1

Israyla* bonkoono Suleymanu, Dawda ize yaasayey neeya:
Zama i ma bay laakal nda dondonandiyaŋ gaa; I ma fahamay sanney fayanka mo.
Zama i ma dondonandiyaŋ ta laakal goy da adilitaray da cimi ciiti da sasabandiyaŋ ra.
Zama i ma borey kaŋ si caram yaŋ no azanci, I ma bayray da fayanka mo no arwasu se.
Zama laakalkooni ma maa ka tonton da bayray. Fahamante mo ma to saaware hanney gaa.
Zama i ma yaasay da nga feerijo bay, I ma laakalkooney sanney da ngey misey mo bay.
Rabbi humburkumay ya bayray sintinay no, Amma borey kaŋ yaŋ si caram ga donda laakal da dondonandiyaŋ.
Ay izo, ma ni baaba cabe ta, Ni nya lordo mo, ni ma s'a furu.
Zama i ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa, Da hiiri mo ni jinda gaa.
Ay izo, da zunubikooney na ni hiila-hiila, Ma si yadda.
D'i ne: «Ma kaa, iri ma koy care banda ka batandi ka wi. Iri ma gum mo borey kaŋ yaŋ sinda taali se sabaabu kulu si.
Iri m'i gon da fundi, danga Alaahara cine, I afo kulu sukutum, Danga borey kaŋ yaŋ ga gunguray hala guusu ra.
Iri ga arzaka darzakoy yaŋ gar, dumi-dumi, Iri g'iri windey toonandi nda nooru.
Kala ni ma margu nda iri, Iri kulu, iri ga te nooru foolo folloŋ.»
Ay izo, ma si margu nd'ey fondo. Ma ni ce hibandi ka kaa i laawalo gaa.
Zama i cey ga zuru no i ma goy laalo te se, I goono ga cahã boro wiyaŋ se.
Zama yaamo no i ma asuuta hirri naŋ kaŋ curo ga di a.
Woodin yaŋ binde, ngey boŋ wiyaŋ se no i goono ga batandi, Ngey fundey halaciyaŋ se mo no i goono ga gumandi te.
Yaadin no riiba binikom kulu muraadey bara nd'a, A ga nga koy fundo kom a gaa no.
Laakal goono ga ce fondey ra, A goono ga nga jinde tunandi batamey ra.
A goono ga ce marga nangu beerey ra, Naŋ kaŋ borey ga furo kwaara meyey ra; Kwaara ra a goono ga nga sanney salaŋ ka ne:
«Araŋ kaŋ sinda carmay, Alwaati marge no araŋ ga ba carmay-jaŋay, Dondayankoyey ma maa ngey dondayaŋ kaani, Saamey mo ma wangu bayray?
Wa bare ay kaseetiyaŋo boŋ! A go, ay g'ay biya zumandi araŋ boŋ, Ay m'araŋ bayrandi nd'ay sanno.
Za kaŋ ay ce, araŋ wangu mo, Ay n'ay kamba salle, amma afo si no kaŋ saal a.
Amma araŋ n'ay saawarey kulu furu, Araŋ mana yadda nd'ay kaseetey baa kayna;
Kal ay mo ma haaru araŋ masiibey zaaro hane, Ay ga hahaarayaŋ te waato kaŋ humburkumay kaa araŋ gaa.
Waato kaŋ humburkumay kaa araŋ gaa danga alma haw beeri cine, Araŋ masiibey m'araŋ to danga hari haw bambata, Saaya kaŋ azaaba nda kankami du araŋ.
Saaya din i g'ay ce, amma ay si tu. I g'ay ceeci nda himma, i si du ay mo.
Zama i wangu bayray, I mana Rabbi humburkumay suuban.
I mana yadda nd'ay saawarey baa kayna, I donda ay kaseetey kulu.
I binde ga ngey fundey alhakku ŋwa, I ma kungu nda ngey dabarey.
Zama borey kaŋ yaŋ sinda carmay banda yeyaŋo g'i wi, Saamey goray mo g'i halaci.
Amma boro kulu kaŋ hangan ay se ga goro baani, A ga goro nda fundi kaani, A si humburu masiiba kulu.»

2

Ay izo, da ni n'ay sanney ta, Ni n'ay lordey gaay ni do,
Hala mo ni na ni hanga jeeri laakal gaa, Ka ni bina ye fahamay gaa,
Oho, da ni na fayanka ce, Ka ni jinda tunandi fahamay se,
Da ni n'a ceeci danga nzarfu cine, K'a gana danga mate kaŋ i ga arzaka tugante ceeci:
Saaya din no ni ga faham da Rabbi humburkumay, Ka Irikoy bayray gar.
Zama Rabbi ga laakal no, A meyo ra no bayray da fahamay goono ga fun.
A ga laakal hanno jisi adilantey se, Nga ya koray no ngey kaŋ yaŋ ga dira cimi ganayaŋ ra se.
A ga woodin te zama nga ma cimi ciiti fondayzey haggoy, A ma hanantey fondey hallasi.
Saaya din mo ni ga faham nda adilitaray da cimi ciiti, da sasabandiyaŋ mo, Oho, da fondo kaŋ ga boori kulu no.
Zama laakal ga furo ni bina ra, Bayray mo ga kaan ni fundo se.
Laakal ga soobay ka ni batu, Fahamay mo ga ni haggoy.
Zama i ma ni faaba boro laalo fonda gaa. Borey kaŋ i sanney ga siiri, I ga ni faaba i gaa.
Ngey kaŋ ga adilitaray fonda taŋ zama ngey ma dira kubay fondey ra se.
Ngey din ga farhã da laala goy, I ma maa laala hattayaŋ kaani,
Borey kaŋ yaŋ ga siiri ngey fondey ra, Kaŋ yaŋ ga hatta ngey laawaley ra no.
Laakal ga ni faaba waykuuru kambe gaa, Danga wayboro yaw me-kaani-koy,
Kaŋ ga nga zankataray gorokasino furu, A ga dinya nda nga Irikoyo alkawlo mo.
Zama a kwaara fonda ga siiri ka koy buuyaŋ do, A laawaley mo ga koy buukoy do haray.
Borey kaŋ yaŋ ga koy a do, I ra sinda boro kaŋ ga ye ka kaa koyne, I si to mo fundi laawaley gaa.
Ma laakal ceeci mo zama ni ma soobay ka dira boro hanney fondey ra, Ni ma adilitaray laawaley gana.
Zama adilantey ga goro laabo ra, Toonantey mo no ga cindi a ra.
Amma i ga boro laaley waasu ka kaa laabo ra, I ga amaana ŋwaakoy dagu ka kaa a ra mo.

3

Ay izo, ma si dinya ay dondonandiyaŋey, Amma ma naŋ ni bina m'ay lordey gana.
Zama i ga jirbiyaŋ da jiiriyaŋ da bine baani tonton ni fundo gaa.
Suuji nda cimi ma si ni furu, Ni m'i sarku ni jinda gaa k'i hantum ni bina walhã boŋ.
Yaadin gaa no ni ga du gaakuri da fahamay hanno Irikoy da borey mo jine.
Ma de Rabbi gaa nda ni bina kulu, Ma si jeeri ni boŋ fahamay gaa.
Ni muraadey kulu ra ni m'a seeda, Nga mo ga ni fondey sasabandi.
Ma si ni boŋ guna sanda ni ya laakalkooni no, Ma humburu Rabbi ka fay da laala.
Woodin ga ciya baani ni fuuma gaa, Ni biriyey ra mo, londi taji no.
Ma Rabbi beerandi nda ni arzaka, Da ni boŋ-jina kulu.
Yaadin gaa no ni barmey ga to da albarka. Ni kankamyaŋ nangey mo ga to da reyzin* hari taji hal a ma mun.
Ay izo, ma si donda Rabbi goojiyaŋo, Ma si wangu mo nd'a kaseetiyaŋo.
Zama boro kaŋ Rabbi ga ba no a ga kaseeti, Danga mate kaŋ baaba ga te nga izo kaŋ a ga maa a kaani se.
Bine-kaani-koy no, boro kaŋ ga du laakal, Da boro kaŋ ga to fahamay gaa mo.
Zama a duure bisa nzarfu duure booriyaŋ, A riiba mo bisa wura hanno.
A nafa ga bisa tondi hiir'ize caadante yaŋ. Hay kulu kaŋ ni ga bini sinda haŋ kaŋ i ga kar a gaa.
Aloomar kuuku go a kambe ŋwaari gaa, A kamba wow gaa mo arzaka nda beeray.
A fondey ya kaani fondoyaŋ no, A laawaley kulu mo baani no.
A ga hima fundi tuuri borey kaŋ yaŋ n'a di se, Boro kaŋ go g'a gaay mo ya bine-kaani-koy no.
Laakal boŋ no Rabbi na ndunnya sinji, Fahamay boŋ mo no a na beene tabbatandi.
A bayray boŋ mo no guusuyaŋey ceeri-ceeri, Beene mo na harandaŋ zumandi.
Ay izo, ma laakal kaŋ ga boori nda fayanka mo haggoy, Ma si naŋ i ma fun ni jine.
Yaadin gaa no i ga goro fundi ni biya se, Taalam no koyne ni jinda gaa.
Waato din gaa no ni jina-koyyaŋ ga gana baani samay, Ni ca si kati mo.
Waati kaŋ ni ga kani, ni si humburu, Haciika ni ga ni kaniyaŋ te, Ni jirbo mo ga kaan.
Ma si humburu gumo nda humburkumay hari kaŋ ga ni jirsi, Wala nda boro laaley hasaraw kaŋ ga kaa ni gaa.
Zama Rabbi ga ciya ni se deyaŋ hari, A ga ni ca haggoy hala i ma s'a di.
Ma si gomni ganji borey kaŋ yaŋ ga hima nd'a se, D'a go ni kamba dabari ra.
Ma si ne ni gorokasin se: «Koy ka kaa suba, ay g'a no ni se,» A go mo, haro go ni kambe ra.
Ma si dabari laalo miila ni gorokasin boŋ, Za kaŋ a goono ga goro baani samay ni jarga.
Ma si yanje da boro fo daliili kulu si, D'a mana hasaraw te ni se.
Ma si canse nda toonyante, Ma si baa afo suuban a muraadey ra.
Zama siiriyankoy ya fanta hari no Rabbi se, Amma a gundo go adilante* banda.
Rabbi laaliyaŋo go boro laaley windey ra, Amma a ga adilantey nangorayey albarkandi.
Haciika a ga donda donda-caray-koy, Amma a ga gomni no lalabukoy se.
Laakalkoy ga darza tubu, Amma saamey ga haawi beerandi.

4

Ay izey, wa maa baaba lordi*. Wa hangan zama araŋ ma fahamay bay.
Zama dondonandiyaŋ hanno no ay g'araŋ no. Araŋ ma si fay d'ay lordey.
Zama waato ay ya ize no kaŋ ga maa ay baaba se, Ize kwaaso mo ay nya se.
Ay baaba n'ay dondonandi mo. A ne ay se: «Ni bina m'ay sanney wo gaay. Ni m'ay lordey gana, ka funa.»
Ma du laakal. Ma du fahamay. Ma si diny'a. Ma si fay d'ay me sanney ganayaŋ.
Ma s'a furu, nga mo ga ni hallasi. Ni ma ba r'a, nga mo ga ni haggoy.
Laakal, nga no ga bisa hay kulu, Ma du laakal binde. Oho me, A banda da ni jin ka du a, ma du fahamay.
M'a beerandi, a ga ni daŋ jina. A ga ni no darza waato kaŋ ni n'a ganday.
A ga te ni se gomni taalam ni boŋo gaa. A ga ni no koytaray fuula darzakoy.
Ya ay izo, ma maa k'ay sanney ta, Ni fundo mo ga te aloomar.
Ay na ni dondonandi laakal fondo ra. Ay na ni daŋ sasabandiyaŋ laawaley ra.
Da ni ga dira, ni ce daara si kankam, Da ni ga zuru mo, ni si kati.
Ma gaabandi dondonandiyaŋ gaa hala a ma boori, Ma s'a taŋ, m'a haggoy, zama ni fundi nooya.
Ma si furo boro yaamey laawalo ra, Ma si dira boro laaley fonda ra.
Ma hibi ka fun a gaa, ma si gana noodin. Ni ma boŋ bare a gaa ka bisa.
Zama i si jirbi kala nd'i na hasaraw te jina. I ga te mo fasiya mo, Kala nd'i naŋ boro fo ma kati jina.
Zama laala ŋwaari no i ga ŋwa. I goono ga toonye baji haŋ.
Amma adilante fonda ga hima mo boyaŋ cine, Kaŋ ga kaari kayna-kayna kala zaaro ma to.
Boro laaley fonda ga hima kubay, I si bay haŋ kaŋ gaa no i ga kati.
Ay izo, ma hangan ay sanney se, Ma ni hanga jeeri ay deda se.
I ma si gana ni jine, Ma haggoy d'ey ni bina bindo ra.
Zama fundi no borey kaŋ ga du ey se, Baani no mo i gaahamey kulu se.
Ma ni bina haggoy ka bisa hay kulu kaŋ ni ga haggoy, Zama a ra no fundi fondoyaŋ ga fun.
Ma me-ka-say ganandi ka kaa ni gaa. Meyey kaŋ yaŋ ga sanni yaamo ci ma moor'ey.
Ni moy ma guna jina, Ni mo-kuurey mo ma jina guna.
Ma ni cey laawalo sasabandi, Ni fondey kulu mo ga tabbat.
Ma si kamba kambe ŋwaari wala kambe wow haray, Ma ni ce ganandi ka fun laala do.

