1

Ye qˈuiy yan cˈa quitijon chic quikˈij riche (rixin) chi niquitzˈibaj pa rucholajen ri can kitzij chi xebanatej chkacojol.
Y ri rutzˈibaxic ri xquiben chare can achiˈel wi ri xtzijox chake cuma ri xetzˈeto ri cˈa pa rutiquiribel pe. Y ri xetzˈeto ri xbanatej xeˈoc chukaˈ tzijoy ruchˈabel ri Dios.
Y riyin chukaˈ nwajoˈ ntzˈibaj ri xbanatej. Can xintij cˈa nukˈij riche (rixin) chi xinwetamaj chrij ri rutiquiribel. Y yacˈariˈ ri nwajoˈ ntzijoj chawe. Nwajoˈ chi pa rucholajen ntzˈibaj chawe riyit nimalaj Teófilo,
riche (rixin) chi queriˈ nawetamaj jabel chrij ri kitzij ri ye bin y ye cˈutun pe chawech.
Chiriˈ pa Judea xcˈojeˈ cˈa jun sacerdote ri xubiniˈaj Zacarías, y riyaˈ xcˈojeˈ cˈa quiqˈui ri jumoc sacerdotes ri quibiniˈan chi ye riche (rixin) ri Abías. Y ri tiempo riˈ ya cˈa ri achi Herodes ri rey chiriˈ pa Judea. Ri rixjayil cˈa ri Zacarías, Elisabet rubiˈ. Ri Elisabet riˈ jun chique ri ye riy rumam ca ri nimalaj sacerdote ri xubiniˈaj Aarón.
Ri jucˈulaj winek riˈ choj ri quicˈaslen chuwech ri Ajaf Dios, y niquinimaj cˈa ri rutzij. Can niquiben wi ri nubij. Y majun winek nicowin nibin ta jun tzij chiquij, ruma chi can ye choj wi.
Ri jucˈulaj winek riˈ majun cˈa calcˈual, ruma ri Elisabet ma alanel ta. Y chi ye caˈiˈ ye rijitaˈk chic.
Y tek xapon cˈa ri semana chi yesamej pa rachoch ri Dios ri jumoc sacerdotes ri can cachibil quiˈ riqˈui ri Zacarías,
ri kˈij cˈa riˈ ya ri Zacarías ri xkajben chi ntoc apo pa rachoch ri Dios riche (rixin) chi nuporoj ri pon, can achiˈel ri kas niquiben wi ri rech sacerdotes chi jalajoj ruwech samaj yequibanalaˈ.
Y tek ntajin cˈa chuporoxic ri pon, quinojel cˈa ri winek ri quimolon quiˈ ri chuwajay el, yetajin niquiben orar.
Yacˈa tek cˈo ri Zacarías chiriˈ ntajin nuporoj ri pon, yacˈariˈ tek xucˈut riˈ jun ángel riche (rixin) ri Ajaf Dios chuwech. Y ri ángel riˈ xpaˈeˈ chunakajal ri altar ri niporox wi ri pon. Pa rajquikˈaˈ ri altar xpaˈeˈ wi.
Tek ri Zacarías xutzˈet ri ángel riˈ, xsach rucˈuˈx y xpe xibinriˈil chare.
Pero ri ángel xubij chare ri Zacarías: Ma taxibij ta awiˈ. Ri Dios xracˈaxaj ri aˈoración. Ri Elisabet ri awixjayil xticˈojeˈ cˈa jun ral, y ri acˈal riˈ, Juan ri rubiˈ ri xtayaˈ.
Ri acˈal cˈa riˈ xtucˈom pe sibilaj quicoten chawe riyit, y xtucˈom pe chukaˈ quicoten chique sibilaj ye qˈuiy winek.
Ruma ri awalcˈual xtoc jun samajel ri sibilaj nim rukˈij xtitzˈetetej ruma ri Dios. Ma xtukum ta ruyaˈal uva, ni nicˈaj chic quiwech yaˈ ri yekˈabarisan, ruma chi can pa ralaxic pe nojnek ri ránima riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu.
Y xtuben cˈa chique ye qˈuiy awech israelitas chi niquinimaj ri Ajaf Dios y nijalatej ri quicˈaslen.
Yacˈa ri Juan ri awalcˈual ri xtinabeyej chuwech ri Ajaf. Y riyaˈ can xticˈojeˈ cˈa ri Lokˈolaj Espíritu y ri uchukˈaˈ riqˈui, can achiˈel ri xcˈojeˈ riqˈui ri Elías. Chukaˈ ri Juan xtuben cˈa chique ri teˈej tataˈaj chi yecajoˈ ri calcˈual, y xtuben chukaˈ chique ri winek ri ma yeniman ta tzij, chi xtiquicˈuaj jun chojlaj cˈaslen, achiˈel ri quicˈuan ri winek choj quicˈaslen. Queriˈ ruchojmirisaxic xtuben apo chique ri winek, riche (rixin) chi queriˈ ri winek riˈ xa can xu (xe wi) chic ri Ajaf coyoben apo, xchaˈ ri ángel chare ri Zacarías.
Y ri Zacarías xucˈutuj chare ri ángel: ¿Achique cˈa rubanic tek xtinwetamaj riyin chi can kitzij ri nabij chuwe? Ruma chi riyin y ri wixjayil xa yoj rijitaˈk chic, y ma yecˈojeˈ ta chic kalcˈual, xchaˈ.
Y yacˈariˈ tek ri ángel xubij chare: Yin cˈa riyin ri yin rutakoˈn ri Dios ri Gabriel nubiˈ ri yincˈo chuwech ri Dios. Y xirutek pe wacami riche (rixin) chi nonbij ca chawe ri nucˈom pe quicoten, ruma chi xticˈojeˈ awalcˈual.
Y ruma cˈa chi ma xanimaj ta ri xinbij chawe, xcamemur cˈa ca, man cˈa xcachˈo ta chic, cˈa ya tek xtalex na ri awalcˈual, cˈacˈariˈ xcachˈo chic jun bey. Ronojel cˈa riˈ can xtibanatej na wi, pero cˈa ya tek xtapon na ri kˈij, xchaˈ.
Y tek ri Zacarías nitzijon cˈa ri ángel riqˈui, ri winek ri ye oyobeyon riche (rixin) ri chuwajay el, niquibilaˈ cˈa: ¿Achique cˈa ruma tek xa ma ntel ta pe chupan ri lokˈolaj rachoch ri Dios?
Y tek ri Zacarías xbeˈel pe, ma nicowin ta chic nichˈo chique, ruma chi memurnek chic. Rumacˈariˈ, ri ye oyobeyon riche (rixin), xquinabej chi cˈo xucˈut riˈ chuwech ri chiriˈ chupan ri lokˈolaj rachoch ri Dios. Ri Zacarías xaxu (xaxe wi) riqˈui rukˈaˈ nichˈo wi chique, ruma xa xmemur cˈa ca.
Y tek riyaˈ ye rutzˈakatisan chic ca ri kˈij riche (rixin) ri samaj chiriˈ pa rachoch ri Dios, xbe chrachoch.
Tek xa ma jane qˈuiy ta kˈij ticˈo ca ri xcˈulwachitej chiriˈ pa rachoch ri Dios, ri Elisabet ri rixjayil ri Zacarías xunabej chi riyaˈ xa yawaˈ chic, y rumariˈ ma xel ta pa bey wuˈoˈ icˈ. Ri Elisabet nubij cˈa:
Wacami ri Wajaf Dios nuyaˈ cˈa re acˈal reˈ chuwe, riche (rixin) chi riyin ma xquiqˈuix ta chic chiquiwech ri winek ri niquikasaj nukˈij ruma chi majun wal.
Yacˈa tek ri Elisabet ruchapon chic wakiˈ icˈ yawaˈ pe, yacˈariˈ tek ri Dios xutek chic ri ángel Gabriel pa jun tinamit ri Nazaret rubiˈ, jun tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Galilea.
Ri ángel Gabriel xtak riqˈui jun kˈopoj, ri María rubiˈ. Ri kˈopoj cˈa riˈ, cˈutun chic riche (rixin) chi nicˈuleˈ riqˈui jun cˈajol ri José rubiˈ. Y ri José riˈ jun chique ri ye riy rumam ca ri rey David.
Ri ángel can xapon na wi riqˈui ri kˈopoj, y xubij chare: ¡Tiquicot cˈa ri awánima, ruma sibilaj xaka chuwech ri Dios! Ri Ajaf can cˈo awuqˈui. Y chique quinojel ri ixokiˈ, yit cˈa riyit ri sibilaj bendición xacˈul.
Y tek ri María xutzˈet ri ángel y xracˈaxaj ri xbix chare, xsach rucˈuˈx y xuchˈob cˈa ka pa ránima chi achique ruma tek quereˈ rutzil ruwech niyaˈox (nyaˈ) ruma ri ángel.
Yacˈariˈ tek ri ángel chanin xubij chare ri María: Ma taxibij ta awiˈ. Riyit awilon rutzil ri Dios.
Wacami cˈa, nbij ca chawe chi xtipe alanic chawij, y tek xtalex cˈa ri acˈal riˈ, ti cˈajol (alaˈ) y Jesús ri rubiˈ ri xtayaˈ.
Riyaˈ sibilaj nim cˈa rukˈij xticˈojeˈ, y xtubiniˈaj chukaˈ Rucˈajol ri nimalaj Dios. Ri Jesús jun chique ri ye riy rumam ca ri rey David, y ri Ajaf Dios can ya cˈa Riyaˈ ri xtutzˈuyubaˈ pa ruchˈacat ri rey David ri xcˈojeˈ ojer ca,
riche (rixin) chi queriˈ ri Jesús nukˈet tzij pan iwiˈ riyix, ri yix riy rumam ca ri Jacob. Y ri rukˈatbel tzij can riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, majun bey chic xtitaneˈ ta, xchaˈ ri ángel chare ri María.
Y tek ri María racˈaxan chic ka ronojel riˈ, xucˈutuj chare ri ángel: ¿Achique cˈa modo riˈ tek xticˈojeˈ wal? Ruma riyin xa ma jane yincˈo ta riqˈui ri achi ri xtoc wachijil.
Y ri ángel xubij chare ri María: Ya ri Lokˈolaj Espíritu riqˈui ri ruchukˈaˈ ri nimalaj Dios, ri xtika pe pan awiˈ. Rumacˈariˈ, ri lokˈolaj acˈal ri xtalex awuqˈui, can xtubiniˈaj na wi Rucˈajol ri Dios.
Y tawetamaj cˈa chukaˈ ca, chi ri Elisabet ri awachˈalal xtralaj jun acˈal, astapeˈ ma alanel ta y chukaˈ can riˈj chic. Y re wacami cˈo chic wakiˈ ricˈ.
Ruma chi ri Dios can ronojel nicowin nuben.
Can yacˈariˈ tek ri María xubij: Yacˈareˈ yincˈo, yin jun rusamajel ri Ajaf. Can tibanatej cˈa achiˈel ri xabij chuwe, xchaˈ ri María chare ri ángel. Y ri ángel xel el chiriˈ riqˈui ri María, y xbe.
Ye kˈij cˈa riˈ tek ri María can chanin xbe pa jun tinamit ri cˈo pa ruwiˈ jun juyuˈ ri cˈo pa rucuenta ri Judea.
Y tek xapon chiriˈ pa tinamit, riyaˈ xbe pa cachoch ri Zacarías y ri Elisabet, y xuyaˈ cˈa rutzil ruwech ri Elisabet.
Tek ri Elisabet xracˈaxaj ri rutzil ruwech ri xyaˈox (xyaˈ) ruma ri María, can sibilaj xropin ri acˈal ri royoben xunaˈ riyaˈ. Y ri Elisabet xnoj ránima riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu,
y can riqˈui cˈa ruchukˈaˈ xchˈo, y xubij: Chkacojol riyoj ixokiˈ, yit cˈa riyit ri sibilaj bendición acˈulun, y queriˈ chukaˈ ri bendición cˈo pa ruwiˈ ri acˈal ri xtalex awuqˈui.
Ma nikˈax ta cˈa chinuwech, ¿ruma yin achique ta cˈa riyin, riche (rixin) chi noˈayaˈ ca rutzil nuwech riyit ri yit ruteˈ ri Wajaf?
Y can xu (xe) wi xinwacˈaxaj ri achˈabel tek xayaˈ rutzil nuwech, ri acˈal ri woyoben, can xropin ruma quicoten, xinnaˈ riyin.
Jabel cˈa ruwaˈakˈij ruma chi xanimaj ri xubij ri Ajaf chawe, ruma ri acˈal ri xbix chawe chi xtalex awuqˈui, can xtalex na wi.
Y yacˈariˈ tek ri María xubij: Riyin riqˈui ronojel wánima nyaˈ rukˈij ri Ajaf.
Ri wánima niquicot ruma ri Dios ri Nucolonel.
Ruma chi ri Dios xiruchaˈ riyin ri rusamajel ri xa majun oc nukˈij. Y janipeˈ ri xtibe apo, ri winek xtiquibij chi jabel ruwanukˈij.
Ruma qˈuiy nimaˈk tak utzil ri rubanon pe chuwe Riyaˈ, ri can nicowin wi nuben ronojel. Y ri rubiˈ Riyaˈ can lokˈolaj wi.
Can nujoyowaj cˈa chukaˈ quiwech quinojel ri winek, ri chi sol chi sol yekˈax el chuwech re ruwachˈulef, ri can niquixibij wi quiˈ yemacun chuwech.
Y riqˈui cˈa ri ruchukˈaˈ, can qˈuiy cˈa rubanalon. Riyaˈ rukasan quikˈij ri yechˈobo pa tak cánima chi can nimaˈk quikˈij.
Ye rukasan ri nimaˈk aj kˈatbel tak tzij, y ye runimirisan ri xa majun quikˈij.
Ri yewayjan, can xuyaˈ cˈa ronojel ri nicˈatzin chique; yecˈa ri beyomaˈ xa choj queriˈ xetak el. Can majun xuyaˈ el chique.
Riyaˈ yoj rutoˈon cˈa riyoj israelitas ri can yoj ruchaˈon wi riche (rixin) chi nikaben ri rusamaj. Ma yoj rumestan ta ca y rujoyowan kawech.
Can rujoyowan wi kawech, achiˈel ri rubin ca chique ri katiˈt kamamaˈ ri xecˈojeˈ ojer ca, ri can rubin ca chare ri Abraham y chake riyoj ri yoj riy rumam ca riyaˈ. Ri Dios can majun bey cˈa xtumestaj ta ri rubin ca.
Quecˈariˈ xubij ri María. Y ri María xa jubaˈ ma achiˈel oxiˈ icˈ xcˈojeˈ ka pa rachoch ri Elisabet, y cˈacˈariˈ xtzolin chrachoch.
Tek xapon ri kˈij riche (rixin) chi nalex ri ti acˈal riqˈui ri Elisabet, xralaj jun acˈal ti cˈajol (alaˈ).
Y ri winek cˈa ri ye ruvecinos ri Elisabet y ri ye rachˈalal tek xquicˈaxaj cˈa chi xralaj jun acˈal ruma ri nimalaj rutzil ri Dios, ri winek cˈa riˈ xeˈapon riqˈui chuyaˈic rutzil ruwech, y sibilaj cˈa chukaˈ xequicot riqˈui.
Y riyeˈ xeˈapon chic cˈa riqˈui ri Elisabet, tek xapon cˈa ri wakxakiˈ rukˈij ri acˈal, tek can ya chukaˈ kˈij riˈ niban ri circuncisión chare ri acˈal. Y can ya chukaˈ kˈij riˈ tek niquicanoj ca rubiˈ ri acˈal. Y ri yecˈo quiqˈui ri ruteˈ rutataˈ ri acˈal xcajoˈ cˈa xquiyaˈ ta ri rubiˈ ri rutataˈ chare ri acˈal, y queriˈ ri acˈal xubiniˈaj ta Zacarías.
Yacˈa ri ruteˈ ri acˈal chanin xubij: Re acˈal reˈ ma xtubiniˈaj ta achiˈel rubiˈ ri rutataˈ, ruma re acˈal reˈ xtubiniˈaj Juan.
Y ri yecˈo quiqˈui ri Elisabet xquibij chare: ¿Achique ruma tek nawajoˈ chi re acˈal nubiniˈaj Juan? Ruma majun chique ri ye awachˈalal ri que ta riˈ rubiˈ.
Yacˈariˈ tek xa riqˈui retal xechˈo apo chare ri Zacarías, ri rutataˈ ri acˈal, riche (rixin) chi niquicˈutuj chare achique biˈaj nrajoˈ nuyaˈ chare ri acˈal.
Ri rutataˈ ri acˈal xucˈutuj jun tzˈalan ri yeˈucusex riche (rixin) tzˈibanen y chuwech cˈa ri tzˈalan riˈ xutzˈibaj: Ri acˈal xtubiniˈaj Juan. Y quinojel cˈa ri quimolon apo quiˈ quiqˈui ri ruteˈ rutataˈ ri acˈal, xquimey, ruma can ya ri biˈaj ri xubij ri teˈej, can ya chukaˈ riˈ xutzˈibaj ri Zacarías chuwech ri tzˈalan.
Can yacˈariˈ tek ri Zacarías xchˈo chic jun bey. Y riyaˈ can xu (xe) wi xchˈo, can yacˈariˈ xuyaˈ rukˈij ri Dios.
Y ri ye quivecinos xpe cˈa xibinriˈil chique, ruma ri xbanatej chiriˈ. Y ri xbanatej, xel cˈa rutzijol chiriˈ pa tak juyuˈ ri cˈo pa rucuenta ri Judea.
Y quinojel cˈa winek ri yeˈacˈaxan ri xbanatej quiqˈui ri Zacarías y ri Elisabet, niquiyec cˈa ka pa tak cánima ri nitzijox chique, y niquibij: ¿Achique cˈa rusamaj rucˈamom pe re acˈal reˈ? yechaˈ. Ruma nikˈalajin chi can cˈo wi ri Ajaf Dios riqˈui.
Rumacˈariˈ ri Zacarías, ri rutataˈ ri acˈal, tek nojnek ránima riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu, riyaˈ xukˈalajsaj cˈa y xubij:
Sibilaj ta xtinimirisex rubiˈ ri Ajaf Dios kiche (kixin) riyoj ri yoj aj Israel, ruma yojrunataj pe riyoj ri yoj rutinamit, y yojrucol.
Ri Dios nuyaˈ jun kanimalaj Colonel. Y ri Kacolonel riˈ, jun chique ri ye riy rumam ca ri David ri jun ka‑rey y rusamajel ri Dios ri xcˈojeˈ ojer ca.
Ri Dios xbin chique ri lokˈolaj tak profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel Riyaˈ ojer ca, chi xquibij chi xtuyaˈ jun Kacolonel.
Can rubin wi pe chi xkojrucol chiquiwech ri yeˈetzelan kiche (kixin), y xkojrucol pa quikˈaˈ ri ma yojcajoˈ ta,
y chukaˈ rubin ca chi nujoyowaj quiwech ri katiˈt kamamaˈ ri xecˈojeˈ ojer ca, y chukaˈ ma numestaj ta ri lokˈolaj trato ri xuben riqˈui ri Abraham.
Can xubij wi chare ri ojer kamamaˈ Abraham ri cˈo chi nuben chake,
chi can yojrucol pa quikˈaˈ ri yeˈetzelan kiche (kixin), riche (rixin) chi queriˈ ma nikaxibij ta kiˈ chi nikaben ri rusamaj,
y riqˈui jun chojmilaj y chˈajchˈojlaj cˈaslen chuwech Riyaˈ, nikaben ri rusamaj ronojel kˈij ri yojcˈaseˈ el chuwech re ruwachˈulef.
Y riyit ti nucˈajol, xchaˈ ri Zacarías, xtibix chawe chi can yit jun profeta ri kˈalajsey ruchˈabel ri nimalaj Dios. Ruma yit cˈa riyit ri xcanabeyej chuwech ri Ajaf riche (rixin) chi xtachojmirisaj apo ri rubey,
y yit cˈa riyit ri xcakˈalajsan chi ri Dios nucuy quimac ri can ye rutinamit, riche (rixin) chi yecolotej.
Y riˈ, xaxu (xaxe) wi ruma chi ri ka‑Dios nujoyowaj kawech riqˈui ronojel ajowabel. Rumariˈ tek cˈa chilaˈ chicaj nutek wi pe Jun ri nosakirisan kiche (kixin), ri can achiˈel tek ntel pe ri kˈij.
Ri Jun cˈa ri nosakirisan, xquerusakirisaj ri yecˈo pa kˈekuˈm y ri yecˈo pa rumujal ri camic, y xkojrucˈuaj cˈa chupan ri bey riche (rixin) uxlanibel cˈuˈx.
Quecáreˈ ri chábel ri xerubij ri Zacarías. Y quecˈariˈ, ri acˈal ri xalex quiqˈui ri Zacarías y ri Elisabet, ruchapon cˈa qˈuiyen y chukaˈ queriˈ riqˈui ri rucˈaslen chuwech ri Dios. Y ya cˈa ri pa tak desierto xcˈojeˈ wi, y xukˈalajsaj riˈ cˈa ya tek xapon ri kˈij riche (rixin) chi xutzijoj ri ruchˈabel ri Dios chiquiwech ri rech aj Israel.

2

Y xbanatej cˈa chi pa rutiempo ri Augusto César tek ya riyaˈ ri aj kˈatbel tzij, riyaˈ xutek cˈa rubixic chique quinojel ri winek chi tiquitzˈibaj quibiˈ.
Yariˈ ri nabey mul niban queriˈ. Y tek xban ri nabey tzˈiban biˈaj riˈ, yariˈ tek cˈa nikˈato na tzij ri jun achi ri Cirenio rubiˈ, chilaˈ pa ruwachˈulef Siria.
Y ri winek pan Israel cˈo cˈa chi nbequitzˈibaj quibiˈ pa tak quitinamit.
Y chiriˈ pa rucuenta ri Galilea cˈo jun tinamit ri Nazaret rubiˈ. Y ri chiriˈ pa Nazaret cˈo cˈa jun achi ri José rubiˈ. Y ri José cˈa riˈ, cˈo cˈa chi nibe chutzˈibaxic ri rubiˈ cˈa pa Belén, ri jun tinamit ri cˈa pa rucuenta ri Judea cˈo wi, ruma ye aj chiriˈ ri ye ojer tak ratiˈt rumamaˈ. Chiriˈ cˈa pa Belén xalex wi ri rey David, y ri José can jun chique ri ye riy rumam ca ri rey David.
Y ri José rachibilan ri María ri yaˈon chic chare riche (rixin) chi ntoc rixjayil, xebe cˈa pa Belén chutzˈibaxic quibiˈ. Y ri María xa nakaj chic cˈa ri alanic chrij.
Y chiriˈ cˈa pa Belén yecˈo wi tek ri María xtzˈaket ri rukˈij riche (rixin) chi nralaj ri acˈal.
Riyaˈ xcˈojeˈ cˈa ral ti cˈajol (alaˈ). Ri María jabel xubor ri acˈal pa tziek, y xulibaˈ pa jun quiwaybal chicop. Pa jun quicaˈaj chicop xalex wi ri nabey ti ral ri María, ruma chi nojnek chic ri mesón.
Y yecˈo cˈa aj yukˈaˈ yequiwaraj quicarneˈl pa jun juyuˈ, ri nakaj nicanaj wi ca chare ri tinamit Belén.
Can yacˈariˈ tek xucˈut riˈ jun ángel chiquiwech ri aj yukˈaˈ riˈ, jun ángel ri petenak chilaˈ chicaj riqˈui ri Ajaf. Y riyeˈ sibilaj xquixibij quiˈ ruma ri ángel, y ruma chukaˈ ri sakil riche (rixin) ri Ajaf ri xsakirisan quiche (quixin).
Yacˈa ri ángel xubij chique: Ma tixibij ta iwiˈ. Tiwacˈaxaj na peˈ re nwajoˈ nbij chiwe, can riche (rixin) sibilaj quicoten. Y ma xu (xe) ta wi iwuche (iwixin) riyix re quicoten reˈ, xa can quiche (quixin) chukaˈ quinojel winek.
Tiwacˈaxaj cˈa re xtinbij chiwe: Chilaˈ pa Belén, ri rutinamit ca ri rey David, wacami xalex cˈa ri Colonel, ri Cristo ri Ajaf.
Ri retal riche (rixin) chi wi ya ti acˈal riˈ ri niwil, xtitzˈet cˈa chi boron jabel pa tziek y cotzˈoban pa jun quiwaybal chicop, xchaˈ ri ángel.
Can yacˈa chukaˈ riˈ tek xebecˈulun pe nicˈaj chic ángeles ri ye petenak chilaˈ chicaj y can sibilaj ye qˈuiy. Y riyeˈ niquiyaˈ cˈa rukˈij ri Dios, y niquibij:
¡Wacami, ri chilaˈ chicaj sibilaj niyaˈox (nyaˈ) rukˈij rucˈojlen ri Dios! ¡Y waweˈ chuwech re ruwachˈulef xoka yan ri uxlanibel cˈuˈx. Xoka yan chiquicojol ri winek, ruma ri rutzil ri Dios!
Can xu (xe) wi xquibij ca queriˈ ri ángeles, can yacˈariˈ tek xebe chilaˈ chicaj. Y can xu (xe wi) cˈa xebe ri ángeles riˈ, ri aj yukˈaˈ can yacˈariˈ xquibilaˈ ka chiquiwech: Joˈ chanin pa Belén. Joˈ chutzˈetic ri acˈal ri xalex chilaˈ. Ruma ri Ajaf can xutek pe rubixic chake.
Y riche (rixin) cˈa chi nbequitzˈetaˈ ri acˈal, ri aj yukˈaˈ riˈ can chanin cˈa xebe cˈa pa tinamit. Can xebequilaˈ wi cˈa ri María, ri José, y ri acˈal can cotzˈoban cˈa pa jun quiwaybal chicop.
Ri aj yukˈaˈ riˈ, can xu (xe) wi xquitzˈet ri acˈal, xquichop cˈa rutzijoxic ri xbix chique ruma ri ángel, chrij ri ti acˈal riˈ.
Y quinojel cˈa ri winek ri yeˈacˈaxan quiche (quixin), can xquimey ri utzilaj tak chˈabel ri niquitzijoj ri aj yukˈaˈ.
Y ri María can xeruyec cˈa pa ránima ronojel ri tzij riˈ, y yeruchˈob chukaˈ ronojel ri tzij riˈ.
Ri aj yukˈaˈ xetzolin cˈa. Y riyeˈ niquiyalaˈ cˈa rukˈij rucˈojlen ri Dios y niquinimirisalaˈ ri rubiˈ. Riyeˈ quecˈariˈ niquiben ruma ronojel ri quitzˈeton y quicˈaxan chic. Can xbanatej wi cˈa achiˈel ri rubin ca ri ángel.
Y tek xtzˈaket ri wakxakiˈ kˈij ri talex wi ri acˈal, xban ri circuncisión chare, y can ya chukaˈ kˈij riˈ tek nicanox rubiˈ, y Jesús ri rubiˈ ri xquiyaˈ, ruma ya biˈaj riˈ ri xubij ca ri ángel chare ri María tek can cˈa ma jane cˈo ta alanic chrij.
Y tek xtzˈaket cˈa ri kˈij achiˈel nubij ri ley riche (rixin) ri Moisés, chi ri ixokiˈ ri xeˈalan cˈo chi niquichˈajchˈojsaj quiˈ, ri María y ri José xquicˈuaj cˈa ri acˈal Jesús pa rachoch ri Dios pa Jerusalem, riche (rixin) chi xbequicˈutuˈ ca chuwech ri Ajaf Dios.
Queriˈ xquiben ruma ri ruley ri Ajaf Dios nubij chi ronojel ri nabey acˈal, wi ti cˈajol (alaˈ), can nijach wi chare ri Dios riche (rixin) chi ntoc rusamajel.
Ri José y ri María can xquiben wi cˈa ri nubij chupan ri ruley ri Ajaf Dios, ri nichˈo chrij ri chˈajchˈojirisanic. Riyeˈ xequiyaˈ cˈa caˈiˈ palomax riche (rixin) chi xecamisex chuwech ri Dios, ruma ri ley can nubij wi cˈa: Caˈiˈ palomax ye nimaˈk o caˈiˈ tak cocoj.
Y chiriˈ pa tinamit Jerusalem ri tiempo riˈ, cˈo cˈa jun achi ri Simeón rubiˈ. Ri jun achi cˈa riˈ, can choj ri rucˈaslen y kas yaˈol rukˈij ri Dios. Ri Simeón, can cˈo wi cˈa ri Lokˈolaj Espíritu riqˈui y royoben chukaˈ tek xtipe ri Cristo riche (rixin) chi nicolotej riyaˈ y ri rech aj Israel.
Y ri Lokˈolaj Espíritu rukˈalajsan chic cˈa chare ri Simeón chi ma nicom ta na, xticom pero cˈa ya tek rutzˈeton chic na ca ri Cristo, ri xtutek pe ri Ajaf Dios.
Y chupan cˈa ri kˈij tek ri teˈej tataˈaj xquicˈuaj ri acˈal pa rachoch ri Dios riche (rixin) chi niquiben achiˈel ri nubij ri ley, can yacˈa chukaˈ kˈij riˈ tek xapon ri Simeón pa rachoch ri Dios, ruma queriˈ xrajoˈ ri Lokˈolaj Espíritu.
Ri Simeón xuchˈelej cˈa ri acˈal, y riche (rixin) chi xuyaˈ rukˈij ri Dios, xubij cˈa:
Ajaf, wacami cˈa ri yin asamajel xa can utz chic chi yinawelesaj el, can riqˈui cˈa uxlanibel cˈuˈx yibe, ruma can achiˈel ri abin chuwe, can queriˈ xbanatej.
Ri runakˈ tak nuwech xquitzuˈ yan cˈa ca ri Colonel ri petenak awuqˈui riyit,
ri xayaˈ pe riyit quiche (quixin) quinojel ri winek.
Ya Riyaˈ chukaˈ ri Sakil quiche (quixin) ri winek ri ma ye israelitas ta, ruma ya Riyaˈ xticˈutu ri bey chiquiwech riche (rixin) chi yeˈapon awuqˈui. Y riyoj ri yoj atinamit Israel, ruma can chkacojol xalex wi ri Colonel, qˈuiy cˈa utzil xtikacˈul y xticˈojeˈ kakˈij kacˈojlen,
xchaˈ ri Simeón. Y ri José y ri María ri ruteˈ ri Jesús can xquimey tek xquicˈaxaj ri xubilaˈ ri Simeón chrij ri acˈal.
Y yacˈariˈ tek ri Simeón xeruben bendecir ri José y ri María y cˈacˈariˈ xubij chare ri María, ri ruteˈ ri acˈal: Tawacˈaxaj na peˈ, re acˈal reˈ nim ri samaj ri yaˈon pe chare ruma ri Dios. Y ruma Riyaˈ, ye qˈuiy chique ri kech aj Israel ri xquecolotej. Y ye qˈuiy chukaˈ ri xquetzak, ruma xtiquetzelaj.
Can ruma cˈa Riyaˈ tek xtibekˈalajin pe ri etzelal ri cˈo pa tak cánima ri winek. Y ri Simeón xubij chukaˈ chare ri María: Ruma ri pokon ri xtiban chare ri Jesús, xtipe kˈaxon awuqˈui riyit. Xtanaˈ cˈa chi can achiˈel jun espada ri xtusoc ri awánima, xchaˈ ri Simeón.
Chiriˈ cˈa pa rachoch ri Dios cˈo cˈa jun ixok ri Ana rubiˈ. Riyaˈ jun ixok ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios. Riyaˈ rumiˈal ca jun achi ri Fanuel rubiˈ, y jun chique ri ye riy rumam ca ri Aser, ri jun achi xcˈojeˈ ojer ca. Ri Ana cˈa riˈ ti riˈj chic. Riyaˈ cˈa coˈol tek xcˈuleˈ. Pero xaxu (xaxe wi) wukuˈ junaˈ xquicˈuaj quiˈ riqˈui ri rachijil, ruma xa chanin xcom el ri achi chuwech.
Y ma xcˈuleˈ ta chic. Cˈo chic cˈa ochenta y cuatro rujunaˈ, y can kˈij kˈij nicˈojeˈ pa rachoch ri Dios. Qˈuiy cˈa mul can ma niwaˈ ta, riche (rixin) chi nuben orar. Nuyaˈ cˈa rukˈij ri Dios chi pakˈij chi chakˈaˈ.
Tek ri Ana xutzˈet ri ti acˈal Jesús, riyaˈ xbe apo riqˈui. Y sibilaj cˈa xmatioxin chare ri Dios ruma ri acˈal riˈ, ruma xunabej chi ya Colonel riˈ. Y xuchop cˈa rutzijoxic chique ri winek ri ye oyobeyon riche (rixin) ri Colonel riˈ, ri chiriˈ pa Jerusalem.
Ri José y ri María xquiben cˈa ronojel ri nuchilabej ri Ajaf Dios chupan ri ruley, ri cˈo chi niquiben tek cˈa jubaˈ talex jun acˈal. Cˈacˈariˈ xetzolin pa cachoch chiriˈ pa Nazaret. Ri tinamit riˈ cˈa pa rucuenta ri Galilea cˈo wi.
Y ri acˈal xuchop cˈa ruqˈuiyen, y petenak más ruchukˈaˈ. Y petenak chukaˈ más runaˈoj, y cˈo ri rutzil ri Dios pa ruwiˈ.
Ri María y ri José ri ye ruteˈ rutataˈ ri Jesús, can ronojel cˈa junaˈ yebe pa tinamit Jerusalem, tek napon ri kˈij riche (rixin) ri nimakˈij pascua.
Y xapon chic cˈa jun bey ri kˈij riche (rixin) ri nimakˈij riˈ. Ri Jesús cˈo cˈa cablajuj rujunaˈ tek xebe cˈa pa tinamit Jerusalem, can achiˈel wi niquiben ri quech aj Israel.
Tek kˈaxnek chic cˈa ca ri nimakˈij pascua, ri María y ri José xetzolin chcachoch. Pero riyeˈ ma quetaman ta cˈa chi ri acˈal Jesús xa xcˈojeˈ na cˈa ca chiriˈ pa tinamit Jerusalem.
Ri José y ri María can quicukuban ka quicˈuˈx chi ri acˈal benak, y queriˈ xebiyin jun kˈij. Yacˈa tek xquichop xquicˈutulaˈ chique ri cachˈalal y chique ri quetaman quiwech, cˈacˈariˈ tek xquinabej chi xa ma benak ta.
Y ruma chi ma xquil ta, ri José y ri María xetzolin ca chucanoxic ri acˈal cˈa pa tinamit Jerusalem.
Cˈa pa rox kˈij cˈa chare ri quisachon wi ca ri acˈal, cˈacˈariˈ xquil ri acˈal pa rachoch ri Dios chiriˈ pa Jerusalem, tzˈuyul apo quiqˈui ri achiˈaˈ ri qˈuiy quetaman chrij ri ley, nracˈaxaj ri niquibij y cˈo chukaˈ ri yerucˈutulaˈ apo chique.
Y quinojel cˈa ri can xquicˈaxaj ri nubij ri acˈal can xquimey, ruma chi ri nicˈutux pe chare cuma ri aj tzˈibaˈ, ri acˈal can jabel wi nicowin nubij apo chique. Riyaˈ can nikˈalajin wi chi ronojel jabel nikˈax chuwech y cˈo etamabel riqˈui.
Chiriˈ cˈa pa rachoch ri Dios cˈo wi ri Jesús tek ri María y ri José xbequilaˈ. Riyeˈ can xquimey cˈa. Y yacˈariˈ tek ri ruteˈ xubij chare ri ral: ¿Achique xaben? ¿Achique ruma tek xacˈojeˈ ca y ma xabij ta chake? Tatzuˈ laˈ. La atataˈ y riyin sibilaj yit kacanon chic. Y can nikˈaxo chic kánima ruma ma jubaˈ yatkil ta.
Y yacˈariˈ tek Riyaˈ xubij chique: ¿Achique cˈa ruma tek sibilaj yinicanoj? Chinuwech riyin, riyix can jabel wi iwetaman chi ya ri nrajoˈ ri Nataˈ Dios, yariˈ ri cˈo chi nben.
Yacˈa ri chˈabel ri xubij ri acˈal chique ri José y ri María, ma xkˈax ta chiquiwech.
Y cˈacˈariˈ ri acˈal junan cˈa xtzolin quiqˈui riyeˈ cˈa chcachoch, ri cˈo pa tinamit Nazaret. Ri acˈal can sibilaj cˈa nunimaj quitzij. Y ronojel cˈa ri xbanatej ri pa Jerusalem riqˈui ri acˈal, ri María xeruyec cˈa pa ránima.
Y riqˈui ri benak ri tiempo, ri Jesús ruchapon cˈa qˈuiyen, y can queriˈ chukaˈ petenak más runaˈoj. Can sibilaj cˈa utz nitzˈetetej ruma ri Dios, y sibilaj cˈa chukaˈ utz nitzˈetetej cuma ri winek.

3

Chupan ri wolajuj junaˈ tek ruchapon nikˈato pe tzij ri Tiberio César, ya cˈa riyaˈ ri cˈo pa quiwiˈ ye cajiˈ chic aj kˈatbel tak tzij y ri cajiˈ aj kˈatbel tak tzij riˈ yecˈa achiˈaˈ reˈ: Jun ya ri Poncio Pilato rubiˈ, ri nikˈato tzij pa Judea. Y ri jun chic, Herodes rubiˈ, ri nikˈato tzij pa Galilea. Y ri rox, Felipe cˈa rubiˈ, rachˈalal ri Herodes, y ri Felipe riˈ nikˈato tzij pa Iturea y pa Traconite. Y ri rucaj aj kˈatbel tzij, Lisanias rubiˈ, ri nikˈato tzij pan Abilinia.
Y can yacˈa chukaˈ tiempo riˈ tek ya ri Anás y ri Caifás ye nimalaj tak sacerdotes chiriˈ pa rachoch ri Dios. Yacˈa chukaˈ tiempo riˈ tek ri Dios xchˈo riqˈui ri Juan ri rucˈajol ri Zacarías, pa jun desierto.
Y ri Juan ronojel cˈa ri ruchiˈ ri raken yaˈ Jordán xbe wi. Riyaˈ xubij cˈa chique ri winek ri xeˈapon riqˈui chi titzolin cˈa pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios y tiquibanaˈ bautizar quiˈ, riche (rixin) chi queriˈ ri Dios nucuy quimac.
Y can ya cˈa riqˈui ri Juan xbanatej wi ri rutzˈiban ca ri profeta Isaías, jun chique ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Quecˈareˈ ri rutzˈiban ca: Cˈo cˈa jun achi ri xticˈojeˈ pa desierto. Y riyaˈ xturek cˈa ruchiˈ riche (rixin) chi xtubij chique ri winek ri xqueˈapon riqˈui: Tichojmirisaj apo rubey ri Ajaf y can choj tibanaˈ chare.
Y riche (rixin) cˈa chi nichojmirisex jun bey, can nicˈatzin cˈa chi yenojsex ri jul. Nicˈatzin chukaˈ yejunumex ri tanatek. Ri xotoxek tak bey, choj niban chique. Y ri cujquek tak bey, liˈan cˈa chukaˈ niban chique.
Y quinojel cˈa ri winek xtiquitzˈet cˈa ri xtuben ri Dios riche (rixin) chi yecolotej,
nichaˈ chupan ri wuj ri rutzˈiban ca ri Isaías. Y tek ri winek yeˈapon riqˈui ri Juan ruma nicajoˈ chi yeban el bautizar ruma riyaˈ, riyaˈ nubij cˈa chique: Riyix xa yix achiˈel itzel tak cumatz ruma niwajoˈ yixanmej chuwech ri rucˈayewal. ¿Achique xbin chiwe chi utz yixanmej chuwech ri rucˈayewal ri xtutek pe ri Dios re chkawech apo?
Riyix nicˈatzin cˈa chi nicˈut chi can kitzij nitzolin pe icˈuˈx riqˈui ri Dios. Y man cˈa tichˈob ta ka chi can xu (xe) wi ruma chi yix ralcˈual ca ri Abraham, chi ruma ta riˈ xquixcolotej, ma que ta riˈ. Ruma xa ta ri Dios nrajoˈ, Riyaˈ can nicowin wi nuben ralcˈual ri Abraham chique re abej re yeˈitzˈet waweˈ.
Ri rucˈayewal ri nuyaˈ ri Dios xa nipe yan. Riyaˈ can xtuben achiˈel nuben jun achi ri cˈo chic ri iquej pa rukˈaˈ riche (rixin) chi xqueruchoy ri cheˈ ri xa ma yewachin ta jabel. Y ronojel cˈa ri xqueruchoy el, xqueruqˈuek pa kˈakˈ, xchaˈ ri Juan.
Y can yacˈariˈ tek ri winek ri yeˈacˈaxan apo riche (rixin) ri Juan, xquicˈutuj chare: ¿Achique cˈa ri rucˈamon chi nikaben? xechaˈ.
Y ri Juan xubij cˈa chique ri xecˈutun apo: Achique cˈa chiwe riyix ri cˈo caˈiˈ rutziak, tuyaˈ jun chare ri majun rutziak. Y xabachique cˈa chukaˈ chiwe riyix ri cˈo wey riqˈui, tuyaˈ cˈa chukaˈ ruway ri xa majun ruway, xchaˈ chique.
Y yecˈo cˈa chukaˈ apo riqˈui ri Juan, caˈiˈ oxiˈ achiˈaˈ ri ye cˈutuy tak alcawal riche (rixin) chi yeban el bautizar. Y xepe cˈa ri achiˈaˈ riˈ xquicˈutuj chare ri Juan: Tijonel, y riyoj, ¿achique cˈa ri rucˈamon chi nikaben? xechaˈ chare.
Ri Juan xubij chique: Xaxu (xaxe wi) cˈa ri alcawal ri bin chiwe ruma ri aj kˈatbel tzij, can xu (xe) wi riˈ ticˈutuj chique ri winek. Man cˈa ticˈutuj ta más.
Can yacˈa chukaˈ riˈ tek yecˈo caˈiˈ oxiˈ soldados ri ye aponak riqˈui ri Juan, xquicˈutuj apo chare: Y riyoj, ¿achique cˈa ri rucˈamon chi nikaben? xechaˈ. Ri Juan xubij cˈa chique: Man cˈa queˈiwelesalaˈ ta quicosas ri winek, ma ruma ta chi cˈo kˈatbel tzij pan ikˈaˈ. Ni ma tikˈabaj ta tzij chiquij ri winek riche (rixin) chi cˈo niwelesaj chique. Xa quixquicot cˈa riqˈui ri irajil ri nichˈec, xchaˈ ri Juan.
Y ri winek ri yecˈo cˈa apo riqˈui ri Juan, can coyoben cˈa chi ri Juan nubij ta chique chi achique cˈa riˈ riyaˈ, ruma riyeˈ niquibilaˈ cˈa pa tak cánima chi riqˈui jubaˈ chi ri Juan yariˈ ri Cristo.
Rumacˈariˈ ri Juan xubij chique ri winek ri ye aponak riqˈui: Riyin pa yaˈ yixinben wi bautizar. Pero cˈo cˈa jun achi ri xtipe re chkawech apo, ri xquixruben bautizar riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu y riqˈui kˈakˈ. Ri Jun cˈa ri xtipe, can más wi nim rukˈij y can más wi nim ruchukˈaˈ que chinuwech riyin. Rumariˈ riyin ma yin rucˈamon ta (takal ta chuwij) chi nquir ri ruximbel ri ruxajab.
Y ri Jun cˈa ri xtipe, can ruchojmirisan chic riˈ riche (rixin) chi nuben achiˈel nuben jun achi tek nujoskˈij ri rutrigo pan era, ri can cˈo chic jun horqueta pa rukˈaˈ riche (rixin) chi nuqˈuek chuwacakˈikˈ ri trigo ri chˈayon chic. Ri trigo ri nuchayuj ca riˈ, yariˈ ri numol y nuyec. Yacˈa ri raken ri trigo ri nucˈuaj el cakˈikˈ, xa nuporoj pa kˈakˈ ri majun bey nichuptej ta. Can quecˈariˈ xtuben ri jun achi ri xtipe, xchaˈ ri Juan.
Qˈuiy cˈa tzij ri achiˈel reˈ ri xerubij ri Juan riche (rixin) chi xerupixabaj ri winek, tek xutzijoj ri lokˈolaj chˈabel ri niyaˈo colotajic.
Chukaˈ ri Juan xchapon chare ri Herodes, ri jun chique ri ye cajiˈ aj kˈatbel tak tzij chupan ri tiempo riˈ y xubij chare: Riyit ma utz ta abanon ruma acˈamon ka ri Herodías, rixjayil ri awachˈalal Felipe, xchaˈ chare. Y ma xu (xe) ta wi riˈ ri xubij chare, xa can xerunataj chukaˈ ri nicˈaj chic rumac ri ye rubanalon ri Herodes.
Y ri Herodes xa xnimatej cˈa anej más ri rumac, ruma xutzˈapij ri Juan pa cárcel.
Y xcˈulwachitej cˈa chi tek ntajin yeban bautizar ri winek, xban chukaˈ bautizar ri Jesús. Y tek ri Jesús ntajin cˈa chi oración, yacˈariˈ tek xjakatej ri caj.
Y ri Lokˈolaj Espíritu can tzˈetetel wi ri xka pe pa ruwiˈ ri Jesús. Can achiˈel jun palomax ri xka pe pa ruwiˈ Riyaˈ. Y yacˈariˈ tek cˈo jun chˈabel ri xpe chilaˈ chicaj y xubij: Yit cˈa riyit ri Nucˈajol y can sibilaj yatinwajoˈ, y can nucukuban wi nucˈuˈx awuqˈui, xchaˈ ri chˈabel riˈ.
Chupan ri tiempo riˈ, ri Jesús cˈo achiˈel xa juwinek lajuj rujunaˈ. Can yacˈariˈ tek xuchop ri rusamaj. Y pa quicˈuˈx ri winek chi ri Jesús can rucˈajol wi ri José. Ri José rucˈajol ca ri Elí.
Y ri Elí, rucˈajol ca ri Matat, y ri Matat rucˈajol ca ri Leví, y ri Leví rucˈajol ca ri Melqui, y ri Melqui rucˈajol ca ri Jana, y ri Jana rucˈajol ca jun chic achi ri José rubiˈ.
Y ri José, rucˈajol ca ri Matatías, y ri Matatías rucˈajol ca ri Amós, y ri Amós rucˈajol ca ri Nahum, y ri Nahum rucˈajol ca ri Esli, y ri Esli rucˈajol ca ri Nagai.
Y ri Nagai, rucˈajol ca ri Maat, y ri Maat rucˈajol ca jun chic achi ri Matatías rubiˈ, y ri Matatías, rucˈajol ca ri Semei, y ri Semei rucˈajol ca jun chic achi José rubiˈ, y ri José, rucˈajol ca ri Judá.
Y ri Judá, rucˈajol ca ri Joana, y ri Joana rucˈajol ca ri Resa, y ri Resa rucˈajol ca ri Zorobabel, y ri Zorobabel rucˈajol ca ri Salatiel, y ri Salatiel rucˈajol ca ri Neri.
Y ri Neri, rucˈajol ca jun chic achi Melqui rubiˈ, y ri Melqui rucˈajol ca ri Adi, y ri Adi rucˈajol ca ri Cosam, y ri Cosam rucˈajol ca ri Elmodam, y ri Elmodam rucˈajol ca ri Er.
Y ri Er, rucˈajol ca ri Josué, y ri Josué rucˈajol ca ri Eliezer, y ri Eliezer rucˈajol ca ri Jorim, y ri Jorim rucˈajol ca jun chic achi ri Matat rubiˈ.
Y ri Matat, rucˈajol ca jun achi ri Leví rubiˈ, y ri Leví rucˈajol ca ri Simeón, y ri Simeón rucˈajol ca jun chic achi ri Judá rubiˈ, y ri Judá rucˈajol ca jun chic achi ri José rubiˈ, y ri José rucˈajol ca ri Jonán, y ri Jonán rucˈajol ca ri Eliaquim.
Y ri Eliaquim, rucˈajol ca ri Melea, y ri Melea rucˈajol ca ri Mainán, y ri Mainán rucˈajol ca ri Matata, y ri Matata rucˈajol ca ri Natán.
Y ri Natán, rucˈajol ca ri David, y ri David rucˈajol ca ri Isaí, y ri Isaí rucˈajol ca ri Obed, y ri Obed rucˈajol ca ri Booz, y ri Booz rucˈajol ca ri Salmón, y ri Salmón rucˈajol ca ri Naasón.
Y ri Naasón, rucˈajol ca ri Aminadab, y ri Aminadab rucˈajol ca ri Aram, y ri Aram rucˈajol ca ri Esrom, y ri Esrom rucˈajol ca ri Fares, y ri Fares rucˈajol ca jun chic achi ri Judá rubiˈ.
Y ri Judá, rucˈajol ca ri Jacob, y ri Jacob rucˈajol ca ri Isaac, y ri Isaac rucˈajol ca ri Abraham, y ri Abraham rucˈajol ca ri Taré, y ri Taré rucˈajol ca ri Nacor.
Y ri Nacor, rucˈajol ca ri Serug, y ri Serug rucˈajol ca ri Ragau, y ri Ragau rucˈajol ca ri Peleg, y ri Peleg rucˈajol ca ri Heber, y ri Heber rucˈajol ca ri Sala.
Y ri Sala, rucˈajol ca ri Cainán, y ri Cainán rucˈajol ca ri Arfaxad, y ri Arfaxad rucˈajol ca ri Sem, y ri Sem rucˈajol ca ri Noé, y ri Noé rucˈajol ca ri Lamec.
Y ri Lamec, rucˈajol ca ri Matusalén, y ri Matusalén rucˈajol ca ri Enoc, y ri Enoc rucˈajol ca ri Jared, y ri Jared rucˈajol ca ri Mahalaleel, y ri Mahalaleel rucˈajol ca jun chic achi ri Cainán rubiˈ.
Y ri Cainán, rucˈajol ca ri Enós, y ri Enós rucˈajol ca jun achi Set rubiˈ, y ri Set rucˈajol ca ri Adán, y ri Adán ralcˈual ri Dios.

