1

Kʼi taq mul e pa ronojel ubʼanik, ri Dyos xchʼaw chkech ri Eqatat kumal ri eqʼaxel utzij,
pa taq we qʼij ukamik riʼ, che kʼisbʼal taq qʼij chʼawinaq chqech rumal ri Ukʼojol; ri areʼ che xrokisaj echbʼanel chech ronojel jas uwach, e xoqujeʼ, rumal ri Areʼ, xubʼan ri uwachulew.
We Kʼojolxel riʼ, kʼo sibʼalaj uqʼijil e areʼ uwachbʼal ri Dyos; ri Areʼ utoqʼem ri uwachulew rukʼ ri utzij che kʼo sibʼalaj uchuqʼabʼ; aretaq chiʼ xbʼantaj ri chʼajchʼonʼenik rukʼ taq ri makaj, xtʼuyiʼ pa rikyaqʼabʼ ri Nimalaj Ubʼantajik chikaj,
ri Areʼ, ukamik riʼ, are nimalaj chkiwach ri eʼanjelibʼ rumal ri bʼiʼaj xyaʼtaj chrech e xoqujeʼ rumal che echbʼanel; kʼatekʼuriʼ ri jun bʼiʼaj xyaʼtaj chech, are nimalaj chi na chuwach ri kibʼiʼ ri eʼareʼ.
Jeʼ nakʼut, ¿jachin jun anjel, che ri Dyos xubʼij chrech: at, at nukʼojol, pa we jun qʼij riʼ, ri in xatinwalkʼuwaʼlaj? Xoqujeʼ: ri in, inutat, e ri areʼ nukʼojol.
Kʼatekʼuriʼ, aretaq chiʼ xuyaʼ ri nabʼe ralkʼuwaʼl pa we uwachulew kubʼij: Ri Areʼ, chkiqʼijilaj konojel ri eʼuʼanjelibʼ ri Dyos.
Kʼatekʼuriʼ, pakiwiʼ ri eʼanjelibʼ kubʼij: Kubʼan kyaqiqʼ chkech ri eʼuʼanjelibʼ, kubʼan nimalaj qʼaqʼ chkech ri eʼupatanijelabʼ;
puwiʼ ri Ukʼojol kubʼij: ¡Ayum! Dyos, ri Atem kkanaj chubʼeqʼij chubʼesaq: e ri uchʼimiʼyal ri rajawibʼal, uchʼimiʼyal ri ujunamilal.
Ri at, xaloqʼoqʼej ri sukʼil e xapaqchiʼj ri man kʼaslemal ta rukʼ Dyos, rumal kʼuriʼ, ri Dyos, ri Adyos, xutoxej pawiʼ jun oleʼo che rech kiʼkotemal, are xutoxej pawiʼ ri at chkiwach ri eʼawachalal.
Kʼatekʼuriʼ, xoqujeʼ: Ri at, Ajawxel; che xas pa ri umajibʼal uloq xakoj ri utikbʼalil ri uwachulew; e ri kaj xas uchak wi ri aqʼabʼ at.
Waʼ weriʼ, kʼo ukʼisbʼal waʼ, kʼatekʼut, ri at katkanaj kan waʼ; ronojel waʼ weriʼ, kqʼalebʼik jeʼ jas jun atzʼyaq;
jeʼ jas jun manta kabʼalqʼatij waʼ, jeʼ jas jun atzʼyaq; e xa jeriʼ waʼ, kkʼexajik. Kʼatekʼuriʼ ri at, at jewi chubʼeqʼij chubʼesaq, ri ajunabʼ pa junalik man kʼo ta ukʼisik riʼ.
Kʼatekʼuriʼ; ¿jachin jun anjel, che ri areʼ kubʼij chrech: Chattʼuyul pa wikyaqʼabʼ, xas kʼateʼ keʼinkoj na ri eʼakʼulel ejacha jun toqʼbʼal chuxeʼ ri awaqan?
¿La man konojel ta ri eʼareʼ eʼuxlabʼal, che kʼo jun kichak xetaq chrech, arech kekipatanij ri kkechbʼej na ri kolotajem?

2

Rumal kʼu waʼ weriʼ rajawaxik, che ri uj kqakoj qachuqʼabʼ pa taq ri tzij xqato, arech ri uj, man kqasach ta chbʼil taq qibʼ.
We ri tzij che xkibʼij ri eʼanjelibʼ utz, e rumal kʼuriʼ ronojel makaj e ronojel ri man nimanik taj kʼo utojibʼalil,
¿la kujkowin kʼu riʼ ri uj kujanimajik, we ri uj man kqaj ta ri kolotajem riʼ? We kolotajem riʼ xumajij ubʼixik ri Ajawxel; kʼatekʼuriʼ xjikibʼax chi ubʼixik kumal ri xetowik.
Ri Dyos xuyaʼ uchuqʼabʼ ri kitzij rukʼ taq kʼutbʼal, rukʼ nimalaj taq jastaq, rukʼ jujun taq mayibʼal xas pa ronojel, e xoqujeʼ rumal jujun taq usipanik ri Tyoxlaj Uxlabʼaxel jeriʼ jacha kraj ri areʼ.
Jeʼ nakʼut, ri Dyos man xuyaʼ ta ri uwachulew che ri kpe na chweʼq kabʼij chkech ri anjelibʼ, ri uwachulew che kqatzijoj uj riʼ.
Xane jun winaq, pa jun kʼolibʼal, xutzʼibʼaj we tzij riʼ: ¿Jas uwach ri winaq, che ri at knaʼtaj ri areʼ chawech? On ¿jas uwach ri ukʼojol ri winaq che ri at katok il chech?
Ri at, xakoj ri areʼ xas nitzʼ chi na jubʼiq chkiwach ri eʼanjelibʼ. Xayaʼ chech ri areʼ ri qʼijil e ri nimalaj ubʼantajik.
Ri at, ronojel xakoj chuxeʼ raqan. Aretaq chiʼ xukoj ronojel chuxeʼ ri ukowinem, man kʼo ta jun jas uwach che man ta kʼo chuxeʼ ri ukowinem. Jeʼ, qastzij nakʼut, ukamik riʼ, majaʼ kqilo we ronojel kʼo chuxeʼ ri ukowinem.
Kʼatekʼuriʼ, ri Areʼ che xbʼan chi na nitz jubʼiqʼ chkiwach ri eʼanjelibʼ, ri Jesus, ri uj kqil ri Areʼ kʼo ri uqʼijil e nimalaj ubʼantajik, rumal rech che xukʼaxkʼolij ri kamikal: rumal ri usipanik ri Dyos, rajawaxik che ri Areʼ xretaʼmaj ri kamikal, arech utz chkech konojel winaq.
Qastzij na kʼut che utz, che ri Areʼ kraj kukʼam kibʼe sibʼalaj eʼalkʼuwaʼlaxelabʼ pa ri qʼijil; ri Areʼ che are xbʼanow ronojel e che rajaw ronojel, xtzʼaqatik rumal ri kʼax; ri areʼ kʼamal bʼe pa ri kolotajem.
Ri Areʼ che ktyoxrisanik e ri eʼareʼ che ketyoxrisaxik, junam ri kimajibʼal. Rumal kʼu waʼ weriʼ, ri Areʼ man kkʼix taj aretaq chiʼ ix wachalal kcha chkech;
aretaq chiʼ kubʼij: Ri in, kinya na ubʼixik ri abʼiʼ chkech ri ewachalal, chkixoʼl ri komon Tyox kinbʼixon na waʼ. E xoqujeʼ:
Kinkubʼaʼ na waʼ ri nukʼuʼx chrij. E jumul chik kubʼij: Uj kʼolik waral riʼ, ri in e ri eʼalkʼuwaʼlaxelabʼ xuyaʼ ri Dyos chwech.
Jeʼ na kʼuriʼ, jeʼ jas ri eʼalkʼuwaʼlaxelabʼ kʼo junam kkikʼel e junam kibʼaqilal; xoqujeʼ, ri Areʼ, rukʼ waʼ weriʼ, xkowinik xukʼis tzij puwiʼ ri rajaw ri kamikal rukʼ ri ukamikal ri Areʼ, e ri rajaw ri kamikal are ri Kʼaxtokʼ,
e ri Kristo rukʼ ri ukamikal ri Areʼ, xutoʼ kiwach konojel ri winaq che pa ronojel kikʼaslemal iximitalik rumal rech che kixeʼm kibʼ chuwach ri kamikal, e xas pa jumpa ikʼas wi, eyutulik.
Rumal rech, che man are ta kok ilo chkech ri eʼanjelibʼ, xane are kok ilo chkech ri rijaʼlil ri Abʼraham.
Rumal kʼu waʼ weriʼ, xas rajawaxik wi, che Areʼ, pa ronojel jeriʼ ubʼantajik jacha ri kibʼantajik ri erachalal, arech ri areʼ kuxik Nim Chuchqajaw rukʼ nimalaj loqʼoqʼebʼal ukʼuʼx, che man kukʼex ta ri utzij chuwach ri Dyos, aretaq chiʼ xas kutoj ri jetaq umak ri siwan tinimit.
Ri areʼ che xukʼaxkʼolij ri kʼax, kkowin riʼ ktobʼan kukʼ e kuyaʼ ri rajawaxik chkech ri jachintaq kkikʼaxkʼolij ri kʼax.

