˈibaˈ y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij.
Y ri Pedro cˈanej cˈa cˈo wi ca, ye rutzekelben el, y xoc chukaˈ apo ri chiriˈ chuwarachoch ri nimalaj sacerdote. Tek riyaˈ cˈo chic cˈa chiriˈ, xtzˈuyeˈ cˈa ka chiquicojol ri ye aj chˈameˈy ri yecˈo apo chiriˈ, riche (rixin) chi nutzˈet na achique ri xtucˈulwachij ri Jesús.
Y ri principaliˈ tak sacerdotes, ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, y quinojel cˈa ri achiˈaˈ ri can pa moc (comon) yekˈato tzij, niquicanolaˈ cˈa kˈaban tak tzij chrij ri Jesús, riche (rixin) chi niquitek pa camic.
Y astapeˈ can ye qˈuiy cˈa ri xeˈapon ri xquitzˈuc tzij chrij ri Jesús, pero xa ma junan ta ri xquibij. Pa ruqˈuisbel xeˈapon ye caˈiˈ ri junan wi ri xquibij, xa yacˈa ri ma kitzij ta chukaˈ ri xquibij.
Ri ye caˈiˈ riˈ xquibij cˈa: Re achi reˈ rubin: Riyin yicowin nwulaj ri rachoch ri Dios y pan oxiˈ kˈij npabaˈ chic jun bey. Queriˈ rubin, xechaˈ ri ye caˈiˈ riˈ.
Y ri Caifás, ri nimalaj sacerdote, xbepaˈeˈ cˈa pe y xubij chare ri Jesús: ¿Kitzij cami ri xquibij ka chawij re ye caˈiˈ reˈ? ¿Achique cˈa nabij riyit chi natobej awiˈ? xchaˈ.
Yacˈa ri Jesús ma xchˈo ta, y yacˈariˈ tek ri nimalaj sacerdote xubij chare: Can chuwech cˈa ri cˈaslic Dios tabij cˈa chake wi yit cˈa riyit ri Cristo ri Rucˈajol ri Dios.
Y ri Jesús xubij cˈa chare: Kitzij ri xabij, y chukaˈ can nbij wi cˈa chiwe chi can xu (xe wi) xtinkˈaxaj re jun tijoj pokonal reˈ, can yacˈariˈ tek xquinitzˈet riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, yin tzˈuyul pa rajquikˈaˈ ri Dios ri nicowin nuben ronojel. Y xquinitzˈet tek yipe pa sutzˈ ri chilaˈ chicaj, xchaˈ ri Jesús.
Yacˈariˈ tek ri Caifás ri nimalaj sacerdote xuretz (xutzer) ka ri rutziak chrij ruma itzel xracˈaxaj y xubij cˈa: Ma rajawaxic ta cˈa chi noka chic jun ri norubij chake chi re achi reˈ can aj mac wi. Riyix, xa cˈariˈ niwacˈaxaj ka chiˈiwonojel ri xubij chi ya Riyaˈ ri Cristo. Can itzel cˈa xuben chuwech ri Dios.
¿Y achique cˈa nibij riyix wacami chi nikaben chare? xchaˈ. Y ri nicˈaj chic ri quimolon quiˈ chiriˈ xquibij cˈa: Rucˈamon cˈa chi nicamisex, xechaˈ.
Y xquichubalaˈ cˈa rupalej ri Jesús, y xquibucˈlaˈ chi kˈaˈ y yecˈo chukaˈ xquipakˈilaˈ rupalej chi kˈaˈ.
Chukaˈ xquibilaˈ chare ri Jesús tek quitzˈapin ruwech: Riyit ri Cristo, tabij na cˈa chake achique ri yechˈayo awuche (awixin), xechaˈ chare.
Yacˈa tek ntajin ronojel riˈ, ri Pedro tzˈuyul cˈa ri chuwajay. Y yacˈariˈ tek cˈo jun ixok raj icˈ ri nimalaj sacerdote ri xjel apo riqˈui y xubij cˈa chare: Riyit chukaˈ yit rachibil ri Jesús ri aj Galilea, xchaˈ chare.
Yacˈa riyaˈ xa xrewaj chiquiwech quinojel, ruma xubij: Ma wetaman ta achique ri nabij chuwe, xchaˈ chare ri aj icˈ.