4

Ri kˈij cˈa tek xban bautizar ri Jesús, Riyaˈ nojnek ránima riqˈui ri Lokˈolaj Espíritu xtzolin pe ri pa raken yaˈ Jordán. Y ri Jesús xucˈuex cˈa ruma ri Lokˈolaj Espíritu, riche (rixin) chi xbe cˈa pa jun desierto.
Y chiriˈ xcˈojeˈ wi. Ri cawinek kˈij cˈa ri xcˈojeˈ chiriˈ, ri itzel winek can nutij rukˈij chrij riche (rixin) chi nitzak ta pa rukˈaˈ. Y janipeˈ tiempo xcˈojeˈ ri Jesús chupan ri lugar riˈ, ma xwaˈ ta. Rumariˈ xpe runumic.
Y can yacˈariˈ tek cˈo apo ri itzel winek, y xubij chare ri Jesús: Wi kas kitzij chi yit cˈa riyit ri Rucˈajol ri Dios, tabanaˈ cˈa chique re abej reˈ chi queˈoc caxlan wey.
Yacˈa ri Jesús xubij chare: Tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios, chi ma xu (xe) ta wi riqˈui caxlan wey nicˈaseˈ wi ri winek, xa can nicˈaseˈ chukaˈ riqˈui ronojel ri ruchˈabel ri Dios.
Y can yacˈariˈ tek ri itzel winek xucˈuaj ri Jesús pa ruwiˈ jun juyuˈ ri nej jotol chicaj, y xa pa jun ti rato xucˈut chuwech ri Jesús ronojel ri cajawaren ri nimaˈk tak tinamit ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef.
Y cˈacˈariˈ ri itzel winek xubij chic chare ri Jesús: Riyin njech pan akˈaˈ re nimaˈk tak tinamit reˈ, ri can cˈo quicˈojlen, y riyin nyaˈ kˈij chawe riche (rixin) chi riyit nakˈet tzij pa quiwiˈ, ruma pa nukˈaˈ riyin ye jachon wi ca, y riyin yicowin nyaˈ xabachoj chare nwajoˈ nyaˈ wi.
Y wi riyit yaxuqueˈ yamajeˈ chinuwech riche (rixin) chi nayaˈ nukˈij, ronojel cˈa reˈ xqueˈoc awuche (awixin), xchaˈ ri itzel winek.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare: Cabiyin quelaˈ riyit Satanás. Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca, nubij: Xaxu (xaxe) wi cˈa ri Ajaf Dios tayaˈ rukˈij, y xaxu (xaxe wi) chukaˈ Riyaˈ ri rucˈamon chi nanimaj ri nubij, xchaˈ ri Jesús chare.
Y can yacˈa chukaˈ riˈ tek ri itzel winek xucˈuaj ri Jesús, cˈa pa tinamit Jerusalem, y cˈa pa ruwiˈ ri rachoch ri Dios xberuyaˈ wi. Y tek yecˈo chic chiriˈ, ri itzel winek xubij chare ri Jesús: Tacˈakaˈ ka awiˈ waweˈ, wi kas kitzij chi yit Rucˈajol ri Dios.
Ruma chupan ri ruchˈabel ri Dios tzˈibatal ca, nubij: Ri Dios can xquerutek pe ri ruˈángeles awuqˈui, riche (rixin) chi yatquichajij.
Xcatquiliˈej pa quikˈaˈ, riche (rixin) chi queriˈ ma xtachakˈij (xtatochˈ) ta awaken chuwech abej.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri itzel winek: Bitajnek cˈa ca chi ma tatojtobej ta ri Awajaf Dios.
Y tek ri itzel winek majun chic xril ri nuben ta chare ri Jesús, riche (rixin) chi nutojtobej, xuyaˈ cˈa ca y xroyobej chic na jubaˈ tiempo cˈacˈariˈ xtutojtobej chic jun bey.
Y ri Jesús xtzolin pa Galilea, y nojnek ránima riqˈui ri ruchukˈaˈ ri Lokˈolaj Espíritu. Y pa quinojel cˈa tinamit ri yecˈo pe chunakajal ri Galilea, xbe rutzijol ri Jesús ruma ri yerubanalaˈ.
Y Riyaˈ xabachique tinamit napon wi, nucˈut cˈa ri ruchˈabel ri Dios pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios. Y quinojel cˈa ri winek ri yeˈacˈaxan ri nubij, niquiyalaˈ cˈa rukˈij.
Ri Jesús xbe pa tinamit Nazaret, ri tinamit ri xqˈuiy wi Riyaˈ. Y chupan ri uxlanibel kˈij, Riyaˈ xbe cˈa chupan ri jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, can achiˈel wi ri tuben. Y tek cˈo chic chiriˈ, Riyaˈ xpaˈeˈ cˈa, riche (rixin) chi nusiqˈuij ri ruchˈabel ri Dios.
Y xjach cˈa pa rukˈaˈ ri Jesús ri wuj ri rutzˈiban ca ri profeta Isaías, jun chique ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, riche (rixin) chi nusiqˈuij chiquiwech ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ. Y tek xuricˈ cˈa ri wuj riˈ, xril ri acuchi (achique) nubij wi:
Ri Lokˈolaj Espíritu riche (rixin) ri Ajaf Dios, cˈo wuqˈui riyin, ruma can xiruchaˈ wi pe riche (rixin) chi ntzijoj chique ri pobres ri lokˈolaj chˈabel ri niyaˈo colotajic. Xirutek pe chukaˈ riche (rixin) chi yenwakˈomaj ri winek ri nikˈaxo cánima pa rukˈaˈ ri mac. Xirutek pe ri Dios riche (rixin) chi nbij chique ri winek ri ye ximil pa rukˈaˈ ri mac, chi cˈo modo yecolotej pa rukˈaˈ. Xitak pe chukaˈ riche (rixin) chi nben chique ri winek ri ye moyiˈ chi yetzuˈun. Y ri Dios xirutek pe chukaˈ riche (rixin) chi yencol ri winek ri sibilaj niquitij pokon pa quikˈaˈ nicˈaj chic.
Y xirutek pe chukaˈ riche (rixin) chi nbij chique ri winek chi ya tiempo reˈ tek ri Ajaf Dios nuben ri utzil.
Y ri Jesús xubot cˈa ca ri wuj ri xusiqˈuij chiquiwech ri winek ri yecˈo chupan ri jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios. Y yacˈariˈ tek xuyaˈ ca chare jun ri nisamej chiriˈ, y xbetzˈuyeˈ cˈa riche (rixin) chi nichˈo. Y ri winek quitzuliben quitzuliben cˈa.
Y Riyaˈ xuchop cˈa rubixic chique: Wacami yacˈareˈ nibanatej chiwech riyix ri tzˈibatal ca.
Y quinojel cˈa ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ, sibilaj xka chiquiwech ri Jesús. Y ri utzilaj tak chˈabel ri xerubij ri Jesús chique, can xquimey cˈa, ruma chi majun bey ye quicˈaxalon ta chˈabel achiˈel ri xerubij chique. Y ri winek riˈ niquibilaˈ cˈa chukaˈ chiquiwech: ¿La xa ma ya ta cami reˈ ri rucˈajol ri José? yechaˈ.
Y ri Jesús xubij chique: Riyin can wetaman chi riyix nibij re chˈabel reˈ chuwij: Ajkˈomanel, tawakˈomaj ka awiˈ ayon riyit. Ruma kacˈaxan chi qˈuiy milagros yeˈabanalaˈ pa Capernaum. Wacami can queˈabanalaˈ cˈa chukaˈ waweˈ pan atinamit, yixchaˈ.
Y xubij chukaˈ chique ri quimolon quiˈ chiriˈ: Majun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ri xtiyaˈox (xtyaˈ) ta rukˈij pa rutinamit.
Y riyin nbij chi riyix iwetaman ri xbanatej tek ma xuben ta job oxiˈ junaˈ riqˈui nicˈaj, pa rutiempo ri profeta Elías ri jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Can kitzij wi chi sibilaj ye qˈuiy ri ixokiˈ ye malcaniˈ yecˈo waweˈ pan Israel ri tiempo riˈ, tek xpe nimalaj wayjal chuwech ronojel re karuwachˈulef.
Pero ri Dios ma xutek ta ri Elías chutoˈic jun malcaˈn ixok waweˈ pan Israel. Ri Dios xutek el ri Elías riqˈui jun malcaˈn ixok cˈa pa jun tinamit ri Sarepta rubiˈ. Y ri tinamit Sarepta riˈ, xa ma pa rucuenta ta ri Israel cˈo wi, xa cˈa chunakajal ri tinamit Sidón cˈo wi apo.
Y can queriˈ chukaˈ xcˈulwachitej quiqˈui ri yawaˈiˈ pa rutiempo ri profeta Eliseo, ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Pa rutiempo cˈa ri Eliseo, ri waweˈ pan Israel can yecˈo cˈa qˈuiy yawaˈiˈ riqˈui ri jun yabil ri lepra rubiˈ. Pero majun ri xcˈachojsex ta chique ri cˈo ri yabil riˈ chiquij, xaxu (xaxe wi) cˈa ri Naamán ri xcˈachojsex y riyaˈ xa ma israelita ta, xa jun achi ri nipe pa Siria.
Y ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ pa jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, tek xquicˈaxaj ri xubij ri Jesús chique, xyacatej coyowal.
Y xebeyacatej pe, cˈacˈariˈ xquelesaj el chuchiˈ ri tinamit. Ri jun tinamit cˈa riˈ pa ruwiˈ jun juyuˈ cˈo wi. Rumariˈ ri winek xquicˈuaj cˈa el ri Jesús riche (rixin) chi nbequinimaˈ ca chuchiˈ siwan.
Yacˈa ri Jesús achiˈel ye majun ri winek chuwech. Choj xel pe chiquicojol ri winek y xbe el.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xbe ka pa tinamit Capernaum, jun tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Galilea. Y Riyaˈ nutzijoj ri ruchˈabel ri Dios chique ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ pa jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios pa tak uxlanibel kˈij.
Y quinojel cˈa ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ, can sibilaj cˈa xquimey ri chˈabel ri xucˈut chiquiwech, ruma chi ri ruchˈabel Riyaˈ can nucˈut chi can cˈo kˈatbel tzij pa rukˈaˈ.
Y chiriˈ chupan ri jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, ri kˈij riˈ cˈo cˈa apo jun achi ri cˈo jun itzel espíritu riqˈui. Y ri itzel espíritu ri cˈo riqˈui ri achi, riqˈui ruchukˈaˈ xurek ruchiˈ y xubij:
Man kojanek ta. ¿Achique nawajoˈ chake, riyit Jesús aj Nazaret? ¿Xape cˈa riche (rixin) chi naqˈuis kakˈij? Riyin wetaman yit achique cˈa riyit y rumariˈ wetaman chi riyit can yit lokˈolaj wi y yit petenak riqˈui ri Dios, xchaˈ.
Yacˈa ri Jesús xchapon chare ri itzel espíritu y xubij: Ma cachˈo ta chic, y catel el. Y ri itzel espíritu riˈ tek xel el riqˈui ri achi xuben ca chare chi xtzak pan ulef, chiriˈ chiquicojol ri winek ri quimolon quiˈ, pero majun chic achique ta xuben ca chare.
Y quinojel cˈa ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ, xquimey tek xquitzˈet ri xuben ri Jesús, y niquibilaˈ cˈa chiquiwech: ¿Achique cˈa rubanic ri ruchukˈaˈ ri ruchˈabel re achi reˈ? Ruma ri ruchˈabel can nucˈut cˈa chi Riyaˈ can cˈo kˈatbel tzij pa rukˈaˈ. Ri itzel tak espíritu can niquinimaj rutzij y yeˈel el, yechaˈ cˈa ka chiquiwech.
Y chanin cˈa xbe rutzijol ri Jesús. Rumariˈ ri winek ri yecˈo pa tak lugar ri yecˈo pe chunakajal ri tinamit Capernaum, xquicˈaxaj chukaˈ ri yerubanalaˈ ri Jesús.
Y chupan cˈa ri uxlanibel kˈij riˈ, ri Jesús xel cˈa pe chiriˈ pa jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios y choj cˈa xbe pa rachoch ri jun rudiscípulo ri Simón rubiˈ. Y chupan cˈa ri kˈij riˈ ri rujiteˈ ri Simón, yawaˈ riqˈui jun nimalaj cˈaten. Y ri yecˈo chiriˈ pa jay xquicˈutuj jun utzil chare ri Jesús chi tucˈachojsaj ri yawaˈ.
Y Riyaˈ xluqueˈ ka riqˈui ri yawaˈ y xubij chi tiqˈuis el ri cˈaten chrij. Y can xu (xe) wi cˈa xubij queriˈ ri Jesús, can yacˈariˈ tek xqˈuis el ri nimalaj cˈaten chrij ri yawaˈ. Y ri ixok riˈ, can yacˈariˈ tek xbeyacatej pe y xuchop yerunimaj yerilij apo ri Jesús y ri ye benak riqˈui.
Tek xka yan cˈa ka ri kˈij chupan ri jun kˈij riˈ, quinojel cˈa ri winek riche (rixin) ri tinamit, ri yecˈo yawaˈiˈ quiqˈui, xequicˈualaˈ apo chuwech ri Jesús. Ri yawaˈiˈ ri xequicˈualaˈ apo ri winek riˈ, jalajoj cˈa ruwech yabil ri ntoc chique. Y ri Jesús xuyaˈ cˈa rukˈaˈ pa quiwiˈ chiquijujunal ri yawaˈiˈ y xerucˈachojsaj cˈa el.
Ye qˈuiy cˈa chique ri yawaˈiˈ riˈ xa ma relic ta yabil ntoc chique. Xa itzel tak espíritu yecˈo quiqˈui. Pero ri Jesús xerelesaj chukaˈ el. Y ri itzel tak espíritu, tek yeˈel cˈa el quiqˈui ri yawaˈiˈ riˈ, can riqˈui cˈa quichukˈaˈ yechˈo y niquibij: Yit cˈa riyit ri Rucˈajol ri Dios, yechaˈ. Y ri Jesús xerukˈil riqˈui ri ruchˈabel y ma xuyaˈ ta kˈij chique riche (rixin) chi xechˈo chic. Ruma ri itzel tak espíritu riˈ can quetaman chi ri Jesús, yariˈ ri Cristo.
Y tek xseker pe pa rucaˈn kˈij, ri Jesús xel el pa tinamit y xbe pa jun lugar ri acuchi (achique) majun winek cˈo. Pero ri winek xa xebe chucanoxic y xbequilaˈ pe. Ri winek cˈa riˈ xcajoˈ xquikˈet ka ri Jesús ruma ma nicajoˈ ta chi nibe el.
Yacˈa ri Jesús xubij chique: Riyin rajawaxic chi yibe pa nicˈaj chic tinamit, riche (rixin) chi ntzijoj ri lokˈolaj ruchˈabel ri Dios ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios, ruma chi xa can rumariˈ tek xitak pe, xchaˈ ri Jesús.
Y can queriˈ xuben pa ronojel tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea, Riyaˈ can xutzijoj cˈa ri ruchˈabel ri Dios ri pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios.

5

Y jun kˈij, tek ri Jesús cˈo chuchiˈ ri choy Genesaret, ye qˈuiy cˈa winek xeˈapon riqˈui, ruma chi nicajoˈ niquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios. Y ri winek riˈ can sibilaj wi ye qˈuiy, rumariˈ niquipitzˈ ri Jesús.
Y Riyaˈ chanin xutzˈet apo caˈiˈ jucuˈ yecˈo ca chuchiˈ ri yaˈ, y majun cˈo ta chiquipan. Ruma ri cajaf ri jucuˈ riˈ ye chapoy tak car, y ri hora riˈ xa quichapon yequichˈej ri yaˈl chapabel car.
Y jun cˈa chique ri jucuˈ riˈ riche (rixin) ri Simón. Y chupan ri rujucuˈ ri Simón, xoc wi ri Jesús. Y Riyaˈ xubij cˈa chare ri Simón chi tunimaˈ apo jubaˈ pa ruwiˈ yaˈ. Y cˈacˈariˈ xtzˈuyeˈ ka chiriˈ pa jucuˈ, y xuchop pe quitijoxic ri winek riqˈui ri ruchˈabel ri Dios.
Tek ri Jesús xtaneˈ riche (rixin) chi nichˈo quiqˈui ri winek riˈ, Riyaˈ xubij chare ri Simón: Joˈ apo pa raxal yaˈ, y queˈiyaˈ ka ri iyaˈl chapabel car pa yaˈ.
Yacˈariˈ tek ri Simón xubij chare ri Jesús: Tijonel, riyoj junakˈaˈ xojcˈaseˈ riche (rixin) chi xekacanoj car, y xa majun xkachop. Pero ruma cˈa chi can yit cˈa riyit yabin chi nikayaˈ ka re yaˈl chapabel car pa yaˈ, can nikayaˈ cˈa ka, xchaˈ.
Y tek xquiqˈuek ka ri quiyaˈl chapabel car pa yaˈ, can ye qˈuiy cˈa car xquiyaˈ pe quiˈ, y rumariˈ ri yaˈl xuchop nikˈoxpitej ruma ri calal ri car.
Rumariˈ ri achiˈaˈ chapoy tak car riˈ xquiben apo retal chique ri nicˈaj chic cachibil ri yecˈo pa jun chic jucuˈ, riche (rixin) chi quepe chiquitoˈic. Y ri cachibil can xepe na wi chiquitoˈic. Y ri caˈiˈ jucuˈ xequinojsaj chi car. Rumariˈ ri caˈiˈ jucuˈ riˈ xa jubaˈ ma yebe ka chuxeˈ yaˈ.
Y tek ri Simón ri nibix chukaˈ Pedro chare, xutzˈet chi jun milagro ri xbanatej ruma sibilaj qˈuiy car xbequiyaˈ pe quiˈ, riyaˈ xbexuqueˈ chuwech ri Jesús, y xubij chare: Ajaf, riyin xa yin jun achi aj mac, ma yin rucˈamon ta (ma takal ta chuwij) chi yacˈojeˈ pe wuqˈui, ruma chi riyit can cˈo akˈij acˈojlen, xchaˈ.
Queriˈ xubij ri Simón, ruma riyaˈ majun bey rutzˈeton ta chi que ta riˈ nibanatej. Y can queriˈ chukaˈ quinojel ri ye benak riqˈui. Riyeˈ can xquixibij quiˈ tek xquitzˈet chi ye qˈuiy car xequichop ri kˈij riˈ.
Y chukaˈ ri Jacobo y ri Juan, ri ye rachibil ri Simón, ri ye rucˈajol ri jun achi ri Zebedeo rubiˈ, can xquixibij quiˈ tek xquitzˈet ri xbanatej. Rumariˈ ri Jesús xubij chare ri Simón: Man cˈa taxibij ta awiˈ ruma ri xatzˈet. Re rubanon pe, yit jun achi chapoy car, yacˈa ri xtibe apo, xtawetamaj chukaˈ xqueˈachˈec pe winek, riche (rixin) chi queriˈ yinquitzekelbej.
Y ri achiˈaˈ chapoy tak car riˈ xequicˈom pe ri quijucuˈ cˈa chuchiˈ ri yaˈ. Ri achiˈaˈ riˈ xquiyaˈ ca ri quisamaj y xquitzekelbej el ri Jesús.
Y tek ri Jesús xapon cˈa pa jun tinamit, xapon cˈa jun achi riqˈui, ri cˈo jun itzel yabil chrij, y ri yabil riˈ lepra rubiˈ. Ri achi riˈ, can xu (xe) wi xutzˈet ri Jesús, xbexuqueˈ chuwech y xujupubaˈ cˈa ka ri rupalej cˈa pan ulef y xucˈutuj utzil chare ri Jesús, y xubij cˈa: Ajaf, wi riyit nawajoˈ yinacˈachojsaj chare re nuyabil, can yicˈachoj wi cˈa riˈ, ruma riyin wetaman chi riyit can yacowin wi, xchaˈ.
Y ri Jesús can yacˈariˈ xuchop apo ri achi ri cˈo ri itzel yabil chrij y xubij chare: Nwajoˈ chi yacˈachoj. Tiqˈuis cˈa el re yabil reˈ chawij, xchaˈ chare. Y can xu (xe) wi xubij queriˈ ri Jesús, can yacˈariˈ xqˈuis el ri lepra chrij ri achi.
Ri Jesús xuchilabej cˈa el chare ri achi riˈ chi majun achoj chare tutzijoj wi ri xbanatej riqˈui. Y xubij chukaˈ el chare: Wacami xa choj jacˈutuˈ awiˈ chuwech ri sacerdote, y can tayaˈ cˈa ri ofrenda ri rajawaxic chi nayaˈ, achiˈel nubij chupan ri rutzˈiban ca ri Moisés, riche (rixin) chi queriˈ nakˈalajsaj cˈa awiˈ chiquiwech chi yit chˈajchˈoj chic, xchaˈ el chare.
Pero ri Jesús más cˈa xbe rutzijol, y sibilaj ye qˈuiy winek niquimol quiˈ riqˈui. Yecˈo cˈa winek ri yepe riqˈui riche (rixin) chi niquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios. Y yecˈo cˈa nicˈaj chic nicajoˈ chi yecˈachojsex el ruma Riyaˈ.
Y Riyaˈ ya cˈa ri pa desierto nibe wi riche (rixin) chi nuben orar.
Y xapon cˈa jun kˈij, tek yecˈo cˈa achiˈaˈ fariseos y yecˈo chukaˈ achiˈaˈ ri qˈuiy quetaman chrij ri ley, ri xbequicˈuluˈ quiˈ ri acuchi (achique) cˈo wi ri Jesús. Yecˈo cˈa chique riyeˈ ri ye petenak cˈa quelaˈ pa tak tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Galilea. Yecˈo ye petenak pa tinamit Jerusalem y pa nicˈaj chic tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Judea. Ri achiˈaˈ riˈ ri qˈuiy quetaman chrij ri ley y ri fariseos cˈa riˈ, ye tzˈuyul apo chiquicojol ri winek ri yeˈacˈaxan ri ruchˈabel ri Dios ri nucˈut ri Jesús chiquiwech. Y ri Jesús can cˈo ruchukˈaˈ ri Ajaf Dios riqˈui, riche (rixin) chi yerucˈachojsaj ri yawaˈiˈ.
Y cˈo cˈa jun achi siquirnek ucˈuan apo cuma caˈiˈ oxiˈ achiˈaˈ chuwech ri ruwarabel. Y riyeˈ xcajoˈ cˈa xeˈoc ta apo pa jay cˈa riqˈui ri Jesús, riche (rixin) chi niquiyaˈ ri quiyawaˈ chuwech.
Pero ri achiˈaˈ riˈ ma xecowin ta xeˈoc apo chupan ri jay, ruma sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon quiˈ chiriˈ. Rumariˈ riyeˈ xquichˈob chi xejoteˈ pa ruwiˈ ri jay, y xquelesaj el jubaˈ ruwiˈ ri jay. Y chiriˈ xquikasaj wi ka ri achi siquirnek cˈo el chuwech ri ruwarabel. Y cˈa chuwech ri Jesús xbeka wi ka, chiriˈ pa quinicˈajal ri winek.
Y tek ri Jesús xutzˈet chi ri achiˈaˈ ri ye ucˈuayon apo ri achi siquirnek chi can quicukuban wi quicˈuˈx riqˈui Riyaˈ, xubij chare ri achi siquirnek: Ri amac xecuyutej yan.
Can xu (xe) wi xquicˈaxaj ri aj tzˈibaˈ y ri achiˈaˈ fariseos ri chˈabel ri xubij ri Jesús, ri achiˈaˈ riˈ can yacˈariˈ xquichop niquichˈob ka: ¿Achique cˈa chi achi reˈ? ¿Y achique ruma tek nuben chi can ya Riyaˈ ri Dios? ¿Ruma achique ta chic jun ri nicuyu mac? Majun chic jun. Xaxu (xaxe) wi ri Dios ri nicuyu mac, yechaˈ cˈa pa tak cánima.
Yacˈa ri Jesús can jabel retaman ri niquichˈob ka. Rumariˈ Riyaˈ xubij chique: ¿Achique cˈa ruma tek riyix nichˈob queriˈ pa tak iwánima?
Wacami tibij na cˈa chuwe: ¿Achique cami ri más cˈayef (cuesta) rubanic nichˈob riyix? ¿La ya cami ri nbij chare ri achi reˈ chi ri rumac xecuyutej yan, o ya ri nbij chare: Cayacatej y cabiyin el?
Wacami cˈa, riche (rixin) chi riyix niwetamaj chi riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol can cˈo kˈatbel tzij pa nukˈaˈ riche (rixin) chi ncuy mac, titzˈetaˈ cˈa. Y ri Jesús xubij chare ri achi siquirnek: Nbij cˈa chawe: Cayacatej, tacˈuaj el la awarabel y cabiyin chawachoch, xchaˈ chare.
Y ri achi siquirnek, can yacˈariˈ tek xyacatej anej chiquiwech quinojel ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ. Y xucˈol el ri ruwarabel ri acuchi (achique) cotzˈoban wi pe, y xbe. Y riyaˈ nuyaˈ cˈa rukˈij rucˈojlen ri Dios ri xtzolin el chrachoch.
Y quinojel ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ, xquimey, ruma majun bey quitzˈeton ta chi que ta riˈ nibanatej. Ri winek cˈa riˈ sibilaj cˈa xquiyaˈ rukˈij rucˈojlen ri Dios, y quixibin quiˈ niquibij: Chupan re jun kˈij reˈ xekatzˈet milagros ri majun bey ye tzˈeton ta, xechaˈ.
Ri Jesús xel cˈa el chiriˈ, y xutzˈet cˈa jun achi ri cˈutuy alcawal. Ri achi riˈ Leví rubiˈ, y tzˈuyul cˈa acuchi (achique) yetoj wi ca ri alcawal. Y xpe ri Jesús xubij chare: Quinatzekelbej.
Y yacˈariˈ tek riyaˈ xbeyacatej pe ri acuchi (achique) tzˈuyul wi, xuyaˈ ca ronojel ri cˈo chiriˈ, y xutzekelbej el ri Jesús.
Y cˈo cˈa jun kˈij ri Leví xuben cˈa jun nimawaˈin pa rachoch, jun nimawaˈin ri can riche (rixin) wi ri Jesús, pero chukaˈ xerusiqˈuij (xeroyoj) ri ye cˈutuy tak alcawal y chukaˈ nicˈaj chic winek. Y quinojel cˈa riˈ junan ye tzˈuyul ri pa mesa riqˈui ri Jesús y ri rudiscípulos.
Y yecˈo cˈa aj tzˈibaˈ y yecˈo chukaˈ achiˈaˈ fariseos ri yecˈo apo chiriˈ. Y ri aj tzˈibaˈ y ri fariseos riˈ, yexebexot (yexebeloj) cˈa chiquij ri ye rudiscípulos ri Jesús. Yequibilaˈ cˈa chique: ¿Achique ruma tek riyix yixwaˈ yixucˈyaˈ quiqˈui ri ye cˈutuy tak alcawal y quiqˈui nicˈaj chic winek ri xa ye aj maquiˈ? xechaˈ chique.
Yacˈa ri Jesús xubij chique ri achiˈaˈ fariseos y ri aj tzˈibaˈ: Jun ajkˈomanel ma ye ta ri ye utz ri yerakˈomaj. Riyaˈ yerakˈomaj ri yawaˈiˈ.
Riyin ma xipe ta chiquicanoxic winek ri choj quicˈaslen. Riyin xipe chiquicanoxic ri aj maquiˈ, ri rajawaxic chi nitzolin pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y ri achiˈaˈ fariseos y ri aj tzˈibaˈ xquicˈutuj chare ri Jesús: ¿Achique ruma tek ri ye rudiscípulos ri Juan can cˈo kˈij niquichajij tek can ma yewaˈ ta, riche (rixin) chi yequibanalaˈ oraciones chare ri Dios? Y can queriˈ chukaˈ niquiben ri kadiscípulos riyoj, yacˈa ri adiscípulos riyit ma que ta riˈ niquiben, xa yewaˈ yeˈucˈyaˈ, xechaˈ chare.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: ¿Achique nibij riyix? ¿la utz cami chi man ta yewaˈ ri xesiqˈuix (xeˈoyox) pa jun cˈulanen tek xa cˈa cˈo na apo quiqˈui ri achijlon ri xa cˈa xcˈuleˈ? Ma utz ta.
Pero xtapon na ri kˈij tek re achijlon reˈ xtelesex el chiquicojol, y yacˈariˈ tek ma xquewaˈ ta riche (rixin) chi xtiquiben orar.
Ri Jesús xucusaj chukaˈ re jun cˈambel tzij reˈ chiquiwech: Majun chukaˈ winek nibano chi nucusaj ta jun cˈojobel cˈacˈacˈ riche (rixin) chi nucˈojoj jun tziek ri xa riˈj chic. Ruma wi cˈo jun ri nibano queriˈ, ma utz ta. Ruma can nuretz (nutzer) ka ri tziek cˈacˈacˈ riche (rixin) chi nrelesaj jun cˈojobel chare, y ri cˈojobel riˈ xa ma numej ta riˈ riqˈui jun rutziak ri xa riˈj chic.
Y queriˈ chukaˈ majun niyaˈo ta cˈacˈacˈ ruyaˈal uva chupan jun tzˈum yabel yaˈ ri xa riˈj chic. Ruma wi queriˈ niban, y ri tzˈum xa ma niyukuk ta chic, xa nirakaroˈ y niqˈuis el ri ruyaˈal uva chupan. Y chukaˈ ri tzˈum riˈ majun chic nicˈatzin wi.
Yacˈa jun cˈacˈacˈ tzˈum yabel yaˈ, utz niyaqueˈ ri cˈacˈacˈ ruyaˈal uva chupan, ruma chi ri ruyaˈal uva y ri tzˈum niquitoˈ quiˈ.
Y majun ri rukumun chic ruyaˈal uva ri cˈo yan chic kˈij yacon, y cˈa ta riˈ nrajoˈ ri cˈacˈacˈ ruyaˈal uva. Ma que ta riˈ. Ruma xa xtubij: Ri ruyaˈal uva ri cˈo yan chic kˈij yacon yariˈ ri más utz.

6

Pa jun uxlanibel kˈij, ri Jesús y ri rudiscípulos yekˈax cˈa el pa jun ulef ri ticon trigo chuwech. Y ri discípulos cˈo cˈa ruwiˈ trigo yequichˈup el, yequibil pa quikˈaˈ. Y ya cˈa ri trigo niquitij ka.
Yacˈariˈ tek yecˈo cˈa achiˈaˈ fariseos ri xquibij chique ri ye rudiscípulos ri Jesús: ¿Achique ruma riyix yeˈibil re trigo pan ikˈaˈ re kˈij reˈ? Re kˈij reˈ, uxlanibel kˈij y xajan chi niban samaj, xechaˈ.
Yacˈa ri Jesús xchˈo apo chique, y xubij: ¿La majun bey cˈa isiqˈuin ta ri tzˈibatal ca chrij ri xquiben ri David y ri ye rachibil ri ojer ca, tek sibilaj xenum?
Ri David xbe chucanoxic wey chiriˈ pa rachoch ri Dios, y can ya ri lokˈolaj tak caxlan wey ri xbejach pe chare. Riyaˈ xutij ri lokˈolaj tak caxlan wey riˈ, y xuyaˈ chukaˈ chique ri ye benak riqˈui. Pero ma riqˈui wi riˈ, ma mac ta ri xquiben, astapeˈ ri caxlan wey riˈ xaxu (xaxe) wi ri sacerdotes yetijo, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xubij chukaˈ chique ri achiˈaˈ fariseos: Yin cˈa riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol ri yin Rajaf ri uxlanibel kˈij.
Pa jun chic cˈa uxlanibel kˈij, ri Jesús y ri rudiscípulos xebe pa jun jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, y xuchop cˈa quitijoxic ri quimolon quiˈ chiriˈ. Y chiquicojol ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ, cˈo cˈa jun achi ri chakiˈj ri rajquikˈaˈ.
Rumacˈariˈ yecˈo chique ri aj tzˈibaˈ y yecˈo chukaˈ achiˈaˈ fariseos ri quitzuliben apo ri Jesús, kˈalaj riˈ wi nucˈachojsaj ri achi, riche (rixin) chi queriˈ niquitzujuj (niquisujuj) chi ri Jesús xsamej chupan ri jun uxlanibel kˈij riˈ.
Yacˈa ri Jesús jabel retaman ri yetajin chuchˈobic ri aj tzˈibaˈ y ri achiˈaˈ fariseos. Y ri Jesús xubij chare ri achi ri chakiˈj ri rukˈaˈ: Cacˈojeˈ pe pa nicˈaj. Y ri achi can yacˈariˈ xyacatej pe ri acuchi (achique) tzˈuyul wi, y xbepaˈeˈ acuchi (achique) ri xbix wi chare ruma ri Jesús.
Xpe cˈa ri Jesús xubij chique ri winek ri yecˈo chiriˈ: Wacami nwajoˈ cˈa ncˈutuj chiwe: ¿La más cami rucˈamon chi niban utzil pa jun uxlanibel kˈij o xa ya ri etzelal? ¿Ri nicol jun winek chuwech ri camic o ri nicamisex? ¿Achique nichˈob riyix? xchaˈ chique.
Y ri Jesús xerutzuˈ cˈa quinojel ri quimolon quiˈ chiriˈ. Xchˈo chare ri achi ri chakiˈj rukˈaˈ, y xubij: Tayukuˈ la akˈaˈ. Y ri achi can xu (xe) wi xuyuk ri rukˈaˈ achiˈel ri xbix chare ruma ri Jesús, can yacˈariˈ xchojmir ca ri rukˈaˈ.
Yacˈa ri aj tzˈibaˈ y ri achiˈaˈ fariseos ri yecˈo apo chiriˈ, xyacatej coyowal y niquicˈutulaˈ chukaˈ chiquiwech achique niquiben chare ri Jesús riche (rixin) chi niquicamisaj.
Y cˈo cˈa jun kˈij, tek ri Jesús xbe cˈa pa ruwiˈ ri juyuˈ riche (rixin) chi xberubanaˈ orar. Y junakˈaˈ cˈa xcˈaseˈ riche (rixin) chi xchˈo riqˈui ri Dios pan oración.
Y chupan cˈa ri nimakˈaˈ chare ri rucaˈn kˈij, Riyaˈ xerusiqˈuij (xeroyoj) ri achiˈaˈ ri can yetzekelben wi riche (rixin). Chiquicojol cˈa ri achiˈaˈ riˈ, xeruchaˈ ye cablajuj, y xubij apóstoles chique.
Ri ye cablajuj ri xeruchaˈ ri Jesús, ya ri Simón ri xubij chukaˈ Pedro chare, ri Andrés ri rachˈalal ri Simón, ri Jacobo, ri Juan, ri Felipe, ri Bartolomé,
ri Mateo, ri Tomás, ri Jacobo ri rucˈajol ri jun achi ri Alfeo rubiˈ, ri Simón ri cˈo quiqˈui ri jumoc achiˈaˈ ri celadores nibix chique,
ri Judas ri rachˈalal ri Jacobo, y ri Judas Iscariote ri xcˈayin el riche (rixin) ri Jesús pa quikˈaˈ ri winek.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús y ri ye ruˈapóstoles xexuleˈ pe ri pa ruwiˈ ri juyuˈ, y xeˈocˈojeˈ ka quiqˈui ri nicˈaj chic discípulos pa jun liˈon. Y chiriˈ ye qˈuiy chukaˈ winek quimolon quiˈ. Yecˈo winek ye petenak pa tinamit Jerusalem y pa nicˈaj chic tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Judea, y yecˈo chukaˈ ye petenak cˈa quelaˈ chuchiˈ mar, ri cˈa quelaˈ pa tinamit Tiro y Sidón. Yecˈo cˈa chique ri winek riˈ ye petenak riche (rixin) chi niquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri nutzijoj ri Jesús, y yecˈo cˈa ye petenak ruma nicajoˈ chi yecˈachojsex el chare ri quiyabil ruma ri Jesús.
Y yecˈo cˈa chukaˈ winek ri yecˈo pa pokonal pa quikˈaˈ ri itzel tak espíritu ri yecˈo quiqˈui. Xeˈelesex chukaˈ el ri itzel tak espíritu riˈ ruma ri Jesús.
Y quinojel ri winek ye yawaˈiˈ nicajoˈ cˈa niquichop apo ri rutziak ri Jesús, ruma Riyaˈ cˈo uchukˈaˈ riqˈui riche (rixin) chi yerucˈachojsaj quinojel.
Y can yacˈariˈ tek ri Jesús xerutzuˈ ri ye rudiscípulos y xubij chique: Jabel ruwaˈikˈij riyix ri yix pobres, ruma iwuche (iwixin) cˈa riyix riˈ ri rajawaren ri Dios.
Jabel ruwaˈikˈij riyix ri yixnum wacami, ruma ri Dios xtuben cˈa chiwe chi xquixnoj na chi utz. Jabel ruwaˈikˈij riyix ri yixokˈ, ruma ri Dios xtuben chiwe chi ma xquixokˈ ta chic y xa xquixbetzeˈen.
Jabel ruwaˈikˈij chukaˈ riyix tek yixetzelex cuma ri winek, y yixquelesaj pe chiquicojol, yixyokˈ, chukaˈ itzel yixtzˈet ruma yin iniman riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol.
Y tek xticˈulwachij ronojel riˈ, xa quixquicot cˈa, y can ticˈojeˈ nimalaj quicoten iwuqˈui, ruma chi nim rajel ruqˈuexel ri xticˈul chilaˈ chicaj. Ruma xa can queriˈ chukaˈ ri tijoj pokonal ri xquikˈaxaj ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Riyeˈ xquikˈaxalaˈ tijoj pokonal pa quikˈaˈ ri catiˈt quimamaˈ ri winek ri yeˈetzelan iwuche (iwixin) riyix wacami.
Y riyix beyomaˈ, juyiˈ oc iwech, ruma xikˈaxaj yan jun cˈaslen sibilaj jabel chuwech re ruwachˈulef. Yacˈa ri kˈij ri ye petenak chiwij ma ye que ta chic riˈ.
Riyix chukaˈ ri yixwaˈ jabel, juyiˈ oc iwech, ruma xtapon cˈa ri kˈij tek xtitij wayjal. Riyix ri jabel yixtzeˈen wacami, juyiˈ oc iwech, ruma xtapon ri kˈij tek xquixbeˈokˈ ruma bis.
Y riyix xa juyiˈ oc cˈa iwech tek ninimirisex ikˈij cuma ri winek ri xa ma ye riche (rixin) ta ri Dios. Ruma can queriˈ chukaˈ xquiben ri quiteˈ quitataˈ riyeˈ, ruma ri quiteˈ quitataˈ riyeˈ xquinimirisaj quikˈij ri xebin chi ye profetas y xa ma kitzij ta chi ye profetas.
Yacˈa riyix ri can niwacˈaxaj wi ri nuchˈabel, tiwacˈaxaj cˈa re xtinbij chiwe: Can queˈiwajoˈ cˈa ri yeˈetzelan iwuche (iwixin), y tibanaˈ utzil chique ri winek ri itzel niquinaˈ chiwe.
Ticˈutuj cˈa chare ri Dios chi yeruben ta bendecir ri winek ri yerayin itzel pan iwiˈ, y tibanaˈ chukaˈ orar pa quiwiˈ ri yekˈaban tzij chiwij.
Y wi cˈo cˈa jun xupakˈij jucˈan apalej chi kˈaˈ, xa tayaˈ chic apo ri jucˈan apalej chuwech. Y wi cˈo cˈa chukaˈ jun winek numej el achaqueta, can man cˈa tapokonaj ta nayaˈ el chukaˈ ri jun chic atziak chare.
Xabachique cˈa winek ri cˈo nucˈutuj chawe, tayaˈ chare ri nrajoˈ. Y wi cˈo jun winek ri cˈo numej el chawe, majun bey chic cˈa tachˈojij ta chare.
Achiˈel niwajoˈ riyix chi ri winek utz niquiben iwuqˈui, can quecˈariˈ tibanaˈ riyix quiqˈui riyeˈ.
Y wi riyix xaxu (xaxe wi) yeˈiwajoˈ ri winek ri yeˈajowan iwuche (iwixin), majun ri más ta chic rejkalen ri yixtajin chubanic. Ruma chi xa can queriˈ chukaˈ niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios, riyeˈ yecajoˈ ri yeˈajowan quiche (quixin).
Y wi riyix, xaxu (xaxe) wi ri winek ri yebano utzil chiwe, xaxu (xaxe wi) chique riyeˈ niben wi utzil, majun ri más ta chic rejkalen ri yixtajin chubanic. Ruma chi xa can queriˈ chukaˈ niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios, riyeˈ niquiben utzil chique ri winek ri yebano utzil chique riyeˈ.
Y wi riyix niyaˈ pa kajic jun cosa chare jun winek, xa riche (rixin) chi niwoyobej ri kajbel riche (rixin), majun ri más ta chic rejkalen ri yixtajin chubanic. Ruma chi xa can queriˈ chukaˈ niquiben ri winek ri ma quiniman ta ri Dios, ruma riyeˈ yequiyaˈ ka pa kajic ri quicosas chiquiwech riyeˈ, xa riche (rixin) chi cˈo niquichˈec ca chrij.
Yacˈa riyix ma tiben ta queriˈ. Xa queˈiwajoˈ ri winek ri yeˈetzelan iwuche (iwixin); tibanaˈ utzil chique. Y tek riyix niyaˈ pa kajic jun icosa, man cˈa tiwoyobej ta ri ruqˈuexel. Wi queriˈ niben, nim ri rajel ruqˈuexel ri xticˈul, y xtikˈalajin cˈa chi can yix ralcˈual chic ri nimalaj Dios. Riyaˈ jabel runaˈoj quiqˈui ri winek ri sibilaj ye itzel, y jabel runaˈoj quiqˈui ri majun bey yematioxin ta.
Y riyix chukaˈ tijoyowaj quiwech ri winek, can achiˈel nuben ri Itataˈ Dios chi nujoyowaj quiwech quinojel.
Majun bey titzuˈ ta achique quibanic ri winek xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi itzel yixtzijon chiquij, riche (rixin) chi queriˈ ma xtiban ta chukaˈ queriˈ chiwe riyix. Ma tirayij ta chi jun winek nika rucˈayewal pa ruwiˈ, riche (rixin) chi queriˈ ma xtika ta chukaˈ rucˈayewal pan iwiˈ riyix. Ticuyuˈ quimac ri winek y xticuyutej chukaˈ ri imac riyix.
Wi riyix yeˈitoˈ ri winek riqˈui ri nicˈatzin chique, xtiyaˈox (xtyaˈ) chukaˈ ri rajel ruqˈuexel chiwe riyix. Ri rajel ruqˈuexel ri xtiyaˈox (xtyaˈ) chiwe riyix, sibilaj qˈuiy, jun pajbel ri can xtinojsex, can xtipitzˈ y can xtipulin ruwiˈ. Y can achiˈel ri niben riyix quiqˈui ri winek, can queriˈ chukaˈ xtiban chiwe riyix.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ re jun cˈambel tzij reˈ chique: ¿Cˈo cami jun moy ri nicowin ta nuyukej jun chic moy y man ta yetzak pa tak jul?
Y queriˈ chukaˈ majun cˈa discípulo ri más ta nim rukˈij que chuwech ri rutijonel. Xa cˈa ya tek nretamaj na jabel ronojel ri nicˈatzin, cˈacˈariˈ junan nuben el riqˈui ri rutijonel.
¿Y achique ruma tek riyit xa ya ri ti kˈayis ri cˈo pa runakˈ ruwech ri awachˈalal ri natzˈet chanin y ma nanaˈ ta ri cheˈ kˈatel pa runakˈ awech riyit?
Y man cˈa tabij ta chukaˈ chare ri awachˈalal: Tayaˈ kˈij chuwe riche (rixin) chi nwelesaj re ti kˈayis kˈatel pa runakˈ awech, y ma nayaˈ ta ka pa cuenta ri cheˈ kˈeˈel pa runakˈ awech riyit. Tek nabij queriˈ xa caˈiˈ apalej. Nabey na tachojmirisaj ka ri acˈaslen riyit, cˈacˈariˈ utz natoˈ ri awachˈalal chi nuchojmirisaj ri rucˈaslen.
Y majun utzilaj cheˈ ri nuyaˈ ta itzel tak ruwech. Majun chukaˈ itzel cheˈ ri nuyaˈ ta utzilaj tak ruwech.
Ri cheˈ netamex ruwech riqˈui ri ruwech ri nuyaˈ, wi utz o ma utz ta. Ruma ri kˈayis ri cˈo quiqˈuixal ma xtiquiyaˈ ta higo, ni ma xtiquiyaˈ ta uva.
Y can quecˈariˈ ri winek. Ri winek utz, ya ri utz ri nuben y nubij, ruma chi can ya ri utz ri cˈo pa ránima. Yacˈa ri winek itzel, ya ri itzel ri nuben y nubij, ruma chi can ya ri itzel ri cˈo pa ránima. Ruma jun winek can ya cˈa ri cˈo pa ránima ri nubij.
¿Y achique cˈa ruma tek riyix: Ajaf, Ajaf, yixchaˈ chuwe, y xa ma niben ta ri nbij chiwe?
Rumariˈ ri winek ri nipe wuqˈui, ri nracˈaxaj ri nuchˈabel y nuben ri nbij chare, nbij chiwe achoj riqˈui junan wi,
junan riqˈui jun achi ri xuben jun rachoch. Nabey, xuben ka ri jul riche (rixin) ri rucimiento ri jay, y can pa ruwiˈ abej xucˈot wi ka ri jul riˈ. Cˈacˈariˈ xuyaˈ ka ri rucimiento ri jay, y xuchop cˈa samaj. Y tek cˈachojnek chic cˈa ri jay, xpe cˈa ri raken yaˈ. Y ri raken yaˈ riˈ riqˈui ruchukˈaˈ xberilaˈ ri jay. Pero ri jay ma xsilon ta, ruma chi ri rucimiento ri jay riˈ can pa ruwiˈ abej tzˈuyul wi.
Yacˈa ri winek ri nipe wuqˈui riche (rixin) chi nracˈaxaj ri nuchˈabel, y ma nuben ta ri nbij chare, xa junan riqˈui jun achi ri xa pa ruwiˈ ulef xuben wi ka rachoch, y xa ma xuyaˈ ta ka ri rucimiento. Y tek ri raken yaˈ xbeqˈuiy pe, riqˈui ruchukˈaˈ xberilaˈ ri jay. Ri jay riˈ xtzak y xqˈuis chiriˈ.