3

Xa jekʼuriʼ, ix tyoxlaj taq achalaxik, ri ix che ixsikʼim chikaj, chitoqʼobʼisaj bʼa uwach ri Apostol e ri Nimalaj Chuchqajaw chrech ri qakojonik, che are ri Jesus,
ri areʼ che man kukʼex ta ri utzij chuwach ri Areʼ che xuʼuxisaj jeriʼ, ri areʼ, xoqujeʼ jeriʼ jacha ri Moʼises che man xukʼex ta ri Utzij xas pa ronojel ri rachoch.
Rumal rech, che ri areʼ, xilitaj ri usukʼil che are nim chi na uqʼijil chuwach ri uqʼijil ri Moʼises; rumal rech, che ri nimalaj ubʼantajik ri ajbʼanal ja, xas are nimalaj ubʼantajik chi na chuwach ri nimalaj ubʼantajik ri jun ja.
Jeʼ nakʼut, ronojel ja, kʼo jun winaq che kyakowik, kʼatekʼuriʼ, ri Ajyaknel chrech ronojel uwachulew, are ri Dyos.
Qastzij na kʼut, che ri Moʼises, man xukʼex ta ri utzij xas pa ronojel ri rachoch, jeriʼ jas jun ajpatanijel, arech kkʼuttajik ri ronojel ri tzij che rajawaxik kya ubʼixik;
kʼatekʼuriʼ, ri Kristo, ri areʼ jun alkʼuwaʼlxel, man xukʼex ta ri utzij xubʼan kʼamal bʼe pa ri rachoch; e uj riʼ ri uj rachoch we kujkanaj pa uchuqʼabʼ e pa ri ukiʼkotemal ri qeyeʼbʼal.
Rumal kʼuriʼ, jacha kubʼij ri Tyoxlaj Uxlabʼxel: Pa we qʼij riʼ, we xita ri uchʼabʼal,
mibʼan ko chrech ri iwanimaʼ jeʼ jas pa ri chʼoʼj, pa ri uqʼij ri kʼax pa ri tzʼinalikalaj ulew,
jawiʼ ri eʼitat xkibʼan kʼax chwech e xinkitaqchiʼj pa ri makaj, aretaq chiʼ, che xilitaj neʼ kumal ri nuchak
pa kawinaq junabʼ. Rumal kʼu weriʼ, ri in xyaktaj woyowal chkech we ijaʼlil riʼ e xinbʼij: Ronojel mul xas sachinaq wi ri kanimaʼ, man xketaʼmaj ta ri nubʼe;
kʼatekʼuriʼ, xinkoj ri nutzij pa ri woyowal: ¡Jayiʼ! ri eʼareʼ, man keʼok taj pa ri wuxlanem.
¡Qas utz rilik chibʼanaʼ ix achalaxik! Weneʼ kʼo jun chixoʼl ri ix che itzel ranimaʼ kʼolik; ri areʼ riʼ, kkowinik che naj kbʼe wi chech ri Dyos rumal che man kʼo ta ukojonik;
xane chiyaʼaʼ ichuqʼabʼ chbʼil taq iwibʼ ronojel taq qʼij, are ajtzij jumpa kuchʼij we jun kamik riʼ, arech man kʼo ta jun chixoʼl ri ix che kʼo jun ko ranimaʼ rumal ri makaj.
Rumal rech, che ri uj, xas uj kʼo pa ri Kristo, we ri uj kujkanaj chi kʼa pa ri ukʼisbʼalil na, pa ri uchuqʼabʼalil ri ukubʼisabʼal qakʼuʼx jacha pa ri nabʼe qakojonik.
Aretaq chiʼ kbʼixik: pa we qʼij riʼ, we kita ix ri uchʼabʼal, mibʼan ko chech ri iwanimaʼ jeriʼ jacha kbʼan pa ri chʼoʼj,
¿E jachin kʼuriʼ, che pa ri nabʼe xkita ri Tzij e pa ri ukabʼ xechʼoʼjinik? ¿La man eʼareʼ ta konojel ri xeʼel uloq pa ri Egipto rumal ri Moʼises?
¿E jachin kʼut ri xpe royowal chkech chi pa kawinaq junabʼ? ¿La man chkech ta ri eʼareʼ che xemakunik, kʼatekʼuriʼ, ri kibʼaqil xtzaq kan pa ri tzʼinalik ulew?
¿E jachin kʼu riʼ ri xubʼij chkech che xas man keʼok ta riʼ pa ri ruxlanem, we man chkech ri jachintaq man xeniman taj?
Xa jeʼ kʼuriʼ, ri uj kqilo che man xekowin taj xeʼokik rumal rech che ri eʼareʼ xas xkikʼex ri kitzij chrech Areʼ.

4

Chqaxibʼij bʼaʼ qibʼ; we ukamik riʼ che kʼo na uchuqʼabʼ ri jikibʼam tzij chech; che loqʼ kbʼan na okem pa ri ruxlanbʼal ri Areʼ; kʼatekʼuriʼ, weneʼ kʼo jun chixoʼl ri ix, che kbʼeytajik arech kopanik.
Xoqujeʼ ri uj jachaʼ ri eʼareʼ qakʼamon jun utzalaj kʼakʼ tzij. Kʼatekʼut, ri tzij che xkikʼamo, man kʼo ta utzil xubʼanaʼ chkech, ri jachintaq man xekanaj ta pa ri are qastzij kojonik, rumal rech che man ekʼo ta kukʼ ri eʼareʼ che xetowik.
Ri uj che kʼo ri qakojonik, ujokinaq pa jun uxlanem, jeriʼ jacha ri ubʼim Areʼ: Rumal kʼuriʼ, ri in, xinjikibʼaʼ ri nutzij pa ri woyowal: ¡Jayiʼ!, ri eʼareʼ, man keʼok ta riʼ pa ri wuxlanem. Kʼatekʼuriʼ, ri uchak ri Dyos, ukʼisom chi ubʼanik chi pa ri ubʼanik uloq ri uwachulew,
xane xas tzʼibʼatalik puwiʼ ri uwuq qʼij: kʼatekʼuriʼ, ri Dyos, xuxlanik pa ri uwuq qʼij che ronojel taq ri uchak.
Xoqujeʼ, kubʼij chi jumul pa ri tzʼibʼatalik: Ri eʼareʼ, man keʼok ta riʼ pa ri wuxlanem.
Xa jekʼuriʼ, saq chqawach, che rajawaxik che keʼok ejujun; e ri enabʼe chech ukʼamik ri utzalaj tzij, man xeʼok taj, rumal rech che ri eʼareʼ man xeniman taj.
Ri Dyos, kuchʼij jun chik qʼij, kamik riʼ e kubʼij chi rumal ri David, si pa kʼilaj taq qʼij chi aqʼanoq, jacha xtzʼibʼatajik ajsik: Pa we jun qʼij riʼ, we ri ix kita ri uchʼabʼal, mibʼan bʼaʼ abʼaj chech ri iwanimaʼ.
Rumal rech, ri Josuʼe, weta xukʼam kibʼe ri Eʼajisraʼelita pa ri uxlanem, ri Dyos man kchʼaw ta chi riʼ pa jun qʼij chi aqʼanoq.
Rumal kuriʼ, xas qʼalaj che kʼo jun uxlanem; ri uxlanem pa ri uwuq qʼij kya chkech ri eʼuwinaq ri Dyos.
Rumal rech, jachin kok pa ri ruxlanem, xoqujeʼ kuxlan riʼ che taq ri uchak, jeriʼ jacha ri Dyos che xuxlan chech taq ri uchak.
Chqakojoʼ bʼaʼ qachuqʼabʼ, arech ri uj kujok pa we uxlanem riʼ, arech man kʼo ta jun winaq ktzaqik rumal che are kubʼan rech kukʼ ri winaq che man xeniman taj.
Tzij nakʼut, che ri utzij ri Dyos kʼo ri ukʼaslemal e utzalaj ubʼantajik, e che are sibʼalaj kqupin chi na chuwach jun chʼichʼ rech chʼoʼj che kʼo kebʼ utzaltmal; chi kokik kʼa pa ri kkijach wi kibʼ ri qalmaʼ e ri quxlabʼal, xas kʼa pa ri taq konsil e pa taq ri upam bʼaq; e ri areʼ kubʼan ri qʼatojtzij puwiʼ taq ri kunaʼo e ri kuchomaj ri animaʼ.
Chuwach ri areʼ, man kʼo ta jun jas uwach che awatalik kkanaj; xane xas ronojel chʼanalik e qʼalaj chuwach taq ri uwoqʼoch ri Areʼ, che xas chuwach ri areʼ, rajawaxik kbʼan ri qʼatojtzij paqawiʼ ri uj.
Kʼatekʼuriʼ, ri uj kʼo jun Nimalaj Qachuchqajaw, che xrokisaj ribʼ pa ri kaj. Ri Jesus, che ukʼojol ri Dyos –Chqakojoʼ bʼaʼ qachuqʼabʼ che ukʼolik ri tzij rech ri qakojonik.
Rumal rech6, che ri uj man kʼo ta jun Qachuchqajaw che mata kkowin che uchʼobʼik ri qatuʼqaril, xane ri Areʼ, xuriq kʼax xas pa ronojel e junam qukʼ ri uj, xuwi man junam ta qukʼ pa ri makaj.
Rukʼ chuqʼabʼalil, joʼ bʼaʼ pa ri tem che rech ri usipanik, arech kqariqo e kkʼojiʼ ri uloqʼoqʼebʼal ukʼuʼx, e xoqujeʼ arech kqariq ri usipanik chqech qas arechiʼ kubʼanaʼ rajawaxik e qas arechiʼ kqaj uj.

5

Xas rumal che ronojel nim chuchqajaw chkixoʼl ri ewinaq kel wi uloq e ri areʼ kokisaxik arech kubʼan uchak rech tabʼal toqʼobʼ pakiwiʼ ri winaq chuwach ri Dyos, arech kuchiʼj ri taq sipanik e ri jetaq toʼbʼal rech sachbʼal uwach ri jetaq makaj.
Ri areʼ riʼ, kkowinik keʼuloqʼoqʼej ri winaq che man kenoʼjinik taj e ri winaq che esachinaq pa ri kibʼe, rumal rech, che ri areʼ xoqujeʼ sutalik rij che tuqaʼril,
e rumal we tuqaʼril riʼ, rajawaxik che kuchiʼj jujun taq toʼbʼal arech ksach uwach ri umak ri areʼ e xoqujeʼ jeriʼ kubʼano rech toqʼobʼisabʼal kiwach ri siwantinimit.
Man kʼo ta jun kukoj ribʼ chuwach we nimalaj ukʼolibʼal patan riʼ, xuwi ri sikʼitalik xas rumal ri Dyos jeriʼ jas usikʼixik xubʼan chech ri Aʼaron.
Xoqujeʼ nakʼut, ri Kristo, ri areʼ, man xrokisaj ta chbʼil aqʼan ribʼ, ri uqʼijil ri nim chuchqajawasanik, xane xukʼam chech ri Areʼ che xubʼij chech: At, ri at nukʼojol qas pa we kamik riʼ; xatinwalkʼuwaʼlaj pa we jun qʼij riʼ;
xoqujeʼ, kubʼij pa jun chik tzʼibʼatalik: Ri at, at chuchqajaw chi pa junalik, jeriʼ jas ri ucholajil ri Melkisedek.
Ri areʼ, pa taq ri uqʼijil ri ukʼaslemal ri ubʼaqil, xuta rukʼ sibʼalaj raqoj chiʼaj e rukʼ sibʼalaj uwaʼl uwach chrech ri Areʼ, ri kkowinik kukol ri areʼ chuwach ri kamikal; e weriʼ, utz chuwach ri Dyos, rumal ri ukʼaslemanik rukʼ ri Dyos;
kʼatekʼuriʼ, ri areʼ che xoqujeʼ kʼojolxel, xas xretaʼmaj xnimanik pa ri kʼax;
kʼatekʼuriʼ, aretaq chiʼ xopan pa ri tzʼaqatalaj utzil, ri areʼ xokik rech junalikalaj kolotajem toqʼobʼisabʼal kiwach konojel ri keniman chrech ri Areʼ.
Rumal rech, che ri Dyos, xusikʼij ri Areʼ che Nim Chuchqajaw jacha ri ucholajil ri Melkisedek.
Puwiʼ weriʼ, ri uj, rajawaxik che kqayaʼ ubʼixik kʼilaj taq tzij, puneʼtaj che kʼax usolixik, rumal rech che ri ix, kamik riʼ kʼax e man utz ta ri ichomanik.
Ri ix, rumal taq ri ijunabʼ chik, kixkowin na kʼuriʼ che ixajtijabʼ chik, kʼatekʼut, kamik riʼ, kubʼanaʼ chi na rajawaxik chi jumul ri nabʼe taq utzij ri Dyos chiwech, e rumal nakʼut weriʼ xibʼano, che rajawaxik chi na ri ileche chuwach che kʼo ko ri iwa.
Rumal rech, che ri jun che majaʼ kuyaʼ kan ri leche, man kkowin ta riʼ kutij ri utzij ri qʼatbʼaltzij rumal rech che ri areʼ xas jun akʼal na;
kʼatekʼuriʼ, ri etzʼaqat taq winaq chik, ko chik ri kiwa kkitijo, ri eʼareʼ che xas rumal ri kikʼaslemal kkowinik che rilik, jawiʼ kʼo wi ri utzil e jawiʼ kʼo wi ri itzel.