Y tek riyaˈ ntel cˈa el ri pa puerta, cˈo chic cˈa jun ixok aj icˈ ri xtzˈeto riche (rixin) y xubij cˈa chique ri yecˈo apo chiriˈ: Re jun achi reˈ can rachibil chukaˈ ri Jesús ri nipe pa tinamit Nazaret, xchaˈ chique.
Yacˈa ri Pedro xa xrewaj chic cˈa jun bey. Riyaˈ xubij: Chuwech ri Dios nbij wi chi riyin ma wetaman ta ruwech ri jun achi riˈ, xchaˈ.
Xa cˈa jubaˈ chic riˈ, tek ye chic cˈa ri quimolon quiˈ chiriˈ ri xejel apo riqˈui ri Pedro y xquibij cˈa chare: Can kitzij na wi chi riyit can yit jun chique ri yecˈo riqˈui ri Jesús. Can kˈalaj rubanic ri yachˈo, ruma ri aj Galilea queriˈ yechˈo, xechaˈ chare.
Yacˈa ri Pedro xubij cˈa: Riyin ma wetaman ta ruwech ri achi riˈ. Can chuwech Dios nbij chiwe chi ma wetaman ta ruwech. Y wi ma kitzij ta ri nbij, tika cˈa rucˈayewal pa nuwiˈ, xchaˈ. Y yacˈariˈ tek xbesiqˈuin pe ri ecˈ.
Y ri Pedro can yacˈariˈ tek xenatej chare ri chˈabel ri bin ca chare ruma ri Jesús, chi cˈa ma jane tisiqˈuin ta pe ri ecˈ tek riyit oxiˈ yan chic mul abin chique ri yecˈutun chawe, chi ma awetaman ta nuwech. Y riyaˈ xel cˈa el y xuchop jun nimalaj okˈej.

27

Y tek xseker pe, quinojel cˈa ri principaliˈ tak sacerdotes y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij chiriˈ chiquicojol ri winek, xquimol quiˈ riche (rixin) chi niquichˈob achique niquiben riche (rixin) chi niquitek ri Jesús pa camic.
Ri Jesús can ximon wi el tek xquicˈuaj y xbequijachaˈ pa rukˈaˈ ri aj kˈatbel tzij ri Poncio Pilato rubiˈ.
Yacˈa ri Judas ri xjacho riche (rixin) ri Jesús pa quikˈaˈ ri winek, tek xutzˈet chi ri Jesús xa nitak pa camic, yacˈariˈ tek riyaˈ xpe kˈaxon pa ránima y xberutzolij ca ri juwinek lajuj sakapuek chique ri principaliˈ tak sacerdotes y chique ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij.
Ri Judas xubij cˈa chique ri achiˈaˈ riˈ: Riyin can ximacun wi ruma xinjech ri Jesús pan ikˈaˈ, ruma Riyaˈ can majun mac rubanon riche (rixin) chi nicamisex, xchaˈ chique. Yacˈa ri principaliˈ tak sacerdotes y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, xa xquibij cˈa pe chare ri Judas: Riyoj majun kacuenta chare riˈ. Riˈ chawech riyit cˈo wi, xechaˈ chare.
Xpe cˈa ri Judas xurokij ca ri sakapuek chiriˈ pa rachoch ri Dios. Cˈacˈariˈ xel el, y xberujitzˈaj cˈa riˈ.
Y ri principaliˈ tak sacerdotes xquicˈol cˈa ri sakapuek riˈ y xquibij cˈa: Re puek reˈ ma utz ta cˈa chi nikaxol ka riqˈui ri ofrenda waweˈ pa rachoch ri Dios, ruma re puek reˈ xa rajel quicˈ.
Yacˈa tek quiyaˈon chic cˈa chiquiwech ri achique niquiben riqˈui ri puek riˈ, riyeˈ xquilokˈ cˈa ri rulef jun aj banoy bojoˈy. Ri ulef riˈ can xticˈatzin cˈa riche (rixin) chi chiriˈ yemuk wi ri winek ri ma ye aj chiriˈ ta.
Y rumariˈ tek ri jun ulef riˈ can cˈa nibix na cˈa Ulef riche (rixin) Quicˈ chare. Can man cˈa jalatajnek ta ri rubiˈ.