5

Ay izo, ma hangan ay laakalo se. Ma ni hanga jeeri ay fahama gaa.
Zama ni ma fayankayaŋ gaay, Ni meyo mo ma bayray haggoy.
Zama waykuuru deena ga yu tolli-tolli, A meyo mo ga yuttu nda ji.
Amma a bananta ga fottu no danga farre, A ga dumbu danga takuba me cine.
A cey ga zulli ka koy buuyaŋ do, A ce taamey ga Alaahara fonda di.
A si fundi fondo lasaabu. A teerey mo si kay. A mana bay mo hala yaadin no bo.
Sohõ binde ay izey, wa hangan ay se. Araŋ ma si fay d'ay me sanney.
Ma ni fonda moorandi waykuuru, Ma si maan a windo me.
Zama ni ma si ni beera no boro fooyaŋ se, Wala ni jiirey mo futaykooni se.
Zama yawyaŋ ma si kungu nda ni gaabo, Ni goy taabi ma si ye yaw kwaara.
Ni kokora binde, ni ma soobay ka duray, Saaya kaŋ ni baso da ni gaahamo go ga zabu.
Kala ni ma ne: «Kaari ay! Ay kaŋ wangu dondonandiyaŋ, ay bina donda kaseetiyaŋ.
Ay mana baa hangan mo ay dondonandikoy sanno se. Ay mana hanga jeeri bora kaŋ n'ay dondonandi se.
A cindi kayna ay halaci parkatak, Jama bindo ra nda borey marga ra.»
Ma hari kaa ni bumbo gulla ra ka haŋ, Ma hari kaano kaa mo ni bumbo dayo ra.
A ga saba no, ni hari mwa ma zuru ka koy taray, Wala a ma te hari zuru fondey boŋ?
I ma bara ni hinne wane, Manti nin da yaw margante wane.
Ni hari mwa ma goro albarkante, Ma te farhã nda ni zankataray wando.
A ma te danga jeeri baakasinaykoy, Danga meena kaŋ ga boori. A fafey ma wasa ni se waati kulu, A baakasina ma ni bina kaanandi han kulu.
Zama ifo se no, ay izo, ni bina ga daray waykuuru banda, Hala ni ma wayboro yaw ganday?
Zama boro te-goyey, Rabbi jine no i go. A ga boro laawaley kulu sasabandi mo.
Boro laalo laalayaŋo ga ye k'a di, I g'a gaay mo da nga zunubi korfey.
A ga bu dondonandiyaŋ-jaŋey sabbay se. A saamotaray beero ra no a ga te boŋdaray.

6

Ay izo, da ni na ni gorokasin yadda sambu, Da ni jin ka kamba kar yaw se,
Ni me sanno na ni zorti, Ni me sanno na ni di nooya.
Sohõ ay izo, kala ni ma woone te ka ni boŋ kaa kambe, Za kaŋ a ciya ni jin ka furo ni gorokasin kambe ra: Koy ka ni boŋ kaynandi ka ŋwaaray ni gorokasino gaa.
Ma si ni moy no jirbi, Ni mo-kuurey mo, i ma si dusungu.
Hala ni ma yana nda ni boŋ jina, Danga jeeri kaŋ fun kolikoy kambe ra, Danga curo kaŋ fun nga hirriko kambe ra.
Ma koy nkondo do, nin hawfuno. Ma laakal d'a teerey ka te laakal.
Nga wo, a sinda jine boro wala jine funa wala bonkooni.
Kulu nda yaadin, a ga nga ŋwaaro soola kaydiya ra, A ga nga ŋwaaro margu-margu heemar waate.
Kala waati fo no ni go ga jirbi, nin hawfuno? Waati fo no ni ga tun ni jirbo gaa?
A cindi jirbi kayna, a cindi dusungu kayna, Da kambe koli kayna ka kani jina --
Yaadin gaa no ni talkatara ga kaa ni gaa danga zay cine, Ni jaŋa mo danga sooje cine.
Boro yaamo, ilaalo no, A ga dira nda me-ka-say.
A ga nga moy kar, a ga salaŋ nda nga cey, A ga cabeyaŋ te nda nga kambayzey.
Garkasay go a bina ra. A ga laala ceeci han kulu, a ga kormoto say-say.
Woodin se a masiibey ga kaŋ a boŋ baaru si, I g'a ceeri nda waasi -- woodin mo safari si.
Hari iddu go no kaŋ Rabbi ga konna, Oho, hala iyye zaati kaŋ a bina g'i fanta:
Mo boŋbeeraykoy, da deene tangarikom, Da kambey kaŋ yaŋ ga boro kaŋ sinda taali wi,
Da bine kaŋ ga hari laalo miila, Da cey kaŋ ga zuru nda waasi ka koy hasaraw teeyaŋ do,
Da tangari seeda kaŋ ga tangari ci, Da boro kaŋ ga fitina daŋ nya-izey nda care game ra.
Ay izo, ma ni baaba lordi gaay, Ni nya lordey mo, ma s'i furu.
Ni m'i haw ni bina ra duumi, Ni m'i sarku ni jinda gaa.
Saaya kaŋ ni goono ga dira, i ga furo ni jine. Saaya kaŋ ni goono ka kani, i ga ni hallasi. Saaya kaŋ ni mo hay mo, i ga fakaaray ni se.
Zama i lordey ya fitilla no, I dondonandiyaŋey mo kaari no. Dondonandiyaŋ kaseetiyaŋ ya fundi fondo no.
I ga ni hallasi wayboro laalo gaa, Ka ni hallasi wayboro yaw me-kaano gaa.
Ma s'a booriyaŋo bini ni bina ra, A ma si ni di da nga mo karyaŋo.
Waykuuru sabbay se ŋwaari kayna ga bisa boro gaabi, Wayboro zina-teeri mo ga fundi darzakoy koli.
E! Boro ga danji daŋ ni gande ra ni bankaaray ma jaŋ ka ton, wala?
Wala ni ga danj'ize taamu ce taamey ma jaŋ ka kukure?
Yaadin no boro kaŋ ga margu nda nga gorokasin wande go. Boro kaŋ lamb'a gaa kulu si taali alhakku yana bo.
I si donda zay, d'a zay zama a ma nga fundo kungandi waati kaŋ a maa haray.
Amma d'i n'a di, a g'a yeti sorro iyye. A windi arzaka kulu no a g'a bana nd'a.
Boro kaŋ na zina te da wayboro sinda fahamay no. Boro kaŋ na goy woodin te, Nga bumbo fundo no a goono ga ceeci nga ma halaci.
Marayyaŋ nda kaynandiyaŋ no a ga di. I s'a haawi tuusu mo.
Zama canse wo boro futay no, A si fay d'a bo, banayaŋ zaaro ra.
A baa si nda fansa kulu. A futa si kani, baa ni n'a no nooyaŋ boobo.

7

Ay izo, m'ay sanney haggoy, M'ay lordey jisi ni bina ra.
M'ay lordey haggoy ka funa, Ay dondonandiyaŋey mo danga ni mo gure cine.
Ni m'i haw ni kambayzey gaa. Ni m'i hantum ni bina walhã boŋ.
Ma ne laakal se: «Ni ya ay wayme no.» Ma fahamay mo te ni dumi.
Zama i ma ni hallasi ka ni wa da waykuuru, Nga, wayboro yaw sanni kaanokoy.
Ay windo finetarey gaa ay niigaw, daabirjo ra haray.
Kala borey kaŋ yaŋ sinda carmay game ra ay di arwasu fo. Ay n'a fayanka arwasey kaŋ sinda fahamay ra.
A goono ga waybora fuwo batama casu. A na fonda di ka koy a kwaara haray,
Wiciri kambu, almaari haray, cin kubay biyo ra.
A binde, a go, a kubay da wayboro fo kaŋ gonda waykuuru bankaaray da bina kaŋ ga bar-bare.
Kaŋ kusuumante no, wayboro boŋ-ibaay-koy, A cey si kay nga windo ra.
Han fooyaŋ a go fondey gaa, Han fooyaŋ a go batamey ra, Fondo gaarey kulu boŋ a goono ga lamba.
Waybora din binde na arwaso di k'a garbe sunsum. A n'a guna da mo-koogay ka ne a se:
«Saabuyaŋ sargayyaŋ go ay do hunkuna, Ay n'ay sarto bana.
Woodin se no ay fatta ka ni kubay. Ay na ni moyduma ceeci da anniya, Ay di nin mo.
Ay n'ay dima daaru nda kunta baano yaŋ, Misira kaymi suubanante no.
Ay na waddi nda zawul da alowes* da cirinfi say-say ay daarijo gaa.
Iri ma koy ka baakasinay haŋ ka kungu ka kani hala susubay, Iri ma maa kaani iri boŋ se da baakasinay.
Zama windikoyo si no, A koy naaruyaŋ hala nangu mooro.
A konda nooru foola nga kamba ra, Hando farso no a ga ye ka kaa.»
Waybora hin a da nga me kaana, A n'a halli da nga deena kaana.
Arwaso n'a gana fap! folloŋ, Danga haw kaŋ ga koy faawa do, Wala mo danga hawante kaŋ ga koy saamo goojiyaŋ do.
Hala hangaw n'a hay haama ra, Danga curo kaŋ ga cahã ka koy hirrimi do, A mana bay mo kaŋ nga fundo se no i n'a te.
Sohõ binde, ay izey, wa hanga jeeri ay se. Araŋ ma haggoy d'ay me sanney.
Ma si naŋ ni bina ma miila ka koy waybora din teerey do haray, Ma si kamba ka koy a fondey ra.
Zama a na boro boobo maray ka zeeri. Oho, borey kaŋ yaŋ a wi kulu ya kunda bambata no.
A windo ya Alaahara fondo no, A ga zulli no ka koy buuyaŋ fuwey do.

8

Laakal mana ce no? Fahamay mana nga jinda tunandi bo?
Batamey ra da fondey bindo ra da fondey kubayyaŋ do a go ga kay.
Da meyey gaa, nangey kaŋ borey ga furo kwaara ra, Da furoyaŋ meyey do, a go ga jinde sambu ka ne:
«Ya araŋ alborey, araŋ no ay go ga ce. Ay jinda mo go ga koy Adam-izey do haray.
Araŋ kaŋ sinda carmay, wa faham da laakal. Araŋ mo, saamey, wa goro nda bine kaŋ ga faham.
Wa hanga jeeri ay se, Zama ay ga muraaduyaŋ kaŋ gonda beeray salaŋ. Ay meyo feeriyaŋ ya hari kaŋ ga saba no.
Zama ay meyo ga cimi ci, Laala mo fanta hari no ay deena se.
Ay me sanney kulu, adilitaray ra no i go, Haŋ kaŋ ga siiri si no i ra, wala haŋ kaŋ si saba.
Taray kwaaray no i go boro kaŋ ga faham se, I ga saba mo borey kaŋ ga du bayray se.
M'ay dondonandiyaŋey ta, manti nzarfu. Ma bayray ta ka bisa wura suubanante.
Zama laakal boori nda tondi hiir'ize caadante yaŋ. Hay kulu kaŋ boro ga ba si kar a gaa.
Ay, Laakal, ay na haggoyyaŋ ciya ay nangoray. Ay du bayray da laakal kaŋ ga haggoy.
Rabbi humburkumay ga ti boro ma konna ilaalo. Boŋbeeray da fooma nda fondo laalo da me-ka-say, ay ga konn'ey.
Saaware ya ay wane no, da laakal hanno. Ay ya fahamay no, ay gonda hina.
Ay do no bonkooney ga may, Mayraykoyey mo ga ciiti dumbu.
Ay do no jine borey ga may, Ngey nda laabukoy kayney mo, Kaŋ yaŋ ga ti laabo cimi-ciiti-teekoy kulu.
Ay ga ba ay baakoy, Borey kaŋ yaŋ g'ay ceeci nda himma mo ga du ay.
Duure nda beeray go ay banda, Oho, da arzaka kaŋ ga duumi da adilitaray mo.
Ay nafa ga bisa wura, Oho, a bisa wura hansante. Ay riiba mo bisa nzarfu suubanante.
Ay ga dira adilitaray fondey ra da cimi ciiti laawaley bindo ra.
Zama borey kaŋ yaŋ ga ba ay, Ay ma naŋ i ma duure tubu, Ay m'i jisiri nangey toonandi.
Ay ya Rabbi wane no za a muraadey mana sintin, Za a goy sintinayey jine, doŋ waney.
Za zamana kaŋ ga duumi jine, za sintina, Za ndunnya mana baa te no i n'ay sinji.
Za guusuyaŋey si no i n'ay fattandi, Za hari-moy kaŋ yaŋ harey ga baa si no.
Za tondey mana sinji, Za tudey jine no i n'ay fattandi.
Za a mana laabo da saajey te jina, Za a mana laabu baano sintina te ndunnya ra.
Alwaato kaŋ a na beeney soola, ay go no. Saaya kaŋ a na teeko moyduma windi sanda korbay cine.
Saaya kaŋ a na beene batama gaabandi, Saaya kaŋ guusuyaŋey hari-moy te gaabi.
Saaya kaŋ a na teeko hirro daŋ a se, Zama haro ma si a lordo daaru, Alwaato kaŋ a na ndunnya sinjiyaŋ jeero te.
Saaya din ay go a do, goni no goy ra. Zaari kulu ay ya a farhã hari no, Han kulu mo ay ga farhã a jine.
Ay ga farhã ndunnya ra kaŋ ga ti a wane, Ay kaani maayaŋo go Adam-izey do mo.
Sohõ binde, ay izey, wa hanga jeeri ay se, Zama albarkante no borey kaŋ yaŋ ga haggoy d'ay fondey.
Wa maa dondonandiyaŋ. Araŋ ma te laakal, araŋ ma s'a muray mo.
Albarkante no boro kaŋ ga maa ay se, Kaŋ zaari kulu a ga batu ay windi meyey bundey gaa.
Zama nga kaŋ ga du ay, fundi no a ga du, A ga du gaakuri Rabbi do mo.
Amma boro kaŋ ga zunubi te ay se, A goono ga nga fundo toonye. Boro kulu kaŋ ga konna ay, buuyaŋ no a ga ba.»