6

Rumal kʼu waʼ weriʼ, chqayaʼaʼ bʼa kan ri nabʼe taq tzij puwiʼ ri Kristo, e chujpaqalbʼaʼ xas rukʼ ri utzalaj taq tzij, e maqabʼij chi bʼaʼ jun chik tzij puwiʼ ri nabʼe taq tzij che are ri ukʼexik ri qakʼuʼx chuwach ri kaminaq taq chak e ri tzij puwiʼ ri qakojonik,
ri tijonik puwiʼ ri qasnaʼ e ri ukojik ri qʼabʼaj cho ri jolomaj, ri kʼastajibʼal kech ri kaminaqibʼ e ri junalik qʼatbʼaltzij.
E weriʼ, kqabʼan na waʼ, we kyaʼtaj chqech rumal ri Dyos.
Rumal rech, che si man loqʼ ta riʼ, che ri jachin taq ri xkʼojiʼ ri saqil kukʼ, ri eʼareʼ che xkinaʼo e xkʼojiʼ ri usipanik ri kaj kukʼ, xkʼojiʼ ri Tyoxlaj Uxlabʼxel kukʼ,
xkʼojiʼ e xkinaʼ ri utzalaj taq kʼakʼ rech ri Dyos, xkʼojiʼ kukʼ ri uchuqʼabʼ ri uwachulew ri kpe na chweʼq kabʼij.
Kʼatekʼuriʼ, chi rukʼ ronojel weriʼ, ri eʼareʼ xetzaqik; chikʼakʼar chi bʼaʼ pa ukamul rukʼ jun kʼakʼ kikʼaslemal rumal ri utzirik ibʼ rukʼ ri Dyos, rumal rech, che ri eʼareʼ riʼ kkiripabʼaʼ chi jumul ri ukʼojol ri Dyos rukʼ weriʼ, e kkiyaʼ pa etzelaxik uwach chkiwach ri winaq.
Rumal rech, jun ulew che jawiʼ kpe wi sibʼalaj jabʼ e che kuyaʼ utzalaj taq qʼayes chkech ri kkichakuj uwach, we jun ulew riʼ xasi chech ri yoqʼoj tzij kbʼan chech, e pa ri ukʼisbʼalil kporox ubʼi riʼ.
Kʼatekʼut, ri ix che ixloqʼlaj, puneʼtaneʼ xas jeriʼ kqabʼij pa iwiʼ ri ix, ri in kinchomaj che xas kqeyej chi na chiwech ri ix, utzalaj taq jastaq, e che ri jastaq uwach riʼ qas kixukʼam ubʼi pa ri kolotajem.
Rumal rech, che ri Dyos, ri areʼ xas sukʼilalaj ri ubʼantajik, che mata neʼ knaʼtaj chrech ri ichak, on ri loqʼoqʼebʼal ikʼuʼx xikʼutu, rech ri toqʼobʼisabʼal uwach ri ubʼiʼ ri Areʼ, rukʼ ri taq patanajik xiyaʼ chkech e kiyaʼ na chkech kamik riʼ ri etyoxlaj taq winaq.
Ri uj, xuwi kqaj, che iwonojel ri ix, chikʼutuʼ bʼaʼ, che kixok il chi pa ri ukʼisbʼalil arech qas kbʼantaj ri eyebʼal,
arech ri ix man, ixsaqʼor taj, xaneʼ chibʼanaʼ jeriʼ jacha ri eʼareʼ, che chi rumal ri kikojonik e ri kikochʼonik, kkechbʼej na riʼ ri jetaq chiʼm kanoq.
Aretaq chiʼ, ri Dyos, xubʼij ri chiʼnik chrech ri Abʼraham, ri Dyos, man loqʼ taj xuyaʼ ri utzij puwiʼ jun chik, rumal rech che man kʼo ta chi jun che are nim chuwach ri Areʼ, xa jeʼ kuriʼ, xuyaʼ ri utzij chbʼil aqʼan ribʼ,
e jeriʼ xubʼij: Jeʼ, ri in, katinnojisaj na riʼ chech tewchiʼbʼal, e ri in kinbʼan na riʼ che sibʼalaj kkʼyar na awach.
Kʼatekʼuriʼ, ri Abʼraham, xkanaj kan pa ri kojonik, e xa je kʼuriʼ, xrilo aretaq chiʼ xbʼantajik ri chiʼnik che xubʼij ri Dyos chrech.
Ri winaq, kkiyaʼ ri kitzij rumal jun chik che are nimalaj ubʼantajik chkiwach eʼareʼ, e ri uyaʼik ri tzij riʼ, are waʼ ri kujikibʼaʼ che kkʼisik ronojel uwach chʼoʼj.
Kʼatekʼuriʼ, ri Dyos, aretaq chiʼ ri areʼ xraj xukʼut chkiwach ri keʼechbʼanik na ri chiʼnik, ri che man kukʼex ta riʼ ri xuchomaj, xuyaʼ ri utzij panikʼaj
arech, rumal kebʼ jastaq che man kkʼex ta uwach man loqʼ taj che ri Dyos xaq kubʼan tzij, e xa jeriʼ, ri uj kʼo chi na sibʼalaj qachuqʼabʼ –ri uj che kqatzukuj jun panibʼal jawiʼ kqatoʼ wi qibʼ– arech qas utz uchapik qibʼ kqabʼan chrij ri eyeʼbʼal che ubʼim chqech.
Pa we eyeʼbʼal riʼ, ri uj, chilaʼ kʼo wi ri uchuqʼabʼ ri quxlabʼal, jun kowlaj qachuqʼabʼ che xas naj kok ubʼik chuwach chi apanoq ri jun payuʼ che uchʼuqum qawach.
Jawijeʼ, xok wi nabʼe ri Jesus rumal toqʼobʼisabʼal qawach ri uj; ri areʼ che kamik riʼ junalikalaj nim chuchqajaw rech ri uwachulew jeriʼ jacha ri ubʼantajik ri Melkisedek.

7

Xa jekʼuriʼ we Melkisedek riʼ, ri rajawinel ri Salem, chuchqajaw rech ri Nimalaj Ubʼantajik Dyos, ri areʼ che xel uloq che ukʼulaxik ri Abʼraham aretaq chiʼ xtzalej uloq aretaq chiʼ xechʼakatajik ri eʼajawinel, e ri Abʼraham xutewchiʼj ri areʼ;
e chrech areʼ xuyaʼ ri alkabʼal rech ronojel, e ri ubʼiʼ jewaʼ ucholajil riʼ: «Ajawinel rech nimalaj sukʼil», e xoqujeʼ, ri areʼ ajawinel rech ri Salem, e weriʼ kubʼij: «Ajawinel rech nimalaj utzil»,
ri areʼ man kʼo ta utat, man kʼo ta unan, man ekʼo ta eʼojer taq ratit umam, man kʼo ta umajibʼal uqʼij e man kʼo ta ukʼisbʼal ukʼaslemal; ri areʼ jeriʼ jacha ri Ukʼojol ri Dyos; ri areʼ junalikalaj chuchqajaw.
Chiwilampeʼ kamik riʼ, nimalaj rech ri Melkisedek; ri areʼ che xyaʼtaj chech ri chʼakʼoj rumal ri qaman Abʼraham.
Qastzij nakʼut, che ri eʼukʼojol ri Levi, ri eʼareʼ che xkikʼam ri chuchqajawisanik, ri eʼareʼ kʼo kukʼ ri utaqanik ri Pixabʼ che xas kkikʼam riʼ ri alkabʼal chkech ri siwantinimit, wa weriʼ kubʼij, che kkikʼam chkech ri ekachalal, puneʼtaj, xoqujeʼ ri eʼareʼ eʼelenaq ubʼik pa ri ukinaqʼ ri Abʼraham;
kʼatekʼuriʼ, ri jun, che xas man kʼo ta wi pa ri rijaʼlil, ri areʼ xyaʼtaj chrech ri alkabʼal che rech ri Abʼraham, kʼatekʼuriʼ xuternebʼej ri jun che kʼo taq ri chiʼnik rukʼ.
Kʼatekʼuriʼ, qastzij wi, che ri chʼutiʼn, kukʼam ri tewchiʼbʼal pa uqʼabʼ ri nim.
Kʼatekʼuriʼ, waral riʼ, ri eʼachijabʼ che erech kamikal, kyaʼtaj chkech ri alkabʼal; kʼatekʼut, chilaʼ riʼ, jun ri che kjikibʼaxik chrij che qastzij kʼaslik
Xoqujeʼ, ri Levi, ri areʼ che kukʼam ri alkabʼal; ri areʼ, xutojo pa ri uwinaqil ri Abʼraham;
rumal rech che ri areʼ, kʼo chi pa ri ukinaqʼ ri umam aretaq chiʼ ri Melkisedek xel ubʼi che ukʼulaxik ri areʼ.
Xajekʼuriʼ, weta ri tzʼaqat ubʼantajik, pa ri ukowinem ri uchuchqajawisanik ri Levi kʼo wi –rumal che puwiʼ ri areʼ okisam ri Pixabʼ che xyaʼ chkech ri siwantinimit– ¿jas kʼu che, che rajawaxik che kpe chi na jun chik chuchqajaw jeriʼ jacha ri ucholajil ri Melkisedek e man jeriʼ taj jeʼ jas ri ucholajil ri Aʼaron?
–Rumal rech, che xas aretaq chiʼ xkʼextaj ri chuchqajawisanik, rajawaxik wi xkʼextaj ri Pixabʼ–.
Rumal rech, ri areʼ che kbʼix weriʼ puwiʼ, ri areʼ rech jun chik juqʼat, e chrech we juqʼat riʼ, man kʼo ta jun winaq xpatanajik pa ri tabʼal toqʼobʼ.
Kʼatekʼuriʼ, chi qʼalaj e etaʼmatalik, che ri Ajawxel rech ri ujuqʼat ri Juda, e puwiʼ ri ujuqʼat riʼ, ri Moʼises man kʼo ta jun tzij xubʼij puwiʼ, aretaq chiʼ kchʼaw puwiʼ ri chuchqajawisanik.
Rumal kʼu waʼ, qas utz rilik chi na riʼ kqabʼano, we kʼo jun chik chuchqajaw kpetik e jeriʼ jacha ri Melkisedek,
e jeriʼ, puneʼtaj man chuchqajaw taj rumal jun pixabʼ rech bʼaqilal, xane rumal ri uchuqʼabʼ jun junalikalaj kʼaslemal.
Qas rumal nakʼut, che bʼim we tzij puwiʼ riʼ: Ri at, at junalikalaj chuchqajaw rech ri uwachulew qas jeriʼ jacha ri ucholajil ri Melkisedek.
Rukʼ weriʼ, xchupataj ri nabʼe Pixabʼ, rumal rech che man kʼo ta uchuqʼabʼ e man utz taj.
–Rumal rech, che ri Pixabʼ, man kʼo ta jun jas uwach xubʼano che tzʼaqatalaj utzil– rumal rech, che ri pixabʼ xa jun okibʼal qech pa jun utzalaj qeyeʼbʼal chi na, e rumal we eyeʼbʼal riʼ, kujqebʼ rukʼ ri Dyos.
Kʼatekʼuriʼ, weriʼ, xas rukʼ uyaʼik ri tzij –ri enikʼaj chik, xeʼuxik echuchqajaw e man kʼo ta tzij xyaʼ chkij;
kʼatekʼuriʼ, ri areʼ, chuchqajaw, rumal rech che ri Areʼ, xuyaʼ ri tzij chrij, e xubʼij chech: Ri Ajawxel xuyaʼ ri utzij chawij, ri Areʼ man kukʼex ta waʼ weriʼ: Ri at, at junalikalaj chuchqajaw rech ri uwachulew.
Xa je kʼuriʼ, ri Jesus, rech uchuqʼabʼ jun utzalaj chapbʼal qʼabʼ chi na.
Kʼatekʼuriʼ, ri enikʼaj chik echuchqajawibʼ, sibʼalaj ekʼiʼ, rumal rech che are ri kamikal kbʼanow chkech che man loqʼ taj kekanaj pa junalik kʼaslemal.
Kʼatekʼut, ri Areʼ kʼo jun junalikalaj chuchqajawisanik rukʼ che man kkʼextaj ta wi.
Rumal kʼu waʼ weriʼ, kqilo, che ri areʼ kkowinik kuyaʼ ri junalikalaj kolotajem chkech ri jachintaq che rumal ri Areʼ keʼopan rukʼ ri Dyos, rumal rech che kʼaslik pa junalik arech kchʼaw rukʼ ri Dyos rech toqʼobʼisabʼal kiwach.
Jeriʼ ubʼantajik ri Nimalaj chuchqajaw che rajawaxik chqech ri uj: Tyoxlaj ubʼantajik, sukʼil, chʼajchʼoj, tasatalik apanoq chkech ri eʼajmakibʼ, nimalaj paqabʼan chi na chuwach ri kaj,
man rajawaxik ta chrech che ronojel qʼij kuchiʼj jun tabʼal toqʼobʼ jacha ri enim taq chuchqajawibʼ; che rajawaxik chkech; nabʼe, rumal ri kimak eʼareʼ, e pa ri ukabʼ rumal ri kimak ri siwantinimit e weriʼ xas pa junalik xbʼantaj rumal, aretaq chiʼ xuchiʼj ribʼ.
Ri Pixabʼ keʼuʼuxisaj enim taq chuchqajawibʼ, e ri eʼareʼ ejujun taq achijabʼ che ri etuqaʼr; kʼatekʼuriʼ, ri tzij che xyaʼ ubʼixik, chuwach chi aqʼanoq ri Pixabʼ, tzʼaqatalaj ubʼantajik kubʼan chrech ri kʼojolxel chubʼeqʼij chubʼesaq.