Riqˈui cˈa riˈ can xbanatej wi ri rubin ca ri profeta Jeremías ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Riyaˈ can rubin wi cˈa ca: Ri ye riy rumam ca ri achi ri Israel rubiˈ, xquicˈom cˈa el ri juwinek lajuj sakapuek, puek ri xquiyaˈ riyeˈ, ri xoc rajel ri rusamajel ri Dios.
Y ya puek riˈ ri xquilokˈbej ri ulef riche (rixin) ri aj banoy bojoˈy, can achiˈel ri xubij ri Ajaf chuwe. Queriˈ cˈa ri rubin ca ri Jeremías.
Y ri Jesús paˈel cˈa apo chuwech ri aj kˈatbel tzij ri Poncio Pilato. Y ri aj kˈatbel tzij riˈ xucˈutuj cˈa chare ri Jesús: ¿Yit cˈa riyit ri qui‑Rey ri israelitas? xchaˈ chare. Y ri Jesús xubij cˈa: Jaˈ (je), queriˈ. Can achiˈel ri xabij, xchaˈ.
Ri principaliˈ tak sacerdotes y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij qˈuiy cˈa ri niquibij riche (rixin) chi yetzujun (yesujun) apo chrij ri Jesús, pero Riyaˈ can majun cˈa chˈabel ri xubij riche (rixin) chi nutoˈ riˈ.
Ri Pilato can yacˈariˈ tek xubij chare ri Jesús: ¿Can ma nawacˈaxaj ta cˈa ri niquibij ri winek chawij riche (rixin) chi yatquitzujuj (yatquisujuj)?
Pero ri Jesús can majun cˈa chˈabel ri xubij ta chare ri Pilato. Y rumariˈ tek ri aj kˈatbel tzij riˈ xumey, ruma majun bey rutzˈeton ta chi cˈo ta jun winek ri que ta riˈ nuben.
Y ronojel junaˈ chupan ri nimakˈij pascua, ri aj kˈatbel tzij can nrelesaj cˈa el jun chique ri yecˈo pa cárcel. Riyaˈ nrelesaj cˈa el ri preso ri nicajoˈ ri winek chi ntel el.
Y chupan cˈa ri kˈij riˈ, cˈo cˈa jun achi tzˈapel pa cárcel ri Barrabás rubiˈ, jun achi ri can cˈo rutzijol chi sibilaj itzel.
Y ri Pilato xubij cˈa chique ri winek ri quimolon cˈa quiˈ chiriˈ: ¿Achique cˈa ri niwajoˈ riyix chi riyin nwelesaj el? ¿Niwajoˈ chi nwelesaj el ri Barrabás o ya ri Jesús ri nibix chukaˈ Cristo chare? xchaˈ chique.
Ri Pilato can que wi cˈa riˈ ri xubij pe, ruma riyaˈ can retaman wi chi ri winek riˈ quiyaˈon ri Jesús pa rukˈaˈ, ruma itzel niquinaˈ chare chi sibilaj ye qˈuiy ri yetzekelben riche (rixin).
Y ri Pilato tzˈuyul cˈa ri acuchi (achique) nukˈet wi tzij, tek xapon cˈa rutzijol riqˈui ri rubin el ri rixjayil. Ri rixjayil rutakon cˈa el rubixic chare: Ri Jesús jun achi choj, rumariˈ riyit, ma catoc ta cachibil ri yeˈajowan niquicamisaj. Ruma riyin xinben jun achicˈ ri sibilaj rucˈayewal ruma ri Jesús. Quecˈariˈ ri rutakon el rubixic ri rixjayil ri Pilato.
Yacˈa ri principaliˈ tak sacerdotes y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, xquiyaˈ cˈa quinaˈoj ri winek riche (rixin) chi tiquicˈutuj chi ya ri Barrabás ri trelesaj el y ri Jesús ticamisex.
Y yacˈa tek ri aj kˈatbel tzij xucˈutuj chic jun bey chique ri winek riˈ chi achique cˈa chique chi ye caˈiˈ ri nrelesaj el, ri winek riˈ can yacˈariˈ xquibij: Ya ri Barrabás tawelesaj el, xechaˈ.
Yacˈariˈ tek ri Pilato xucˈutuj cˈa chique ri winek: ¿Y achique cˈa ri niwajoˈ chi nben chare ri Jesús, ri nibix chukaˈ Cristo chare? xchaˈ chique. Can yacˈariˈ tek quinojel xechˈo apo y xquibij: Ri Jesús xa ticamisex chuwech cruz, xechaˈ.