7

Tek ri Jesús xtaneˈ chi tzij ri ruchapon rubixic chiquiwech ri winek, Riyaˈ xbe pa tinamit Capernaum.
Y chiriˈ pa tinamit cˈo jun achi capitán. Y ri achi riˈ cˈo jun rumozo ri sibilaj cˈa nrajoˈ, pero yawaˈ, y ya xa jubaˈ ma nicom ka.
Y tek ri capitán xracˈaxaj cˈa ri nitzijox chrij ri Jesús, riyaˈ xerutek nicˈaj rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, achiˈaˈ israelitas, riche (rixin) chi queriˈ niquicˈutuj jun utzil chare ri Jesús chi tipe jubaˈ, riche (rixin) chi norucˈachojsaj ca ri rumozo.
Y tek ri rijitaˈk tak achiˈaˈ xeˈapon riqˈui ri Jesús, sibilaj cˈa xquicˈutuj utzil chare. Y xquibij chukaˈ chare: Can rucˈamon wi cˈa chi naben re jun utzil reˈ chare ri capitán.
Ruma chi riyaˈ sibilaj yojrajoˈ riyoj israelitas, y chukaˈ xuben jun jay ri nikamol wi kiˈ, riche (rixin) chi nikacˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios, xechaˈ.
Y ri Jesús xbe cˈa quiqˈui ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri ye takon pe ruma ri capitán. Y tek ri Jesús y ri ye benak riqˈui xa jubaˈ ma yeˈapon chrachoch ri capitán, ri capitán xerutek cˈa pe jun caˈiˈ oxiˈ ramigo chucˈulic ri Jesús. Y ri achiˈaˈ riˈ xoquibij cˈa chare ri Jesús: Ajaf, ri achi ri yoj takayon pe chiˈacˈulic rubin cˈa pe: Ajaf, man cˈa tatij ta más pokon wuma riyin, ruma riyit nim akˈij y ma rucˈamon ta (takal ta chuwij) chi yatoc pa wachoch.
Y ruma chi yin aj mac, can xinnaˈ ka chi ma rucˈamon ta (takal ta chuwij) chi yin cˈa riyin ri xinapon awuqˈui. Riyit xaxu (xaxe wi) cˈa tabij jun chˈabel chi nicˈachoj ri numozo, y xticˈachoj.
Riyin can wetaman wi chi queriˈ xtibanatej, ruma chi yin jun achi ri nnimaj ri nubij ri aj kˈatbel tzij chuwe ri cˈo chi nben. Y yecˈo chukaˈ soldados ri ye yaˈon pa nukˈaˈ. Tek nbij cˈa chare jun chi tibe, can nibe wi; y wi nbij chukaˈ chare jun chic chi tipe, can nipe wi chukaˈ. Y tek nbij cˈa chare ri numozo chi tabanaˈ reˈ, can nuben wi chukaˈ, nichaˈ pe, xechaˈ ri achiˈaˈ chare ri Jesús.
Y ri Jesús can xumey cˈa tek xracˈaxaj ri rutakon el rubixic ri capitán. Y can yacˈariˈ xerutzuˈ ri winek ri ye tzeketel chrij, y xubij cˈa chique: Can kitzij nbij chiwe, chi ri achi ri takayon pe rubixic re chˈabel reˈ, can rucukuban wi rucˈuˈx wuqˈui. Y majun cˈa wech aj Israel ri wilon ta ri can rucukuban ta rucˈuˈx wuqˈui, achiˈel ri jun achi riˈ.
Y tek xetzolin ri winek ri ye takon pe ruma ri capitán, xquitzˈet cˈa chi ri mozo ri yawaˈ, can majun chic yabil cˈo ta chare.
Jun chic cˈa kˈij, ri Jesús xbe pa jun tinamit ri Naín rubiˈ, y ye benak chukaˈ ri rudiscípulos riqˈui. Y sibilaj ye qˈuiy chukaˈ winek ri ye tzeketel el chiquij.
Tek ri Jesús y ri ye benak riqˈui xa jubaˈ ma yeˈoc apo ri pa tinamit Naín, xquitzˈet cˈa chi cˈamon pe jun caminek riche (rixin) chi nbemuk ca. Ri caminek riˈ jun ti cˈajol, ral jun malcaˈn ixok. Ri malcaˈn ixok riˈ, xa can xu (xe) wi cˈa jun ral cˈo, y yariˈ ri benak chumukic. Y ye qˈuiy cˈa winek ri ye tzˈetonel ri ye benak riqˈui pa mukunic.
Y tek ri Ajaf Jesús xutzˈet ri ixok ri xcom el ri ral, xujoyowaj ruwech, y xubij cˈa chare: Man cˈa catokˈ ta chic.
Y ri Jesús xuchop apo ri rucáxa ri caminek, y ri ye ucˈuayon el riche (rixin) ri caminek xepaˈeˈ cˈa chiriˈ. Y Riyaˈ xubij chare ri cˈajol riˈ: Chawe riyit yichˈo wi y nbij chawe chi cayacatej.
Y tek ri Jesús xubij queriˈ, ri caminek xyacatej, y xuchop nitzijon pe. Y ri Jesús xujech cˈa el ri cˈajol riˈ chare ri ruteˈ.
Tek ri winek xquitzˈet ri xbanatej, xpe jun nimalaj xibinriˈil chique. Y xquiyaˈ chukaˈ rukˈij rucˈojlen ri Dios, y niquibilaˈ cˈa: Wacami xbecˈulun pe jun nimalaj profeta chkacojol, ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios. Wacami ri Dios xutek pe jun ri niyaˈo rutzil chkacojol riyoj ri yoj rutinamit, xechaˈ ri winek.
Y ri xuben ri Jesús chupan ri kˈij riˈ, xetamex pa ronojel ri Judea, y xbe chukaˈ rutzijol ri pa tak tinamit ri yecˈo pe chunakajal ri Judea.
Y ri ye rudiscípulos ri Juan ri Bautista xbequitzijoj cˈa chare ronojel ri nuben ri Jesús. Rumariˈ ri Juan xerusiqˈuij (xeroyoj) ye caˈiˈ chique ri ye rudiscípulos,
y xerutek cˈa el cˈa riqˈui ri Jesús. Xerutek el riche (rixin) chi xbequicˈutuj chare: ¿Can yit cˈa riyit ri Cristo ri cˈo chi nipe? ¿O xa nikoyobej chic na jun? Queriˈ xubij el chique.
Y ri ye rutakon el ri Juan, xeˈapon cˈa riqˈui ri Jesús. Y riyeˈ xquibij cˈa chare: Ri Juan ri Bautista yoj rutakon pe awuqˈui, riche (rixin) chi nokacˈutuj chawe: ¿Yit cˈa riyit ri Cristo ri cˈo chi nipe? ¿O xa nikoyobej chic na jun? xechaˈ.
Y can ya hora riˈ tek ri Jesús xerucˈachojsaj ye qˈuiy yawaˈiˈ. Xerucˈachojsaj chukaˈ winek ri ye chapatajnek ruma nimaˈk tak yabil y xerelesalaˈ chukaˈ itzel tak espíritu ri yecˈo quiqˈui nicˈaj winek, y xuben chukaˈ chique ri moyiˈ chi xetzuˈun.
Y cˈacˈariˈ ri Jesús xubij el chique ri ye caˈiˈ rudiscípulos ri Juan: Wacami quixtzolin, y jebeˈitzijoj chare ri xitzˈet ca y ri xiwacˈaxaj el re waweˈ. Jebeˈitzijoj chare achique rubanic tek ri moyiˈ yecowin yetzuˈun el, achique rubanic tek ri winek ye cojo yebiyin el jabel, y achique rubanic tek ri ye yawaˈiˈ riqˈui ri yabil lepra yechˈajchˈojir el. Jebeˈitzijoj chukaˈ chare ri achique rubanic tek ri ma yeˈacˈaxan ta yecˈachoj, ri caminakiˈ yecˈastej, y chique ri pobres ntzijoj ri lokˈolaj chˈabel ri niyaˈo colotajic.
Y tibij chukaˈ chare chi can jabel ruwarukˈij ri winek ri can rucukuban rucˈuˈx wuqˈui y ma yirumalij ta ca, xeˈucheˈex el y xebe.
Y tek ri ye caˈiˈ achiˈaˈ ri ye rutakon pe ri Juan xebe el, ri Jesús xerubilaˈ cˈa utzilaj tak chˈabel chrij ri Juan chiquiwech ri winek ri yecˈo chiriˈ. Y quecˈareˈ ri nubij ri Jesús chique ri winek: ¿Achique ri xbeˈitzˈetaˈ riyix pa desierto? ¿La xitzˈet cami riyix jun achi chiriˈ, chi xa achiˈel jun aj, ri xa nibe quelaˈ y xa nibe chic quelaˈ pa rukˈaˈ ri cakˈikˈ? Ma que ta riˈ.
¿Achique cˈa ri xbeˈitzˈetaˈ riyix chiriˈ? ¿La xitzˈet cami riyix jun achi ri jabel tak tziek ye rucusan? Ma que ta riˈ. Ruma ri achiˈaˈ ri ye quicusalon jabel tak tziek y cˈo ronojel quiqˈui, riyeˈ can pa tak cachoch reyes yecˈojeˈ wi.
¿Pero achique ri xbeˈitzˈetaˈ riyix pa desierto? ¿Xitzˈet cami jun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios? Can kitzij wi chi ri achi ri xitzˈet chiriˈ, can ya wi riˈ ri rusamaj. Pero can cˈo cˈa chukaˈ jun chic samaj ri yaˈon pe chare.
Ruma can ya cˈa riyaˈ riˈ ri takoˈn ri natan chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca, tek ri Dios xubij: Xtintek cˈa ri nutakoˈn ri ninabeyej chawech, riche (rixin) chi nuchojmirisaj apo ri abey.
Quecˈariˈ nubij ri tzˈibatajnek ca. Riyin kitzij nbij chiwe, chiquicojol quinojel ri ye alaxnek chuwech ri ruwachˈulef, majun chic jun profeta ri más ta nim rukˈij que chuwech ri Juan ri Bautista. Pero wacami ri pa rajawaren ri Dios, astapeˈ jun winek xa coˈol oc rukˈij, hasta riˈ más nim rukˈij que chuwech ri Juan.
Y yecˈo cˈa ye qˈuiy winek ye cˈutuy tak alcawal ri ye banon bautizar ruma ri Juan. Y tek riyeˈ xquicˈaxaj ri xubij ri Jesús chrij ri Juan, xquibij chi ri Dios can choj wi.
Y yacˈa ri achiˈaˈ fariseos y ri achiˈaˈ ri yekˈaxan ri nubij ri ley, riyeˈ can kˈalaj chi ma xcajoˈ ta xquicˈul ri ruchˈobon ri Dios chi nuben quiqˈui, ruma ma xcajoˈ ta chi xeban bautizar ruma ri Juan.
Y ri Ajaf Jesús xubij: ¿Achoj riqˈui cami yenjunumaj wi ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ? ¿Y achoj riqˈui ye junan wi?
Re winek reˈ xa ye junan quiqˈui ri acˈalaˈ ye tzˈuyul pa cˈaybel. Ri acˈalaˈ riˈ niquirakalaˈ quichiˈ tek yechˈo chiquiwech, y niquibij cˈa chupan ri quetzˈanen: Xojkˈojoman riqˈui xul chiwech y ma xixxajo ta y ma xixquicot ta. Xkabixaj bix riche (rixin) bis chiwech y ma xixokˈ ta. Queriˈ niquibilaˈ ri acˈalaˈ pa quetzˈanen. Y ye queriˈ re winek reˈ, majun ri nika ta chiquiwech.
Ruma tek xpe ri Juan ri Bautista, riyaˈ ma nutij ta caxlan wey, ma nukum ta chukaˈ ruyaˈal uva. Yacˈa riyix xibij chi riyaˈ xa cˈo itzel espíritu riqˈui.
Y tek xinoka riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, riyin ntij caxlan wey y nkum chukaˈ ruyaˈal uva. Y riyix nibij chuwe chi xu (xe wi) waˈin nwajoˈ, y nibij chukaˈ chi yin jun kˈabarel, chi yin cachibil ri cˈutuy tak alcawal, y yin cachibil chukaˈ ri aj maquiˈ.
Pero ri runaˈoj ri Dios can nikˈalajin pa quicˈaslen quinojel ri ye ralcˈual chic, chi can choj wi, xchaˈ ri Jesús.
Y cˈo cˈa jun achi fariseo ri xsiqˈuin (xoyon) riche (rixin) ri Jesús riche (rixin) chi nbewaˈ pa rachoch. Y tek ri Jesús xapon cˈa pa rachoch ri achi riˈ, xtzˈuyeˈ cˈa apo ri pa mesa, riche (rixin) ri waˈin.
Y chupan ri tinamit riˈ, cˈo cˈa jun ixok ri itzel rucˈaslen. Y ri ixok riˈ xretamaj cˈa chi ri Jesús cˈo pa rachoch ri jun achi fariseo, rumariˈ riyaˈ xapon chiriˈ. Y riyaˈ rucˈuan cˈa apo jun cˈojlibel (frasco), ri banon riqˈui jun abej ri alabastro rubiˈ. Ri cˈojlibel (frasco) riˈ cˈo el jun akˈom jubul ruxlaˈ chupan.
Y ri ixok riˈ xapon cˈa riqˈui ri Jesús y xuchop cˈa okˈej. Y ri ruyaˈal ri runakˈ tak ruwech ri ixok riˈ xeka ka cˈa chrij raken ri Jesús. Riyaˈ yerusulaˈ cˈa raken ri Jesús riqˈui ri rusmal tak ruwiˈ. Ri ixok riˈ yerutzˈumalaˈ (yerutzˈubalaˈ) cˈa ri raken ri Jesús, y xuyaˈ chukaˈ ri akˈom ri jubul ruxlaˈ chrij ri raken.
Y ri fariseo ri xsiqˈuin (xoyon) riche (rixin) ri Jesús, tek xutzˈet ri xuben ri ixok, xuchˈob ka: Wi ta re achi reˈ kas kitzij wi chi jun profeta ri nikˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, nunabej ta achique nichapo la raken, y achique chi winek la ixok laˈ. Ruma la jun ixok laˈ xa itzel ri rucˈaslen, xchaˈ ka pa ránima.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri achi fariseo ri xsiqˈuin (xoyon) riche (rixin): Simón, cˈo jun ri nwajoˈ nbij chawe, xchaˈ chare. Ri Simón xubij chare ri Jesús: Tijonel, ¿achique cˈa ri nawajoˈ nabij chuwe? xchaˈ.
Y ri Jesús xubij chare: Xecˈojeˈ cˈa ye caˈiˈ achiˈaˈ ri cˈo quicˈas riqˈui jun achi ri niyaˈo puek pa kajic. Jun chique ri achiˈaˈ riˈ, wuˈoˈ ciento puek ri nibix denario chare ri rucˈas, y ri jun chic, cincuenta ri rucˈas.
Pero ruma cˈa ri achiˈaˈ riˈ ma yecowin ta niquitoj ri quicˈas, ri achi ri yayon ri puek chique pa kajic, xubij chi ma tiquitoj ta chic, xa tiqˈuis chi queriˈ, xchaˈ chique. Y cˈacˈariˈ ri Jesús xubij chukaˈ chare ri Simón ri fariseo: Wacami tabij cˈa chuwe, ¿achique cˈa chique ri ye caˈiˈ achiˈaˈ riˈ ri más najowan riche (rixin) ri achi ri xyaˈo puek pa kajic?
Ri Simón xubij: Riyin nbij chi ya ri más qˈuiy rucˈas rubanon riqˈui. Jaˈ (je), can queriˈ achiˈel ri xabij, xchaˈ ri Jesús chare ri Simón.
Y ri Jesús rutzuliben ri ixok tek xubij chare ri Simón ri fariseo: ¿Natzˈet re ixok reˈ? Riyin tek xinoc pe re waweˈ pan awachoch, ma xayaˈ ta nuyaˈ chˈajbel waken. Yacˈa re ixok reˈ xeruchˈej re waken riqˈui ri ruyaˈal ri runakˈ tak ruwech, y xeruchakirisaj riqˈui ri rusmal tak ruwiˈ.
Chukaˈ tek xinoc pe, ma xinatzˈumaj (xinatzˈubaj) ta riche (rixin) chi xayaˈ rutzil nuwech. Yacˈa re ixok reˈ, can yacˈa tek xinoc pe tek ruchapon yerutzˈumaj (yerutzˈubaj) ri waken.
Riyit chukaˈ ma xakˈej ta aceite pa nujolon (nuwiˈ) tek xinoc pe. Yacˈa re ixok reˈ, can ya ri akˈom ri jubul ruxlaˈ ri xuyalaˈ chrij ri waken.
Rumariˈ nbij chawe riyit Simón, chi re ixok reˈ sibilaj nrajoˈ ri xcuyu ri rumac. Y rumariˈ ri janipeˈ chi mac ri ye rubanalon pe xecuyutej yan. Yacˈa jun winek ri nunaˈ chi xa ma qˈuiy ta ri rumac ri xecuy, xa ma can ta nrajoˈ ri xcuyu ri rumac.
Y ri Jesús xubij chare ri ixok: Ri amac xecuyutej yan.
Y ri winek ri xesiqˈuix (xeˈoyox) ruma ri Simón ri fariseo y junan yecˈo riqˈui ri Jesús ri chiriˈ pa mesa, niquibilaˈ cˈa chiquiwech: ¿Achique cˈa chi achi reˈ? Ruma can yerucuy chukaˈ mac, yechaˈ.
Y ri Jesús xubij chare ri ixok: Xacˈachoj, ruma chi xacukubaˈ acˈuˈx wuqˈui. Wacami cˈa, catzolin; ruma xawil yan uxlanibel cˈuˈx.

8

Xa cˈa caˈiˈ oxiˈ kˈij tibanatej wi ronojel riˈ, tek ri Jesús xuchop cˈa chi nibe pa tak tinamit y pa tak aldeas, y chi ye cablajuj rudiscípulos ye benak riqˈui. Y Riyaˈ nutzijoj cˈa ri lokˈolaj chˈabel ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios.
Y yecˈo chukaˈ caˈiˈ oxiˈ ixokiˈ ri ye tzeketel el chrij. Ri ixokiˈ riˈ, yeriˈ ri ye rucˈachojsan ri Jesús y relesalon itzel tak espíritu quiqˈui. Chiquicojol cˈa ri ixokiˈ riˈ benak ri María, ri nibix chukaˈ Magdalena chare. Y ya cˈa riqˈui ri ixok riˈ xeˈelesex wi ye wukuˈ itzel tak espíritu ruma ri Jesús.
Y benak chukaˈ ri Juana, rixjayil ri jun achi ri Chuza rubiˈ. Y ri achi riˈ jun rumozo ri Herodes. Y benak chukaˈ ri Susana. Y ye benak chukaˈ nicˈaj chic ixokiˈ ri can cˈo chukaˈ quibeyomal ri can ye riyeˈ yeyaˈo y yebano ronojel ri nicˈatzin chare ri Jesús, y chique ri ye rudiscípulos.
Y riqˈui ri Jesús sibilaj ye qˈuiy winek ri xquimol apo quiˈ, y yecˈo chukaˈ apo ri yepe pa nicˈaj chic tinamit. Y Riyaˈ cˈo cˈa jun cˈambel tzij ri xubij chique, y quecˈareˈ ri xubij chique:
Cˈo cˈa jun achi ri xbe pa jopin ijaˈtz. Y tek ri achi cˈo chic pa samaj nijopin ijaˈtz, jubaˈ cˈa chare ri ijaˈtz riˈ xa pa bey xka wi, rumariˈ ri winek yekˈax pa ruwiˈ. Y xepe ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ, xquitij el ri ijaˈtz riˈ.
Y jubaˈ chic chare ri ijaˈtz xka cojol tak abej. Ri ijaˈtz cˈa riˈ xel pe. Xa yacˈa tek xpe ruchukˈaˈ ri kˈij, xechakiˈj ka, ruma man cˈo ta más ruraxal ri ulef ri xka wi.
Y jubaˈ chic chare ri ijaˈtz xka cojol tak kˈayis ri cˈo quiqˈuixal. Y tek xeˈel pe, junan xeqˈuiy quiqˈui ri qˈuix. Y ruma chi ri qˈuix sibilaj xeqˈuiy, ri ticoˈn xejikˈ pa quikˈaˈ.
Yacˈa ri jubaˈ chic chare ri ijaˈtz xka pa jun utzilaj ulef, y jabel xeqˈuiy. Y xquiyalaˈ jojun ciento quiwech jojun ijaˈtz, xchaˈ. Yacˈa tek rubin chic ka riˈ, can riqˈui cˈa ruchukˈaˈ xchˈo, y xubij: Ri cˈo cˈa racˈaxabel, can tracˈaxaj cˈa ri xinbij, xchaˈ ri Jesús.
Y ri ye rudiscípulos ri Jesús xquicˈutuj cˈa chare chi achique cˈa ri nrajoˈ nukˈalajsaj chiquiwech riqˈui re jun cˈambel tzij reˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Chiwe cˈa riyix can yaˈon cˈa kˈij riche (rixin) chi niwetamaj chrij ri rajawaren ri Dios, yacˈa ri nicˈaj chic winek ri ma yeniman ta wuche (wixin), ma yaˈon ta kˈij chique chi niquetamaj. Rumacˈariˈ riqˈui cˈambel tak tzij yitzijon wi quiqˈui, riche (rixin) chi queriˈ astapeˈ niquitzuˈ y xa ma nichˈobotej ta chiquiwech ri niquitzuˈ, y riche (rixin) chi astapeˈ niquicˈaxaj y xa ma nikˈax ta chiquiwech ri niquicˈaxaj.
Y quecˈareˈ ri nubij ri cˈambel tzij riˈ: Ri ijaˈtz junan nuben riqˈui ri ruchˈabel ri Dios.
Ri jubaˈ ijaˈtz ri xeka pa bey, junan riqˈui ri ruchˈabel ri Dios tek nacˈaxex cuma ri winek. Ri itzel winek chanin nipe, y nrelesaj el ri ruchˈabel ri Dios ri xtic pa tak cánima ri winek riˈ, riche (rixin) chi queriˈ ri winek riˈ ma niquinimaj ta ri Dios, y ma yecolotej ta chukaˈ.
Y ri ijaˈtz ri xeka cojol tak abej, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex cuma ri winek. Ri winek riˈ can sibilaj cˈa yequicot tek niquicˈul ri ruchˈabel ri Dios pa tak cánima. Pero ruma can ma xbe ta ka jabel rucˈamal ri ruchˈabel ri Dios pa tak cánima, xa can ma niyaloj ta cˈa ri quicoten quiqˈui. Y tek yetojtobex, niquiyaˈ ca ri Dios.
Ri ijaˈtz ri xeka cojol tak kˈayis ri cˈo quiqˈuixal can nichˈo wi cˈa chiquij ri winek ri niquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios. Pero ri winek riˈ xa yejikˈ ruma xaxu (xaxe wi) niquichˈob achique nicˈatzin chare ri quicˈaslen waweˈ chuwech re ruwachˈulef y xaxu (xaxe) wi niquichˈob ri quibeyomal y chukaˈ ri achique yequirayij. Y rumariˈ ma niwachin ta jabel ri quicˈaslen.
Yacˈa ri ijaˈtz ri xeka pa jun utzilaj ulef, can nichˈo wi cˈa chrij ri ruchˈabel ri Dios ri nacˈaxex cuma ri winek. Riyeˈ riqˈui ronojel cánima niquicˈaxaj y niquiben ri nubij. Y can niquiyec pa cánima ri ruchˈabel ri Dios, y niwachin jabel ri quicˈaslen ronojel tiempo.
Y majun chukaˈ winek ri nutzij jun kˈakˈ y cˈa ta riˈ nutzˈapij rij riqˈui jun bojoˈy o nuyaˈ ta chuxeˈ ri ruchˈat. Ma que ta riˈ nuben. Ri kˈakˈ riˈ nicˈatzin nicanox jun rucˈojlibel ri acuchi (achique) nipaˈeˈ wi, riche (rixin) chi queriˈ ri yeˈoc apo pa jay yetzuˈun jabel.
Y majun ri ewan ca, ri man ta xtibekˈalajin pe. Y chukaˈ majun ri tzˈapin ca rij, ri xa man ta xtibekˈalajin pe y ntel pe chuwasakil.
Y queriˈ, wi riyix niwacˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios, tiyacaˈ cˈa ka ri pa tak iwánima. Ruma ri can cˈo qˈuiy riqˈui xtiyaˈox (xtyaˈ) cˈa más chare y queriˈ qˈuiy ri xticˈojeˈ riqˈui. Yacˈa ri xa jubaˈ oc cˈo riqˈui, y astapeˈ nuchˈob chi cˈo ri jubaˈ riˈ riqˈui, hasta ri jubaˈ riˈ xa xtelesex chare, xchaˈ ri Jesús.
Y ri ruteˈ y ri ye rachˈalal ri Jesús xepe cˈa ri acuchi (achique) cˈo wi Riyaˈ. Pero xa ma xecowin ta xeˈoc apo riqˈui, ruma sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon apo quiˈ riqˈui.
Y xbix cˈa apo chare ri Jesús: Ri ateˈ y ri ye awachˈalal yecˈo pe waweˈ chuwajay el, ye petenak chatzˈetic.
Yacˈa Riyaˈ xubij: Yecˈa ri winek ri yeˈacˈaxan y niquiben ri nubij ri ruchˈabel ri Dios, yecˈariˈ ri ye achiˈel nteˈ y ye achiˈel wachˈalal, xchaˈ ri Jesús.
Y cˈo cˈa jun kˈij, tek ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos, xoc el pa jun jucuˈ. Y cˈacˈariˈ xubij chique: Joˈ, kojkˈax la jucˈan chic apo ruchiˈ choy. Y xebe.
Y ri Jesús xwer el, tek quichapon el bey pa ruwiˈ ri choy. Y xpe cˈa jun nimalaj cakˈikˈ chiriˈ pa ruwiˈ ri choy. Rumariˈ ri jucuˈ ri ye benak wi, xuchop ninoj pe chi yaˈ, y xa jubaˈ ma yebe chuxeˈ yaˈ. Can pa rucˈayewal cˈa yecˈo wi.
Xepe cˈa ri discípulos xquicˈasoj ri Jesús, y xquibij chare: ¡Tijonel! ¡Tijonel! Wacami yojcom, xechaˈ chare. Y ri Jesús xyacatej cˈa pe, y xubij: Tiqˈuis el ri cakˈikˈ y ri ruwiˈ yaˈ titaneˈ ka, xchaˈ. Y queriˈ xbanatej. Ri cakˈikˈ xqˈuis el, y ri ruwiˈ yaˈ xtaneˈ ka.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri ye rudiscípulos: ¿Achique ruma tek ma xicukubaˈ ta icˈuˈx wuqˈui? Yacˈa ri discípulos quixibin quiˈ. Can xquimey tek xquitzˈet ri xbanatej, y xquicˈutulaˈ chiquiwech: ¿Achique cˈa chi achi reˈ? Ruma tek nichˈo chique ri cakˈikˈ y ri yaˈ, can niquinimaj wi rutzij, xechaˈ.
Ri Jesús y ri rudiscípulos xeˈapon cˈa ri jucˈan chic ruchiˈ choy, ri chiriˈ pa jun lugar ri Gadara rubiˈ, ri cˈo apo chuwech ri Galilea.
Y tek ri Jesús xel pe chupan ri jucuˈ, xapon cˈa jun achi riche (rixin) ri tinamit riˈ riqˈui. Y ri achi riˈ cˈo chic cˈa qˈuiy tiempo ri yecˈo pe itzel tak espíritu riqˈui, majun rutziak nucusaj, ni ma nicˈojeˈ ta pa rachoch. Xa ya ri camposanto ri oconek rachoch.
Y ri achi riˈ, can xu (xe) wi xutzˈet ri Jesús, can yacˈariˈ tek xbexuqueˈ xbemajeˈ chuwech. Y xurek apo ruchiˈ chare ri Jesús, y xubij cˈa: Riyit Jesús ri can yit Rucˈajol ri nimalaj Dios, ¿achique ruma tek yinanek? Tabanaˈ jun utzil ma quinachˈujirisaj ta, xchaˈ.
Ri achi xubij queriˈ ruma ri Jesús xubij chare ri itzel espíritu ri cˈo riqˈui ri achi riˈ chi tel el. Ruma qˈuiy chic tiempo cˈo pe ri itzel espíritu riˈ riqˈui. Y ruma chukaˈ riˈ ri winek qˈuiy cˈa mul quiximon rukˈaˈ raken ri achi riˈ riqˈui chˈichˈ y cadenas, pero ma ye cowinek ta chrij. Ruma chi ri achi riˈ yerucˈokpij ri cadenas ri achoj riqˈui ximon wi, y ri itzel espíritu ri cˈo riqˈui nuben cˈa chare chi nibe pa tak lugar ri acuchi (achique) majun winek cˈo.
Y ri Jesús xucˈutuj cˈa chare ri achi: ¿Achique abiˈ? Y ri itzel espíritu ri cˈo riqˈui ri achi xubij: Yoj qˈuiy ri nubiˈ, xchaˈ. Queriˈ xubij ruma can ye qˈuiy ri itzel tak espíritu ri yecˈo riqˈui ri achi riˈ.
Y ri itzel tak espíritu riˈ sibilaj cˈa xquicˈutuj utzil chare ri Jesús, chi wi yerelesaj el riqˈui ri achi, man cˈa querutek ta el chupan ri itzel jul ri kˈekuˈm rupan, quilugar ri itzel tak espíritu.
Y chunakajal apo ri cˈo wi ri achi riˈ, sibilaj cˈa ye qˈuiy ak yetajin yewaˈ pa ruwiˈ jun juyuˈ, y rumariˈ ri itzel tak espíritu xquicˈutuj utzil chare ri Jesús chi tuyaˈ kˈij chique riche (rixin) chi yeˈoc quiqˈui ri ak riˈ. Y ri Jesús xuyaˈ kˈij chique.
Y ri itzel tak espíritu can yacˈariˈ xeˈel el riqˈui ri achi, y xebeˈoc quiqˈui ri ak. Quinojel cˈa ri ak riˈ xquichop anin (anibel) chuwech jun juyuˈ xulan ruwech y choj xebeka cˈa pa choy. Y chiriˈ xejikˈ wi quinojel ri ak riˈ.
Y ri yeyukˈun quiche (quixin) ri ak riˈ, tek xquitzˈet ri xbanatej, xeˈanmej y xbequiyalaˈ ca rutzijol pa tinamit y ri pa tak juyuˈ.
Y ri winek ri xeˈacˈaxan pe ri xbanatej, xepe chutzˈetic. Tek ri winek riˈ xeˈoka riqˈui ri Jesús, xquitzˈet cˈa chi ri achi ri xeˈelesex ri itzel tak espíritu riqˈui, tzˈuyul cˈa apo riqˈui ri Jesús, rucusan rutziak, y ma nuben ta chic cˈa achiˈel ri rubanon pe. Pero ri winek riˈ xa xquixibij quiˈ tek xquitzˈet ri achi riˈ.
Y xtzijox chukaˈ chique achique rubanic ri xbanatej. Ronojel riˈ xtzijox chique cuma ri winek ri can xetzˈeto tek xeˈelesex ri itzel tak espíritu riqˈui ri achi ruma ri Jesús.
Riqˈui cˈa ronojel ri xbanatej, ri winek ri aj chiriˈ pa Gadara, xquicˈutuj cˈa utzil chare ri Jesús chi tel el ri chiriˈ. Ri winek ri aj chiriˈ xquibij cˈa queriˈ chare ruma chi sibilaj quixibin quiˈ. Rumacˈariˈ ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xeˈoc el pa jucuˈ riche (rixin) chi xebe.
Y ri achi ri xeˈelesex ri itzel tak espíritu riqˈui, nucˈutuj cˈa jun utzil chare ri Jesús chi tuyaˈ kˈij chare riche (rixin) chi nibe riqˈui. Yacˈa ri Jesús xa xubij cˈa chare:
Catzolin chawachoch, y jatzijoj ri xuben ri Dios awuqˈui riyit, xucheˈex. Y ri achi can xberutzijoj na wi chrachoch, y chique quinojel ri winek pa rutinamit xutzijoj wi ri xuben ri Jesús riqˈui riyaˈ.
Y tek ri Jesús xtzolin cˈa jucˈan chic chare ri ruchiˈ ri choy, ri winek yecˈo chiriˈ, riqˈui cˈa quicoten xquicˈul apo, ruma chi ri winek riˈ can ya cˈa Riyaˈ ri coyoben.
Xapon cˈa chukaˈ jun achi ri Jairo rubiˈ. Ri achi cˈa riˈ jun principal chupan ri jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios. Riyaˈ xbexuqueˈ xbemajeˈ chuwech ri Jesús, y xucˈutuj cˈa jun utzil chare chi nibe riqˈui cˈa pa rachoch,
ruma xa can xu (xe wi) ri jun ti rumiˈal cˈo, y cˈo achiˈel xa cablajuj rujunaˈ y ya xa jubaˈ ma nicom ka. Y tek ri Jesús y ri ye benak riqˈui xquichop el bey riche (rixin) chi yebe chrachoch ri Jairo, sibilaj ye qˈuiy cˈa winek ri xetzekeˈ el chrij. Y rumariˈ niquipitzˈilaˈ cˈa quiˈ chrij, ye benak.
Chiquicojol cˈa ri winek, benak jun ixok ri cˈo jun ruyabil riche (rixin) icˈ chare. Ri ixok riˈ cˈo chic cˈa cablajuj junaˈ ri ma tanel ta ri ruquiqˈuel. Xuqˈuis yan cˈa ronojel rurajil, ruma benak chic quiqˈui qˈuiy ajkˈomanel, y majun chique ri ajkˈomanel cowinek ta rakˈoman ri ruyabil.
Ri ixok riˈ xjel cˈa apo chrij ri Jesús, y xberuchapaˈ cˈa ca jubaˈ ri ruchiˈ rutziak ri Jesús. Y can yacˈariˈ xkˈatakˈo ri ruquiqˈuel.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xucˈutuj: ¿Achique ri xichapo? Y ruma chi quinojel niquibij chi majun xquichop ta riyeˈ, ri Pedro y ri nicˈaj chic discípulos xquibij chare ri Jesús: Tijonel, riyit nawajoˈ nawetamaj achique xachapo. Pero waweˈ ma xtawetamaj ta, ruma sibilaj ye qˈuiy winek niquipitzˈ quiˈ y niquinimilaˈ quiˈ chawij, y riyit nacˈutuj: ¿Achique xichapo?
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xubij: Cˈo jun ri xichapo, ruma can xinnaˈ chi cˈo jun ri xincˈachojsaj riqˈui ri uchukˈaˈ cˈo wuqˈui, xchaˈ.
Y ri ixok tek xutzˈet chi xa xnabex, nibarbot (nibaybot) cˈa xoxuqueˈ xomajeˈ chuwech ri Jesús. Y chiquiwech quinojel ri winek xubij apo chare ri Jesús ri achique ruma tek xuchop ruchiˈ rutziak. Y xubij chukaˈ chi can xu (xe wi) xuchop ruchiˈ rutziak ri Jesús, can yacˈariˈ xunaˈ riyaˈ chi xcˈachoj.
Ri Jesús xubij chare: Numiˈal, xacˈachoj, ruma xacukubaˈ acˈuˈx wuqˈui. Wacami cˈa, catzolin; ruma xawil yan uxlanibel cˈuˈx, xchaˈ chare.
Y cˈa ntajin na cˈa nitzijon ri Jesús riqˈui ri ixok, tek cˈo jun achi xoka ri petenak chrachoch ri Jairo, ri Jairo ri principal chupan ri jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios. Ri jun achi ri xoka, xorubij cˈa chare ri Jairo: Man chic tacˈuaj ta el ri Tijonel Jesús, ruma ri ti amiˈal xa xcom yan.
Yacˈa tek ri Jesús xracˈaxaj pe, xubij chare ri Jairo: Ma taxibij ta awiˈ ruma ri xobix chawe. Xaxu (xaxe wi) tacukubaˈ cˈa acˈuˈx wuqˈui, y ri ti amiˈal xticˈastej, xchaˈ chare.
Y tek xeˈapon cˈa chrachoch ri Jairo, ri Jesús xaxu (xaxe) wi cˈa chique ri Pedro, ri Jacobo, ri Juan, y ri ruteˈ rutataˈ ri acˈal xuyaˈ kˈij riche (rixin) chi xeˈoc pa jay riqˈui ri ti kˈopoj ri caminek.
Y ri Jesús xerutzˈet chi quinojel ri winek yeˈokˈ y can niquirek quichiˈ chi okˈej. Yacˈa ri Jesús xubij chique: Man cˈa tiwokˈej ta chic ri ti kˈopoj, ruma riyaˈ xa ma caminek ta, riyaˈ xa warnek, xchaˈ chique.
Pero riyeˈ xa xetzeˈen chrij ri Jesús, ruma quetaman chi ri ti kˈopoj xa caminek chic.
Y ri Jesús xuchop rukˈaˈ ri ti caminek, y xubij cˈa: Nóya, cayacatej.
Y ri ti kˈopoj can xtzolin na wi pe ri ránima y can yariˈ xyacatej pe. Y ri Jesús xubij chi titzuj (tisuj) ruway.
Y ri teˈej tataˈaj can xquimey tek xquitzˈet ri xbanatej riqˈui ri calcˈual. Y ri Jesús xubij chique chi majun achoj chare tiquitzijoj wi ri xbanatej.