9

Laakal na nga fuwo cina, A na bonjare iyye jabu a se.
A na nga almaney wi, a na nga duvaŋo* hanse, A na nga taablo daaru mo.
A na nga koŋŋey donton, Kwaara tudey boŋ a goono ga jinde sambu ka ne:
«Boro kulu kaŋ sinda carmay ma gana ka kaa ne.» Boro kaŋ jaŋ fahamay mo, a ga ne a se:
«Kaa k'ay ŋwaaro ŋwa, Ka duvaŋo kaŋ ay hanse din haŋ.
Wa fay da carmay-jaŋay ka funa. Wa gana fahamay fonda ra.»
Boro kaŋ na dondako gooji, Haawi no a goono ga candi ka kande nga boŋ gaa. Boro kaŋ kaseeti boro laalo gaa mo ga wowi candi ka kande nga boŋ gaa.
Ma si kaseeti dondako gaa, a ma si konna nin. Ma kaseeti laakalkooni gaa, a ga ba nin.
Ma laakalkooni dondonandi, nga mo ga tonton da laakal. Ma adilante dondonandi, a ga tonton da bayray.
Rabbi humburkumay ya laakal sintinay no, I ma Hananyankoyo bay, nga mo fahamay no.
Zama ay do no ni jirbey ga te iboobo, Ni jiirey mo ga tonton.
Da ni gonda laakal, ni boŋ se no ni gonda laakal. Da ni ga dondayaŋ te mo, ni hinne no g'a jare.
Wayboro kaŋ sinda laakal, kosongu boobo no a ga te, Saamo no si hay kulu bay.
A ga goro nga windo me gaa kwaara ra. A go tudo boŋ da nga tita ka goro.
Zama a ma borey kaŋ ga bisa yaŋ ce, Borey kaŋ yaŋ ga ngey fondey di sap-sap.
Boro kaŋ si caram ma gana noodin. Nga mo kaŋ sinda fahamay, waybora ma ne a se:
«Zaytaray harey ya yuyaŋ no, }waari mo kaŋ i ŋwa tugante ga kaan no.»
Day a mana bay kaŋ buukoyaŋ go noodin, Waybora din yawey go Alaahara guusey ra mo.

10

Suleymanu yaasay fooyaŋ neeya: Ize laakalkooni ga nga baabo bine kaanandi, Amma ize kaŋ ga saamo, a ga nga nya bine tiŋandi.
Laala arzaka sinda nafa kulu, Amma adilitaray ga boro faaba buuyaŋ gaa.
Rabbi si naŋ adilante fundo ma maa haray bo, Amma a ga boro laalo beeja hibandi.
Boro kaŋ ga goy da hawfunay ga talka, Amma himmante kambe ga arzaka margu.
Bora kaŋ margu-margu kaydiya waate no ga ti ize laakalkooni. Amma boro kaŋ ga jirbi heemar waate, Ize no kaŋ ga haawi candi.
Albarka go adilante boŋ, Amma toonye ga boro laalo me daabu.
I ma fongu adilante gaa, woodin ya albarka no, Amma boro laalo maa ga fumbu.
Bine ra laakalkooni ga lordiyaŋ ta, Amma boro kaŋ meyo gonda saamotaray ga kaŋ.
Boro kaŋ ga dira nda adilitaray, Baani samay no a ga dira. Amma boro kaŋ ga nga fondey siirandi, I ga bay a gaa.
Mo-karko ga kande bina saray, Amma boro kaŋ meyo gonda saamotaray ga kaŋ.
Adilante me ga ti fundi hari-mo, Amma toonye ga boro laalo me daabu.
Konnari ga yanje fisi ka kaa taray, Amma baakasinay ga taali kulu daabu.
Fayankakoy me ra i ga laakal gar, Amma boro kaŋ jaŋ fahamay, Barzu go no a banda daaro se.
Laakalkooney ga bayray margu, Amma saamey me ga maan halaciyaŋ gaa.
Arzakante duure ga te a se kwaara gaabikooni. Alfukaarey halaciyaŋ ga ti talkatara.
Adilante goyo go fundi do haray. Boro laalo arzaka mo ga koy zunubi gaa.
Boro kaŋ laakal da yaamaryaŋ, Fundi fonda ra no a go, Amma boro kaŋ na kaseetiyaŋ furu, a daray.
Boro kaŋ na konnari tugu gonda tangari, Boro kaŋ ga kormoto ci ya saamo no.
Sanni boobo ra i si jaŋ hattayaŋ, Amma boro kaŋ hin nga me, laakal goy no a goono ga te.
Adilante deene wo danga nzarfu suubanante no, Boro laalo bine gonda nafa kayna.
Adilante me ga boro boobo kuru, Amma borey kaŋ yaŋ sinda carmay ga bu fahamay-jaŋey se.
Rabbi albarka ga kande arzaka, A s'a margu nda bine saray mo.
Saamo do, laala teeyaŋ wo danga foori hari no. Yaadin no laakal go boro kaŋ gonda fahamay se.
Haya kaŋ boro laalo ga humburu, Nga no ga kaa a gaa. Amma adilante muraadu ga feeri.
Waati kaŋ hari haw bambata ga bisa, Boro laalo ga te ka si, Amma adilante tiksa ga duumi.
Danga hari mooro hinjey gaa, Danga dullu moy ra, Yaadin no hawfuno go boro kaŋ n'a donton se.
Rabbi humburkumay ga aloomar kuukandi, Amma boro laaley jiirey ga dunguriya.
Adilante beeje ga ciya bine farhã, Amma boro laaley jine fonnayyaŋ ga halaci.
Rabbi fonda ya wongu fu gaabikooni no adilante se, Amma halaciyaŋ no goy laalo teeko se.
I si adilante ganandi hal abada, Amma boro laaley si goro laabo ra.
Adilante me go ga laakal kaa taray, Amma i ga sanni-siiro-koy deene dumbu.
Adilante me ga bay haŋ kaŋ gonda maayaŋ kaano, Amma boro laalo me ga sanni siiro yaŋ salaŋ.

11

Gulinci neesiji ya fanta hari no Rabbi se, Amma cimi neesiji wo, a farhã hari no.
Da boŋbeeray kaa, haawi mo ga gana ka kaa, Amma boŋ-baanay-koyey do laakal go no.
Adilantey booriyaŋo g'i boy, Amma amaana ŋwaakoy hattayaŋo ga i halaci.
Arzaka si hay kulu hinfa futay zaari hane, Amma adilitaray ga boro faaba buuyaŋ gaa.
Boro kaŋ sinda taali adilitara g'a fonda hanse, Amma boro laalo ga kaŋ nga bumbo laalayaŋo do.
Adilantey adilitara g'i faaba, Amma i ga amaana ŋwaakoy di ngey biniya ra.
Da boro laalo bu, a beeja ga halaci. Haŋ kaŋ boro yaamey beeje mo ga halaci.
I ga adilante soolam k'a kaa taabi ra, Ka boro laalo yeti a gurbo ra.
Me no Irikoy wanga ga nga gorokasin halaci nd'a, Amma bayray do no adilante ga du faaba.
Waati kaŋ adilante ga te albarka, kwaara ga farhã. Waati kaŋ boro laaley ga halaci no, borey ga cilili.
Adilante albarka ga kwaara beerandi, Amma boro laalo meyo g'a zeeri.
Boro kaŋ donda nga gorokasin, a sinda laakal, Amma boro kaŋ gonda fahamay ga nga dangayyaŋ te.
Boro kaŋ ga bar-bare nda mimanda, Gundu no a ga kaa taray, Amma boro kaŋ gonda naanay nga biya ra ga hari tugu.
Naŋ kaŋ laakal saaware si no, talkey ga kaŋ, Amma saawarekoy jama ra, zaama teeyaŋ go no.
Boro kaŋ na yaw yadda sambu ga maa a doori gumo, Amma boro kaŋ wongu k'a yadda sambu fulanzam.
Wayboro gomnikoy ga du beeray. Toonyekoyey mo ga du arzaka.
Suujikoy goono ga gomni te nga fundo se, Amma bine-bi-koy, nga gaahamo no a ga taabandi.
Boro laalo ga gulinci alhakku ŋwa, Amma bora kaŋ na adilitaray duma wo, A banando ga tabbat.
Boro kaŋ suuru adilitaray ra ga to fundi gaa. Laala ganako mo, nga boŋ buuyaŋ no a goono ga gana.
Bine ra hattayankoyey ya fanta hariyaŋ no Rabbi se, Amma borey kaŋ yaŋ ga ti cimi teekoy ngey fondey ra, A kaani maayaŋ hariyaŋ no.
Baa i ga kambe daŋ care kambe ra, Boro laalo si jaŋ ka du nga alhakko, Amma adilante dumo ga du faaba.
Danga wura korbay gursuna* niine gaa, Yaadin no wayboro sogo kaŋ sinda fayanka.
Adilante beeja ga ti booriyaŋ hinne no, Amma boro laalo beeja ya futay no.
Boro kaŋ ga say-say go no, a ga tonton mo ka koy jina. Boro kaŋ ga wangu nda haŋ kaŋ ga hagu go no mo, Amma a si kande hay kulu kala talkataray.
Boro kaŋ ga gomni te ga te maani. Hari nooko mo, nga bumbo i g'a no hari.
Boro kaŋ na ntaasu ganji, talkey g'a laali, Amma albarka ga goro boro kaŋ n'a neera boŋ.
Nga kaŋ na booriyaŋ ceeci nda kookari, Gaakuri no a goono ga ceeci, Amma boro kaŋ ga hasaraw ceeci, Hasaraw no ga kaa a gaa.
Boro kaŋ jeeri nga duura gaa ga kaŋ, Amma adilante ga zaada danga kobto tayo.
Boro kaŋ ga nga bumbo windo taabandi, Haw faaruyaŋ no a ga tubu. Saamo mo ga ciya bannya bine-laakalkooni-koy se.
Adilante albarka ya fundi tuuri no. Boro kaŋ ga borey fundey daŋ faaba fonda ra ya laakalkooni no.
A go, i ga adilante bana za ndunnya ra, Sanku fa binde boro laaley da zunubikooney!

12

Boro kaŋ ga ba goojiyaŋ ya bayray baako no, Amma boro kaŋ wangu kaseetiyaŋ, alman daa no a se.
Boro hanno ga du gaakuri Rabbi do, Amma a ga dabari-laalo-koy zeeri.
I si boro sinji laala boŋ bo, Amma i si adilante tiksa hibandi.
Wayboro bine-hanante-koy ya darza fuula no nga kurnye se, Amma haawi teeko wo ga hima biri ra fumbi.
Adilantey fonguyaŋey ya cimikoyyaŋ no, Amma boro laaley saawarey ga ti gulinci.
Boro laaley sanney ya gumandi no boro wiyaŋ se, Amma adilantey me g'i faaba.
I ga boro laaley bare ka gum hala i ma si no, Amma adilantey dumo ga sinji.
Boro ga du sifayaŋ nga laakal goyo boŋ, Amma i ga donda boro kaŋ laakal ga siiri.
Boro kaŋ i man'a ye hay fo hanno no, Day a gonda bannya, A bisa boro kaŋ ga nga boŋ beerandi, A sinda baa ŋwaari mo.
Adilante ga laakal nda nga almano fundi, Amma boro laalo suujo ya bine-biibay no.
Boro kaŋ na nga fari far ga kungu nda ŋwaari, Amma boro kaŋ na boro yaamey gana, a koy sinda boŋ.
Boro laalo ga yalla nda laala hirrimi ham, Amma adilante tiksa ga nafa no.
Me sanni yaamo ra hirrimi go no boro laalo se, Amma adilante ga taabi yana.
Boro ga kungu nda gomni nga me nafayaŋo do, I ga boro bana mo nda nga kambe goyey.
Saamo diyaŋo gaa, nga fonda ga saba no, Amma laakalkooni ga hangan saaware se.
Saamo futa ga bangay sahãadin, Amma laakalkooni ga haawi daabu.
Boro kaŋ na cimi ci, adilitaray no a ga bangandi, Amma tangari seedakoy, kala gulinci.
Boro go no kaŋ ga salaŋ nda cahãyaŋ danga takuba gooruyaŋ cine, Amma laakalkooni deene ya baani no.
Me kaŋ ga cimi ci ga tabbat hal abada, Amma deena kaŋ ga tangari te ga ban fap! folloŋ.
Gulinci go no borey kaŋ yaŋ ga ilaalo sijiri biney ra se, Amma bina farhã go no baani saawarekoy se.
Masiiba si no kaŋ ga du adilantey, Amma boro laalo ga to da doori.
Me kaŋ ga taari ya fanta hari no Rabbi se, Amma bora kaŋ ga goy da cimi ya a farhã hari no.
Laakalkooni ga nga bayra tugu, Amma saamey biney ga saamotaray fe.
Kookarantey kambey ga te mayray, Amma i ga tilas goy dake hawfuney boŋ.
Boro bine ra fitina ga naŋ a ma sumbal, Amma gomni sanni ga bina kaanandi.
Adilante ga ti jina candiko nga gorokasin se, Amma boro laaley fondey g'i darandi.
Hawfuno si nga koli ham fooru bo, Amma himmante duure ya darza hari no.
Adilitaray fonda ra fundi go no, A fondayzey ra mo buuyaŋ si no.

13

Ize laakalkooni ga nga baaba dondonandiyaŋ ta, Amma dondako si maa kaseetiyaŋ.
Boro ga albarka ŋwa nga me nafa do, Amma amaana ŋwaako fundo ga toonye ŋwa.
Boro kaŋ ga haggoy nda nga me ga nga boŋ hallasi, Amma boro kaŋ na nga me taŋ, Halaciyaŋ ga ti a baa.
Hawfuno go ga bini, amma a si du hay kulu, Day kookarante fundo ga zaada.
Adilante ga konna taari, Amma boro laalo ya fanta hari no, A ga haawi hari te mo.
Adilitaray ga boro kaŋ fondo ga kay batu, Amma laala ga zunubikooni bare ka gum.
Boro go no kaŋ ga nga boŋ himandi arzakante, A go mo, a sinda hay kulu. Boro go no mo kaŋ ga nga boŋ himandi talka, A gonda duure boobo mo.
Boro fundo fansa ya a duura no, Amma alfukaaru si maa kaseetiyaŋ.
Adilante kaaro ga farhandi, Amma boro laalo fitilla ga bu.
Boŋbeeray fonda ra hay kulu si no kala yanje, Amma laakal go no borey kaŋ yaŋ ga saaware hanno ta do.
Arzaka kaŋ i du goy yaamo do ga ye ka ciya ikayna, Amma boro kaŋ ga margu-margu nga kambe goyo do ga du tontoni.
Muraadu kaŋ mongo ka feeri ga naŋ bine ma dooru, Amma d'i du ngey bine ibaay hari, fundi tuuri no.
Boro kaŋ donda Sanno ga halaciyaŋ candi ka kande nga boŋ gaa, Amma boro kaŋ humburu lordo ga du nga alhakku.
Laakalkooni dondonandiyaŋ ya fundi hari-mo no, Kaŋ ga boro fay da buuyaŋ kumsay.
Fahamay hanno ga gaakuri candi, Amma naanay feeriko fonda ga sandi.
Laakalkooni kulu ga nga goyo te bayray boŋ, Amma saamo ga nga saamotara bangandi.
Diya laalo ga kaŋ bone ra, Amma diya naanaykoy ya baani no.
Talkataray da haawi go boro kaŋ wangu goojiyaŋ se, Amma boro kaŋ haggoy da kaseetiyaŋ ga du beeray.
Muraadu kaŋ feeri ga kaan fundi se, Amma fanta hari no saamey se i ma fay da laala teeyaŋ.
Ma dira laakalkooney banda, ni ga te laakal mo, Amma saamey hangasin ga di bone.
Bone ga zunubikooni ce kondo ŋwa, Amma i ga gomni bana adilante se.
Boro hanno ga tubu naŋ hala nga haamey se, Amma i ga zunubikooni duure jisi adilantey se.
Talkey farey ra, ŋwaari boobo go no, Amma cimi ciiti jaŋay g'a haabu ka ku.
Boro kaŋ mana nga izo barzu goono ga wangu nga izo no, Amma boro kaŋ ga ba r'a g'a gooji nda anniya.
Adilante ga ŋwa hal a fundo ma kungu, Amma boro laalo gunda ga jaŋ.