Xpe cˈa ri aj kˈatbel tzij xubij chique ri winek: ¿Achique cˈa rumac rubanon chiwech? Pero riyeˈ xa ma yetaneˈ ta ka. Xa más xquirek apo quichiˈ y xquibij: Xa ticamisex chuwech cruz, xechaˈ.
Y tek ri Pilato xutzˈet chi xa majun chic cˈa ri nicowin ta nuben y ri winek xa sibilaj pa quichiˈ niquiben, xpe riyaˈ xberucˈamaˈ pe jubaˈ ruyaˈ y xuchˈej rukˈaˈ chiquiwech quinojel ri winek riˈ, y xubij: Riyin majun numac chare ri rucamic re jun chojmilaj achi reˈ. Kas yix wi cˈa riyix achique niben chare, xchaˈ chique.
Xepe cˈa quinojel ri winek xquibij cˈa: Xa can pa kawiˈ cˈa riyoj y pa quiwiˈ ri kalcˈual tika wi rutojbalil ri rucamic re jun achi reˈ, xechaˈ.
Yacˈariˈ tek ri aj kˈatbel tzij xrelesaj cˈa el ri Barrabás, yacˈa ri Jesús xa xutek ruchˈayic, y cˈacˈariˈ xujech el riche (rixin) chi ticamisex chuwech cruz.
Y ri soldados riche (rixin) ri aj kˈatbel tzij riˈ xquicˈuaj cˈa apo ri Jesús chupan ri palacio. Cˈacˈariˈ xequisiqˈuij (xecoyoj) cˈa quinojel ri nicˈaj chic soldados, ri ye cachibil. Y xbequimoloˈ quiˈ chrij ri Jesús.
Xepe ri soldados riˈ xquelesaj cˈa el nicˈaj rutziak ri Jesús, cˈacˈariˈ xquiyaˈ jun tziek quek chrij can achiˈel wi ri yequicusalaˈ ri reyes.
Riyeˈ xquipachˈuj chukaˈ jun kˈayis ri cˈo sibilaj ruqˈuixal. Can achiˈel jun corona xquiben chare, y cˈacˈariˈ xquiyaˈ pa rujolon (ruwiˈ) ri Jesús. Y xquiben chukaˈ chare ri Jesús chi xuchop jun aj riqˈui ri rajquikˈaˈ. Y cˈacˈariˈ yetzeˈen cˈa tek yexuqueˈ chuwech ri Jesús y niquibilaˈ cˈa: Caquicot cˈa, riyit ri qui‑Rey ri israelitas, yechaˈ cˈa chare.
Can niquichubalaˈ cˈa chukaˈ ri Jesús y niquelesalaˈ ri aj cˈo pa rajquikˈaˈ riche (rixin) chi niquikˈosij pa rujolon (ruwiˈ).
Y tek riyeˈ xetaneˈ cˈa chi yetzeˈen chrij, xquelesaj el ri tziek ri quiyaˈon chrij. Cˈacˈariˈ xquiyaˈ el ri can rutziak wi Riyaˈ, y xquicˈuaj cˈa el riche (rixin) chi nbequibajij chuwech cruz.
Y yacˈa tek quichapon el elen chupan ri tinamit, xquicˈul jun achi aj Cirene, ri Simón rubiˈ. Xepe cˈa ri soldados can xquiben cˈa chare ri achi riˈ chi xucˈuaj el ri rucruz ri Jesús.
Y xeˈapon cˈa chupan ri jun juyuˈ Gólgota rubiˈ. Gólgota ntel chi tzij rubakil rujolon (ruwiˈ) caminek.
Tek can yecˈo chic cˈa chiriˈ, xquiyaˈ cˈa chare ri Jesús jun chˈomilaj ruyaˈal uva xolon riqˈui jun cˈayilaj akˈom. Yacˈa tek Riyaˈ xunaˈ ri xquiyaˈ chare, ma xrajoˈ ta xukum.
Y tek ri soldados quibajin chic ri Jesús chuwech cruz, xesaquin cˈa chrij ri rutziak ri Jesús riche (rixin) chi xquijech chiquiwech. Y riqˈui riˈ can xbanatej cˈa ri bin ca ruma ri jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, tek xubij: Xequijech ri nutziak chiquiwech y chukaˈ xesaquin chrij. Queriˈ ri rutzˈiban ca.