9

Ri Jesús xerusiqˈuij (xeroyoj) cˈa ri cablajuj rudiscípulos, y xuyaˈ uchukˈaˈ chique y xuyaˈ kˈatbel tzij pa quikˈaˈ riche (rixin) chi yecowin yequelesaj quinojel quiwech itzel tak espíritu, y riche (rixin) chukaˈ yequicˈachojsaj yawaˈiˈ.
Y xerutek cˈa el ri rudiscípulos riche (rixin) chi xebe chutzijoxic ri rajawaren ri Dios, y riche (rixin) chukaˈ chi yequicˈachojsaj yawaˈiˈ.
Y ri Jesús xubij chukaˈ chique: Re nichop el bey, can majun cˈa ticˈuaj el. Ma ticˈuaj ta chˈameˈy, ma ticˈuaj ta yaˈl, ni caxlan wey, ni irajil. Y ma ticˈuaj ta el caˈiˈ itziak, xa can xu (xe) wi ri icusan.
Y xabachique ta na jay ri yixapon wi pa jun tinamit, chiriˈ quixcˈojeˈ wi ka. Xa can cˈa ya tek yixel pe chupan ri tinamit riˈ, cˈacˈariˈ utz chi niyaˈ ca ri jay ri xixcˈojeˈ wi.
Y wi ri tinamit ri yixapon wi xa ma yixcˈul ta, can quixel cˈa pe chiriˈ y titotalaˈ (tiquiralaˈ) ca ri pokolaj ri cˈo chiwaken chiquiwech ri winek riˈ, riche (rixin) chi queriˈ tiquetamaj chi ma utz ta ri xquiben, xchaˈ ri Jesús.
Y ri discípulos xebe na wi. Xebe ri pa tak aldeas riche (rixin) chi xbequitzijoj ri lokˈolaj chˈabel ri niyaˈo colotajic. Y xequicˈachojsaj chukaˈ yawaˈiˈ ronojel ri acuchi (achique) xekˈax wi.
Y ri Herodes, jun chique ri ye cajiˈ aj kˈatbel tak tzij chupan ri tiempo riˈ, can yeracˈaxalaˈ cˈa ronojel ri yerubanalaˈ ri Jesús. Pero ma nril ta cˈa achique ri nunimaj, ruma yecˈo yebin chi ri nibano queriˈ ya ri Juan ri Bautista ri xcˈastej pe chiquicojol ri caminakiˈ.
Yecˈo cˈa chukaˈ yebin chi ri Jesús ya ri Elías ri xtzolin pe. Y nicˈaj chic winek niquibij cˈa chi ri Jesús jun chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, ri xbecˈastej pe.
Y ri Herodes nubij: ¿Achique cami chi achi riˈ? Ruma qˈuiy yenwacˈaxaj chrij. Pero riyin nbij chi ma ya ta ri Juan ri Bautista, ruma ri Juan yin cˈa riyin xitako rutzaqˈuixic rujolon (ruwiˈ), xchaˈ. Y ri Herodes nucanolaˈ cˈa achique nuben, ruma nrajoˈ nutzˈet ruwech ri Jesús.
Y tek ri ye ruˈapóstoles ri Jesús xetzolin pe chubanic ri rusamaj ri Dios, xquitzijolaˈ cˈa chare ri Jesús ri xequibanalaˈ. Y ri Jesús xerucˈuaj cˈa el ri ruˈapóstoles, y xebe pa jun desierto, jun lugar ri cˈo pa rucuenta ri tinamit Betsaida.
Y tek ri winek xquinabej el chi xbe ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos, xebe chukaˈ riyeˈ. Y tek ri winek riˈ xeˈapon riqˈui ri Jesús, Riyaˈ jabel xerucˈul y xubij chukaˈ chique achique rubanic ri rajawaren ri Dios. Y chukaˈ xerucˈachojsaj yawaˈiˈ.
Y tek xka ka ri kˈij riˈ, ri cablajuj discípulos xejel apo riqˈui ri Jesús y xquibij chare: Queˈatakaˈ cˈa el re winek reˈ riche (rixin) chi yebe chucanoxic acuchi (achique) yebewer wi, y yebe chukaˈ chucanoxic quiway pa tak aldeas y pa nicˈaj chic lugar ri yecˈo pe nakaj. Ruma re yojcˈo wi, xa majun winek yecˈo, xechaˈ chare.
Yacˈa ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Tiyaˈ quiway riyix. Y ri discípulos xquibij chare ri Jesús: Waweˈ ma qˈuiy ta caxlan wey cˈo riche (rixin) chi nikayaˈ chique, xaxu (xaxe wi) wuˈoˈ caxlan wey y caˈiˈ car. Re winek reˈ yewaˈ, pero wi yojbe chulokˈic cosas riche (rixin) chi niquitij, xechaˈ.
Ruma ri winek sibilaj ye qˈuiy. Y xaxu (xaxe wi) ri achiˈaˈ yecˈo achiˈel xa wuˈoˈ mil. Y ri Jesús xubij chique ri ye rudiscípulos: Tibij chique re winek reˈ chi quetzˈuyeˈ pa tak moc y chi nicˈaj tak ciento tiquicˈuaj quiˈ, xchaˈ chique.
Y can que na wi riˈ xquiben ri discípulos, xquiben chique quinojel ri winek chi xetzˈuyeˈ.
Y ri Jesús xeruliˈej cˈa pa rukˈaˈ ri wuˈoˈ caxlan wey y ri caˈiˈ car y cˈacˈariˈ xtzuˈun chicaj y xucˈutuj ri rubendición ri Dios pa ruwiˈ. Y cˈacˈariˈ ri Jesús xeruwechˈelaˈ cˈa el ri caxlan wey y ri car, y xuyaˈ el chique ri rudiscípulos riche (rixin) chi niquiyaˈ chique ri winek.
Can quinojel cˈa jabel xewaˈ. Can majun cˈa ri man ta xwaˈ chi utz. Y cˈa cˈo na cˈa cablajuj chaquech caxlan wey y car ri xmolotej ca.
Y cˈo cˈa jun kˈij tek ri Jesús ruyon cˈa ntajin nuben orar, y ri ye rudiscípulos can yecˈo chukaˈ apo chunakajal. Y yacˈariˈ tek ri Jesús xucˈutuj chique ri rudiscípulos: ¿Yin achique cˈa riyin niquibij ri winek?
Y riyeˈ xquibij chare: Yecˈo ri yebin chi yit cˈa riyit ri Juan ri Bautista. Yecˈo nicˈaj chic niquibij chi yit cˈa riyit ri Elías. Y yecˈo cˈa chukaˈ ri yebin chi riyit jun chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, y wacami xacˈastej pe chiquicojol ri caminakiˈ, xechaˈ chare ri Jesús.
Y Riyaˈ xucˈutuj cˈa chique ri rudiscípulos: ¿Yin achique cˈa riyin nibij riyix? xchaˈ chique. Y ri Pedro can yacˈariˈ tek xubij chare ri Jesús: Yit cˈa riyit ri Cristo, ri yit takon pe ruma ri Dios, xchaˈ chare.
Yacˈa ri Jesús sibilaj xuchilabej chique ri ye rudiscípulos chi majun achoj chare tiquitzijoj wi chi ya Riyaˈ ri Cristo.
Y xubij cˈa chukaˈ chique: Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, cˈo chi nkˈaxaj na qˈuiy tijoj pokonal. Y xquinetzelex cuma ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij. Xquinetzelex cuma ri principaliˈ tak sacerdotes y cuma ri aj tzˈibaˈ. Y xquicamisex. Pero pa rox kˈij xquicˈastej pe, xchaˈ ri Jesús.
Y cˈacˈariˈ xubij chique quinojel: Wi cˈo jun nrajoˈ yirutzekelbej, man cˈa tupokonaj ta nukˈaxaj tijoj pokonal. Xa can tubanaˈ cˈa achiˈel nuben jun ri benak chuxeˈ jun cruz riche (rixin) chi nbecamisex. Ma nuben ta chic ri nurayij ka riyaˈ. Wi cˈo cˈa jun nichˈobo chi nicowin nuben queriˈ kˈij kˈij, utz chi nipe wuqˈui y quirutzekelbej cˈa.
Ruma wi can nupokonaj ri rucˈaslen re waweˈ chuwech re ruwachˈulef, xa ma xtril ta cˈa rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek. Yacˈa ri ma nupokonaj ta ri rucˈaslen re waweˈ chochˈulef, astapeˈ ta na can napon pa camic wuma riyin, xa can xtril rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Ruma, ¿achique ta cˈa nucˈom pe chare ri winek wi nicˈojeˈ ri beyomel riche (rixin) ronojel ri ruwachˈulef riqˈui y wi xa ma nicolotej ta? Xa ruyon cˈa nuyaˈ riˈ chupan ri camic riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Ruma wi jun winek niqˈuix yirukˈalajsaj riyin y niqˈuix nukˈalajsaj ri nuchˈabel, queriˈ chukaˈ xtinben riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, tek xquipe chic jun bey, xquiqˈuix nbij chi ri jun winek riˈ wuche (wixin) riyin, tek xtikˈalajin chi can yin Rey wi, y chukaˈ junan chic nukˈij nucˈojlen riqˈui ri Nataˈ y ye wachibilan pe ri lokˈolaj tak ángeles.
Y can kitzij cˈa re nbij chiwe chi yecˈo cˈa nicˈaj chiwe ri yecˈo waweˈ ri ma xquecom ta na, xquecom pero cˈa ya tek quitzˈeton chic na ca ri rajawaren ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y achiˈel xa cˈo yan jun semana kˈaxnek ca tek ri Jesús tichˈo wi chiquiwech ri winek, yacˈariˈ tek Riyaˈ xeruchaˈ cˈa ri Pedro, ri Juan y ri Jacobo riche (rixin) chi yerachibilaj el chi nibe pa ruwiˈ jun juyuˈ chubanic orar.
Y tek ri Jesús ntajin cˈa chare ri oración, xjalatej cˈa ri ruwachbel, y can queriˈ chukaˈ ri rutziak, can xjalatej ri yetzuˈun. Ri rutziak sibilaj rusakil xuben y nitzˈitzˈan.
Y can yacˈariˈ tek xquichop tzij ye caˈiˈ achiˈaˈ riqˈui ri Jesús. Y ri ye caˈiˈ achiˈaˈ riˈ ya ri Moisés y ri Elías ri ye rusamajel ri Dios ri xecˈojeˈ ojer ca.
Riyeˈ xusutij cˈa riˈ jun lokˈolaj sakil chiquij, y yetzijon cˈa chrij ri camic ri xtiban chare ri Jesús pa Jerusalem.
Y ri Pedro y ri ye rachibil, sibilaj quiwaran cˈo, pero xquicochˈ ma xewer ta, y rumariˈ xquitzˈet cˈa ri lokˈolaj sakil riche (rixin) ri Jesús, y xequitzˈet chukaˈ ri ye caˈiˈ achiˈaˈ ri yecˈo riqˈui ri Jesús.
Y tek ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ niquiyaˈ cˈa ca ri Jesús riche (rixin) chi yebe, yacˈariˈ tek ri Pedro xubij chare ri Jesús: Tijonel, xa utz kabanon chi yojcˈo waweˈ. Tikabanaˈ oxiˈ tak caˈaj, jun awuche (awixin) riyit, jun riche (rixin) ri Moisés y queriˈ chukaˈ jun riche (rixin) ri Elías, xchaˈ chare. Ri Pedro quecˈariˈ xubij apo y ma retaman ta achique ruma tek xchˈo apo. Xa chˈobon, ma chˈobon ri xerubilaˈ apo.
Y cˈa nichˈo na cˈa ri Pedro, tek cˈo jun sutzˈ ri xka pe pa quiwiˈ y xerucuch. Y ri ye rudiscípulos xquixibij quiˈ tek xquinaˈ chi yecˈo chic chupan ri sutzˈ riˈ.
Y yacˈariˈ tek cˈo jun chˈabel xquicˈaxaj chupan ri sutzˈ riˈ, y xubij: Yareˈ ri Nucˈajol y can sibilaj nwajoˈ. Can ya cˈa Riyaˈ tiwacˈaxaj, xchaˈ ri chˈabel riˈ.
Y yacˈa tek quicˈaxan chic ri jun chˈabel riˈ, yacˈariˈ tek xquitzˈet chi ri Jesús xa ruyon chic cˈo ca. Y ri discípulos riˈ, qˈuiy cˈa kˈij ri majun achoj chare xquibij wi ri xquitzˈet ri chiriˈ pa ruwiˈ ri juyuˈ.
Y pa rucaˈn kˈij, tek ri Jesús ye rachibilan ri ye oxiˈ rudiscípulos xka pe pa ruwiˈ ri juyuˈ, can ye sibilaj cˈa ye qˈuiy ri winek ri xecˈulu apo riche (rixin).
Y jun achi ri cˈo chiquicojol ri winek, riqˈui ruchukˈaˈ xchˈo apo chare ri Jesús y xubij: Tijonel, riyin xaxu (xaxe wi) jun walcˈual cˈo. Ncˈutuj cˈa jun utzil chawe chi tatzuˈ jubaˈ,
ruma chi cˈo jun itzel espíritu nichapo. Y tek nuchop, nuben cˈa chare chi nurek ruchiˈ, nuben chare chi nibarbot (nibaybot) ri ruchˈacul, y nuben chukaˈ chare chi niwoko pa ruchiˈ. Ri itzel espíritu riˈ can nikˈax ruwiˈ nuben chare ri nucˈajol, y cˈarunaj nuyaˈ ca tek nuchop.
Rumariˈ xincˈutuj yan jun utzil chique re adiscípulos chi tiquelesaj el re jun itzel espíritu reˈ riqˈui ri nucˈajol, pero xa ma ye cowinek ta chi niquelesaj, xchaˈ chare ri Jesús.
Y ri Jesús yacˈariˈ tek xubij chique: Riyix winek ri yixcˈo chuwech re ruwachˈulef, majun chiwe ri cukul ta rucˈuˈx riqˈui ri Dios. Chiˈiwonojel xa yix sachnek. ¿Riyix nichˈob chi riyin can ronojel kˈij xquicˈojeˈ iwuqˈui, y man cˈa xquitaneˈ ta chi yixincochˈ? Tacˈamaˈ pe ri acˈajol waweˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri cˈajol xapon apo riqˈui ri Jesús, ri itzel espíritu riqˈui ruchukˈaˈ xuyicaj y xuchˈakij pan ulef. Ri Jesús xchapon cˈa chare ri itzel espíritu, riche (rixin) chi tel el riqˈui ri cˈajol riˈ. Y ri Jesús can xucˈachojsaj wi cˈa el y xujech el chare ri rutataˈ.
Y quinojel cˈa ri winek xquimey tek xkˈalajin ri nimalaj ruchukˈaˈ ri Dios. Y tek quinojel cˈa ri winek yetajin niquimey cˈa rij ronojel ri yerubanalaˈ ri Jesús, Riyaˈ xubij chique ri rudiscípulos:
Can tiwacˈaxaj cˈa jabel re tzij reˈ, y man cˈa timestaj ta: Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can xquijach wi pa quikˈaˈ ri winek, xchaˈ.
Y ri tzij riˈ ma xkˈax ta chiquiwech ri discípulos, ruma ma yaˈon ta kˈij chique chi nikˈax chiquiwech, y riyeˈ niquixibij cˈa quiˈ niquicˈutuj chare ri Jesús chi achique ri xubij chique.
Y ri rudiscípulos ri Jesús xquichˈojilaˈ chiquiwech chi achique chique riyeˈ ri más nim rukˈij.
Yacˈa ri Jesús can retaman cˈa achique yetajin chuchˈobic pa tak cánima ri rudiscípulos. Rumariˈ Riyaˈ xberucˈamaˈ pe jun ti acˈal, y xupabaˈ riqˈui.
Y xubij chique ri rudiscípulos: Xabachique ri nucˈul jun acˈal pa nubiˈ riyin, jun ri achiˈel reˈ, ma xu (xe) ta wi xtucˈul ri acˈal, xa can xquirucˈul chukaˈ riyin. Y ri xticˈulu cˈa wuche (wixin) riyin, can xtucˈul cˈa chukaˈ ri yin takayon pe. Ruma chi ri can nuchˈutinirisaj riˈ chicojol riyix, yariˈ ri más nim rukˈij, xchaˈ ri Jesús.
Y xpe cˈa ri Juan xubij chare ri Jesús: Tijonel, riyoj katzˈeton cˈa jun achi ri pan abiˈ riyit yerelesalaˈ itzel tak espíritu. Pero ruma xa ma kachibil ta, xkakˈil ca, xchaˈ chare ri Jesús.
Y ri Jesús xubij cˈa chare ri Juan: Ma tikˈil ta chic. Ruma ri ma yojquetzelaj ta, can ye kachibil wi cˈa riˈ.
Y tek xa noka yan cˈa ri kˈij riche (rixin) chi ri Jesús xtitzolin chilaˈ chicaj, Riyaˈ can xuchˈob cˈa pa ránima chi xuchop el ri rubey riche (rixin) chi nibe pa tinamit Jerusalem.
Y yecˈo chukaˈ ri xerutek el nabey riche (rixin) chi xebe pa jun aldea ri cˈo pa rucuenta ri Samaria, xebe chucanoxic jun jay ri acuchi (achique) xtibeˈuxlan wi ri Jesús y ri ye rachibilan el.
Pero ri winek aj chiriˈ ma xcajoˈ ta xquicˈul ri Jesús, ruma chi ri winek riˈ xquinabej chi xa pa Jerusalem ruchapon wi el bey.
Tek ri discípulos Jacobo y Juan xquinabej chi ma nicˈul ta ri Jesús cuma ri winek, xquibij chare ri Jesús: Ajaf, ¿nawajoˈ chi nikacˈutuj chi tika pe kˈakˈ chilaˈ chicaj, riche (rixin) chi yeruqˈuis re winek reˈ? Achiˈel xuben ri Elías, ri jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, xechaˈ.
Y ri Jesús xerutzuˈ y xchapon chique. Y xubij cˈa chique: Riyix ni ma iwetaman ta chi ri Espíritu ri cˈo iwuqˈui riche (rixin) chi yeˈiwajoˈ quinojel.
Ruma chi riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, ma xipe ta waweˈ chuwech re ruwachˈulef chiquicamisaxic winek, riyin xa xipe chiquicolic, xchaˈ. Y ri Jesús y ri rudiscípulos xebe pa jun chic aldea.
Y tek riyeˈ quichapon chic cˈa el bey, cˈo cˈa jun achi ri xbecˈulun pe, y xubij chare ri Jesús: Ajaf, riyin nwajoˈ cˈa yatintzekelbej xabacuchi (xabachique) yabe wi, xchaˈ chare.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri achi: Ri xwan, can cˈo wi jul ri acuchi (achique) yecˈojeˈ wi; y queriˈ chukaˈ ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ, can cˈo chukaˈ quisoc. Yacˈa riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can majun wachoch ri acuchi (achique) yinuxlan wi jubaˈ, xchaˈ chare ri achi riˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chare jun chic achi: Quinatzekelbej. Yacˈa ri achi riˈ xubij: Ajaf, riyin can nwajoˈ wi yatintzekelbej. Xa yacˈa chi tayaˈ na kˈij chuwe chi nmuk na el ri nataˈ, cˈacˈariˈ tek xcatintzekelbej chic, xchaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri achi riˈ: Xa tayaˈ cˈa ca chi ri caminakiˈ quemuk na cuma ri ye caminek chupan ri quimac. Yacˈa riyit jet, jatzijoj achique rubanic ri rajawaren ri Dios.
Y cˈo chic cˈa jun ri xbin chare ri Jesús: Ajaf, riyin nwajoˈ yatintzekelbej. Pero nabey, tayaˈ cˈa kˈij chuwe riche (rixin) chi yibechˈo na ca chique ri nteˈ nataˈ y chique ri ye wachˈalal, xchaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri achi riˈ: Tek jun achi nisamej pa juyuˈ riqˈui ri arado, ma utz ta chi nitzuˈun ca chrij. Queriˈ cˈa chukaˈ ri winek ri niniman riche (rixin) ri Dios, ma utz ta chi nitzuˈun ca chrij. Ruma wi queriˈ nuben, ma rucˈamon ta chi nisamej chupan ri samaj riche (rixin) ri rajawaren ri Dios, xchaˈ ri Jesús.

10

Y tek banatajnek chic cˈa ronojel riˈ, ri Ajaf Jesús xeruchaˈ cˈa nicˈaj chic achiˈaˈ riche (rixin) chi yesamej riqˈui; y can ye setenta cˈa achiˈaˈ ri xeruchaˈ, riche (rixin) chi xerutek el chi ye cacaˈ. Xerutek ri pa tak tinamit y pa tak nicˈaj chic lugar ri acuchi (achique) cˈo chi xtapon wi Riyaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri achiˈaˈ ri xeruchaˈ: Can kitzij wi chi ri samaj riche (rixin) chi nitzijox ri ruchˈabel ri Dios, sibilaj nim; yecˈa ri yetzijon ri chˈabel riˈ xa ma ye qˈuiy ta oc. Rumariˈ can ticˈutuj cˈa chare ri Rajaf ri samaj, chi querutakaˈ pe qˈuiy samajelaˈ chiquicojol ri winek ri rajawaxic chi niquicˈaxaj ri ruchˈabel.
Y wacami quixbiyin cˈa. Y riyix iwetaman chi xa yix achiˈel tak carneˈl ri yixbeka chiquicojol ri winek ri ye achiˈel utiwaˈ (coyotes).
Y man cˈa ticˈuaj ta yabel irajil, ni man cˈa ticˈuaj ta yaˈl, y man cˈa ticˈuaj ta chukaˈ jun chic cˈulaj ixajab. Ni ma quixpaˈeˈ ta pa tak bey riche (rixin) chi yeˈiyalaˈ ca rutzil tak quiwech ri winek. Xa jic (choj) quixbiyin cˈa acuchi (achique) cˈo chi yixapon wi.
Y tek yixapon cˈa pa jun jay, ri nabey cˈo chi niben, ya ri yeˈiyalaˈ rutzil quiwech ri winek. Y nibij cˈa chique: Ya ta cˈa ri uxlanibel cˈuˈx riche (rixin) ri Dios ri xticˈojeˈ iwuqˈui chupan re jay reˈ, quixchaˈ chique.
Y wi chiriˈ chupan ri jay riˈ, cˈo jun winek riqˈui quicoten xquixrucˈul, ri uxlanibel cˈuˈx riche (rixin) ri Dios xticˈojeˈ ca riqˈui. Yacˈa ri winek ri xa ma xquixrucˈul ta, ri uxlanibel cˈuˈx ma xticˈojeˈ ta ca riqˈui, xa xtitzolin pe iwuqˈui riyix.
Riyix can quixcˈojeˈ cˈa ka chupan ri jay ri yixapon wi ri jabel icˈulic niquiben, titijaˈ y tikumuˈ ri xtiquisipaj chiwe. Ruma ri samajel can rucˈamon wi chi nitoj ruma ri samaj ri nuben. Y man cˈa tijalalaˈ ta ri jay ri acuchi (achique) yixcˈojeˈ wi. Xa can acuchi (achique) yixapon wi nabey mul, chiriˈ quixcˈojeˈ wi ka.
Y queriˈ chukaˈ tibanaˈ tek yixapon xabachique tinamit y jabel icˈulic niban. Can titijaˈ cˈa ronojel ri nisipex chiwe.
Queˈicˈachojsaj cˈa chukaˈ ri yawaˈiˈ ri yecˈo chiriˈ, y tibij cˈa chique: Xa nakaj chic cˈa cˈo wi ri rajawaren ri Dios iwuqˈui.
Yacˈa tek yixapon pa jun tinamit ri xa ma utz ta icˈulic niban, quixel cˈa el ri pa tak bey riche (rixin) ri tinamit y tibij cˈa chique ri winek:
Ri pokolaj riche (rixin) re tinamit reˈ ri cˈo el chikaken, nikatotaj (nikaquiraj) ca chiwech, riche (rixin) chi queriˈ tiwetamaj chi ma utz ta ri xiben chi ma xojicˈul ta. Y tiwetamaj ca chukaˈ chi ri rajawaren ri Dios xa nakaj chic cˈo wi iwuqˈui, quixchaˈ chique.
Y ri Jesús xubij chukaˈ el chique: Tek xtapon ri kˈij tek ri Dios xtukˈet tzij, ri winek quiche (quixin) ri tinamit ri ma xtiquicˈul ta ri ruchˈabel ri Dios ri nibij riyix chique, más cˈa xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pa quiwiˈ riyeˈ, que chuwech ri tinamit Sodoma.
Rumariˈ juyiˈ oc iwech riyix ri yixcˈo pa tinamit Corazín, y juyiˈ oc chukaˈ iwech riyix ri yixcˈo pa tinamit Betsaida, ruma sibilaj qˈuiy milagros xeban chiwech y ma xinimaj ta ri ruchˈabel ri Dios. Ruma xa ta ya ri pa tinamit Tiro y pa tinamit Sidón ri xeban ta wi ri milagros riˈ, ri winek aj chiriˈ xtzolin yan ta pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios, y quicusalon ta chic quitziak riche (rixin) bis, y quiyalon ta chic chaj chiquij, riche (rixin) chi queriˈ nikˈalajin chi yebison ruma sibilaj qˈuiy quimac ri ye quibanalon.
Yacˈa tek xtapon ri kˈij tek xtikˈat tzij pa ruwiˈ re ruwachˈulef, yix cˈa riyix ri yixcˈo pa Corazín y ri yixcˈo pa Betsaida ri más xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pan iwiˈ, que chiquiwech ri aj Tiro y ri aj Sidón.
Y riyix ri yixcˈo pa tinamit Capernaum can nichˈob chi yixbe chilaˈ chicaj riqˈui ri Dios y xtinimirisex ikˈij. Pero xa ma que ta riˈ. Xa xtikasex ikˈij, ruma xa cˈa chupan ri lugar riche (rixin) ri tijoj pokonal xquixbeka wi.
Y achique cˈa winek ri xquixrucˈul jabel riche (rixin) chi nracˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios, can yin cˈa chukaˈ riyin ri yirucˈul. Y achique cˈa chukaˈ ri xquixetzelan ruma ri ruchˈabel ri Dios, can yin cˈa chukaˈ riyin ri yiretzelaj. Y ri netzelan wuche (wixin) riyin, can ya chukaˈ ri Dios ri yin takayon pe ri nretzelaj, xchaˈ cˈa el ri Jesús chique ri setenta achiˈaˈ ri xeruchaˈ.
Y tek xetzolin cˈa pe ri setenta achiˈaˈ riˈ chare ri samaj ri bin el chique y xeˈoka riqˈui ri Jesús, sibilaj yequicot, y xquibij cˈa chare: Ajaf, ri itzel tak espíritu can xeniman chukaˈ chake tek pan abiˈ riyit xojchˈo wi chique.
Y ri Jesús xubij chique: Jaˈ (je), can kitzij wi ri nibij. Ruma riyin can xintzˈet chi ri Satanás xunaˈ yan chi xchˈacatej, ruma can achiˈel nuben ri kˈakˈ riche (rixin) ri coklajay chicaj, queriˈ xuben riyaˈ tek xtzak pe.
Riyin can nyaˈon kˈatbel tzij chiwe riche (rixin) chi yeˈipalbej cumatz y alacrán (kˈasnaˈj) y riche (rixin) chukaˈ chi yixchˈacon chrij ri ruchukˈaˈ ri itzel winek, y majun achique ta ri xticˈulwachij.
Yacˈa riyix ma quixquicot ta xaxu (xaxe wi) ruma chi ri itzel tak espíritu yixquinimaj. Más quixquicot pa tak iwánima ruma can tzˈibatal ri ibiˈ chilaˈ chicaj riqˈui ri Dios.
Y can yacˈa hora riˈ, ri Jesús xquicot ránima ruma ri Lokˈolaj Espíritu. Y xubij: Nyaˈ akˈij Nataˈ Dios, riyit ri can yit Rajaf ri caj y re ruwachˈulef, ruma ma xakˈalajsaj ta ri lokˈolaj achˈabel chiquiwech ri winek ri can niquinaˈ chi sibilaj qˈuiy quinaˈoj y qˈuiy quetaman. Y xa chiquiwech ri winek ri ma qˈuiy ta quetaman ri xa ye achiˈel tak acˈalaˈ, xa chiquiwech riyeˈ xakˈalajsaj wi re lokˈolaj achˈabel reˈ. Can que wi cˈa riˈ Nataˈ Dios, ruma chi queriˈ ri araybel riyit, xchaˈ ri Jesús pa ruˈoración.
Y cˈacˈariˈ tek Riyaˈ xubij: Ri Nataˈ Dios can ronojel cosas rujachon pa nukˈaˈ. Y majun chic cˈa etamayon ta yin achique riyin, xaxu (xaxe) wi ri Nataˈ ri etamayon. Y majun chukaˈ etamayon ta achique riˈ ri Nataˈ, xaxu (xaxe) wi riyin ri Rucˈajol ri etamayon, y ri winek ri achoj chare xtinwajoˈ xtinkˈalajsaj wi riyin, xtretamaj achique cˈa riˈ ri Nataˈ.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xerutzuˈ ri rudiscípulos y xaxu (xaxe wi) chique riyeˈ xubij wi: Jabel ruwaˈikˈij riyix, ruma re yixtajin chutzˈetic riqˈui ri runakˈ tak iwech. Y chukaˈ can jabel ruwaquikˈij ri nicˈaj chic winek ri yetzˈeto ronojel reˈ.
Y can nbij cˈa chiwe, chi ye qˈuiy chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios y ri reyes ri xecˈojeˈ ojer ca, sibilaj xcajoˈ chi xquitzˈet ta ri nitzˈet riyix wacami, y xa ma xquitzˈet ta el. Can sibilaj chukaˈ xcajoˈ chi xquicˈaxaj ta ri niwacˈaxaj riyix re wacami, y xa ma xquicˈaxaj ta el, xchaˈ ri Jesús.
Y cˈo cˈa jun achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley chiquiwech ri winek ri xbeyacatej pe y xbechˈo riqˈui ri Jesús, y ruma chi nrajoˈ nutojtobej ri Jesús, xubij cˈa chare: Tijonel, ¿achique ri rajawaxic chi nben riyin riche (rixin) chi ntoc ta wuche (wixin) ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek? xchaˈ.
Ri Jesús xubij chare: ¿Achique cˈa ri nubij chupan ri ley ri xuyaˈ ri Dios chare ri Moisés? ¿Y achique nikˈax chawech riyit?
Y ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley xubij chare ri Jesús: Ri ley nubij chi tawajoˈ ri Dios ri Awajaf. Tawajoˈ riqˈui ronojel awánima. Tawajoˈ chupan ronojel ri acˈaslen, riqˈui ronojel awuchukˈaˈ, y riqˈui chukaˈ ri anojibal. Y can achiˈel nawajoˈ ka awiˈ riyit, can queriˈ chukaˈ queˈawajoˈ ri awucˈ awachˈalal.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: Can kitzij wi ri xabij. Wacami cˈa, wi xtaben ronojel reˈ, xtoc cˈa awuche (awixin) ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, xchaˈ ri Jesús chare.
Yacˈa ri achi riˈ ri nikˈaxan ri nubij ri ley can xrajoˈ chi nitzˈetetej chi achiˈel xa majun rumac. Rumariˈ xucˈutuj cˈa chare ri Jesús: ¿Achique cˈa riˈ ri wucˈ wachˈalal ri rucˈamon chi yenwajoˈ ri achiˈel nwajoˈ ka wiˈ riyin? xchaˈ.
Y ri Jesús can yacˈariˈ xutzijoj jun cˈambel tzij chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: Cˈo cˈa jun achi ri elenak pe ri pa tinamit Jerusalem y xulan ka riche (rixin) chi nibe ka cˈa pa tinamit Jericó. Pero ri achi riˈ xebeˈel pe alekˈomaˈ chrij pa bey, y ri alekˈomaˈ riˈ ronojel xquelesaj el chare. Hasta ri rutziak ri rucusan ri achi xquelesaj el chrij. Y sibilaj xquisoc ca ruma sibilaj xquichˈey ca. Ri achi riˈ xpuneˈ cˈa ca ri chiriˈ pa bey y xa jubaˈ ma nicom.
Y cˈo cˈa jun sacerdote ri petenak chukaˈ chupan ri bey riˈ. Y tek ri sacerdote riˈ xutzˈet chi punul ri achi ri chiriˈ pa bey, xu (xe wi) xutzuˈ ca y xa choj xkˈax el.
Y queriˈ chukaˈ jun achi levita, ri yetoˈo quiche (quixin) ri sacerdotes ri pa rachoch ri Dios, petenak chukaˈ chupan ri bey riˈ. Y tek ri levita riˈ xapon chupan ri lugar riˈ, xutzˈet chukaˈ chi ri achi punul pa bey, y can achiˈel xuben ri sacerdote can queriˈ chukaˈ xuben riyaˈ. Xu (xe wi) xutzuˈ ca, y xa choj xkˈax el.
Pero cˈo cˈa jun achi aj Samaria ri petenak chukaˈ chupan ri bey riˈ, y cˈo cˈa chi nikˈax riqˈui ri achi punul ca pa bey, ri achi ri chˈayon ca cuma alekˈomaˈ. Y tek ri aj Samaria xutzˈet ri achi punul pa bey, sibilaj cˈa xujoyowaj ruwech ruma ri rucˈulwachin ca.
Rumariˈ ri aj Samaria riˈ xjel apo riqˈui ri achi punul pa bey, xutzˈet achique rubanon. Y xerakˈomalaˈ ruwech ri rusocotajic ri achi riqˈui aceite olivo y riqˈui vino, xerupislaˈ cˈa chukaˈ ri socotajic riqˈui tziek. Y cˈo ruquiej rucˈamom pe ri achi aj Samaria, chrij riˈ xuyaˈ wi el ri achi socotajnek y xucˈuaj cˈa pa jun posada. Y xuchajij cˈa ri jun akˈaˈ riˈ.
Pa rucaˈn kˈij tek ri aj Samaria nuchop yan chic el ri rubey, riyaˈ xrelesaj caˈiˈ puek ri nibix denario chare y xuyaˈ ca chare ri rajaf ri posada, y xubij chare: Tawilij y tawakˈomaj re jun achi reˈ. Y tek xquitzolin pe, xtintoj cˈa chawe ri nicˈaj chic ri xtasech chrij.
Rumacˈariˈ, chawech riyit, ¿achique cˈa chique ri ye oxiˈ achiˈaˈ ri can achiˈel nrajoˈ ka riˈ riyaˈ, can queriˈ chukaˈ xrajoˈ ri achi ri xka pa quikˈaˈ alekˈomaˈ? xchaˈ ri Jesús chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley.
Y ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley xubij: Ya ri achi ri xjoyowan ruwech, xchaˈ. Y ri Jesús xubij cˈa chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: Wacami cabiyin cˈa y tabanaˈ achiˈel xuben ri achi aj Samaria, xchaˈ chare.
Y ri Jesús xuchop chic cˈa rubey y xapon pa jun aldea. Y chiriˈ chupan ri aldea riˈ cˈo cˈa jun ixok ri Marta rubiˈ, y riyaˈ xucˈul apo ri Jesús pa rachoch.
Ri ixok cˈa riˈ cˈo cˈa jun rachˈalal María rubiˈ. Y ri María riˈ xtzˈuyeˈ cˈa chraken ka ri Jesús, riche (rixin) chi queriˈ nracˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri nutzijoj ri Jesús.
Yacˈa ri Marta xa ma que ta riˈ xuben. Riyaˈ xa chˈujernek cˈa chubanic ri rusamaj. Rumacˈariˈ ri Marta xapon riqˈui ri Jesús y xubij chare: Ajaf, ¿chak utz chawe chi ri María nuyon riyin yin ruyaˈon ca chuwech re samaj? Tabij cˈa jubaˈ chare chi quirutoˈ, xchaˈ.
Pero ri Ajaf Jesús xubij chare: Marta, Marta, riyit qˈuiy ri nachˈob, y sachnek acˈuˈx ruma qˈuiy ri cˈo chi naben.
Pero xaxu (xaxe wi) cˈa jun ri más rajawaxic y más utz, y yacˈariˈ ri xuchaˈ ri María. Y ri xuchaˈ riyaˈ, majun xtelesan ta chare.

11

Y jun bey cˈa, ri Jesús cˈo pa jun lugar, y nuben cˈa orar. Y tek tanel chic ka, jun cˈa chique ri rudiscípulos xubij chare: Ajaf, kojatijoj riche (rixin) chi nikaben orar, achiˈel ri Juan ri Bautista xerutijoj ri rudiscípulos riche (rixin) chi niquiben orar.
Y can yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos: Tek xtiben cˈa orar, tibanaˈ cˈa jun oración achiˈel reˈ: Katataˈ Dios yitcˈo chilaˈ chicaj, xtibanatej ta cˈa chi quinojel ta ri winek niquiyaˈ ta akˈij, y man ta xtiquixolkˈotij ri lokˈolaj abiˈ. Y xtipe yan ta cˈa ri awajawaren. Y can ya ta cˈa ri nawajoˈ riyit ri xtibanatej waweˈ chuwech re ruwachˈulef, achiˈel nibanatej chilaˈ chicaj awuqˈui riyit.
Y tayaˈ cˈa chukaˈ ri kaway ri nicˈatzin chake ronojel kˈij.
Y xtacuy ta cˈa ronojel ri kamac ri yekaben chawech, can achiˈel yekacuy ri winek ri cˈo pokon niquiben chake. Y man cˈa tayaˈ ta kˈij chi ri itzel nuben ta chake chi yojtzak pa mac. Xa can kojacoloˈ cˈa chuwech, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chique ri rudiscípulos: Wi jun chiwe riyix napon pa nicˈaj akˈaˈ riqˈui jun ramigo ri can retaman ruwech jabel, y nubij ta cˈa chare: Tabanaˈ jun utzil nayaˈ ta oxiˈ caxlan wey chuwe, y xa cˈa xtinyaˈ na ruqˈuexel chawe.
Ruma cˈo jun wamigo ri jucˈan chic petenak wi y xoka wuqˈui, y riyin majun cˈo wuqˈui riche (rixin) chi nyaˈ apo chare riche (rixin) chi nutij. Rumacˈariˈ tabanaˈ jun utzil chuwe, xcachaˈ apo chare.
Y ri winek ri achoj chare nacˈutuj wi apo, can cˈa pa ruwarabel cˈa xtichˈo wi pe chawe y xtubij cˈa: Tabanaˈ jun utzil ma yinanek ta, ruma chi ri ruchiˈ jay xa xintzˈapij yan ca y ri acˈalaˈ xa wuqˈui riyin ye warnek wi. Rumariˈ ma utz ta yiyacatej el riche (rixin) chi nbenyaˈ ca chawe ri nawajoˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Can kitzij wi nbij chiwe, chi ri winek ri achoj chare nicˈutux wi apo, xtibeyacatej pe, pero ma ruma ta chi can ya ri ramigo ri nicˈutun apo chare. Ma que ta riˈ, xa ruma chi ma nitaneˈ ta chucˈutuxic, rumariˈ xtibeyacatej pe y nberuyaˈ pe ronojel ri nicˈatzin chare, riche (rixin) chi titaneˈ apo chucˈutuxic.
Y riyin nbij cˈa chiwe riyix, can ticˈutuj cˈa ri nicˈatzin chiwe y ri Dios can xtuyaˈ wi pe chiwe. Ticanoj ri niwajoˈ y xtiwil. Quixsiqˈuin (quixoyon) apo chuchiˈ jay y xtojak chiwech.
Ruma wi riyix can riqˈui ronojel iwánima nicˈutuj chare ri Dios, Riyaˈ can xtuyaˈ wi pe chiwe. Wi riyix can nicanoj, can xtiwil wi. Y wi riyix yixsiqˈuin (yixoyon) apo chuchiˈ jay, can xtojak wi cˈa chiwech.
¿La cˈo ta cami jun tataˈaj ri nuyaˈ jun abej pa rukˈaˈ ri ralcˈual, tek ri acˈal xa jun caxlan wey ri nucˈutuj chare? ¿O la nuyaˈ ta cami jun itzel cumatz pa rukˈaˈ, tek ri acˈal xa jun car ri nrajoˈ?
¿O la nuyaˈ ta cˈa jun alacrán (kˈasnaˈj) pa rukˈaˈ, tek ri acˈal xa jun sakmoloˈ ri nucˈutuj chare?
Riyix majun bey niben ta queriˈ. Y astapeˈ ta chi ma can ta utz ri inaˈoj, pero riyix ya ri utz tak cosas ri niyaˈ chique ri iwalcˈual. Cˈa ta cˈa ri Itataˈ ri cˈo chilaˈ chicaj chi man ta xtuyaˈ pe chiwe ri nicˈutuj chare. Riyaˈ can nuyaˈ wi cˈa ri Lokˈolaj Espíritu chique ri can niquicˈutuj, xchaˈ ri Jesús.
Y cˈo cˈa jun kˈij ri Jesús ntajin nrelesaj jun itzel espíritu riqˈui jun achi. Ri itzel espíritu riˈ rubanon cˈa mem chare ri achi. Y xbanatej cˈa chi tek ri Jesús xubij cˈa chare ri itzel espíritu chi tel el riqˈui ri achi riˈ, ri itzel espíritu can xel cˈa el, y yacˈariˈ tek ri achi mem xchˈo. Y ri winek ri xetzˈeto, can xquimey cˈa ri xquitzˈet.
Pero yecˈo cˈa chukaˈ chique ri winek ri xebin: Ri Jesús cˈo ri Beelzebú riqˈui; ri cajawalul ri itzel tak espíritu. Y ya ri Beelzebú ri niyaˈo uchukˈaˈ chare riche (rixin) chi queriˈ nicowin yerelesaj ri itzel tak espíritu.
Y yecˈo cˈa nicˈaj chic winek, ri xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi niquitojtobej ri Jesús, xquibij cˈa chare chi tubanaˈ cˈa chi cˈo jun retal nibanatej chuwech ri caj.
Yacˈa ri Jesús retaman cˈa ri niquichˈobolaˈ ri achiˈaˈ riˈ, rumariˈ xubij chique: Wi ri winek riche (rixin) jun ruwachˈulef wi xa ma junan ta quiwech niquiben, nipe chˈaˈoj chiquicojol. Y riˈ ma utz ta, ruma nuben chare ri quiruwachˈulef chi ma xtiyaloj ta. Y queriˈ chukaˈ ri winek pa jun jay, wi xa ma junan ta quiwech niquiben, xa xtiquitaluj el quiˈ.
Y queriˈ cˈa chukaˈ ri Satanás, wi xa nuben ka chˈaˈoj chrij riyaˈ mismo, y caˈiˈ cˈa nuben, chanin nitzak y niqˈuis ka rukˈij. Rumariˈ xa ma kitzij ta ri nibij riyix, chi riyin xa ya ri uchukˈaˈ riche (rixin) ri Beelzebú ri ncusaj riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu.
Ruma wi xa ya ri uchukˈaˈ riche (rixin) ri Beelzebú ri ncusaj riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu, ¿achique cˈa nichˈob riyix chiquij ri ye tzekelbey iwuche (iwixin)? ¿La ya cami ruchukˈaˈ ri Beelzebú ri niquicusaj chukaˈ riyeˈ riche (rixin) chi yequelesaj ri itzel tak espíritu? Ma que ta riˈ. Rumariˈ can yecˈa ri ye tzekelbey iwuche (iwixin) ri xquebin chiwe chi xa ma kitzij ta ri nibij riyix.
Y wi ya ri Dios ri yayon pe uchukˈaˈ chuwe riche (rixin) chi yenwelesaj ri itzel tak espíritu, ntel chi tzij chi xoka yan ri rajawaren ri Dios iwuqˈui riyix.
Tek cˈo jun achi ri can cˈo ruchukˈaˈ, y cˈo ronojel ruwech camisabel riqˈui, ri achi riˈ can jabel wi nuchajij ri rachoch, y majun ri xtelesan ta chare ronojel ri cosas ri yecˈo pa rachoch.
Yacˈa tek nocˈulun chic cˈa jun achi ri más kˈaxnek ruchukˈaˈ que chuwech riyaˈ, nichˈacatej ruma ri achi riˈ y nelesex chare ronojel ri camisabel ri nucusaj ri can rucukuban rucˈuˈx riqˈui. Y ri achi ri más cˈo ruchukˈaˈ, ronojel cˈa ri cosas ri xerelesaj el nujachalaˈ chique ri rachibil.
Y rumacˈariˈ, achique cˈa ri ma ruyaˈon ta ránima wuqˈui, xa can yiretzelaj wi cˈa riˈ. Y achique ri ma nitoˈo ta wuche (wixin), xa yariˈ ri niyojo ronojel ri yenben riyin.
Y tek jun itzel espíritu ntel el pa ránima jun winek, nucanoj uxlanen pa chakiˈj tak lugar. Y tek nunaˈ chi majun uxlanen nril, nuchˈob ka: Quitzolin na chic pa ránima ri winek ri acuchi (achique) xinel wi pe, nichaˈ cˈa.
Y tek ri itzel espíritu riˈ nitzolin chic apo pa ránima ri winek, nril cˈa ri ránima ri winek riˈ achiˈel jun jay ri majun cˈo ta chupan, meson y wikon jabel.
Y cˈacˈariˈ tek ri itzel espíritu riˈ yeberucˈamaˈ pe ye wukuˈ chic itzel tak espíritu ri más chi na ye itzel, y quinojel cˈa riˈ yeˈoc pa ránima ri winek. Y ri winek achoj riqˈui yecˈojeˈ wi ri itzel tak espíritu riˈ, más lawaloˈ nuben ri rucˈaslen que chuwech ri rubanon pa nabey mul.
Y tek ri Jesús ntajin cˈa chubixic re tzij reˈ chiquiwech ri sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon quiˈ riqˈui, yacˈariˈ tek cˈo cˈa jun ixok chiriˈ chiquicojol xurek pe ruchiˈ, y xubij cˈa: Jabel ruwarukˈij ri teˈej ri xalan awuche (awixin) chuwech re ruwachˈulef y xaqˈuiytisan riqˈui tzˈumaj, xchaˈ ri ixok chare ri Jesús.
Yacˈa ri Jesús xubij: Más jabel ruwaquikˈij ri yeˈacˈaxan y niquiben ronojel ri nubij ri ruchˈabel ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y tek can ye sibilaj qˈuiy cˈa ri winek ri yetajin niquimol apo quiˈ chrij ri Jesús, xpe Riyaˈ xubij cˈa chique ri winek riˈ: Ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ sibilaj ye itzel y ma niquinimaj ta ri nbij chique. Rumariˈ tek nicajoˈ chi riyin nben jun milagro chiquiwech riche (rixin) chi yinquinimaj. Pero ma ya ta cˈa ri nicajoˈ riyeˈ ri xtibanatej. Xa can xu (xe) wi cˈa ri xbanatej riqˈui ri profeta Jonás, ri jun achi ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, xaxu (xaxe wi) cˈa riˈ ri retal ri xtibanatej.
Ri xucˈulwachij ri Jonás xucˈut chiquiwech ri winek ri xecˈojeˈ ojer ca chupan ri tinamit Nínive, chi can ya ri Dios takayon pe riche (rixin). Y queriˈ chukaˈ riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, ri xtincˈulwachij riyin xtucusex riche (rixin) jun retal chiquiwech ri winek ri yecˈo wacami.
Y tek xtapon cˈa ri kˈij riche (rixin) chi xtikˈat tzij pa quiwiˈ ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ, xticˈastej cˈa pe ri jun reina ri xcˈojeˈ ojer ca, ri xkˈato tzij pa ruwiˈ ri ruwachˈulef ri cˈo pa sur y xtubij cˈa chi ma utz ta xquiben ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ. Ruma tek xcˈaseˈ ri jun reina riˈ, sibilaj nej xbiyin wi riche (rixin) chi xoracˈaxaj ri runaˈoj ri jun rey riche (rixin) re Israel, ri xubiniˈaj Salomón. Y wacami yincˈo riyin ri más nim nukˈij que chuwech ri rey Salomón ri xcˈojeˈ ojer ca, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xchaˈ ri Jesús.
Y tek xtapon cˈa ri kˈij riche (rixin) chi xtikˈat tzij pa quiwiˈ ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ, xquecˈastej cˈa pe ri winek aj Nínive y xtiquibij cˈa chi ma utz ta xquiben ri winek ri yecˈo re tiempo reˈ. Ruma ri winek ri xecˈojeˈ pa tinamit Nínive ri ojer ca, can xu (xe) wi cˈa xquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri xutzijoj ri Jonás chique, can yacˈariˈ tek xtzolin pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios. Y wacami yincˈo riyin ri más nim nukˈij que chuwech ri Jonás, y xa ma yinquinimaj ta ri winek, xchaˈ ri Jesús.
Y majun winek ri nutzij ta jun kˈakˈ y cˈacˈariˈ nuyaˈ ta acuchi (achique) ri ma nikˈalajin ta pe, o nuyaˈ ta chuxeˈ jun almul. Ri winek ri nutzij jun kˈakˈ, can cˈo rucˈojlibel ri acuchi (achique) nuyaˈ wi riche (rixin) chi queriˈ niquitzˈet quibey ri yeˈoc apo pa jay.
Y ri runakˈ tak awech can yecˈatzin cˈa chawe, achiˈel nicˈatzin jun kˈakˈ riche (rixin) sakil. Ruma chi ri runakˈ tak awech wi ye utz, riyit yitcˈo pa jun sakil. Yacˈa wi ri runakˈ tak awech ma ye utz ta, riyit yitcˈo pa jun kˈekuˈm.
Rumacˈariˈ tachajij ri acˈaslen, riche (rixin) chi queriˈ ri sakil ri ruyaˈon ri Dios pan awánima ma tijalatej ta, riche (rixin) chi man xa tibecˈulun pe chi xa pa kˈekuˈm chic yitcˈo wi.
Ruma wi can yitcˈo pa jun sakil, y wi can majun cˈa retal ri kˈekuˈm awuqˈui, can yacowin wi cˈa yatzuˈun jabel achiˈel tek tzijon jun kˈakˈ riche (rixin) sakil.
Y tek ri Jesús xtaneˈ cˈa ka riche (rixin) chi nitzijon chiquiwech ri winek, cˈo cˈa jun chique ri achiˈaˈ fariseos xubij chare ri Jesús chi tubanaˈ jun utzil nibe ta jubaˈ ri pa rachoch, riche (rixin) chi nutij jun ruway. Y ri Jesús can xbe na wi. Riyaˈ xapon, y xbetzˈuyeˈ ri pa mesa.
Y ri achi fariseo, can achique na xunaˈ tek xutzˈet chi ri Jesús xtzˈuyeˈ apo pa mesa y ma xuchˈej ta rukˈaˈ achiˈel rubanic ri niquiben riyeˈ.
Y ri Ajaf Jesús xutzˈet ri nuchˈob ri fariseo ri xsiqˈuin (xoyon) riche (rixin), y rumariˈ xubij chare: Riyix fariseos xa yix achiˈel lek ri jabel chˈajchˈoj rij y ri rupan xa tzˈil. Riyix can nicˈut cˈa chiquiwech ri winek chi utz ri yeˈibanalaˈ, yacˈa ri pa tak iwánima xa ma que ta riˈ, ruma xa nojnek riqˈui alekˈ, y nojnek riqˈui etzelal.
Riyix xa yix nacanek. ¿Can ma iwetaman ta cˈa chi ri xbano re kachˈacul, xuben chukaˈ ri kánima?
Rumariˈ ri rajawaxic chi niben riche (rixin) chi nikˈalajin chi wi kitzij chi chˈajchˈoj ri iwánima, ya ri ticusaj ri cˈo iwuqˈui riche (rixin) chi yeˈitoˈ ri winek ri nicˈatzin quitoˈic. Y wi queriˈ niben, can xtikˈalajin cˈa chi yix chˈajchˈoj.
¡Juyiˈ oc iwech riyix fariseos! Tek riyix niyaˈ ri idiezmo can niyaˈ wi ri kˈayis ri jubul ruxlaˈ ri menta rubiˈ, ri róra (ruda) y nicˈaj quiwech ichaj. Pero yacˈa ri ruchojmilal ri cˈaslen, xa ma niben ta y ma niwajoˈ ta ri Dios. Y ya ta cˈa riˈ ri rajawaxic chi niben, y rajawaxic chukaˈ chi ma niyaˈ ta ca ruyaˈic ri idiezmo.
¡Juyiˈ oc iwech riyix fariseos! ruma can ya oc ri nabey tak chˈaquet yeˈicanolaˈ ri pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, riche (rixin) chi queriˈ nibix chi riyix can cˈo ikˈij. Y can más chukaˈ nika chiwech ri niyaˈox (nyaˈ) ca rutzil tak iwech ri pa tak cˈaybel.
¡Juyiˈ oc iwech riyix aj tzˈibaˈ y chukaˈ riyix fariseos ri xa caˈiˈ ipalej! ruma xa yix achiˈel ri ulef ri cˈo pa quiwiˈ ri caminakiˈ. Tek ri ulef riˈ xa xqˈuis yan ka y xa ma can ta nikˈalajin chic, ri winek choj chic yekˈax el pa ruwiˈ. Can man cˈa quetaman ta chi xa pa ruwiˈ jun caminek yekˈax wi el, xchaˈ ri Jesús.
Pero jun cˈa chique ri achiˈaˈ ri nikˈaxan ri nubij ri ley xubij chare ri Jesús: Tijonel, tek riyit nabij queriˈ, ma xu (xe) ta wi chique ri fariseos nabij wi, xa can chake chukaˈ riyoj nabij wi, xchaˈ chare.
Y ri Jesús xubij cˈa chare ri achi ri nikˈaxan ri nubij ri ley: ¡Juyiˈ oc chukaˈ iwech riyix! ruma nimaˈk tak ejkaˈn niyalaˈ chiquikul ri winek ri can cˈayef (cuesta) quicˈuaxic. Ri ejkaˈn riˈ xaxu (xaxe) wi cˈa chiquikul ri winek niyaˈ wi, y riyix ni xa ta jun ti ruwiˈ ikˈaˈ nisiloj riche (rixin) chi nicˈuaj ta ri ejkaˈn ri nibij ri cˈo chi niquicˈuaj ri winek.
¡Juyiˈ oc iwech riyix ri yixkˈaxan ri nubij ri ley! ruma riyix nibanalaˈ ruchojmil ri panteón ri acuchi (achique) ye mukun wi ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, y riyeˈ xa ye ri iwatiˈt imamaˈ ri xecamisan quiche (quixin).
Wacami nikˈalajin cˈa chi riyix can nika chiwech ri itzel ri xequibanalaˈ ri iwatiˈt imamaˈ ojer, ruma ye riyeˈ ri xecamisan ri ruprofetas ri Dios, y riyix nibanalaˈ ruchojmil ri quipanteón ri profetas riˈ.
Y rumacˈariˈ ri Dios, ri can retaman ronojel, xubij: Xquentek cˈa profetas ri xquekˈalajsan ri nuchˈabel, y xquentek chukaˈ apóstoles chiquicojol. Pero yecˈo cˈa ri xquentek ri xquecamisex, y yecˈo ri xtiban chique chi niquikˈaxaj tijoj pokonal pa quikˈaˈ ri winek, xchaˈ.
Rumariˈ, xubij ri Jesús, pa quiwiˈ cˈa re winek ri yecˈo re tiempo reˈ, pa quiwiˈ cˈa riyeˈ xtuyaˈ wi ri Dios rutojbalil ri quicamic quinojel ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, quinojel ri ye camisan ri winakirsan wi pe re ruwachˈulef.
Xuchop pe riqˈui tek xcamisex ri Abel y nbeqˈuis cˈa riqˈui tek xcamisex ri profeta Zacarías, ri xcamisex chunakajal ri altar ri cˈo chuwarachoch ri Dios. Rumacˈariˈ nbij chiwe chi pa quiwiˈ re winek ri yecˈo re tiempo reˈ xtuyaˈ wi ri Dios rutojbalil ri quicamic quinojel ri profetas.
¡Juyiˈ oc iwech riyix ri yixkˈaxan ri nubij ri ley! ruma chi riyix iwetaman achique rubaniquil riche (rixin) chi jun winek ntoc riche (rixin) ri Dios, yacˈa riyix ma yix oconek ta riche (rixin) ri Dios y chukaˈ ye ikˈaton ri winek ri nicajoˈ yeˈoc riche (rixin) ri Dios.
Tek ri Jesús xubij ronojel reˈ, ri aj tzˈibaˈ y ri fariseos sibilaj xpe coyowal. Y rumacˈariˈ riyeˈ ronojel cˈa niquicˈutuj apo chare ri Jesús xaxu (xaxe) wi riche (rixin) chi niquinek.
Ri aj tzˈibaˈ y ri fariseos, can ma niquiyaˈ ta ca jubaˈ ri Jesús, cˈo ta nicajoˈ riyeˈ chi niquicˈaxaj chi Riyaˈ cˈo ta jun chˈabel ri ma rucˈamon ta ri nubij y nika ta pa quikˈaˈ, riche (rixin) chi niquitzujuj (niquisujuj). Yacˈa ri Jesús can ruyon cˈa pa ruchojmil ri yerubij.