8

Ri nimalaj ukʼuʼx ri tzij che qataqem uloq ubʼixik, are we riʼ, che ri uj, kʼo jun Nimalaj Qachuchqajaw; ri areʼ tʼuyulinaq pa ri rikyaqʼabʼ ri utem ri Nimalaj chikaj
ri areʼ, ajpataninel chrech ri tyoxlaj kʼolibʼal e chrech ri Qastzijlaj Panibʼal, che are ri Ajawxel xyakowik e man jun ta winaq xyakowik.
Rumal rech, che ronojel Nim Chuchqajaw, xokisaxik arech kuchiʼj ri sipanik e ri taq tabʼal toqʼobʼ, xajekʼuriʼ, rajawaxik che ri areʼ kʼo jun jas uwach kuchiʼj.
Weta ri Jesus kʼo chuwach ri ulew, ri areʼ man chuchqajaw ta riʼ, rumal rech che ekʼo chi ejujun che kkichiʼj ri jetaq sipanik jeriʼ jacha kuta ri Pixabʼ;
ri eʼareʼ riʼ, kkipatanij ri uwachbʼal e ri umuʼj ri jastaq rech ri chikaj; jeriʼ jacha xubʼij ri Dyos chech ri Moʼises aretaq chiʼ xumajij uyakik ri Panibʼal: Chawilampeʼ e chabʼanaʼ ronojel jeriʼ jacha ri xkʼut chawach puwiʼ ri juyubʼ.
Kʼatekʼut, kamik riʼ, ri Kristo kʼo jun nimalaj upatan, rumal rech che chʼawel puwiʼ jun utzalaj chapbʼal qʼabʼ chi na, e we chapbʼal qʼabʼ riʼ, wokotajinaq puwiʼ utzalaj taq chiʼnik chi na.
Weta ri nabʼe chapbʼal qʼabʼ, man kʼo ta uyabʼ, man rajawaxik ta jun ukabʼ chapbʼalqʼabʼ riʼ.
Ri areʼ, kuchʼa jun tzij e kubʼij chkech: Kpe na jujun taq qʼij, kcha ri Ajawxel, ri in, kukʼ ri rachoch ri Israʼel e ri rachoch ri Juda, kinbʼan chi na jun kʼakʼ chapbʼal qʼabʼ.
Man jun chapbʼalqʼabʼ taj jeriʼ jacha ri xinbʼan kukʼ ri kitat, pa ri jun qʼij, che ri in xeʼinchap che kiqʼabʼ e xinkʼam kibʼe arech keʼel uloq pa ri Egipto. Rumal rech, che ri eʼareʼ, man xekanaj ta kan pa we chapbʼal nuqʼabʼ riʼ, xoqujeʼ ri in xeʼinya kanoq; kcha ri Ajawxel.
We chapbʼal qʼabʼ riʼ kinbʼan na riʼ kukʼ ri rachoch ri Israʼel, chuwach chi apanoq we jetaq qʼij riʼ, kcha ri Ajawxel: Kinkoj na riʼ, ri taq nupixabʼ pa ri kichomanik, kintʼiq na riʼ pa ri kanimaʼ, e in riʼ, ri in Kidyos e ri eʼareʼ, eʼare enusiwantinimit riʼ.
Pa taq we qʼij riʼ, man rajawaxik ta riʼ che jun winaq kukʼut we tzij riʼ chkiwach ri eʼuwinaq, on chuwach ri rachalal, e kubʼij: «Chachʼobʼo uwach ri Ajawxel», rumal rech, che konojel riʼ kkichʼobʼ nuwach, xas kʼa pa ri chʼutiʼn ubʼik e kopan na rukʼ ri nabʼeʼal chkech.
Rumal rech, che ri in kinsach na uwach riʼ ri ketzelal, e man kinnaʼtaj ta chi riʼ ri kimak.
Aretaq chiʼ kubʼij «kʼakʼ chapbʼalqʼabʼ», xuqʼalajisaj na kʼut che qʼeʼl ri nabʼe. Kʼatekʼuriʼ, ri qʼel e ri man utz taj, xas ksachitaj na uwach riʼ.