14

Wayboro laakalkooni ga nga fuwo cina, Amma wayboro saamo ga nga wano zeeri nda nga kambey.
Boro kaŋ ga dira nga adilitaray toonante ra ga humburu Rabbi, Amma boro kaŋ ga nga fonda siirandi ga dond'a no.
Saamo me ra gonda sar'ize a boŋbeera sabbay se, Amma laakalkooney deeney g'i hallasi.
Nangu kaŋ sinda haw, i ŋwaari garba ga hanan, Amma yeeji gaabi do i ga te tontoni boobo.
Seeda daahirante si tangari, Amma tangari seedakoy, kala tangari kaŋ a ga ci.
Dondayankoy ga laakal ceeci, a si du a, Amma bayray wo, hari doogono no fahamante se.
Ma fun boro kaŋ si caram do, Zama ni si bayray meyo gar a do.
Haggoyyankoy laakalo ga ti a ma faham da nga fonda, Amma saamey saamotara ya gulinci no.
Saamey ga taali himandi hahaarayaŋ hari, Amma boro toonante do gomni miila go no.
Boro bine ga nga boŋ azaaba bay, A farhã mo, boro fo si maa r'a.
I ga boro laaley windey bare ka gum, Amma adilantey bukkey ga te albarka.
Fondo go no kaŋ go kayante boro diyaŋo gaa, Amma a bananta ya buuyaŋ fondo no.
Baa haari teeyaŋ si ganji bine gonda hasaraw. Haari wo, a ga hin ka kokor da bine tiŋay.
Boro kaŋ ye da banda nga bina ra ga kungu nda nga fonda, Boro hanno mo nda haŋ kaŋ go a wano ra.
Boro kaŋ sinda carmay ga sanni kulu cimandi, Amma laakalkooni ga haggoy nda nga te-goyey hala a ma boori.
Laakalkooni ga humburu, a ga fay da laala teeyaŋ mo, Amma saamo ga boŋ jare ka ne nga na hay kulu tabbatandi.
Bine-waaso-koy ga saamotaray goy te. Boro kaŋ ga dabari laalo kaa taray mo, i ga konn'a.
Boro kaŋ sinda carmay ga saamotaray tubu, Amma bayray ga te laakalkooni se boŋ gaa taalam.
Boro laaley ga aniya ka sumbal boro hanney jine, Zambantey mo yaadin cine no adilantey fu meyey gaa.
Talka ya wangay hari no baa nga gorokasin se, Amma arzakante gonda baako boobo.
Boro kaŋ donda nga gorokasin, Zunubi no a goono ga te, Amma boro kaŋ ga bakar talkey se ya bine kaani koy no.
Goy laalo soolakoyey, manti i goono ga fondo taŋ no? Amma suuji nda cimi ga ciya gomni te-koy baa.
Goy kulu ra gonda riiba, Amma me sanni hinne si kande kala talkataray.
Laakalkooney boŋ taalam ga ti i arzaka, Amma saamey saamotara ya saamotaray hinne no.
Cimi seeda ciiko ga fundiyaŋ faaba, Amma tangari ciiko ga hiila candi.
Rabbi humburkumay ra naanay gaabikooni go no. Bora din izey mo ga du tuguyaŋ do.
Rabbi humburkumay ya fundi hari zuru mo yaŋ no, Kaŋ ga boro fay da buuyaŋ hirrimey.
Bonkooni darza ga ti a jama baayaŋo, Amma boro jaŋay ga ti koy kayney halaciyaŋ.
Boro kaŋ ga suuru nda bine tunyaŋ gonda fahamay hanno, Amma boro bine-waaso-koy ga saamotaray beerandi.
Laakal kaanay ya fundi no gaaham se, Amma canse ya biri fumbi no.
Boro kaŋ na alfukaaru toonye na nga Takakwa foy, Amma boro kaŋ na suuji cabe laamikoyey se goono g'a beerandi no.
I ga boro laalo zeeri nga goy laala ra, Amma adilante gonda tuguyaŋ do nga buuyaŋ hane.
Laakal go ga nga goray te fahamante bina ra, Amma saamey game ra, a ga bangay.
Adilitaray ga kunda beerandi, Amma zunubi ya haawi hari no dumi kulu se.
Bonkooni gaakuri ga koy goy-ize kaŋ ga goy da laakal do haray, Amma a bine tunyaŋ ga zumbu boro kaŋ ga haawi goy te boŋ.

15

Sanni yeyaŋ baano ga futay bare, Amma sanni waaso ga futay tunandi.
Laakalkooni deena ga bayray hanno ci, Amma saamey me ga saamotaray gusam.
Rabbi moy go nangu kulu, I ga ihanney nda ilaaley kulu guna.
Deene baanikom ya fundi tuuri no, Amma wo kaŋ siiri ya bine funyaŋ hari no.
Saamo ga donda nga baabo goojiyaŋ, Amma boro kaŋ na mo ye kaseetiyaŋ gaa ga du laakal.
Adilante windi ra, arzaka boobo go no, Amma boro laalo duure ra, kala laakal tunay.
Laakalkooney meyey ga bayray say-say, Amma saamey biney wo manti yaadin no.
Boro laalo sargay ya fanta hari no Rabbi se, Amma toonante adduwa ya a farhã hari no.
Boro laalo fondo wo, fanta hari no Rabbi se, Amma boro kaŋ ga adilitaray gana, a ga ba r'a.
Boro kaŋ na fondo taŋ, goojiyaŋ dungo ga kaa a gaa, Boro kaŋ wangu kaseetiyaŋ mo ga bu.
Alaahara nda Halaciyaŋ go Rabbi jine, Sanku fa binde Adam-izey biney.
Dondako si ba boro kaŋ ga deeni nga gaa. A si koy laakalkooney do mo.
Bine kaŋ ga maa kaani ga moyduma farhandi, Amma bine saray do no, a bina ga fun.
Boro kaŋ gonda laakal bina ga bayray ceeci, Amma saamey me ŋwaaro ya saamotaray no.
Borey kaŋ yaŋ go taabi ra, i jirbey kulu gonda doori, Amma bine kaanikoy gonda batu duumi.
Dambe kayna, nga nda Rabbi humburkumay, A ga bisa arzaka boobo kaŋ taabi go a banda.
Dambe i ma kassi ŋwa naŋ kaŋ baakasinay go, D'i ma haw kaŋ i kuru ŋwa nda konnari a banda.
Boro kaŋ bine tunyaŋ ga baa ga kusuuma tunandi. Amma boro kaŋ ga suuru bine tunyaŋ se ga yanje kanandi.
Hawfuno fonda ga hima nda karji kosaray. Amma adilante fonda ga te dabe fondo.
Ize laakalkooni ga nga baaba bine kaanandi, Amma saamo ga donda nga nya.
Saamotaray ya farhã hari no boro kaŋ jaŋ laakal se. Amma boro fahamante ga nga dirawey sasabandi no.
Naŋ kaŋ sinda saaware, miile-miiley ga feeri, Amma saawarekoy jama ra i ga tabbat no.
Boro gonda farhã nga tuyaŋey ra, Sanni kaŋ ga hagu nga alwaati ra mo, Man a booriyaŋ misa!
Laakalkooni se fundi fonda ga gana beene haray, Zama a ma fay da Alaahara ganda.
Rabbi ga boŋbeeraykoy windi dagu, Amma a ga wayboro kaŋ kurnye bu hirro tabbatandi.
Boro laaley dabarey ya fanta hari no Rabbi se, Amma sanni kaaney ga hanan.
Riiba binikom koy ga nga windo taabandi, Amma boro kaŋ wangu ka me-daabu ta ga funa.
Adilante bine ga lasaabu nda haŋ kaŋ nga ga tu, Amma boro laalo me ga hari laaley bambari.
Rabbi ga mooru boro laaley, Amma a ga maa adilante adduwa.
Moyduma farhante ga naŋ bine ma maa kaani, Baaru hanno mo ga naŋ biri ma te londi.
Hanga kaŋ ga hangan fundi kaseetiyaŋ se ga goro laakalkooney do.
Boro kaŋ wangu dondonandiyaŋ, Nga bumbo fundo no a ga donda, Amma boro kaŋ hangan kaseetiyaŋ se ga du fahamay.
Rabbi humburkumay ya laakal dondonandiyaŋ no, Beeray mo ga lalabay gana.

16

Bine saawarey ya boro wane yaŋ no, Amma me tuyaŋo, Rabbi do no a ga fun.
Boro fondey kulu gonda hananyaŋ nga bumbo diyaŋ ra, Amma Rabbi ga biyey neesi.
Ma ni goyey talfi Rabbi gaa, Ni miile-miiley mo ga tabbat.
Rabbi na hay kulu taka nga bumbo miila se, Oho, baa boro laaley masiiba zaaro se.
Bine ra boŋ beeraykoy kulu ya fanta hari no Rabbi se. Baa i na kambe daŋ care kambe ra, a si ciiti yana bo.
Suuji nda cimi do no i ga zunubi sasabandiyaŋ te. Rabbi humburkumay do mo borey ga fay da laala.
Da boro fonda ga kaan Rabbi se, A ga naŋ baa a ibarey ma baani goray te d'a.
Arzaka kayna nda adilitaray a banda bisa duure boobo nda cimi-jaŋay a banda.
Boro bine g'a fonda sijiri, Amma Rabbi no g'a cabe taamuyaŋ nangu.
Irikoy ganayaŋ ciiti dumbuyaŋ go bonkooni me ra, A meyo si hatta mo ciiti gaa.
Zaka nda neesiyaŋ hari cimikoyey ya Rabbi wane yaŋ no. Foola ra tiŋay tondey kulu mo a goy no.
Fanta hari no koyey se i ma goy laalo te, Zama karga wo, adilitaray boŋ no a ga sinji.
Me cimikoy ya farhã hari no bonkooney se, I ga ba boro kaŋ ga cimi ci.
Bonkooni bine tunyaŋ ga hima buuyaŋ diya, Amma boro kaŋ gonda laakal g'a futa kanandi.
Bonkooni moyduma hananyaŋ ra, fundi go no, A gomno mo, danga kokor banda buru kaŋ gonda hari no.
Laakal duure bisa wura gumo-gumo. Oho, fahamay duure, boro m'a suuban ka bisa nzarfu.
Adilante fondo ga ti i ma fay da laala no. Boro kaŋ na nga fonda haggoy goono ga nga fundo hallasi.
Boŋbeeray banda, kala halaciyaŋ, Kaŋyaŋ mo goono ga boŋ jareyaŋ gana.
Boro ma goro nda lalabu biya talkey banda ga bisa ni ma toonye arzaka fay da boŋbeeraykoy.
Boro kaŋ na laakal ye sanni gaa ga du booriyaŋ. Boro kaŋ ga de Rabbi gaa mo ga du a albarka.
Bine ra laakalkooni, i ga ne a te boŋ, Sanni kaano mo ga bayray tonton.
Fahamay ya fundi hari-mo no boro kaŋ gond'a se, Amma saamey goojiyaŋ ga ti saamotaray.
Laakalkooni bine g'a meyo dondonandi, A ga bayray tonton a me sanney se mo.
Sanney kaŋ ga kaan ga hima yu fanta, I ga kaani no fundi se, baani mo biriyey se.
Fondo go no kaŋ go kayante boro diyaŋ gaa, Amma a bananta buuyaŋ fondo no.
Goy-teeri hara se no a ga goy, Zama a gunda no g'a tuti.
Boro yaamo ga zamba miila, A meyo ra mo danga danji kaŋ ga ton no.
Boro kaŋ me ga kasu ga kusuuma say-say. Kormotante mo ga coroyaŋ kaa care.
Toonyante ga nga gorokasin fafagu, A ma naŋ a ma fondo kaŋ si boori gana.
Boro kaŋ ga nga moy daabu, A g'a te no zama a ma fongu hattayaŋ muraadu. Boro kaŋ ga nga meyo kunsum mo ya laala candiko no.
Hamni kwaaray ya darza boŋtobay no, D'i n'a gar adilitaray fonda ra.
Boro kaŋ ga suuru nda bine tunay ga bisa hinkoy. Boro kaŋ ga nga biya may ga bisa boro kaŋ na kwaara ŋwa.
I ga kurne catu ce boŋ, Amma a ciito kulu Rabbi do no a go.