12

Y ri winek xemolotej cˈa apo. Pa mil winek ri xquimol apo quiˈ. Rumariˈ niquipalbej chic quiˈ. Y ri Jesús xuchop cˈa tzij quiqˈui ri ye rudiscípulos nabey, y xubij cˈa chique: Tichajij iwiˈ chuwech ri chˈom (levadura) quiche (quixin) ri achiˈaˈ fariseos. Ri chˈom (levadura) quiche (quixin) ri achiˈaˈ fariseos ntel chi tzij chi xa caˈiˈ quipalej, xa ma niquiben ta ri niquicˈut.
Y ronojel ri ma kˈalajsan ta, xtikˈalajin pe. Y ronojel ri tzˈapel ca rij, xtel cˈa pe chuwasakil.
Rumacˈariˈ riyix, ronojel ri tzij ri nitzijoj pa kˈekuˈm, ronojel riˈ xtel rutzijoxic pa sakil. Y ronojel cˈa chˈabel ri pan ekal ibin pa tak ixquin ri pa tak jay, xtetamex na cuma ri winek y xtiquirek quichiˈ chubixic cˈa pa ruwiˈ tak jay.
Y riyix ri can yix wamigo nbij cˈa chiwe: Ma tixibij ta iwiˈ chiquiwech ri xaxu (xaxe wi) ri chˈaculaj ri yecowin niquicamisaj, y tek quicamisan chic ri chˈaculaj majun chic achique ta ri xquecowin xtiquiben.
Y nbij cˈa chiwe achoj chuwech ri rucˈamon chi nixibij wi iwiˈ: Tixibij iwiˈ chuwech ri jun ri can nicowin nucamisaj ri chˈaculaj y nicowin yixrutek pa kˈakˈ. Can chuwech cˈa riˈ tixibij wi iwiˈ.
Y riyix chukaˈ jabel iwetaman chi tek yeˈicˈayij wuˈoˈ aj xicˈ tak chicop, xaxu (xaxe) wi caˈiˈ oxiˈ oc tak centavos cajel. Y ma riqˈui ta chi ri aj xicˈ tak chicop riˈ xa ma qˈuiy ta oc cajel, ri Dios majun bey yerumestaj ta ca.
Y cˈa ta cˈa riyix. Ruma riyix hasta ri rusmal tak iwiˈ ajlan ronojel. Ri Dios can sibilaj yixrajoˈ. Riyix más cˈo iwejkalen que chiquiwech ye qˈuiy aj xicˈ tak chicop. Rumacˈariˈ ma tixibij ta iwiˈ.
Chukaˈ nbij cˈa chiwe, chi xabachique winek ri nukˈalajsaj riˈ chi yin runiman riyin, queriˈ chukaˈ riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, xtinkˈalajsaj chiquiwech ri ruˈángeles ri Dios chi ri winek riˈ wuche (wixin) chic riyin.
Yacˈa jun winek ri ma nukˈalajsaj ta riˈ chiquiwech ri winek chi yin runiman riyin, queriˈ chukaˈ xtinben riyin, man cˈa xtinkˈalajsaj ta chiquiwech ri ruˈángeles ri Dios, ruma ri winek riˈ xa ma wuche (wixin) ta riyin.
Y xabachique cˈa winek ri niyokˈon chuwij riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, cˈa nicuyutej na rumac. Yacˈa ri niyokˈon chrij ri Lokˈolaj Espíritu, man cˈa xticuyutej ta rumac.
Y tek yixucˈuex cˈa chiquiwech ri principaliˈ pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, y tek yixucˈuex chukaˈ chiquiwech ri aj kˈatbel tak tzij, ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chuchˈobic achique chi chˈabel ri xtibij tek yixchˈo chiquiwech.
Ruma tek cˈo chi yixchˈo apo, can ya ri Lokˈolaj Espíritu ri xtiyaˈo ri chˈabel chiwe ri rajawaxic chi xtibij apo, xchaˈ ri Jesús.
Y chiriˈ chiquicojol ri sibilaj ye qˈuiy winek ri quimolon apo quiˈ, cˈo cˈa jun ri xchˈo apo y xubij chare ri Jesús: Tijonel, tabanaˈ jun utzil cachˈo riqˈui ri wachˈalal y tabij chare chi tuyaˈ pe ri werencia ri rubanon ka riche (rixin) chare, xchaˈ chare ri Jesús.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri achi: Riyin ma banon ta pe chuwe chi yin jun aj kˈatbel tzij pan iwiˈ riyix y chukaˈ ma yin ta jun jachoy herencia chicojol.
Y ri Jesús xchˈo chic cˈa chique ri winek y xubij: Can titzuˈ cˈa ka iwiˈ jabel riche (rixin) chi nichajij ri icˈaslen, riche (rixin) chi ma tipe ta raynic pa tak iwánima chrij ronojel ruwech cosas. Ruma astapeˈ jun winek sibilaj qˈuiy rubeyomal cˈo, ma ya ta riˈ ri xtiyaˈo ri rucˈaslen.
Y can yacˈariˈ tek ri Jesús xuchop rubixic jun cˈambel tzij, y xubij: Cˈo cˈa jun achi beyon, ri sibilaj ulef cˈo riqˈui. Y jun bey cˈa, qˈuiy cosecha ri xumol.
Rumacˈariˈ ri beyon riˈ xuchˈob ka pa ránima: ¿Achique ta jun nben riche (rixin) chi queriˈ nyec ronojel ri nucosecha? Ruma majun chic nyaˈ wi re nicˈaj chic, xchaˈ.
Y tek xchˈobotej chuwech, xubij: Más utz quenwulaj na el re cocoj tak nucˈujay, y yenben chic nicˈaj más ye nimaˈk. Y chupan ri nucˈujay riˈ xquenyacalaˈ wi ri cˈo wuqˈui y ronojel ri nucosecha.
Y xtinbij cˈa chare ri wánima: Wánima, wacami sibilaj qˈuiy abeyomal ri ayacon, y qˈuiy junaˈ ma xtatij ta wayjal. Caquicot cˈa, catuxlan, cawaˈ y catucˈyaˈ, xchaˈ ri beyon chare ri ránima.
Pero ri Dios xubij chare ri beyon riˈ: Nacanic chi achi, chupan re akˈaˈ reˈ xtinsiqˈuij (xtinwoyoj) el ri awánima, y ronojel ri abeyomal ri ayacon, ¿achoj riche (rixin) cami xtoc wi ca?
Quecˈariˈ ri winek ri nimolo beyomel riche (rixin) re ruwachˈulef, y xa man cˈo ta ri beyomel riche (rixin) ri Dios riqˈui.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri rudiscípulos: Nbij cˈa chiwe, chi ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chupan ri icˈaslen, chi acuchi (achique) xtipe wi ri iway y chi acuchi (achique) xtipe wi ri itziak.
Ruma chi ri kitzij cˈaslen, más rejkalen que chuwech ri iway iwucˈyaˈ y ri ichˈacul chukaˈ can más rejkalen que chuwech ri itziak.
Queˈitzˈetaˈ na peˈ ri koˈch. Ri aj xicˈ tak chicop riˈ majun quiticoˈn niquiben ta, y majun cosecha niquelesaj, ni majun riche (rixin) quiwaybal quiyacon, majun chukaˈ quicˈujay. Pero ma riqˈui wi riˈ, riyeˈ yewaˈ, ruma chi ri Dios can nuyaˈ wi quiway. ¿Cˈa ta cˈa riyix man ta xtuyaˈ iway ri Dios? tek riyix más iwejkalen que chiquiwech ri aj xicˈ tak chicop. Rumacˈariˈ ma más ta cˈa tichˈob riˈ.
¿La cˈo ta cami cˈa jun chiwe riyix ri nicowin chi niqˈuiy chic nicˈaj vara ri rupalen, ruma can nuchˈujirisaj riˈ? Majun.
Y wi xa jun samaj ri xa ti coˈol oc achiˈel riˈ ma yixcowin ta niben, ¿achique cˈa ruma tek can nichˈujirisaj iwiˈ riche (rixin) chi niwil nicˈaj chic chique ri yecˈatzin chiwe?
Queˈitzuˈ na peˈ ri cotzˈiˈj ri lirio quibiˈ. Queˈitzuˈ na peˈ tek yeqˈuiy. Riyeˈ ma yesamej ta, ni ma yebatzˈin ta, riyeˈ majun quitziak niquiben, pero ma riqˈui wi riˈ jabel oc yetzuˈun. Y cˈo cˈa jun rey riche (rixin) re ruwachˈulef Israel ri xcˈojeˈ ojer ca, ri xubiniˈaj Salomón. Riyaˈ ruyon jabel tak tziek ri xerucusaj, pero majun bey xucusaj ta jun rutziak ri can achiˈel jun cotzˈiˈj.
Y wi ri Dios queriˈ yeruwik ri kˈayis, ri wacami cˈo pa juyuˈ y chuaˈk xa niyaˈ pa kˈakˈ, ¿cˈa ta cˈa riyix winek chi man ta xtuyaˈ itziak ri Dios? Rumariˈ, ¿achique cˈa ruma tek xa ma nicukubaˈ ta icˈuˈx riqˈui?
Rumariˈ riyix ma tichˈujirisaj ta iwiˈ chupan ri icˈaslen chi acuchi (achique) nipe wi ri iway iwucˈyaˈ.
Ruma chi quinojel ri winek queriˈ niquiben. Yacˈa riyix cˈo jun Itataˈ ri can retaman chi ronojel riˈ nicˈatzin chiwe.
Rumariˈ ri más rajawaxic chi niben riyix ya ri ticanoj ri rajawaren ri Dios. Y wi queriˈ xtiben, ri Dios can xtuyaˈ cˈa pe ronojel ri nicˈatzin chiwe.
Ma tixibij ta iwiˈ riyix ri yixtzekelben wuche (wixin), ruma astapeˈ xa yix jubaˈ oc, ri Tataˈixel can nrajoˈ wi cˈa chi yixbecˈojeˈ pa rajawaren.
Ticˈayilaˈ cˈa ri cˈo iwuqˈui y tiyalaˈ chique ri winek ri nicˈatzin quitoˈic. Wi queriˈ niben, xticˈojeˈ jun iyaconobal chilaˈ chicaj ri majun bey xtijar ta, y xticˈojeˈ ibeyomal chupan, beyomel ri majun bey xtiqˈuis ta, ni majun alekˈom xtelekˈan ta, ni ma nichicopir ta chukaˈ.
Ruma chi acuchi (achique) cˈo wi ri ibeyomal, chiriˈ chukaˈ nicˈojeˈ wi ri iwánima.
Tichajij cˈa ri icˈaslen, y can ma tichuptej ta ri icantil.
Tibanaˈ cˈa achiˈel niquiben ri mozos pa jun jay. Ri mozos coyoben ajan (jampeˈ) nitzolin pe ri quipatrón ri benak pa jun cˈulanen, riche (rixin) chi queriˈ tek noka y nisiqˈuin (noyon) apo, can yacˈariˈ niquijek pe ruchiˈ ri jay chuwech.
Y can jabel cˈa ruwaquikˈij ri mozos ri ye qˈues tek noka ri quipatrón. Y kas kitzij nbij chiwe, chi ri quipatrón xtuchojmirisaj cˈa riˈ y yerutzˈuyubaˈ cˈa ri rumozos pa mesa. Y yerunimaj yerilij apo jabel ruma sibilaj niquicot chi cˈa coyoben na apo ri hora riˈ.
Y wi ri quipatrón ri mozos riˈ noka pa nicˈaj akˈaˈ o ya tek xa niseker yan pe, ri mozos riˈ can jabel ruwaquikˈij ruma cˈa ye qˈues na chiroyobexic ri quipatrón ri hora riˈ.
Y riyix iwetaman, chi xa ta ri rajaf jun jay nretamaj ajan (jampeˈ) napon ri alekˈom pa rachoch, ri rajaf ri jun jay riˈ nicˈaseˈ ta riche (rixin) chi nuchajij ri rachoch, y man ta nuyaˈ kˈij chare ri alekˈom chi nelekˈ el pa rachoch.
Rumacˈariˈ riyix nicˈatzin chi can quiniwoyobej apo, ruma riqˈui jubaˈ ri hora tek xa ma yin ta riyin ri yinichˈob, yariˈ tek xquipe riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, xchaˈ ri Jesús.
Yacˈariˈ tek ri Pedro xubij chare ri Jesús: Ajaf, ¿tek riyit xatzijoj re cˈambel tzij reˈ, la xaxu (xaxe) wi chake riyoj ri yoj adiscípulos, o xabij chukaˈ chique quinojel ri winek?
Y ri Ajaf xubij: Ri mayordomo ri choj y cˈo runaˈoj, yacˈariˈ ri nichaˈox (nchaˈ) ca ruma ri rupatrón, riche (rixin) chi nicanaj ca pa quiwiˈ quinojel ri yecˈo pa rachoch ri rupatrón, riche (rixin) chi nuyaˈ quiway y ronojel ri nicˈatzin chique tek napon ri hora.
Can jabel cˈa ruwarukˈij ri mozo riˈ, ruma ntajin chubanic ri samaj tek noˈilitej ruma ri rupatrón.
Can kitzij cˈa nbij chiwe chi ri patrón can xtuyaˈ wi cˈa ronojel ri rubeyomal pa rukˈaˈ ri mozo riche (rixin) chi nuchajij.
Pero ri mozo riˈ wi xa nuchˈob ka pa ránima: Ri nupatrón riˈ xa cˈa ma jane noka ta na, nichaˈ; y nuchop cˈa quichˈayic ri nicˈaj chic mozos chi achiˈaˈ y chi ixokiˈ, y can xu (xe) wi waˈin y tijoj yaˈ nuben quiqˈui ri kˈabarelaˈ,
ya cˈa ri kˈij y ri hora tek majun nuchˈob chi noka ri rupatrón, yacˈariˈ tek noka. Ri rupatrón can xtucˈajsaj wi ruwech ri mozo riˈ y xtuyaˈ quiqˈui ri nicˈaj chic ri ma yeniman ta tzij.
Ri mozo ri retaman achique ri nrajoˈ ri rupatrón, pero xa ma xuchojmij ta riˈ riche (rixin) chi nuben ri samaj, ni ma nuben ta ri nrajoˈ ri rupatrón, ri mozo cˈa riˈ sibilaj cˈa xtichˈay.
Yacˈa ri mozo ri xa ma retaman ta achique ri nrajoˈ ri rupatrón, astapeˈ cˈo ri ma utz ta yerubanalaˈ apo, y astapeˈ ri mozo riˈ can rucˈamon chi nichˈay ta más, pero xa ma que ta riˈ xtiban chare. Riyaˈ ma xtikˈax ta ruwiˈ ri chˈayquil ri xtiban chare. Ruma ri can qˈuiy cˈa yaˈon ca chare, chukaˈ can qˈuiy cˈa ri xtichˈojix chare, y chukaˈ ri can qˈuiy ri jachon ca pa rukˈaˈ, can qˈuiy cˈa chukaˈ ri xticˈutux chare, xchaˈ ri Jesús.
Riyin can chuyaquic cˈa kˈakˈ chicojol re xipe chuwech re ruwachˈulef. Y riyin nwajoˈ chi ri kˈakˈ riˈ nicˈat ta chic.
Pero nabey nicˈatzin cˈa chi nkˈaxaj na tijoj pokonal, y can nikˈaxo ri wánima ruma ri woyoben apo, y sibilaj nrayij chi kˈaxnek ta chic ca ri jun cˈayewalej bautismo riˈ.
¿Riyix nichˈob chi riyin xipe riche (rixin) chi nyaˈ uxlanibel cˈuˈx chuwech re ruwachˈulef? Ma que ta riˈ. Wuma riyin yecˈo ri xa xtiquitaluj quiˈ.
Rumariˈ re xtibe apo, wi pa jun jay yecˈo ye wuˈoˈ winek, ye oxiˈ xa xqueyacatej cˈa chiquij ri ye caˈiˈ, o ya ri ye caˈiˈ ri xqueyacatej chiquij ri ye oxiˈ. Y can xtiquitaluj quiˈ.
Ri tataˈaj ma xtika ta cˈa chuwech ri nubij ri rucˈajol. Ni ri cˈajolaxel ma xtika ta chuwech ri nubij ri tataˈaj. Ni ri teˈej ma xtika ta chuwech ri nubij ri ruxokˈal (ruxok‑al) chare. Y can queriˈ cˈa chukaˈ ri kˈopoj ma xtika ta chuwech ri nubij ri ruteˈ chare. Y can quecˈariˈ ri aliteˈ ma xtiquicˈuaj ta quiˈ riqˈui ri ralibatz, ruma ma junan ta niquichˈob, y can ni ta cˈa ri alibetz xtiquicˈuaj quiˈ riqˈui ri raliteˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chique ri winek: Riyix iwetaman achique nitzuˈun ri sutzˈ ri nicˈamo pe job. Y tek nitzˈet cˈa ri sutzˈ riˈ, chanin nibij chi nipe job. Y can nipe wi.
Y tek nipe ri cakˈikˈ quereˈ pa sur, ya cˈa retal riˈ iyaˈon chi nuchop rukˈijul ri sakˈij. Y can nuchop wi cˈa ri sakˈij.
Riyix xa caˈiˈ cˈa ipalej, ruma jabel iwetaman nitzuˈ achique nuben ruwech ri caj y jabel chukaˈ iwetaman achique ri nipe xaxu (xaxe wi) riqˈui nitzuˈ achique rubanon re ruwachˈulef. ¿Achique cˈa ruma tek can ma niwetamaj ta chukaˈ achique tiempo re yojcˈo wi wacami?
¿Y achique ruma tek ma nichˈobotej ta ka iwuma riyix mismo achique ri rucˈamon chi niben y achique ri ma rucˈamon ta?
Tek cˈo jun chiwe riyix ri nitzujux (nisujux) pa kˈatbel tzij, tutijaˈ rukˈij riche (rixin) chi nuchojmirisaj riˈ riqˈui ri rucˈulel tek xa cˈacˈariˈ quichapon el bey pa kˈatbel tzij. Ruma wi ma nuchojmirisaj ta riˈ riqˈui ri nitzujun (nisujun) chrij, can xtucˈuex cˈa chuwech ri aj kˈatbel tzij, y ri aj kˈatbel tzij riˈ nujech el pa rukˈaˈ ri aj chˈameˈy, y ri aj chˈameˈy nucˈuaj el, y nberutzˈapij ca pa cárcel.
Y can kitzij nbij, chi ri winek ri ntoc pa cárcel ruma rucˈas, ma xtel ta pe chiriˈ cˈa ya tek rutojon chic ca ri ruqˈuisbel centavo ri nibix chare ri cˈo chi nutoj.

13

Y yecˈa kˈij riˈ tek yecˈo caˈiˈ oxiˈ winek ri xeˈapon riqˈui ri Jesús, y riyeˈ xquichop cˈa niquitzijoj apo chare ri Jesús ri xuben ri Pilato chique nicˈaj achiˈaˈ ri ye aj Galilea, tek ri achiˈaˈ riˈ yecˈo cˈa pa rachoch ri Dios, y ye quicˈualon apo chicop riche (rixin) chi yequicamisaj chi yequitzuj (yequisuj) chuwech ri Dios. Y yacˈa tek yetajin chutzujic (chusujic) ri chicop chuwech ri Dios, yacˈariˈ tek ri aj kˈatbel tzij ri Pilato rubiˈ xutek quicamisaxic ri achiˈaˈ riˈ. Rumariˈ ri quiquiqˈuel cˈa ri chicop y ri quiquiqˈuel ri achiˈaˈ, xuxol riˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chique: ¿Riyix nichˈob chi ri achiˈaˈ aj Galilea riˈ, queriˈ xquicˈulwachij ruma más cˈo quimac que chiquiwech ri nicˈaj chic aj Galilea?
Ma que ta riˈ. Yacˈa riyix, wi ma xtitzolin ta pe icˈuˈx riqˈui ri Dios, xa can xtitzˈilaˈ chukaˈ iwiˈ chiˈiwonojel riyix achiˈel riyeˈ.
¿O riyix nichˈob chukaˈ chi ri ye wakxaklajuj ri xecom acuchi (achique) cˈo wi ri atinibel ri Siloé rubiˈ, tek xtzak ri torre chiquij, chi más cˈo quimac que chiquiwech quinojel ri nicˈaj chic winek ri yecˈo chiriˈ pa tinamit Jerusalem?
Ma que ta riˈ. Nbij cˈa chiwe: Wi riyix ma xtitzolin ta pe icˈuˈx riqˈui ri Dios, xa can xtitzˈilaˈ chukaˈ iwiˈ chiˈiwonojel riyix achiˈel riyeˈ.
Y ri Jesús xuchop cˈa rubixic jun cˈambel tzij chiquiwech, y xubij: Cˈo cˈa jun achi ruticon juwiˈ cheˈ ri higo rubiˈ pa rulef, y xapon chuxeˈ ri cheˈ chutzˈetic wi cˈo ruwech. Y ri juwiˈ cheˈ riˈ xa majun ti ruwech cˈo ta.
Rumariˈ ri rajaf ri ulef xubij chare ri achi ri samajiy rulef: Oxiˈ yan cˈa junaˈ reˈ noncanoj ruwech re cheˈ reˈ, y majun bey wilon ta jun ti ruwech. Rumacˈariˈ más utz tachoyoˈ el. ¿Achique nicˈatzin wi chi xaxu (xaxe wi) nuqˈuis ruchukˈaˈ re ulef?
Yacˈa ri samajiy riche (rixin) ri ulef xubij chare ri rajaf: Tayaˈ na chic ca re junaˈ reˈ. Ncˈot na ri ulef chuxeˈ y nyaˈ na abono chuxeˈ.
Wi nuyaˈ cˈa ruwech, utz. Y wi mani, tachoyoˈ cˈa el, xchaˈ ri samajiy riche (rixin) ri ulef. Queriˈ ri cˈambel tzij ri xutzijoj ri Jesús.
Y pa jun uxlanibel kˈij, ri Jesús yerutijoj cˈa ri winek riqˈui ri ruchˈabel ri Dios, pa jun jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios.
Y chiquicojol ri winek ri quimolon quiˈ ri chiriˈ, cˈo cˈa jun ixok ri cˈo chic wakxaklajuj junaˈ ruchapon pe yabil. Ri ixok cˈa riˈ luculic rij, y can ma nicowin ta nipaˈeˈ choj. Ri ixok riˈ rucˈulwachin cˈa queriˈ ruma jun itzel espíritu.
Pero tek ri Jesús xutzˈet apo ri ixok riˈ, xusiqˈuij (xroyoj) apo y xubij chare: Re wacami yacˈareˈ xacolotej chuwech ri ayabil.
Y xuyaˈ cˈa rukˈaˈ pa ruwiˈ ri ixok. Y ri ixok can yacˈariˈ xchojmir, xpaˈeˈ jabel. Y ri ixok can yacˈariˈ xuyaˈ rukˈij rucˈojlen ri Dios.
Yacˈa ri achi ri principal chiriˈ chupan ri jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, sibilaj itzel xunaˈ chare ri Jesús ruma xucˈachojsaj ri ixok chupan ri uxlanibel kˈij. Rumariˈ ri achi principal xubij chique ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ: Ronojel semana cˈo wakiˈ kˈij riche (rixin) chi yojsamej. Y chupan cˈa ri kˈij riˈ, quixpe riqˈui ri Jesús riche (rixin) chi yixcˈachojsex, y ma ya ta chupan jun uxlanibel kˈij, xchaˈ.
Yacˈa ri Ajaf Jesús can yacˈariˈ tek xubij chare: Riyit xa caˈiˈ apalej. ¿Chiˈijujunal riyix la ma yeˈiquir ta cˈa el jubaˈ ri iwáquix, ri iquiej pa jun uxlanibel kˈij, riche (rixin) chi yixbe chuyaˈic quiyaˈ?
Cˈa ta cˈa re jun ixok reˈ, ri can riy rumam ca ri Abraham. Y re ixok reˈ cˈo chic wakxaklajuj junaˈ kasan chi yabil ruma ri Satanás. ¿La ma rucˈamon ta cami chi nicˈachojsex chupan jun uxlanibel kˈij?
Tek ri Jesús rubin chic ka ri tzij riˈ, quinojel ri yeˈetzelan riche (rixin) xeqˈuix apo chuwech. Yacˈa ri nicˈaj chic winek sibilaj niquicot cánima, ruma ri Jesús ntajin chubanic nimaˈk tak samaj riche (rixin) ri Dios.
Y ri Jesús xubij cˈa: ¿Achique rubanic xtinbij chrij ri rajawaren ri Dios? ¿Y achoj riqˈui njunumaj wi?
Riyin nbij cˈa chi junan riqˈui ri ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza ri nutic ka jun achi pa rulef. Tek niqˈuiy, can achiˈel jun ti alaj cheˈ nuben. Rumariˈ ri aj xicˈ tak chicop ri yebe pa cakˈikˈ, niquibanalaˈ quisoc pa tak rukˈaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ: ¿Achoj riqˈui junan wi ri rajawaren ri Dios?
Xa can junan cˈa riqˈui ri chˈom (levadura) ri nberucˈamaˈ pe jun ixok y nuyaˈ ca chupan oxiˈ pajbel harina, y nuchˈomirisaj ronojel, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xuchop chic cˈa el ri rubey chi nibe pa tinamit Jerusalem. Pero nabey xbekˈax na pe pa tak tinamit y pa tak aldeas riche (rixin) chi nutzijoj ri ruchˈabel ri Dios.
Y cˈo cˈa jun ri xcˈutun chare ri Jesús, y xubij chare: Ajaf, ¿ye qˈuiy cami ri xquecolotej? Yacˈa ri Jesús xa chique cˈa quinojel xchˈo wi, y xubij:
Can titijaˈ cˈa ikˈij yixoc pa ruchiˈ jay ri xa coˈol ruwech. Ruma sibilaj cˈa ye qˈuiy ri winek xticajoˈ xqueˈoc chupan ri ruchiˈ jay riˈ, pero ma xquecowin ta xqueˈoc.
Ruma tek ri Ajaf xtiyacatej pe y xtorutzˈapij ca ruchiˈ ri jay, riyix ri ma jane yix oconek ta apo riqˈui, xquixsiqˈuin (xquixoyon) cˈa apo y xtibij: Ajaf, Ajaf, tajakaˈ ri ruchiˈ jay chkawech riche (rixin) chi yoj‑oc apo, xquixchaˈ. Pero Riyaˈ xtubij pe chiwe: Ma wetaman ta acuchi (achique) quixpe wi.
Y riyix xtibilaˈ cˈa apo chare: Yoj cˈa riyoj ri xojwaˈ xojucˈyaˈ awuqˈui. Y ya ri pa tak cˈaybel ri pa tak katinamit, chiriˈ xacˈut wi ri ruchˈabel ri Dios.
Yacˈa Riyaˈ xtubij pe chiwe: Xinbij yan chiwe chi ma wetaman ta acuchi (achique) quixpe wi. Quixel el chinuwech riyix ri xa yix banoy tak etzelal, xtichaˈ ri Ajaf.
Y tek xqueˈitzˈet ri Abraham, ri Isaac, ri Jacob y quinojel ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, chi yecˈo pa rajawaren ri Dios chilaˈ chicaj, yacˈariˈ tek xquixokˈ ruma bis, xtikachˈachˈej iwey ruma xixelesex ca.
Y xquepe cˈa winek quereˈ pa jotol, quereˈ pa xulan, quereˈ pa relebel kˈij y quereˈ pa rukajbel kˈij. Winek ri quicukuban quicˈuˈx wuqˈui. Y ri winek riˈ xquetzˈuyeˈ cˈa apo ri pa mesa chupan ri rajawaren ri Dios.
Y cˈo ri yecˈo nabeyel ri xquecanaj cˈa pa ruqˈuisbel y cˈo ri yecˈo pa ruqˈuisbel ri xquecˈojeˈ pa nabey, xchaˈ ri Jesús.
Y chupan cˈa chukaˈ ri kˈij riˈ, yecˈo achiˈaˈ fariseos ri xeˈapon riqˈui ri Jesús, y xquibij chare: Ri Herodes, ri aj kˈatbel tzij, nrajoˈ yarucamisaj. Catel cˈa el waweˈ chanin, xechaˈ chare.
Yacˈa ri Jesús xubij chique ri achiˈaˈ riˈ: Quixbiyin y tibij chare ri jun aj kˈatbel tzij riˈ, ri achiˈel jun itzel xwan, chi riyin cˈa yenwelesaj na itzel tak espíritu y can cˈa yencˈachojsaj na chukaˈ ri cˈo quiyabil. Queriˈ xtinben re wacami, ri chuaˈk y cˈa pa rox kˈij xtinqˈuis ca rubanic re samaj reˈ.
Riyin xa can cˈo wi chi nchop el nubey re wacami, ri chuaˈk y ri cabij. Cˈo chi pa tinamit Jerusalem xquicamisex wi, ruma chi ri profetas ri yekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, majun bey ri xquecamisex ta pa jun chic tinamit.
Y cˈacˈariˈ ri Jesús xubij cˈa: Riyix aj Jerusalem, aj Jerusalem, ¿achique cˈa ruma tek yeˈicamisalaˈ ri profetas ri yekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios? ¿Achique cˈa ruma chukaˈ tek yeˈicamisalaˈ chi abej ri yerutek pe ri Dios chicojol? Y riyin can qˈuiy cˈa mul ri xinwajoˈ chi xixinmol ta wuqˈui, achiˈel nuben ri quiteˈ ecˈ chique ri tak ral, yerumol chuxeˈ ri ruxicˈ. Yacˈa riyix ma xiwajoˈ ta.
Wacami cˈa, ri itinamit xtimalix ca ruma ri Dios, xtiban cˈa ca chare achiˈel jun desierto. Y kas kitzij chukaˈ nbij chiwe chi man cˈa xquinitzˈet ta chic. Xquinitzˈet chic jun bey, cˈa ya tek xtapon na ri kˈij tek xtibij chuwe: ¡Matiox chi petenak re jun achi reˈ! ¡Riyaˈ can banon pe bendecir ruma ri Ajaf Dios! ¡Y can pa rubiˈ ri Ajaf Dios petenak wi! xquixchaˈ chuwe, xchaˈ ri Jesús.

14

Y pa jun uxlanibel kˈij, ri Jesús xbe pa rachoch jun principal quiche (quixin) ri achiˈaˈ fariseos. Ri Jesús siqˈuin (oyon) cˈa ruma ri achi riˈ riche (rixin) jun waˈin. Y ri yecˈo chiriˈ niquitzulaˈ cˈa apo ri Jesús.
Y chiriˈ chuwech ri Jesús cˈo cˈa apo jun achi ri sipojnek.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri achiˈaˈ ri yekˈaxan ri nubij ri ley y chukaˈ chique ri achiˈaˈ fariseos ri yecˈo apo chiriˈ: ¿La xajan cami chi nicˈachojsex jun yawaˈ pa jun uxlanibel kˈij? ¿Achique nibij riyix? xchaˈ chique.
Yacˈa riyeˈ majun xquibij. Rumariˈ ri Jesús xuchop apo ri yawaˈ y xucˈachojsaj y xubij chare chi tibe el.
Y cˈacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique ri achiˈaˈ ri yekˈaxan ri nubij ri ley y chique ri fariseos: Wi cˈo jun chiwe riyix ri nitzak jun ruquiej o jun ruwáquix pa jun jul, ¿La ma nibe ta cami chanin churelesaxic, astapeˈ pa jun uxlanibel kˈij?
Y ri achiˈaˈ ri yekˈaxan ri nubij ri ley y ri fariseos ma xquil ta cˈa achique xquibij apo chare ri Jesús.
Y ri Jesús xuchop cˈa rubixic jun cˈambel tzij chique ri winek ri ye siqˈuin (oyon) chupan ri waˈin riˈ, ruma xerutzˈet chi ri winek riˈ yequichalaˈ ri nabey tak chˈaquet riche (rixin) chi yetzˈuyeˈ chiriˈ pa mesa. Rumariˈ xubij cˈa chique:
Tek cˈo cˈa jun ri nisiqˈuin (noyon) iwuche (iwixin) pa jun cˈulanen, man cˈa quixtzˈuyeˈ ta pa tak chˈaquet ri xa quiche (quixin) ri nimaˈk quikˈij. Ruma chi riqˈui jubaˈ yit tzˈuyul chic ri chiriˈ tek napon jun winek ri más nim rukˈij que chawech riyit,
y nipe ri xsiqˈuin (xoyon) awuche (awixin) chupan ri cˈulanen riˈ, y nubij chawe: Tabanaˈ jun utzil tayaˈ ca re chˈaquet reˈ chare re jun re nusiqˈuin (woyon) chukaˈ. Y riyit xa xcaqˈuix ka tek xcabetzˈuyeˈ pa ruqˈuisbel tak chˈaquet.
Rumacˈariˈ tek cˈo jun ri nisiqˈuin (noyon) awuche (awixin) pa jun cˈulanen, catzˈuyeˈ ri pa ruqˈuisbel tak chˈaquet riche (rixin) chi queriˈ tek yarutzˈet pe ri xsiqˈuin (xoyon) awuche (awixin), xtoka cˈa awuqˈui riyit y xtubij chawe: Tabanaˈ jun utzil cajoteˈ pe waweˈ. Y tek queriˈ xtiban chawe, quinojel cˈa ri yetzˈuyeˈ awuqˈui ri pa mesa riche (rixin) ri waˈin, xtiquetamaj chi can cˈo akˈij.
Rumacˈariˈ, xabachique ri nunimirisaj riˈ, xa xtikasex rukˈij. Y yacˈa ri nuchˈutinirisaj riˈ, xtinimirisex rukˈij, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chare ri xsiqˈuin (xoyon) riche (rixin): Tek nawajoˈ cˈa chi cˈo yepe awuqˈui riche (rixin) chi noquibanaˈ jun waˈin, ma xaxu (xaxe) ta wi ri awachibil, ri ateˈ atataˈ, ri ye awachˈalal, y ri avecinos ri ye beyomaˈ ri yeˈasiqˈuij (yeˈawoyoj), ruma chi riyeˈ xa can yecowin chukaˈ yatquisiqˈuij (yatcoyoj) riyit pa jun waˈin pa cachoch, y riqˈui riˈ xa can xtiquiyaˈ yan el ri rajel ruqˈuexel chawe.
Yacˈa riyit, tek naben jun nimakˈij, queˈasiqˈuij (queˈawoyoj) ri pobres, ri winek ri cut quikˈaˈ o cut caken, ri ye cojos y ri moyiˈ.
Y wi queriˈ naben can jabel cˈa ruwaˈakˈij, ruma ri winek ri xeˈasiqˈuij (xeˈawoyoj), ma yecowin ta niquiyaˈ rajel ruqˈuexel chawe. Yacˈa riyit xtacˈul ri rajel ruqˈuexel, tek junan xcacˈastej el quiqˈui ri chojmilaj tak winek, xchaˈ ri Jesús.
Y cˈo cˈa jun achi ri tzˈuyul chiriˈ pa mesa, tek racˈaxan chic ka ri tzij ri xubij ri Jesús, xubij cˈa apo chare ri Jesús: Jabel ruwarukˈij ri can xtibewaˈ pa rajawaren ri Dios, xchaˈ.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús xubij: Jun achi jun bey ca, xuben jun nimakˈij pa rachoch riche (rixin) chi niquiben jun waˈin. Rumariˈ riyaˈ ye qˈuiy winek ri xubij chique chi yeroyobej chrachoch ri kˈij riche (rixin) ri waˈin.
Rumariˈ, tek xapon ri kˈij riche (rixin) ri waˈin, ri achi xutek cˈa el jun rumozo chiquisiqˈuixic (chicoyoxic) quinojel ri winek riˈ. Y ri mozo xberubij cˈa chique: Ronojel ya cˈo chic, wacami joˈ cˈa pa waˈin.
Pero quinojel can cˈo cˈa jun ri xquibij pe, chi achique ruma tek ma yecowin ta yebe. Cˈo cˈa jun xubij pe: Tabanaˈ jun utzil tabij jubaˈ chare ri apatrón, chi tucuyuˈ jubaˈ numac chi ma yicowin ta yibe, ruma xa cˈa xinlokˈ ca jun wulef, y rajawaxic chi yibe chutzˈetic.
Cˈo chic cˈa jun ri xa xubij pe: Tabanaˈ jun utzil tabij jubaˈ chare ri apatrón chi ma yicowin ta yibe, ruma yecˈo lajuj nuwáquix riche (rixin) samaj xenlokˈ, y rajawaxic chi yentojtobej na.
Y jun chic xubij pe: Ma yicowin ta yibe ruma xa cˈa xicˈuleˈ.
Y tek ri mozo ri takon el xtzolin apo riqˈui ri rupatrón, ronojel cˈa ri xbix pe xberubij chare. Rumariˈ ri rupatrón xpe royowal, y xubij chare ri rumozo: Wacami cˈa cabiyin pa tak cˈaybel y pa tak bey riche (rixin) re tinamit reˈ y quebeˈamoloˈ cˈa pe ri cut quikˈaˈ o cut caken, ri ye cojo, ri ye moyiˈ, y chukaˈ ri pobres.
Y tek ri mozo xtzolin pe, xubij cˈa chare ri rupatrón: Xencˈom pe ri winek ri xabij el chuwe, pero ri chˈaquet cˈa qˈuiy na cˈo.
Y ri rupatrón xubij chare ri mozo riˈ: Wacami cˈa jet ri tzan tak jay y ri pa tak bey ri yeˈel el chare ri tinamit y tabanaˈ cˈa chique ri winek chi puersa yepe pa wachoch, riche (rixin) chi queriˈ ninoj rupan re wachoch.
Ruma riyin can kitzij wi nbij chiwe chi majun chique ri xensiqˈuij (xenwoyoj) nabey, ri xtorubanaˈ ta re waˈin reˈ wuqˈui. Queriˈ xubij ri achiˈ riˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y sibilaj cˈa ye qˈuiy winek ri ye tzekelbeyon el riche (rixin) ri Jesús. Y tek Riyaˈ xtzuˈun cˈa ca chrij y xerutzˈet ri winek riˈ, xpaˈeˈ, y xuchop cˈa rubixic chique:
Wi cˈo cˈa jun ri nipe wuqˈui riche (rixin) chi nrajoˈ yirutzekelbej, cˈo cˈa chi can yin cˈa riyin ri más yirajoˈ. Man cˈa rucˈamon ta cˈa chi ya ta ri ruteˈ rutataˈ ri más yerajoˈ que chinuwech riyin. Ni ma rucˈamon ta chukaˈ chi ya ta ri rixjayil, ri ye ralcˈual, ri ye rachˈalal ri más yerajoˈ o xa ya ri rucˈaslen riyaˈ mismo ri más nrajoˈ. Cˈo cˈa chi can yin cˈa riyin ri más yirajoˈ. Ruma wi ma que ta riˈ ri nuben, ma nicowin ta cˈa ntoc tzekelbey wuche (wixin).
Ri winek ri can nrajoˈ wi yirutzekelbej, nicˈatzin chi ma tupokonaj ta nukˈaxaj tijoj pokonal wuma riyin, achiˈel jun ri can benak chuxeˈ jun cruz riche (rixin) chi nbecamisex. Yacˈa ri winek ri xa nupokonaj nukˈaxaj tijoj pokonal wuma riyin, ma nicowin ta ntoc tzekelbey wuche (wixin).
Ruma tek cˈo jun chiwe riyix ri nrajoˈ nuben jun jay nim, ¿la ma nitzˈuyeˈ ta cami jubaˈ riche (rixin) chi nuchˈob janipeˈ puek ri xticˈatzin chare, y wi can cˈo ronojel riqˈui riche (rixin) nuqˈuis rubanic o xa ma nicowin ta?
Ruma wi xaxu (xaxe wi) ri rucimiento ri jay ri nicowin nuyaˈ ka y nupabaˈ ca ri samaj chiriˈ, xquepe cˈa ri winek xquetzeˈen chrij.
y xtiquibilaˈ cˈa: La jun achi laˈ xrajoˈ xupabaˈ jun jay, y xa ma xcowin ta chic xuqˈuis, xquechaˈ.
O wi jun rey ri cˈo chi nuben chˈaˈoj riqˈui jun chic rey, ¿la ma nitzˈuyeˈ ta cami jubaˈ riche (rixin) chi queriˈ nuchˈob na wi lajuj mil rusoldados yecowin niquiben chˈaˈoj quiqˈui ri juwinek mil soldados ri ye rucˈamom pe ri jun chic rey?
Y wi nuchˈob chi ma nicowin ta, riyaˈ yerutek achiˈaˈ chucˈulic ri rey, tek cˈa cˈanej cˈo wi. Y ri achiˈaˈ ri yebe chucˈulic nbequicˈutuj ri achique cˈa nrajoˈ chi niquiyaˈ chare riche (rixin) chi tiqˈuis chi queriˈ ri chˈaˈoj.
Rumariˈ, wi jun chiwe riyix nrajoˈ yirutzekelbej, cˈo cˈa chi nuchˈob nabey chi rajawaxic chi nuyaˈ ca ronojel ri cˈo riqˈui. Wi ma nuben ta queriˈ, ma nicowin ta ntoc tzekelbey wuche (wixin).
Ri atzˈan jabel. Y wi ta ri atzˈan niqˈuis ta el ri ratzˈamil, ¿achique ta cˈa rubanic niban chare riche (rixin) chi queriˈ nitzolin ta chic pe ri ratzˈamil?
Jun atzˈan ri ma natzˈamin ta chic, ni ma nicˈatzin ta chare ri ulef, ni ma nicˈatzin ta chi nucusex achiˈel ri mes riche (rixin) chi niban abonar jun ulef. Xa nirokix el, ruma majun chic nicˈatzin wi. Ri cˈo racˈaxabel, can tracˈaxaj cˈa ri xinbij, xchaˈ ri Jesús.