9

Ri nabʼe chapbʼalqʼabʼ, xoqujeʼ kʼo ri uqʼijilaxik e kʼo jun ukʼolibʼal bʼanom waral chuwachulew.
Rumal rech che xsukʼumaxik jun panibʼal chrij ri nabʼe panibʼal, e chupam we kʼolibʼal riʼ kʼo ri chajbʼal e ri mexa, e chuwach ri mexa kʼo ri jetaq kaxlanwa, we kʼolibʼal riʼ ubʼiʼ: Tyoxlaj Ubʼantajik.
Kʼatekʼuriʼ, chrij ri ukʼabʼ payuʼ kʼo jun panibʼal che ubʼiʼ ri Tyoxlaj Ubʼantajik chkixoʼl ri Etyoxlaj taq kibʼantajik,
chilaʼ kʼo wi ri kʼolibʼal rech ri utzalaj taq kunabʼal ri kʼolibʼal rech ri qʼan pwaq e ri tem rech ri chapbʼalqʼabʼ che ronojel chʼuqutalik uwiʼ chech qʼan pwaq, e chuwach kʼo jun qʼan pwaqalaj qʼebʼal che kʼo ri mana chupam, ri uchʼimiʼy ri Aʼaron che xtuxnik e ri jetaq mexa rech ri chapbʼalqʼabʼ.
Kʼatekʼuriʼ, puwiʼ ekʼo ri anjelibʼ che erech qʼijil, che rukʼ ri kimuj kkichʼuq uwiʼ ri jaʼmarisabʼal. Kʼatekʼuriʼ, kamik riʼ, man are ta ucholexik waʼ ronojel weriʼ.
Ronojel, jewaʼ ubʼanom weriʼ; ri echuchqajawibʼ, keʼok ronojel qʼij pa ri nabʼe panibʼal, arech kkibʼan ri kichak kipatan rech qʼijlanik.
Kʼatekʼut, pa ri ukabʼ panibʼal, xuwiʼ ri Nim Chuchqajaw kokik e xa jumul pa ri jun junabʼ kokik rukʼ ri kikʼel che rech sachibʼal umak ri areʼ e ri kimak ri siwantinimit.
Rukʼ weriʼ, ri Tyoxlaj Uxlabʼxel kukʼutu, che ri ubʼe ri Tyoxlaj Kʼolbʼal man jaqal taj, aretaq chiʼ kʼo na ri nabʼe panibʼal.
Waʼ weriʼ, jun wachibʼal rech taq we qʼij ri kujriqitaj wi kamik riʼ; rumal rech pa taq we qʼij kamik riʼ, kqayaʼ na jujun taq sipanik e jujun taq tabʼal toqʼobʼ che man kkowin taj kusukʼumaj pa rech wi ri areʼ che ktzukun chech ri Dyos;
e weriʼ xaq Pixabʼ rech ri bʼaqilal, che kuchʼa puwiʼ ri wa, ri ukʼyaʼ, ri atinem e ronojel weriʼ, rajawaxik waʼ kkʼis weriʼ chi kʼa pa ri uqʼij ri jun kʼakʼ chik.
Kʼatekʼuriʼ, ri Kristo, xokisaxik Nimalaj Chuchqajaw rech ri utzalaj taq jastaq che kpe na chweʼq kabʼij, weriʼ, rumal jun nimalaj e utzalaj panibʼal che man uqʼabʼ ta winaq xbʼanowik e man kʼo ta rech we uwachulew chrech,
xok xas pa jumul pa ri Tyoxlaj Kʼolibʼal; man rukʼ ta kikikʼel ri eʼalaj taq kʼisikʼ on rukʼ kikikʼel ri emam taq wakax; xane xokik rukʼ ri ukikʼel, e jeriʼ xkowinik xuloqʼ chqech jun junalikalaj kolotajem.
Xa jekʼuriʼ, we ri kikikʼel ri ekʼisikʼ e ri kikikʼel ri emam taq wakax, e xoqujeʼ ri kichajil ri ekoʼl taq wakax che katukixik pakiwiʼ ri eʼajmakibʼ, kuyaʼ ri chʼajchʼobʼelil chech ri kibʼaqil,
nimalaj chʼajchʼobʼelil chi na riʼ kuyaʼ ri ukikʼel ri Kristo; che rumal ri Junalikalaj Uxlabʼxel, xuchiʼj ribʼ rukʼ nimalaj uchʼajchʼojil chuwach ri Dyos; ri areʼ, kusaqarisaj na riʼ ri qachomabʼal, kuchup na uwach riʼ ri kaminaq taq qachak, arech ri uj kujqʼijilan na chech ri kʼaslik Dyos.
Rumal kʼu waʼ weriʼ, ri areʼ, are chʼawel puwiʼ jun kʼakʼ chapbʼalqʼabʼ; xpe ri ukamikal arech kuloqʼ taq ri makaj rech taq ri nabʼe chapbʼalqʼabʼ, e jachintaq esikʼitalik, kkikʼamo ri junalikalaj echbʼal che bʼim chkech.
Rumal rech, che jawiʼ kʼo wi jun wuj ri xubʼij kanoq ri winaq xkamik rajawaxik che kqʼalajanik ri ukamikal ri xbʼanow kanoq we wuj riʼ.
Ri wuj che xubʼij kanoq ri winaq xkamik, xuwiʼ kchakunik e xuwiʼ utz aretaq chiʼ xkamik ri xbʼanow rech. Man kchakun taj e man kʼo ta upatan aretaq chiʼ kʼas na ri xbʼanowik.
Xa jekʼuriʼ, ri nabʼe chapbʼalqʼabʼ xtikitaj ri umajibʼal xas rukʼ kikʼel.
Aretaq chiʼ xbʼitaj rumal ri Moʼises ronojel taq ri upixbʼanik ri Pixabʼ chkech nimalaj konojel; xukʼam ukoq ri kikikʼel ri ekʼakʼ taq mam wakax e ri kikikʼel ri ekʼisikʼ rukʼ ri joron; ri jun kyaqarinaq rismal chij e ri jun jipibʼal; xuchikej ri wuj chech, xuchikikej ribʼ ri areʼ e xeʼuchikikej konojel ri winaq.
Kʼatekʼuriʼ kubʼij: are waʼ ri kikʼel rech ri chapbʼalqʼabʼ che are ri Dyos xkojow chiwech.
Xoqujeʼ xuchikikej ri panibʼal e ronojel ri jastaq che kokisax pa ri qʼijilanik.
Jeriʼ jacha kubʼij ri Pixabʼ, ronojel kchʼajchʼobʼexik rukʼ ri kikʼel, e we man kʼo ta kikʼel, man kʼo ta utzil riʼ.
Rumal kʼu waʼ weriʼ, nabʼe, utz che ri jastaq uwachibʼal ri jastaq kriqitaj chikaj, kchʼajchʼobʼexik jacha weriʼ; e pa ukʼabʼ, utz che kchʼajchʼobʼexik ri kriqitaj wi chikaj; kʼatekʼut, rukʼ jun utzalaj tabʼal toqʼobʼ chi na chuwach ri tabʼal taq toqʼobʼ che rech we uwachulew.
Rumal rech na kʼuriʼ, ri Kristo, man xok ta pa jun Tyoxlaj Kʼolibʼal che uqʼabʼ winaq xbʼanowik, jun kʼolibʼal che xa uwachbʼal ri qas Tyoxlaj Kʼolbʼal; xane xokik chi pa ri kaj arech kamik riʼ, ri areʼ kkʼojiʼ chuwach ri Dyos rech toqʼobʼisabʼal qawach ri uj11.
E man xa ta kuchiʼj ribʼ kʼi taq mul jacha kubʼan ri Nim Chuchqajaw, che kok ronojel junabʼ pa ri Tyoxlaj Kʼolibʼal e rukʼ kikʼel che man ukikʼel ta ri areʼ;
weta jeriʼ, chi rajawaxik na kʼuriʼ che kʼi taq mul kuriq kʼax chi qas pa ri umajibʼal uloq ri uwachulew. Kʼatekʼuriʼ, kamik riʼ, si xa pa jumul xuqʼalajisaj ri uqʼijil pa ri ukʼisbʼalil, arech kuchup uwach ri makaj aretaq chiʼ si are areʼ kokik tabʼal toqʼobʼ.
Jeriʼ, jacha ri kibʼanik ri winaq, che xa jumul kikamik, kʼatekʼuriʼ keʼok chuwach ri qʼatbʼaltzij.
Xoqujeʼ, je nakʼuriʼ ri Kristo, ri areʼ xujach ribʼ chi xa pa jumul arech kuchup uwach kimak e kʼi siwan taq tinimit; kʼatekʼuriʼ, pa ukamul, kukʼut chi na ribʼ riʼ –aretaq chiʼ man kʼo ta chi rech chech ri makaj– chkiwach ri jachintaq keyeʼm arech kuyaʼ ri kolotajem chkech.

10

Pa ri Pixabʼ, che xuwiʼ kʼolik ri umuj ri mebʼil che kpe na; man kriqitaj ta riʼ pa ri areʼ ri kriqitaj choqʼijsaq; ri pixabʼ man kʼo ta jumul riʼ kkowinik kubʼan utz chkech ri keqibʼ rukʼ ri Dyos rukʼ nikʼaj taq tabʼal toqʼobʼ che kchiʼx ronojel taq junabʼ.
Weta jeriʼ, ¿la man xkikʼis ta kʼu uchiʼxik riʼ ri jetaq tabʼal toqʼobʼ, rumal rech che ri epatanijel chech we qʼijilanik riʼ, ri eʼareʼ xas eʼutzalaj taq winaq chik chi pa ronojel qʼij e chi ketaʼm pa kech wi che man kʼo ta chi jun makaj?
Man jeriʼ ta kʼut; rukʼ taq ri tabʼal toqʼobʼ che kchiʼxik chi pa ronojel junabʼ, knaʼtisaxik ri jetaq makaj,
rumal rech, che ri kikikʼel ri emam taq wakax e ri kikikʼel ri ekʼisikʼ, man kkowin ta riʼ kuchup uwach ri jetaq makaj.
Rumal kʼuriʼ, aretaq chiʼ ri Kristo kok pa we uwachulew riʼ kubʼij: Ri at, man xawaj ta jun tabʼal toqʼobʼ, man xawaj ta jun sipanik; kʼatekʼut, ri at xabʼan jun nubʼaqilal.
Man xakʼamowaj ta ri jetaq holokostos e ri jetaq tabʼal toqʼobʼ rech chupubʼal uwach ri jetaq makaj.
Kʼatekʼuriʼ, ri in xinbʼij: Jeʼ, ri in, inpetinaq –rumal rech che bʼim panuwiʼ in pa ri wuj– arech kinbʼanaʼ ri in, Dyos, ri arayibʼal.
Nabʼe kubʼij: Ri jetaq tabʼal toqʼobʼ, ri jetaq sipanik, ri jetaq holokostos, ri jetaq tabʼal toqʼobʼ che kuchup uwach taq ri makaj, man xakʼamowaj taj –kʼatekʼuriʼ, ronojel weriʼ, xchiʼxik jeriʼ jacha kubʼij ri pixabʼ–.
Kʼatekʼuriʼ –kutzʼaqatisaj chi ukoq–: Jeʼ, ri in, inpetinaq che ubʼanik ri arayibʼal. Ri areʼ kuchup uwach ri nabʼe ucholajil arech kuyaʼo kukoj ri ukabʼ ucholajil.
Kʼatekʼuriʼ, rumal we jun rayibʼal riʼ, ri uj, ujtyoxrisam, rumal che chi xa pa jumul, ri ubʼaqil ri Jesukristo xokik tabʼal toqʼobʼ.
Qastzij nakʼut, ronojel chuchqajaw, takʼal ronojel taq qʼij che uchiʼxik ri jetaq tabʼal toqʼobʼ e weriʼ man kʼo ta jumul riʼ kkowinik kuchup uwach ri jetaq makaj,
kʼatekʼuriʼ, ri Areʼ xuchiʼj xa jun chi tabʼal toqʼobʼ rech chupbʼal uwach ri jetaq makaj, kʼatekʼuriʼ, xtʼuyiʼ pa ri rikyaqʼabʼ ri Dyos
e reyeʼm chi kʼateʼ na, ri eʼukʼulel keʼokisaxik e tem chuxeʼ raqan.
Rukʼ xa jun chi sipanik, ri areʼ, chkech ri etyoxlaj taq winaq, chi pa junalik xubʼan tzʼaqat eʼutz chkech.
Ri Tyoxlaj Uxlabʼxel, kubʼij che qastzij weriʼ, aretaq chiʼ kubʼij:
Are waʼ we chapbʼalqʼabʼ che kinbʼan na waʼ kukʼ ri eʼareʼ, kinbʼan waʼ chuwach chi aqʼanoq ri nikʼaj taq qʼij kanoq, kcha ri Ajawxel: Ri in, kinkoj na waʼ, ri jetaq nupixabʼ pa ri kanimaʼ, e kintʼiqʼ na waʼ pa ri kichomabʼal.
E man knaʼtaj ta chi riʼ chwech ri kimak e ri ketzelal.
Kʼatekʼuriʼ, aretaq chiʼ chuputajinaq chi uwach ri makaj, man kʼo ta chi jun tabʼal toqʼobʼ riʼ kbʼanik rech uchupik uwach ri makaj.
Xa jekʼuriʼ eʼachalaxik, ri uj kʼo ri qachuqʼabʼ, arech kujok pa ri Tyoxlaj Kʼolibʼal rumal ri ukikʼel ri Jesus,
rumal rech ri kʼakʼ e kʼaslikaj bʼe che xujaq ri areʼ chqawach, weriʼ kbʼantajik rumal ri payuʼ –e ri payuʼ, are ri ubʼaqil–.
Kʼatekʼuriʼ, kʼo jun chuchqajaw ajawinel, kʼamal bʼe pa ri Rachoch ri Dyos.
Chujqibʼ bʼaʼ qas rukʼ ronojel qanimaʼ, rukʼ tzʼaqatalaj qakojonik, rukʼ jun chʼajchʼojlaj qanimaʼ chuwach ronojel itzel chomanik, e rukʼ jun chʼajchʼoj bʼaqilal che ichʼajom rukʼ tzintzojlaj jaʼ.
Utz ukʼolik bʼaʼ chqabʼanaʼ ri eyeʼbʼal, rumal rech, ri areʼ che xuyaʼ ri utzij, xas man kukʼex ta riʼ ri utzij.
Chujok bʼa il chbʼil taq qibʼ, arech ri uj, uj utz pa ri loqʼoqʼebʼal kʼuʼx e uj utz pa taq ri qachak;
miyaʼ bʼaʼ kanoq ri mulin ibʼ, jacha kʼamaninaq chkech ejujun winaq; xane chiyaʼaʼ bʼaʼ ichuqʼabʼ chbʼil taq iwibʼ e weriʼ chinimarisaj chi na ubʼanik aretaq chiʼ kiwilo che naqaj chik kʼo wi ri qʼij che kpetik.
Rumal rech, we ri uj, xas pa qanimaʼ kkʼiy uloq ubʼanik ri makaj, aretaq chiʼ qakʼamom chik ri saqalajtzij; man kʼo ta jun chi tabʼal toqʼobʼ riʼ che kuchup uwach ri jetaq makaj.
Ri areʼ che jewaʼ kubʼano riʼ, xuwiʼ kʼo chi riʼ chuwach jun xibʼibʼalaj jas uwach, chuwach ri qʼatojtzij e chuwach ri xibʼibʼal royowal ri qʼaqʼ, che xas aninaq riʼ keʼutijej ubʼik ri eʼitzel taq winaq.
¿La kʼo jun winaq kupaqchiʼj ri Upixabʼ ri Moʼises? Utz riʼ che kkamisaxik, we ekʼo kebʼ on oxibʼ winaq che kkiyaʼ ubʼixik ri upaqchiʼnik.
¿La man kichomaj taj che nimalaj kʼax chi na riʼ chuwach weriʼ, ri taqal chrij ri jun che kutakʼaleʼj uwach ri ukʼojol ri Dyos e che man kril taj ri utzalaj ukikʼel rech ri chapbʼalqʼabʼ ri kubʼan tyoxlaj chrech areʼ, e xoqujeʼ che kubʼij ri itzel chrech ri Tyoxlaj Sipanik?
Ri uj qetaʼm uwach ri areʼ che xubʼij: In in rajaw ri yaʼbʼal utojbʼalil ukʼaxel, ri in xas kintoj na riʼ ri taqalik. Xoqujeʼ: Ri Ajawxel kubʼan na riʼ ri qʼatojtzij pakiwiʼ ri eʼuwinaq.
Nimalaj kʼisbʼal kʼuʼx, aretaq chiʼ jun winaq kqaj pa ri uqʼabʼ ri kʼaslik Dyos, rumal ri kʼax.
Chnaʼtaj bʼaʼ chiwech, ri nabʼe taq qʼij; aretaq chiʼ kʼo chi ri saqil iwukʼ; ri ix jun nimalaj kʼax xkʼojiʼ iwukʼ,
kʼo jun taq mul, ix kʼo chuwach ri yoqʼonik e chuwach ri kʼax chkiwach ri winaq; kʼo jun taq mul chik, xikuyu e xiyaʼ iwach kukʼ ri kbʼan kʼax chkech.
Rumal rech, che ri ix, xinaʼo e xibʼan iwech chrech ri kikʼaxkʼolil ri ekʼo pacheʼ; ri ix, rukʼ kiʼkotemal xixkʼojiʼk, aretaq chiʼ xtoqix ri jastaq iwech, rumal rech che ri ix iwetaʼm che kʼo jun nimalaj iqʼinomal chuwach ronojel weriʼ e jun iqʼinomal che xas ko kʼolik.
Misach bʼaʼ kamik riʼ ri kubʼal ikʼuʼx, ri ichuqʼabʼ; waʼ, kʼo jun nim e sukʼalaj utojbʼalil.
Ri ix, rajawaxik kkʼojiʼ ikochʼonik pa ri kʼax arech qas kibʼan ri kraj ri Dyos e xa jekʼuriʼ ri ix kichʼak riʼ ri uchiʼnik ri Areʼ.
Rumal rech che xa jubʼiq chik; qas xa nitzʼalaj jubʼiq chik; ri Areʼ che kpe na, xas kpe na riʼ e xas chanim riʼ kpetik.
Kʼatekʼuriʼ, ri sukʼlaj nuwinaq, kʼo ukʼaslemal riʼ pa ri ukojonik; e we kanimajik; ri wuxlabʼal man kkiʼkot ta riʼ rukʼ ri areʼ.
Kʼatekʼuriʼ, ri uj man kujanimaj ta waʼ, man uj rech ta ri sachibʼal ibʼ, ri uj, uj winaq che kʼo riʼ ri qakojonik arech kqakol ri quxlabʼal.