17

Gaata looma fo da laakal kanay a banda bisa windi kaŋ to da batu ka margu nda care kusuuma.
Bannya kaŋ ga goy da laakal ga du mayray ize kaŋ ga haawi goy te boŋ. A ga du nga baa tubo ra nya-izey game ra mo.
Haaguyaŋ kusu go nzarfu se, dudal mo wura se, Amma Rabbi no ga biney neesi.
Goy laalo teeko ga laakal ye me laalo gaa. Tangarikom mo ga hanga jeeri hasaraw deena se.
Boro kaŋ na alfukaaru hahaara, Nga Takakwa no a goono ga foy. Boro kaŋ farhã da masiiba mo si ciiti yana.
Haama no ga ti dottijo zeeno darza fuula, Ize fooma hari mo a baaba no.
Boŋ sifayaŋ sanni mana hagu saamo me ra, Sanku fa binde deene kaŋ ga tangari te dabarikooni se.
Me-daabu nooyaŋ ga hima tondi darzakoy bora kaŋ ga du a diyaŋ gaa. Naŋ kaŋ a bare kulu mo a ga te a se riiba.
Boro kaŋ na taali daabu, baakasinay no a ga ceeci, Amma boro kaŋ ga foyray te ga coroyaŋ kaa care.
Deeniyaŋ ga furo fahamante do ka bisa barzu zangu saamo do.
Boro laalo, kala murteyaŋ hinne kaŋ a ga ceeci. Woodin sabbay se no i ga diya bine-bi-koy donton a gaa.
Boro ma kubay nda ganji urs* kaŋ i n'a izey sambu bisa boro ma kubay nda saamo nga saamotara ra.
Boro kaŋ ga gomni bana nda laala, Laala si fay d'a windo hal abada.
Kusuuma sintina go danga waati kaŋ i na hari taŋ, Woodin se ma fay da kakaw za a mana ciya yanje.
Boro kaŋ ga taali-teeri hanandi, Da boro kaŋ ga adilante zeeri, I boro hinka kulu fanta hariyaŋ no Rabbi se.
Ifo se no saamo ga goro nda arzaka nga kambe ra laakal dayyaŋ se, Za kaŋ a sinda fahamay?
Coro hanno wo, baakasinay no a ga te waati kulu, I na nya-izey hay mo taabi haŋyaŋ jirbey se.
Boro kaŋ sinda fahamay ga kamba karyaŋ te no ka ciya yadda sambuko nga gorokasin jine.
Boro kaŋ ga ba kusuuma ga ba taali. Boro kaŋ na nga windi me daabirji kuukandi mo, Halaciyaŋ no a goono ga ceeci.
Boro kaŋ gonda bine kaŋ ga siiri si du hari hanno. Nga mo kaŋ gonda deene kaŋ ga mulay ga kaŋ masiiba ra.
Boro kaŋ na saamo hay, Bine saray hari no a du nga boŋ se. Saamo baaba sinda bine kaani.
Bine kaŋ ga maa kaani, safari hanno no, Amma bine kaŋ sara ga biriyaŋ koogandi.
Boro laalo ga me-daabu ta ganda ra, Zama nga ma ciiti fondo siirandi se.
Laakal go fahamante moyduma jine, Amma saamey moy go ya-haray ndunnya me.
Ize kaŋ si caram ya bine saray hari no nga baabo se, Forti mo no nyaŋo kaŋ n'a hay se.
A si boori i ma adilante jukke, Wala i ma dabarikooni kar a daa hanna sabbay se.
Boro kaŋ na nga sanni dunguriyandi, bayray no a se. Nga mo kaŋ gonda biya yeeno ya fahamante no.
Baa saamo, d'a na nga me di, I g'a lasaabu sanda laakalkooni no. D'a na nga me-kuurey daabu mo, I ga di a sanda a waani.

18

Boro kaŋ na nga boŋ fay waani, Nga boŋ muraadu no a goono ga ceeci. A ga laakal hanante kulu kakaw.
Saamo sinda farhã kulu fahamay ra, Kala day a bina ma nga boŋ kaa taray.
Saaya kaŋ boro laalo kaa, Kala donda-caray mo ma kaa, Kayna banda mo kala foyray.
Boro me sanney go danga hari kaŋ ga guusu, Koyne, laakal hari-mo go danga gooru kaŋ ga zuru.
A si boori i ma boro laalo beerandi, Hal i ma adilante ganji cimi ciiti.
Saamo deene ga furo kakaw ra, A meyo mo ga karyaŋ ce a ma kaa.
Saamo meyo ya a halaciko no, A deena mo ga ti a fundo se kumsay.
Boro kaŋ ga ciinay, a sanno ga hima laam'izey no, I ga furo hala bine lokotey ra.
Boro kaŋ ga hawfun nga goy ra ga te halaciko se nya-ize.
Rabbi maa ya wongu fu gaabikooni no, Adilante ga zuru ka furo a ra ka goro baani.
Arzakante arzaka a kwaara gaabikooni no, Danga cinari kuuku mo no a diyaŋo gaa.
Za halaciyaŋ mana kaa boro ga te boŋbeeray, Beeray mo goono ga lalabu ce gana.
Boro kaŋ na sanni ye za a mana maa, Saamotaray da haawi no a gaa.
Boro biya ga suuru nda nga dooro, Amma bine sunnay, may no ga hin a suuru?
Fayankakoy bine ga du bayray, Laakalkooni hanga mo ga bayray ceeci.
Boro nooyaŋo ga nangoray soola a se, A ga kond'a mo boro beerey jine.
Boro kaŋ jin ka kande nga sanno, A cimo no i ga di. Amma a gorokasin ga kaa k'a gosi.
Goŋ ga kakaw feeri, A ga fay hinkoy hinka game ra mo.
Nya-izetaray kaŋ sara ga bisa kwaara gaabikooni sasabandiyaŋ sanday. Kakaw sanni mo ga hima sanda cinari me daabirji karangaley.
Boro gunde ga kungu nd'a me sanney, A ga kungu nd'a me-kuurey nafa.
Buuyaŋ nda fundi go deene hina ra, Boro kaŋ ga ba hina din mo ga kungu nd'a nafa.
Boro kaŋ du wande, hari hanno no a du. A du gomni Rabbi do mo.
Alfukaaru ga ŋwaarayyaŋ te, Amma arzakante ga tu da sanni kaso.
Coro boobo ga kande hasaraw boobo, Amma baako go no kaŋ ga ba ni ganda ka bisa nya-ize.

19

Talka kaŋ goono ga dira nga cimi toonanta ra ga bisa me laalokoy kaŋ a go mo, saamo no.
Koyne, a mana boori fundi se a ma goro bayray si. Woodin banda, boro kaŋ ga cahã nda nga ce, Hartayaŋ no a ga te.
Adam-ize saamotara no g'a fundo halaci a se, A bina mo goono ga guutu Rabbi gaa.
Arzaka ga kande hangasin boobo, Amma talka wo, fayante no a go baa nga gorokasin se.
Tangari seedakoy si ciiti yana, Tangari ciiko mo si du faaba.
Boro boobo ga gomni ŋwaaray nooyaŋ-boobo-koyo gaa, Boro kulu mo nooko coro no.
Talka nya-izey kulu ga wang'a, Sanku fa binde a corey ga mooru a gaa. A g'i gana nda sanniyaŋ, amma i ban ka dira.
Boro kaŋ du laakal ga ba nga fundo, Boro kaŋ na fahamay haggoy mo ga gomni gar.
Tangari seedakoy si ciiti yana bo, Tangari ciiko mo ga halaci no.
Kaani goray mana hagu saamo se, Sanku fa binde bannya ma du koytaray dabarikooniyaŋ boŋ.
Boro laakalo ga naŋ a ma suuru nda bine tunay, Darza mo no a se a ma taali muray.
Bonkooni futay ga hima muusu beeri daŋ futo dunduyaŋ, Amma a gomno ga hima subu tayo boŋ harandaŋ.
Ize kaŋ ga saamu wo masiiba no a baabo se, Wande sanni-boobo-koy mo ga hima danga mimisi duumi.
Windi nda arzaka ya tubu hari no za baabey do, Amma wande laakalkooni, Rabbi do no a ga fun.
Hawfunay ga konda boro hala jirbi tiŋo ra, Dirgaykom mo ga maa haray.
Boro kaŋ ga haggoy da lordi, Nga fundo no a goono ga haggoy, Amma boro kaŋ na saalay kaa nga fonda gaa ga bu.
Boro kaŋ ga bakar alfukaarey se goono ga garaw daŋ Rabbi gaa, A g'a bana a se mo da nga gomno.
Ma ni izo gooji, za kaŋ beeje go no, Ma si ni bine sinji a halaciyaŋo gaa.
Boro kaŋ bine tunyaŋ ga baa ga du a alhakko, Zama baa ni n'a kaa kambe tilas kala ni ma ye k'a te koyne.
Ma maa saaware, ma dondonandiyaŋ ta, Zama ni ma te laakal hala ni jirbey bananta ra.
Dabari boobo no boro bina ra, Amma Rabbi saawara, nga no ga tabbat.
Boro gomni hina me no i ga ba r'a, Talka mo bisa tangarikom.
Rabbi humburkumay wo, Fundi do haray no a ga koy. Boro kaŋ gond'a ga jirbi wasa yaŋ ra, Masiiba mo si kaa a gaa.
Hawfuno ga nga kambe sufu hawru ra, Amma a si kond'a nga meyo do.
Ma dondako kar, Boro kaŋ jaŋ fahamay mo ga laakal dondon. Ma deeni fahamante gaa, Nga mo ga faham da bayray.
Boro kaŋ na nga baabo toonye ka nga nya gaaray wo ize kaŋ ga kande haawi no, Kayna candiko mo no.
Ay izo, da ni fay da dondonandiyaŋ hanganyaŋ, Ni ga kamba ka fay da bayray sanney.
Seeda yaamo ga fooru nda cimi ciiti, Boro laaley me mo ga kungu nda laala.
I ga ciitiyaŋ soola dondako se, Barzuyaŋ mo go no saamey banda daarey se.

20

Duvan* ya hahaarayko no, Baji mo kosongukoy no. Boro kulu kaŋ bugu nd'ey sinda laakal.
Bonkooni humburandiyaŋ wo, Danga muusu beeri daŋ futo dunduyaŋ no, Boro kaŋ n'a futa zukku na nga fundo daŋ kambe.
Beeray no boro se a ma mooru kuta gaa, Amma saamo kulu ga ba yanje.
Hawfuno wangu ka far kaydiya ra, Woodin se no a ga ŋwaaray heemar, a si du hay kulu mo.
Boro bine ra saaware ga hima hari guuso, Amma boro kaŋ gonda fahamay g'a candi.
Boro boobo ga ngey gomney fe, Amma cimi boro, may no ga hin ka du a?
Boro adilante kaŋ ga dira nga cimi tooyaŋo ra, A banda a izey mo ga ciya albarkanteyaŋ.
Bonkooni kaŋ goono ga goro ciiti karga boŋ ga laala kulu say nda nga moy.
May no ka bara nda hina a ma ne: «Ay n'ay bina hanandi, Ay ya hanante no ay zunubey gaa?»
Neesiji waani-waani, da zaka waani-waani, I boro hinka kulu fanta hari yaŋ no Rabbi se.
Baa zanka, i g'a bay nga te-goyo do, Hal a goyo hanante no, wala haŋ kaŋ ga saba no.
Hanga kaŋ ga maa, da mo kaŋ ga di, Rabbi no k'i boro hinka kulu te.
Ma si ba jirbi, zama ni ma si talka. Ma ni moy hay, ni ga kungu nda ŋwaari mo.
Dayko ga ne: «Manti hari hanno no, Manti hari hanno no,» Amma d'a koy, kala fooma kaŋ a ga te.
Wura nda tondi hiir'ize caadante yaŋ go no, Amma meyo kaŋ ga waani, Danga jinay hanno cine no.
Boro kaŋ na yaw yadda sambu, m'a kwaayo ta, Boro kaŋ na yawey yaddandi mo, ma tolme ta a gaa.
Tangari ŋwaari ga kaan boro se, Amma kokor banda a meyo ga to da tond'izeyaŋ.
Bine sijiriyaŋ kulu, saaware boŋ no a ga tabbat. Ni ma wongu te da laakal saaware mo.
Mimandakom ga gundey bangandi, Woodin se ma si hangasinay da me-boobo-koy.
Boro kaŋ na nga baaba wala nga nya laali, I g'a fitilla wi kubay bi tik ra.
A ga te boro ma du tubu nda cahãyaŋ sintina gaa, Amma a bananta, a si goro nda albarka.
Ma si ne: «Ay ga laala bana.» Ma hangan Rabbi se, nga mo ga ni faaba.
Neesiji waani-waani ya fanta hari no Rabbi se, Gulinci kilo mo si boori.
Boro ce daarey, Rabbi do no i go, Mate binde no boro ga te ka nga fonda fayanka?
Hirrimi no boro se a ma salaŋ da cahãyaŋ ka ne: «Ay n'a fay waani.» Sarti sambuyaŋo banda, gaa a ma sanno neesi.
Bonkooni kaŋ gonda laakal ga boro laaley teeni, A ma kande safayaŋ humburu i boŋ.
Boro biya ya Rabbi fitilla no, A ga a ra haray lokotey kulu bangandi.
Suuji nda naanay ga bonkoono hallasi, A karga mo ga sinji suuji boŋ.
Arwasey fooma hari wo, i gaabo no, Dottijey darza mo, i hamni kwaara no.
Barzu meyey ga laala hanse, Karyaŋ mo ga to hala gunde ra.