15

Y quinojel cˈa ri achiˈaˈ ri ye cˈutuy tak alcawal y ri nicˈaj chic winek ri xa ye aj maquiˈ xeˈapon cˈa apo riqˈui ri Jesús riche (rixin) chi niquicˈaxaj ri ruchˈabel ri Dios ri nutzijoj.
Yacˈa ri achiˈaˈ fariseos y ri aj tzˈibaˈ xexebexot (xexebeloj) apo chrij ri Jesús. Y niquibilaˈ cˈa: Re Jesús can junan ruwech quiqˈui ri xa ye aj maquiˈ. Ruma ma xu (xe) ta wi chi jabel quicˈulic nuben, xa can niwaˈ chukaˈ quiqˈui, yechaˈ cˈa.
Rumacˈariˈ ri Jesús xuchop cˈa rubixic jun cˈambel tzij chiquiwech, y xubij:
Wi ta jun chiwe riyix ri yecˈo ta jun ciento rucarneˈl y nisach ta ca jun tek yeberuyukˈuj, ¿la ma yeruyaˈ ta cami ca jubaˈ ri nicˈaj chic tak rucarneˈl chiriˈ pa juyuˈ, y nibe chucanoxic ri jun hasta que nril pe?
Y tek nberilaˈ pe ri carneˈl riˈ, nuyaˈ cˈa pe chuwiruteleˈn. Can niquicot wi cˈa ruma chi xril pe.
Y tek napon chrachoch, yerusiqˈuij (yeroyoj) ri winek ri retaman quiwech, y yerusiqˈuij (yeroyoj) chukaˈ ri ruvecinos, y nubij cˈa chique: Quixquicot cˈa wuqˈui re wacami, ruma ri nucarneˈl ri sachnek ca, xinwil pe.
Can kitzij cˈa nbij chiwe, chi chilaˈ chicaj cˈo más quicoten tek cˈo jun aj mac ri nitzolin pe rucˈuˈx riqˈui ri Dios que chiquiwech yecˈo ta noventa y nueve ri choj quicˈaslen, ri ma nicˈatzin ta chique chi nitzolin pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios.
O wi ta cˈo jun ixok ri cˈo lajuj sakapuek riqˈui, y chare ri lajuj sakapuek riˈ nisach ta jun ri chiriˈ pa rachoch, ¿la ma nutzij ta cami jun kˈakˈ, y la ma numes ta cami rupan ri rachoch riche (rixin) chi nucanoj? Ri ixok riˈ can xtucanoj wi.
Y tek nril, yerusiqˈuij (yeroyoj) ri winek ri retaman quiwech, y yerusiqˈuij (yeroyoj) chukaˈ ri ruvecinos, y nubij cˈa chique: Quixquicot cˈa wuqˈui, ruma ri nurajil ri sachnek, xinwil, xtichaˈ.
Y can kitzij cˈa nbij chiwe, chi can queriˈ chukaˈ sibilaj yequicot ri ángeles riche (rixin) ri Dios, tek cˈo jun aj mac ri nitzolin pe rucˈuˈx riqˈui ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chique: Cˈo cˈa jun achi ri yecˈo caˈiˈ rucˈajol.
Y jun kˈij ri chakˈlaxel xubij cˈa chare ri rutataˈ: Táta, riyin nwajoˈ cˈa ri werencia, y tayaˈ cˈa chuwe ri cˈo chi nayaˈ chuwe, xchaˈ. Y ri tataˈaj can xujech wi cˈa ri herencia chiquiwech chi ye caˈiˈ.
Cˈa jubaˈ riˈ, ri chakˈlaxel xucˈayilaˈ ca ronojel ri ruherencia. Can qˈuiy cˈa ri puek ri xumol el, y cˈacˈariˈ xbe pa jun chic ruwachˈulef ri nej cˈo wi. Y tek cˈo chic chiriˈ, xucˈuaj cˈa jun itzel cˈaslen, y rumariˈ xuqˈuis ronojel ri rurajil.
Pero tek riyaˈ kas xuqˈuis ronojel ri rurajil, ya chukaˈ tiempo riˈ tek xpe jun nimalaj wayjal chupan ri ruwachˈulef ri acuchi (achique) cˈo wi. Y ri cˈajol riˈ xpe cˈa nimalaj wayjal chare y majun chic cˈa nucusaj.
Y rumariˈ xberutzujuˈ (xberusujuˈ) riˈ pa samaj riqˈui jun achi aj chiriˈ chupan ri ruwachˈulef riˈ, y ri achi xutek cˈa el pa rulef riche (rixin) chi yeruyukˈuj ak.
Y ruma chi can cˈo sibilaj wayjal chare ri cˈajol riˈ, can nurayij cˈa nutij ri quiway ri ak. Pero majun ri niyaˈo ta chare.
Y ri cˈajol riˈ, cˈacˈariˈ tek xtzolin pe rucˈuˈx, y xubij ka pa ránima: Qˈuiy mozos ri yecˈo chrachoch ri nataˈ y cˈo qˈuiy quiway. Y riyin xa jubaˈ ma yicom ka waweˈ ruma wayjal.
Más utz quitzolin na riqˈui ri nataˈ, y xtinbij cˈa chare: Táta, ximacun chuwech ri Dios, y can ximacun chukaˈ chawech riyit.
Man cˈa rucˈamon ta chic chi nabij acˈajol chuwe. Xa más utz tabanaˈ chuwe chi yinoc jun amozo, xchaˈ ka pa ránima.
Y can xuchop cˈa el bey chi nibe chrachoch, cˈa riqˈui ri rutataˈ. Y ri cˈajol riˈ cˈanej na cˈa cˈo wi riche (rixin) chi napon chrachoch, tek ri tataˈaj xutzˈet yan ri rucˈajol, y sibilaj cˈa xujoyowaj ruwech. Rumariˈ ri tataˈaj junanin (anibel) xbe chucˈulic, xutzˈumaj (xutzˈubaj) ruchiˈ y xukˈetej.
Y ri cˈajol can yacˈariˈ xubij chare ri rutataˈ: Táta, ximacun chuwech ri Dios, y can ximacun chukaˈ chawech riyit. Man cˈa rucˈamon ta chic chi nabij acˈajol chuwe.
Yacˈa ri tataˈaj xubij cˈa chique ri rumozos: Tiwelesaj pe ri tziek más jabel y tiwikaˈ re nucˈajol. Tiyaˈ jun pukˈaˈ (napakˈeˈ) chuwirukˈaˈ y tiyaˈ chukaˈ ruxajab chraken.
Y jibeˈicˈamaˈ cˈa pe chukaˈ ri ti wáquix ri más tiˈoj, y ticamisaj. Tikabanaˈ cˈa jun nimakˈij, y kojwaˈ cˈa.
Ruma chi riyin nbij cˈa, chi re jun nucˈajol reˈ caminek chic, pero wacami xa achiˈel xcˈastej pe. Rusachon cˈa el riˈ, pero xoka chic kiqˈui, xchaˈ ri tataˈaj. Y yacˈariˈ tek xchapatej ri nimakˈij.
Y tek ntajin cˈa ri nimakˈij, ri nimalaxel nisamej pa juyuˈ. Y tek xtzolin cˈa pe y xapon cˈa chunakajal ri jay, xracˈaxaj cˈa chi ntajin ri kˈojon y xajoj.
Rumariˈ riyaˈ xusiqˈuij (xroyoj) jun chique ri mozos y xucˈutuj cˈa chare: ¿Achique xbanatej? ¿Y achique ruma tek cˈo nimakˈij ntajin? xchaˈ.
Y ri mozo xubij cˈa chare: Ruma chi xtzolin pe ri achakˈ, y utz ruwech xtzolin pe. Rumariˈ ri atataˈ xutek rucamisaxic ri alaj wáquix ri más tiˈoj.
Tek xracˈaxaj ri queriˈ ri nimalaxel, xyacatej royowal, y ma nrajoˈ ta cˈa ntoc apo ri pa jay. Xbeˈel cˈa pe ri rutataˈ, y nubochilaˈ cˈa, riche (rixin) chi queriˈ ntoc ta apo.
Pero ma xrajoˈ ta. Riyaˈ xa xubij cˈa chare ri rutataˈ: Riyin can ronojel kˈij cˈa yisamej awuqˈui y majun bey ri man ta nuniman atzij. Y ma riqˈui wi riˈ, majun ri ayaˈon ta chuwe. Astapeˈ xa ta jun ti qˈuisicˈ (cabra) riche (rixin) chi nikaben ta jun nimakˈij quiqˈui ri wamigos, pero majun, xchaˈ.
Y wacami riyit xacamisaj ri ti wáquix tiˈoj, xaxu (xaxe wi) ruma chi xtzolin pe re jun acˈajol reˈ, ri xa xberuqˈuisaˈ yan ca ronojel ri abeyomal quiqˈui ixokiˈ ri ma utz ta quicˈaslen, xchaˈ.
Y ri tataˈaj xubij: Nucˈajol, riyit can yitcˈo wi wuqˈui. Rumariˈ ronojel ri cˈo wuqˈui, can awuche (awixin) wi riyit.
Yacˈa ri achakˈ chinuwech riyin can caminek chic, y wacami xa achiˈel xcˈastej pe. Rusachon cˈa el riˈ, y wacami xoka chic kiqˈui. Y rumariˈ rajawaxic chi cˈo nimakˈij y quicoten pa tak kánima, xchaˈ ri tataˈaj riˈ, xchaˈ ri Jesús.

16

Ri Jesús xubij cˈa chukaˈ chique ri ye rudiscípulos: Cˈo cˈa jun achi beyon. Y ri beyon riˈ cˈo cˈa jun rumayordomo ri ruyaˈon pa ruwiˈ ronojel ri rubeyomal. Y xbix cˈa chare ri achi beyon chi ri rumayordomo, ntajin cˈa chuqˈuisic ri beyomel.
Y ri patrón xutek cˈa rusiqˈuixic (royoxic) ri mayordomo riˈ. Y tek xoka cˈa ri mayordomo, ri patrón xubij cˈa chare: ¿Achique cˈa nabij chuwe chrij ri nitzijox chawij chi achapon ruqˈuisic ri nubeyomal? Wacami nwajoˈ cˈa ntzˈet achique rubanon ronojel ri nubeyomal pan akˈaˈ, ruma chi ri asamaj yareˈ niqˈuis ca waweˈ, xchaˈ ri patrón chare.
Y ri mayordomo xuchˈob cˈa ka pa ránima: ¿Achique nben? Ruma chi re nupatrón nrelesaj nusamaj. Wi yibesamej pa juyuˈ, xa ma yicowin ta. Wi yinoc cˈutuy limosna pa tak bey, yiqˈuix.
Tek xchˈobotej chuwech, xubij: Wacami wetaman chic achique ri xtinben, riche (rixin) chi queriˈ yecˈo yecˈulu wuche (wixin) ri pa tak cachoch, tek xtelesex ri nusamaj.
Ri mayordomo cˈa riˈ xerusiqˈuij (xeroyoj) chiquijujunal ri cˈo quicˈas riqˈui ri rupatrón, y xucˈutuj cˈa chare ri nabey: ¿Achique cˈa ri acˈas, y janipeˈ?
Y ri achi aj cˈas xubij cˈa: Riyin cˈo jun ciento barril aceite olivo ri nucˈas, xchaˈ. Y ri rumayordomo ri beyon achi xubij cˈa chare ri aj cˈas: Ya ruwujil ri acˈas reˈ. Y wacami aninek catzˈuyeˈ ka y tabanaˈ chic ca jun ruwujil. Y chupan ri jun wuj ri xtaben, tabanaˈ cˈa ka chupan chi xa nicˈaj ciento barril aceite ri acˈas.
Y tek xapon chic cˈa jun aj cˈas, ri mayordomo xucˈutuj cˈa chare: Y riyit, ¿achique ri acˈas y janipeˈ? Ri aj cˈas xubij: Riyin cˈo jun ciento pajbel trigo ri nucˈas, xchaˈ. Y ri mayordomo xubij cˈa chare: Ya ruwujil ri acˈas reˈ, y wacami catzˈuyeˈ ka y tabanaˈ chic jun. Y chupan ri jun chic wuj ri xtaben, tatzˈibaj ka chi xa ochenta, xchaˈ.
Y tek ri rupatrón xracˈaxaj ri nuben ri jun itzel mayordomo riˈ, xubij: Can cˈo runaˈoj chubanic, xchaˈ. Y achiˈel cˈa ri achi riˈ, ye queriˈ ri winek ri xa riqˈui re ruwachˈulef quicukuban wi quicˈuˈx. Can cˈo quinaˈoj niquiben quiqˈui ri winek ri xa riqˈui chukaˈ re ruwachˈulef quicukuban wi quicˈuˈx. Y can más cˈa cˈo quinaˈoj ri winek riˈ, que chiquiwech ri quiniman ri Dios y ye riche (rixin) chic ri sakil.
Y riyin nbij cˈa chiwe chi can ticusaj ri beyomel riche (rixin) re ruwachˈulef, riche (rixin) chi yeˈitoˈ ri nicˈatzin quitoˈic. Riche (rixin) chi queriˈ tek xtiqˈuis ri ibeyomal, xquixcˈul cˈa ri chilaˈ chicaj, chupan ri jay ri can cˈo riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek, xchaˈ ri Jesús.
Jun winek ri can utz nuben riqˈui ri xa ma qˈuiy ta ri yaˈon ca chare, can utz cˈa chukaˈ xtuben riqˈui wi qˈuiy niyaˈox (nyaˈ) ca chare. Yacˈa jun winek ri xa ma utz ta nuben riqˈui ri ma qˈuiy ta ri yaˈon ca chare, xa can ma utz ta chukaˈ xtuben riqˈui wi qˈuiy niyaˈox (nyaˈ) ca chare.
Y wi riqˈui ri beyomel ri xa riche (rixin) re ruwachˈulef, riyix majun utz niben riqˈui, ¿la xtujech cami ri Dios ri kitzij beyomel chiwe?
Ruma wi xa majun utz niben riqˈui jun beyomel ri xa ma iwuche (iwixin) ta riyix, ¿la cˈo ta cami jun xtijacho ri kitzij beyomel pan ikˈaˈ, beyomel ri can yacon apo riche (rixin) chi ntoc iwuche (iwixin) riyix?
Y majun cˈa mozo ri nicowin ta nisamej quiqˈui ye caˈiˈ patrón. Ruma wi nrajoˈ jun chique ri rupatrón, nretzelaj ca ri jun chic. Y wi can sibilaj nunimaj rutzij ri jun, can nretzelaj ri jun chic. Y quecˈariˈ chukaˈ, ri winek ri xa benak ránima chrij ri beyomel, ma nicowin ta nuben ri nrajoˈ ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Y ri achiˈaˈ fariseos xquicˈaxaj cˈa ri xubij ri Jesús, rumariˈ xquibanalaˈ apo quipalej chuwech, ruma chi riyeˈ can benak cánima chrij ri beyomel.
Y ri Jesús xubij chique: Riyix can nibananej iwiˈ chiquiwech ri winek chi can sibilaj yix choj. Yacˈa ri Dios xa can retaman wi achique ri cˈo pan iwánima, y ma utz ta yixrutzˈet. Y astapeˈ can jabel cˈa yixtzˈet y astapeˈ chukaˈ chi can janipeˈ na nimirisan ikˈij cuma ri winek.
Y tek cˈa ma jane cˈa tuchop ta samaj ri Juan ri Bautista, can cˈa ya na cˈa ri ley riche (rixin) ri Moisés ri nitzijox. Y can cˈa ya na chukaˈ ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈiban ca cuma ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, can cˈa ya na cˈa chukaˈ riˈ nitzijox. Yacˈa tek xuchop samaj ri Juan, yacˈariˈ tek xchapatej rutzijoxic ri lokˈolaj ruchˈabel ri Dios ri nichˈo chrij ri rajawaren ri Dios. Y ye qˈuiy cˈa winek ri sibilaj niquitij quikˈij riche (rixin) chi yeˈoc chupan.
Y chukaˈ nbij chiwe, chi xa ma can ta cˈayef (cuesta) chi re ruwachˈulef y ri caj xquekˈax, que chuwech ri ley. Ruma ri nubij chiriˈ, can cˈo wi cˈa chi nibanatej na ronojel, y majun jun ti letra chak ta queriˈ xticˈojeˈ ta ca, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xubij chukaˈ: Wi cˈo cˈa jun achi ri nujech ca ri rixjayil y cˈacˈariˈ nucˈom chic jun ixok, ri achi riˈ nimacun chuwech ri Dios. Y wi cˈo cˈa jun achi ri nicˈamo jun ixok ri jachon ca ruma ri rachijil, chukaˈ ri achi riˈ nimacun chuwech ri Dios.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ: Xcˈojeˈ cˈa jun achi ri qˈuiy rubeyomal cˈo. Ri achi riˈ ruyon cˈa jabel tak tziek ri jotol cajel ri yerucusalaˈ, y kˈij kˈij nubanalaˈ nimakˈij.
Pero queriˈ chukaˈ xcˈojeˈ cˈa jun cˈutuy limosna y nojnek ri ruchˈacul pa chˈaˈc. Ri achi riˈ Lázaro rubiˈ, y can yacˈa ri pa ruchiˈ rachoch ri beyon nicˈojeˈ wi.
Ri Lázaro can sibilaj cˈa nurayij chi nutij ta ri rucˈaj tak wey ri yetzak ka chuxeˈ ri mesa. Y ri tzˈiˈ can yeˈapon cˈa riqˈui churakˈic ri chˈaˈc ri cˈo chrij.
Y cˈo cˈa jun kˈij tek ri cˈutuy limosna xcom, y xucˈuex cˈa el cuma ri ángeles y cˈa ya ri lugar riche (rixin) quicoten xapon wi; chiriˈ riqˈui ri Abraham. Y chukaˈ ri achi beyon xcom, y xmuk.
Y tek ri beyon nutij chic cˈa pokonal chupan ri lugar ri yeˈapon wi ri caminakiˈ ri ma xquinimaj ta el ri Dios, riyaˈ xtzuˈun anej chicaj, y yacˈariˈ tek xutzˈet ri Abraham, pero cˈanej cˈa cˈo wi. Xutzˈet cˈa chukaˈ ri Lázaro rakˈel apo chuwarucˈuˈx ri Abraham.
Y ri achi beyon xurek ruchiˈ y xubij cˈa chare ri Abraham: Nataˈ Abraham, tajoyowaj nuwech. Tabanaˈ cˈa jun utzil tatakaˈ pe ri Lázaro wuqˈui waweˈ, chi astapeˈ xaxu (xaxe wi) jubaˈ ruwiˈ rukˈaˈ tuxekˈebaˈ (tuchˈekebaˈ) pe, riche (rixin) chi noruyaˈ ca pa ruwiˈ wakˈ. Ruma nicˈat wánima chupan re kˈakˈ reˈ, xchaˈ.
Yacˈa ri Abraham xubij chare: Nucˈajol, toka cˈa chacˈuˈx, chi tek xacˈaseˈ chuwech ri ruwachˈulef, sibilaj jabel xakˈaxaj ri acˈaslen, y re Lázaro sibilaj tijoj pokonal xukˈaxaj. Pero riyaˈ sibilaj jabel ri rucˈaslen ri xorilaˈ waweˈ, y riyit xa jun cˈaslen riche (rixin) tijoj pokonal ri xawil.
Y chukaˈ xa cˈo jun nimalaj siwan chkacojol. Rumariˈ, wi cˈo jun ri cˈo waweˈ nrajoˈ ta napon iwuqˈui, ma nicowin ta. Y wi ta jun chiwe riyix nrajoˈ nipe waweˈ kiqˈui riyoj, ma nicowin ta chukaˈ, xchaˈ ri Abraham.
Y ri achi beyon xubij cˈa: Wi queriˈ, nwajoˈ cˈa ncˈutuj jun chic utzil chawe riyit nataˈ Abraham. Tatakaˈ cˈa el jubaˈ ri Lázaro pa rachoch ri nataˈ.
Ruma yecˈo wuˈoˈ wachˈalal, y nberubij ta chique riche (rixin) chi ma yepe ta chupan re jun lugar riche (rixin) tijoj pokonal, xchaˈ.
Y ri Abraham xubij chare: Riyeˈ cˈo ri ruchˈabel ri Dios quiqˈui, ri rutzˈiban ca ri Moisés. Y cˈo chukaˈ ruchˈabel ri Dios ri tzˈiban ca cuma ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca. Yacˈariˈ ri tiquicˈaxaj, y tiquinimaj, xchaˈ ri Abraham.
Y ri achi beyon xubij: Jaˈ (je), can kitzij wi ri xabij, nataˈ Abraham. Pero wi cˈo jun ri caminek chic ri nicˈastej el y napon quiqˈui ri wachˈalal, can xtitzolin wi pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios, xchaˈ ri beyon.
Yacˈa ri Abraham xubij chare: Wi can ma niquinimaj ta ri ruchˈabel ri Dios ri rutzˈiban ca ri Moisés, ni ma niquinimaj ta chukaˈ ri ruchˈabel ri Dios ri quitzˈiban ca ri profetas ri xekˈalajsan ri chˈabel riˈ ojer ca, cˈa ta cˈa chi xtiquinimaj jun ri nicˈastej el chiquicojol ri caminakiˈ.

17

Y ri Jesús xubij cˈa chique ri ye rudiscípulos: Ronojel tiempo can cˈo wi cˈa ri xtibano chique ri winek riche (rixin) chi yetzak pa mac. Pero juyiˈ oc ruwech ri nibano chare jun chic winek chi nitzak pa mac.
Ruma ri winek ri xbano ri pokon riˈ, nimalaj rucˈayewal nipe pa ruwiˈ. Rumariˈ xa utz na jubaˈ chi ximon ta jun nimalaj caˈ chukul y nbecˈak ca pa mar, que chuwech nuben chare jun coˈol chi nitzak pa mac.
Rumariˈ riyix tichajij cˈa ri icˈaslen. Y wi cˈo jun awachˈalal ri cˈo jun pokon nuben chawe, tabij cˈa chare chi ma utz ta xuben. Y wi ri nibano pokon chawe norucˈutuj cuybel rumac chawech ruma xtzolin pe rucˈuˈx, tacuyuˈ cˈa rumac.
Y wi pa jun kˈij wukuˈ ta mul cˈo pokon nuben chawe y chi wukuˈ mul nitzolin ta pe rucˈuˈx y nipe awuqˈui y nubij chawe: Tacuyuˈ tasachaˈ numac, nichaˈ ta; can utz cˈa chi nacuy rumac, xchaˈ ri Jesús.
Y ri apóstoles xquibij cˈa chare ri Ajaf Jesús: Tabanaˈ cˈa chake chi nikacukubaˈ más kacˈuˈx riqˈui ri Dios.
Yacˈa ri Ajaf Jesús xubij chique: Xa riqˈui ta nicukubaˈ jubaˈ icˈuˈx riqˈui ri Dios, astapeˈ jun cukbel cˈuˈx ri xa achiˈel jun ti ijaˈtz riche (rixin) ri mostaza, xa riqˈui riˈ can yixcowin wi nibij chare re jun cheˈ ri sicómoro rubiˈ chi tel el waweˈ y tikˈax chupan ri mar riche (rixin) chi nberuticaˈ riˈ chiriˈ, y re cheˈ reˈ can xtunimaj wi itzij.
Y wi cˈo ta jun chiwe riyix ri cˈo jun rumozo ri rutakon el pa juyuˈ riche (rixin) chi nisamej riqˈui ri arado o niyukˈun carneˈl, ¿la can xu (xe wi) cami tek nitzolin pe, can ya cami riˈ xtubij chare: Catoc pa jay, catzˈuyeˈ pa mesa y cawaˈ? Mani.
¿La ma nubij ta cami chare: Tachojmirisaj ri xtintij re wacami tikakˈij, y tachojmirisaj awiˈ riche (rixin) chi queriˈ yinanimaj yinawilij pe re yiwaˈ y yinucˈyaˈ, y can cˈa ya tek xiwaˈ yan riyin, cˈacˈariˈ xcawaˈ y xcatucˈyaˈ riyit?
¿Y numatioxij cami chare ri mozo ruma xuben ri xubij chare? Ma que ta riˈ.
Y can achiˈel ri mozo riˈ, queriˈ chukaˈ riyix. Tek ibanon chic ri samaj ri nubij ri Dios chiwe, tibij: Riyoj yoj mozos ri majun yojcˈatzin wi. Ruma xaxu (xaxe) wi ri bin chake, xaxu (xaxe) wi riˈ ri xkaben, quixchaˈ, xchaˈ ri Jesús chique ri ye rudiscípulos.
Y tek ri Jesús ye rachibilan ri ye rudiscípulos xuchop chic el bey chi nibe pa Jerusalem, xkˈax cˈa chiquicojol ri lugar Samaria y ri Galilea.
Y tek xapon pa jun aldea, yecˈo cˈa ye lajuj achiˈaˈ ri cˈo ri yabil lepra chiquij. Ri achiˈaˈ riˈ xebecˈulun pe, pero cˈanej xepaˈeˈ wi apo chare ri Jesús.
Y xquichop niquirek apo quichiˈ chare ri Jesús y xquibij: Tijonel, tajoyowaj kawech ruma re kabanon, xechaˈ.
Y ri Jesús tek xerutzuˈ xubij cˈa chique: Quixbiyin cˈa y jeˈicˈutuˈ iwiˈ chiquiwech ri sacerdotes, xchaˈ el ri Jesús chique. Y tek quichapon cˈa el binen riche (rixin) chi nbequicˈutuˈ quiˈ chiquiwech ri sacerdotes, ri quiyabil xqˈuis el chiquij y xechˈajchˈojir cˈa.
Y jun cˈa chique ri ye lajuj achiˈaˈ riˈ, tek xutzˈet chi can xcˈachojsex wi chare ri ruyabil, riyaˈ xtzolin. Y can nuyaˈ rukˈij rucˈojlen ri Dios, y can nurek ruchiˈ chubixic.
Y tek xapon riqˈui ri Jesús, xxuqueˈ chuwech y xujupubaˈ ka ri rupalej cˈa pan ulef, y sibilaj cˈa numatioxij chare ri Jesús. Ri achi cˈa riˈ aj Samaria.
Y ri Jesús xubij: Ye lajuj cˈa ri xecˈachoj chare ri quiyabil y xechˈajchˈojir. Y ri belejeˈ chic, ¿acuchi (achique) yecˈo wi?
¿Can majun chic cˈa ri xtzolin ta pe riche (rixin) chi nuyaˈ rukˈij rucˈojlen ri Dios? ¿Xaxu (xaxe) wi re jun achi reˈ ri ma israelita ta? xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xubij cˈa chare ri achi aj Samaria: Cayacatej y cabiyin cˈa. Xacˈachoj ruma chi can xacukubaˈ acˈuˈx wuqˈui, xchaˈ chare.
Y ri achiˈaˈ fariseos xquicˈutuj cˈa chare ri Jesús chi achique tiempo xtoka ri rajawaren ri Dios. Y ri Jesús xubij cˈa chique: Can ma xtinabex ta achique tiempo xtoka ri rajawaren ri Dios.
Y majun cˈa xtibin ta chi yareˈ cˈo waweˈ, o yalaˈ cˈo chilaˈ, ruma chi ri rajawaren ri Dios cˈo chic chicojol, xchaˈ ri Jesús.
Y Riyaˈ xchˈo cˈa chique ri ye rudiscípulos, y xubij: Xqueˈoka cˈa ri kˈij tek riyix xtiwajoˈ chi astapeˈ xaxu (xaxe wi) jun kˈij xtiwajoˈ xtitzˈet ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol. Pero ma xtitzˈet ta.
Y can yecˈo cˈa ri xquebin chiwe: Yareˈ cˈo waweˈ. Yalaˈ cˈo chilaˈ. Pero riyix man cˈa quixbe ta quiqˈui, ni man cˈa chukaˈ queˈitzekelbej ta.
Ruma tek xtapon ri kˈij chi ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol xtipe chic jun bey, can xtuben wi cˈa achiˈel jun coyopaˈ, ri can nusakirisaj ruwech ri caj ruma can nitzˈetetej cuma quinojel ri winek.
Pero nabey cˈo cˈa chi nkˈaxaj na qˈuiy tijoj pokonal, y cˈo cˈa chukaˈ chi yinetzelex cuma ri winek riche (rixin) re tiempo reˈ.
Y ri kˈij cˈa tek xquipe chic riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can xtibanatej cˈa chukaˈ achiˈel ri xcˈulwachitej pa rutiempo ri Noé.
Chupan cˈa ri rutiempo ri Noé, ri winek riˈ xaxu (xaxe) wi cˈa chrij ri quiway quicˈuyaˈ benak wi ri cánima, chukaˈ chi achiˈaˈ chi ixokiˈ can benak cˈa cánima chrij ri quicˈulanen. Y can cˈa que na riˈ yetajin chubanic ri winek chupan ri kˈij tek ri Noé y ri ye aj pa rachoch xeˈoc chupan ri nimalaj barco, y xuchop ri nimalaj kˈekelaj job. Y quinojel ri winek xecom.
Y can queriˈ cˈa chukaˈ xcˈulwachitej pa rutiempo ri Lot. Ri winek riˈ xaxu (xaxe) wi cˈa chrij ri quiway quicˈuyaˈ benak wi cánima, riqˈui ri quilokˈoj, ri quicˈayij, ri quiticoˈn y ri paban tak jay.
Y ya cˈa ri kˈij tek ri Lot y ri ye aj pa rachoch xeˈel el pa tinamit Sodoma, xka cˈa ca kˈakˈ y azufre pa ruwiˈ ri tinamit. Can achiˈel cˈa job xuben tek xka pe ri chicaj, y can quinojel ri winek yecˈo chiriˈ xeqˈuis ruma ri kˈakˈ.
Y quecˈariˈ quibanon ri winek chupan ri kˈij tek ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol xtipe chic jun bey, sibilaj cˈa ye qˈuiy winek ri xa riqˈui ronojel ri cˈo quiqˈui benak wi ri cánima.
Ri cˈo cˈa pa ruwiˈ ri rachoch tek xtibanatej ronojel riˈ, xa utz chi tanmej el. Y ma tika ta pe riche (rixin) chi ntoc pa rachoch riche (rixin) chi nberucˈamaˈ pe ri rucosas ri cˈo pa jay. Y wi cˈo cˈa chukaˈ jun ri nisamej pa juyuˈ chupan ri kˈij riˈ, ma titzolin ta chic pa rachoch.
Ruma toka cˈa chiˈicˈuˈx ri xucˈulwachij ri rixjayil ri Lot, tek xporox ri tinamit Sodoma ruma ri Dios.
Ri can sibilaj cˈa nupokonaj ri rucˈaslen re waweˈ chuwech re ruwachˈulef, ma xtril ta rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek. Yacˈa ri ma nupokonaj ta ri rucˈaslen re waweˈ chochˈulef, xtril ri rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Y tek riyin xquipe chic jun bey, yacˈariˈ tek xtibanatej chi yecˈo ye caˈiˈ ye warnek pa jun chˈat, jun xtucˈuex el y jun ri xticanaj ca.
Chukaˈ ye caˈiˈ ixokiˈ ri junan yequiˈen, jun cˈa ri xtucˈuex el y jun ri xticanaj ca.
Y chukaˈ ye caˈiˈ achiˈaˈ ri junan yesamej pa juyuˈ, jun cˈa ri xtucˈuex el y jun ri xticanaj ca.
Y tek ri ye rudiscípulos quicˈaxan chic ka ri xubij ri Jesús, xquicˈutuj cˈa chare: Ajaf, ¿acuchi (achique) cˈa xticˈulwachitej wi ri queriˈ riˈ? xechaˈ. Y ri Jesús xubij cˈa chique: Ri rucˈayewal ri xtuyaˈ ri Dios xtika acuchi (achique) cˈo wi ri mac. Can xtibanatej cˈa achiˈel niquiben ri cˈuch. Ruma ri aj xicˈ tak chicop riˈ xabachique lugar cˈo wi jun caminek chˈaculaj, chiriˈ cˈa yeka wi, xchaˈ chique.

18

Y ri Jesús xutzijoj cˈa jun cˈambel tzij chique ri ye rudiscípulos riche (rixin) chi nucˈut chiquiwech chi can rajawaxic wi chi ma quetaneˈ ta chi niquiben orar y ma tiquimalij ta ca rubanic.
Riyaˈ xubij cˈa chique: Pa jun cˈa tinamit xcˈojeˈ jun aj kˈatbel tzij ri can ma nuxibij ta riˈ chuwech ri Dios, y majun chukaˈ quejkalen ri winek chuwech.
Y chupan cˈa chukaˈ ri tinamit riˈ, cˈo cˈa jun malcaˈn ixok. Y ri malcaˈn ixok riˈ binakil napon riqˈui ri aj kˈatbel tzij riˈ y nubij cˈa chare: Takˈataˈ tzij pa ruwiˈ ri nucˈulel, nichaˈ.
Y qˈuiy cˈa kˈij ri xkˈax, y ri aj kˈatbel tzij ma xrajoˈ ta xutoˈ ri ixok riˈ chuwech ri rucˈulel. Pero jun kˈij ri aj kˈatbel tzij riˈ xuchˈob cˈa ka pa ránima: Astapeˈ riyin ma nnimaj ta ri Dios, ni majun chukaˈ quejkalen ri winek chinuwech,
pero ruma cˈa re ixok reˈ ntel ntoc wuqˈui, nben na cˈa ri nrajoˈ. Ruma wi ma xtinben ta, xticˈo nucˈuˈx pa rukˈaˈ. Queriˈ nubij ri cˈambel tzij ri xutzijoj ri Jesús.
Y cˈacˈariˈ ri Ajaf Jesús xubij: Riyin wetaman chi riyix xiwacˈaxaj ri jabel tak chˈabel ri xerubij ri aj kˈatbel tzij, y riyaˈ xa ma utzilaj aj kˈatbel tzij ta.
¿Cˈa ta cˈa ri Dios chi man ta xquerutoˈ ri winek ri ye ruchaˈon chic Riyaˈ y chi pakˈij chi chakˈaˈ niquiben orar? ¿Ri Dios ma chanin ta cami xquerutoˈ pe ri winek ri ye ruchaˈon chic?
Riyin can nbij cˈa chiwe chi chanin xquerutoˈ pe. Y tek ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol xtipe chic jun bey waweˈ chuwech re ruwachˈulef, ¿la cˈa yecˈo na cami winek ri quicukuban quicˈuˈx riqˈui ri Dios? xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xubij chic cˈa jun cˈambel tzij chiquiwech ri winek, ruma yecˈo chique riyeˈ ri niquichˈob chi choj ri quicˈaslen, y yequetzelaj ri nicˈaj chic winek. Rumariˈ ri Jesús xubij:
Yecˈo cˈa ye caˈiˈ achiˈaˈ ri xebe pa rachoch ri Dios riche (rixin) chi nbequibanaˈ orar. Ri jun achi, jun chique ri fariseos, y ri jun chic, jun cˈutuy alcawal.
Ri achi fariseo paˈel, ruyon nuben orar, y nubij cˈa chupan ri ruˈoración: Dios, matiox nyaˈ chawe ruma chi riyin ma yin junan ta quiqˈui ri nicˈaj chic. Ruma chi ri nicˈaj chic winek ye alekˈomaˈ, cˈo quixjayil y yequicanoj nicˈaj chic ixokiˈ, y ma choj ta ri quicˈaslen. Ni ma yin junan ta cˈa chukaˈ riqˈui re jun achi cˈutuy alcawal reˈ.
Ruma chi riyin can caˈiˈ cˈa kˈij pa jun semana ri ma yiwaˈ ta riche (rixin) chi nben orar. Y niwelesaj ca ri nudiezmo chare ronojel ri nchˈec, riche (rixin) chi nyaˈ chawe riyit, xchaˈ ri fariseo pa ruˈoración.
Y yacˈa ri cˈutuy alcawal cˈanej cˈa xpaˈeˈ wi ca y xluqueˈ cˈa chiriˈ, riche (rixin) chi nuben orar, ruma chi chuwech riyaˈ can ma rucˈamon ta (takal ta chrij) chi nuyec ri runakˈ ruwech chicaj y riyaˈ nubajilaˈ cˈa ruwarucˈuˈx riqˈui ri rukˈaˈ, y nubij cˈa chare ri Dios: Tajoyowaj nuwech, ruma chi riyin yin jun aj mac chawech, xchaˈ.
Can kitzij cˈa nbij chiwe, xchaˈ ri Jesús, chi ri achi cˈutuy alcawal xtzolin el, y xtzˈetetej ruma ri Dios chi xa majun rumac. Y yacˈa ri achi fariseo ma que ta riˈ xcˈulun chuwech ri Dios. Ruma chi xabachique cˈa ri nunimirisaj riˈ, xa can xtikasex cˈa rukˈij. Yacˈa ri ruchˈutinirisan riˈ, xtinimirisex rukˈij, xchaˈ ri Jesús.
Y yecˈo cˈa acˈalaˈ ri xeˈucˈuex apo chuwech ri Jesús, chi nuyaˈ ta el ri rukˈaˈ pa quiwiˈ, riche (rixin) chi niquicˈul ri rubendición ri Dios. Yacˈa ri discípulos xa xechapon chique ri winek chi ma quequicˈom ta pe ri acˈalaˈ.
Pero ri Jesús xerusiqˈuij (xeroyoj) ri ye rudiscípulos y xubij chique: Tiyaˈ kˈij chique ri acˈalaˈ chi yepe wuqˈui riyin, y ma queˈikˈet ta. Ruma ri xqueˈoc pa rajawaren ri Dios, xaxu (xaxe) wi ri winek ri ye achiˈel re acˈalaˈ reˈ.
Y can kitzij cˈa nbij chiwe, chi ri xa ma niquiben ta achiˈel ri acˈalaˈ riche (rixin) chi niquijech quiˈ pa rukˈaˈ ri Dios, can man cˈa xqueˈoc ta pa rajawaren ri Dios, xchaˈ.
Y cˈo cˈa jun achi ri nim rukˈij, xucˈutuj cˈa chare ri Jesús: Riyit ri can yit utzilaj Tijonel, tabij cˈa chuwe: ¿Achique cˈa ri rajawaxic chi nben riyin riche (rixin) chi ntoc ta wuche (wixin) ri cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek? xchaˈ chare ri Jesús.
Y ri Jesús xubij chare: ¿Achique ruma tek nabij utz chuwe riyin? Ruma majun winek ri utz ta, xa can xu (xe wi) ri Dios ri utz.
Y riyin nbij chi riyit jabel awetaman ri rupixaˈ ri Dios: chi riyit achi ri cˈo awixjayil man cˈa tacanoj ta jun chic ixok, ma cacamisan ta; ma catelekˈ ta; ma tatzˈuc ta tzij chrij jun chic winek; tayaˈ quikˈij ri ateˈ atataˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y ri achi xubij chare ri Jesús: Cˈa yin coˈol na tek nchapon pe rubanic ronojel riˈ, xchaˈ.
Tek ri Jesús xracˈaxaj queriˈ, xubij: Cˈa cˈo na cˈa jun ri ma abanon ta. Ma ayaˈon ta ri abeyomal chique ri pobres. Tacˈayij cˈa ronojel ri cˈo awuqˈui y ri rajel tayaˈ chique ri pobres, riche (rixin) chi queriˈ nicˈojeˈ abeyomal chilaˈ chicaj. Y catam pe wuqˈui y quinatzekelbej, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri achi riˈ xracˈaxaj ri xubij ri Jesús, sibilaj xbison pa ránima, ruma qˈuiy rubeyomal cˈo y ma nrajoˈ ta ntel pa rukˈaˈ.
Y tek ri Jesús xutzˈet chi xa xpe sibilaj bis pa ránima ri achi, xubij: Ri cˈo quibeyomal, cˈayef (cuesta) chi yeˈoc pa rajawaren ri Dios.
Xa ma can ta cˈayef (cuesta) chi nikˈax ri jun chicop ri camello rubiˈ pa ti rachek jun bak riche (rixin) tˈisoˈn (tzˈisoˈn), que chuwech chi ntoc jun beyon pa rajawaren ri Dios, xchaˈ ri Jesús.
Ri xeˈacˈaxan ri xubij ri Jesús, xquibilaˈ cˈa: Wi can achiˈel ri xubij, ¿achique ta cˈa jun ri xticolotej? xechaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Ri ma yecowin ta niquiben ri winek, ri Dios can nicowin wi nuben, xchaˈ chique.
Yacˈariˈ tek ri Pedro xubij: Riyit awetaman chi riyoj kayaˈon ca ri cˈo kiqˈui, riche (rixin) chi yit katzekelben, xchaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Can kitzij nbij chiwe, chi xabachique winek ri ruyaˈon ca rachoch, ruyaˈon ca ruteˈ rutataˈ, rachˈalal, rixjayil o ralcˈual, riche (rixin) chi nuben samaj riche (rixin) ri rajawaren ri Dios, can xtucˈul cˈa rajel ruqˈuexel.
Can qˈuiy yan cˈa ri nucˈul chupan re tiempo re kachapon. Y chupan apo ri jun chic tiempo chkawech apo, can xtiyatej cˈa chukaˈ rucˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Y ri Jesús xerucˈuaj cˈa el jubaˈ quelaˈ pa quiyonil ri cablajuj rudiscípulos, y xubij chique: Riyix iwetaman chi pa tinamit Jerusalem kachapon wi el bey, y ri chiriˈ, qˈuiy cˈa ri xtiban chuwe riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol. Can ronojel wi cˈa ri tzˈibatal ca chuwij riyin can xtibanatej wi, can achiˈel ri quitzˈiban ca ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca.
Xquijach cˈa pa quikˈaˈ winek ri ma ye israelitas ta. Y ri winek riˈ xquetzeˈen chuwij, xtiquibilaˈ itzel tak chˈabel chuwe y xquinquichubaj.
Xquinquichˈey, y cˈacˈariˈ xquinquicamisaj. Pero pa rox kˈij xquicˈastej cˈa pe, xchaˈ ri Jesús.
Pero ri cablajuj rudiscípulos can ma xkˈax ta cˈa chiquiwech ri xubij ri Jesús. Ri chˈabel riˈ xa ewatajnek cˈa chiquiwech riche (rixin) chi ma niquetamaj ta, rumacˈariˈ xaxu (xaxe) wi xquicˈaxaj y ma xkˈax ta chiquiwech achique ntel wi ri tzij riˈ.
Tek ri Jesús ntoc yan cˈa apo ri pa tinamit Jericó, ri chiriˈ chuchiˈ bey tzˈuyul cˈa jun achi. Y ri achi cˈa riˈ moy, y nucˈutulaˈ ca limosna chique ri winek ri yekˈax el queriˈ.
Y tek ri moy riˈ xracˈaxaj chi sibilaj ye qˈuiy winek ri yekˈax el, xucˈutuj cˈa chi achique ri xcˈulwachitej.
Y xquibij chare chi ya ri Jesús aj Nazaret ri nikˈax el queriˈ.
Y ri achi moy riˈ xurek ruchiˈ, y xubij cˈa: Riyit Jesús, ri yit ralcˈual ca ri rey David, tajoyowaj nuwech ruma re nbanon, xchaˈ.
Y ri winek cˈa ri ye nabeynek el chuwech ri Jesús, xquikˈil cˈa ri achi chi ma turek ta chic ruchiˈ. Pero riyaˈ xa más xurek ruchiˈ, y xubij: Riyit ri yit ralcˈual ca ri rey David, tajoyowaj nuwech ruma ri nbanon, xchaˈ.
Y ri Jesús xracˈaxaj cˈa ri ruchˈabel. Rumariˈ xpaˈeˈ cˈa y xubij chi ticˈamer pe. Y tek cˈo chic apo ri achi riqˈui, xucˈutuj cˈa chare:
¿Achique cˈa ri nawajoˈ? Y ri achi moy xubij: Ajaf, riyin nwajoˈ yitzuˈun, xchaˈ.
Y ri Jesús xubij chare: Catzuˈun cˈa. Ruma chi xacukubaˈ acˈuˈx wuqˈui, rumariˈ xacˈachoj.
Y ri achi moy can yacˈariˈ tek xtzuˈun y xtzekeˈ el chrij ri Jesús. Ri achi cˈa chukaˈ riˈ nuyaˈ rukˈij rucˈojlen ri Dios. Y quinojel ri winek ri xetzˈeto chi xtzuˈun ri moy, can xquiyaˈ cˈa chukaˈ rukˈij rucˈojlen ri Dios.