11

Ri kojonik, are ujikibʼalil ri qeyeʼbʼal; are areʼ ri kambʼejabʼalil chech ri jastaq che man kilitaj ta uwach.
Rumal ri areʼ, sibʼalaj xelabʼajixik ri eqatiʼt qamam.
Rumal ri kojonik ri uj kqachʼobʼo, che ri nimalaj uwachulew xbʼantajik rukʼ jun utzij ri Dyos, e jekʼuriʼ, ri jastaq che kqil uwach uj, xel uloq rukʼ ri man kqil ta uwach.
Rumal ri kojonik, ri Abʼel xuyaʼ chrech ri Dyos jun tabʼal toqʼobʼ che are nimalaj ubʼanik chi na chuwach ri rech ri Kaʼin; e rumal kʼu waʼ weriʼ, ri areʼ sukʼil kuʼchuxik rumal ri Dyos, aretaq chiʼ utz xilitaj ri usipanik, e jeriʼ nakʼut, rumal weriʼ, puneʼtaj che ri areʼ kaminaq chik, ri ukojonik xas kchʼaw na puwiʼ.
Rumal ri ukojonik, ri Henok xkʼam ubʼik, xa jekʼuriʼ, man xril ta ri kamikal, man xriqitaj taj, rumal rech che xkʼam ubʼik rumal ri Dyos. Rumal rech, che chuxeʼ taq ri ukʼamik ubʼik, ri tzʼibʼatalik kuyaʼ ubʼixik puwiʼ ri areʼ che utz xubʼan chuwach ri Dyos.
Kʼatekʼuriʼ, aretaq chiʼ man kʼo ta ri qakojonik, xas man loqʼ ta riʼ utz kujril wi ri Dyos. Rumal rech che jachin kqibʼ rukʼ ri Dyos, rajawaxik riʼ kkojonik che kʼo ri Dyos; e che ri Dyos, kuyaʼ na riʼ ri utzil chkech ri ketzukun chrech ri areʼ.
Rumal ri ukojonik ri Noʼe xretaʼmaj rumal ri Dyos ri jastaq uwach che majaʼ kilitajik, rukʼ jun kojonikalaj xibʼirikil chuwach ri Dyos, xubʼan jun jukubʼ, arech keʼukol ri eʼuwinaq eʼajpaja kʼolibʼal. Rumal ri ukojonik xubʼan qʼatojtzij puwiʼ we uwachulew e ri areʼ xeʼuxoq echbʼanel chech ri sukʼil che kriqitaj rumal ri kojonik.
Rumal ri ukojonik, ri Abʼraham animanik chrech ri Dyos aretaq chiʼ kutaq ubʼik arech kbʼe kʼa jun ulew che kyaʼtaj na chrech pa echbʼanik; kʼatekʼuriʼ, xel ubʼik, xbʼek e man retaʼm taj jawiʼ kbʼe wi.
Rumal ri ukojonik, xbʼinkatik pa ri ulew che xbʼix chrech, e pa ri ulew riʼ, jun kaxlan winaq ri areʼ; ri areʼ kjeqiʼ pa taq panibʼal; xoqujeʼ jeriʼ xubʼan ri Isaʼak e ri Jakobʼ, ri eʼareʼ che xoqujeʼ eʼechbʼanelabʼ chrech ri chiʼnik.
Ri Abʼraham, kreyeʼj ri nimalaj tinimit che tzʼaqatalik qas chuxeʼ uloq, e che are ri Dyos ajtzʼaqal rech.
Rumal ri ukojonik, ri Sara, xoqujeʼ xkowinik xalkʼuwaʼlanik chi aretaq chiʼ man ujunabʼ ta chik, rumal rech che ri areʼ, xuchomaj che man kukʼex ta riʼ ri utzij ri xchiʼn weriʼ chrech.
Rumal kʼu waʼ weriʼ, chi xa rukʼ jun winaq che naqaj chik kʼo wi chrech ri kamikal, xeʼalax wi ekʼiʼ rijaʼlil, sibʼalaj ekʼi jacha ri chʼimil pa kaj; e man loqʼ taj keʼejelaxik jacha ri sanyebʼ chuchiʼ ri polow.
Ri eʼareʼ, xekam pa ri kikojonik, e xas man xkil ta wi ri ubʼim kanoq ri chiʼnik: xuwi naj xkiyaw apanoq jun rutzil uwach, kʼatekʼuriʼ xkibʼij che xas ekaxlan wi e xa ebʼinel xa ekʼownel cho we uwachulew.
Ri jeriʼ kkibʼij, utz ukʼutik kkibʼano che tajin ebʼenaq che utzukuxik jun kulew.
Weta are xechoman puwiʼ ri jun ulew che xkiyaʼ kanoq; xekowinik na kʼuriʼ weta xetzalij pa we ulew riʼ.
Kʼatekʼut, ri eʼareʼ keyeʼm chi na jun utzlaj ulew pa ri kaj. Rumal kʼuriʼ, ri Dyos man kkʼix ta chkech ri eʼareʼ, aretaq chiʼ kubʼij che are Areʼ Kidyos; rumal rech che usukʼumam chkech jun nimalaj tinimit.
Rumal ri ukojonik, ri Abʼraham xkajmexik pa ri kʼax e xuchiʼj ri Isaʼak ri xuwi ukʼojol; ri areʼ che xukʼam ri chiʼnik,
che xas puwiʼ ri areʼ bʼim chech: Rumal ri Isaʼak, ri at kkʼojiʼ awijaʼlil.
Kuchomaj, che nimalaj kowinnel riʼ ri Dyos che keʼuwaʼlajisaj na riʼ ri ekaminaqibʼ; rumal kʼu waʼ weriʼ, xyaʼtaj chi na ri ukʼojol Isaʼak chrech, e ri areʼ xokik jun wachibʼal.
Rumal ri ukojonik ri Isaʼak xuyaʼ ri tewchibʼal chrech ri Jakobʼ e chrech ri Esaʼu e xas are kril apanoq ri utz taq junabʼ che kpe na riʼ.
Rumal ri ukojonik, ri Jakobʼ aretaq chiʼ kamikal chik kubʼano, xeʼutewchiʼj konojel ri ukʼojol ri Jose, xulukbʼaʼ ribʼ e xuqʼoybʼaʼ ri ujolom cho ri uchʼimiy.
Rumal ri ukojonik ri Jose, aretaq chiʼ naqaj chik kʼo wi ri ukʼisbʼalil, xunaʼtisaj ri kiqʼaxebʼal ri eralkʼuwaʼl ri Israʼel, e xtaqan kan puwiʼ ri taq ubʼaq.
Rumal ri ukojonik, ri Moʼises aretaq chiʼ jun alaj nochʼ, ri areʼ xwaxik oxibʼ ikʼ kumal ri unan utat, rumal rech che xkilo che jun utzalaj lochʼ, e ri eʼareʼ, man xkixibʼij ta kibʼ chuwach ri uwuj ri ajawinel.
Aretaq chiʼ tzʼaqat winaq chik ri Moʼises; rumal ri ukojonik xupaqchiʼj we kbʼix chrech, che ri areʼ ral jun umiʼal ri Faraʼon,
are utz chuwach che kʼo pa ri kʼax kukʼ ri eʼuwinaq ri Dyos chuwach che kukʼaslemaj pa kebʼ oxibʼ qʼij ri ujeʼlal ri makaj,
xuchomaj, che are nimalaj qʼinomal riʼ ri itzel uyoqʼik xbʼan ri Kristo chuwach ri uqʼinomal ri Egipto, rumal rech che ri areʼ, are uyaʼom apanoq ri uwoqʼoch chrij ri utojbʼalil kyaʼtaj na chrech.
Rumal ri ukojonik, xuyaʼ kan ri Egipto e man xuxibʼij ta ribʼ chrech ri royowal ri ajawinel; ri areʼ ko xtakiʼk qas jeriʼ che kril ri jastaq uwach che man loqʼ taj kqilo.
Rumal ri ukojonik ri areʼ xrokʼowisaj ri Paskuʼa e xuchikij ri kikʼel, arech ri kamisanel man keʼuchap ta ri eʼunabʼeʼal ri Israʼel.
Rumal ri kikojonik xeqʼax pa ri Kyaq polow jeʼ jas chaqiʼjilaj ulew, kʼatekʼuriʼ ri eʼajegipto aretaq chiʼ xkaj che xoqujeʼ jeriʼ kkibʼano; xeʼubʼiq ubʼi ri polow.
Rumal ri kikojonik ri jetaq utapya ri Jeriko xtzaq ubʼik, aretaq chiʼ ri eʼareʼ, wuqubʼ qʼij chik sutim kij.
Rumal ri ukojonik, ri ixoq Rajabʼ che kech nim chʼutiʼn, man xkam ta kukʼ ri man kekojon taj, rumal rech che pa jaʼmaril xeʼukʼulaj ri winaq che xa keʼetzalinoq.
Kʼatekʼut, ¿jas chi na kinbʼij? Rumal rech che man jamal ta waʼ weta kinwaj kʼo kinbʼij chi na puwiʼ ri Gedeʼon, ri Bʼarak, ri Samson, ri Jefte, ri David, ri Samueʼl e ri eqʼaxel utzij ri Dyos,
waʼ we eʼareʼ riʼ, rumal ri kikojonik, xkiqasaj taq ajawibʼal xkibʼan ri qʼatojtzij; xkikʼam taq ri chiʼnik, xkitzʼapij kichiʼ ri ekoj;
xkiqasaj ri uchuqʼabʼ ri kʼyaqbʼal taq qʼaqʼ; xeʼanimaj chuwach ri upuchiʼ taq ri chʼichʼ rech chʼoʼj; kʼo sibʼalaj kichuqʼabʼ; man eyawabʼ ta chik; kʼo sibʼalaj ukowil ri kanimaʼ pa ri chʼoʼj, e xkipaqchiʼj kiwach ri ekaxlan taq ajchʼoʼjabʼ,
ejujun ixoqibʼ, xkʼastaj kiwach ri ekikaminaqibʼ. Ejun chkech ri ekaminaqibʼ xbʼan nimalaj taq kʼax chkech pa ri kibʼaqil, man xkaj taj xetzoqopitajik rumal rech che kkaj jun utzalaj kʼastajibʼal wachaj chi na.
Enikʼaj chik xkichʼijo che ketzʼebʼax kiwach e ri kirapuxik, xoqujeʼ ri kijitʼixik rukʼ chʼichʼ e che xeʼokisax pacheʼ;
xekʼyaq che abʼaj, xequpixik xekamisaxik rukʼ taq uchʼichʼ chʼoʼj; ri eʼareʼ ebʼinnel xkibʼano e echʼuqutalik rukʼ utzʼumal chij on rukʼ utzʼumal kʼisikʼ; ri eʼareʼ man kʼo ta jun jastaq kech; ri eʼareʼ ekʼo pa ri kʼax kumal nikaj chik; sibʼalaj kbʼan kʼax chkech e keyoqʼik kumal ri eʼitzel taq winaq.
We winaq riʼ, man eʼutz taj chuwach we uwachulew; xebʼe pa taq tzʼinalik ulew, pa taq juyubʼ, pa taq ri pek, pa taq ri abʼaj.
Konojel ri eʼareʼ, kneʼbʼaʼ kʼo jun utzalaj tzij kbʼix pakiwiʼ rumal ri kikojonik; ri eʼareʼ man xkiriq ta ri chiʼm kanoq.
Ri Dyos, xas uchoman chi uloq jun utzalaj jas uwach chqech ri uj, arech ri eʼareʼ man keʼopan taj we man uj kʼo uj kukʼ.