21

Bonkoono bine go Rabbi kambe ra Danga hari zuray cine, A g'a bare nangu kulu kaŋ a miila.
Boro fondo ga saba no a diyaŋ gaa, Amma Rabbi no ga biney neesi.
Rabbi do, adilitaray da cimi ciiti bisa sargay teeyaŋ.
Boŋ jareyaŋ da bina ra boŋbeeray, Kaŋ ga ti boro laalo fitilla, ya zunubi no.
Himmante miila, yulwa hinne gaa no a ga koy, Amma cahãkom kulu, jaŋay do haray no a ga koy.
Arzaka duure deene tangari do, Dullu no kaŋ i ga tuti nda waasi, I ceecikoy kulu mo, buuyaŋ no i goono ga ceeci.
Boro laaley toonye goy g'i ŋwa, Zama i wangu ka cimi ciiti te.
Boro kaŋ gonda taali ga jare, A fonda ga siiri no gumo, Amma hanante ciine ra, a goyo ga kay hal a ma boori.
Boro ma goro lokoto ra jidan bisa boŋ ga bisa boro ma goro windi tafo ra wayboro sanni-boobo-koy banda.
Boro laalo fundo ga yalla-yalla nda laala, A diyaŋ gaa a gorokasin si du gaakuri.
D'i na dondako gooji, I ga ye ka kande boro kaŋ sinda carmay laakal do. D'i na laakalkooni mo dondonandi, A ga bayray ta.
Adilante ga laakal da boro laaley windi, A ga di kaŋ Rabbi go ga boro laaley bare ka gum hal i ma halaci.
Boro kaŋ na nga hanga daabu talka hẽeni se, Nga mo ga aniya ka hẽ, i si maa r'a mo.
Nooyaŋ tugante ga futay kanandi, Me-daabu ganda ra mo ga dukuri kanandi.
Farhã hari no adilante se a ma cimi ciiti te, Amma halaciyaŋ no goy laalo te-koy se.
Boro kaŋ kamba fahamay fondo gaa ga du nangu buukoy jama ra.
Watay baako ga talka, Duvan* da ji baako mo si ciya arzakante.
Laalakoy ya fansa hari no adilante se, Amaana ŋwaako mo banandi no boro hanney se.
Boro ma goro saaji fimbi ra ga bisa boro ma goro nda wayboro kakawko, Kaŋ ga guutu mo.
Arzaka darzante da ji go no laakalkoyey nangoray ra, Amma boro kaŋ si caram ga arzaka gon.
Boro kaŋ na adilitaray da suuji gana, Fundi nda adilitaray da beeray no a ga du.
Boro kaŋ gonda laakal ga hinkoyey kwaara cinaro kaaru, K'i gaabi deyaŋ haro zeeri.
Boro kaŋ na nga meyo da nga deena haggoy ga nga fundo hallasi taabi gaa.
Boro kaŋ gonda boŋbeeray da fundi beeray, A maa ga ti dondako. Niine jareyaŋ futo no a ga goy d'a.
Hawfuno ibaayo no g'a wi, Zama a kambey wangu goy.
A ga bini, a goono ga canse zaari me-a-me, Amma adilante wo ga no, a si boro ganji.
Boro laalo sargayey ya fanta hariyaŋ no, Sanku fa saaya kaŋ a kand'ey da miila laalo.
Tangari seedakoy ga halaci, Amma boro kaŋ ga maa ka gana, A ga hin ka salaŋ waati kulu.
Boro laalo ga mo-koogay cabe, Amma adilante ga nga fonda tabbatandi.
Laakal, wala fahamay, wala saaware si no kaŋ ga gaaba nda Rabbi.
I ga bari soola wongu hane se, Amma zaama teeyaŋo, Rabbi do no a ga fun.

22

Maa hanno ya suubanyaŋ hari no ka bisa duure boobo, Gomni mo bisa wura nda nzarfu.
Arzakante nda talka ga care kubay, Rabbi no k'i kulu te.
Boro kaŋ gonda laakal ga masiiba fonnay, a ma tugu, Amma saamo ga bisa ka koy ka taabi haŋ.
Lalabu nda Rabbi humburkumay, I alhakko ya arzaka nda beeray da fundi no.
Karji nda hirrimi go no siirante fondo boŋ, Boro kaŋ na nga fundo haggoy ga mooru a gaa.
Ma zanka biiri fondo kaŋ a ga gana ra, Baa waati kaŋ a zeen a s'a taŋ mo.
Duurekoy ga koytaray ŋwa talka boŋ, Garaw ŋwaako mo bannya no garaw danko se.
Boro kaŋ na laala duma ga mursay wi, A futa goobo mo ga gaze.
Boro kaŋ gonda gomni miila ga du albarka, Zama nga ŋwaaro ra no a ga kaa ka no alfukaarey se.
Ma dondako gaaray, kuta mo ga fun, Oho, yanje nda kayna mo ga ban.
Boro kaŋ ga ba bine hananyaŋ, A me sanni gaakuro sabbay se bonkooni ga te a se coro.
Rabbi moy ga bayraykoy haggoy, Amma a ga boro kaŋ ga amaana ŋwa sanni zeeri.
Hawfuno ga ne: «Muusu beeri go no taray, I g'ay wi fondey ra.»
Waykuuru me ya guusu no kaŋ ga ku, Boro kaŋ Rabbi ga fanta no ga kaŋ a ra.
Saamotaray goono ga kunsum zanka bine ra, Amma goojiyaŋ goobu no g'a gaaray a se nangu mooro.
Boro kaŋ na alfukaaru toonye zama nga ma riiba ŋwa se, Da boro kaŋ na arzakante no, Jaŋay ra no i ga kokor.
Ma ni hanga jeeri ka maa sanney kaŋ gonda laakal, Ma ni laakal ye mo ay bayra gaa.
Zama hari kaano no da ni n'i haggoy ni bina ra, D'i kulu goro ni meyo ra care banda.
Zama ni deyaŋo ma goro Rabbi do, Woodin se no ay na ni bayrandi nd'ey hunkuna, Oho, hala nin bumbo.
Manti ay hantum ni se harey kaŋ ga boori ka bisa, Saawarey waney nda bayray waney,
Zama ay ma ni bayrandi nda cimi sanni tabbatantey, Hala ni ma du ka cimi sanney ye borey kaŋ na ni donton se?
Ma si alfukaaru kom zama nga ya talka no, Ma si taabante mo kankam faada meyo gaa.
Zama Rabbi ga faasa i se, A ga borey kaŋ g'i kom yaŋ din mo fundey kom.
Ma si corotaray te da boro kaŋ bine ga waasu, Ma si hangasinay mo da futaykooni.
Zama ni ma si a te-goyey dondon, Ka du ni fundo se hirrimi.
Ma si goro yadda sambuyaŋ nookoy ra, Wala mo borey kaŋ yaŋ ga garaw sambuyaŋ yadda sambu.
Da ni sinda banayaŋ hari, Ifo se no a ga ni daarijo kaa ni se ni cire?
Fari hirri seeda zeeno kaŋ ni kaayey sinji, Ma s'a ganandi.
Ni go ga di boro kaŋ gonda himma nga muraadey ra, wala? Bora din ga kay koyey jine, A si kay talkey jine bo.

23

Saaya kaŋ ni goono ga goro dabarikooni banda ŋwaari do, Ma laakal hal a ma boori nda haŋ kaŋ go ni jine.
Da ni ya laakal zaaro no ŋwaari gaa, Ma zaama daŋ ni karra gaa.
Ma s'a laam'izey bini, Za kaŋ fafagay ŋwaari no.
Ma si ni boŋ fargandi duure ceeciyaŋ ra, Ma si ni laakal sinji a gaa.
Waati kaŋ ni na ni moy sinji a gaa, Kala fap! a daray! Zama haciika arzaka ga te fata nga boŋ se, Danga zeeban cine kaŋ ga tun ka deesi ka koy kala beene.
Ni ma si gunuwante ŋwaari ŋwa, Ma s'a laam'izey bini mo.
Zama danga mate kaŋ a goono ga miila nga bina ra, Yaadin mo no a go. A ga ne ni se: «Ma ŋwa, ma haŋ,» Amma a bina si ni gaa bo.
Looma kaŋ ni ŋwa, ni g'a yeeri, Ni sanni kaana mo ma daray ni se.
Ma si salaŋ saamo hanga ra, Zama a ga donda ni sanney laakalo.
Ma si fari hirri seeda zeeno ganandi, Ma si furo alatuumey farey ra mo.
Zama i Fansakwa ya gaabikooni no, A ga faasa i se ni gaa.
Ma ni bina ye dondonandiyaŋ ceeciyaŋ gaa, Ma ni hangey mo ye bayray sanni maayaŋ gaa.
Ma si ni kambe candi ka fay da zanka goojiyaŋ, Zama baa ni n'a kar da goobu, a si bu bo.
M'a kar da goobu, k'a fundo faaba Alaahara gaa.
Ay izo, da ni bina te laakal, Kulu ay bumbo bina mo ga maa kaani.
Oho, ay bina ga to da farhã, Saaya kaŋ ni meyo ga hayey kaŋ ga saba ci.
Ni bina ma si canse zunubikooney gaa, Amma ni ma goro Rabbi humburkumay ra zaari me-a-me.
Zama haciika a gonda alhakku, Ni beeja si fun mo.
Ya ay izo, ma maa, ma te laakal mo, Ma ni bina daŋ fonda gaa.
Ma si goro baji hankoy game ra, Wala borey kaŋ laakal ga zaaru ham ŋwaari gaa,
Zama borey kaŋ ga bugu nda ngey kaŋ laakal ga zaaru ŋwaari gaa wo, I ga aniya ka talka, Dusungu mo ga boro daabu nda zaara-zaara.
Ma hanga jeeri ni baaba kaŋ na ni hay se, Ma si donda ni nya waati kaŋ a zeen.
Ma cimi day, ma s'a neera, Oho, nga nda laakal, da dondonandiyaŋ, da fahamay.
Adilante baaba ga farhã gumo, Bora mo kaŋ na zanka laakalkooni hay ga du farhã a do.
Naŋ ni nya da ni baaba ma maa kaani, Waybora kaŋ na ni hay, ma naŋ a ma farhã.
Ay izo, m'ay no ni bina, Naŋ mo ni bina ma maa ay fondey kaani.
Zama waykuuru ya goota no kaŋ ga guusu, Kaaruwa mo day kankamante no.
Oho, a ga lamba danga kosarayko, A ga amaana ŋwaakoy baabandi Adam-izey game ra.
May no goono ga te: «Way! Way!» May no ga ne: «Kaari!» May no ka gonda yanje? May no goono ga guutu? May no bora kaŋ gonda maray-marayyaŋ kaŋ sinda sabaabu? May no ka bara nda mo ciray-ciray yaŋ?
Kala ngey, borey kaŋ ga gay duvan* haŋyaŋ do, Ngey kaŋ ga duvan margante ceeci.
Ma si duvaŋo guna saaya kaŋ a te iciray, Saaya kaŋ a ga boosu gaasiya ra, Saaya kaŋ a ga zulli nda kaani.
A bananta a ga nama danga gondi, A ga hay danga gazama.
Ni moy ga hari yawyaŋ guna, Ni bina mo ga hari siiroyaŋ ci.
Oho, ni ga ciya danga boro kaŋ goono ga kani teeku bindi ra, Wala boro kaŋ kani hi daabuley yollo boŋ beene.
Ni ga ne, «I n'ay kar, amma ay mana maa doori. I n'ay soote-soota, ay mana maray mo. Waati fo no ay mo ga hay? Ay ma ye k'a ceeci koyne hala hõ.»

24

Ma si canse boro laaley gaa, Ma si anniya ka goro i banda.
Zama i biney goono ga toonye dabariyaŋ te no, I meyey mo goono ga hasaraw hariyaŋ fakaaray.
Laakal do no boro ga windi cina, Fahamay do mo no i g'a sinji.
Bayray do mo no i ga fu-izey toonandi nda arzaka kulu kaŋ gonda darza, Kaŋ yaŋ ga kaan mo.
Laakalkooni gonda gaabi, Oho, boro kaŋ gonda bayray ga tonton da gaabi.
Zama laakal saaware do no ni ga ni wongo te, Saawarekoy jama ra zaama go no.
Laakal go beene, a bisa saamo hina, A si nga me fiti faada meyey ra mo.
Boro kaŋ ga laala dabari te, borey ga ne a se zambante.
Laakal-jaŋay dabarey teeyaŋ ya zunubi no, Dondako mo ya fanta hari no borey se.
Da ni gaa ga yay kankami zaari ra, Ni gaabo ya ikayna fo no.
Ma borey kaŋ yaŋ i go ga konda buuyaŋ do faaba, Ngey kaŋ yaŋ ga tatanji ka koy wiyaŋ do mo, Kala ni m'i gaay.
Da ni ne: «A go, iri mana woodin bay.» Manti biney neesiyaŋ Koyo go ga laakal? Ni fundo kurukwa mo, a mana bay no? A si bana boro kulu se nga goyo alhakku no?
Ay izo, ma yu ŋwa, zama a ga boori. Yu fanta haro mo ga kaan ni meyo ra.
Yaadin cine no ni ma bay kaŋ laakal ga bara ni fundo se. Da ni n'a gar, suba hanno go no, Hay kulu si ni beeja kaa ni se mo.
Ya nin, boro laalo, Ma si gum ka lamba adilante nangora se, Ni ma si a fulanzamyaŋo do halaci mo.
Zama adilante ga kaŋ sorro iyye, A ga ye ka tun koyne, Amma masiiba ga boro laalo zeeri.
Ma si farhã da ni ibara kaŋ, Ni bina mo ma si maa kaani d'a kati.
Zama Rabbi ma si di, a ma dukur mo, A ma bare ka fay da nga bine tuna a boŋ.
Ma si ni bina taabandi goy laalo teekoy sabbay se, Ma si canse boro laaley gaa mo.
Zama boro laalo sinda suba hanno, I ga boro laalo fitilla wi mo.
Ay izo, ma humburu Rabbi, da bonkooni mo, Ma si hangasinay da ngey kaŋ ga bara-ne-bara-ne.
Zama i masiiba ga kaa korab! folloŋ. May no ga bay halaciyaŋ kaŋ ihinka kulu ga kande?
Sanni woone yaŋ mo laakalkooney wane yaŋ no. Baar'a-baar'a si boori ciiti do.
Boro kaŋ ne boro laalo se: «Nin wo adilante no,» Dumey g'a laali, kundey g'a fanta.
Amma ngey kaŋ ga deeni a gaa, Woodin ga boori. Albarka hanno mo ga zumbu i gaa.
Nga kaŋ ga tu da mate kaŋ ga saba ga hima baakasinay sunsumyaŋ da me-kuurey.
Ma ni goyo soola taray, Ma soola ni boŋ se mo fari ra, Kokor banda mo ma ni windo cina.
Ma si goro seeda ni gorokasino boŋ daliili kulu si, Ni ga ba ni ma fafagay te da ni meyo, wala?
Ma si ne: «Kal ay ma te a se mate kaŋ cine a te ay se, Ay ga bora bana nga goyo boŋ.»
Ay na hawfuno fari fonda gana, Boro kaŋ sinda laakal reyzin* kalo no ay casu.
A go, a kulu goono ga daabu nda karji, A batama go ga daabu nda ganda karji, A tondi windo mo kaŋ.
Saaya din ay guna, ay laakal mo hal a boori, Ay di, woodin n'ay gooji mo.
A cindi jirbi kayna jina, A cindi dusungu kayna, A cindi kambe koliyaŋ kayna hala ni ma jirbi,
Yaadin cine gaa no talkataray ga kaa ni gaa danga kosarayko, Ni jaŋa mo ga kaa danga wongaari.