19

Y yacˈariˈ tek ri Jesús ye rachibilan ri rudiscípulos xoc apo ri pa tinamit Jericó, y nikˈax cˈa el.
Y ri chiriˈ chupan ri tinamit riˈ cˈo cˈa jun achi beyon ri Zaqueo rubiˈ. Ri achi cˈa riˈ, yariˈ ri más nim rukˈij que chiquiwech ri nicˈaj chic cˈutuy tak alcawal.
Y riyaˈ can nutij cˈa rukˈij riche (rixin) chi nrajoˈ nutzuˈ el ri Jesús, pero ruma chi sibilaj ye qˈuiy ri winek y riyaˈ xa ti coˈol oc ri rupalen, rumariˈ ma nicowin ta cˈa nutzˈet el ri Jesús.
Rumariˈ riyaˈ junanin (anibel) xnabeyej el y xbejoteˈ pa ruwiˈ jun cheˈ ri sicómoro rubiˈ, riche (rixin) chi queriˈ nutzˈet el ri Jesús, ruma cˈo chi nikˈax el queriˈ.
Y tek ri Jesús nikˈax cˈa el queriˈ, xtzuˈun anej pa ruwiˈ ri cheˈ, y xubij cˈa chare ri jotol chiriˈ: Zaqueo, chanin caka pe chiriˈ, ruma chi can ya re wacami cˈo chi yinapon pan awachoch, riche (rixin) chi yinuxlan jubaˈ, xchaˈ chare.
Y ri Zaqueo can yacˈariˈ xka pe chanin, y riqˈui quicoten xucˈul apo ri Jesús pa rachoch.
Tek xbanatej cˈa ri queriˈ, ri winek xexebexot (xexebeloj) cˈa apo chrij ri Jesús y niquibilaˈ cˈa chi ri Jesús xa pa rachoch jun achi aj mac xbecˈojeˈ wi.
Y ri Zaqueo xpaˈeˈ cˈa y xchˈo apo chare ri Ajaf Jesús y xubij: Ajaf, wacami pa nicˈaj chare ri nubeyomal nyaˈ chique ri pobres. Y wi cˈo winek ri can xkˈax ruwiˈ ri alcawal welesan chique, can cajiˈ chic cˈa ruqˈuexel ri xtintzolij chique, y ma xu (xe wi) ta chic ri xinwelesaj chique, xchaˈ.
Y ri Jesús xubij chare: Wacami xoka yan ri colotajic chupan re jay reˈ, ruma chi riyaˈ chukaˈ can riy rumam ca ri Abraham.
Ruma chi riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can xipe cˈa chiquicanoxic y chiquicolic ri ye sachnek pa mac, xchaˈ ri Jesús.
Y tek ri Jesús rubin chic ka ronojel riˈ, ri winek cˈa ri yeˈacˈaxan riche (rixin) ri Jesús, niquichˈob cˈa chi tek Riyaˈ xtoc apo ri pa tinamit Jerusalem, xtibetzˈuyeˈ ca pa kˈatbel tzij y chanin xtibekˈalajin pe ri rajawaren ri Dios. Y ruma chi queriˈ niquichˈob ri winek, y ruma chi xa nakaj chic yecˈo wi apo chare ri tinamit Jerusalem, rumariˈ ri Jesús xuchop cˈa rubixic jun cˈambel tzij chique.
Y Riyaˈ xubij cˈa: Xcˈojeˈ cˈa jun achi ri nim rukˈij. Ri achi riˈ xbe cˈa pa jun chic ruwachˈulef ri cˈanej cˈo wi, riche (rixin) chi ntoc pe rey. Y cˈacˈariˈ nitzolin chic pe.
Yacˈa tek cˈa ma jane cˈa tibe, xerusiqˈuij (xeroyoj) ye lajuj rumozos y xuyaˈ ca lajuj puek chique ri nibix mina chare, y xubij chique: Ticˈuaj cˈa re puek re xinyaˈ ca chiwe riche (rixin) chi cˈo nichˈec riqˈui, cˈa achique tiempo xquitzolin pe riyin, xchaˈ ca chique, y xbe.
Pero ri achi riˈ netzelex cˈa cuma ri ruwinak, rumariˈ tek riyaˈ cˈo chic chupan ri ruwachˈulef ri acuchi (achique) cˈo chi napon wi riche (rixin) chi niyaˈox (nyaˈ) pe kˈatbel tzij pa rukˈaˈ riche (rixin) chi ntoc pe rey, ri ye ruwinak xequitek cˈa el achiˈaˈ ri xeˈapon ri cˈa acuchi (achique) cˈo wi riyaˈ riche (rixin) chi xbequibij: Riyoj ma nikajoˈ ta chi re achi reˈ ntoc jun aj kˈatbel tzij pa kawiˈ, xechaˈ.
Y xcˈulwachitej cˈa chi tek xbetzolin pe riyaˈ, tek cˈo chic pe rukˈij rucˈojlen, y tek cˈo chic ri pa ruruwachˈulef, xutek cˈa quisiqˈuixic (coyoxic) ri rumozos ri ruyaˈon ca puek chique tek riyaˈ cˈa ma jane tibe. Queriˈ xuben ruma nrajoˈ nretamaj janipeˈ puek quichˈacon chiquijujunal.
Tek xapon cˈa ri nabey mozo ri rucˈulun ca puek ri nibix mina chare, xubij: Ajaf ri puek ri xayaˈ ca chuwe riche (rixin) chi cˈo nchˈec riqˈui, can xinchˈec wi cˈa lajuj chic riqˈui, xchaˈ.
Y ri achi, rey chic ri tiempo riˈ, xubij cˈa chare ri rumozo: Sibilaj utz ri xaben. Riyit can yit jun utzilaj numozo ri can naben wi ri nibix chawe. Y ruma cˈa chi can utz xaben riqˈui ri jubaˈ ri xinyaˈ ca chawe, wacami cˈa nyaˈ lajuj tinamit pan akˈaˈ riche (rixin) chi nakˈet tzij pa quiwiˈ, xchaˈ ri rey.
Y yacˈariˈ tek xapon jun chic mozo ri rucˈulun ca chukaˈ puek ri nibix mina chare, y xubij: Ajaf, ri puek ri xayaˈ ca chuwe tek xabe, xinchˈec wuˈoˈ puek más riqˈui, xchaˈ.
Y ri rey xubij cˈa chukaˈ chare ri jun mozo riˈ: Ruma cˈa chi can utz xaben riqˈui ri jubaˈ ri xinyaˈ ca chawe, wacami cˈa nyaˈ wuˈoˈ tinamit pan akˈaˈ riche (rixin) chi nakˈet tzij pa quiwiˈ, xchaˈ chukaˈ ri rey chare.
Yacˈa tek xapon jun chic mozo ri rucˈulun ca chukaˈ puek ri nibix mina chare, xubij: Ajaf, ya cˈa arajil reˈ nonjachaˈ ca chawe. Re puek reˈ ximpis pa jun suˈt riche (rixin) chi xinyec.
Ruma riyin nxibij wiˈ chawech. Ruma yit jun cˈaˈnlaj (cˈaˈelaj) achi. Riyit xa yit junan riqˈui jun achi ri nberucˈutuj pe rurajil y xa majun puek ruyaˈon ca chiriˈ. Y chukaˈ nawajoˈ nacˈul ri ntel pe chuwech ri ticoˈn ri xa ma riyit ta xatico ka, xchaˈ ri mozo chare ri rey.
Y ri rey xubij cˈa chare ri mozo riˈ: Riyit xa yit jun itzel mozo. Ri tzij ri xabij yariˈ ri xtincusaj riche (rixin) chi nkˈet tzij pan awiˈ. Ruma wi can awetaman chi riyin can yin cˈaˈnlaj (cˈaˈelaj) achi, chi riyin can nchˈojij wi nurajil ri acuchi (achique) xa majun nyacon ca, y chukaˈ can nwajoˈ ncˈul ri ntel pe chuwech ri ticoˈn ri xa ma yin ta riyin xitico ka;
wi queriˈ nabij riyit, ¿achique cˈa ruma tek ma xayaˈ ta re nurajil pa banco? Riche (rixin) chi queriˈ ncˈul ta cˈa ri puek ri can wuche (wixin) riyin y ncˈul ta chukaˈ ral re nurajil re wacami re xitzolin pe, xchaˈ.
Y ri rey xubij cˈa chique ri yecˈo chiriˈ: Tiwelesaj cˈa ca la puek pa rukˈaˈ re itzel mozo reˈ, y tiyaˈ chare ri utzilaj mozo ri cˈo chic ri lajuj puek riqˈui.
Y ri yecˈo chiriˈ xquibij: Ajaf, pero ri utzilaj mozo cˈo chic lajuj riqˈui, xechaˈ.
Pero riyaˈ xubij chique: Riyin nbij cˈa chiwe, chi ri cˈo qˈuiy riqˈui, xtiyaˈox (xtyaˈ) más chare y queriˈ qˈuiy ri xticˈojeˈ riqˈui. Yacˈa ri xa jubaˈ oc cˈo riqˈui, hasta ri jubaˈ riˈ xa xtelesex chare.
Wacami cˈa, queˈicˈamaˈ cˈa pe ri yeˈetzelan wuche (wixin), y ri ma xeˈajowan ta chi xinoc rey, y chinuwech riyin queˈicamisaj wi, xchaˈ ri rey. Queriˈ xubij ri Jesús.
Y tek ri Jesús xtaneˈ chubixic reˈ chiquiwech ri winek, xuchop chic cˈa el bey chi xjoteˈ pa Jerusalem, nabeynek el chiquiwech ri ye rudiscípulos.
Y tek xa nakaj chic cˈa yecˈo wi apo chique ri tinamit Betfagé y Betania, tinamit ri yecˈo chunakajal ri juyuˈ Olivos, ri Jesús xerutek cˈa el ye caˈiˈ chique ri rudiscípulos.
Y xubij el chique: Quixbiyin apo chupan la aldea la nitzuˈ apo chilaˈ y can xu (xe) wi xquixoc apo, xtiwil jun ti alaj bur ri ximil ca chiriˈ ri can cˈa ma jane jun chˈocolbeyon ta. Tiquiraˈ cˈa pe y nicˈom cˈa pe chuwe.
Y wi cˈo cˈa jun xtibin pe chiwe chi achique ruma yixtajin niquir ri ti alaj bur, riyix tibij cˈa ca chare chi nicˈatzin chare ri Ajaf, xeˈucheˈex el ruma ri Jesús.
Ri caˈiˈ discípulos ri xetak el, xebe cˈa, y can xquil na wi ri ti alaj bur, can achiˈel ri bin el chique ruma ri Jesús.
Yacˈa tek yetajin chuquiric, ri ye rajaf xquibij pe chique: ¿Achique ruma tek niquir el? xechaˈ pe.
Y ri ye rudiscípulos ri Jesús xquibij cˈa ca chique ri ye rajaf ri ti bur: Xa nicˈatzin chare ri Ajaf, xechaˈ ca chique.
Y xquicˈom pe chare ri Jesús. Y riyeˈ xquiyaˈ cˈa chukaˈ quitziak chrij ri bur riˈ, y xquichˈocobaˈ cˈa el ri Jesús chrij.
Y tek benak cˈa ri Jesús, ri winek niquiriqˈuilaˈ cˈa ka ri nimaˈk tak quitziak pa rubey riche (rixin) chi niquiyaˈ rukˈij. Y queriˈ ri niquibanalaˈ ye benak.
Yacˈa tek xa yeˈapon yan apo acuchi (achique) nuchop nixuleˈ wi el ri bey chuwech ri juyuˈ Olivos, quinojel ri ye tzekelbey riche (rixin) ri Jesús ri ye benak, ruma niquicot ri cánima, xquichop cˈa niquirek quichiˈ chuyaˈic rukˈij ri Dios. Niquiyaˈ cˈa rukˈij ri Dios ruma ye quitzˈeton ri milagros ri ye rubanalon ri Jesús.
Riyeˈ niquibij cˈa: ¡Re Rey reˈ can banon pe bendecir ruma ri Ajaf Dios, y can pa rubiˈ ri Ajaf Dios petenak wi! ¡Uxlanibel cˈuˈx cˈa ri chilaˈ chicaj! ¡Janiˈ na niyaˈox (nyaˈ) rukˈij rucˈojlen ri Dios ri chilaˈ chicaj! yechaˈ.
Y chiriˈ chiquicojol ri winek, ye benak cˈa nicˈaj achiˈaˈ fariseos. Y riyeˈ xquibij cˈa chare ri Jesús: Tijonel, queˈakˈilaˈ ri ye adiscípulos, xechaˈ chare.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij chique: Can kitzij cˈa nbij chiwe, chi xa ta yetaneˈ ka riyeˈ, ye ri abej xquebechˈo pe riche (rixin) chi niquiyaˈ nukˈij, xchaˈ chique ri fariseos.
Y tek nakaj chic cˈo wi apo ri Jesús chare ri tinamit Jerusalem, xutzˈet cˈa apo ri tinamit riˈ y xuchop nrokˈej ruwech,
y xubij cˈa: Riyix ri yixcˈo pa Jerusalem, astapeˈ cˈa ya kˈij reˈ nikˈax ta chiwech achique ri niyaˈo uxlanibel cˈuˈx chiwe. Pero xa ewatajnek chiwech, y rumariˈ ma yixcowin ta nitzˈet.
Ruma xtapon na kˈij tek xtipe kˈaxon pan iwiˈ, kˈij tek ri achiˈaˈ ye banoy tak chˈaˈoj xquebeyacatej pe chiwij, y xtiquisutij rij ri itinamit y xtiquiben achiˈel jun coral chiwij. Xquixquiyaˈ pa quinicˈajal y xquixcˈojeˈ pa tijoj pokonal.
Xtiquikasaj cˈa pan ulef ri itinamit iwachibilan riyix. Y chare ri itinamit majun cˈa jay ri xtipaˈeˈ ta ca. Ronojel ronojel xquewulex. Ruma chi can ma xiyaˈ ta pa cuenta chi ri Dios xoka yan iwuqˈui re tiempo reˈ, xchaˈ.
Y tek ri Jesús aponak chic cˈa, Riyaˈ xoc cˈa pa rachoch ri Dios ri cˈo chiriˈ pa Jerusalem. Yacˈariˈ tek Riyaˈ xerokotalaˈ pe ri yetajin yecˈayin y ri yelokˈonaj ri chiriˈ pa rachoch ri Dios.
Y xubij cˈa chukaˈ chique: Chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca, nubij chi ri wachoch, jay riche (rixin) oración. Yacˈa riyix xa achiˈel jul quiche (quixin) alekˈomaˈ ibanon chare, xchaˈ chique.
Y yacˈariˈ tek ri Jesús kˈij kˈij yerutijoj ri winek riqˈui ri ruchˈabel ri Dios, chiriˈ chupan ri rachoch ri Dios. Pero ri principaliˈ tak sacerdotes ye cachibilan ri aj tzˈibaˈ y ri achiˈaˈ ri can cˈo wi quikˈij chupan ri tinamit, niquicanolaˈ cˈa achique ta rubanic niquiben riche (rixin) chi queriˈ niquicamisaj ri Jesús.
Y ma niquil ta cˈa achique niquiben chare, ruma chi ri winek can benak cánima chiracˈaxaxic ri nubij ri Jesús chique.

20

Y xbanatej cˈa chi jun chique ri kˈij tek ri Jesús cˈo ri pa rachoch ri Dios ntajin nucˈut y nutzijoj ri lokˈolaj chˈabel ri niyaˈo colotajic chiquiwech ri winek, yacˈariˈ tek ri principaliˈ tak sacerdotes, ri aj tzˈibaˈ ye cachibilan ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij xeˈoka riqˈui ri Jesús.
Y ri achiˈaˈ riˈ xquibij cˈa chare ri Jesús: Tabij cˈa chake: ¿Achique chi kˈatbel tzij cˈo pan akˈaˈ riche (rixin) chi xeˈawokotaj el ri winek ri yecˈayin waweˈ pa rachoch ri Dios? ¿Y achique chukaˈ xyaˈo ri kˈatbel tzij riˈ pan akˈaˈ chi yeˈabanalaˈ quereˈ? xechaˈ chare.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Riyin cˈo cˈa chukaˈ jun ri nwajoˈ ncˈutuj chiwe. Tibij cˈa chuwe:
¿Ri Juan xtak pe ruma ri Dios riche (rixin) chi xeruben bautizar ri winek? ¿O xa ye ri winek xebin chare chi xuben queriˈ? xchaˈ ri Jesús.
Yacˈa ri principaliˈ tak sacerdotes, ri aj tzˈibaˈ y ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, xquibilaˈ cˈa chiquiwech: ¿Achique cˈa xtikabij chare wacami? xechaˈ ka. Ruma wi nikabij chi ri Juan ya ri Dios ri takayon pe, ri Jesús xa xtubij cˈa chake chi achique cˈa ruma tek ma xinimaj ta ri xubij.
Y wi nikabij chi xa winek xebin chare ri Juan chi xuben queriˈ, xquepe quinojel ri winek y xkojquiqˈuek chi abej. Ruma chi ri winek can quetaman wi chi ri Juan can jun chique ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios, xechaˈ cˈa ka chiquiwech.
Yacˈariˈ tek xquibij apo chare ri Jesús chi ma quetaman ta achique xbin chare ri Juan chi xeruben bautizar ri winek.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri achiˈaˈ riˈ: Ruma cˈa chi riyix ma xixcowin ta xibij chuwe, queriˈ cˈa chukaˈ riyin ma xtinbij ta chiwe achique yayon kˈatbel tzij pa nukˈaˈ chi yicowin yenbanalaˈ quereˈ, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Jesús xuchop cˈa rubixic jun cˈambel tzij chique ri winek, y xubij cˈa: Xcˈojeˈ cˈa jun achi ri xutic ruwech ri rulef riqˈui uva. Y cˈacˈariˈ xuyaˈ ca pa kajic chique caˈiˈ oxiˈ mozos. Y riyaˈ xbe el riche (rixin) qˈuiy tiempo.
Y ri rajaf ri ulef riˈ xutek cˈa jun rumozo quiqˈui ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef, tek can rukˈijul chic riche (rixin) chi niquiyaˈ ri uva kajbel riche (rixin) ri ulef. Yacˈa tek xapon ri mozo quiqˈui ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef, ri kajoy tak ulef riˈ xquichop cˈa ri mozo y xquichˈey, y majun cˈa uva xquiyaˈ el chare.
Y ri rajaf ri ulef xutek chic jun rumozo chucˈamaric ri uva kajbel riche (rixin) ri ulef. Pero ri achiˈaˈ kajoy tak ulef xa xquichop y xquichˈey. Qˈuiy cˈa pokon ri xquibanalaˈ y xquibilaˈ el chare, y majun chukaˈ uva kajbel riche (rixin) ri ulef xquiyaˈ ta el chare.
Yacˈa ri rajaf ri ulef xutek chic cˈa el jun rumozo chucˈamaric ri uva kajbel riche (rixin) ri ulef, pero can queriˈ chukaˈ xucˈulwachij. Xquisocolaˈ, y cˈacˈariˈ xcokotaj el.
Y pa ruqˈuisbel cˈa, ri rajaf ri ulef xuchˈob ka: ¿Achique cˈa xtintek el? xchaˈ. Y riyaˈ cˈo cˈa jun rucˈajol ri sibilaj nrajoˈ, y yacˈariˈ ri xutek el chucˈamaric ri kajbel riche (rixin) ri ulef. Ruma ri rajaf ri ulef riˈ xuchˈob chi ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri rulef, riqˈui jubaˈ can xqueniman wi chare ri rucˈajol tek xtiquitzˈet chi can ya riyaˈ ri napon quiqˈui.
Yacˈa ri achiˈaˈ ri ye kajayon ri ulef, can xu (xe) wi xquitzˈet chi ya ri rucˈajol ri rajaf ri ulef ri xapon, xquibilaˈ cˈa chiquiwech: Yareˈ ri xtoc ca rajaf ronojel re ulef re kakajon. Wacami quixam pe, tikacamisaj riche (rixin) chi queriˈ re ulef reˈ ntoc ca kiche (kixin) riyoj, xechaˈ.
Y can queriˈ wi cˈa xquiben. Xquelesaj cˈa el ri cˈajolaxel chiriˈ chupan ri rulef y xquicamisaj. Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij: ¿Achique cami xtuben ri rajaf ulef chique ri achiˈaˈ kajoy tak ulef?
Ri rajaf ri ulef xtipe cˈa y xquerucamisaj ri kajoy tak ulef riˈ y ri rulef xtuyaˈ chic ca pa kajic chique nicˈaj chic, xchaˈ ri Jesús. Tek ri winek quicˈaxan chic ka ri cˈambel tzij riˈ, xquibij: Dios ta cˈa xkojtoˈo chi man ta xtibanatej queriˈ, xechaˈ.
Y ri Jesús xerutzuˈ cˈa ri winek, y xubij: ¿Achique cami ntel wi chi tzij ri nubij chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca? Tek nubij: Cˈo cˈa jun abej ri ma xka ta chiquiwech chi xquicusaj ri nicˈaj aj banoy tak jay. Pero re abej reˈ xa can cˈo wi xucusan chare ri xquina riche (rixin) ri jay, riche (rixin) chi ri jay riˈ ma nitzak ta.
Y xabachique cˈa winek ri xtitzak chuwech re jun abej reˈ, can xtuquiraj riˈ chuwech. Y xabachique cˈa winek ri xtika ri abej riˈ chrij, can xticˈajtej cˈa, xchaˈ ri Jesús.
Y ri principaliˈ tak sacerdotes, y ri aj tzˈibaˈ, can yacˈariˈ tek riyeˈ can ta cˈo xcajoˈ chi xquichop ta el ri Jesús, ruma xquinabej chi ri achiˈaˈ kajoy tak ulef ri xerunataj chupan ri cˈambel tzij, xa chiquij riyeˈ xchˈo wi. Pero ma xquichop ta el, ruma niquixibij quiˈ chiquiwech ri winek ri yecˈo riqˈui. Y xebe.
Y ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ riˈ xequitek cˈa pe nicˈaj chic achiˈaˈ ri can choj ri quicˈaslen nikˈalajin, pero xa ma ye que ta riˈ. Queriˈ xquiben ruma chi can nicajoˈ chi ri Jesús nitzak ta pa quikˈaˈ riqˈui ri chˈabel ri nubij. Y wi can nika cˈa pa quikˈaˈ, niquiyaˈ pa rukˈaˈ ri aj kˈatbel tzij.
Y riche (rixin) cˈa chi nitzak ta ri Jesús pa quikˈaˈ, ri achiˈaˈ riˈ xquicˈutuj cˈa chare: Riyit ri can yit jun Tijonel, riyoj can ketaman wi chi can kitzij ri natzijoj. Ma naxibij ta awiˈ chuwech jun winek, astapeˈ cˈo rukˈij. Y can nacˈut wi ri bey riche (rixin) ri Dios chiquiwech ri winek.
¿Achique nabij riyit? ¿La rucˈamon cami chi nikatoj ri alcawal ri nubij ri César ri cˈo chi nikatoj, o xa ma rucˈamon ta? xechaˈ chare ri Jesús.
Yacˈa ri Jesús can retaman wi cˈa ri niquichˈob chrij. Rumariˈ Riyaˈ xubij cˈa chique: ¿Achique cˈa ruma riyix nitij ikˈij riche (rixin) chi yinitojtobej?
Ticˈutuˈ cˈa pe jun puek, xchaˈ. Y ri Jesús xucˈutuj cˈa: ¿Achoj ruwachbel laˈ? ¿Y achoj rubiˈ chukaˈ la cˈo chuwech la puek? xchaˈ chique. Y riyeˈ xquibij chare: Riche (rixin) ri César, xechaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Can tiyaˈ cˈa chare ri César ri can riche (rixin) wi ri César. Y can tiyaˈ cˈa chare ri Dios, ri can riche (rixin) wi ri Dios, xchaˈ chique.
Y ri achiˈaˈ ri xecˈutun chare ri Jesús, man cˈa xechˈacon ta chrij chiquiwech ri winek, ruma chi ri Jesús ronojel tzij pa ruchojmil cˈa yerubilaˈ chique. Y ri achiˈaˈ riˈ can xquimey cˈa tek xquicˈaxaj ri xubij ri Jesús chique. Y rumariˈ ma xechˈo ta chic apo.
Y yacˈariˈ tek nicˈaj chique ri achiˈaˈ saduceos xeˈapon riqˈui ri Jesús ruma cˈo nicajoˈ niquicˈutuj chare. Ri achiˈaˈ riˈ ma niquinimaj ta cˈa chi ri caminakiˈ can xquecˈastej chic pe. Y rumacˈariˈ riyeˈ xquibij chare ri Jesús:
Riyit ri can yit jun Tijonel, cˈo cˈa jun ri nikajoˈ nikacˈutuj chawe. Ri Moisés can rutzˈiban wi cˈa ca chake chi tek jun achi nicom el y majun ralcˈual nicˈojeˈ ca riqˈui ri rixjayil, can jun cˈa rachˈalal ri achi riˈ cˈo chi nicˈuleˈ riqˈui ri ixok ri xmalcanij ca, riche (rixin) chi queriˈ yecˈojeˈ ta ralcˈual riqˈui ri ixok riˈ. Y ri nabey ti cˈajol (alaˈ) ri nalex ntoc ralcˈual ri caminek chic el.
Y riyeˈ xquibij cˈa: Xecˈojeˈ cˈa ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ. Y xbanatej cˈa chi ri nimalaxel xcˈuleˈ, pero ri achi riˈ xcom el, y majun ralcˈual xcˈojeˈ ta ca.
Xpe ri rucaˈn achi, ri rachˈalal ca ri achi ri caminek chic el, xcˈuleˈ cˈa riqˈui ri malcaˈn ixok. Pero chukaˈ ri achi riˈ xcom el, y majun ralcˈual xcˈojeˈ ta ca.
Ri rox achi xcˈuleˈ cˈa chukaˈ riqˈui ri malcaˈn ixok, pero can achiˈel ri xquicˈulwachij el ri ye caˈiˈ nabey rachˈalal, can queriˈ cˈa chukaˈ xucˈulwachij el riyaˈ. Y chi ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ queriˈ xquicˈulwachilaˈ el. Y majun cˈa chique ri ye wukuˈ achiˈaˈ riˈ ri xecˈojeˈ ta ca ralcˈual.
Y pa ruqˈuisbel xcom chukaˈ el ri ixok.
Y ri achiˈaˈ saduceos xquibij cˈa chare ri Jesús: Riyit nabij chi xtapon na jun kˈij tek ri caminakiˈ xquecˈastej pe. Tek xtapon cˈa ri kˈij riˈ, ¿achoj rixjayil cˈa xtoc wi ri ixok riˈ? Ruma chi ye wukuˈ achiˈaˈ cachˈalal quiˈ xecˈojeˈ riqˈui, xechaˈ chare.
Y ri Jesús can yacˈariˈ tek xubij chique: Chuwech re ruwachˈulef, ri achi nicˈojeˈ rixjayil y ri ixok nicˈojeˈ rachijil ruma cˈa cˈo na cˈulanen nibanatej.
Yacˈa ri ye caminek chic el ri can rucˈamon (takal chiquij) chi yebe chilaˈ chicaj, tek xtapon ri kˈij chi xquecˈastej el chiquicojol ri caminakiˈ, ri achi ma xticˈojeˈ ta chic rixjayil y ri ixok ma xticˈojeˈ ta chic rachijil, ruma can majun chic cˈulanen xtibanatej.
Y chukaˈ ri camic can ma xtapon ta chic quiqˈui, ruma xqueˈoc achiˈel ri ángeles y chukaˈ ye ralcˈual ri Dios ruma ye cˈastajnek chic el.
Yacˈa ri cˈastajbel quiche (quixin) ri caminakiˈ, can cˈo wi. Ri Moisés rutzˈiban ca chupan ri ruchˈabel ri Dios, tek riyaˈ xutzˈet chi nicˈat ri juwiˈ kˈayis ri cˈo ruqˈuixal, y xracˈaxaj tek xubij ri Ajaf Dios: Yin cˈa riyin ri ru‑Dios ri Abraham, ri ru‑Dios ri Isaac, y ri ru‑Dios chukaˈ ri Jacob, xchaˈ.
Ruma ri Dios ma Dios ta quiche (quixin) caminakiˈ, xa can Dios quiche (quixin) ri can cˈo quicˈaslen. Rumacˈariˈ chuwech ri Dios riyeˈ can ye qˈues wi.
Y yecˈo cˈa nicˈaj chique ri aj tzˈibaˈ ri xquibij chare ri Jesús: Tijonel, can kitzij wi ri xabij, xechaˈ chare.
Y yacˈariˈ tek can majun chic ri xbano cowil chi cˈo ta ri xquicˈutuj apo chare ri Jesús.
Yacˈariˈ tek ri Jesús xubij cˈa chique: ¿Achique cˈa ruma tek ri winek niquibij chi ri Cristo xa choj jun ralcˈual ca ri rey David?
Tek xa can ya ri rey David tzˈibayon ca chupan ri wuj ri Salmos rubiˈ, tek xubij: Ri Dios xubij chare ri Wajaf: Catzˈuyeˈ re pa wajquikˈaˈ,
cˈa ya tek xquenyaˈ na pan akˈaˈ pan awaken ri yeˈetzelan awuche (awixin).
Queriˈ ri rutzˈiban ca. Y wi ri rey David Wajaf xchaˈ chare ri Cristo, ¿achique cˈa ruma tek ri winek niquibij chi ri Cristo xa choj jun ralcˈual ca ri rey David? xchaˈ ri Jesús.
Y quinojel cˈa ri winek ri quimolon quiˈ chiriˈ, xquicˈaxaj tek ri Jesús xubij chique ri rudiscípulos:
Man cˈa tiben ta achiˈel niquiben ri achiˈaˈ ye aj tzˈibaˈ. Ruma riyeˈ sibilaj nika chiquiwech niquicusaj tukutek tak tziek, riche (rixin) chi queriˈ nitzˈet chi can cˈo quikˈij. Sibilaj chukaˈ nika chiquiwech chi niyaˈox (nyaˈ) rutzil tak quiwech ri pa tak cˈaybel. Y ri pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios, can ya cˈa ri nabey tak chˈaquet yequicanolaˈ, riche (rixin) chi queriˈ nibix chi riyeˈ cˈo quikˈij. Y can queriˈ chukaˈ yequibanalaˈ ri pa nimaˈk tak waˈin.
Y yequelesalaˈ chukaˈ ronojel quicosas ri malcaniˈ tak ixokiˈ. Y xaxu (xaxe wi) riche (rixin) chi can quenimex chi riyeˈ can ye utzilaj tak winek, yeyaloj tek niquiben orar. Pero riyeˈ can xtikˈax ruwiˈ ri rucˈayewal ri xtika pa quiwiˈ, ruma sibilaj qˈuiy quimac, xchaˈ ri Jesús.

21

Ri chiriˈ cˈa ri pa rachoch ri Dios, ri Jesús xerutzˈet cˈa chi ri winek beyomaˈ niquiyalaˈ ca ofrenda ri acuchi (achique) niyalox wi ca ri ofrenda chiriˈ pa rachoch ri Dios.
Y queriˈ cˈa chukaˈ xutzˈet chi jun malcaˈn ixok ri can nikˈalajin chi ma beyon ta, xuyaˈ ca caˈiˈ tak puek ri ma rubanon ta ni jun centavo.
Y tek ri Jesús xutzˈet ri jun malcaˈn ixok riˈ, xucˈut cˈa chiquiwech ri ye rudiscípulos, y xubij chique: Can kitzij cˈa nbij chiwe, chi riyin ntzˈet chi xa ya la ixok laˈ ri xyaˈo ca más qˈuiy que chiquiwech quinojel ri ye yayon ca puek.
Ruma riyaˈ, astapeˈ xa ti mebaˈ, xa can xuyaˈ cˈa ca ronojel ri cˈo riqˈui, astapeˈ xa can yariˈ nicˈatzin chare riche (rixin) chi nutzukbej riˈ. Yacˈa ri beyomaˈ, astapeˈ sibilaj qˈuiy puek xquiyalaˈ ca, xa jubaˈ oc chare ronojel ri beyomel ri cˈo quiqˈui ri xquiyalaˈ ca, xchaˈ ri Jesús.
Y yecˈo cˈa ri quichapon tzij chrij achique rubanic ri rachoch ri Dios. Y niquibilaˈ cˈa chi sibilaj jabel rubanic, chi ruyon jabel tak abej ri ye ucusan chare, y chi ronojel ri wikbel, ruyon ofrenda quiche (quixin) ri winek, xechaˈ. Y ri Jesús xubij cˈa chique:
Xtapon na jun kˈij tek ronojel re nitzˈet waweˈ xquewulex y majun chic ri xtipaˈeˈ ta ca. Ronojel re nimaˈk tak abej re ye ucusan chare re jay reˈ, xa can xquewulex cˈa pe. Can majun cˈa abej ri xticˈojeˈ ta ca achiˈel la rubanon wacami, xchaˈ chique.
Y ri discípulos xquicˈutuj cˈa chare ri Jesús: Tijonel, ¿ajan (jampeˈ) cˈa xticˈulwachitej ri xabij yan ka chrij ri rachoch ri Dios? ¿Y achique cˈa retal nibanatej tek xa yecˈulwachitej yan riˈ? xechaˈ.
Y ri Jesús xubij chique: Can jabel cˈa tichajij iwiˈ riche (rixin) chi ma xquixkˈolotej ta. Ruma can ye qˈuiy ri xquepe y xtiquibilaˈ: Yin cˈa riyin ri Cristo, xquechaˈ. Ya tiempo reˈ xoka, xquechaˈ. Yacˈa riyix ma queˈinimaj ta, ni ma queˈitzekelbej ta chukaˈ.
Y tek xtiwacˈaxalaˈ cˈa chi yecˈo ruwachˈulef ri cˈo chˈaˈoj ntajin chiquicojol o ri winek yeyacatej chiquij ri aj kˈatbel tak tzij pa quitinamit, man cˈa tixibij ta iwiˈ, ruma nabey can cˈo chi nibanatej na queriˈ, pero xa ma ya ta riˈ ri ruqˈuisbel tak kˈij chare re ruwachˈulef.
Y ri Jesús xubij cˈa chukaˈ: Jun tinamit xtiyacatej cˈa el chi nberubanaˈ chˈaˈoj riqˈui jun chic tinamit. Yecˈo cˈa chukaˈ nimaˈk tak ruwachˈulef ri xqueyacatej cˈa el chi nbequibanaˈ chˈaˈoj quiqˈui nicˈaj chic nimaˈk tak ruwachˈulef.
Xquepe nimaˈk tak silonel, xabachique lugar chare re ruwachˈulef, xquepe wayjal y yabil. Xtuyaˈ cˈa jun nimalaj xibinriˈil ri xquebanatej y xquetzˈetetej chuwech ri caj ri majun bey ye tzˈeton ta.
Y tek ma jane nibanatej ta ronojel riˈ, riyix xquixchapatej y xtiban cˈa chiwe chi xtikˈaxaj tijoj pokonal ruma ri ruchˈabel ri Dios. Xquixucˈuex cˈa chiquiwech ri principaliˈ ri pa tak jay ri kas nicˈut wi ri ruchˈabel ri Dios. Xquixtzˈapix pa cárcel. Xquixucˈuex chiquiwech aj kˈatbel tak tzij; chiquiwech reyes y nicˈaj chic aj kˈatbel tak tzij. Ronojel cˈa riˈ xticˈulwachilaˈ ruma icˈuan ri nubiˈ riyin.
Y tek queriˈ cˈa xtiban chiwe cuma ri winek, yacˈariˈ tek xquixcowin xquinikˈalajsaj chiquiwech.
Y can ticˈojeˈ cˈa pa tak iwánima chi ma rajawaxic ta chi nichˈob más achique chi chˈabel ri cˈo chi xtibij riche (rixin) chi nitoˈ iwiˈ,
ruma can yin cˈa riyin ri xquiyaˈo chˈabel chiwe. Y xtinyaˈ chukaˈ naˈoj chiwe riche (rixin) chi queriˈ, riqˈui ri naˈoj riˈ xtikˈil quichiˈ ri yeˈetzelan iwuche (iwixin).
Y xquixjachalox cˈa pa quikˈaˈ ri yeˈetzelan iwuche (iwixin). Y riqˈui jubaˈ hasta ri iteˈ itataˈ, ri iwachˈalal o can ye ri iwachibil ri xquejacho iwuche (iwixin). Y yecˈo cˈa jojun chiwe riyix ri can xquecamisex.
Xa can xquixetzelex wi cˈa cuma quinojel, ruma icukuban icˈuˈx wuqˈui riyin.
Pero man cˈa tixibij ta iwiˈ, ruma ri Dios can yixruchajij yixruwaraj, y ni xa ta jun ti rusmal iwiˈ ri xtitzak ta ca chak ta queriˈ.
Y riqˈui cˈa ronojel cochˈonic, xtiwil cˈa ri utzilaj cˈaslen riche (rixin) xtibe kˈij xtibe sek.
Y tek xtitzˈet cˈa chi ri tinamit Jerusalem sutin chic rij cuma achiˈaˈ ye banoy tak chˈaˈoj, tiwetamaj cˈa riˈ chi xa jubaˈ chic tiempo nrajoˈ riche (rixin) chi ri tinamit xtiwulex.
Rumariˈ, riyix ri yixcˈo pa ruwachˈulef Judea, quixanmej cˈa el y jeˈiwewaj iwiˈ ri pa tak juyuˈ. Y wi pa tinamit Jerusalem yixcˈo wi, quixanmej cˈa pe chupan. Y wi pa tak juyuˈ yixcˈo wi, man chic cˈa quixtzolin ta apo ri pa tinamit.
Ruma tek xtapon cˈa ri kˈij riche (rixin) ri tijoj pokonal, yacˈariˈ tek ri tinamit riˈ xtucˈul rutojbalil ronojel ri ye rubanalon pe, y can xtibanatej cˈa ronojel ri tzˈibatal ca chupan ri ruchˈabel ri Dios.
Yacˈa ri ixokiˈ ri coyoben chic alanen, y ri ixokiˈ ri xa cˈa yetzˈuman na ri tak cal, juyiˈ cˈa oc quiwech tek xtapon ri kˈij riˈ. Ruma chi chupan ri kˈij riˈ can xtikˈax ruwiˈ ri tijoj pokonal ri xtipe pa ruwiˈ re ruwachˈulef, y can xtika wi cˈa ri royowal ri Dios pa ruwiˈ re tinamit reˈ.
Sibilaj ye qˈuiy cˈa winek ri xquecamisex tzan espada cuma ri achiˈaˈ ye banoy tak chˈaˈoj. Y ri nicˈaj chic chique ri winek xqueˈucˈuex preso cuma ri achiˈaˈ ye banoy chˈaˈoj. Xqueˈucˈuex cˈa pa nicˈaj chic ruwachˈulef. Y re tinamit Jerusalem xtixakˈ cˈa chi aken cuma winek ri xa ma ye israelitas ta, cˈa ya tek xtitzˈaket na ri tiempo ri xticˈojeˈ pa quikˈaˈ.
Y qˈuiy cˈa ri majun bey ye banatajnek ta y majun bey ye tzˈeton ta ri xquecˈulwachitej chuwech ri kˈij, ri icˈ y ri chˈumilaˈ. Y ri winek cˈa ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef ma xtiquil ta chic achique xtiquiben, xa xtisach quicˈuˈx ruma chi ri mar, can xtikˈax cˈa ruwiˈ xtikˈajan, ruma sibilaj xtibolkoˈt ri ruwiˈ yaˈ.
Y ri winek ruma chi can coyoben cˈa ri achique xticˈulwachitej chuwech re ruwachˈulef, xtipe quicamic ruma ri xibinriˈil riˈ. Ruma hasta ronojel ri nimalaj tak uchukˈaˈ ri yecˈo chilaˈ chicaj xquesilon na ruma ri ruchukˈaˈ ri Dios.
Y yacˈariˈ tek xquinitzˈet riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, chi yin petenak pa jun sutzˈ, riqˈui chic nimalaj wuchukˈaˈ y riqˈui chukaˈ jun nimalaj nukˈij nucˈojlen, xchaˈ ri Jesús.
Y riyix, tek xtitzˈet chi ronojel riˈ yecˈulwachitej chic, quixquicot y ticˈojeˈ el más iwuchukˈaˈ, ruma chi can napon yan ri kˈij riche (rixin) chi yixcolotej el chuwech ronojel tijoj pokonal riche (rixin) re ruwachˈulef, xchaˈ ri Jesús.
Y yacˈariˈ tek Riyaˈ xubij chukaˈ jun cˈambel tzij chique: Titzuˈ na peˈ ri juwiˈ cheˈ ri higo rubiˈ. O xabachique chic chi cheˈ.
Tek xa can niquichop yeqˈuiy pe ri ruxak, iwetaman cˈa riˈ chi ya xa nikˈax yan rukˈijul ri sakˈij.
Y quecˈariˈ tek xtitzˈet chi yecˈulwachitej chic y yebanatej chic ronojel ri xinbij yan ka, tiwetamaj cˈa riˈ chi xa noka yan ri rajawaren ri Dios.
Y tiwacˈaxaj cˈa jabel re xtinbij chiwe re wacami: Ronojel riˈ xticˈulwachitej, tek cˈa ma jane queqˈuis ta el ri winek riche (rixin) re tiempo re kachapon.
Y re ruwachˈulef y ri caj xa xquekˈax. Yacˈa ri nuchˈabel ma xtiqˈuis ta chak que ta riˈ, xa can xtibanatej na wi ri nubij.
Y tichajij cˈa ri icˈaslen. Ma xaxu (xaxe) ta wi chrij ri waˈin tibe wi ri iwánima, y tichajij ri icˈaslen chi ma quixkˈaber ta; y chukaˈ ma xaxu (xaxe) ta wi ri nicˈatzin chiwe chuwech re ruwachˈulef ri nichˈob, y xa cˈa tek xtinaˈ, xa yariˈ xoka ri kˈij riche (rixin) chi riyin xquinoka.
Queriˈ nbij chiwe ruma xa xtoka achiˈel tika jun trampa. Queriˈ rubanic tek xtoka pa quiwiˈ quinojel ri winek ri yecˈo chuwech re ruwachˈulef.
Rumacˈariˈ can quiniwoyobej apo chi pakˈij chi chakˈaˈ y ma quixwer ta ka. Y chukaˈ can tibanaˈ orar, riche (rixin) chi yixcolotej chuwech ronojel ri tijoj pokonal ri xtipe pa ruwiˈ re ruwachˈulef, y riche (rixin) chukaˈ chi utz yixapon cˈa chinuwech riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, xchaˈ ri Jesús chique ri ye rudiscípulos.
Y ri pakˈij, ri Jesús nicˈojeˈ cˈa chiriˈ pa rachoch ri Dios, yerutijoj ri winek riqˈui ri ruchˈabel ri Dios. Y ri chakˈaˈ nibe el y nbecˈojeˈ ri pa juyuˈ ri Olivos rubiˈ.
Y ruma cˈa chi ri Jesús nutzijoj ri ruchˈabel ri Dios ri chiriˈ pa rachoch ri Dios, can ye qˈuiy cˈa winek ri yeˈapon nimakˈaˈ yan riche (rixin) chi niquicˈaxaj.