12

Rumal weriʼ, ri uj, ekʼo chqawach ekʼi e eʼutzalaj taq winaq; xa jekʼuriʼ, rajawaxik che ri uj kqakʼyaq ubʼi ronojel eqaʼn e ri makaj che kusutij qij ri uj, arech qas rukʼ qachuqʼabʼ kqakoj anim pa ri qabʼe
e are qas chqilaʼ ri unimal qakojonik, ri Areʼ che are umajibʼal e are ukʼisbʼalil ri qakojonik, ri Areʼ che man kkanaj ta kan pa ri ukiʼkotemal, xane are xuchiʼj jun ripbʼal, man xuxibʼij ta ribʼ chuwach ri etzelal; e kamik riʼ kʼo pa ri rikyaqʼabʼ ri utem ri Dyos.
Chixchoman bʼaʼ chrech ri Areʼ, che xuchʼij we kʼax riʼ chi pa kiqʼabʼ ri eʼajmakibʼ, arech ri ix man kixtzaq taj rumal rech che man kʼo ta uchuqʼabʼ ri iwuxlabʼal.
Ri ix, pa ri ukojik ichuqʼabʼ chuwach ri makaj, man ikochʼom taj kixopan chi kʼa pa ri kikʼel.
¿La man ixkanajinaq ta kan pa ri tzij che rech ichuqʼabʼ kbʼix chiwech, jeriʼ jas ixalkʼuwaʼlaxelabʼ?: Nukʼojol, mawetzelaj uwach ri yajanik rech ri Ajawxel; mubʼan kebʼ akʼuʼx aretaq chiʼ katuyajo.
Rumal rech, che ri jun che loqʼ chuwach ri Ajawxel, xas kyaj wi rumal ri areʼ, kʼatekʼuriʼ kukʼajisaj kiwach konojel ri eralkʼuwaʼl che eloqʼ chuwach.
Kiriq kʼax, rech utzil chiwech. Jeriʼ jacha ixalkʼuwaʼlaxelabʼ kubʼan ri Dyos chiwech, ¿jachin jun alkʼuwaʼlxel kʼolik, che ri utat man kukʼajisaj ta uwach?
We man kukʼajisaj ta iwach, jeriʼ jacha kubʼan chkech konojel; ri ix, xa ix ralkʼuwaʼl riʼ rukʼ chi jun ixoq e man ix ralkʼuwaʼl ta riʼ pa ri ukʼulanem.
Kʼatekʼuriʼ, ri uj ekʼo na ri eqatat ri xeyoʼw ri qabʼaqilal e che ri kkikʼajisaj qawach, kʼatekʼuriʼ, ri uj, keqanimaj ¿la man kujniman ta kʼu riʼ chech ri Tatxel che erajaw ri eʼuxlabʼal, che are nimalaj chuwach weriʼ, arech ri uj kkʼojiʼ ri qakʼaslemal?
Kʼatekʼuriʼ, ri eqatat, xkikʼajisaj qawach jeriʼ jacha ri usaqil pa ri kichomabʼal eʼareʼ, e xa rech kebʼ oxibʼ junabʼ; kʼatekʼut, ri Areʼ, kubʼan weriʼ chqech arech kkʼojiʼ ri tyoxalaj ubʼantajik qukʼ.
Qastzij nakʼut, aretaq chiʼ kyaj jun, man kʼo ta riʼ ri kiʼkotemal qukʼ, xane kujbʼison riʼ. Kʼatekʼut, pa jun qʼij chik, kuyaʼ riʼ ri utzalaj sukʼil chkech ri kkichakuj ubʼeʼal weriʼ.
Rumal kʼu waʼ weriʼ chiwaʼlisaj bʼaʼ ri iqʼabʼ che kaminaq e ri ichʼek che man kʼo ta uchuqʼabʼ,
e chisukʼumaj bʼaʼ ri kʼax taq bʼe chrech ri iwaqan; arech man ksach ta ri chʼokoʼ; xane are utz riʼ che kkunatajik ri areʼ.
Chitzukuj bʼaʼ ri jaʼmaril e ri tyoxlaj kʼaslemal kukʼ konojel: we kʼo jun man kʼo ta weriʼ rukʼ, man kril ta uwach ri Ajawxel.
Qas chixok bʼaʼ il che rilik arech man kʼo ta jun winaq che mata kʼo ri usipanik ri Dyos rukʼ; chiwilaʼ bʼaʼ arech man kʼo ta jun kʼalaj urabʼ cheʼ katuxnik uloq e kubʼanaʼ kʼax chiwech e rumal ri areʼ kubʼanaʼ itzel ronojel ri qʼor.
Qas chiwilaʼ bʼaʼ arech man kʼo ta jun itzel winaq che kubʼan ri itzel taq jas uwach, jeriʼ jacha ri Esaʼu, che xa rumal jun rikil, xujal ri pixbʼanik taqal chrij ri areʼ rumal rech che nabʼeʼal Kʼojolxel ri areʼ.
Iwetaʼm chik, jas ri aninaq xubʼan chik aretaq chiʼ xraj che krechbʼej chik ri tewchiʼbʼal, kʼatekʼuriʼ xpaqchiʼx ubʼik; e man xkowin ta che ukʼexik ri chomanik, puneʼtaj chi rukʼ roqʼej xraj weta xkowinik.
Ri ix, man xixqibʼ ta rukʼ jun jas uwach che kilitaj uwach: che qʼaqʼ, che qʼequʼmal, che nimalaj qʼequʼm; nimalaj kaqiqʼ,
che roqʼobʼal ri trompeta, roqʼobʼal taq tzij; kʼatekʼuriʼ ri xetow weriʼ, xkitzʼonoj arech man kechʼabʼex ta chi jumul rukʼ weriʼ.
Rumal rech, che man kekowin taj kichʼij we pixabʼ riʼ: Ri jun che kuchap na ri juyubʼ, puneʼtaj jun awaj, xas chi kʼyaqaʼ bʼaʼ ri abʼaj chrij.
Rukʼ ri nimalaj taq kʼax che xkilo, ri Moʼises xubʼij: Ri in sibʼalaj kinxibʼijj wibʼ e tajin kinbʼirbʼitik.
Kʼatekʼut, ri ix, xixqibʼ rukʼ ri Ujuyubʼal ri Siʼon pa ri utinimit ri kʼaslik Dyos, rukʼ ri Ujerusalem ri kaj, e kukʼ ri sibʼalaj eʼanjelibʼ, pa jun nimaqʼijalaj mulin ibʼ;
kukʼ ri winaq che enabʼeʼal e che kʼo ri kibʼiʼ pa ri kaj, rukʼ ri jun chi Dyos, qʼatbʼaltzij chrech ronojel uwachulew, kukʼ ri kuxlabʼal ri esukʼ taq winaq, ri eʼareʼ che eʼutzalaj pa ri ukʼisbʼalil,
e rukʼ ri Jesus, ri areʼ che qʼaxeltzij chech ri kʼakʼ chapbʼalqʼabʼ; rukʼ jun kikʼel che kuyaʼ ri sukʼil e che are utz chi na chuwach ri ukikʼel ri Abʼel.
Qas chiwilaʼ iwibʼ, arech ri ix mipaqchiʼj ri utzij ri Areʼ; rumal rech, che ri jachintaq xkipaqchiʼj ri utzij ri jun che xuya ubʼixik jujun taq pixabʼ pa ri uwachulew, man xekowin taj xeʼanimaj chuwach ri kʼax; are neʼ nimalaj man kujkowin ta riʼ ri uj kujanimajik we kqapaqchiʼj uwach ri Areʼ che qas pa ri kaj kujuchʼabʼej uloq.
Ojer kanoq, ri uchʼabʼal Areʼ xusilobʼisaj ri uwachulew. Kʼatekʼuriʼ, kamik riʼ kubʼij we tzij chqech riʼ: Chi pa jumul chik, ri in, kinsilobʼisaj chi na ma xuwi ta we uwachulew, xane xoqujeʼ ri kaj.
Pa jumul chik riʼ, ri kubʼij we tzij riʼ; che ri jastaq uwach che kusilobʼisaj na uwach ri Areʼ, xas kkʼextaj na uwach riʼ, rumal rech che we jastaq uwach riʼ xa bʼanom; e kkʼextajik, arech are kkanajik ri jastaq che xas man kkʼextaj ta wi.
Xa jekʼuriʼ, we ri uj, xqakʼamowaj jun Ajawibʼal che man kkʼextaj ta uwach, rajawaxik e utz nakʼuriʼ riʼ che qas kqakʼol we sipanik riʼ, e rukʼ we sipanik riʼ chqayaʼaʼ bʼaʼ chrech ri Dyos jun qʼijilanik che utz chuwach ri areʼ, rukʼ jun kojonikalaj kʼaslemal e rukʼ xibʼrikil.
Rumal rech, che ri Qadyos, ri areʼ jun qʼaqʼ che ronojel kukʼatisaj ubʼik.