Ri soldados ye tzˈuyul cˈa chiriˈ quichajin apo ri Jesús tek cˈo chuwech ri cruz.
Y pa ruwiˈ cˈa ri cruz, riyeˈ xquiyaˈ cˈa jun tzˈalan ri tzˈiban el chuwech ri achique mac ri niquibij riyeˈ chi xuben ri Jesús, y rumariˈ nicamisex. Chuwech ri tzˈalan riˈ nubij cˈa: YAREˈ RI JESUS RI QUI‑REY RI ISRAELITAS.
Y yacˈariˈ tek yecˈo chic ye caˈiˈ alekˈomaˈ ri xequibajij chukaˈ chuwech cruz. Jun xcˈojeˈ pa rajquikˈaˈ ri Jesús y ri jun chic pa rajxocon.
Ri winek cˈa ri yekˈax el riqˈui ri Jesús, niquisiloj apo quijolon (quiwiˈ) chuwech, y cˈo chukaˈ pokon tak chˈabel ri yequibilaˈ ca chare, ruma can ma niquinimaj ta chi ya Riyaˈ ri Rucˈajol ri Dios.
Ri winek riˈ niquibilaˈ cˈa ca chare ri Jesús: Riyit ri yabin chi nawulaj ri rachoch ri Dios y pan oxiˈ kˈij napabaˈ chic jun bey, tacoloˈ cˈa awiˈ ayon. Y wi yit cˈa riyit ri Rucˈajol ri Dios, caka pe chuwech la cruz, yechaˈ cˈa ca chare.
Y can queriˈ chukaˈ ri chˈabel ri niquibilaˈ ri principaliˈ tak sacerdotes. Riyeˈ y ri aj tzˈibaˈ, ri achiˈaˈ fariseos y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, niquitzeˈej cˈa ri Jesús y niquibilaˈ cˈa chiquiwech:
Riyaˈ can yecˈo wi cˈa ri xerucol, pero Riyaˈ ma nicowin ta nucol el riˈ. Y wi can ya cˈa Riyaˈ ri Rey riche (rixin) re katinamit Israel, tika cˈa pe chuwech la cruz y riyoj can xtikanimaj cˈa Riyaˈ.
Riyaˈ can xucukubaˈ wi rucˈuˈx riqˈui ri Dios, y wi ri Dios can nrajoˈ wi re Jesús, tucoloˈ cˈa. Ruma re Jesús xa can rubin wi: Yin cˈa riyin ri Rucˈajol ri Dios, chinek, xechaˈ ri achiˈaˈ riˈ.
Y ri alekˈomaˈ ri ye bajin chuwech quicruz ri yecˈo apo chuxquin ri Jesús, can queriˈ chukaˈ niquibilaˈ apo, achiˈel ri nicˈaj chic.
Y tek xnicˈajer ri kˈij, yacˈariˈ tek xoc kˈekuˈm ronojel ri ruwachˈulef. Y ri kˈekuˈm riˈ xqˈuis cˈa el cˈa pa tak a las tres ri tikakˈij.
Y ya cˈa hora riˈ tek ri Jesús xurek ruchiˈ y xubij: Elí, Elí, ¿lama sabactani? xchaˈ. Y ri chˈabel riˈ ntel chi tzij: Nataˈ Dios, Nataˈ Dios, ¿achique cˈa ruma tek xinamalij ca?
Y yecˈo ri yecˈo apo chiriˈ chunakajal ri Jesús, tek xquicˈaxaj ri xubij, xquibilaˈ cˈa: Riyaˈ ya ri Elías ri nusiqˈuij (nroyoj), xechaˈ cˈa.
Y can yacˈariˈ tek cˈo cˈa jun ri junanin (anibel) xberucˈamaˈ pe jun esponja y xumubaˈ pa jun chˈomilaj ruyaˈal uva. Cˈacˈariˈ xuyaˈ chutzaˈn jun aj, riche (rixin) chi xuyaˈ chare ri Jesús riche (rixin) chi nichˈuchˈuˈ ka jubaˈ ri chakiˈj chiˈ chare.