25

Woone yaŋ mo Suleymanu yaasayyaŋ no, kaŋ Yahuda bonkoono Hezeciya borey hantum:
Irikoy darza no i ma hariyaŋ tugu, Amma bonkooney beeray ga ti i ma sanni fintal.
Beeney kuuyaŋo, da ganda guusuyaŋo, Da bonkooney biney, i kulu si fintal.
I ma ziibi kaa nzarfu ra, Sintili mo ga fatta, zam goy teeyaŋ hari no.
I ma boro laaley ganandi ka kaa bonkooney jine, A karga mo ga sinji adilitaray ra.
Ma si ni boŋ zamu bonkooni jine, Ma si kay mo aru beerey kayyaŋ nangu ra.
Zama i ma ne ni se: «Hay! Kaaru ka kaa neewo» ga bisa i ma ni kaynandi boro beeri jine, Nga kaŋ ni moy di.
Ma si fatta nda cahãyaŋ yanje teeyaŋ se, Zama a ma si ciya kokor banda ni ma jaŋ haŋ kaŋ ni ga te waati kaŋ ni gorokasin na ni haawandi.
Ma ni sanni fintalyaŋ te, Nin da ni gorokasin hinne game ra, Ma si boro fo gundu bangandi.
A ma si ciya nga, bora kaŋ maa din ma ni foy, ni goy yaamey baaro mo si ban.
Sanni kaŋ hagu nga alwaati ra, A ga hima wura gudeyaŋ nzarfu cillayaŋ ra.
Danga wura hanga korbay da taalam wura kaŋ i ziiri, Yaadin no boro kaŋ go ga kaseeti nda laakal ga hima hanga kaŋ ga sanni gana se.
Danga neezu* yeeno cine heemar waate, Yaadin mo no diya cimikoy ga hima borey kaŋ n'a donton yaŋ se, Zama a ga nga koyey biney yeenandi.
Danga beene hirriyaŋ da haw kaŋ sinda hari, Yaadin mo no boro kaŋ ga fooma te da nga nooyaŋey tangari boŋ.
Suuru kuuku no i ga ciitiko candi nd'a, Deene kaŋ ga baan mo ga biri ceeri.
Ni du yu, wala? To. Ma ŋwa haŋ kaŋ ga wasa ni se, Zama ni ma si bini nd'a ka kungu, Hala ni m'a yeeri.
Ni ce ma si taamu ni gorokasin kwaara kala alwaati-alwaati, Zama a ma si farga nda nin, Hal a ma konna nin.
Boro kaŋ ga tangari seeda te nga gorokasin boŋ wo goobu, da takuba, Da hangaw kaŋ meyo gonda deene no.
D'i de naanay ŋwaako gaa taabi jirbey ra, Danga hinje kaŋ ceeri no, wala ce kaŋ goori.
Danga boro kaŋ ga kwaay kaa hargu waate, Danga boosay hari soso ra, Yaadin mo no boro kaŋ ga doon bine-saray-koy se ga hima.
Da ni ibara haray, M'a no ŋwaari a ma ŋwa. D'a jaw, m'a no hari a ma haŋ.
Zama woodin teeyaŋ gaa no ni ga danj'ize gusam a boŋo boŋ. Rabbi ga ni no alhakku mo.
Azawa kambe haw ga kande hari. Yaadin mo no deene mimandakom ga moyduma sarayaŋ candi ka kande.
Boro ma goro lokoto ra fu boŋ ga bisa boro ma goro fu beeri ra wayboro kosongukoy banda.
Danga hari yeeno boro kaŋ farga se, Yaadin mo no baaru hanno kaŋ fun laabu mooro ga hima.
Danga bangu kaŋ butugu, wala day kaŋ ziibi, Yaadin mo no adilante ga hima kaŋ bare ka teeni boro laaley jine.
Yu ŋwaari boobo si boori. Yaadin mo no a mana hagu borey ma darza ceeci ngey boŋ se.
Bora kaŋ mana hin nga boŋ ga hima kwaara kaŋ bagu, Kaŋ birni cinari mana cindi a se.

26

Danga hayni waate neezu*, Danga heemar waate hari, Yaadin no beeray si hagu saamo se.
Danga sasa kaŋ go nga bar-bare yaŋo gaa, Danga kumbu-hanga nga deesiyaŋo ra, Yaadin no laaliyaŋ kaŋ sinda daliili si di.
Barzu go bari sabbay se, Alkaabe mo farka se, goobu mo saamey banda sabbay se.
Ma si saamo sanni ye a se a saamotara hina me, Zama ni ma si ciya a cine.
Ma tu saamo se a saamotara boŋ, Zama a ma si te laakalkoy nga boŋ diyaŋ gaa.
Boro kaŋ na samba daŋ saamo kambe ra, Nga bumbo ce no a goono ga dumbu, a ga toonye ŋwa mo.
Danga mate kaŋ simbarko cey sinda gaabi, Yaadin no misa ga hima saamo me ra.
Danga boro kaŋ ga tondi haw finga-finga ra, Yaadin cine no boro kaŋ na saamo beerandi ga hima.
Danga karji kaŋ ga furo nangu mooro baji hanko kambe ra, Yaadin cine no yaasay ga hima saamey me ra.
Danga gaw kaŋ ga hay kulu hay ka maray, Yaadin no boro kaŋ na saamo sufuray, Da boro kaŋ na bisakoyaŋ sufuray ga hima.
Danga hansi kaŋ ye nga yeero do, Yaadin mo no saamo kaŋ ye ka nga saamotara goyo te ga hima.
Ni ga di boro kaŋ gonda laakal nga boŋ diyaŋo gaa? Saamo gonda beeje ka bisa bora din.
Hawfuno ne: «Muusu beeri futo go no fonda boŋ, Muusu go no batama ra!»
Danga mate kaŋ fu me daabirji ga bare nga guurey boŋ, Yaadin cine no hawfuno mo ga bare nga daarijo boŋ.
Hawfuno ga nga kambe daŋ hawru ra, Amma a ga maa a tiŋay nga m'a kaa ka kond'a nga meyo do.
Hawfuno gonda laakal nga boŋ diyaŋ gaa, Hal a ga bisa boro iyye wane kaŋ yaŋ ga waani ka sanni ye da fayanka.
Boro kaŋ goono ga bisa, A na nga boŋ kankam da yanje kaŋ manti a wane no, A ga hima boro kaŋ na hansi di a hangey gaa.
Danga boŋ-komay-koy kaŋ ga yulbe da hangaw da buuyaŋ catu,
Yaadin no boro kaŋ na nga gorokasin halli ga hima. A ma ne mo: «Manti ay goono ga fooru no?»
Tuuri-jaŋay se no danji ga bu. Naŋ kaŋ kormotante si no mo, yanje ga ban.
Danga mate kaŋ danji-bi go danj'izey se, Tuuri mo go danji se, Yaadin no boro kaŋ ga kakaw ga hima yanje tunandiyaŋ se.
Kormotante sanney ga hima biniyay loomayaŋ, I ga furo no jina haray gunde lokotey ra.
Me kaŋ ga waasu nda bine laalo, I g'i himandi nda car-cambu kaŋ i taalam da nzarfu ziibo.
Boro kaŋ gonda konnari ga munaficitaray te nda nga meyo, Amma halliyaŋ no a goono ga jisi nga bina ra.
Saaya kaŋ a ga sanni kaaney te, Ma s'a no cimi, Zama fanta hari iyye no ka bara a bina ra.
Baa kaŋ a konnaro goono ga daabu nda gulinci, A laalayaŋo ga fun taray marga jine.
Boro kulu kaŋ na guusu fansi, Nga bumbo no ga kaŋ a ra. Koyne, boro kulu kaŋ na tondi gunguray, Tondo ga ye ka kaŋ a boŋ.
Deene kaŋ na tangari te ga konna borey kaŋ yaŋ a maray. Me-kaanay meyo mo, zeeriyaŋ goy n'a ga te.

27

Ma si suba alwaasi sambu ni boŋ se, Zama ni si bay haŋ kaŋ no jirbi folloŋ ga kande.
Naŋ boro fo ma ni sifa, manti ni meyo bo, Naŋ yaw m'a te, manti ni bumbo meyo.
Tondi ya hari kaŋ ga tin no, Taasi mo gonda tiŋay, Amma saamo bine tunay bisa i kulu tiŋay.
Dukuri gonda bine-biibay daa, Bine tunay mo ga bambari no, Amma may no gonda hina ka kay canse se?
Kaseetiyaŋ kaŋ go taray bisa baakasinay tugante.
Marayyaŋ kaŋ baako ga te ya naanay wane no, Amma ibare sunsumyaŋey ya halliyaŋ no.
Fundi kungante, baa yu fanta no a day g'a fanta, Amma haraykooni se hari forto kulu ga kaan no.
Danga curayze kaŋ na nga fito naŋ ka soobay ka bar-bare, Yaadin no boro mo kaŋ fay da nga nangora.
Tuusuyaŋ ji da turaare ga naŋ bine ma kaan, Yaadin cine no boro coro kaani go d'a, Kaŋ fun saaware hanno do.
Ni bumbo coro da ni baaba coro, Ma si i furu. Ma si furo mo ni nya-ize windi ra zaari kaŋ masiiba kaa ni gaa. Gorokasin kaŋ ga maan ga bisa nya-ize kaŋ ga mooru.
Ay izo, ma te laakal, m'ay bina kaanandi, Zama ay ma sanni yeti boro kaŋ n'ay wow se.
Boro kaŋ ga goy laakal boŋ ga hasaraw fonnay ka tugu, Amma borey kaŋ yaŋ sinda carmay ga bisa ka koy ka taali alhakku bana.
Boro kaŋ na yaw yadda sambu, m'a kwaayo ta. Boro kaŋ na waykuuru yadda sambu mo, Ma tolme ta a gaa.
Boro kaŋ ga tun susubay za nda hinay, Ka nga coro sifa nda jinde beeri, I ga woodin lasaabu a se laaliyaŋ.
Beene hari tolli-tolli yaŋ zaari fo summaare, Nga nda wayboro kosongukoy, i kulu afo no.
Boro kaŋ ga ba nga m'a gaay, Haw no a goono ga ne nga ga gaay, A kambe ŋwaaro mo ga ji di.
Guuru no ga guuru kaanandi, Yaadin no boro nda nga coro ga care hanse.
Boro kaŋ ga jeejay* nya haggoy g'a izey ŋwa, Boro kaŋ ga may nga jine bora se mo ga du beeray.
Danga mate kaŋ hari ga ni moyduma cabe ni se, Yaadin no boro fo bine ga ni wano cabe ni se.
Alaahara nda halaciyaŋ si kungu, Koyne, boro moy si kungu hal abada.
Haaguyaŋ kusu go nzarfu sabbay se, Feema mo wura sabbay se, Sifayaŋ mo go no boro sabbay se.
Baa ni na saamo daŋ humburu ra k'a duru nda hinji ntaasu surfa bindi ra, Kulu nda yaadin a saamotara si fay d'a.
Ma te anniya ka ni feeji kurey goray bay, Ma ni haw kurey guna a ma boori mo,
Zama arzaka ya si duumi bo. Koytaray fuula mo ga to hala zamaney kulu me no?
D'i na subu dumbu, kala kobto taji ma bagu koyne, Tondey gaa subu mo, i g'i wi ka dundum.
Feej'izey go ni bankaaray kaymi sabbay se, Hincin izey mo fari daymi nooru no.
Hincin wa ga wasa ni se me ŋwaari, Ni almayaaley ŋwaari no, Hala nda kwaara goray hari ni koŋŋey se.

28

Boro laaley ga zuru baa boro kulu si g'i gaaray, Amma adilante gonda bine-gaabi danga muusu beeri daŋ futo.
Laabu taali sabbay se no bonkooney ga baa a ra, Amma boro kaŋ gonda fahamay nda bayray do a ga te aloomar.
Boro kaŋ gonda jaŋay kaŋ ga alfukaarey toonye, A ga hima beene hari kaŋ ga kaa nda haw nga banda, kaŋ si ŋwaari naŋ.
Borey kaŋ yaŋ fay da asariya* haggoyyaŋ ga boro laaley saabu, Amma asariya haggoykoy ga gaaba nd'ey.
Boro laaley mana faham nda cimi ciiti bo, Amma Rabbi ceecikoy ga faham da hay kulu.
Talka kaŋ goono ga dira nga cimo ra ga bisa siirante, baa a ciya arzakante.
Boro kulu kaŋ ga asariya haggoy te ize kaŋ gonda fayanka, Amma boro kaŋ ga hangasinay da laakal-zaaray ŋwaarikoyey ga nga baaba haawandi.
Boro kaŋ na nga arzaka yulwandi riiba nda hari do goono g'a margu alfukaarey bakarawkoy se.
Boro kaŋ na nga hanga kaa asariya maayaŋ gaa, Baa a adduwa ya fanta hari no.
Boro kaŋ na adilante daŋ a ma fondo laalo gana, Nga bumbo ga kaŋ nga guuso ra, Amma boro timmante ga gomni tubu.
Arzakante gonda laakal nga boŋ diyaŋ gaa, Amma talka kaŋ gonda fahamay g'a gundey kaa taray.
Waati kaŋ adilantey ga du zaama, Darza boobo go no. Amma waati kaŋ boro laaley kaaru, borey ga tugu.
Boro kaŋ na nga taaley tugu si te albarka, Amma boro kulu kaŋ n'i ci ka fay d'ey mo ga du suuji.
Farhãkoy no boro kaŋ ga humburu _Irikoy|_ waati kulu, Amma boro kaŋ na nga bina sandandi ga kaŋ masiiba ra.
Danga muusu beeri kaŋ ga dundu, Danga ganji urs* kaŋ goono ga koli, Yaadin cine no mayraykoy laalo ga hima talkey kaŋ sinda gaabi boŋ.
Laabukoy kayna kaŋ sinda fahamay, Nga wo toonyante beeri no, Amma boro kaŋ wangu zamba riiba ga nga jirbey kuukandi.
Boro kaŋ ga to da boro fo kuri alhakku, A ga zuru kala nga fundi me, Day boro kulu ma s'a konzo.
Boro kaŋ ga dira nda adilitaray, i g'a faaba, Amma boro kaŋ ga hanga sanday te siiriyaŋ fonda ra ga kaŋ me folloŋ.
Boro kaŋ ga nga laabo far ga du ŋwaari da yulwa, Amma boro kaŋ na boro yaamey gana, Talkataray ga wasa a se.
Boro naanaykoy ga to da albarka, Amma boro kaŋ cahã arzaka duure se si jaŋ ciiti.
A si boori i ma baar'a-baar'a te. A si boori mo boro ma asariya daaru zama nga ma du ŋwaari kayna se.
Boro kaŋ gonda miila laalo ga cahã ka arzaka gana, A mana bay mo kaŋ jaŋay ga kaa nga gaa.
Boro kaŋ deeni boro gaa, Kokor banda a ga du gaakuri ka bisa boro kaŋ na me-kaanay te da nga deene.
Boro kaŋ na nga baabo wala nga nya kom, A ma ne mo, «Woodin manti taali no» -- Bora din ya halacikoy hangasin no.
Boŋ jareko ga yanje tunandi, Amma boro kaŋ ga nga deyaŋo sinji Rabbi gaa ga te maani.
Boro kaŋ jeeri nga bina gaa ya saamo no, Amma boro kaŋ ga taamu laakal gaa, i g'a faaba.
Boro kaŋ ga no alfukaaru se, a si jaŋ bo, Amma boro kaŋ ga nga moy ganandi ga di laaliyaŋ boobo.
Waati kaŋ boro laaley ga kaaru, jama ga tugu, Amma waati kaŋ i ga halaci, adilantey ga tonton.