22

Y tek xa nakaj chic cˈa ri quinimakˈij ri israelitas ri nibix pascua chare, jun nimakˈij tek niquitij caxlan wey ri majun chˈom (levadura) riqˈui,
can yacˈariˈ tek ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ niquichˈobolaˈ cˈa achique ta rubanic niquiben riche (rixin) chi queriˈ niquicamisaj ri Jesús. Queriˈ niquiben ruma xa quixibin quiˈ chiquiwech ri winek.
Y ri Judas ri jun chique ri cablajuj rudiscípulos ri Jesús, ri xbix chukaˈ Iscariote chare, can oconek chic ri Satanás pa ránima.
Rumariˈ ri Judas xbe cˈa quiqˈui ri principaliˈ tak sacerdotes y quiqˈui chukaˈ ri cˈo quikˈij chique ri ye chajinel ri chiriˈ pa rachoch ri Dios, y xchˈo quiqˈui chrij chi achique rubanic xtuben riche (rixin) chi nujech ri Jesús pa quikˈaˈ.
Y riyeˈ can sibilaj xequicot tek xquicˈaxaj riˈ, y xquitzuj (xquisuj) puek chare.
Y ri Judas xubij cˈa chique chi can xtujech ri Jesús pa quikˈaˈ. Y xuchop cˈa ruchˈobic chi achique ta rubanic nuben chi xtujech pa quikˈaˈ ri achiˈaˈ riˈ, y xuchˈob chi nujech tek majun winek quimolon ta quiˈ riqˈui ri Jesús.
Tek xapon rukˈijul ri nimakˈij, tek ri israelitas niquitij ri caxlan wey ri majun chˈom (levadura) riqˈui, y tek yecamisex chukaˈ ri tak carneˈl riche (rixin) ri pascua,
ri Jesús xerutek cˈa el ri Pedro y ri Juan, y xubij cˈa el chique: Quixbiyin y tibanaˈ ruchojmil ri xtikatij chupan re pascua reˈ.
Y ri caˈiˈ discípulos xquicˈutuj cˈa chare: ¿Acuchi (achique) cˈa nawajoˈ chi nikaben wi ruchojmil? xechaˈ.
Y ri Jesús xubij chique: Tek xquixapon ri pa tinamit Jerusalem, xtitzˈet cˈa chi cˈo jun achi ri rucˈamom pe yaˈ pa jun cucuˈ. Titzekelbej cˈa el ri achi riˈ cˈa achique jay xtoc wi.
Y tibij cˈa chare ri tataˈaj chupan ri jay riˈ: Ri Katijonel rubin cˈa pe: ¿Acuchi (achique) cˈo wi jun jay ri jamel chare ri awachoch ri utz riche (rixin) chi nben ri waˈin riche (rixin) re pascua ye wachibilan ri nudiscípulos? quixchaˈ chare.
Y ri rajaf ri jay xquixrucˈuaj cˈa pa jun rucaˈn tanaj (wik) chare ri jay. Y chiriˈ cˈo jun nimajay ri chojmirisan chic rupan. Ya ri chiriˈ tibanaˈ wi ruchojmil ri xtikatij chupan re pascua, xeˈucheˈex el.
Y ri caˈiˈ discípulos xebe cˈa. Y can achiˈel ri rubin el ri Jesús chique, can queriˈ ri xbanatej. Y riyeˈ can xquiben wi cˈa ruchojmil ronojel ri nicˈatzin chare ri waˈin chupan ri pascua riˈ.
Y tek xapon cˈa ri hora, ri Jesús y ri cablajuj apóstoles xetzˈuyeˈ apo ri pa mesa.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Can nrayin pe chi tek cˈa ma jane yinapon ta chuwech ri camic, junan nikaben re jun waˈin riche (rixin) re jun pascua reˈ.
Ruma can nbij wi cˈa chiwe, chi majun bey xtinben ta chic re waˈin reˈ, cˈa ya tek banatajnek chic ronojel pa rajawaren ri Dios ri nucˈut re jun waˈin reˈ. Can cˈa yacˈariˈ tek xtinben chic re waˈin reˈ.
Y ri Jesús xuchop cˈa jun vaso ri cˈo ruyaˈal uva chupan, y tek rumatioxin chic chare ri Dios, xubij: Tikumuˈ cˈa ca chiˈiwonojel.
Ruma can nbij wi cˈa chiwe, chi can cˈa ya tek cˈo chic na ri rajawaren ri Dios, can yacˈariˈ tek xtinkum chic jun bey ri ruyaˈal uva, xchaˈ.
Y queriˈ cˈa chukaˈ xucˈom apo jun caxlan wey, y tek rumatioxin chic chare ri Dios, cˈacˈariˈ xuwechˈelaˈ ri caxlan wey riˈ y xuyaˈ chique ri rudiscípulos y xubij: Yacˈareˈ ri nuchˈacul ri xtijach pa camic, riche (rixin) chi yixcolotej. Tibanaˈ cˈa reˈ riche (rixin) natabel wuche (wixin) riyin.
Y tek ye waynek chic, ri Jesús xuchop cˈa chukaˈ ri vaso ri cˈo ruyaˈal uva chupan, y xubij: Re ruyaˈal uva reˈ, yacˈareˈ ri nuquiqˈuel ri xtibiyin tek xquicamisex. Riqˈui cˈa ri xtibiyin ri nuquiqˈuel, can yacˈariˈ tek xticˈachoj ri cˈacˈacˈ trato ri rajowan pe ri Dios chi nuben quiqˈui ri winek. Ri nuquiqˈuel ri xtibiyin, iwuma riyix riche (rixin) chi yixcolotej.
Y wacami cˈa, ri achi ri xquijacho el pa quikˈaˈ ri winek, can cˈo cˈa pe wuqˈui re pa mesa.
Can tiwacˈaxaj cˈa re nbij chiwe, chi riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can xquicamisex na wi, ruma can yareˈ ri ruchˈobon pe ri Dios chi nibanatej. Pero juyiˈ cˈa ruwech ri xtijacho el wuche (wixin), xchaˈ ri Jesús.
Y yacˈariˈ tek ri ye rudiscípulos ri Jesús niquibilaˈ ka chiquiwech chi achique cami ri xtijacho el riche (rixin) ri Jesús.
Y ri discípulos riˈ xquichop cˈa yechˈojin pa ruwiˈ chi achique ri más nim rukˈij chiquicojol riyeˈ.
Yacˈa ri Jesús xa xubij chique: Ri aj kˈatbel tak tzij riche (rixin) re ruwachˈulef, ruma can cˈo quikˈatbel tzij pa quiwiˈ ri winek, rumariˈ can niquinaˈ chi can yecˈa riyeˈ ri ye cˈajaf ri winek, y nicajoˈ chi nibix chique chi ye aj banoy tak utzil.
Yacˈa ri chicojol riyix jun wi chic. Ruma ri nrajoˈ chi nicˈojeˈ rukˈij chicojol, xa tubanaˈ chi ya riyaˈ ri más coˈol que chiquiwech ri nicˈaj chic. Y ri nrajoˈ chi ntoc jun cˈamol bey chicojol riyix, xa yariˈ ri tuchˈutinirisaj riˈ, querunimaj querilij ri nicˈaj chic.
Rumacˈariˈ, ¿achique ri más cˈo rukˈij, ya ri tzˈuyul pa mesa, o ya ri niyaˈo apo pa ruwiˈ mesa ronojel ri nitij? Can ya wi ri tzˈuyul pa mesa ri cˈo más rukˈij. Pero riyin ma que ta riˈ nben, ruma riyin yincˈo chicojol ri xa yin achiˈel jun ri niniman nilin apo pa mesa.
Pero riyix can yixcˈo pe wuqˈui chupan ri tijoj pokonal ri ye nkˈaxan pe.
Rumacˈariˈ, riyin xtinyaˈ jun kˈatbel tzij pan ikˈaˈ riyix, can achiˈel ri rubanon ri Nataˈ Dios wuqˈui riyin,
riche (rixin) chi queriˈ xquixwaˈ y xquixucˈyaˈ wuqˈui pa numesa ri pa nujawaren. Y riyix xquixtzˈuyeˈ na pa tek chˈaquet riche (rixin) chi nikˈet tzij pa quiwiˈ ri cablajuj tinamit ri yecˈo pa rucuenta ri Israel.
Y ri Ajaf Jesús xubij cˈa chukaˈ chare ri jun rudiscípulo ri nibix Pedro chare: Simón, Simón, nbij cˈa chawe chi ri Satanás xixrucˈutuj chare ri Dios riche (rixin) chi yixrutojtobej. Can nrajoˈ cˈa yixruchayuj achiˈel nichayux ri trigo chupan jun chuybel.
Pero riyin can nbanon wi orar pan awiˈ riyit, riche (rixin) chi queriˈ can nacukubaˈ acˈuˈx wuqˈui. Can xcatapon wi pa rukˈaˈ ri Satanás. Pero tek xtitzolin pe acˈuˈx wuqˈui, tabanaˈ chique ri nicˈaj chic awachˈalal chi can niquicukubaˈ quicˈuˈx wuqˈui, xchaˈ ri Jesús.
Y ri Simón xubij: Ajaf, wi riyit xcatucˈuex pa cárcel, yibe awuqˈui. Hasta yibe awuqˈui, wi riyit xcatapon pa camic, xchaˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chare: Pedro, riyin nbij cˈa chawe, chi chupan re jun akˈaˈ re wacami, cˈa ma jane tisiqˈuin ta pe ri ecˈ, tek riyit oxiˈ yan chic mul abin chique ri yecˈutun chawe, chi ma awetaman ta nuwech, xchaˈ ri Jesús chare ri Pedro.
Y ri Jesús xucˈutuj cˈa chique ri ye rudiscípulos: Tek xixintek y ma xinwajoˈ ta chi xicˈuaj yabel irajil, ni yaˈl, ni jun chic cˈulaj ixajab, ¿la cˈo cami ri xiwajoˈ y man ta xiwil? xchaˈ chique. Y riyeˈ xquibij: Majun ri man ta xkil, xechaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique: Yacˈa re wacami jun wi chic ri rubanic nrajoˈ chi niben. Ruma wacami ri cˈo yabel rurajil y cˈo ruyaˈl, tucˈuaj. Y ri majun ruˈespada, tucˈayij ri ruchaqueta y cˈacˈariˈ tulokˈoˈ jun riche (rixin).
Y wacami quereˈ nbij chiwe, ruma cˈo chi nibanatej achiˈel ri nubij chupan ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca. Ri chiriˈ nubij cˈa: Can achiˈel chukaˈ jun aj mac xban chare. Queriˈ ri tzˈibatal ca. Y riˈ can xtibanatej na wi wuqˈui riyin. Ronojel cˈa ri ye tzˈibatal ca chuwij riyin chupan ri ruchˈabel ri Dios, can xquebanatej na wi, xchaˈ ri Jesús.
Y ri discípulos xquibij cˈa chare ri Jesús: Ajaf, waweˈ cˈo caˈiˈ espada, xechaˈ. Yacˈa ri Jesús xubij chique: Xa riqˈui cˈa riˈ, xchaˈ.
Ri Jesús tek elenak chic cˈa el chiriˈ, xbe cˈa ri acuchi (achique) kas tibe wi. Riyaˈ xbe cˈa ri pa juyuˈ ri Olivos rubiˈ. Y ri rudiscípulos can ye tzeketel wi el chrij.
Y tek xeˈapon cˈa, xubij chique: Tibanaˈ orar y ticˈutuj chare ri Dios riche (rixin) chi queriˈ ma yixtzak ta pa mac tek yixtojtobex.
Y ri Jesús xbiyin chic cˈa apo jun caˈiˈ raken cˈan, y cˈacˈariˈ xxuqueˈ ka chiriˈ, y xuchop cˈa rubanic orar.
Y nubij cˈa ri pa ruˈoración: Nataˈ Dios, wi riyit nawajoˈ, tabanaˈ cˈa chi riyin man ta nkˈaxaj re jun tijoj pokonal reˈ, pero ma taben ta ri xa nuraybel riyin. Tabanaˈ ri araybel riyit, xchaˈ.
Y cˈo cˈa jun ángel ri petenak chilaˈ chicaj xucˈut riˈ chuwech, riche (rixin) chi xoruyaˈ ka más ruchukˈaˈ ri Jesús.
Y can sibilaj cˈa kˈaxon ri cˈo pa ránima Riyaˈ. Rumariˈ can riqˈui cˈa ronojel ránima nuben orar. Y ruma chukaˈ ri kˈaxon riˈ, ri yaˈ ri ntel chrij, xa can achiˈel chic nimaˈk tak tzˈuj quicˈ ri yeka pan ulef.
Tek Riyaˈ xbeyacatej pe chare ri oración, xpe cˈa quiqˈui ri ye rudiscípulos, pero tek xoka quiqˈui, xa quichapon waran, ruma yebison.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri ye rudiscípulos riˈ: ¿Achique ruma tek xa yix warnek? Quixyacatej, tibanaˈ orar y ticˈutuj chare ri Dios riche (rixin) chi ma yixtzak ta pa mac tek yixtojtobex, xchaˈ chique.
Y can cˈa nichˈo na cˈa ri Jesús quiqˈui ri ye rudiscípulos, tek cˈa xquitzˈet xeˈapon ye qˈuiy winek quiqˈui. Y can ya cˈa jun chique ri ye cablajuj discípulos, ri Judas rubiˈ, ri ucˈuayon apo quibey ri winek riˈ. Y ri Judas xjel apo riqˈui ri Jesús riche (rixin) chi xutzˈumaj (xutzˈubaj) ruchiˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chare ri Judas: Judas, ¿la riqˈui jun tzˈuban (tzˈuman) chiˈij najech el ri Cˈajolaxel ri xalex chicojol? xchaˈ ri Jesús.
Y ri discípulos tek xquitzˈet ri ntajin nibanatej, xquinabej ri achique ri xticˈulwachitej. Rumariˈ xquibij cˈa chare: Ajaf, ¿nawajoˈ chi yojyacatej chiquij riqˈui espada? xechaˈ.
Y jun cˈa chique ri ye rudiscípulos xusoc jun rumozo ri nimalaj sacerdote. Can xuchoy ruxquin. Y ri ruxquin ri xuchoy ya ri cˈo pa rajquikˈaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chique ri ye rudiscípulos: Ma tinek ta, xa tiyaˈ ca. Y xpe ri Jesús xuchop ri ruxquin ri mozo riˈ y xucˈachojsaj ca.
Y cˈacˈariˈ ri Jesús xubij chique ri principaliˈ tak sacerdotes, y chique ri achiˈaˈ ri cˈo quikˈij chiquicojol ri ye chajinel pa rachoch ri Dios, y chique ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij ri ye benak chuchapic: ¿Achique cˈa xichˈob riyix? ¿Xichˈob chi yix petenak chuchapic jun alekˈom y rumariˈ icˈamom pe cheˈ y espada?
Riyin can kˈij kˈij cˈa xicˈojeˈ iwuqˈui ri pa rachoch ri Dios, y majun achique ta xiben chuwe. Pero cˈa ya cˈa hora reˈ ri yaˈon chiwe riyix, hora tek nikˈalajin ruchukˈaˈ ri rajawalul ri kˈekuˈm, xchaˈ ri Jesús chique.
Xquichop cˈa el ri Jesús, y xquicˈuaj pa rachoch ri nimalaj sacerdote. Y ri Pedro ye rutzekelben el, pero cˈanej cˈo wi ca chiquij.
Y ri chiriˈ pa nicˈaj ruwajay, xquibox cˈa jun kˈakˈ, y xetzˈuyeˈ apo quinojel chuchiˈ. Y chukaˈ ri Pedro xtzˈuyeˈ apo chiquicojol.
Y jun ixok raj icˈ ri nimalaj sacerdote, tek xutzˈet chi ri Pedro tzˈuyul chiriˈ numekˈ riˈ, xutzuˈ xutzuˈ, y xubij: Re jun achi reˈ rachibil chukaˈ ri Jesús, xchaˈ.
Yacˈa ri Pedro xa xrewaj cˈa y xubij: Riyin ma wetaman ta ruwech ri Jesús, xchaˈ.
Y xa cˈa jubaˈ ka riˈ, tek cˈo chic cˈa jun ri xtzˈeto pe riche (rixin) ri Pedro, y xubij chare: Riyit, yit jun chique ri yecˈo riqˈui ri Jesús, xchaˈ. Y ri Pedro xubij: Táta, kitzij nbij chawe ma yin ta riˈ, xchaˈ.
Y achiˈel xa jun hora tikˈax ka riˈ, tek cˈo chic cˈa jun ri xbin: Re achi reˈ, can kitzij wi chi rachibil ri Jesús, ruma can pa Galilea chukaˈ nipe wi, xchaˈ.
Yacˈa ri Pedro xubij chare: Táta, ma nikˈax ta chinuwech achique ruma tek nabij queriˈ chuwe, xchaˈ ri Pedro. Y can cˈa nichˈo na cˈa ri Pedro, tek ri ecˈ xsiqˈuin pe.
Y ri Ajaf Jesús xtzuˈun pe chrij y xutzuˈ pe ri Pedro. Y ri Pedro can yacˈariˈ tek xenatej chare ri chˈabel ri bin ca chare ruma ri Ajaf, chi cˈa ma jane tisiqˈuin ta pe ri ecˈ tek riyit oxiˈ yan chic mul abin chique ri yecˈutun chawe, chi ma awetaman ta nuwech.
Y ri Pedro xel cˈa el y xuchop jun nimalaj okˈej.
Y ri achiˈaˈ ri ye chajiyon cˈa riche (rixin) ri Jesús, yetzeˈen cˈa chrij y niquichˈey cˈa.
Y xquitzˈapij runakˈ ruwech y xquiyalaˈ kˈaˈ chupalej y niquicˈutulaˈ cˈa chare: ¿Achique cˈa ri xachˈeyo? Tabij na cˈa chake, yechaˈ chare ri Jesús.
Y cˈo cˈa qˈuiy itzel tak tzij ri xquibilaˈ chare.
Tek xseker cˈa pe, xquimol cˈa quiˈ ri rijitaˈk tak achiˈaˈ ri cˈo quikˈij, ri principaliˈ tak sacerdotes, y chukaˈ ri aj tzˈibaˈ. Y ri Jesús xucˈuex cˈa apo chiquiwech ri achiˈaˈ riˈ, ri can pa moc (comon) yekˈato tzij. Y xquicˈutuj cˈa chare ri Jesús:
Tabij cˈa chake: ¿La yit cˈa riyit ri Cristo? xechaˈ. Yacˈa ri Jesús xubij chique: Wi nbij chiwe chi yin cˈa riyin ri Cristo, ma yininimaj ta.
Y chukaˈ wi ta cˈo ri yencˈutuj apo chiwe, majun xtibij pe chuwe, ni ma xquiniwiskˈopij ta el chukaˈ.
Y can xu (xe wi) xtinkˈaxaj re jun tijoj pokonal reˈ, can yacˈariˈ riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, xquibetzˈuyeˈ cˈa pa rajquikˈaˈ ri Dios ri nicowin nuben ronojel, xchaˈ ri Jesús.
Can yacˈariˈ tek quinojel xecˈutun apo chare ri Jesús: ¿La can yit cˈa riyit ri Rucˈajol ri Dios? xechaˈ. Jaˈ (je), queriˈ, can achiˈel ri nibij riyix, xchaˈ ri Jesús chique.
Y riyeˈ xquibij: Ma rajawaxic ta cˈa chi noka chic jun ri norubij chake chi re achi reˈ can aj mac wi. Ruma konojel xkacˈaxaj ri xa cˈariˈ xubij ka, xechaˈ.

23

Y cˈacˈariˈ, quinojel ri yecˈo chiriˈ xeyacatej cˈa el, y xquicˈuaj el ri Jesús riche (rixin) chi nbequijachaˈ pa rukˈaˈ ri aj kˈatbel tzij ri Pilato rubiˈ.
Y chiriˈ chuwech ri aj kˈatbel tzij, xquichop cˈa niquitzujuj (niquisujuj) apo y niquibij: Riyoj ketaman chi re Jesús reˈ qˈuiy rumac. Riyaˈ nusukˈ quinaˈoj ri katinamit Israel. Nubilaˈ chukaˈ chique ri winek chi ma tiquitoj ta ri alcawal chare ri César. Y nubilaˈ chi ya Riyaˈ ri Cristo, y reˈ ntel chi tzij chi jun Rey, xechaˈ.
Y ri Pilato xucˈutuj cˈa chare ri Jesús: ¿Yit cˈa riyit ri qui‑Rey ri israelitas? xchaˈ chare. Y ri Jesús xubij cˈa: Jaˈ (je), queriˈ, can achiˈel ri xabij, xchaˈ.
Y cˈacˈariˈ ri Pilato xubij chique ri principaliˈ tak sacerdotes y chukaˈ chique ri winek: Riyin can majun achique ta mac nwil ta chrij re jun achi reˈ, xchaˈ.
Yacˈa riyeˈ xa ma yetaneˈ ta ka. Xa niquitij cˈa quikˈij chi niquibilaˈ apo: Xa nusukˈ quinaˈoj ri winek pa ronojel tinamit riche (rixin) re Judea. Chilaˈ cˈa pa Galilea ruchapon wi pe rubanic. Y queriˈ nubanalaˈ ri petenak y xocˈulun cˈa waweˈ pa tinamit Jerusalem, xechaˈ apo.
Y tek ri Pilato xracˈaxaj ri xa cˈariˈ niquibij ka, xucˈutuj cˈa chi wi aj Galilea ri Jesús.
Tek xbix cˈa chare ri Pilato chi ri Jesús kitzij chi aj Galilea, ri lugar ri cˈo pa rukˈaˈ ri Herodes, xutek cˈa el chare ri Herodes, ri aj kˈatbel tzij riche (rixin) ri Galilea. Ruma ri Herodes cˈo cˈa chiriˈ pa tinamit Jerusalem ri kˈij riˈ.
Y tek ri Herodes xutzˈet ri Jesús, sibilaj xquicot ránima, ruma can qˈuiy chic kˈij rurayin chi rutzˈeton ta. Y qˈuiy cˈa ri racˈaxan chrij. Rumariˈ can royoben cˈa chi can xtutzˈet na jun bey tek nuben jun milagro.
Y ri Herodes qˈuiy cˈa ri xerucˈutuj chare ri Jesús, yacˈa ri Jesús majun tzij xubij ta chare.
Y can yecˈo cˈa apo chukaˈ ri principaliˈ tak sacerdotes y ri aj tzˈibaˈ, riche (rixin) chi niquitzujuj (niquisujuj) ri Jesús. Riyeˈ can niquitij cˈa quikˈij riche (rixin) chi yetzujun (yesujun) apo chrij.
Y ri Herodes y ri ye rusoldados can majun cˈa rukˈij xquiben chare ri Jesús y xquitzeˈej. Xquiyaˈ cˈa jun tziek chrij, can achiˈel ri yequicusalaˈ ri reyes. Y cˈacˈariˈ ri Herodes xutzolij chic el ri Jesús cˈa riqˈui ri Pilato.
Ri Herodes y ri Pilato quicˈulel quiˈ rubanon pe. Yacˈa ri kˈij riˈ tek junan quiwech xquiben.
Yacˈariˈ tek ri Pilato xerusiqˈuij (xeroyoj) ri ye principaliˈ tak sacerdotes y ri ye cachibil ri pa moc (comon) yekˈato tzij. Y chukaˈ xerusiqˈuij (xeroyoj) ri winek.
Y cˈacˈariˈ xubij chique: Riyix xoˈiyaˈ re Jesús pa nukˈaˈ, y nitzujuj (nisujuj) chi nusukˈ quinaˈoj ri winek. Pero can chiwech cˈa riyix xincˈutuj wi chare, y riyin ntzˈet chi can majun mac ye rubanalon ta ri achiˈel ri nibij riyix.
Y chukaˈ ri Herodes majun xril ta chrij tek xixintek el riqˈui, y rumariˈ xutzolij chic pe pa nukˈaˈ riyin. Xaxu (xaxe wi) riqˈui riˈ niketamaj chi can majun mac rubanon riche (rixin) chi nicamisex.
Xtintek cˈa ruchˈayic, y cˈacˈariˈ ncol el, xchaˈ ri Pilato.
Y ri aj kˈatbel tzij can cˈo cˈa chi nucol el jun preso, ruma queriˈ niban ronojel junaˈ chupan ri nimakˈij pascua, jun chique ri quinimakˈij ri israelitas.
Rumariˈ quinojel junan xquirek apo quichiˈ, y xquibij: ¡Ya ri Barrabás tacoloˈ el, y ri Jesús ticamisex! xechaˈ.
Y ri Barrabás yaˈon pa cárcel ruma xyacatej chrij ri kˈatbel tzij chiriˈ pa tinamit, y rubanon chukaˈ camic.
Y ri Pilato, ruma cˈa can nrajoˈ wi nucol el ri Jesús, xchˈo chic cˈa jun bey chique ri winek.
Yacˈa ri winek xquirek apo quichiˈ, y xquibij: ¡Ticamisex chuwech cruz! ¡Ticamisex chuwech cruz!
Y pa rox mul ri Pilato xubij cˈa chique: ¿Achique cˈa mac rubanon chiwech re jun achi reˈ? Riyin can majun achique ta mac nwil ta chrij, riche (rixin) chi rucˈamon ta chi nicamisex. Xtintek cˈa ruchˈayic, y cˈacˈariˈ ncol el, xchaˈ.
Pero riyeˈ xa ma xetaneˈ ta ka, xa más niquirek apo quichiˈ, niquicˈutuj chi ticamisex ri Jesús chuwech cruz. Can nikˈalajin cˈa chi ya ri chˈabel ri xquibilaˈ apo ri winek y ri principaliˈ tak sacerdotes ri xtichˈacon.
Y yacˈariˈ tek ri Pilato xubij chi tiban cˈa achiˈel ri niquicˈutuj apo riyeˈ.
Y xucol cˈa el ri achi ri xquicˈutuj apo chare chi tucoloˈ el. Y ri achi riˈ xa yaˈon pa cárcel ruma xyacatej chrij ri kˈatbel tzij y rubanon chukaˈ camic. Yacˈa ri Jesús xa xujech el riche (rixin) chi ticamisex chuwech cruz, ruma can yariˈ ri xcajoˈ ri winek.
Y tek ri soldados quicˈuan cˈa el ri Jesús riche (rixin) chi nbequibajij chuwech cruz, xquicˈul cˈa jun achi petenak pa juyuˈ, jun achi aj Cirene, ri Simón rubiˈ. Y ri soldados chrij cˈa riyaˈ xquiyaˈ wi el ri rucruz ri Jesús. Riyaˈ xucˈuan el ri cruz, y xutzekelbej el ri Jesús.
Y sibilaj ye qˈuiy cˈa winek ri ye benak chrij. Ye qˈuiy cˈa chukaˈ ixokiˈ yeˈokˈ ri ye benak chrij ri Jesús, y can niquibisoj ruwech.
Y ri Jesús xerutzuˈ cˈa, y xubij chique: Ixokiˈ aj Jerusalem, man cˈa quiniwokˈej ta riyin. Xa tiwokˈej ka iwiˈ riyix, y queˈiwokˈej chukaˈ ri ye iwal.
Ruma can xqueˈoka cˈa kˈij tek xquepe rucˈayewal y rumariˈ tek xtibix chi jabel ruwarukˈij ri ixok ri ma nalan ta, ni majun bey xralaj ta jun acˈal, y majun acˈal xtzˈuman ta chuwarucˈuˈx.
Y xtibanatej chukaˈ chi ri winek xtiquibij chique ri nimaˈk tak juyuˈ: Quixtzak pe chikij. Chukaˈ xtiquibij chique ri cocoj tak juyuˈ: Kojiwewaj, xquechaˈ.
Ruma wi chuwe riyin ri achiˈel jun cheˈ rex can niban chi cˈo chi nkˈaxaj tijoj pokonal, ¿achique ta cami ri ma xtiban ta chique ri xa ye achiˈel chakiˈj tak cheˈ? xchaˈ ri Jesús.
Y yecˈo cˈa chukaˈ ye caˈiˈ alekˈomaˈ ri ye ucˈuan el, riche (rixin) chi yecamisex junan riqˈui ri Jesús.
Y tek xeˈapon cˈa acuchi (achique) cˈo wi ri jun juyuˈ ri nibix Rubakil Rujolon (Ruwiˈ) Caminek chare, ri soldados xquibajij cˈa ri Jesús chuwech ri cruz, y queriˈ chukaˈ xquiben chique ri ye caˈiˈ alekˈomaˈ. Jun xcˈojeˈ pa rajquikˈaˈ ri Jesús, y ri jun chic pa rajxocon.
Y ri Jesús nubij cˈa: Nataˈ Dios, tacuyuˈ quimac, ruma ma quetaman ta achique ri yetajin chubanic, xchaˈ. Y ri soldados xesaquin cˈa chrij rutziak ri Jesús, riche (rixin) chi xquitzˈet achique chi tziek ri niquicˈualaˈ el chiquijujunal.
Y ri Jesús tzuliben cˈa apo cuma sibilaj ye qˈuiy winek y cuma chukaˈ ri achiˈaˈ ri can yekˈato wi tzij chiquicojol ri israelitas. Y quinojel cˈa ri winek riˈ niquitzeˈej apo, y niquibilaˈ cˈa: Riyaˈ can yecˈo wi cˈa ri xerucol. Wacami tucoloˈ cˈa riˈ ruyon, wi kas kitzij chi ya Riyaˈ ri Cristo ri chaˈon pe ruma ri Dios, xechaˈ.
Y can queriˈ chukaˈ niquiben ri soldados. Yetzeˈen apo chrij ri Jesús. Yejel apo riqˈui y xquitzuj (xquisuj) jun chˈomilaj ruyaˈal uva chare.
Y niquibilaˈ cˈa chukaˈ chare: Wi can yit cˈa riyit ri qui‑Rey ri israelitas, tacoloˈ cˈa awiˈ ayon, yechaˈ chare.
Y pa ruwiˈ cˈa ri cruz cˈo cˈa jun tzij tzˈiban chuwech jun tzˈalan. Ri tzij cˈa riˈ tzˈibatal el pan oxiˈ chˈabel. Tzˈiban pa quichˈabel ri aj Grecia, pa quichˈabel ri aj Roma y pa quichˈabel ri israelitas. Y ri tzij riˈ nubij cˈa: YAREˈ RI QUI‑REY RI ISRAELITAS.
Y jun cˈa chique ri ye caˈiˈ alekˈomaˈ ri yecˈo chukaˈ chuwech quicruz, itzel xchˈo apo chare ri Jesús, ruma xubij: Riyit ri nabij chi yit cˈa riyit ri Cristo, tacoloˈ cˈa awiˈ riyit, y kojacoloˈ chukaˈ riyoj, xchaˈ.
Yacˈa ri jun chic alekˈom xchapon apo chare ri jun y xubij: ¿Can ma naxibij ta awiˈ chuwech ri Dios chupan re rucˈayewal re junan yojcˈo wi riqˈui?
Riyoj can utz wi rubanic chake, ruma yojtajin chutojic ri itzel ye kabanalon. Yacˈa Riyaˈ majun achique ta mac rubanon.
Y ri alekˈom riˈ xubij cˈa apo chare ri Jesús: Quinatej cˈa chawe, tek xcape y tek yitcˈo chic chupan ri awajawaren, xchaˈ.
Y ri Jesús xubij cˈa chare: Kitzij cˈa nbij chawe, chi can ya re wacami xcabecˈojeˈ wuqˈui ri acuchi (achique) cˈo wi quicoten, xchaˈ.
Achiˈel xa pa nicˈaj kˈij tek xoc kˈekuˈm ronojel ri ruwachˈulef. Y ri kˈekuˈm riˈ xqˈuis cˈa el cˈa pa tak a las tres ri tikakˈij.
Ri kˈij can ma xtzuˈun ta chic, y yacˈariˈ tek xel pa caˈiˈ ri tziek ri achoj riqˈui jachon wi rupan ri rachoch ri Dios.
Can yacˈariˈ tek ri Jesús xurek ruchiˈ y xubij: Nataˈ Dios, pan akˈaˈ cˈa riyit njech wi ri wánima, xchaˈ. Y can xu (xe) wi cˈa xubij queriˈ, can yacˈariˈ xcom ka.
Tek ri quicapitán ri soldados xutzˈet ri xbanatej, xuyaˈ cˈa rukˈij rucˈojlen ri Dios, y xubij cˈa: Can kitzij na wi chi re jun achi reˈ can majun wi rumac, xchaˈ.
Y quinojel cˈa ri winek ri yecˈo apo y xquitzˈet ri xbanatej, niquibajlaˈ (niquibucˈlaˈ) cˈa ruwa tak quicˈuˈx ri xetzolin el, ruma ri kˈaxon cˈo pa tak cánima.
Y ri ye etamayon ruwech ri Jesús, y ri ixokiˈ ri can cˈa pa Galilea ye tzeketel wi pe chrij, cˈanej cˈa yecˈo wi el, niquitzuˈ apo ri xbanatej.
Y cˈo cˈa jun achi José rubiˈ, y aj pa tinamit Arimatea, tinamit ri cˈo pa rucuenta ri Judea. Ri jun utzilaj y chojmilaj achi riˈ cachibil ri achiˈaˈ ri yekˈato tzij chiquicojol ri israelitas.
Y ri José chukaˈ royoben apo ri rajawaren ri Dios y rumariˈ tek riyaˈ ma xka ta chuwech ri xquibij ri rachibil chi niban chare ri Jesús.
Y riyaˈ xbe cˈa riqˈui ri Pilato ri aj kˈatbel tzij y xberucˈutuj ri ruchˈacul ri Jesús chare, riche (rixin) chi numuk.
Y tek rukasan chic cˈa pe ri ruchˈacul ri Jesús chuwech ri cruz, riyaˈ xubor pa jun sakilaj tziek. Y cˈacˈariˈ xberuyaˈ ca pa jun jul riche (rixin) chi niyaˈox (nyaˈ) caminek chupan, ri cˈoton chuwech jun nimabej. Can cˈa ma jane jun caminek ri yaˈon ta chupan ri jul riˈ.
Pero ri kˈij riˈ, ri winek niquichojmirisalaˈ chic cˈa quiˈ, ruma xa nuchop yan ri uxlanibel kˈij. Y can ya cˈa tek nika ri kˈij riˈ, yacˈariˈ tek nuchop ri uxlanibel kˈij.
Y ri ixokiˈ ri can cˈa pa Galilea ye tzeketel wi pe chrij ri Jesús, xquitzekelbej cˈa chukaˈ ri ruchˈacul ri Jesús tek xbemuk ca; y rumariˈ tek can jabel quetaman ri acuchi (achique) xmuk wi ca, y chukaˈ xquitzuˈ ca jabel achique rubanic xban ca chare ri ruchˈacul.
Y tek xetzolin ri pa tak cachoch ri ixokiˈ riˈ, xequibanalaˈ ruchojmil ri akˈom ri jubul ruxlaˈ riche (rixin) chi yariˈ nbequiyaˈ ca chrij ruchˈacul ri Jesús. Y xeˈuxlan cˈa chupan ri jun kˈij riche (rixin) uxlanen riˈ, can achiˈel nubij chupan ri ley riche (rixin) ri Moisés.

24

Y nimakˈaˈ yan cˈa chupan ri nabey kˈij chare ri semana, ri ixokiˈ xebe cˈa chuchiˈ ri jul, y ye quicˈualon el akˈom ri jubul ruxlaˈ ri ye quichojmirisan el. Y yecˈo cˈa chukaˈ nicˈaj chic ixokiˈ ri ye benak quiqˈui.
Y tek xeˈapon cˈa chuchiˈ ri jul, xquitzˈet cˈa chi ri abej tzˈapebel ruchiˈ ri jul, elesan chic el.
Riyeˈ xeˈoc cˈa apo chupan ri jul, y xquitzˈet cˈa chi ri ruchˈacul ri Ajaf Jesús xa man cˈo ta chic chiriˈ.
Rumariˈ sibilaj cˈa xquixibij quiˈ, y xsach quicˈuˈx. Y can yacˈariˈ tek xequitzˈet ye caˈiˈ achiˈel achiˈaˈ ye paˈel apo quiqˈui, y nitzˈitzˈan ri quitziak.
Y ri ixokiˈ, ruma ri quixibinriˈil xquilucubaˈ ka quijolon (quiwiˈ). Y yacˈariˈ tek ri achiˈel achiˈaˈ xquibij cˈa chique: ¿Achique cˈa ruma riyix chiquicojol caminakiˈ nicanoj wi ri xa qˈues?
Ri ruchˈacul xa man cˈo ta chic waweˈ. Riyaˈ xcˈastej yan el. Toka cˈa chiˈicˈuˈx ri xubij chiwe tek Riyaˈ cˈa cˈo na cˈa chiriˈ pa Galilea.
Ri Jesús xubij cˈa chiwe: Riyin ri Cˈajolaxel ri xinalex chicojol, can cˈo cˈa chi xquijach pa quikˈaˈ ri aj maquiˈ. Xquicamisex chuwech cruz. Y pa rox kˈij xquicˈastej pe, chinek ca chiwe, xechaˈ ri ye caˈiˈ achiˈel achiˈaˈ riˈ.
Y ri ixokiˈ can xoka cˈa chiquicˈuˈx ri chˈabel ri rubilon ca ri Jesús.
Y tek ye tzolijnek chic cˈa pe ri chiriˈ pa jul, xquitzijoj chique ri julajuj apóstoles y chique ri quimolon quiˈ quiqˈui, ronojel ri xquitzˈet ca.
Ri ixokiˈ ri xebeyaˈo rutzijol chique ri apóstoles ya ri María Magdalena, ri Juana, ri María ri ruteˈ ri Jacobo, y nicˈaj chic ixokiˈ.
Yacˈa ri apóstoles xa xquichˈob chi ri ixokiˈ riˈ xa chˈobon ma chˈobon ri xquibij apo, y rumariˈ ma xquinimaj ta ri xbix chique cuma ri ixokiˈ.
Y ri Pedro can yacˈariˈ xel el, y junanin (anibel) xbe cˈa chuchiˈ ri jul. Y tek xtzuˈun cˈa apo chupan ri jul, xutzuˈ chi ri tziek yecˈo ca chiriˈ. Riyaˈ xtzolin cˈa el, y numey rij ri xbanatej.
Y chupan chukaˈ ri kˈij riˈ, yecˈo cˈa ye caˈiˈ chique ri xetzekelben riche (rixin) ri Jesús quichapon el bey riche (rixin) chi yebe pa Emaús, jun ti aldea ri nicanaj ca achiˈel xa pa jun oxiˈ leguas chare ri tinamit Jerusalem.
Y tek ye benak pa bey yetzijon cˈa chrij ri xebanatej ri cabjir oxjir ca.
Y tek benak cˈa cánima riqˈui ri quitzij ri ye benak y riqˈui ri niquicˈutulaˈ cˈa chiquiwech ka riyeˈ, ri Jesús cˈastajnek chic el, xeberukˈiˈ cˈa, y junan xebe.
Ri ye caˈiˈ cˈa achiˈaˈ riˈ can niquitzuˈ wi cˈa ri benak quiqˈui, pero cˈo cˈa banayon chique chi ma niquetamaj ta ruwech.
Y ri Jesús xucˈutuj cˈa chique: ¿Achique cˈa ri nitzijolaˈ chiwech re yix petenak? ¿Y achique ruma tek yixbison? xchaˈ chique.
Y jun cˈa chique riyeˈ, ri Cleofas rubiˈ, xubij apo chare: ¿Xaxu (xaxe wi) cˈa riyit ri ma yit aj waweˈ ta ri yitcˈo pa Jerusalem y ma awetaman ta achique ri ye banatajnek chiriˈ, chupan re caˈiˈ oxiˈ kˈij reˈ? xchaˈ chare.
Y ri Jesús xucˈutuj cˈa chique: ¿Achique ri xcˈulwachitej? Y riyeˈ xquibij: Ri xucˈulwachij ri Jesús aj Nazaret, jun profeta ri xkˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios. Y chukaˈ can xucˈut chi cˈo ruchukˈaˈ ruma cˈo nimaˈk tak milagros ri xerubanalaˈ y chukaˈ cˈo ruchukˈaˈ ri ruchˈabel. Queriˈ cˈa xkˈalajin chiquiwech ri winek y chukaˈ chuwech ri Dios.
Yacˈa ri principaliˈ tak sacerdotes y ri ye cachibil ri pa moc (comon) yekˈato tzij chkacojol, yeriˈ ri xebano chi xcamisex chuwech cruz.
Y riyoj can xkacukubaˈ cˈa kacˈuˈx riqˈui chi can ya wi Riyaˈ ri petenak chkacolic konojel riyoj israelitas. Pero wacami majun chic cˈa achique xtikaben, ruma ya xa xuben oxiˈ kˈij ticom wi el.
Pero yecˈo ixokiˈ ri ye kachibil, ri can nimakˈaˈ yan xebe chuchiˈ ri jul, y xojoquixibij.
Ruma xquibij chake chi ri ruchˈacul ri Jesús xa man cˈo ta chic chiriˈ pa jul. Y niquibij cˈa chukaˈ chi cˈo ángeles xquicˈut quiˈ chiquiwech, y chi ri ángeles riˈ xquibij chique chi ri Jesús xcˈastej yan el.
Y rumariˈ yecˈo cˈa achiˈaˈ ri ye kachibil riyoj ri xebe chuchiˈ ri jul riche (rixin) chi xbequitzˈetaˈ. Y can achiˈel ri xquibij ri ixokiˈ chake, can queriˈ ri xbequitzˈetaˈ ca ri achiˈaˈ riˈ, pero ri Jesús can man cˈo ta chic chiriˈ xquitzˈet ca.
Y ri Jesús nitzijon benak quiqˈui, xubij cˈa chique: Nacanek. Ri iwánima riyix cˈayef (cuesta) jubaˈ chi nunimaj ri quibin ca ri profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca.
¿Ma quibin ta cami ca riyeˈ chi ri Cristo can cˈo wi chi nukˈaxaj tijoj pokonal, y cˈacˈariˈ nibe chilaˈ chicaj riche (rixin) chi nbecˈojeˈ chic rukˈij rucˈojlen? xchaˈ chique.
Y ri Jesús xuchop cˈa rukˈalajsaxic chiquiwech ri ye caˈiˈ achiˈaˈ riˈ, ronojel ri ye tzˈibatal ca chrij Riyaˈ chupan ri ruchˈabel ri Dios. Xuchop cˈa el riqˈui ri ye rutzˈiban ca ri Moisés, cˈa riqˈui ri quitzˈiban ca ri nicˈaj chic profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca.
Y tek xeˈapon cˈa ri pan aldea Emaús, ri Jesús xuben chi can choj nikˈax el.
Y riche (rixin) cˈa chi can niquiben chare ri Jesús chi nicanaj ka quiqˈui, ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ xquibij cˈa chare: Cacanaj ka kiqˈui, ruma ri kˈij xa xka yan ka, y xa can ntoc yan pe ri akˈaˈ, xechaˈ. Y ri Jesús xoc cˈa apo, riche (rixin) chi nicˈojeˈ ka quiqˈui.
Y tek ye tzˈuyul chic cˈa apo pa mesa, ri Jesús xucˈom apo ri caxlan wey y tek rucˈutun chic ri rubendición ri Dios pa ruwiˈ, xuwechˈelaˈ cˈa ri caxlan wey y xuyaˈ chique.
Y can yacˈariˈ tek achiˈel xjakatej ri runakˈ tak quiwech, y cˈacˈariˈ xquetamaj ruwech chi can ya wi ri Jesús ri cˈo quiqˈui. Ri Jesús xmalomoˈ el chiquiwech.
Y ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ niquibilaˈ cˈa chiquiwech: Can kitzij wi chi can nunaˈ wi cˈa jubaˈ ri kánima tek yojtzijon ri yoj petenak, tek Riyaˈ xukˈalajsaj chkawech ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca, xechaˈ.
Ri caˈiˈ achiˈaˈ riˈ can yacˈariˈ xeyacatej el ri pa mesa, y xquichop bey riche (rixin) chi xetzolin pa Jerusalem. Y xebequilaˈ cˈa ri julajuj discípulos y ri nicˈaj chic ri can ye tzekelbey wi riche (rixin) ri Jesús, quimolon quiˈ.
Y ri discípulos y ri nicˈaj chic niquibij cˈa: Ri Ajaf Jesús can kitzij wi chi xcˈastej el, y xucˈut yan riˈ chuwech ri Simón.
Y yacˈariˈ tek ri caˈiˈ achiˈaˈ xquitzijoj apo ri xquicˈulwachij tek quichapon el bey pan Emaús, y xquetamaj ruwech chi can ya wi ri Jesús tek xeruwechˈ ri caxlan wey.
Y quinojel ri quimolon quiˈ, cˈa yetzijon na cˈa chrij ri Jesús, y cˈa tek xquitzˈet, xa cˈo chic chiriˈ chiquicojol, y xubij cˈa chique: Ya ta cˈa ri uxlanibel cˈuˈx ri xticˈojeˈ pa tak iwánima chiˈiwonojel, xchaˈ.
Pero riyeˈ xquichˈob chi ri niquitzˈet xa ya cˈa ri ánima riche (rixin) ri Jesús, rumariˈ sibilaj xquixibij quiˈ.
Yacˈa ri Jesús xubij chique: ¿Achique ruma tek xsach icˈuˈx tek xinitzˈet y xpe re chˈobonic reˈ pa tak iwánima?
Queˈitzuˈ re nukˈaˈ waken. Quinichapaˈ na peˈ, y xtitzˈet chi can yin wi riyin. Ruma xa ta yin jun ánima achiˈel ri nichˈob riyix, man ta cˈo nuchˈacul. Y riyix nitzˈet chi riyin can cˈo nuchˈacul y cˈo nubakil, xchaˈ ri Jesús chique.
Y tek ri Jesús rubin chic ka queriˈ chique, xerucˈut cˈa ri rukˈaˈ raken chiquiwech.
Yacˈa riyeˈ ma niquinimaj ta. Xa xquimey ruma ri niquitzuˈ y ruma ri quicoten. Y riche (rixin) chi niquinimaj, xpe ri Jesús xucˈutuj cˈa chique: ¿Majun cami riche (rixin) nitij cˈo iwuqˈui? xchaˈ.
Y riyeˈ cˈo cˈa jubaˈ saˈon car y jubaˈ cab ri cˈa cˈo na pa ruceraˈil xquiyaˈ chare.
Y Riyaˈ xucˈul y xuchop rutijic, riche (rixin) chi tiquitzˈetaˈ chi can ya wi Riyaˈ ri Jesús.
Y xubij cˈa chique: Tek can cˈa ma jane quicamisex ta, xinbij cˈa chiwe ri xtinkˈaxaj, y xinbij chukaˈ chiwe chi can rajawaxic chi nibanatej na ronojel ri ye tzˈibatal ca chuwij riyin chupan ri ruchˈabel ri Dios, achiˈel ri ye tzˈibatal ca ruma ri Moisés, ri ye tzˈibatal ca cuma ri nicˈaj chic profetas ri xekˈalajsan ri ruchˈabel ri Dios ojer ca, y ri ye tzˈibatal ca chupan ri wuj Salmos rubiˈ.
Cˈacˈariˈ Riyaˈ xuben chique chi nikˈax cˈa chiquiwech ri ruchˈabel ri Dios ri tzˈibatal ca.
Y xubij cˈa chique: Can tzˈibatal wi ca, chi riyin ri Cristo cˈo chi nkˈaxaj tijoj pokonal, y chi can yicom na wi, y pa rox kˈij yicˈastej pe,
y chi yecˈo ri xquebe pa nubiˈ riyin chutzijoxic ri ruchˈabel ri Dios chique ri winek chuwech ronojel re ruwachˈulef, chi titzolin pe quicˈuˈx riqˈui ri Dios riche (rixin) chi nicuyutej quimac. Y nitiquiribex el re pa Jerusalem.
Y riyix ri can xitzˈet, tikˈalajsaj cˈa ri xitzˈet.
Y can tiwacˈaxaj cˈa jabel re nbij ca chiwe, xchaˈ ri Jesús. Can xtintek cˈa pe chiwe ri rutzujun (rusujun) ri Nataˈ Dios chi nuyaˈ pe chiwe. Ri rutzujun (rusujun) cˈa Riyaˈ chiwe riyix, ya ri Lokˈolaj Espíritu. Y yacˈariˈ ri xtoyaˈo ka iwuchukˈaˈ. Y can quixcˈojeˈ cˈa re waweˈ pa tinamit Jerusalem cˈa ya tek xtapon ri kˈij tek xtika pe ri Lokˈolaj Espíritu, xchaˈ chique.
Y ri Jesús xerucˈuaj el ri rudiscípulos cˈa pa tinamit Betania. Y chiriˈ, Riyaˈ xeruyec ri rukˈaˈ chicaj, y xeruben cˈa bendecir.
Y ri Jesús ntajin cˈa yeruben bendecir ri discípulos tek xujech el riˈ chiquicojol. Yacˈariˈ tek xyacatej el pa cakˈikˈ y xucˈuex cˈa el chilaˈ chicaj riqˈui ri Dios.
Y ri discípulos can xquiyaˈ cˈa rukˈij rucˈojlen ri Jesús chiriˈ. Cˈacˈariˈ xetzolin pa tinamit Jerusalem. Riyeˈ can sibilaj cˈa quicoten ri cˈo pa tak cánima.
Y can kˈij kˈij cˈa yecˈo pa rachoch ri Dios riche (rixin) chi niquiyaˈ rukˈij y niquinimirisaj rubiˈ ri Dios. Amén.

Rechtsinhaber*in
Multilingual Bible Corpus

Zitationsvorschlag für dieses Objekt
TextGrid Repository (2025). Cakchiquel Collection. Luke (Cakchiquel). Luke (Cakchiquel). Multilingual Parallel Bible Corpus. Multilingual Bible Corpus. https://hdl.handle.net/21.11113/0000-0016-8D54-B