Yacˈa ri nicˈaj chic ri yecˈo apo chiriˈ riqˈui ri Jesús, xquibij: Tikatzuˈ na cˈa, kˈalaj riˈ wi nipe ri Elías chucolic, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús yacˈariˈ tek riqˈui ruchukˈaˈ xurek ruchiˈ, y xujech cˈa ri ránima pa rukˈaˈ ri Dios; y xcom ka.
Y yacˈariˈ tek ri tziek ri achoj riqˈui jachon wi ri rupan ri rachoch ri Dios xel pa caˈiˈ. Xuchop pe cˈa pa ruwiˈ y xbeqˈuis cˈa chuxeˈ ka. Chukaˈ ri ruwachˈulef can xsilon cˈa y ri nimaˈk tak abej xepax.
Ri jul ri ye mukun wi ri caminakiˈ xejakatej. Y ye qˈuiy cˈa chique ri lokˈolaj tak ralcˈual ri Dios ri ye caminek el xecˈastej pe,
y xebeˈel pe. Yacˈa tek cˈastajnek chic pe ri Jesús, yacˈariˈ tek xetzˈetetej chukaˈ riyeˈ. Y riyeˈ xeˈapon cˈa chupan ri lokˈolaj tinamit Jerusalem. Can chiquiwech wi cˈa ye qˈuiy ri xquicˈut wi quiˈ.
Ri quicapitán ri soldados y quinojel ri yecˈo chiriˈ quichajin apo ri Jesús, tek quitzˈeton chic ka ri xuben ri silonel, y quitzˈeton chukaˈ chic ri nicˈaj chic ri xebanatej, riyeˈ can sibilaj cˈa xquixibij quiˈ y xquibilaˈ cˈa: Can kitzij na wi chi re jun achi reˈ can Rucˈajol wi ri Dios, xechaˈ.
Y ye qˈuiy cˈa ixokiˈ ri can cˈa pa Galilea ye tzeketel wi pe chrij ri Jesús riche (rixin) chi niquinimaj niquilij, riyeˈ yetzuˈun cˈa apo, xa yacˈa chi cˈanej yecˈo wi el.
Y chiquicojol cˈa quinojel ri ixokiˈ riˈ, cˈo cˈa ri María Magdalena, cˈo ri María ri quiteˈ ri Jacobo y ri José, y cˈo chukaˈ apo ri rixjayil ri Zebedeo, ri quiteˈ ri Jacobo y ri Juan.
Yacˈa tek xoc pe ri akˈaˈ, cˈo cˈa jun tzekelbey riche (rixin) ri Jesús ri xapon, jun beyon aj pa tinamit Arimatea, ri José rubiˈ.
Riyaˈ xbe cˈa riqˈui ri Pilato ri aj kˈatbel tzij y xberucˈutuj ri ruchˈacul ri Jesús chare riche (rixin) chi numuk. Y ri Pilato xubij cˈa chi tijach pe ri ruchˈacul ri Jesús chare ri José.
Y ri José xberucˈamaˈ cˈa pe ri ruchˈacul ri Jesús, y cˈacˈariˈ xubor pa jun sakilaj tziek.
Y xberuyaˈ cˈa ca pa jun jul riche (rixin) chi niyaˈox (nyaˈ) caminek chupan. Ri jul riˈ cˈacˈacˈ, ri can riche (rixin) wi ka ri José tek rucˈoton chuwech jun nimabej. Y tek riyaˈ rutzˈapin chic ca ruchiˈ ri jul riqˈui ri nimalaj setesic abej ri tzˈapebel ruchiˈ ri jul, cˈacˈariˈ xtzolin el.
Ri María Magdalena y ri jun chic ixok María chukaˈ rubiˈ, can ye tzˈuyul cˈa apo chuwech ri jul tek xmuk ri Jesús.
Ri kˈij tek xmuk ri Jesús, ya kˈij chukaˈ riˈ tek ri winek niquibanalaˈ chic ruchojmil ronojel ri xticˈatzin chique ri pa rucaˈn kˈij, ruma yariˈ napon ri uxlanibel kˈij. Y pa rucaˈn kˈij, tek yecˈo chic chupan ri uxlanibel kˈij, yacˈariˈ tek ri principaliˈ tak sacerdotes y ri achiˈaˈ fariseos xquiben cˈa chi xbequicˈuluˈ quiˈ chuwech ri Pilato ri aj kˈatbel tzij.