13

Chixkanaj bʼaʼ pa loqʼoqʼebʼal ikʼuʼx chbʼil iwibʼ.
Msach bʼaʼ chiwech che sibʼalaj utz we jun winaq kroqxaʼnij ribʼ choja e kikʼulaj uwach, rumal na kʼut weriʼ, ejujun xekikʼulaj eʼanjelibʼ e man xketaʼmaj taj.
Chnaʼtaj bʼaʼ chiwech ri ekʼo pacheʼ, chibʼanaʼ bʼaʼ che, ix kʼo kukʼ eʼareʼ pa ri cheʼ; chnaʼtaj chiwech ri jetaq kʼax kbʼan chkech, rumal rech che xoqujeʼ ri ix kʼo jun ibʼaqil.
Nim chiwilaʼ wi ri kʼulanem e ri chʼat rech kʼulanem chibʼanaʼ bʼaʼ che xas man kʼo jun jas uwach itzel chuwach. Rumal rech che ri Dyos, kubʼan na riʼ qʼatojtzij puwiʼ ronojel itzel kʼaslemal e puwiʼ ri mak rukʼ achi ixoq.
Utz ri pwaq, kʼatekʼut miloqʼoqʼej uwach; chixkiʼkot bʼa rukʼ ri jastaq che kʼo iwukʼ; rumal rech, che ri Dyos ubʼim: Ri in, man katinyaʼ ta kanoq e man katinwonobʼaʼ ta kanoq;
xa jekʼuriʼ, ri uj kujkowinik kqabʼij rukʼ qachuqʼabʼ: Ri Ajawxel, are areʼ ri Qakolonel; ri in man kʼo ta kinxibʼij wibʼ, ¿jas kkowinik riʼ kubʼan jun winaq chwech?
Misach bʼaʼ chiwech ri ekamal taq ibʼe, ri eʼareʼ che xkibʼano arech ri ix xita ri utzij ri Dyos, qas chiwilaʼ bʼaʼ ri kikʼaslemal pa ri ukʼisbʼalil arech ri ix kkʼojiʼ ri ikojonik, jeriʼ jacha ri kikojonik ri eʼareʼ.
Ri Jesus Kristo, ri areʼ ojer, ri areʼ kamik riʼ e xoqujeʼ chubʼeqʼij chubʼesaq.
Mijal bʼaʼ ri ibʼe rumal jujun kaxlan taq tzij; rumal rech, che are utz che ri animaʼ kʼo uchuqʼabʼ pa ri sipanik; e man are ta utz riʼ che ktij ri jetaq wa che man kʼo ta utz xubʼan chkech ri xetijowik.
Ri uj kʼo jun qatabʼal toqʼobʼ che jawi, ri eʼajpatanijel pa ri panibʼal, man yaʼtal ta chkech arech kewaʼ ri eʼareʼ chilaʼ.
Ri eʼawaj; che ri kikikʼel, kukʼam ubʼi ri Nim Chuchqajaw pa ri Tyoxlaj Kʼolibʼal, arech kubʼan ri tabʼal toqʼobʼ rech kuchup uwach ri makaj; ri kibʼaqil man kkʼatisax ta pa ri ekʼo wi ri winaq.
Rumal kʼu waʼ weriʼ, xoqujeʼ ri Jesus, arech ri Areʼ keʼutyoxrisaj ri winaq rukʼ ri ukikʼel, ri areʼ xuqʼaxej ri kʼax man pa ri tinimit taj, xane xuqʼaxej ri kʼax chrij apan ri tinimit.
Xa jekʼuwaʼ, arech, uj kʼo uj rukʼ ri areʼ, chujel bʼaʼ uloq pa ri tinimit, chqeqaj bʼaʼ uloq ri retzalaxik uwach areʼ;
rumal rech, che ri uj, man kʼo ta jun junalikalaj qatinimit waral pa we uwachulew, xane tajin kqatzukuj ri jun che kpe na chweq kabʼij.
Chi rumal bʼaʼ ri Areʼ, ronojel taq qʼij, chqayaʼ bʼaʼ chech ri Dyos jun tabʼal toqʼobʼ rech qʼajajenik utzalaj taq tzij; wa weriʼ, are waʼ ri uwach, che kech ri jetaq chiʼaj che kkiqʼijilaj ri ubʼiʼ.
Kʼatekʼuriʼ, chnaʼtaj bʼa chiwech, che rajawaxik ri jetaq sipanik chkech ri eʼachalaxik, chiyaʼaʼ bʼaʼ jun pwaq chkech konojel; waʼ weriʼ jun utzalaj tabʼal toqʼobʼ chuwach ri Dyos.
Chinimaj bʼaʼ kitzij ri eʼinimal e chikʼamaʼ uqʼabʼ ri keqeleʼn, ri eʼare echajinelabʼ chrech ri iwuxlabʼal, jeriʼ jacha kta na riʼ chkech piwiʼ ri ix pa ri kiqʼatojtzij; cheʼinimaj bʼaʼ arech kixkichajij rukʼ ri kiʼkotemal e man rukʼ ta kʼisbʼal kʼuʼx; weta jeriʼ, man kʼo ta jun utz riʼ kukʼamaʼ uloq chiwech ri ix.
Chixchʼaw bʼaʼ paqawiʼ ri uj rukʼ ri Dyos, rumal rech che ri uj qas qajikibʼam che utz ri uchomanik ri qanimaʼ, e kqaj che utz kqabʼano pa ronojel jas uwach.
Chi rukʼ ronojel wanimaʼ kinta chiwech qas chibʼanaʼ bʼaʼ weriʼ, arech man naj ta chik kʼo wi che ri in kintzalix ubʼi iwukʼ.
Kʼatekʼuriʼ, ri Dyos rech ri Utzil, ri Areʼ che are xbʼanowik che xas chkixoʼl ri kaminaqibʼ, ri Qajawxel Jesus, che Nim Ajyuqʼ chkech ri chij, rumal ri ukikʼel rech ri junalikalaj chapbʼalqʼabʼ
kuyaʼ ta bʼaʼ chiwech ronojel utzil, arech qas kibʼano ri kraj areʼ, e ri areʼ, kubʼan waʼ pa ri uj ri utz chuwach Areʼ chi rumal ri Jesus Kristo, che chrech areʼ ri qʼijil chubʼeqʼij chubʼesaq. Amen.
Kinta bʼaʼ chiwech achalaxik, qas chibʼanaʼ bʼaʼ we tzij riʼ che rech chuqʼabʼ, xane xa jubʼiqʼ kintzʼibʼaj chiwech.
Chiwetaʼmaj bʼaʼ, che ri qachalal Timoteʼo, ri areʼ xtzqopix uloq. We aninaq kpe uloq, kinbʼe ubʼiʼ riʼ rukʼ ri areʼ arech kixinwilaʼ ix.
¡Chiyaʼaʼ jun rutzil kiwach konojel ri ekʼamal taq ibʼe, xoqujeʼ chkech ri etyoxlaj taq winaq; konojel ri eʼajitaliʼa, kkiyaʼ apan jun rutzil iwach!
¡Chkʼojiʼ ta bʼaʼ iwukʼ iwonojel ri nimalaj sipanik!

Holder of rights
Multilingual Bible Corpus

Citation Suggestion for this Object
TextGrid Repository (2025). K'iche' Collection. Hebrews (K'iche'). Hebrews (K'iche'). Multilingual Parallel Bible Corpus. Multilingual Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-A103-E