29

Boro kaŋ gaa i ga kaseeti alwaati kulu, Day a ga nga hanga sandandi, Sikka si i g'a halaci fap! folloŋ! kaŋ sinda safari.
Waati kaŋ adilantey ga tonton, talkey ga farhã, Amma waati kaŋ boro laalo ga may, Talkey ga bine jisi.
Boro kaŋ ga ba laakal ga nga baaba bine kaanandi, Amma boro kaŋ ga hangasinay da waykuurey ga nga arzaka halaci.
Cimi ciiti do no bonkooni ga laabu tabbatandi, Amma me-daabu tako wo g'a bare ka gum no.
Boro kaŋ na me-kaanay te nga gorokasin se, Hirrimi no a goono ga hirri a ce taamey se.
Boro laalo taalo se saw go no, Amma adilante ga doon ka farhã.
Adilante ga laakal da talkey kalima, Day boro laalo sinda fahamay kaŋ g'a bay.
Dondayankoyey ga danji daŋ kwaara gaa, Amma laakalkooney ga futay kosaray.
Da laakalkooni gonda kakaw sanni nga nda boro kaŋ sinda laakal game ra, D'a te bine, wala d'a haaru, Kulu nda yaadin fulanzamay si no.
Bine-biyey ga wangu cimikoy, Day adilante wo g'a baafuna ceeci.
Saamo ga nga bina kulu ci, Amma laakalkooni wo g'a naan ka gaay.
Da mayraykoy na hanga jeeri tangari maayaŋ se, A ganakoy kulu mo ga ciya boro laalo yaŋ.
Talka nda kankamko ga margu, Rabbi no g'i boro hinka kulu moy no kaari.
Bonkooni kaŋ ga cimi ciiti te alfukaaru se, A karga ga sinji hala abada.
Goobu nda kaseetiyaŋ ga laakal daŋ, Amma zanka kaŋ i muray ga haawi candi ka kande nga nya se.
Waati kaŋ boro laaley ga tonton, Asariya taamuyaŋ mo ga tonton, Amma adilantey g'i kaŋyaŋo gomdo.
Ma ni izo gooji, nga mo ga ni fundo no fulanzamay. Oho, a ga farhã daŋ ni bina ra.
Nangu kaŋ sinda Irikoy bangandi, Borey ga boŋ hinyaŋ kulu furu, Amma boro kaŋ ga asariya haggoy ya bine-kaani-koy no.
Sanni si bannya kaseeti, Zama baa a faham, a si ta bo.
Ni di boro kaŋ ga cahã sanni gaa? I ma bine daŋ saamo gaa, ka bisa bora din.
Boro kaŋ na nga bannya biiri nda dakeyaŋ za a go zanka, A ga aniya ka ciya a se ize.
Boro kaŋ doona ka te bine ga yanje tunandi. Futaykooni mo, a taaley ga baa.
Boro boŋbeera g'a kaynandi, Amma boŋ-baanay-koy ga du beeray.
Boro kaŋ ga hangasinay da zay, Nga bumbo fundo no a goono ga konna. Baa i n'a daŋ zeyaŋ, a si ne hay kulu.
D'i humburu boro, a ga kande hirrimi, Amma boro kaŋ ga nga deyaŋo daŋ Rabbi gaa ga goro baani.
Boro boobo ga gaakuri ceeci mayraykoy do, Amma cimi ciiti ya, Rabbi do no a ga fun.
Toonyante ya fanta hari no adilantey se. Boro cimikoy mo, fanta hari no boro laaley se.

30

Agur, Yake izo sanney, jawaabi no: Bora ne: «Ay n'ay boŋ fargandi, ya Irikoy. Ay n'ay boŋ fargandi, ay ban mo.
Zama ay bisa boro kulu alman alhaali, Ay sinda boro dumi fahamay.
Ay mana laakal dondon, Ay sinda hananyaŋ bayray mo.
May no ka kaaru beena ra yongo ka ye ka zumbu koyne? May no ka haw kaŋ ga faaru margu-margu nga kambe faata ra? May no ka hari haw nga kwaayo ra? May no ka ndunnya kulu meyey tabbatandi? Mate a maa, mate a izo mo maa, da ni ga bay?
Irikoy sanni kulu neesante no, Nga wo koray no borey kaŋ ga de a gaa se.
Ma si tonton a sanney gaa, Zama a ma si deeni ni gaa, I ma ni gar mo tangarikom no.
Hari hinka no ay ceeci ni gaa, Ma si wangu nd'ey ay se, hala ay ga bu.
Ma me sanni yaamo nda tangari sanni moorandi ay. Ma s'ay no talkataray wala arzaka duure. M'ay ŋwaayandi nda ŋwaari kaŋ ga saba nd'ay laamo.
Ay ma si kungu ka ni kakaw ka ne: ‹May no ga ti Rabbi?› Ay ma si talka mo, hala ay ma zay k'ay Irikoyo maa sara.
Ma si bannya mimanda a windikoyo se, Zama a ma si ni laali, I ma ni lasaabu taali-teeri mo.
Izeyaŋ go no kaŋ i zamana ra i ga ngey baabo laali, I si ngey nyaŋo sifa mo.
Izeyaŋ go no kaŋ ga hanan ngey boŋ diyaŋ gaa, Kulu nda yaadin i mana nyumay ngey kazaamatara gaa.
Izeyaŋ go no kaŋ i mo gaa boŋbeera sinda misa! I moy mo, beene no i go.
Izeyaŋ go no kaŋ hinjey ga hima takubayaŋ. I workondey mo danga zaamayaŋ cine no, Zama i ga talkey ŋwa i ma ban ndunnya ra, Laamikoyey mo ma ban borey ra.
Ndollim gonda nga ize way hinka, I maayey ga ti: ‹W'ay no!› da ‹W'ay no!› Hari hinza go no kaŋ yaŋ si kungu abada, Oho, hala mo itaaci kaŋ yaŋ si ne: ‹A wasa.›
Alaahara da waygunu gunde, Da laabu kaŋ si kungu nda hari, Da danji. I si ne: ‹A wasa.›
Mo kaŋ na nga baaba hahaara, A donda nga nyaŋo ganayaŋ mo, Gooro ra gaarey g'a dagu-dagu, Zeeban izey mo g'a ŋwa.
Hari hinza go no kaŋ n'ay dambarandi, Hala i bisa ay gaabi, Oho, hala mo itaaci kaŋ ay mana i bay. Ngey neeya:
Zeeban deesiyaŋ beene batama ra, Da gondi diraw tondi boŋ, Da hi diraw teeku bindi ra, Da arwasu teerey wandiyo do.
Wayboro kaŋ ga zina, a teerey neeya: A ga ŋwa, a ma nga me tuusu, a ma ne: ‹Ay mana goy laalo kulu te!›
Hari hinza sabbay se no ndunnya ga jijiri, Hala itaaci se zaati, kaŋ yaŋ a si hin ka suuru nd'ey:
Da bannya te bonkooni, Da saamo kungu nda ŋwaari,
Da wayboro kaŋ i dond'a hiiji, Da koŋŋa na nga fu-koyo tubu.
Hari taaci go no kaŋ yaŋ ga kayna ndunnya boŋ, Amma i gonda laakal gumo:
Nkondo izey manti gaabikooniyaŋ no, Kulu nda yaadin i ga ngey ŋwaaro soola kaydiya ra.
Tondi-boŋ-hansey ya jama no kaŋ sinda gaabi, Amma i ga ngey windey te tondey ra.
Do-izey sinda bonkooni, Amma i ga dira sata-sata.
Citta ga di nda nga kambe izey, A go mo koyey faadey ra.
Hari hinza go no kaŋ yaŋ ga zankam ngey dirawey ra, Oho, hala itaaci zaati, Kaŋ yaŋ ga zankam ngey dirawey ra:
Muusu beeri kaŋ gonda gaabi ka bisa ganji hamey kulu, A si kamba boro kulu se.
Da wongu bari gu mo, da hincin jindi, Da bonkooni da nga wongu marga mo.
Da ni na saamotaray te ka ni boŋ beerandi, Wala da ni na hari laalo fongu, Kala ma ni kambe dake ni meyo gaa.
Zama wa karyaŋ ga kande ji, Niine musayyaŋ mo ga kande kuri, Yaadin mo no futay kankamandiyaŋ ga kande yanje.»

31

Irikoy wane bonkoono sanney, jawaabo kaŋ a nyaŋo n'a dondonandi nd'a neeya:
Ifo no, ya ay izo? Ifo no, ya ay ize gunda? Ifo nooya koyne, ya ay sarti izo?
Ma si ni gaabi no wayboro se, ni fondey mo, Ma s'i no boro kaŋ ga koyey halaci se.
Manti bonkooney muraadu no, ya Irikoy bora, Manti bonkooney muraadu no i ma duvan* haŋ, Wala mo manti koy kayney wane no i ma ba baji!
A ma si ciya i ma haŋ ka dinya asariya, I ma kankamante fo kulu ciiti sara.
I ma baji no boro kaŋ go buuyaŋ me gaa se. Duvan* mo, i m'a no boro kaŋ ga maa taabi nga fundo ra se.
A m'a haŋ ka dinya nda nga talkatara, A ma si tonton ka fongu nda nga masiiba.
Ma ni meyo feeri zama ni ma beebey gaa, Da borey kaŋ ga ti faaji izey kulu sabbay se mo.
Ma ni meyo feeri ka adilitaray ciiti te, Ni ma cimi ciiti te alfukaarey da jaŋaykoyey se.
May no ga du wayboro kaŋ bine ga hanan? Zama a daymi hay ga bisa tondi hiir'ize caadante yaŋ.
A kurnyo bina ga de a gaa, a si jaŋ riiba mo.
Wando fundo jirbey kulu, A ga gomni te a se, manti laala bo.
A ga feeji hamni nda haabu mo ceeci. A gonda himma nga kambe goyey ra.
A ga hima danga hiyaŋ kaŋ ga dira ka koy fatawci, Nangu mooro no a ga nga ŋwaaro ceeci ka kande.
Za cino ga cindi no a ga tun, A ma nga almayaaley no ŋwaari, A ma goy fay-fay nga ize wayey se.
A ga laakal nda fari hal a ma boori, Gaa a m'a day. Nga kambey riiba no a ga reyzin* kali tilam d'a.
A ga guddu nda gaabi ka nga jasey gaabandi.
A ga faham da nga dillaŋtaray jinayey, Kaŋ riiba ŋwaari hariyaŋ no. A fitilla mo si bu cin.
A ga nga kambe daŋ bindaari gaa, A kambe izey mo goono ga hanjal gaay.
A ga nga kambe salle alfukaarey se, Oho, a ga nga kambey salle jaŋaykoyey se.
A si karhã da hargu alwaati nga almayaaley se, Zama a windo kulu goono ga hargu kwaay taalamanteyaŋ daŋ.
A ga tangara baanoyaŋ te nga boŋ se, A bankaaray lin* kaymi hanno nda suniya no.
A kurnyo mo, i g'a bay faada meyo gaa, Waati kaŋ a ga goro kwaara arkusey game ra.
Waybora ga lin bankaarayyaŋ te ka neera. A ga guddamayaŋ no nga dillaŋey kambey ra.
A daabiro ya gaabi nda beeray no, A laakal si tun alwaatey kaŋ ga kaa se.
A ga nga meyo feeri nda laakal, Gomni dondonandiyaŋ go no a deena boŋ.
A ga laakal nda nga windo muraadey hal a ma boori. A si hawfunay ŋwaari ŋwa.
A izey ga tun ka ne a se albarkante, Hala nd'a kurnyo mo, a g'a sifa ka ne:
«Wayboro ize boobo na hari hanno yaŋ te, Amma ni alhaalo bisa i kulu waney.»
Gaakuri gonda hiila, sogoyaŋ mo hari yaamo no, Amma wayboro kaŋ ga humburu Rabbi, i g'a sifa.
W'a no a kambe nafa haro ra. A goyey mo m'a saabu faada meyey ra.

Holder of rights
Multilingual Bible Corpus

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). Zarma Collection. Proverbs (Zarma). Proverbs (Zarma). Multilingual Parallel Bible Corpus. Multilingual Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-C476-6