Riyeˈ xbequibij cˈa chare: Táta, riyoj xnatej chake chi tek ri Jesús can cˈa qˈues na, xubij cˈa chi xticˈastej pe ri pa rox kˈij. Can queriˈ wi cˈa rubin ca ri kˈolojel riˈ.
Y riche (rixin) cˈa chi man xa quepe ri rudiscípulos y niquelekˈaj el ri ruchˈacul ri Jesús re chakˈaˈ, y cˈacˈariˈ xtiquibij chique ri winek chi ri Jesús can xcˈastej wi el chiquicojol ri caminakiˈ; rumariˈ yoj petenak re wacami riche (rixin) chi nikacˈutuj jun utzil chawe chi tatakaˈ ruchajixic ri acuchi (achique) mukun wi ca, cˈa ya tek nitzˈaket na ri oxiˈ kˈij. Ruma wi xa ma xtikaben ta queriˈ y nisach el ri ruchˈacul, yacˈariˈ tek can más ye qˈuiy winek ri xquekˈolotej que chuwech ri nabey mul, xechaˈ.
Y ri Pilato xubij cˈa chique ri achiˈaˈ riˈ: Quixbiyin cˈa y queˈicˈuaj cˈa el la achiˈaˈ ye chajinel. Tibanaˈ cˈa ca rubanic chi utz, achiˈel ri iwetaman riyix chi utz nuben ca, xeˈucheˈex el.
Ri achiˈaˈ riˈ can yacˈariˈ xebe acuchi (achique) mukun wi ca ri Jesús y xbequichojmirisaj ca chi tichajix chi utz. Y xquiyaˈ cˈa ca retal ri abej tzˈapebel ruchiˈ ri jul, ri xticˈutu wi cˈo ri xtijako. Y xequiyaˈ ca chukaˈ ri ye chajinel chiriˈ.

28

Y tek kˈaxnek chic ri uxlanibel kˈij, nimakˈaˈ yan cˈa chupan ri nabey kˈij chare ri semana, ri María Magdalena y ri jun chic ixok ri María chukaˈ rubiˈ xebe cˈa chuchiˈ ri jul ri acuchi (achique) mukun wi ca ri Jesús.
Yacˈa tek can cˈa ma jane yeˈapon ta ri ixokiˈ chiriˈ chuchiˈ ri jul, xuben jun nimalaj silonel. Queriˈ xbanatej ruma jun ángel riche (rixin) ri Ajaf ri petenak chilaˈ chicaj, xka acuchi (achique) mukun wi ca ri Jesús, y xrelesaj cˈa el ri setesic abej ri tzˈapebel ruchiˈ ri jul y xtzˈuyeˈ ka pa ruwiˈ.
Ri sakil cˈa riche (rixin) ri ángel ri tzˈuyul pa ruwiˈ ri abej, xa can junan cˈa riqˈui ri sakil ri nuyaˈ jun coyopaˈ. Y ri rusakil ri rutziak can junan cˈa riqˈui ri rusakil ri chumatef ri nika.
Y ri achiˈaˈ ye chajinel, ruma cˈa sibilaj xquixibij quiˈ chuwech ri ángel, can xebarbot (xebaybot) cˈa. Xa can achiˈel ye caminakiˈ xquiben ca ruma quixibinriˈil.
Yacˈa tek xchˈo ri ángel quiqˈui ri caˈiˈ ixokiˈ, xubij cˈa chique: Riyix man cˈa tixibij ta iwiˈ. Ruma riyin can wetaman chi riyix nicanoj ri ruchˈacul ri Jesús ri xcamisex chuwech cruz.
Ri ruchˈacul xa man cˈo ta chic waweˈ, ruma Riyaˈ xcˈastej yan el, achiˈel ri rubin ca chiwe. Quixam pe y titzuˈ na peˈ ri acuchi (achique) xcˈojeˈ wi ri ruchˈacul ri Ajaf.
Wacami cˈa quixbiyin chanin, y jeˈibij chique quinojel ri rudiscípulos ri Jesús, chi Riyaˈ xcˈastej yan cˈa el chiquicojol ri caminakiˈ. Riyaˈ can ninabeyej cˈa el chiwech, y nicˈul iwiˈ chilaˈ pa Galilea. Y chiriˈ xtitzˈet wi, achiˈel re nbij el chiwe.
Y ri caˈiˈ ixokiˈ riˈ can yacˈariˈ xeˈel el ri chiriˈ pa jul. Y astapeˈ can quixibin quiˈ, xa can sibilaj chukaˈ yequicot. Riyeˈ can junanin (anibel) cˈa xebe riche (rixin) chi nbequiyaˈ rutzijol chique ri rudiscípulos ri Jesús.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xbecˈulun pe chiquiwech ri pa bey y xuyaˈ rutzil quiwech. Y ri caˈiˈ ixokiˈ riˈ can yacˈariˈ xexuqueˈ ka chraken ri Jesús, xquikˈetej ri raken y can xquiyaˈ cˈa chukaˈ rukˈij.
Y ri Jesús can yacˈariˈ tek xubij chique ri ixokiˈ riˈ: Man chic cˈa tixibij ta iwiˈ. Wacami quixbiyin cˈa y jeˈiyaˈ rutzijol chique ri wachˈalal, riche (rixin) chi can quebiyin cˈa pa Galilea y chilaˈ cˈa xquinquitzˈet wi, xchaˈ chique.
Ri ixokiˈ riˈ quichapon cˈa el bey. Y yacˈariˈ tek yecˈo chique ri ye chajinel chuchiˈ ri jul ri xebe cˈa pa tinamit Jerusalem. Y xbequiyaˈ cˈa rutzijol chique ri principaliˈ tak sacerdotes, ronojel cˈa ri xbanatej.
Xepe ri principaliˈ tak sacerdotes xquimol cˈa quiˈ quiqˈui ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij y xquiyaˈ cˈa chiquiwech chi niquiyaˈ qˈuiy quirajil ri soldados ri xechajin.
Y xquibij cˈa chique ri ye chajinel: Riyix xaxu (xaxe) wi cˈa tibij chi ya tek yix warnek yacˈariˈ tek xeˈapon ri ye rudiscípulos ri Jesús pa kˈekuˈm y xquelekˈaj el ri ruchˈacul.
Y wi ri aj kˈatbel tzij nretamaj cˈa chi xa xixwer ka y ma xixchajin ta achiˈel ri bin chiwe, riyoj xkojbechˈo cˈa riqˈui. Y queriˈ xquixkacol pa rukˈaˈ, xechaˈ.
Ri soldados ri xechajin chuchiˈ ri jul xquicˈul cˈa el ri puek, y achiˈel ri xbix el chique, can quecˈariˈ rutzijol ri xquelesaj rubixic chiquicojol ri israelitas. Y ya cˈa riˈ ri etaman cuma ri israelitas cˈa chupan re kˈij reˈ.
Yacˈa ri julajuj rudiscípulos ri Jesús, xebe cˈa pa Galilea. Y xebe cˈa pa ruwiˈ ri juyuˈ ri bin ca chique ruma ri Jesús.
Y tek xquitzˈet cˈa ruwech ri Jesús, riyeˈ can xquiyaˈ cˈa rukˈij. Pero yecˈo nicˈaj chic ri ma can ta niquinimaj chi ya Jesús riˈ.
Ri Jesús xjel cˈa apo quiqˈui, y xubij cˈa chique: Ronojel cˈa kˈatbel tzij jachon pa nukˈaˈ riyin, can queriˈ ri chilaˈ chicaj y queriˈ chukaˈ waweˈ chuwech re ruwachˈulef.
Rumacˈariˈ re wacami nbij cˈa chiwe: Quixbiyin cˈa chuwech ronojel re ruwachˈulef, queˈitijoj cˈa ri winek riche (rixin) chi yeˈoc tzekelbey wuche (wixin). Y ri can yinquitzekelbej, queˈibanaˈ cˈa bautizar pa rubiˈ ri Dios Tataˈixel, pa nubiˈ riyin ri Cˈajolaxel y pa rubiˈ ri Lokˈolaj Espíritu.
Y ticˈutuˈ cˈa chiquiwech chi tiquinimaj ronojel ri pixaˈ ri nbin ca. Y riyin can ronojel cˈa kˈij xquicˈojeˈ iwuqˈui; y majun bey xquixinyaˈ ta ca, cˈa tek xtapon ri ruqˈuisbel kˈij chare re ruwachˈulef. Amén.

Lizenz
CC-0
Link zur Lizenz

Zitationsvorschlag für diese Edition
TextGrid Repository (2025). Matthew the Evangelist. Matthew (Cakchiquel). Multilingual Parallel Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-8D4C-5